http://www.panorama.com.al/ 14/05/2004

sherri në parlament
skandali/Spahia degjeneron fjalorin në seancë. I përgjigjen akoma edhe më
keq të majtët

 Sharje dhe fyerje, harbon Kuvendi

Rojet shmangin grushtat. Pëllumbi dënon Spahinë 2 javë

Tiranë

Sharje dhe fyerje ekstreme që i përmban vetëm fjalori i rrugës, kanë
dominuar për më shumë se gjysmë ore seancën e djeshme të Parlamentit
shqiptar.

Duke harruar se ku janë dhe se çfarë përfaqësojnë, ligjvënësit shqiptarë
kanë dhënë dje një spektakël të vërtetë të përdorimit të fjalorit banal ndaj
njëri-tjetrit. Gjithçka ka nisur kur kryetari i PLL-së, Ekrem Spahia, ka
fyer në mënyrë ekstreme deputetët e mazhorancës, të cilët kanë reaguar mjaft
ashpër kundër tij. Katër herë radhazi Spahia ka përsëritur një tekst fyes,
të huazuar nga një e përditshme, përshtatur nga vetë ai. "Po përmend atë që
ka shkruar Nikollë Lesi në gazetën e tij për kryetarin tuaj, duke pohuar atë
që ka dëgjuar nga Nano. Juve ju kujtohet mirë çfarë ju ka thënë Nano. Ju nuk
jeni burra. Pse bëni sikur Nano po ju kalëron nënën me të vertetë dhe, në
fakt, është duke iu kalëruar nënën". Kështu u është drejtuar për katër herë
radhazi Spahia, deputetëve socialistë duke startuar një komedi të denjë
vetëm për rrugën. Ndërkohë që Spahia u përsëriste tekstin e mësipërm
deputetëve të mazhorancës, kryetari i Parlamentit i kërkonte atij të
largohej nga foltorja, duke i hequr të drejtën e fjalës. Spahia ka vazhduar
të njëjtin tekst dhe i pari që ka reaguar ka qënë ministri i Bujqësisë,
Agron Duka, i cili me zemërim është nisur për të goditur Spahinë, duke e
shoqëruar me të shara ekstreme. Menjëherë janë sulur të gjithë deputetët e
mazhorancës duke sharë me të njëjtën gjuhë banale dhe duke shkaktuar një
kaos të vërtetë në sallë. Një numër i madh truprojash ka ndërhyrë duke
shmangur kontaktet fizike mes deputetëve. Deputetët e opozitës janë ngritur
dhe kanë tërhequr Spahinë duke e larguar nga podiumi për të qetësuar
situatën.

"Dueli"
Të ndarë si në dy fronte kundërshtare lufte, deputetët e pozitës, në një
krah, dhe ata të opozitës, në krahun tjetër, kanë shkëmbyer fyerje dhe
klithma histerike. Në këtë mënyrë deputetët kanë zhvlerësuar ekstremisht
tempullin e drejtësisë shqiptare, duke i dhënë pamjen e një zënke mes "të
fortësh". Të sharat nuk kanë pushuar për asnjë moment, madje janë parë edhe
blloqe e stilolapsa të fluturojnë drejt Spahisë. Sherri ka filluar të marrë
përmasa më të zgjeruara kur deputetët e mazhorancës kanë fajësuar Berishën
si nxitës të qëndrimit të Spahisë. Një debat mjaft i ashpër mes ministrit të
Financave, Arben Malaj, dhe kryetarit të opozitës, Sali Berisha, ka
zëvendësuar për pak momente sulmet e deputetëve socialistë ndaj Spahisë, i
cili, i rrethuar nga deputetët e opozitës, ishte ulur në vendin e tij. Më
pas deputetët e opozitës janë larguar nga salla dhe kryetari i Parlamentit
ka dhënë si dënim ndaj Spahisë përjashtimin për 15 ditë nga seancat
parlamentare. Kryetari i Parlamentit ka dhënë gjysmë ore pushim për të
vazhduar më tej me miratimin e projektligjeve të përfshira në rendin e
ditës. Gjatë pushimit, deputetët socialistë ishin ende të irrituar dhe kanë
kërkuar nga Pëllumbi dënim ekstrem për Spahinë, largimin nga Parlamenti me
një afat kohor gjashtë muaj.

Debat ka pasur edhe mes Mediut e Dokles, lidhur me një interpelancë mbi
akuzat për trafik organesh nga Shqipëria për në Greqi dhe Itali, por tonet
kanë qenë shumë më të buta se në debatet e mëparshme.

Menjëherë pas këtyre zënkave opozita është larguar, ndërkohë që mazhoranca
ka vazhduar dikutimin e projekligjeve, duke miratuar Saulin në krye të
Gjykatës Kushtetuese, ligjin për "Statusin e jetimit", ligjin "Për
 strehimin", si dhe atë për dhënien me koncesion të terminalit të naftës në
portin e Vlorës.


replikat

Ekrem Spahia: Para se të bëhej debat për projektligjin mbi marrëveshjen me
qeverinë italiane, duhej të diskutohej sërish për të përndjekurit politikë.
Ju keni premtuar se do ta sillni në qershor, por nuk keni për ta bërë. Ju
nuk doni ta bëni dhe po i gënjeni ish të përndjekurit. Por, nëse nuk do ta
bëni, ne do të vazhdojmë mbështetjen ndaj tyre dhe bashkë me ata do t´iu
rrëzojmë. Më vjen keq që duhet të përmend atë që ka shkruar Nikollë Lesi në
gazetën e tij për kryetarin tuaj. Juve ju kujtohet mirë çfarë ju ka thënë
Nano. Ai ju ka thënë ju se do t´ua kalërojë nënën dhe ua ka kalëruar. Ai ka
thënë, dhe ia vlen ta përmendësh, se këtij populli edhe ju sikur është duke
ua kalëruar nënën. Ju nuk jeni burra. Pse bëni sikur Nano po iu kalëron
nanën me të vërtetë, dhe është duke jua kalëruar nanën (e përsërit katër
herë).

