REVUE DE PRESSE

OBORRI MBRETEROR SHQIPTAR                                                          ROYAL COURT OF ALBANIA

KUTIA POSTARE NR.8170                              TEL/FAX: 00355 4 271 191                                           P.Box.  Nr.8170,

Tiranë, SHQIPËRI                                                     Cel. 0682138412                                                 Tirana, ALBANIA

FALENDERIM

 Këto ditë zije për Familjen Mbretërore Shqiptare, ne, bashkë me Princ Lekën,  kemi ndjerë pranë përfaqësuesit nga të gjitha krahinat e Atdheut tonë të dashur, nga gjithë kombi shqiptar. Falenderoj metalurgët e Matit, që ndaluan protestën e tyre të ligjshme, ditën e Lamtumirës për Mbretëreshën Susan, ata që ulën flamurin në gjysëm shtize në qendër të Tiranës, si dhe në shumë rrethe të Shqipërisë, delegacionet nga Prishtina, Gostivari, Gjirokastra, Gjakova, Peja, Prizreni, Shkodra, Korça, Vlora, nga të gjitha krahinat ku banojnë shqiptarët. Falenderoj motrat dhe vëllezërit, që dërguan përfaqësuesit e tyre nga shqiptarët e diasporës së vjetër dhe të re nga SHBA, Britania e Madhe, Franca, Italia, Svicra, Suedia, Belgjika, Gjermania, Turqia, Greqia, etj. Falenderoj intelektualët shqiptarë, që nga shkrimtari ynë i shquar Ismail Kadare dhe Prof. Mentor Petrela, si dhe përfaqësuesit e tjerë nga Universitetet e Tiranës, Elbasanit, Prishtinës, Tetovës, Shkodrës, Korçës, Vlorës, Gjirokastrës.    

Ne Ju falenderojmë të gjithëve për nderimin, që i keni bërë Mbretëreshës Susan. Populli shqiptar ka qenë dhe vazhdon të jetë populli më i ndershëm e më i miri në Botë. Dëshiroj që t’ju falenderoj vëllazërisht! Ju faleminderit!

Me nderim falenderoj të gjithë përfaqësuesit e besimeve fetare shqiptare, katolikë, ortodoksë, myslymanë, bektashinj, që bashkë me përfaqësuesin e Kishës Anglikane përcollën sipas riteve fetare Mbretëreshën Susan. Bashkësitë fetare shqiptare treguan se zakonet tona na bashkojnë të gjithëve, që feja e vërtetë e të gjithë shqiptarëve është Shqiptaria. I falenderoj publikisht, nëpërmjet medias shqiptare.

Me këtë rast dua të falenderoj Kuvendin e Shqipërisë, që mbajti një minutë zi për Mbretëreshën Susan, Kryetarin e Parlamentit, Shkëlqesinë e Tij Servet Pëllumbi që përcolli me përfaqësuesit e tij zyrtarë kurorën e nderimit për Mbretëreshën Susan. Ne falenderojmë posaçërisht Kryetarin e Shtetit, Shkëqesinë e Tij, Gjeneral Alfred Moisiun për ngushëllimet e paraqitura personalisht, si dhe nëpërmjet përfaqësuesëve të tij zyrtarë në Ceremoninë e Lamtumirës. Vëllazërisht i falenderoj deputetët dhe liderët e partive parlamentare shqiptare, të partive dhe të shoqatave atdhetare e kulturore, si dhe ministrat, Shtabin e Përgjithshëm të Ushtrisë që përcollën nderimin e tyre, duke shprehur personalisht  ngushëllimet dhe nderimet për Mbretëreshën Susan. 

Dëshiroj të falenderoj liderët e shqiptarëve në Kosovë, në ish Republikën Jugosllave të Maqedonisë, si dhe nga trojet e tjera shqiptare, që na përcollën zemërsisht ndjenjat e nderimit për Mbretëreshën Susan. Falenderoj vëllazërisht Shkëlqesinë e Tij Ibrahim Rugova, Presidentin e Kosovës dhe Shkëlqesinë e Tij Bajram Rexhepi, Kryeministrin e Kosovës, për mesazhet e ngushëllimit dhe të nderimit për Mbretëreshën Susan. Falenderoj Kryetarin e Partisë Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës, z. Ramush Haradinaj, që përcolli personalisht nderimin për Mbretëreshën Susan. Falenderoj vëllazërisht z. Ali Ahmeti dhe z. Arbër Xhaferi për ngushëllimet vëllazërore, që dërguan për ne dhe Princ Lekën. Falenderime vëllazërore përcjellim edhe për delegacionin e e Korit të Burrave të Kosovës, drejtuar nga kompozitori Rauf Dhomi dhe Drejtori i Galerisë së Arteve të Prishtinës, që përcollën në mënyrë të veçantë nderimin për Mbretëreshën Susan. 

Në këto momente falenderimet që dëshiroj të përcjell janë të shumta, por nuk kemi mundësi që t’i përmendim të gjitha. Ne do t’ua përcjellim të gjithëve personalisht.  

Por sot, dua t’u Ju falenderoj posaçrisht Juve, të gjitha mediat shqiptare, këtu edhe në të gjitha trojet shqiptare, që, sipas zakoneve dhe traditave të lashta shqiptare e përcollët me nderim Mbretëreshën Susan. Me këtë rast dua të falenderoj edhe teleshikuesit e Televizionit Teuta në Durrës, që përcollën ngushëllimet e tyre nëpërmjet ekranit televiziv. Po ashtu Telesportin, që përgatiti një dokumentar të veçantë për Mbretëreshën Susan, Televizionin Rozafa, që ndërpreu transmetimet në Shkodër, Televizionin Nesër TV në Tiranë që përcollën për teleshikuesit të plotë Lamtumirën e Fundit për Mbretëreshën Susan. 

Edhe një herë dua të falenderoj të gjithë përfaqësuesit e Trupit Diplomatik, që përcollën personalisht ngushëllimet e tyre, në emër edhe të popullit dhe qeverive që përfaqësojnë. 

Mbi të gjitha falenderoj edhe një herë popullin shqiptar, që më dha forcë për të vazhduar veprën e nisur sëbashku me Nënën Mbretëreshë Geraldinë dhe Mbretëreshën Susan, që pushojnë përgjidhmonë në tokën shqiptare, për të cilën punuan dhe dhanë dashurinë e tyre të përjetshme.

Zoti i bekoftë. 

Vëllazërisht

NMT LEKA I 

____________________________________________________________________

ELEGJI E SHKRUAR NGA NJË MIK I VJETËR I FAMILJES MBRETËRORE SHQIPTARE

NË KUJTIM TË MS SUSAN - MBRETËRESHËS TË SHQIPTARËVE

Michael de Kock

 Kontakti im i pare me MS Susan - Mbretëreshën e Shqiptarëve, ishte në lidhje me hapjen e një ekzpozite të artit për shoqatat e Kryqit të kuq dhe Gjysëm Hënës së Kuqe, mbështetëse e të cilave ajo ishte për gjatë gjithë jetës së Saj. Përpara takimit tonë të pare, kisha studiuar protokollin mbretëror dhe kisha memorizuar kërkesën time zyrtare, me frikën se nëse unë do të thoja ose do të bëja ndonjë gabim që mund të rrezikonte pranimin e ftesës nga ana e saj.

Në orën e caktuar mbërrita tek Kompleksi i Vilave Mbretërore, i cili ndodhej jashtë Johannesburgut. Për paraqitjen time tek Madhëria e Saj, bëra gjithçka që ishte e përcaktuar në rastet e takimeve mbretërore. Por, ndërkohë që po merrja pozicionin për të bërë një përkulje në shenjë nderimi, ajo më mori për dore dhe më tha: “ Ju lutem qetësohuni dhe më flisni thjesht - Susan”.

Pas pak e gjeta veten të ulur në një karrike pranë saj dhe ne po flisnim për artet e bukura, për hapjen e një ekspozite me variacionet e artit ekspresionist, të cilat e befasonin gjithmonë dhe ishte e mirëinformuar. Unë kurrë nuk pati rastin të them fjalët e mësuara përmendësh me aq mund sa që i kujtoj fjalë për fjalë edhe sot! Nuk ishte e nevojshme:  MS Susan ishte një natyrë njerëzore me shumë ngrohtësi dhe me paqe e harmoni të plotë për këtë botë dhe njerëzit e kësaj bote. Ajo nuk kishte nevojë për asnjë kërkesë zyrtare apo fjalë të bukura që ta bindnin për të marrë pjesë në “projektet” për të lehtësuar vuajtjet e të tjerëve, pasi Ajo shprehte thelbin e përkushtimit njerëzor.

Pasdite Madhëria e Tij Mbreti Leka u bashkua me ne në takimin tonë. Unë jam konsideruar njeri i gjatë në të gjitha standartet, por në këtë rast e ndjeva veten me të vërtetë shumë të vogël. Jo vetëm se ky burrë ishte si një kështjellë para meje, por prania e tij ishte shumë e magjishme dhe e fuqishme, duke më bërë mua të ndihem gati i parëndësishëm! Vetëm në pak minuta më pas e gjeta  veten shumë lirshëm edhe me të. Përpara se ta kuptoja se çfarë po bëja, unë po i tregoja të gjithë historinë e jetës sime.

