Faqja 14/15 - SPECIALE Tetor 6, 2004 http://www.balkanweb.com/gazeta/gazeta.htm

DOSSIER

Historitë e bujshme të atyre viteve dhe festimet për martesën e mbretit me
konteshën Apony. Dhuratat e mesazhet që mori çifti nga liderët e botës.

Si u vodhën bizhuteritë e Cartierit në martesën e Zogut

Rezarta Delisula

Ishte 27 prilli 1938. 80 të ftuar specialë, mes të cilëve Dinastia
Mbretërore Italiane e Savojës, Duka i Bergamos, ambasadorët e Belgjikës,
Rusisë, Japonisë dhe Iranit, të cilët nuk kishin seli diplomatike në
kryeqytet, mes shumë të pranishmëve të tjerë dhe dhuratave speciale, morën
pjesë në ceremoninë martesore të mbretit të shqiptarëve. Në moshën
43-vjeçare mbreti Zog kremtoi martesën e tij me konteshën Geraldine Apony.
Ministri gjerman në Tiranë i dorëzoi mbretit të shqiptarëve dhuratën e
Hitlerit, që ishte më e shtrenjta ndër të tjerat. Mbretërit e Italisë,
Anglisë, Egjiptit, Norvegjisë, Suedisë dhe Duka i madh i Luksenburgut i
dërguan mbretit të shqiptarëve dhuratat dhe urimet për këtë martesë. Vetë
presidenti amerikan Ruzvelt, ngarkoi ambasadorin e tij në Tiranë për t'i
komunikuar mbretit mesazhin e martesës. Jugosllavët sollën në Tiranë
dirigjentin e njohur Balohoviç, i cili udhëhoqi një koncert të posaçëm me
këtë rast. Mes njerëzve të njohur të kohës, diplomatëve e familjeve
mbretërore, në Tiranë mbërriti edhe përfaqësuesi i firmës së madhe franceze
të bizhuterive të çmuara "Cartier". Por, pikërisht në këtë moment, ndodhi
edhe një prej ngjarjeve të rralla e mbase më të rrallave që ka pësuar kjo
kompani në gjithë këto vite.


Vjedhja
Teksa përfaqësuesi i firmës franceze z.Cartier kishte ardhur në Tiranë për
të qenë pjesëmarrës në martesën e mbretit të shqiptarëve, Ahmet Zogu, disa
fshatarë, duke e ditur mirë vlerën e bizhuterive që ai mbante me vete, kryen
vjedhjen, e cila mund të jetë më e madhja ndër kohëra. Themi kështu, pasi
duke iu referuar gazetave të kohës, bizhutë arrinin vlerën e më shumë se
disa milionë franga ari. Vjedhësit e bizhuterive me vlerë ranë dakord për
t'ua shitur brilantet e gurët e tjerë të çmuar disa tregtarëve napolitanë.
Plani i guximtarëve shkoi për mrekulli. Vjedhja ishte programuar në udhën e
kthimit të përfaqësuesit të firmës "Cartier". "Përfaqësuesi i firmës
parisjane z.Cartier kishte shkue në prill në Tiranë me rastin e Martesës
Mbretnore me nji sasi të madhe xhevahiresh për t'i shitë dhe ishte në udhën
e kthimit që ndodhi humbja e brillanteve. Z.Cartierin vetë fati e shtyni të
dilte në Brindizi të pijë nji kafe e të vonohet. Kur u kthye në aerodrom
trimotori kishte ikun". Kështu e sjell ngjarjen "Gazeta Shqiptare" e datës
21 shtator 1938, pas gjetjes së pjesës së parë të bizhuterive të vjedhura.

Kërkimet
Pak muaj pas vjedhjes së madhe, në shtator, gazetat italiane botuan lajmin e
mirë për gjetjen e disa prej bizhuterive të çmuara të firmës "Cartier". Këto
bizhuteri u gjetën afër qytetit të Formias, disa tregtarëve napolitanë që i
kishin blerë këto nga disa fshatarë. Po sipas gazetave të kohës, në Formia u
bënë shumë kërkime nga ana e Z.Cartier dhe nga një përfaqësues i shoqërisë
angleze ku ishin siguruar bizhutë. Mbi një milion franga ari ishte vlera e
bizhuterive të gjetura në Formia, por kjo, sipas Z.Cartier, ishte vetëm një
pjesë e tyre. Ndërkaq, policia e Napolit vazhdoi kërkimet për gjetjen e
pjesës tjetër të gurëve të çmuar, që arrinin vlerën e shumë milionëve.