Agron Duka: Kë shan ti ore të .. Nënë e motër e robt... Ku do të futesh o
bir kurve, (dhe nxiton ta godasë, por vetëm rojet e Kuvendit e shkëpusin nga
një sherr i drejtpërdrejtë).

Taulant Dedja: Kujt ia shan nënën ti ore legen katundar. Ore të . nënën,
motrën.. e kë të kesh.

Gazmir Bizhga: ..nënën e motrat e çfarë të mban pragu i derës..

Musa Ulqini: O zotëri, më ngadalë, kë fyen deri në këtë pikë. Ti nuk ke
familje, s´të vjen zor.

Arben Malaj: O legen, o maskara kë shan ashtu ti, kështu të ka mësuar mbreti
ty?! Ai nuk shan, përse shan ti, apo të ka nxit Berisha të bësh këto
veprime. Turp të kesh!

Sali Berisha: Rri aty dhe turp të kini ju.

Arben Malaj: Ti ke djegur Shqipërinë e do të djegësh edhe Parlamentin o
kriminel!

Sali Berisha: Ju jeni kriminelët, ju jeni hajdutët e këtij populli dhe ju e
dogjët Shqipërinë dhe po vazhdoni ta digjni.


Kreu i ri i Gjykatës Kushtetuese
Sauli votohet në vend të Abdiut

Mazhoranca ka kaluar dje me shumicë votash kandidaturën e Gjergj Saulit për
në krye të Gjykatës Kushtetuese. Edhe pse opozita nuk ka qenë e pranishme,
Sauli ka qenë "i miratuar" prej saj, duke u mbështetur nga deklaratat e
mëparshme të PD-së, se nuk do ta pengonte këtë kandidaturë. Sauli do të
zëvendësojë Fehmi Abdiun, i cili e mbaroi mandatin e tij dhjetë ditë më
parë. Largimi i Abdiut nga posti i kryetarit të Gjykatës Kushtetuese, u bë
pa shumë zhurmë. Fillimisht u fol se mund të kishte negociata mes PS-së dhe
presidentit, që ai të vazhdonte të ishte në krye të Gjykatës Kushtetuese.
Por shumë shpejt janë shuar të gjithë zërat për negociata. PS-ja dhe
presidenti Moisiu kanë vendosur që Abdiu ta lërë postin e kreut të Gjyakatës
Kushtetuese. Opozita është shprehur e prerë lidhur me këtë çështje, duke
këmbëngulur për largimin e Abdiut, i cili është sulmuar herë pas here nga
ajo. Kandidatura e Gjergji Saulit është pritur mirë nga të gjitha palët, si
figura që mund ta drejtojë me paanësi institucionin e Gjykatës Kushtetuese.
Abdiu reagoi për largimin e tij nga ky post në përfundim të mandatit, pasi
la të kuptohet se në këtë rast ka pasur pazare nga drejtues të PS-së.



Miratohet projektligji me 58 vota pro
Koncesioni për terminalin e Vlorës, opozita kundër

Mazhoranca ka miratuar dje me 58 vota projektligjin për dhënien me koncesion
të terminalit të naftës në portin e Vlorës, firmës italiane "La Petrolifera
Italoromuna". Deputetët e PS-së kanë votuar, megjithëse përfaqësuesit e
PD-së dhe të partive të tjera opozitare e kundërshtuan këtë marrëveshje.
Nënkryetari i Komisionit Parlamentar të Ekonomisë, Ritvan Bode, tha se
marrëveshja krijon monopol në sektorin e naftës, si dhe u shërben interesave
të caktuara të qeveritarëve. Opozita nuk ka qenë dakord me kalimin e 70 mijë
metrave katrorë të terminalit në pronësi të kompanisë italiane pas
përfundimit të projektit, në kundërshtim me Kushtetutën dhe Kodin Penal.
Opozita ka kërkuar gjithashtu të njihen me tekstin e marrëveshjes, pasi për
ata ajo është e paqartë. Opozita ka kërkuar menjëherë që qeveria ta
ndryshojë marrëveshjen me "La Petrolifiera", duke shpallur tender të hapur.
Sipas Fatos Bejës, qeveria duhet të fusë në këtë tender edhe kompaninë
angleze "Ëeber", duke mos favorizuar vetëm kompaninë italiane. Ndërsa
kryetari i Komisionit të Ekonomisë, Ylli Bufi, tha se në projektligj është
shtuar edhe amendimi i cili nuk e lejon kompaninë italiane që të
transportojë naftë. Në fund të debatit, opozita ka braktisur seancën
parlamentare në shenjë proteste.