Pak më vonë, një djalë i ri, i cili ishte më i ri sesa e tregonte gjatësia e tij, u bashkua me ne. Mua m’u prezantua ky djalë  4 - vjeçar si Princi Trashëgimtar Leka. Ai, shumë zyrtarisht, zgjati dorën dhe më tha: “Jam i nderuar t’ju takoj Ju”. Në këtë çast e ndjeva veten shumë të vlefshëm dhe shumë të mirëpritur.

Miqësia ime me Mbretin, Mbretëreshën, Princin vazhdoi përafër dy dekadash. Më vonë në këtë shoqëri u përfshi edhe Nëna Mbretëreshë Geraldina, bashkë  me Konteshën Apponyi. Shoqëria jonë me të gjithë Familjen Mbretërore Shqiptare, në veçanti me  MS Susan, ka zgjatur rreth dy dhjetëvjeçarë..

Mbretëresha Susan bëri një punë të shkëlqyer në hapjen e asaj ekspozite. Çdo person i rëndësishëm dhe  i famshëm u ftua dhe, çuditërisht, të gjithë erdhën për këtë rast, pasi ishte shfaqja e parë dhe  e vetme  zyrtare publike  e Mbretëreshës Susan gjatë gjithë kohës së qëndrimit të Saj në Afrikën e Jugut. Mbretëresha e veshur me shumë stil, e stolisur me shumë elegancë, ecte duke vështruar me shumë sinqeritet çdo njerin nga njerëzit që i paraqiteshin  asaj. Kur erdhi çasti për të mbajtur fjalën, ajo, mbretërisht, eci drejt mikrofonit, vendosi syzet për të lexuar dhe pa vështruar letrën që kishte në duar, pa asnjë gabim, iu drejtua secilit nga personalitete e shumta pjesëmarrëse me titull dhe me emër. Më pas vështroi letrën dhe filloi: “ Burri im dhe Unë…”. Në këtë çast… ajo pushoi, vështroi tek audienca e cila ishte e heshtur  përpara saj dhe i ftoi të gjithë:  “Tani, zonja dhe zotërinj, nëse ju po prisnit këtë, ju e meritoni këtë”.

Pesëqint të ftuarit shpërthyen në të qeshura spontane dhe e duartrokitën atë zemërsisht. Ajo hyri në zemrat e të gjithëve  që me fjalët e para, duke e ditur se i kishte të gjithë të ftuarit në pëllëmbë të dorës… Më pas ajo me shumë përkushtim vazhdoi të tregonte arsyet e gjendjes së rëndë të të varfërve. Herë pas here gjatë fjalimit të saj brilant, ajo hidhte vështrimin në letrën e saj.

Në më pak se një orë pas kumtit të hapjes, të gjitha veprat e artit u shitën dhe ne fituam një shumë të paparë parash për Kryqin e Kuq. Para largimit unë e falenderova atë për ndihmesën e saj mahnitëse dhe i kërkova një kopje të fjalimit. Ajo më dha një buzëqeshje të shkëlqyer, që në shoqërinë tone të gjatë do të bëhej e zakonshme dhe më dha  një bllok shënimesh. Pasi u largua  unë e hapa tufën e bllokut: të gjitha fletët ishin të bardha.

Vetëm dy vite më parë, në vitin 2002, kur unë intervistova Nënën Mbretëreshë Geraldina, e kuptova se si Mbretëresha Susan kishte arritur të përcillte atë fjalim të pashkruar me aq madhështi dhe me aq shumë përkushtim. Nëna Mbretëreshë këmbënguli se dëshironte të fliste për Susanën. Më mori premtimin se unë do të përfshija mendimet e saj për nusen, në artikullin që do të botoja për revistën “Style”. Kaloi më shumë se një orë gjatë së cilës NMS Geraldina ndau me mua mirënjohjen e saj më të lartë për kurajon e MS Susanë gjatë gjithë viteve të varfërisë dhe vuatjeve në mërgimin e detyruar. Ajo më tregoi për shoqërinë e tyre dhe lidhjet e ndjenjave, të cilat mund të jetonin vetëm mes dy grave të cilat kanë ndarë pikëllime të pabesueshme dhe shumë mjerim për dashurinë për burrat që kishin zgjedhur dhe për fatin e tyre. Ajo lavdëronte MS Susan për përkushtimin e saj të plotë për Shqipërinë, një vend në të cilin ajo kurrë nuk kishte vendosur këmbën e saj. Por për MS Susan ai ishte Atdheu, të cilin duhej ta ndihmonte në çdo mënyrë të mundshme për të lehtësuar vuajtjen e popullit të tij, pjesën më të madhe të së cilit ajo nuk e kishte takuar kurrë”.

Nëna Mbretëreshë përfundoi: “Është Susana dhe jo unë ajo që ka pasur jetën më të vështirë. Por ajo është një grua e fortë me shumë karakter  dhe vuajtjet që  kaloi që nga vitet 70-të, i dhanë asaj aftësinë ripërtëritëse dhe ndenjën e dhemshurisë. Ata që vuajnë shumë vetë, janë ata që kujdesen më së shumti për të tjerët.”

NMS Geraldina vazhdoi:” Kur erdhën për herë të parë në Afrikë, kishte shumë mjerim. Atje ku u vendosën ata ishin shumë larg nga çdo gjë dhe nga çdo njeri dhe nisur nga kjo, Mbreti Leka filloi udhëtimet e tij, duke takuar shumë komunitete emigrantësh shqiptarë në mbarë botën dhe duke u kujdesur për fatin e atyre që kishin rënë në darën e regjimit komunist. Mbretëreshës Susan i ishin ngarkuar të gjitha kujdeset për shtëpinë, financat e me një mori faturash për t’u paguar. Për gjithë këto vite Susana duhej që të mbaronte këto detyrime me një Mercedes të vjetër që ndonjëherë edhe nuk ndizej!” Mbretëresha Geraldina në këtë pikë ngriti duart nga qielli në shenjë dëshpërimi.

Dhe me të vërtetë Mbretëresha Susan ka kaluar e vetme të gjitha detyrimet për gjatë të gjithë qëndrimit në Afrikë. Dy vite pas vendosjes së tyre në Johannesburg lindi Princi Trashëgimtar Leka. Për të dhe djalin e saj nuk ishte vetëm luksi mbretëror, por të ardhurat në përdorim ishin për të gjitha problemet, deri tek Shqipëria, Atdheu i vërtetë për të.

Gjatë 25 viteve të qëndrimit të saj në Afrikën e Jugut, pothuajse në izolim të plotë, në një periferi të Johannesburgut, ajo njohu disa miq të mirë, njerëz tek të cilët mund të besonte dhe me të cilët ndihej mirë. Me raste ajo organizonte festa ku i mblidhte të gjithë miqtë e saj. Gjithashtu ishin ekspozitat në Galerinë e Arteve të Johannesburgut, më së shumti kur Mbretëresha Geraldina u vendos përfundimisht të jetonte në Johannesburg. MS Susan në raste të veçanta shkonte në një koncert, balet apo opera. Pjesën tjetër të jetës ajo ia përkushtoi veprës në mbështetje të shumë projekteve ndërkombëtare me synimin për të lehtësuar vuajtjet e popullit Shqiptar.

Kur në një ditë tetori në Biarritz në vitin 1975, ajo u lidh në martesë me Mbretin e  saj, ishte plotësisht e bindur t’i shërbente jo vetëm atij, por mbi të gjitha vendit dhe popullit të tij për të gjithë jetën e saj. Ajo me të vërtetë, gjatë gjithë jetës së saj martesore, nuk ishte vetëm bashkëshorte e Mbretit Leka, por, njëkohësisht gjatë të gjithë kohës ajo ishte Susana, Mbretëresha e Shqiptarëve. Dhe si Mbretëreshë ajo i ka shërbyer mirë vendit të saj duke i dhënë një Mbret dhe popullit të tij një Trashëgimtar, të cilin ajo e rriti që jo vetëm të jetë një burrë e një mbret por gjithashtu që të jetë një krijesë njerëzore nga më të mirat dhe me zemër të mirë, që unë kam pasur privilegjin që të njoh. Kjo, në fund, sipas mendimit tim, ishte dhurata e saj për Mbretin dhe për Popullin Shqiptar.

Kam folur me Susanën çdo javë që nga koha kur familja u rikthye në Shqipëri. Ajo gjithnjë ishte shumë e entuziazmuar për vendin e saj dhe për popullin e saj. Për gjërat që ajo planifikonte në këtë botë: një vend të mirë për të gjithë. Në një nga bisedat tona, ajo më tregoi mua se për herë të parë kishte arritur të kuptonte se çfarë ishte kuptimi i asaj që kishte thënë Mbretëresha Geraldina në intervistën e saj të fundit me mua kur tha: “ Kjo botë po bëhet shumë e vogël dhe ka shumë njerëz. Dhe të gjithë janë qënie njerëzore e kanë një shpirt. Shumë shpesh ne e harrojmë këtë fakt. Çfarë bote!”