Martesa
"Martesa mretënore ushtoi në të gjithë botën". Ky është titulli i madh i
"Gazetës Shqiptare" të datës 29 prill 1938. Në fakt, sipas pasqyrimeve në
shtypin e kohës, festimet e martesës së mbretit Zog zgjatën disa ditë.
Darkat e shtruara me rastin e martesës ishin të shumta. Për nder të
gazetarëve kryeminisri Koço Kota shtroi një darkë në hotel "Internacional",
një prej hoteleve më të mira të kohës. Veç gazetarëve vendës, të ftuar ishin
të gjithë ata gazetarë të huaj që përfaqësonin agjenci dhe gazeta të
njohura. Një tjetër darkë u shtrua për arsimtarët, darka të cilat u ndanë në
dy net, pasi arsimtarët e kryeqytetit ishin të shumtë në numër. Njëra darkë
u shtrua në hotel "Adriatik", ndërsa tjetra në hotel "Bristol". Një tjetër
dhuratë iu bë mbretit me rastin e martesës. Dhoma e tregtisë Italo-Orientale
vendosi që studentit shqiptar që mbaronte me nota shumë të mira
Universitetin e Barit t'i jepej një çmim prej 500 lirash. Festimet më të
mëdha i përjetuan qyteti i Tiranës dhe i Durrësit, ku mbreti shkoi për
vizitë një ditë pas martesës së tij. Sipas fotove të kohës, sheshi para
Bashkisë së vjetër të Tiranës, ku sot ndodhet Muzeu Historik Kombëtar, ishte
mbushur me njerëz të veshur mire, që festonin martesën e mbretit. Po kështu
në Durrës, teksa mbreti Zog dhe mbretëresha Geraldinë udhëtonin me një
makinë të hapur, populli priste duke duartrokitur e sigurisht kuriozë për të
parë mbretëreshën e re të shqiptarëve.


MESAZHET NGA ME TE MEDHENJTE E BOTES

MBRETI I ANGLISË GEORGE VI
Me rastin e gëzueshëm të martesës së Lart Madhërisë Suaj Mbretëresha
bashkohet të dërgojë L.M. Suaj edhe bashkëshortes Suaj përgëzimet Tona më të
përzemërta dhe urimet Tona më të mira për lumturinë edhe mbarëvajtjen e Lart
Madhërisë Suaj.

MBRETI I ITALISË VITTORIO EMANUELE
Me rastin e lumtur të martesës së Madhërisë Suaj, Mbretëresha dhe Unë jemi
të lumtur t'ju adresojmë përgëzimet tona më të sinqerta dhe t'Ju lutemi të
kini mirësinë të pranoni urimet tona më të nxehta për lumturinë Tuaj
personale dhe për mbarëvajtjen e Shqipërisë.

KANCELARI ADOLF HITLER
I lutem Lart Madhërisë Tuaj të pranojë urimet e mia më të përzemërta me
rastin e martesës Tuaj.

PRESIDENTI TURK KEMAL ATATURK
Me rastin e evenimentit të lumtur që u festua prej Shqipërisë Mike, i Lutem
Lart Madhërisë Suaj të pranoni Përgëzimet e Mia të gjalla edhe urimet shumë
të sinqerta që formoj për lumturinë e Juaj personale edhe për atë të
Familjes Mbretërore.

PERANDORI I JAPONISË, HIROHITO
Me rastin e martesës së Lart Madhërisë Suaj Ju adresoj përgëzimet e Mia
shumë të nxehta bashkë me urimet e Mia të sinqerta për lumturinë e L.M.Suaj
dhe të L.M.S Mbretëreshës.

MBRETI I GREQISË, GEORGE II
Me rastin e ngjarjes së lumtur, i lutem Lart Madhërisë Suaj të pranoni tërë
përgëzimet e Mia si dhe urimet shumë të sinqerta që formoj për LM Tuaj dhe
mbarëvajtjen e Vendit Tuaj fisnik.


Dhuratat qe mori Zogu per martese, sipas gazetes "Messaggero"

- Mbreti i Italisë V. Emanueli i dhuroi Geraldinës një palë vathë dhe një
unazë xhevahirësh, si dhe statujën e një dragoi.
- Musolini i solli çiftit mbretëror katër vazo tunxhi me origjinë
napoleonike.
- Konti Ciano dhuroi një tavolinë të madhe argjendi
- Hitleri i bëri mbretit Zog dhuratën më të çmuar, një automobil.
- Qeveria Greke dhuroi 3 tapete të çmuara.
- Qeveria Hungareze i dhuroi çiftit një pajton me katër kuaj të bardhë.

Fejesa e rreme e zogut
- 16 nëndor 1937. Përgënjeshtrim lajmesh të pathemelta. Nji komunikatë
zyrtare deklaron se lajmi i përhapun nga nji agjensi e huj, për çka i përket
nji fejese të afërt të Nalt Madhënisë së Tij Zogu I, nuk gjenë as nji
vërtetim.

PARLAMENTI MIRATON MARTESËN E MBRETIT
o Parlamenti Shqiptar më 31 janar 1938, me kërkesë të mbretit Zog aprovoi
projektin e martesës së tij me konteshën Geraldine Apony. Ajo u vendos të
bëhej me 27 prill 1938. Martesa u krye me ritin civil duke ruajtur secili
nga bashkëshortët fenë e vet.

KONTI CIANO DESHMITARE I ZOGUT
o Në ceremoninë martesore Zogu kishte dëshmitarë kunatin e tij Princ Habid
dhe Kontin Ciano, ndërsa Geraldina kishte dëshmitar ambasadorin hungarez në
Shqipëri dhe një kushurirën e vet.