 © 2003 Gazeta Panorama
------------------------------------------------------

Data e Publikimit: 14/05/2004 Ballkan.com http://www.ballkan.com/

Parlamenti, sharje e fyerje me nënë e motër
 Spahia: "Ju socialistëve Nano ju kalëron nënat çdo ditë". Pëllumbi
përjashton legalistin për dy javë

 Autori i Lajmit: Bledar Hoti
TIRANË - Ka degjeneruar në sherr, sharje dhe fyerje banale mes deputetëve të
pozitës dhe opozitës seanca e djeshme e Kuvendit. Në punimet parlamentare
mes deputetëve të pozitës dhe opozitës janë shkëmbyer sharje tepër banale,
ku acarimi më i madh ka qenë në momentin kur ka diskutuar deputeti legalist,
Eqerem Spahia, duke ngritur në këmbë deputetët socialistë Agron Duka, Gazmir
Bizhga dhe Ardit Kajën. Spahia ka ofenduar deputetët socialistë, se "ju nuk
reagoni ndaj këtyre veprimeve, pasi kryeministri juaj Fatos Nano iu ka
kalëruar nënat". Pas kësaj thënie të përsirutr disa herë, kanë reaguar
menjëherë deputetët socialistë, duke u ngritur në këmbë nga podiumet dhe
karriget e tyre për t'u grindur e kacafytur me deputetin legalist për
fyerjen e lëshuar në adresë të tyre, si dhe duke ia kthyer me të njëjtën
monedhë. Ministri Duka është ngritur nga vendi i anëtarëve të qeverisë, duke
shkapërcyer vazot me lule, për të kapur Spahinë dhe ka bërtitur dhe sharë
për ofendimin që bëri në adresë të socialistëve. Vetëm ndërhyrja e
punonjësve të shërbimit të Gardës ka parandaluar një rrahje mes deputetëve
socialistë me legalistin Spahia, si dhe nga ndërhyrja e deputetëve të
opozitës, të cilët janë ngritur të gjithë në këmbë, duke sjellë edhe
bllokimin e seancës për më shumë se gjysmë ore.
Penalizimi
Kryetari i Kuvendit, Servet Pëllumbi, pas qetësimit të situatës, ka bërë të
ditur vendimin e tij për përjashtimin e kryetarit të PLL-së, Ekerem Spahia
për 15 ditë nga pjesëmarrja në seancat parlamentare. Ndërsa deputeti
socialist, Erion Braçe ka kërkuar që penalizmi i Spahisë të shkojë deri në 6
muaj. Por, kjo kërkesë nuk është pranuar nga ana e kryeparlamentarit. Ndërsa
deputetët e opozitës kanë braktisur në shenjë proteste seancën e Kuvendit,
edhe për shkeljen e procedurave parlamentare.
Berisha - Ruçi
Që në fillim të seancës, deputetët e opozitës kanë kërkuar që të futet në
kalendarin e punimeve parlamentare projektligji për ish-të përndjekurit
politik. Por, kjo kërkesë nuk është pranuar nga ana e kryetarit të Kuvendit,
Pëllumbi, i cili është shprehur se projektligji do të shqyrtohet për më vonë
dhe se komisionet do të punojnë. Përplasja më e madhe në seancë ka qenë mes
kreut të grupit parlamentar të PS-së, Gramoz Ruçit dhe liderit të opozitës,
Sali Berisha. "Mua më vjen keq, zoti Berisha, sepse ju keni qenë
ish-president, kryetar shteti, kam respekt se jeni edhe kryetar i opozitës.
Ju nxisni deputetët e opozitës dhe bëni zhurmë vetëm për të ulur imazhin e
kryetarit të Kuvendit. Kemi pesë seanca që ju dëgjojmë, mjaft më, ne jemi
deputetë dhe duam të punojmë e të miratojmë ligjet ", deklaroi Ruçi. Ndërsa
Berisha i është kundërpërgjigjur me tone të ashpra "se më vjen keq për Ruçin
se është i trashë dhe bën si histerik". Ai vazhdon se: "Mos kujto ti se
kërcënimet që t'i bëri Nano në KPD ishin në adresë të opozitës. Jo zotëri,
ato ishin për kamikazët e tuaj", theksoi Berisha.
Ligjet
Përpos këtyre debateve, socialistët kanë arritur që të miratojnë
projektligjet si, koncesioni për firmën italiane Petrolifera dhe konventën
europiane për Terrorizimin, si dhe kandidaturën e kreut të Gjykatës
Kushtetuese, Gjerjg Sauli. Në votimet e djeshme nuk ka munguar kryeministri
Fatos Nano. Kjo edhe falë bojtkotit që opozita i bëri Kuvendit, edhe pse
demokratët u shprehën kundër miratimit të koncesionit të firmës italiane,
pasi, sipas tyre, mungonte marrëveshja e nënshkruar mes dy palëve, asaj
shqiptare dhe firmës Petrolifera.
Bledar Hoti


Debati në Kuvend
Ekerem Spahia: Ju nuk reagoni, juve Nano ju kalëron nënën çdo ditë

Pëllumbi: Zoti Spahia, rregulloni fjalorin se do ju nxjerr përjashta

Ruçi: Mua më vjen keq, zoti Berisha, sepse ju keni qenë ish-president,
kryetar shteti kam respekt se jeni edhe kryetar i opozitës. Ju nxisni
deputetët e opozitës dhe bën zhurmë vetëm për të ulur imazhin e kryetarit të
Kuvendit. Kemi pesë seanca që ju dëgjojmë, mjaft më, ne jemi deputetë dhe
duam të punojmë e të miratojmë ligjet. Ju caktoni Olldashin të ulë foninë te
sekretaria.