Në fillim të këtij viti ajo më tregoi për sëmundjen e saj shumë serioze. Në bisedat tona të shumta gjatë kësaj kohe ne flisnim për shqetësimin e trajtimeve, por ajo gjithnjë ishte me shumë kurajo dhe kurrë nuk e përmendte mundësine e vdekjes. Ajo gëzonte plotësisht kënaqësitë e jetës dhe më siguronte se çdo ditë po ndihej edhe më mirë. Ajo gjithashtu m’u betua solemnisht se flokët do t’i rriteshin sërisht deri kur unë të shkoja në shtator për ta takuar, sipas planit që kisha.

Për herë të fundit unë fola me të të enjten kur ajo më telefonoi për të më uruar sukses për një operacion që do të kisha të premten në mëngjes. E shumta e bisedës tonë telefonike u përqëndrua rreth pregatitjeve të vizitës sime të afërt në Tiranë. Para se të përfundonim bisedën tonë, ajo më kërkoi që t’i premtoja se sapo të dilja nga narkoza do të dërgoja një mesazh. Ajo më tha gjithashtu se do të më telefononte të shtunën në mbrëmje kur unë do të dilja nga spitali. Kështu që ne do të bënim prëgatitjet përfundimtare për udhëtimet e mia.

Të premten sapo më erdhi vetëdija unë i dërgova asaj këtë mesazh: “Madhëria juaj, pacienti u zgjua, pacienti është me shumë jetë, pacienti është shumë i vështirë. Ju lutem merreni menjëherë për në Shqipëri.” Ajo iu përgjigj këtij mesazhi me mençurinë e saj të zakonshme: “Më vjen shumë mirë për ju. Aeroplani që do të vinte për t’ju marrë është në bazë”

Të shtunën në mbrëmje telefoni im cellular ishte në pritje të pazakontë për gjatë orës në të cilën prisja telefonatën e saj. Kurrë nuk do ta harroj momentin kur filloi të binte dhe unë u përgjigja menjëherë. Gjithmonë, prej ditës që për herë të parë takova  “Ariun e ri” ai kurrë nuk më prezantohej si “ Princ” – dhe sigurisht në asnjë prej bisedave tona private. Unë e njoha zërin e tij, por gjithashtu dëgjova një zë të çuditshëm që dridhej. Kur unë u përgjigja, ai më pyeti: “Jeni Michael de Kock?” Unë i thashë: “ Po?” – dhe menjëherë e kuptova se kishte ndodhur diçka shumë e rëndë. Kur ai me gjysëm zëri vazhdoi: “Ju flet Princi Trashëgimtar Leka i Shqiptarëve. Babai im Mbreti, më kërkoi që t’ju telefonoja për t’ju dhënë një lajm shumë të keq.”

Susan - Mbretëresha e Shqiptarëve ndërroi jetë pa pritur. Susan mikja ime kishte ndërruar jetë.

Unë u trondita pa masë. Natën që ata u nisën nga Johannesburgu për në Shqipëri, në Qershor 2002, unë e dija shumë mirë se nuk do të mund të takoja më Geraldinën Nënën Mbretëreshë. Ajo ishte e dobët dhe e sëmurë. Gjthashtu edhe motra e saj ishte sëmurë. Por unë kurrë nuk mund ta dija se do të ishte hera e fundit që do të përqafoja miken time të dashur Mbretëreshën Susanë.

Ajo ishte një nga miket e mia më të besueshme që kam njohur ndonjëherë. Gjithashtu ajo ishte shumë mike e prindërve të mi të ndjerë dhe e të gjithë miqve të tjerë që kishte takuar ndër vite. Disa prej tyre, siç është artisti nga Afrika e Jugut, Hannatjie van der Uat, një nga miqtë e saj të ngushtë dhe gjatë gjithë kohës ata diskutonin të gjitha problemet. Babai im, mbesa ime Nicolette dhe Danielle dhe të gjithë miqtë e mi që e kanë takuar dhe e kanë dashur atë u bashkuan me mua në këtë ditë të trishtueshme.

Piktori Kanadez Leif Ostlund, i cili më bëri një vizitë disa vite më parë dhe me të cilin pata privilegjin që gjatë vizitës së tij së bashku të kalonim një mbrëmje me Familjen Mbretërore, dje pasi mësoi për lajmin e vdekjes së Madhërisë së Saj më shkroi mesazhin në vazhdim: “që nga çasti që mësova atë lajm të hidhur këtë mëngjes, unë vetëm kam shkruar. Pas pesë orësh kam pasur një deng me fjalë dhe me ide, asnjëra prej të cilave nuk mund të përshkruante bukurinë dhe dinjitetin e kësaj Zonje. Prezantimi që më bëre me Mbretëreshën Susan në atë kohë mbeti një impresion i cili më ka ndihmuar që të kuptoj dhe të formoj karakterin tim në mënyrën më pozitive. Inteligjencën dhe vështrimin e saj të mprehtë nuk mund ta harroj kurrë. Këmbët e mia nuk shkelnin tokën kur ajo me aq shumë mirësjellje po më shoqëronte për në dhomën e ndenies… Madje edhe tani unë ndjej buzëqeshjet dhe dëgjoj të qeshurat që ajo bëri me mua pa shumë mudim. Ajo natë është një thesar për mua.”...

Edhe diçka tjetër do të doja të shtoja në këtë moment trishtimi: E kujtoj sesi Susana e shoqëruar edhe nga Mbreti, nuk mungonte asnjëherë në asnjë prej ngjarjeve të rëndësishme të jetës sime. E pranishme në ditëlindjet e mia, në fjalimet e mia publike, në humbjen e njerëzve të mi të dashur, vizitat kur unë isha i sëmurë: Mikja ime kurrë nuk mungonte të më mbështeste dhe të më ngushëllonte.

Në një mbrëmje, vite më parë në kur ajo erdhi në llozhën e Teatrit Publik të Johannesburgut për të dëgjuar një nga prezantimet e mia, dirigjenti i orkestrës së Johanesburgut Joan Brickhill, u prezantua tek Mbretëresha. Ylli i famshëm u përkul dhe i tha Mbretëreshës: “ Kam dëgjuar kaq shumë për ju saqë ndjej se ju kam njohur gjithnjë, dhe nuk jam i sigurt si mund t’ju drejtohem”.

Mbretëresha Susan i mori dorën në dorën e saj dhe i tha “Unë kam qenë një fanse e zjarrtë e juaja për shumë vite dhe jam një admiruese e juaja. Ju mund të më quani Susan dhe unë do t’ju quaj Madhëria Juaj.”

Kjo ishte Susana që kam njohur unë. Një mbretëreshë e vërtetë, por thellë në shpirtin e saj ajo ishte një qënie njerëzore, një person që respektonte të tjerët dhe u jepte atyre atë që ata meritonin. Dhurata e saj më e madhe ishte se ajo mund të bënte të ndihej shume rehat një njeri nga më të parëndësishmit dhe se si ajo nxirrte në dukje aristokracinë e brendëshme tek çdo njeri që ajo takonte.

Madhëria e saj Mbretëresha Susan e Shqiptarëve ka vdekur, por mikja ime dhe shoqja ime e ngushtë do të jetojë gjithnjë në zemrën time. Përkrah ngrohtësisë së saj dhe miqësisë së saj besnike ajo la trashëgim tek unë Mbretin e saj dhe Princin e saj. I gjithë sinqeriteti, kujdesi, mirëkuptimi dhe besnikëria që ajo shfaqi ndaj meje për gjithë këto vite, më shkul nga zemra që unë të zotohem për besnikërinë time tek dy miqtë e mbetur të kësaj familje të jashtëzakonshme Madhërisë së Tij Mbretit Leka I dhe Lartësisë së Tij Princit të Kurorës së Shqiptarëve.

Unë ju përshëndes ju të dyve ashtu si i shpreha lamtumirën Mbretëreshës Susan.     

 

Johannesburg, 20 korrik 2004                 

 --------------------------------------------------------------------------------

http://www.balkanweb.com/

Le célèbre écrivain Ismail Kadaré a adressé une lettre de condoléances au prétendant à la couronne , SM Leka Zogu, à l'occasion du décès de son épouse Susan, a annoncé la Cour Royale d'Albanie.

Le candidat au prix Nobel, qui avait maintenu une correspondance avec la Reine-mère Géraldine, avant qu'elle ne retourne en Albanie en juin 2002, s'adresse dans ces termes à la famille royale : "Majesté, par un destin tragique votre mère, la reine Géraldine, et votre épouse, la reine Susan, ont quitté l'une après l'autre ce monde et se sont rejointes en terre albanaise. En m'associant à votre peine, permettez moi de vous exprimez ma conviction que le fait que les deux reines, qui ont rejoint l'éternité et reposent dans notre terre natale, est un puissant signe d'un appel à la réconciliation et d'un retour à une élévation spirituelle de la nation albanaise. Avec toutes mes sincères condoléances".

