Ka kohë që në fjalorin dhe realitetin politik, brenda e jashtë partive tona, po fiton terren e përdorues edhe koncepti i “mendimit ndryshe“. Në pamundësi për liri, hapësirë statuore dhe reale për fraksionizmin, është pranuar që të flitet e të pranohet ekzistenca e mendimit ndryshe. Qysh në fillim, mbijetesa e fortë e atavizmit të kulteve të individëve( kryetarëve) dhe...

... të unitetit, qoftë edhe në dukje apo fals, e ka paraqitur dhe ndëshkuar mendimin ndryshe si herezi. Ishte e pritshme, dhe e natyrshme, që “heretikët“ të ishim më të hershëm e më të shumtë në PD sesa në PS. Emërtimi, konceptimi dhe jeta e brendshme e PD- së në vitet e para, jepnin shtysa për hapësirë e liri më të madhe, për mendim të pavarur apo ndryshe nga ai që dilte nga selia qendrore dhe kabineti i kryetarit. Prandaj, në këtë periudhë në strukturat e piramidës së PD-së kishte më tepër analiza e debate, më shumë kritika të hapura e të forta për kryesinë si ekip, për çdo anëtar të saj, e për Berishën si kryetar. Më vonë, edhe në PS: ca si kundërpërgjigje apo reaksione ndaj zeusimit të kryetarit Nano e ca për ambicie e përpjekje për t’u bërë figura politike e partiake me identitet, integritet, personalitet e me pavarësi mendimi e veprimi, u shtuan partizanët socialistë të mendimit ndryshe. Në pranverën 2004 këta u bashkuan në LSI e tani, në fillimvjeshtë, në parti.

Por shpejt, partizanët e parë “të mendimit ndryshe“, viktima edhe të iluzionit se kishte perënduar një herë e përgjithmonë epoka e absolutizmit dhe totalitarizmit dhe se kishte ardhur epoka e demokracisë së plotë e të vërtetë, u ndodhën edhe të izoluar, si vetmitarë në shkretëtirë, dhe u ndëshkuan “demokratikisht“ e në mënyrë shembullore. Ata kishin dy rrugë: ose të krijonin parti të tyre, ose të shkëpusnin përfundimisht lidhjet me arenën e politikës. Shumica zgjodhi të parën, duke e braktisur frontin e demokratizmit të PD-së e të PS-së dhe duke u falur Berishës e Nanos hapësirë dhe liri për t’u bërë këta që janë sot, të pakundërshtueshëm, të pakritikueshëm dhe të pakonkurrueshëm.

Megjithatë, nuk mund as të thuhet dhe as të mendohet se në PD e në PS nuk ka më anëtarë të thjeshtë dhe të strukturave drejtuese që mendojnë ndryshe nga kryesitë qendrore e nga Berisha dhe Nano. Në të vërtetë, këta janë shumuar, edhe pse në të njëjtën kohë janë forcuar absolutizmi dhe hegjemonizmi i kryetarëve. Një pjesë e këtyre antikonformistëve kanë guxuar të kalojnë nga të menduarit në shprehje publike “ndryshe“, në pozicionime, qëndrime, deklarime dhe votime “ndryshe“. Natyrisht, nuk janë toleruar dhe lënë pa u ndëshkuar, edhe pse po nga lart, nuk është reshtur së përbetuari për angazhim të sinqertë për demokratizmim, modernizim dhe evropianizim të PD-së e PS-së, për liri dhe hapësirë të gjërë, për debate dhe analiza pa komplekse inferioriteti, diktati, nënshtrimi, për respektimin e vullnetit dhe të të drejtave statuore të çdo anëtari dhe të çdo forumi drejtues të bazës. Në PD ky ndëshkim është shprehur, fillimisht, me etiketimin e tyre si “devijatorë“, si “jo tanët“, si “nanoistë“, “metistë“. Pastaj ndëshkimi ka vazhduar, duke ua hequr emrat nga zemrat e nga listat. Pësimi i këtyre nuk ka kaluar pa efekt te të tjerë, që vazhdojnë të mendojnë ndryshe nga Kryesia e nga kryetari. Për të mos pasur fatin e të ndëshkuarve “demokratikisht“, këta e shprehin mendimin e tyre ndryshe, kokë më kokë e me zë të ulët, me shokë e miq të besuar, nëpër kafene e bilardo. Kështu, Berisha ia ka arritur të përforcojë autoritetin dhe pushtetet në PD, e njëherazi, ta ngushtojë së tepërmi apo ta mbyllë krejt shtegun që, nga “mendimi ndryshe“ të kalohet në shprehje “ndryshe nga ai”.