Berisha: Më vjen keq për Ruçin se është i trashë dhe bën si histerik. Mos
kujto ti se kërcënimet që t'i bëri Nano në KPD, ishin në adresë të opozitës,
jo zotëri, ato ishin për kamikazët e tuaj
Berisha: Ju zoti Pëllumbi po bllokoni Parlamentin për hir të një personi që
është Fatos Nano. Ju po bëheni vegël, po shkelni procedurat parlamentare dhe
Kushtetutën. Mos e viktimizoni Parlamentin për shkak të atij njeriu.

Pëllumbi: Nuk është aspak e vërtetë. Ne po zbatojmë procedurat parlamentare,
prandaj çdo gjë është bërë konformë rregullores së Kuvendit

------------------------------------------------------


http://www.balkanweb.com/
Konferenca ballkanike e shoqatave të pronave: Pa kthim pronash, s'ka
integrim

Lajmi i ores 11:00 AM

TIRANE (15 Maj) - Zëri i pronarëve të pronave, shkon deri në Këshillin e
Evropës dhe Komisionin Evropian, por këtë rradhë nga "Bashkimi Ndërkombëtar
të pronarëve të pronave të paluajtshme", me pjesmarrjen e mjaft vendeve
evropiane. Këta të fundit, ishin mbledhur për të analuzuar situatën në
Ballkan në një konferencë të posaçme mbajtur në Selanik. Ata dolën në
konkluzionin se dy vende në Ballkan, Shqipëria dhe Serbia, janë shumë të
vonuar për zgjidhjen përfundimtare të çështjes së pronave. Anëtarë të këtij
organizmi janë vendet evropiane si Austria, Belgjika, Qipro, Republika Çeke,
Danimarka, Finlanda, Franca, Gjermania, Italia, Spanja, Suedia, Zvicra etj.
Në deklaratën përfundimtare "rajoni i ballkanit, është vlerësuar si rajoni
më problematik për çështjen e pronave të Evropë" dhe takimi u përshëndet me
anë të një mesazhi edhe nga Presidenti i Komisionit Evropian Prodi. "Vendet
e Ballkanit si më problematiket në Evropë, që akoma nuk plotësojnë
standartet e vendeve të tjera, asnjë prej tyre nuk mund të anëtarësohet në
BE nëse nuk respekton një nga të drejtat themelore të njeriut, atë të
pronësisë si një nga faktorët kryesorë të paqes sociale, luftës kundër
varfërisë dhe ngritjes së standartit të jetesës nëpërmjet realizimit të
investimeve", ishte konkluzioni i përfaqësuesve evropianë. Në takim u bë e
qartë se pronarët evropianë janë shumë të interesuar për të investuar në
vendet ballkanike sapo këto vende të kalojnë fazën e parë, atë të kthimit të
pronave. ro/ro (BalkanWeb)

Moisiu: Të hapen arkivat sekrete për zbardhjen e dosjeve të diktaturës

Lajmi i ores 9:40 AM

TIRANE (15 Maj) - Kryetari i shtetit Alfred Moisiu, do të ndikojë pranë
organit legjislativ dhe atij ekzekutiv në mënyrë që të hartohet në një kohë
sa më të shpejtë projektligji që ka të bëjë me zbardhjen e dosjeve të
diktaturës komuniste. Ngjarja është shumë e rëndësishme dhe për vetë këtë
rëndësi, ka ndërhyrë edhe kreu i shtetit. Gjithçka erdhi pas një reagimi
publik të shkrimtarit të njohur Ismail Kadare. Ai ka botuar dy ditë më parë
në shtypin shqiptar një letër publike, me anë të të cilës, i kërkon
presidentit të republikës "të ndërhyjë për të kërkuar përpilimin e një
legjislacioni për transparencën lidhur me arkivat e pahapura". Burime pranë
institucionit të Presidentit, thanë për Gazetën Shqiptare se "meqënëse
Kushtetuta nuk ia njeh të drejtën Presidentit, për të ndërmarrë iniciativa
ligjore dhe për rrjedhojë, edhe të propozojë ligje në Kuvend, Presidenti do
të kërkojë nga organet ekzekutive që të nisë procesi për përpilimin e një
legjislacioni për transparencën lidhur me arkivat e pahapura". Kanë kaluar
14 vjet nga rënia e diktaturës komuniste dhe ndërkohë ka shumë dosje në
arkivat e shtetit ende të panjohura për opinionin. Ka një afat kohor për
ruajtjen e tyre, por shkrimtari i njohur Kadare, ka shprehur shqetësimin se
ka njerëz që parapëlqejnë që në faqet e shtypit të shkruhen të vërtetat
sipas asaj klike që ishte në fuqi në atë kohë, dhe nuk lejohen të botohen
ato të cilat me të vërtetë kanë penalizuar shumë shkrimtarë, artistë, por
edhe mjaft disidentë të tjerë të asaj periudhe. Madje Kadare shprehet se
"edhe dy deputetë, një i majtë e një i djathtë, që janë marrë me letrat",
nuk duan që kjo e vërtetë të zbardhet. Ndër të tjera, shkrimtari Kadare, i
ka kërkuar Presidentit të Republikës që të ndërhyjë me tagrin e tij të lartë
për të vendosur ngritjen e një përmendoreje të dy poetëve martirë, Vilson
Blloshmit dhe Genc Lekës. ro/ro (BalkanWeb)