 --------------------------------------------------------------------------------

http://news.scotsman.com/

Source: The Scotsman, 28 July 2004
Susan Barbara Cullen-Ward, wife of pretender to the throne of Albania

Born: 28 January, 1941, in Sydney, Australia
Died: 18 July, 2004, in Albania, aged 63

SUSAN Barbara Cullen-Ward was a petite, charming and beautiful Australian
girl who married into one of the most complicated deposed monarchies of
Europe. After her marriage to King Leka in 1975 she led a dispiriting
nomadic life, without a real name, passport or identity. Worse, the couple
spent years living in rented accommodation in some rather unsavoury parts of
the world.

However, Queen Susan's dignity never left her and she maintained a regal
manner, although she was never crowned. She was a constant support to her
husband in his quest to be restored, and when Albania threw off communism
the couple were optimistic their hopes would be realised. Alas, it happened
only in part.

They made a most striking couple, Queen Susan a diminutive consort and King
Leka over 6ft 5in.

She came from a farming family outside Sydney and had distant connections
with the British Royal Family. They claimed they were descended from Edward
I, and that Susan was a ninth cousin once-removed to Queen Elizabeth. After
a brief marriage to Rick Williams, Susan met King Leka Zog in 1973 in
Sydney: he cut a striking figure, not only because of his height. He spoke
seven languages fluently and had an impressive military bearing. In fact, he
had just graduated from Sandhurst.

The two married in 1975 in Biarritz, with many of the minor royals of Europe
in attendance. Queen Elizabeth sent a telegram. Toasts were drunk to the
king and queen and then - somewhat perversely - to General Franco. Her
official title was now "Her Majesty, Queen of the Albanians".

On Franco's death, the couple were expelled from Spain and lived for a time
in Ian Smith's Rhodesia and then in apartheid South Africa.

Despite the constant upheavals, the couple were very happy. In 1982 Susan
gave birth to a son, also Leka, and the room in the hospital had to be
declared a province of Albania for an hour.

However, Leka had built up an unfortunate reputation by this time. He had
been suspected of arms-dealing for many years and had been arrested in
Thailand in the Seventies on suspicion of gun-running. In South Africa,
their house was often raided in a search for weapons. Certainly, there was
talk of how the family managed. There were rumours that they were in the pay
of the CIA and the Shah of Persia.

In 1993 the king returned to Albania for the first time since his birth.
Queen Susan had been receiving intense instruction in Albanian from her
mother-in-law, Queen Geraldine, and immersed herself in the country's
traditions and customs. However, on his passport Leka was described as being
born in the Kingdom of Albania, and the couple were deported within three
hours.

Susan had her own problems with passports a few years later when she wanted
to take her son to see her dying father in Sydney. The authorities would not
grant her entry as "Queen Susan", but after a piece of diplomatic
sleight-of-hand she was allowed in described as "Susan Cullen-Ward, known as
Queen Susan". Her son was also given permission to visit Australia on
condition he did not try to cause unrest among the Albanian community. As he
was three, it seemed unlikely.

In 1997, the couple returned to Albania to take part in a referendum on the
restoration of the monarchy. The result was not encouraging - only 34 per
cent were in favour. The king challenged the counting and suggested fraud.
He led a protest and was threatened with arrest. In despair, the couple
again fled the country and returned to Johannesburg.

In 2002, the Kuvend, the Albanian parliament, granted the family permission
to return: not to claim the throne, but to take up residence. Once again,
customs uncovered a cache of arms in Leka's private luggage (he grandly said
the grenades, Kalishnikovs and hunting guns were all for private use) and
they lived out an odd existence in a villa in Tirana close to the government
buildings. They were neither officials nor royals, and were not totally
accepted.

Queen Susan, who died of lung cancer, was a gifted lady with much common
sense and elegance. She lay in state in a chapel outside Tirana and has been
buried by her mother-in-law. She is survived by her husband and their son.

ALASDAIR STEVEN


----------------------------------------------

Queen Susan of the Albanians
(Filed: 22/07/2004 - Daily Telegraph)

Queen Susan of the Albanians, who has died in Tirana aged 63, was the
level-headed Australian wife of King Leka I, claimant to the Albanian
throne.

It is unusual, though not unknown, for middle-class girls to marry into the
fading respectability of dispossessed monarchs. But when in 1975 the petite
Susan Cullen-Ward married Leka, son of King Zog I, she became consort to a
6ft 9in tall, six-gun-toting giant who has never shaken off the aura of his
country's bandit culture.

Leka was born at Tirana just before the Second World War and left with his
family two days later when Mussolini invaded Albania. After his father's
death in 1961, he was crowned in Paris, from which he was expelled because
of the ill-effects he was having on French relations with Albania's
Communist regime; he was once arrested on suspicion of arms smuggling in
Thailand. In the course of his restless travels, he met Susan Cullen-Ward at
a dinner party in Sydney.

They discovered that they both had claims of royal lineage; she was
descended from King Edward I and he was a ninth cousin once removed of Queen
Elizabeth II. When later she was on holiday in London, a courtier suggested
that she visit the King in Madrid.

Leka's mother, Queen Geraldine, realised that the couple's friendship was
turning into love, and proceeded to groom the Australian girl as her royal
successor. This involved teaching her to speak Albanian and steeping her in
the history and customs of the country.

Leka and Susan were married in a civil ceremony at Biarritz, then held a
reception at a five-star Toledo roadhouse, which was attended by members of
other exiled royal families, loyal Albanians and Spanish friends. An
Anglican clergyman flew from Australia to give the couple a blessing. Queen
Elizabeth II sent a telegram of congratulations. Queen Susan looked suitably
regal in a 200-year-old gold embroidered Royal Albanian shawl and the guests
cried "Long live the King".

A grazier's daughter, Susan Cullen-Ward was born at Waverly, a suburb of
Sydney, on January 28 1941 (Australia Day). She was brought up on a New
South Wales sheep station, where she remembered practising to curtsey to Her
Majesty The Queen before a royal visit, but also being taken with the
achievements of Colonel Harry Llewellyn and his showjumper Foxhunter, which
won a gold medal at the 1952 Olympics.

Young Sue went to the Presbyterian Ladies' College at Orange, then Sydney
Technical College, before teaching art at a private studio and contracting a
brief marriage.

After returning with her husband to Spain, she told the press at the
reception, "I don't feel like a queen. I feel a happy bride. Nothing has
changed except I have the responsibility of helping His Majesty back on to
the throne of his country."

The couple returned to Madrid, where they were befriended by King Juan
Carlos and continued to enjoy the attentions of Albanians while awaiting
what they knew must be the fall of Communism. But when it was discovered
that Leka not only retained some Thai bodyguards but had what was described
as an arms cache in their home, the Spanish government asked him to leave.

That Leka had some reason for his fears was proved when he arrived at Gabon
to find his plane surrounded by local troops, who were said to have been
hired to capture him by the Albanian government; he saw them off by
appearing at the plane's door with a bazooka in his hand. The couple went on
to Rhodesia. But after Mugabe took power they settled in a large compound at
Johannesburg, where they were given diplomatic status by the apartheid
regime.

There were always questions about how Leka lived. Such good friends as the
Shah of Persia, President Richard Nixon (a distant cousin) and the CIA are
thought to have helped.

The royal couple enjoyed a close personal relationship. They both had a keen
liking for smoking. He affectionately called her "Roo", and showed some
signs of allowing her to check some of his more outlandish instincts. For
more than a decade she tried to lead as ordinary a life as her roles of
housewife, mother and queen permitted.

Out shopping, she often called herself Mrs Smith or Mrs Jones because shop
assistants were so bamboozled by her title that they would ask "Queen?
That's a funny name, Mrs Susan." When her son, also called Leka, was born,
her hospital room was declared part of Albania for an hour. The boy used
another name at school, though she once heard him tell a friend: "You can't
say that to me, because I'm a prince." Entering the room, she said: "Well, I
am queen, so I outrank you. Bend over."

But as Communism looked increasingly shaky in Eastern Europe, she felt
lonely with Leka so frequently away; and she was always delighted to receive
visits from old Australian friends, replete with gossip. Her relationship
with the dominion's government proved a problem when she wanted a passport.

The Australian authorities declined to recognise her as a queen, and
eventually, after a friend had a word with the Foreign Minister Andrew
Peacock, the document described her as "Susan Cullen-Ward, known as Queen
Susan". There was also trouble when her son, aged four, had wanted to visit
a dying grandfather whom he had never met. He was asked to sign an
undertaking not to address any dissident groups.

By the time it was clear that Leka's dream of returning to his country was
to be fulfilled, she showed signs of preferring the simple life, saying she
had no desire to live in a castle and was sometimes tempted to laugh when
grown men, in their confusion, had curtseyed to her.