E njënjta mendësi e praktikë është vënë re edhe në PS, natyrisht, me disa nuancime dhe ngjyrime, të lidhura me identitetin, trashëgiminë, traditën dhe realitetin e sotëm të kësaj partie. Sa kohë vazhduan të mendonin ndryshe, edhe kur guxuan t’i kundërviheshin publikisht kryetarit dhe qeverisjes, Ilir Meta me figura të tjera të LSI-së u duruan dhe toleruan. Si veçori apo dukuri dalluese është se këta u duruan nga PS-ja e Nanos, shumë më gjatë sesa Neritan Ceka, Arben Imami e Preç Zogaj, Genc Pollo, Dashamir Shehi, Tritan Shehu, Eduart Selami, Ferdinant Xhaferri etj., në PD-në e Berishës. Kjo e veçantë u ka dhënë sebep e kartë Nanos e besnikëve të tij të mburren se në partinë e tyre ka më shumë demokraci se në PD. Tani që figurat e LSI-së kanë kaluar në qëndrime dhe votime ndryshe e në parti të tyre po etiketohen dhe anatemohen publikisht si të lidhur me Berishën, me krimin e organizuar, me trafiqet e drogës, si të korruptuar në tendera e privitazime... Kulmý u shënua me shkrimet e ZP-së më 7 shtator, kushtuar krijýmit të LSI-ë.

Figurat e LSI-së sulmohen edhe për mëkatin se kanë harruar dhe abuzuar me mandatet që kanë përfituar nga PS-ja, kur dihet mirë që kryetari dhe “krahët“ e tij kanë vite që abuzojnë hapur e fshehurazi, jo vetëm me këto mandate, por edhe me premtimet, votat, pushtetet, privilegjet, tenderat, privatizimet. Kësaj populli i thotë: “Bëni si them unë, por mos bëni si bëj unë!“ Por, po shprehet gjithnjë e më qartë se liderët dhe politikanët e LSI-së janë të ndërgjegjësuar, të bindur e të vendosur të vazhdojnë në rrugën e tyre, duke mos dëgjuar se ç’thotë Nano e duke mos bërë se ç’bën ai. Kjo po kuptohet e pëlqehet edhe në masën e socialistëve të thjeshtë, apo me funksione partiake e qeverisëse në PS. Dita-ditës, kontigjente nga kjo masë, “ushtarë“ të thjeshtë e “graduatë të lartë“, dezertojnë nga ushtria Nano e kalojnë në radhët e LSI-së. Me gjithë këto firo të mëdha deri në zgjedhjet e ardhshme parlamentare, PS-ja e Nanos do të mbijetojë, falë pjekurisë dhe aftësive të pamohueshme të Fatos Nanos, si politikan e si lider, si dhe skllavërisë në bindje dhe votave të kongresmenëve apo të nanoistëve të patundshëm. Kjo nënkupton se shumë socialistë të tjerë me tesera, bindje e vota, do ta përjetojnë gjithnjë e më të fortë dilemën: “të vazhdoj të fundosem me varkën e vjetër e të shpuar Nano, apo të kaloj në anijen e re Meta“.

Si përfundim, mund të thuhet se të mendosh ndryshe nuk është as një gjysmë hapi drejt demokracisë bashkëkohore europerëndimore dhe atlantike. Ndërsa të shprehesh, edhe ndryshe, me kurajo, transparencë, sinqeritet dhe konstruktivitet, mund të vlerësohet si një hap i plotë drejt standarteve më të larta të emancipimit demokratik. Koha do të tregojë se duke sanksionuar edhe në statut, lirinë për mendim e shprehje ndryshe deri në fraksionizëm publik e legal, LSI-ja ka bërë një hap apo një hop.

--------------------