15 Maj 2004 http://www.kohajone.com/

SHQIPTARET E CAMERISE JANE BIJ TE KOMBIT SHQIPTAR

Me rastin e vizites se kryeministrit, z. Fatos Nano, ne Greqi na jepet
mundesia te pyesim kolegun e tij se a eshte fakt se ne Shqiperi jeton nje
minoritet grek me te gjitha te drejtat qe garantojne normat e bashkesise
nderkombetare? Pa diskutim, qe po. Kjo eshte e qarte, se ne delegacion bente
pjese edhe nje minister minoritar nga Vurgu i Delvines. Po kaq i qarte eshte
edhe fakti se ne Greqine fqinje ka jetuar nje minoritet shqiptar qe ne
thellesine e shekujve, ndaj te cilit autoritetet greke kane ushtruar masakra
mesjetare, qe konkluduan me debimin masiv te tyre nga vatrat shekullore.
Debimi u shoqerua me monstruozitete te padegjuara. Keto ngjarje te hidhura i
trajtojne historianet greke ne veprat e tyre, te cileve iu jemi referuar per
te shkruar kete artikull.

Populli shqiptar i Camerise, qe ka jetuar ne menyre vellazerore me
bashkatdhetaret e tij, nuk eshte shkaktar per ato qe autoritetet greke
kerkojne te justifikojne kete tragjedi, me perjashtim te disa rasteve
sporadike. Shkaktar i kesaj vepre mizore eshte botekuptimi shovinist ekstrem
teokratik, qe ka zene vend tek ato qarqe qe masakruan shqiptaret e Camerise.
S'ka absolutisht asnje diskutim se shqiptaret jane pjese e teresise
shqiptare qe ju i konsideroni me mall miq. Nese eshte keshtu, zoti
kryeminister Karamalis, perse deklaroni se nuk ekziston ceshtja "came".
Pavaresisht nga deshira juaj, ajo ekziston dhe do te kembengulim te zgjidhet
brenda nje bote te re. Lotet dhe gjaku i mijera viktimave te kanibalizimit
te Zerves e te kolegeve te tij, te ngjeshur me balten e asaj toke te
martirizuar, kerkon zgjidhje dhe kemi besim se do te zgjidhet.

Na kujtohet vizita qe keni bere ne Vurgun e Delvines, zoti kryeminister
Karamalis, ne pronat e pronareve autoktone, sic e sqaron ne librin e vet
profesor Spiro Shkurti. Ne ceremonine qe juve u rezervua nga banoret, ju
deklaruat: "Greqizimi ju ka shume borxh." Na habit fakti dhe cuditemi se
perse e keni fjalen kur shpreheni me termin greqizem? E keni fjalen per te
drejtat qe keta shtetas shqiptare kane konform kerkesave te vendeve me te
perparuara, si dhe ato te bashkesise evropiane, apo e keni fjalen per
pensionet qe ju shperndani, qe, per hir te miqesise, heshtet jashte cdo
norme? Sic e permendem edhe me lart, nje anetar i delegacionit qe ju pritet,
ishte minoritar, minister i ekonomise. Ne rastin konkret, na jepet e drejta
te shprehim keqardhjen me te thelle per ato qe u kane ndodhur shqiptareve te
Camerise, qe iu nenshtruan nje persekutimi te tejskajshem, qe u grabiten dhe
u masakruan.

Tragjedine came e pershkruajne qarte ne librat e tyre disa historiane greke,
p.sh., Nikollas Zhangas, ne librin "Imperializmi anglez dhe rezistenca"
1940-1945, ku shprehet: "Per ato qe ndodhen ndaj shqiptareve te Camerise,
historia jone, qe duam ta kemi te bardhe, fsheh fytyren nga turpi. Te gjitha
ato qe ndodhen jemi tebindur se jane te qarta dhe te atilla qe i kundervihen
qyteterimit grek."

Pervec historianit te mesiperm jane edhe historiane e studiues te tjere,
realiste dhe objektive, sic eshte p.sh., Jani Shara tek libri i tij
"Thesprotia", Tulla Stefanidhu, pedagoge, ne librin e vet "Margariti",
Spiridhu Mihalis me librin "Kujtimet e nje luftetari 1940-1941", etj.

Studiuesit e mesiperm, te respektuar dhe te nderuar, pjesetare te luftes
nacionalclirimtare ne Greqi, nuk rezervohen te thone te verteten. Ata
shprehen me guxim dhe vertetesi, p.sh., ne Parge u ther si bageti Ago
Pronjua sebashku me banore te tjere te moshave te ndryshme. Ne qytetin e
Paramithise, ne shtepine e Sali Afuzit, u masakruan si bageti 32 femije te
moshave 3-4 vjec. Nje nga protagonistet e kesaj kasaphane ishte juristi
Stavropullos. Ne Kastri u masakrua gjithe familja e Rexhep Liles me femije
3-4 vjec, bashke me ta u masakrua i vellai 14 vjec dhe grate, te cilat u
dhunuara dhe me pas u pushkatuan. E gjithe kjo familje gjate pushtimit ka
qene korrekte dhe dashamirese e te gjithe bashkatdhetareve te fshatit. Si
rrjedhoje, na habit fakti se si eshte e mundur zoti kryeminister Karamalis,
qe ju te deklaroni se nuk ekziston ceshtja came. Eshte e qarte, e
padiskutueshme se ajo ekziston dhe perben nje njolle per Greqine, anetare e
Bashkimit Evropian.