But she duly went to Albania where a referendum was held on his offer to
become king in 1997; it was lost. But he was invited to return by 74 members
of parliament in 2002; and it is thought that the royalist party could join
a government after next year's general election, thanks to proportional
representation.

After her death on Saturday, Queen Sue lay in state at the royal palace
outside Tirana. Hundreds paid their last respects before she was buried
yesterday in a grave next to her mother-in-law and bridge partner Queen
Geraldine.

------------------------

E Enjte, 22 Korrik 2004  http://www.kohajone.com/

LAMTUMIRE MBRETERESHA SUZANE!

Tedi Blushi

Me dhjetera kane qene shqiptaret, qe i dhane lamtumiren mbretereshes Suzana. Ngushellime dhe hidherim per humbjen e parakohshme te saj shprehu gjithashtu dhe Kosova e diaspora jone. Dhimbja ishte e madhe dhe e sinqerte. Prane trupit te pajete te bashkeshortes se pretendentit per fronin mbreteror, Leka Zogu i I-re, dje u zhvilluan homazhet e fundit ne nderim te kujtimit te saj, qe mbyllen njekohesisht dhe ceremonine mortore te tre diteve radhazi. Miq dhe dashamires te familjes mbreterore, perfaqesues te komuniteteve fetare ne Shqiperi, politikane, intelektuale e njerez te thjeshte, monarkiste e legaliste, e respektuan ne lartesine duhur kete figure qe me te vertete e meritonte nje respekt te tille. Ne permbajtjen e librit perkujtimor dalloje shume mesazhe te sinqerta te njerezve te shumte, qe kjo fatkeqesi i kishte prekur ndjeshem. "Njeri i mire, njeri i sakrifices. Ajo tregoi se ne atdhe duhet jetuar e punuar edhe ne kushte te veshtira, per te dhene nje ndihmese sado modeste", ishte nje nder perifrazimet e shkeputura nga blloku perkujtimor. Ne ceremonine mortore te organizuar me kete rast, Leka Zogu i I-re shoqerohej nga i biri, Princ Leka. Ne emer te familjes mbreterore, ata shprehen falenderimet e tyre me te perzemerta per nderimin qe iu be mbretereshes Suzana. Ndonese folen pak, ata gjeten kurajon per te perballuar dhimbjen e per te thene disa fjale. Para qytetareve te pranishem ne kete ceremoni, ata vune ne dukje angazhimin per te mos e ndalur misionin qe nuk arriti dot ta perfundonte bashkeshortja dhe nena, Suzana. "Do te vazhdojme misionin fisnik per ta shpetuar Shqiperine dhe per ta cuar me perpara ceshtjen kombetare", nenvizoi shprehimisht Princ Leka. Per te ngushelluar familjen mbreterore, homazhe prane trupit te pajete zhvilluan dhe perfaqesuesit e trupit diplomatik te akredituar ne vendin tone, anetare te kabinetit qeverises dhe politikane te ndryshem. "Me respektin, sinqeritetin dhe ngushellimet e mia me te sinqerta per vdekjen e Mbretereshes Suzane", iu drejtua lideri i opozites, Sali Berisha, trashegimtarit te fronit. Ndersa deputeti socialist, Petro Koci, dhimbjen e permblodhi ne frazen, "shpreh ngushellimet dhe lutjen per prehje te Mbretereshes Suzana. Durim dhe zemer te forte". Kurse persa i perket organizimit te kesaj ceremonie, duhet thene se gjithcka ishte ideuar me kujdesin me te madh. Pervec luleve te shumta dhe flamurit kombetar te vendosur ne hollin kryesor ku zhvilloheshin homazhet, muzika funebre e luajtuar "live" perbente nje tjeter detaj te ketij dekori mortor, per ndertimin e te cilit ishte kujdesur nje staf mjaft i gjere. Oborrtare te familjes ne cdo cast kujdeseshin jo vetem me mbarevajtjen e kesaj ceremonie, por dhe me pritjen e vizitoreve "VIP" qe vinin per ngushellim. Me pak fjale ketij dekori nuk i mungonte asgje nga ai qe ndertohet ne te tilla raste ne perendim, ndonese nuk mungonin as detajet e nje ceremonie tradicionale shqiptare. Drejt varrezave te Sharres, kortezhi me arkivolin e Suzanes u nis rreth ores 01:00, pas ceremonise fetare te mbajtur ne hotel "Dajti", nga nje prift i Kishes Anglikane, fe se ciles i perkiste mbreteresha, nje australiane ne origjine. Fjalen e lamtumires e mbajti vete Mentor Petrela, i cili kryesoi dhe grupin e mjekeve qe u kujdesen per Suzanen, ne momentet e fundit te jetes. Nder te tjera ai u shpreh se "mbreteresha sot inhuminohet midis Krujes dhe Petreles ne zemren e shqiptarise qe ajo e donte, e respektonte dhe e nderonte". Me pas arkivoli me trupin e saj te pajete u vendos prane varrit te Mbretereshes Geraldina, e cila nderroi jete dy vjet me pare. Pas humbjes se nenes, Leka i I-re u nda perjete dhe nga vajza australiane me te cilen jetoi per mbi 28 vjet. Zemra e saj u ndal pas nje semundjeje te gjate e te pasherueshme, te shtunen rreth ores 20:00, ne vilen e familjes, e cila ndodhet ne nje nga lagjet periferike te kryeqytetit.

E Enjte, 22 Korrik 2004

FAMILJA MBRETERORE DHE RESPEKTI I HESHTUR I SHQIPTAREVE

Familja Mbreterore e vendosur prej me shume se 22 vjetesh ne Johanesburg te Afrikes se Jugut, ka nderruar gjate 63 viteve shume here rezidencen e saj. Ne fillim, Mbreti Zog u vendos ne Stamboll, Paris dhe Londer. Me pas ne Aleksandri te Egjiptit prej nga u perzu me 1956. Qe nga kjo kohe, Mbreti ka jetuar ne France ne Kane, ku edhe vdiq. Me pas, familja Mbreterore u zhvendos ne Spanje. Pas largimit te Leka Zogut nga Barcelona, me 1978 Geraldina jetoi ende per 12 vjet ne Madrid. Ajo iu bashkua familjes me 1980.

Ja disa nga endjet e familjes Mbreterore:

- Prill 1939, familja Mbreterore arratiset nga Shqiperia

- Pas disa oresh, mberrin ne Shkup te Maqedonise

- Pas Shkupit, i drejtohen Stambollit ku dhe stabilizohen

- Mbreti i drejtohet Anglise me shprese per ceshtjen shqiptare

- 1936, familja Mbreterore i drejtohet Egjiptit

- 1956, i drejtohen Frances, Afrikes se Jugut etj.

Eglantina Nasi

Kongresi i Permetit do vendoste per familjen Mbreterore ndalimin e kthimit ne Shqiperi. Kjo si nje mase jo vetem per Mbretin Zog, por

edhe familjen e tij. Nderkaq, pothuajse ne te gjitha vendet e Evropes Lindore, familjet mbreterore jane lejuar te kthehen ne atdhe. Pershembull mbreti Simeon i Bullgarise eshte zgjedhur madje dhe kryeminister i vendit. Se fundi edhe ne Itali, me nje vendim te parlamentit u vendos qe te lejohet kthimi i familjes mbreterore.

Gjithsesi, familja Mbreterore do ta kishte fatin qe ne vitet e fundit te jetes per dy anetaret e saj te nderuar, ajo te gjendej ne atdheun e saj, ne Shqiperi. Nena Geraldine dhe Proncesha Suzane, te pakten paten mundesine ta shohin atdheun e tyre para vdekjes. Por fatkeqesisht, nje fat te tille nuk e pati Mbreti Ahmet Zogu, i cili vdiq larg Shqiperise.

Sipas te dhenave, familja Mbreterore e vendosur prej me shume se 22 vjetesh ne Johanesburg te Afrikes se Jugut, ka nderruar gjate 63 viteve shume here rezidencen e saj. Ne fillim, Mbreti Zog u vendos ne Stamboll, Paris dhe Londer. Me pas ne Aleksandri te Egjiptit prej nga u perzu me 1956. Qe nga kjo kohe, Mbreti ka jetuar ne France ne Kane, ku edhe vdiq. Me pas, familja Mbreterore u zhvendos ne Spanje. Pas largimit te Leka Zogut nga Barcelona, me 1978 Geraldina jetoi ende per 12 vjet ne Madrid. Ajo iu bashkua familjes me 1980.

Por ne gjithe keta vjet, shqiptaret nuk harruan te gjejne momentin per te kujtuar dhe respektuar familjen Mbreterore. Sic i thote ne nje leter drejtuar mbretereshes Geraldine, shkrimtari i madh Ismail Kadare "Per te, ruhej nje respekt i heshtur"...Eshte e tepert te themi se nje gje e tille u duk me se miri gjate homazheve dhe respektit qe populli shqiptar ka treguar ne ceremonite mortore te dy zonjave te kesaj familje, te cilat tashme nuk jane me.