Benci i Hitlerit, që udhëtoi bashkë me familjen Shvarc

Situata në Europë ishte e acaruar. Holokausti nazist kishte nisur të merrte
përmasa të mëdha. Pikërisht në vitin 1938 familja e përkthyesit Robert
Shvarc udhëtonte nga Sarajeva në drejtim të Elbasanit. Babai i njeriut që na
solli shqip Remarkun ishte hebre, ndërsa e ëma nga Elbasani. Kjo ishte
arsyeja e shpërnguljes së tyre, një strehë më e sigurt. Robert Shvarci
atëherë ka qenë rreth 7 vjeç. Teksa udhëtonin me trap nga Tuzi drejt urës së
Bunës, djali i vogël sheh një makinë luksoze që shkëlqente. I afrohet dhe u
kërkon familjarëve t'i bëjnë një foto. Kjo makinë ishte pikërisht makina që
Hitleri i dhuroi mbretit Zog me rastin e martesës. Këtë histori Shvarci ia
ka treguar vetëm miqve të tij më të mirë, histori e cila është përmendur
vetëm pas vdekjes së përkthyesit të madh. Foton ai e mbajti me vete dhe
kurrë nuk donte ta botonte. "Nuk dua të qurravitem me historitë e familjes
sime", u ka thënë Robert Shvarc miqve të tij.


Historia e Cartierit që thuri kurora martesore mbretërish e njerëzish të
njohur

Historia e Cartier-it realisht fillon kur Louis Francois Cartier (1809-1904)
ndoqi rrugën e gjyshit të tij, emrin e të cilit mban dhe ai vetë. Ai e
filloi karrierën e tij si çirak te Adolphe Picard, në një fabrikë, dhe shumë
shpejt arriti të bëhej një prej argjendarëve më të mirë të Parisit. Ai u bë
favoriti i princeshës Matildë, kushërirë e Napoleonit III, gjë e cila i hapi
dyert e shoqërisë pariziene. Tre bijtë e Alfred Cartier-it, Louis, Pierre
dhe Jaques, do ta transformonin biznesin e familjes së tyre në një perandori
botërore. Pasi hapën një dyqan në Paris, në 13 Rue de la Paix, dyqan i cili
vazhdon të jetë edhe sot, hapën një degë në Londër, në St. 4 Burlington dhe
një në New York. Cartier-ët patën klientelën më me influencë në botë, duke
përfshirë këtu çdo kokë të kurorëzuar në Europë, pjesën më të madhe të
Maharajas-ve në Indi dhe mbretërve të Siam-it dhe Nepal-it. Dyqani në Londër
drejtohej nga më i riu nga djemtë e Alfred Cartier-it, Jaques Cartier, i
cili kishte si klientin e tij më të mirë princin e Galles-it, Eduartin VII.
Ky i fundit e kish cilësuar Jaques-un si "argjendari i mbretërve, mbreti i
argjendarëve". Ndërsa dyqani në New York ishte nën drejtimin e Pierre
Cartier-it. Cartier-i në Paris fillimisht e dërgonte mallin e vet për t'u
shitur në USA, nëpërmjet Atlantikut, por shumë shpejt Pierre me ndihmën e
Jules Glaenzer-it hapën një punishte në New York. Në vitin 1910 u hapën dy
degë të tjera, një në Moskë dhe një në Gjirin Persik. Tregtia po ecte kaq
mirë në New York sa ata e zhvendosën dyqanin në Rrugën e pestë 653, ku
lokalet ishin të mrekullueshme. Hapja e këtij dyqani në New York e bëri të
njohur Cartier-in në të gjithë botën. Gjatë Luftës së Parë Botërore Cartier
e vazhdoi aktivitetin e vet për shkak të dizenjove origjinale dhe me
krijimtari të spikatur. Gjatë këtyre viteve ata hapën dy degë të tjera në
botën e modës së plazhit, Cartier Cannes më 1935 dhe Cartier Monte Carlo më
1938. Degë të tjera u hapën edhe në Gjenevë, Hong-Kong, etj. Në fuksionimin
e perandorisë asokohe rol të rëndësishëm kishte Pierre Claudel, i biri i
Claude dhe Pierre Cartier. Louis dhe Jaques Cartier mbyllën sytë në vitin
1942 dhe në vitin 1945 vëllai i tyre Pierre u bë presidenti i Cartier-it
Ndërkombëtar dhe që nga ai moment ai u mor me dyqanin në Paris deri në
momentin që doli në pension në Gjenevë, në vitin 1947. Nga fundi i viteve
1940 degën e Londrës e drejtonte Jean-Jaques Cartier, ndërsa degën e New
Yorkut e drejtonte Claude Cartier. Në vitin 1962 Claude Cartier shiti
dyqanin në New York, por vazhdoi të mbetej president i firmës deri në vitin
1963. Në vitin 1968 Cartier-i nga një biznes familjar ishte shndërruar në
një organizatë shumëkombëshe gjigante. Kjo firmë vazhdon edhe sot të ruajë
të gjallë magjinë e Cartier-it.