Keto akte duhet te njiheshin me hollesi nga delegacioni shqiptar dhe ata te
kembengulnin, pavaresisht nga situata, te siguronin garantimin dhe zbatimin
e normave te bashkesise evropiane e me gjere, keshtu problemi i shqiptareve
te Camerise duhej te merrej ne konsiderate.

Populli shqiptar deshiron miqesine e sinqerte me popullin grek dhe kjo te
forcohet ne menyre te atille qe te zhduken paragjykimet dhe ato qendrime qe
evokojne te kaluaren e hidhur, veper e atyre qarqeve qe notojne ende ne
ujerat e ndotura te shovinizmit teokratik.

Bashkepunimi i sinqerte ekonomik eshte nje shprehje e vullnetit te mire, qe
e forcon me tej miqesine tone, por jo sic trumbeton gjeneral Niko Grilaqi,
qe investimet ekonomike nga Greqia ne Shqiperi te hapin rrugen per Vorio
Epirin. Zoteria ne fjale dhe ata qe e rrethojne dhe e bekojne duhet te dine
se Vorio Epiri eshte nje parulle e sajuar nga ato qarqe qe duan grabitjen e
Shqiperise se Jugut. Qendrimi i Grilaqit na kujton episkopin e Konices,
Sebastianin, qe thoshte dikur se deri ne Shkumbin edhe guret flasin
greqisht. Me keta inkuizatore medioker, qe vuajne nga trute e kokes, eshte
humbje kohe te merresh.

Ne te gjithe Shqiperine e Jugut, duke perjashtuar nje pakice te vogel
grekofone, jetojne shqiptare dhe jo sic thote peshkopi i Konices. Guret i
kishte ai ne koke dhe bashke me te edhe ata qe i mbanin ison. Gjuha,
zakonet, tradita dhe gjaku qe shqiparet kane derdhur per atdhe jane deshmi e
qarte e shqiptarizmit. Por, megjithate, si per ironi pyesim, per cfare Vorio
Epiri e kane fjalen zoterinjte Grilaqi dhe si zoti Grilaqi? Mos e kane
fjalen per Laberine kreshnike te Zenel Gjolekes, per Gjirokastren e Cerciz
dhe Bajo Topullit, per Korcen dhe Kolonjen te Zylyftar Podes, te Naimit,
Abdylit dhe Samiut, te Sali dhe Gani Butkes; apo e keni fjalen per At Stath
Melanin, Themistokli Germenjin dhe Mihal Gramenon, Petro Nini Luarasin, qe u
masakrua nga shovinistet greke? Historia ka treguar realitetin objektiv dhe
cdo i paturpshem dhe medioker e ka vendin ne humneren e frrit.

Zoteri, Republika Demokratike e Shqiperise dhe mbare populli i saj pret dhe
pershendet me kenaqesi dhe miresi oferten per nje bashkepunim ekonomik, qe
do te ndikoje ne zhvillimin e ekonomise. Sigurisht, qe kjo nisme do te
perparoje, po te hiqet dore nga paragjykimet e atyre qarqeve qe me qendrimin
e tyre ndotin atmosferen dhe krijojne mosbesim dhe destabilitet. Nuk duam te
besojme se ende mund te kete zoterinj si gjeneral Grilaqi, qe krahason
popullin shqiptar me ata me te prapambeturit e globit tokesor. Zoteria ne
fjale duhet te njohe se ne Shqiperi funksionojne shtate universitete me
mijera studente. Shqiperia ka mijera shkolla fillore e te mesme, Akademi
Shkencash, Biblioteke Kombetare, aeroporte, autostrada, stadiume, teatro,
opera te nje rangu te larte, qe kane fituar dhe cmime ne festivale
evropiane.

Ne vendin tone ekziston nje rini e shkelqyer e pergatitur te doje atdheun,
te sakrifikoje per ate e te respektoje shoqerine ne te cilen ajo jeton. Pa
keqkuptim, na impononi t'u themi, zoti Grilaqi, se per sa i takon zhvillimit
ne Shqiperi me keqardhje bejme krahasimin se jemi shume here me te zhvilluar
nga sarakacanet dhe vllehet e Greqise. Deklaratat e zotit Grilaqi dhe kujtdo
qe mendos si ai, nuk bejne gje tjeter vecse turbullojne atmosferen dhe
krijojne mosbesim. Vlera e popullit shqiptar nuk mund te pergojohet nga
njerez te kesaj kategorie, sepse keta individe asnjehere nuk i ka vleresuar
historia.

Zoti kryeminister i Greqise, populli yne pret me respekt e kenaqesi viziten
tuaj ne Tirane. Ai ka bindje dhe besim ne miqesine tuaj, qe synon ne
zhdukjen e mjegulles artificiale dhe hapjen e rruges se nje periudhe te re
midis dy popujve tane miq, si dhe ne zgjidhjen e ceshtjeve, qe kane mbetur
pezull, ne ruajtjen dhe forcimin e paqes dhe stabilitetit brenda normave te
bashkesise evropiane, te nje bote te re me botekuptim te ri. Pikerisht kete
deshirojne dy popujt tane miq, zoti kryeminister Karamalis.