Ja edjet e gjata te familjes Mbreterore:

Ne vitin 1922, Ahmet Zogu organizoi dhe udhehoqi krahinen e Dibres kunder qeverise. Ne janarin e vitit 1924, qeveria e Ahmet Zogut u zevendesua me ate te Fan Nolit pas Revolucionit Demokratik. Jeta e qeverise se Nolit ishte e shkurter. Kjo sepse pas disa muajsh, Zogu mori perseri qeverisjen e vendit. Tirana vazhdonte te ishte qendra e opozites se drejtimit te Ahmet Zogut.

Sipas te dhenave, ne muajin prill te vitit 1939, familja Mbreterore dhe pjesetare te oborrit mbreteror, arratisen nga Shqiperia. Udhetimi i tyre ishte drejt kryeqytetit te Maqedonise, ne te cilin mberriten pas disa oresh udhetimi. Pas arratisjes, per disa ore arriten ne Shkup. Nga Shkupi, familja e kryesuar nga Mbreti Zog i drejtohet Stambollit te Turqise ku edhe gjeten momentet e para te qetesise. Ne Stamboll te Turqise, familja Mbreterore do te stabilizohej dhe do te fillonte jeten e saj normale per gjithe anetaret e saj. Ne Stamboll, familja Mbreterore nuk ka qene e vetme, por edhe ne shoqerine e Musa Jukes ish- minister i Brendshem i Mbreterise, Lale Krosit dhe shume te tjereve.

Nderkaq, Mbreti ndenji vetem nje muaj ne Stamboll, pasi nuk mund te luftonte per ceshtjen shqiptare qe andej. Per me teper, ai nuk gjeti edhe mbeshtetjen e plote te shqiptareve te Turqise. Keshtu qe mbreti shkoi ne Angli me shpresen se aty do te gjente mbeshtetjen per te mbrojtur interesat e ceshtjes shqiptare, edhe pse ne mergim. Por fatkeqesisht, aty nuk u ndihmua, madje u pengua qe te krijonte nje qeveri ne mergim. Kjo ndodhi per shkakun se lobi grek dhe ai serb, ishin te fuqishem ne Angli gjate asaj periudhe dhe atyre nuk iu interesonte fuqizimi i nje lobi shqiptar qe te funksiononte mire per mbrojtjen e interesave te popullit shqiptar.

Aleksandria e Egjiptit, aty ku Zogu kishte dhe ambasade

Familja e Mbretit largohet nga Anglia ne vitin 1946. Me pas i anetaret e saj drejtohen Egjiptit dhe konkretisht qytetit te tij, Aleksandrise. Ishte mbreti Faruk me origjine shqiptare, i cili e thirri Mbretin Zog qe te stabilizohej me gjithe familjen. Madje, ne kete periudhe Mbretit Zog iu be edhe nje favor i madh duke i lejuar te kishte edhe nje ambasade, e cila ndenji hapur deri ne vitin 1952, kur ne fron erdhi mbreti Nasir. Pra, familja mbreterore deri ne ate periudhe ka pasur status diplomatik. Egjipti madje i lejoi te kremtonin te gjitha festat kombetare, sidomos 28 nentorin, diten e shpalljes se Pavaresise. Nga ana tjeter, edhe flamurin shqiptar, e kane pas vendosur gjithnje ne ballkonin e shtepise. Por mbretin e Egjiptit Nasir, e trembi organizimi i shqiptareve nen influencen e Mbretit Zog. Ne fakt, ky organizim kishte qellimin e vetem, ate te bashkimit te tyre per ceshtjen shqiptare. Nga viti 1952 deri ne vitin 1954, familja Mbreterore nuk kishte te drejte te largohej nga Egjipti. Kjo ndodhi per faktin se qeveria e Nasirit njohu ate te Enver Hoxhes dhe per kete arsye, familja Mbreterore e zogut madje u hodh edhe ne gjyq. Nderkaq, Franca ka qene nje nga shtetet me te mira ne Evrope e cila eshte sjelle mire me familjen mbreterore. Nuk mund te harrohet qe Mbretit dhe Nenes Mbretereshe, vete gjeneral De Gol i ka dhene status diplomatik. Franca e ka lejuar te veproje Mbretin Leka per ceshtjen kombetare dhe kunder regjimit komunist ne Shqiperi. Pra, ky vend i ka dhene familjes mbreterore cdo mundesi.

Fillimisht 40 deputete, dhane mendimin

Nderkaq, pas zhvillimeve demokratike ne vend, ishin rreth 4 deputete te Kuvendit te cilet firmosen kerkesen qe Nena Mbretereshe Geraldina dhe familja Mbreterore shqiptare te vijne dhe te jetojne pergjithmone ne Shqiperi. Sipas deputeteve firmetare, kerkesa behet nisur nga jeta e veshtire dhe dinjitoze ne mergimin e gjate e familjes Mbreterore. "Duke vleresuar deshiren e familjes se Mbretit Zog per te jetuar ne Shqiperi, si shprehje te dashurise se sinqerte per Shqiperine dhe kombin shqiptar, ndjejme si detyrim moral per te ofruar ftesen tone qe Nena Mbretereshe Geraldina dhe familja Mbreterore te vijne sa me pare ne Shqiperi. Ne kete menyre, mendojme se i jepet fund mergimit te tyre te padrejte 63-vjecar" shprehen deputetet duke mundesuar ne kete menyre kthimin ne vendin tone te familjes mbreterore.

Ne 1997, humbasin referendumin

Ne vitin 1997, vit ne te cilin familja Mbreterore tashme kishte fituar te drejten per te ardhur ne vend, ajo humbet referendumin popullor te percaktuar per te votuar nese Shqiperia do te ishte nje monarki, apo nje Republike parlamentare. Kete vit, Mbreti erdhi ne Shqiperi dhe beri nje fushate shume te mire. Nderkaq, familja Mbreterore pas zhvillimit te referendumit ngriti edhe pretendimin se ajo ishte fituese e tij. Por rezultatet e shpallura treguan te kunderten, duke shpallur ne kete menyre Shqiperine Republike parlamentare dhe jo nje Mbreteri, sic ishte ne te vertete deshira e familjes Mbreterore.

E Enjte, 22 Korrik 2004

AUSTRALIANIA SUZANE, PRINCESHA E SHQIPTAREVE

Suzana "Mbreteresha" Suzane eshte vajza e Alan Robert Cullen -Uard dhe e Phylis Dorothea Murray Prior. Nga ana e nenes, te paret e saj jane ne lidhje gjinore me familjen mbreterore te Anglise dhe te shume vendeve europiane. Ajo eshte lindur ne Sidni te Australise me 28 janar 1941. Me prinder qe kishin ne pronesi nje ferme te madhe blegtorale e bujqesore prej 10 mije hektaresh, ajo e kaloi femijerine ne qender te Nee South Uales ku dhe mori mesimet e para. Ne kete periudhe Leka ishte ne Australi ku u njoh me Suzanen. Duke udhetuar per ne Europe ajo u ndal ne Londer, ku u takua serish me Leka Zogun, nepermjet disa miqve te perbashket. Ne vitin 1974 ajo u fejua me Leka Zogun. Dasma e Lekes me Suzanen u zhvillua me 7 tetor 1975 ndersa ceremonia zyrtare vetem tre dite me pas. Dasma u mbyll ne oret e para te mengjezit te 11 tetorit 1975. Ne nje interviste te dhene kohe me pare Suzana ka shpjeguar se ka qendruar me Leka Zogun per tete muaj dhe me pas jane fejuar. Ne interviste Suzana e kujton ate dite, pervee asaj te lindjes se djalit, si nje nga ditet me te paharruara te jetes se saj. Ajo ka hequr dore nga gjitheka qe kishte ne Australi dhe eshte martuar me pretendentin per fronin mbreteror te Shqiperise.

Gjate te gjithe kohes qe Suzane ka kaluar me Leka Zogun deshiron te harroje vetem jetesen ne Afriken e Jugut. Kjo sepse ajo e konsideron jeten ne kete vend si te tmerrshme dhe se ka pare vdekjen me sy. "Afrika e Jugut eshte nje komb ne vdekje. Atje cdo 26 sekonda ndodh nje perdhunim" ka thene ajo. Nderkaq, Suzana nuk ka marre pjese ne varrimin e nenes se saj natyrale Phylis Dorothea Murray, sepse nuk donte te shihte te dorezuar njeriun qe i kishte ushqyer imazhin e gruas se hekurt. Por ajo kaloi shume vite prane nje tjeter gruaje te forte,Geraldines. Sipas zedhenesit te Leka Zogut, Fluturak Germenji, natyra e saj e bute australiane, gjate 29 viteve bashkejetese me Leka Zogun u shnderrua ne natyren e ashper te nje gruaje shqiptare te veriut. Femijet pa prinder kane qene ne epiqender te fushates se bamiresise se Suzanes. Interesi i saj ka qene i madh, ajo ka bere jo vetem turin e plote ne institucionet publike te strehave vorfnore, por ka vizituar shpesh familje me baballare apo nena te vrara, ne Bathore apo edhe fshatra e zona te thella te Shqiperise. Sipas Germenjit, keto vizita nuk jane pasqyruar ne media. Ajo nuk deshironte publicitet per dieka qe e konsideronte thjesht detyre

------------------------

Last Update: Thursday, July 22, 2004. 6:00am (AEST)
Albania's Australian queen laid to rest
The funeral of an Australian woman who became Albania's queen-in-exile has
taken place in the Albanian capital Tirana.

