Sylvian Muselier ishte vetëm gjashtë vjeç kur në vitin 1938 shëtiste me një pajton nëpër rrugët e Tiranës. Kishte ardhur të shoqëronte të motrën e saj Geraldinë qaë martohej me mbretin e shqiptarëve Ahmet Zogu.

Që nga ai moment, raportet me vendin e vogël ballkanik do të kishin një vlerë tjetër. Tani pas 65 vjetësh ajo vjen me një status të ri: viziton familjen e nipit Lekë, por edhe varrin e motrës që ndërroi jetë një vit më parë. Në një intervistë për gazetën “Panorama”, nëna e një prej ministrave të qeverisë franceze tregon për sekretet e nënës Mbretëreshë, hidhërimet dhe gëzimet e saj dhe amanetet e fundit.

Po për herë të dytë, kur erdhët në Shqipëri?
Për herë të dytë unë erdha në prill 1939, atëherë kur do të lindte princi Leka. Megjithë situatën e rëndë të atyre ditëve, jo vetëm oborri, por gjithë populli ishte entuziast për lindjen e princit, por, fatkeqësisht, ky gëzim u kthye në hidhërim, për shkak të pushtimit të vendit nga Italia.

Si e mbani mend këtë periudhë?
E mbaj mend si një përiudhë të trishtuar, si një ëndërr shumë të keqe. Më pas, gjithmonë kemi biseduar me prindërit e mi, të cilët e mbajnë mend shumë mirë atë kohë dhe kemi qenë shumë të shqetësuar, sepse situata ishte shumë e vështirë. Ne u kthyem në Francë, kurse Mbretëresha Geralndinë, bashkë me princin Leka dhe Mbretin, u detyruan të largohen më mënyrë të dhunshme nga Shqipëria. Ne u kthyem në Francë, duke kaluar nga Gjermania, sepse nuk donim të kalonim nga Italia pushtuese, edhe per shkak se ne njiheshim prej tyre. Unë, fatkeqësisht, kam parë bombat e para të bien mbi Shqipërinë nga fashistët italianë. Ishte momenti që ne sapo niseshim për t’u larguar, kur lufta u deklarua. Unë shihja avionët që lëshonin bombat dhe kam patur rastin të shoh shqiptarët, të cilët, me ato mundësi që kishin, ishin mobilizuar për të përballuar një pushtim të tillë të pabesë. Lufta ishte, jo vetëm për Shqipërinë, por e përgjithshme.

Cili ka qenë një moment tjetër i vështirë për Geraldinën?
Padyshim, vdekja e bashkëshortit të saj, Mbretit Zog. Ditën që vdiq Mbreti Zog, ne kishim një tjetër vdekje në familje. Mua më kishte vdekur nëna e burrit tim dhe normalisht, që burri im, i cili ishte edhe baxhanaku i Mbretit Zog, shkoi te nëna e vet dhe unë shkova te motra ime. Si të thuash, lashë vjehrrën mbi varr dhe shkova t’i gjendem pranë motrës sime në një moment të vështirë për të. Unë, bashkë me motrën time, ndoqa ceremoninë, që ishte shumë madhështore për Mbretin Zog. Kur kam humbur burrin tim në vitin 1989, motra ime, që asnjëherë s’kishte dalë nga Spanja, gjatë gjithë asaj kohe, erdhi dhe qëndroi me ditë të tëra pranë meje në Marsejë. Unë kam jetuar me familjen e Mbretit Zog në Paris, në Kanë, Marsejë dhe kur motra ime humbi bashkëshortin e saj, Mretin Zog, prezenca ime ka qenë shumë ngushëlluese për të. Ne kemi qenë shumë të lidhura me të. Unë isha më e vogla dhe ishte ajo, motra e madhe, që përkujdesej vazhdimisht për mua.

Tani Familja Mbretëroe u kthye në Shqipëri. Si e shihni ju pritjen e saj këtu dhe statusin e Familjes Mbretërore?
Unë nuk dua ta politizoj përgjigjen time, por ajo që dua të them, është se Familja Mbretërore shqiptare është pritur në mënyrë të shkëlqyer nga populli i vet. Geraldina, atë ditë kur erdhi në Rinas, ishte shumë e lodhur nga rruga, por, megjithatë, ajo përpiqej që të shihte dhe të përshëndeste sa më shumë njerëz përreth saj. Kishte një mall të patreguar. Rikthimi në vendin e burrit të saj, në vendin e mretërimit të saj, për të ka qenë një emocion i papërballueshëm. Ajo ka qenë shumë, shumë e lumtur, për rikthimin e saj këtu. Fatkeqësisht, kam lexuar të flitet se ajo ka mbretërura vetëm një vit në Shqipëri. Ky është një mbretërim, vërtet zyrtarisht për një vit, por tërë jeta e saj ka qenë një përkujdesje mbretëreshe për vendin e saj, një përkujdesje që nuk e kanë patur zakonisht të tjerët.

Djali juaj, Renaud Muselier, është anëtar i Qeverisë franceze. A mund të themi se shqiptarët kanë një “ambasador” në Qeverinë e Francës?
Po, patjetër. Kjo është normale, nëse kemi parasysh lidhjen e tij të posaçme me Nënën Mbretëreshë dhe për kontributin që ka dhënë ai për mua në organizimin e ndihmave humanitare për Shqipërinë. Ai ka njohuri të thella për historinë dhe kulturën e shqiptarëve dhe ka marrë shumë emocione nga motra ime Geraldinë, e cila e donte shumë djalin tim. Ai ka qenë në Shqipëri që në kohën kur Shqipëria po ndërronte regjimet dhe, në fakt, ajo ka qenë kohë e rrezikshme. Ai e adhuronte tezen e vet, motrën time, dhe kur Geraldina erdhi në Marsejë për herë të fundit, ishte ai që u kujdes, posaçërisht, për të.