Kastriot Demi

-----------------------
15/05/2004 http://www.shekulli.com.al/
Erdhi në Shqipëri vitin 1923 dhe zbuloi Apolloninë që kemi sot. Biri i
arkeologut francez Jean-Gabriel Rey, dorëzon në Arkivin e Shtetit gjithë ç'i
la i ati, me rastin e 80- vjetorit të gërmimeve arkeologjike në Apolloni

Leon Rey, Frëngu që s'e harrojmë


Elsa Demo

Në 17 maj të vitit 1933, ditën e mërkurë, u vu guri i themelit të shtëpisë
së misionit frëng për gërmimet e vjetërsinavet (arkelogjike), në katundin e
Pojanit në prefekturën e Fierit. Ishte shtëpia e misionit arkeologjik në
Shqipëri nën drejtimin e zotit drejtor Leon Rey, që kishte nisur punimet
atje, në 1924. At Anastasi bëri lutjen sipas zakonit kur vihet guri i parë i
një themeli. Rey dhe ata myzeqarët e tij që në fotot e kohës na shfaqen me
takien e bardhë, këmishë të bardha, kërrusur në dherat e nëntokës të njërit
prej 30 qyteteve të botës antike kushtuar Perëndisë Apollon, e morën bekimin
e atit vetëm pasi kishin dhënë provën se dinin të bënin vepra të mëdha.
Kishin kaluar 9 vjet nga gërmimet e misionit francez në Apolloni.
Sot në mijëvjeçarin e ri, i biri i arkeologut, që Lufta e Dytë Botërore e
regjimi i Hoxhës më pas, i preu mundësitë të rikthehej në Shqipëri, kujtohet
të sjellë pasurinë e të atit, dhuratë në përvjetorin e tetëdhjetë të
gërmimeve në Apolloni. Jean-Gabriel Rey dorëzon në Arkivin Qendror Shtetëror
arkivin e Leon Reyt, rreth 3200 fletë dokumente orgjinalë dhe 130 foto të
rralla me karakter historik, arkeologjik, etnografik dhe turistik.
J.G.Rey, që nga fotot e arkivit ka një hije të qartë shëmbëlltyre nga i ati
tregon ato pak kujtime nga rrëfimet e Rey-t për Shqipërinë. Pasi kishte
punuar fillimisht në Maqedoni për katër vjet, ku ishte një nga zbuluesit dhe
eksploruesit e parë i tumave antike. Pas Luftës së Parë kthehet në Francë.
Në kohën kur ministri dhe kryebashkiaku i Lionit të asaj kohe, kishte një
simpati të madhe për Shqipërinë dhe e kishte vizituar atë, Tiranën,
Durrësin, në vitin 1919 takohet me kreun e bashkisë së Durrësit i cili i
tregon disa vazo antike. Godart e pyet ku gjendeshin këto thesare dhe ai i
përgjigjet se gjenden gjithandej në fushat e qytetit. Kështu Godard i
propozoi kreut të bashkisë së Durrësit, se nëse ai dëshironte mund t'i
dërgonte një ekspert për ta parë mirë këtë punë. U kthye në Francë dhe bëri
të mundur nënshkrimin e një marrëveshjeje për mision arkeologjik
shqiptaro-francez. Dhe kështu ndodhi që Leon Rey erdhi në Shqipëri për herë
të parë në vitin 1923. Sondazhin e parë e bëri në Durrës e më pas u nis
drejt Apolonisë.
"Leon Rey e njihte mirë Ballkanin. Ai e vuri re menjëherë se Shqipëria i
përkiste botës antike, asaj e greke e romake më pas. Ai ka kërkuar gjithmonë
këtu shpirtin dhe frymën e antikitetit të civilizimit grek, por edhe
paraardhësve të shqiptarëve, atyre ilirë", tregon Jean-Gabriel Rey. "Im atë
nuk kishte mundësi të kthehej më në Shqipëri, fatkeqësisht që nga momenti i
pushtimit italian, 1939. Përveç një tentative që ai do të bënte nga Franca
në kohën e gjeneralit De Gol, në vitin 1950, kur ministri i Punëve të
Jashtme kërkonte dikë që njihte mirë vendin. Ishte shumë e trishtueshme kur
ai vetëm sa kapërceu me avion Tiranën pa mundur të ulej sërish në këtë
 vend."
Dhe vetëm shumë më vonë marrëdhëniet franko-shqiptare, u rivendosën.
Për tashëgimtarin Rey nuk është hera e parë që vjen në Shqipëri. I ati i
kishte folur pak për këtë vend, dhe kjo "pak" sipas tij do të thotë se
ndërpreja e menjëhershme e marrëdhënieve me këtë vend, ku jetoi e punoi për
16 vjet, ishte shumë e dhimbshme për të. "Qeveria e kohës, në vitin 1964 na
krijoi mundësinë mua dhe sime mëje të vinim në Shqipëri. Qëndruam tre javë
dhe në atë kohë një rruge në qytetin e Fierit i dhanë emrin e tim eti. Kjo
është dëshmi e mirënjohjes për ne."
Ishte Leon Rey që propozon ngritjen e muzeut historik arkeologjik të Vlorës.
Dhe u bë. Në 8 tetor të vitit 1936, muzeu hapet dhe mban emrin "Zogu I". Nga
fotografitë e kohës, ato ditë të para të muzeut, diku në ndonjë qoshe duket
portreti fisnik i këtij burri elegant, që deri atëherë kishte udhëtuar në
gjithë Shqipërinë. Tre vjet më pas, pushtimi fashisht bëri të vetën. Muzeu u
bombardua, ndërsa një numër objektesh u grabitën. Në një nga letrat e
ceremonisë së rastit, lexojmë atë çka Rey shpreh, me fjalët sikur të ishin
të një patrioti. Eshtë gjuha me të cilën flet dikush kur e dashuron pa
interes, diçka a dikë. "Por ka dhe më. Nëse hidhem në një fushë më të gjerë
se ajo e interesit kombëtar, në qoftë se kaloj kufijtë e atdheut tuaj, do të
kem të thom akoma, se mundimi i përbashkët ka qenë një vepër shumë e
domosdoshme. A nuk është e vërtetë se dashuria e së bukurës, dashuria e
artit në lëmin e antikiteteve, adhurohen nga të gjithë." Sepse sipas këtij
evropiani, bota e vjetër nuk iu përket vetëm paraardhësve grekëve e
romakëve, por të gjithë qytetarëve të republikave të pavdekshme.