Susan Cullen-Ward, also known as Queen Susan, died of lung cancer at the
royal residence in the outskirts of Tirana over the weekend.

Queen Susan, who studied and taught near Orange in the central west of New
South Wales, met the Albanian King Leka Zog at a dinner party in Sydney.

The couple married in 1975.

She is survived by her husband and their 22-year-old son, Prince Leka
Junior.

Albania's royal family fled its homeland in 1939 following the Italian
occupation.

Albania's post-war communist leadership abolished the monarchy, but the
royal family was invited to return two years ago.

--AFP

----------------------------------------------
Shekulli 22/07/2004 http://www.shekulli.com.al/

Përcillet për në banesën e fundit Suzana

TIRANË – Qytetarë të shumtë nga Shqipëria, Kosova dhe diaspora përcollën dje, në banesën e fundit, bashkëshorten e pretendentit për Fronin Mbretëror, Leka Zogu. Suzana ndërroi jetë mbrëmjen e së shtunës, pas një sëmundjeje të gjatë dhe të pashërueshme. Kortezhi me arkivolin e Suzanës u përcoll në varrezat e Sharrës, pas ceremonisë fetare të mbajtur në hotel “Dajti”, nga një prift i Kishës Anglikane, fe së cilës i përkiste Suzana, një australiane në origjinë. Leka në ceremoninë mortore, i shoqëruar nga i biri, Princi Leka shprehu falenderimet “për nderimin që i është bërë, Familjes Mbretërore me rastin e humbjes së Mbretëreshës Suzanë”. Fjalën e lamtumirës e mbajti Prof.Mentor Petrela, i cili kryesoi grupin e mjekëve që u kujdesën për Suzanën, në momentet e fundit të jetës. Ai u shpreh se “mbretëresha sot inhuminohet midis Krujës dhe Petrelës në zemrën e shqiptarisë që ajo e donte, e respektonte dhe e nderonte”. Arkivoli me trupin e pajetë të Suzanës u vendos pranë varrit të mbretëreshës Geraldina, e cila ndërroi jetë dy vjet më parë. Suzana, vajza e Alan Robert Cullen-Ward dhe e Phylis Dorothea Murray Prior, lindi më 28 janar 1941 në Sidnei, Australi. Ajo u martua me pretendentin për Fronin Mbretëror në Shqipëri, Leka I në tetor të vitit 1975 dhe për rreth tridhjetë vjet ka marrë pjesë në të gjitha veprimtaritë e Familjes Mbretërore shqiptare.

 

----------------------------------------------

OBORRI MBRETOR SHQIPTAR                                                               ROYAL COURT OF ALBANIA

Rezidenca: Vishnje, Petrelë                               TEL/FAX: 00355 4 271 191                       P.Box. Kutia postare Nr.8170,

Tiranë, SHQIPËRI                                    E-mail royalcourt@albaniaonline.net                                       Tirana, ALBANIA

 

 LAMTUMIRA E FUNDIT:

”MBRETËRESHË SUSAN JENI PËRGJITHONË NË DHEUN SHQIPTAR”

-CEREMONIA E HOMAZHEVE TË MBAJTUR MË 21/07/2004-

 

Në homazhet e lamtumirës në nderim të Mbretëreshës MSSusan të Shqiptarëve, të mbajtur më 21/07/2004, në sallën e hotel “ Dajtit”, morën pjesë personalitete publike dhe shtetërore nga Shqipëria e Kosova, përfaqësues të të gjitha komuniteteve fetare, personalitete të shquar nga të gjitha trojet shqiptare, nga diaspora, perrfaqësues nga Trupi Diplomatik dhe përfaqësitë e tjera të huaja, të akredituara në Shqipëri. Ngushëllime i kanë shprehur Mbretit leka I dhe Princ Lekës shumë nga familjet mbretërore dhe oborret mbretërore të Europës, Azisë dhe Afrikës.

Homazhet filluan në orën 8.00 në sallën e Hotel “Dajtit”. Përfaqësues të popullit, të ardhur nga të gjitha krahinat, fvendosën lule dhe kurora dhe shprehën ngushëllimet e tyre, Mbretit Leka I dhe Princ Lekës. Mijra gra, vajza, burra dhe të moshuar, i lanë ngushëllimet e tyre edhe në librat e Nderimit të MS Susan. Ata nderuan kujtimin e Saj, duke shprehur ndjenjën e respektit  për dashurinë e saj të madhe për Shqipërinë dhe Kombin Shqiptar.

Këtë ka shprehur edhe shkrimtari ynë i shquar, Ismail Kadare në letrën e ngushëllimit, drejtuar Mbretit Leka I: “Madhëri… Si nga një dorë e drejtuar prej Fatit, dy krijesat Tuaja më të shtrenjta, Nëna Mbretëreshë Geraldina dhe Mbretëresha Susan, e lanë njera pas tjetrës këtë botë, për t’u prehur më në fund përbri njera-tjetrës në tokën shqiptare. Duke u bashkuar me dhembjen Tuaj, më lejoni të shpreh besimin e njëherësh dëshirën që ky kthim i dy mbretëreshave, për të pushuar në jetë të jetëve në dheun tonë, të jetë një shenjë kuptimplote për të gjithë, një kumt për pajtim, kthejlltësim e lartësim shpirtëror, për krejt Kombin Shqiptar.”

Kjo ndjenjë u shpreh nga mijra e mijra njerëz, që vinin për të dhënë nderimin e Lamtumirës për MS Susan.

Personailtetet më të larta të shtetit shqiptar dërguan lule dhe kurora për këtë Lamtumirë të fundit… Presidenti, Shkëlqesia e Tij, Alfred Moisiu, nëprmjet z. Z. Afrim Krasniqi Këshilltar Politik dhe Këshilltarit Ushtarak Gjen. Ruzhdi Ramadani, gërgoi një kurorë. Kryetari I Kuvendit të Shqipërisë, gjithashtu dërgoi një kurorë nëpërmjet shefit të Protokollit të Kuvendit të Shqipërisë. Kuvendit i Shqipërisë mbajti një minutë zi për MS Susan në datën 20 korrik 2004 Në emër të Kryeministrit, Shkëlqesisë së Tij Fatos Nano shprehu ngushëllimet z. Arben Malaj Ministër i Financave. Z. Pandeli Majko Ministër i Mbrojtjes dhe Shefi i Shtabit të Përgjithshëm Gjen. Pëllumb Qazimi.

Njëkohësisht, bënë homazhe shumë politikanë dhe deputetë të të gjitha grupeve parlamentare, si: z. Sali Berisha Kryetar i Partisë Demokratike, Z. Besnik Mustafaj, Z. Fatos Beja, Z. Vili Minarolli, Z. Gani Hoxha, Znj. Marjeta Zaçe, etj. Z. Aleksandër Meksi ish kryeministër. Z. Sabri Godo, Z. Neritan Alibali, nga Partia Republikane.  Z. Vangjel Dule, Z. Kristo Goxhi, nga Partia e të Drejtave të Njeriut. Z. Gaqo Apostoli në emër të Partisë Social Demokrate. Z. Adriatik Alimadhi me nënkryetaren dhe një grup nga Partia e Ballit Kombëtar. Z. Arjan Starova, Z. Teodor Laço, nga Partia Liberal demokrate. Z. Bardhyl Agasi Sekretar I Marrëdhënieve me Publikun, z. Lekë Cukaj. Znj. Monika Kryemadhi. Z. Kurt Kola me një grup nga shoqata e të Përndjekurve Politik. Z. Shpëtim Rroqi, Z. Uran Metko, Z. Hysen Selfo.

Nga Kosova pas ngushëllimeve të shprehura nga Presidenti Ibrahim Rugova e Kryeministri Bajram Rexhepi, bënë homazhe Z. Ramush Haradinaj, Kryetar i Partisë Aleanca për Ardhmërinë Kosovës. Z. Aqif Shehu Kryetar i Komunës së Gjakovës, i cili ishte dërguar nga Presidenti I Kosovës z. Ibrahim Rugova. Z. Luan Mulliqi drejtor i galerisë së Arteve të Kosovës. Z. Rauf Dhomi me korin e burrave të Gjakovës dhe të teatrit të Operas së Kosovës. Një përfaqësi nga Prizreni, Ferizaj, Peja, Mitrovica, si dhe nga Gostivari, nga Tetova, nga Dibra, Struga, etj.