Kush është motra e Mbretëreshës

Sylviane Muselier është motra e Mbretëreshës Geraldinë, e cila ka ardhur në Tiranë për të marrë pjesë në një ekspozitë fotografike kushtuar motrës së saj. Dje, larg kamerave, larg pompozitetit, me mallin për motrën, me dhimbjen për humbjen e saj, ajo shkoi në Sharrë me një tufë lule të freskëta dhe i vuri te koka e varrit të Nënës Mbretëreshë. Në vitin 1938, në ceremoninë e martesës, ajo i dhuroi motrës së saj, që vuri kurorën mbretërore, një tufë lule të freskëta. Më 5 prill ishte te koka e motrës së saj, kur lindi Princi Leka. Sylviane nuk e di me saktësi se për të satën herë vjen në Tiranë, por ajo thotë se në Shqipëri do të vijë sa më shpesh që të mundet, sepse: “Motra ime,- thotë ajo, -më mësoi ta dua këtë popull dhe këtë vend”. Ajo ka ardhur në Shqipëri, për herë të parë, kur ishte fëmijë dhe shoqëroi motrën e vet, e cila martohej me Mbretin e shqiptarëve, Ahmet Zogun, në prillin e vitit 1938. Sylviane ka jetuar dhe jeton ende në Marsejë. Burri i saj ishte një gjeneral i shquar francez, i cili shumë shpejt u miqësua me Mbretin Zog. Sylviane, me një edukim të veçantë, trashëgimtare e familjes së shquar hungareze Appony, edhe sot, në një moshë të thyer, ruan freskinë e kujtimeve të rinisë për Shqipërinë.

Muselier: Mbreti duhet të prehet në vendin e tij
“Eshtrat e Mbretit Zog të vijnë sa më parë”

Sylviane Muselier, e cila ka njohur nga afër Mbretin Zog, mendon se tanimë ka ardhur vërtetë koha që mbreti dhe mbretëresha të qëndrojnë pranë njëri-tjetrit në dheun që i përkasin. Është ironike të mendosh se sot, Mbreti është në Paris dhe Mbretëresha në Tiranë. “Unë mendoj se eshtrat e Mbretit Zog duhet të vijnë sa më parë në Shqipëri. Kjo është normale dhe kjo do të ndodhë shumë shpejt. Unë e kam menduar këtë prej kohësh dhe do të jap gjithë kontributin tim në këtë drejtim. Është e drejta e shqiptarëve që të kenë pranë njëri- tjetrit Mbretin dhe Mbretëreshën e tyre, të cilët menduan dhe punuan për këtë vend deri në frymën e fundit. Unë nuk dua të bëj politikë, por mendoj se Mbreti ishte një nga mretërit që luftoi deri në fund, për të mos e dorëzuar vendin e tij te pushtuesi. Ai punoi për rimëkëmbjen e vendit të vet, duke futur shumë investime dhe kulturë. Mua më vjen mirë që kohët e fundit figura e tij po del në dritë me të gjitha dimensionet që ai ka patur si një udhëheqës që luftoi për prosperitetin e vendit të vet. Edhe lidhur me pushtimin fashist, mund të them se ai rezistoi deri në fund. Konti Ciano me pabesinë e vet, që ishte edhe dëshmitar i martesës së Mbretit Zog, ka dalë në fotografi me Mbretin, pak para pushtimit. Por, po të shihni fotot e fundit të tij me Cianon, Mbreti ka dalë shumë i mërzitur. Ai u përpoq që deri në fund të mos i jepte bekimin e vet pushtimit”. Sylviane mendon se bashkë me kthimin e eshtrave të Mbretit Zog në Shqipëri, rikthehet një pjesë e rëndësishme e historisë shqiptare.

Një vit nga vdekja e Geraldinës
Ekspozitë fotografike “Nëna Mbretëreshë”

Sot mbushet nje vit nga vdekja e Mbretëreshës Gerlandinë. Në nderim të kujtimit të saj, Instituti Ndërkombëtar i Studimeve Monarkiste, nën përkujdesjen e motrës së Mbretëreshës, zonjës Sylviane Muselier, organizon në hotel “Dajti” një ekspozitë fotografike, e titulluar “Mbretëresha Geraldinë”. Ekspozita përmban fotografi autentike të bëra nga Ilia Terpini, Artist i merituar. Në këtë ekspozitë ka foto të tilla si: Konti Gyula Appony dhe Kontesha Appony, Geraldina në moshën 4-vjeçe, foto të Mbretit Zog dhe familjes mbretërore, familjes të Princit Leka në Johanesburg dhe princeshës Suzanë, foto të princit Leka i, etj. Kjo është ekspozita e parë që i kushtohet të ndjerës Geraldinë dhe familjes mbretërore. Guxim Alimani, njëri ndër organizatorët e ceremonisë dhe “Muajit të Geraldinës”, thotë se, përveç ekspozitës, instituti ka planifikuar edhe aktivitete të tjera që do të përmbyllen më 22 tetor, me një film dokumentar kushtuar Mretëreshës. Njëkohësisht, si mik i familjes Muselier, ai gjen rastin të falenderojë zonjën Sylvianë, e cila u angazhua konkretisht në organizimin e këtyre ceremonive.