Kush ishte
Leon Rey, u lind në Fourmantier në jug të Parisit në vitin 1877. U diplomua
në universitetin Chartre, një nga shkollat prestigjioze arkeologjike të
Francës. Në vitin 1916 kryesoi misionin ushtarak arkeologjik francez në
Greqi dhe në vitin 1921 boton "L'observation sur l'habitant de la Macedoine
Salonique". Në 1923 viziton Shqipërinë i shoqëruar nga senatori radikal
Justin Godard, i cili ka botuar librin "L'Albanie" në vitin 1921. Filloi
punimet në Durrës në vitin '23 dhe ndërpreu gërmimet pasi ky qytet i madh
ishte vërtet sipërmarrje e vështirë. Krijoi revistën "Albania antica", ku në
gjashtë numrat e saj boton rezultatet e punës së tij kërkimore. Në vitin
1931, ndërmerr një udhëtim në gjithë vendin, boton guidën e parë moderne
turistike për Shqipërinë. Gërmimet ndërpriten në vitin 1939 dhe mundohet të
rikthehet në vendin tonë në vitin 1945, por përpjekjet e tij për të biseduar
me qeverinë e Enver Hoxhës dështojnë. Vdes në vitin 1954, ndërsa 10 vjet më
pas mbahet një ceremoni solemne në qytetin e Fierit ku një rruge pranë
Muzeut Arkeologjik i jepet emri i tij, Leon Rey.

Arkivat
Sinani, Rey e preku Shqipërinë në thellësi
Gjithë veprimtaria e tij kërkimore iu kushtua Shqipërisë. Ai e preku
fizikisht Shqipërinë në gjithë shtrirjen e saj, në vijën bregdetare dhe në
thellësi. Nga përshkrimi i dokumenteve të dhuruara del se në arkivat e tij
gjenden dorëshkrime të plota, në formën e studimeve dhe kërkimeve të
papërfunduara. Pjesa më e madhe e tyre nuk janë të njohura për studiuesit
shqiptarë. Leon Rey ka në fondin e tij, i cili që sot e tutje do të ketë
numrin 792, edhe burime me karakter diplomatik, sidomos në formën e
letërkëmbimit me misionarë të huaj që morën pjesë në njohjen ndërkombëtare
të Pavarësisë së Shqipërisë, si Justin Godard, Theodhor Ippen etj. Dua të
shpreh falenderimet e mia të përzemërta për kujdesin që treguan për arritjen
e marrëveshjes dhe dhurimin e arkivave të Leon Rey-t, dy miq të veçantë të
arkivave të Shqipërisë, ambasadorin Luan Rama dhe studiuesen Etleva
Nallbani. Falenderoj znj.Geraldine Rey-Hutinel dhe z.Jean-Gabriel Rey.
Arkivat e babait tuaj të ndjerë, janë në mediumin e duhur, në vendin ku
vepra e tij nderohet për merita që janë në përmbajtjen e saj.


Kujtimet e Cekës nga shtëpia e frëngut
Eshtë figurë e njohur Leon Rey, qysh në fëmijërinë e arkeologut Neritan
Ceka. I ati, arkeologu Hasan Ceka e kishte zakon ta merrte të birin në
ekspeditat arkeologjike të verës, në Apolloni. Dhe jetonin në "shtëpinë e
frëngut" ashtu siç vendasit do ta quanin për vite shtëpinë ku strehohej
misioni francez dhe vetë Rey. "Im atë do ta kujtonte me simpati këtë njeri
dhe shkencëtar tepër sistematik. Të dy bashkë janë autorë të një studimi mbi
xhaminë e Ethem Beut, në Tiranë. Rey ka meritën e zbulimit të Këshillit të
qytetit, portikut të shek.IV, mureve të akropolit dhe sheshit qëndror që
ndryshe quhet Agoran." Tani që biri i Rey-t dorëzoi në Arkivat e Shtetit,
gjithë ç'i la i ati, edhe arkeologu Ceka i ri, ka ç'të gjejë aty. Janë
letërkëmbimet mes dy arkeologëve Rey-Hasan Ceka, ndërsa i pari i drejtohej
gjithmonë me një "Cher ami", e tjetri i përgjigjej gjermanisht.
Sipas Neritan Cekës, është mëse e drejtë të thuhet se Leon Rey, ishte për
kohën një ambasador i Shqipërisë. Ai i kapërceu kufijtë e një shkencëtari të
thjeshtë, dhe ishte intelektual aktiv në këtë vend të huaj.