Nga personalitete shqiptare Drejtësisë, të Universitetit, të Kulturës, të shkencës, të artit e sportit Z. Mentor Petrela, Znj. Teuta Starova, Z. Maksim Cikuli, Znj.Eni Çobani, Z. Thimio Kondi Kryetar i Gjykatës së Lartë, etj

Komunitetet Fetare ishin prezente në këtë ceremoni lamtumire: Imzot, Monsinjor Rrok Mirdita, arqipeshkvi i Tiranës dhe Durrësit, si Përfaqësues i Kishës Katolike, Baba Sadiku nga Kryegjyshata Botërore Bektashiane, At Nikoll Marku nga Kisha Autoqefale Orthodhokse e Elbasanit, Kryemyftiu i Tiranës nga Komuniteti Mysliman Shqiptar, Përfaqësuesi i kishës Anglikane në Shqipëri Padre Trevor Ëeeler, etj.

NgaTrupi Diplomatik: Ambasadori Italian z. Janucci së bashku me të gjithë Misionin Ushtarak të “DIAS” dhe me të gjithë Komandantët e trupave ushtarake Italiane në Shqipëri. I Ngarkuari me punë i Ambasadës Franceze në Tiranë, Ambasadori i Turqisqë,Ambasadori i Egjyptit, Ambasadori Austriak në Shqipëri, Ambasadori i BE Z. Lutz Salzman, Atasheu Ushtarak i Ambasadës së Mbretërisë së Bashkuar Col. Cox, Ambasadori i Çekisë, etj.

Mesha e Lamtumirës u mbajt nga Padre Trevor Ëeeler, Prift i Kishës anglikane, si dhe nga të katër përfaqësuesit e komuniteteve fetare Shqiptare të cilët u lutën për Mbretëreshën Susan të Shqiptarëve.

Fjalën e Lamtumirës e mbajti Prof, Mentor Petrela i cili tha: 

Miq, Shkëlqesi, Zonja e Zotërinj!

Mbretëresha Susan sot inhuminohet midis Krujës e Petrelës në zemrën e Shqipërisë që ajo e donte, e respektonte dhe e nderonte.

Është simbol i kombit që me personalitetin e Saj inspiron përjetësinë mbretërore.

Mbretëresha Susan admiroi Shqipëtarët, pasardhësit e ilirëve dhe përfaqësoi anglikanizmin me dashurinë për “ Logos”in që i mobilizonte të gjithë instrumentat e shpirtit të saj për të kuptuar njerëzit që e kontaktonin duke gjetur forcën për t’i mbështetur me të gjitha mjetet dhe mënyrat.

Ndërsa Thanatosi po e tërhiqte në brendësinë e tij mbi shtratin e Saj mbetej versioni i fundit i Iliadës së Homerit, vepra më e përkthyer në anglisht.

E pra, kjo Antigonë e shqiptarëve meriton më tepër legjitimitet me gjithë eklipset e kujtesës që ndonjëherë historia ka imponuar.

Tek Mbretëresha Susan vërehej një lidhje hynore e besnikërisë që lindte në zemër dashurinë për Mbretin Leka, Princin, Familjen dhe njohjet e Saj.

Në nderin që m’u ofrua më lejoni që në emër Tuaj për humbjen e Mbretëreshës Susan T’ Ju paraqes Naltmadhnisë Leka, Princit, Familjes dhe të dashurve homazhet tona dhe ndenjat më të thella. Amen!”

Kori i ardhur posaçarëisht nga Kosova, nën drejtimin e kompozitorit Rauf Dhomi kënduan Këngën e Pëcjelljes e të Lamtumirës së Fundit.

            Në fund, ndërsa viheshin lulet dhe kurorat e shumta, NMT Leka I përshëndeti: “Ju falenderojmë për nderimin, që i keni bërëMbretëreshës Susan. Populli shqiptar ka qenë dhe vazhdon me qenë populli më i ndershëm e më i miri në Botë. Ju faleminderit!”

 ZYRA E SHTYPIT

----------------------------------------------

http://www.balkanweb.com/

Nderimet e fundit për Mbretëreshën Suzanë; sot lamtumira

Lajmi i ores 10:20 AM

TIRANE (21 Korrik) - Sot i jepet lamtumira e fundit të ndjerës Mbretëreshës Suzanë, bashkëshortes së Mbretit Leka I, e cila u nda nga jeta në datën 17 korrik, pas një sëmundjeje të rëndë në mushkëri. Ritet për përcjelljen e së ndjerës Mbretëreshë Suzanë për në banesën e fundit do të kryhen paradite në ambientet e "Hotel Dajtit". Mbretëresha Suzanë është martuar me mbretin Leka I rreth viteve '70. Çifti mbretëror ka ardhur për të jetuar në Shqipëri dy vjet më parë. Ceremononë për dhënien e lamtumirës do ta zhvillojë një prift anglikan, pasi edhe vetë e ndjera Mbretëresha Suzanë i përkiste kësaj feje. Trupi i saj do të prehet në varrezat e Tiranës dhe do të jetë pranë varrit të së ndjerës Mbretëreshës Geraldinë. Gjatë këtyre ditëve në vilën e Mbretit Zog kanë shkuar për ngushëllime autoritetet e larta të shtetit dhe të politikës shqiptare. Po kështu ngushëllimet janë shprehur dhe nga qytetarë të thjeshtë nga i gjithë vendi, të cilët kanë shprehur kështu jo vetëm përkatësi të tyre politike, në përkrahje të Mbretit Leka I, por edhe respekt e nderim tradicional për të Ndjerën. ro/ro (GazetaShqiptare/Balkanweb)

 

Homazhe për Suzanën, bashkëshorten e Leka Zogut (UPDATE)

Lajmi i ores 12:05 PM

TIRANE (21 Korrik) - Dhjetëra qytetarë nga Tirana dhe gjithë Shqipëria parakaluan sot përpara arkivolit të Suzanës, bashkëshortes së Leka Zogut, në ceremoninë homazh që po zhvillohet në hollin e hotel "Dajtit". Homazhet në nderim të Suzanës, bashkëshortes së pretendentit për Fronin mbretëror Leka Zogu nisën rreth orës 08:30. Pranë trupit të saj qëndrojnë pjesëtarët e Familjes mbretërore Leka I, Princi Leka, të afërm të Suzanës dhe pjesëtarë të tjerë të Oborrit mbretëror. Ceremonia fetare për nder të saj pritet të zhvillohet rreth orës 11:30, ndërsa rreth orës 12:00 kortezhi do të niset drejt varrezave publike të Sharrës. Suzana 63 vjeç, një australiane në origjinë, ndërroi jetë të Shtunën pas një sëmundjeje të gjatë dhe të Pashërueshme. ro/ro(BalkanWeb)

 

Përcillet në banesën e fundit Suzana, bashkëshortja e Leka Zogut I

Lajmi i ores 3:40 PM

TIRANE (21 Korrik) - Dhjetëra qytetarë nga Shqipëria, Kosova dhe diaspora përcollën sot (e Mërkurë) në banesën e fundit, bashkëshorten e pretendentit për Fronin Mbretëror, Leka Zogu. Suzana ndërroi jetë mbrëmjen e së Shtunës (17 Korrik), pas një sëmundjeje të gjatë dhe të pashërueshme. Kortezhi me arkivolin e Suzanës u përcoll rreth orës 01:00, në varrezat e Sharrës, pas ceremonisë fetare të mbajtur në Hotel Dajti, nga një prift i Kishës Anglikane, fe së cilës i përkiste Suzana, një australiane në origjinë. Leka I, në ceremoninë mortore, i shoqëruar nga i biri, Princi Leka shprehu falenderimet "për nderimin që i është bërë, Familjes mbretërore me rastin e humbjes së Mbretëreshës Suzanë". Fjalën e lamtumirës e mbajti Prof.Mentor Petrela, i cili kryesoi grupin e mjekëve që u kujdesën për Suzanën, në momentet e fundit të jetës.Ai u shpreh se "mbreteresha sot inhuminohet midis Krujës dhe Petrelës në zemrën e shqiptarisë që ajo e donte, e respektonte dhe e nderonte". Arkivoli me trupin e pajetë të Suzanës u vendos pranë varrit të mbretëreshës Geraldina, e cila ndërroi jetë dy vjet më parë. Suzana, vajza e Alan Robert Cullen-Ward dhe e Phylis Dorothea Murray Prior, lindi më 28 Janar 1941 në Sidnei, Australi. Ajo u martua me pretendentin për Fronin mbretëror në Shqipëri, Leka I në Tetor të vitit 1975 dhe për rreth tridhjet vjet ka marrë pjesë në të gjitha veprimtaritë e Familjes mbretërore shqiptare. bm/bm (News24/BalkanWeb)

----------------------------------------------

E Merkure, 21 Korrik 2004 http://www.korrieri.com/

Suzana, sot ne banesen e fundit

Trupi i pajete i bashkeshortes se pretendentit te fronit mbreteror shqiptar, Leka Zogu, Suzana do te percillet sot per ne banesen e saj te fundit, menjehere pas ceremonise zyrtare qe do te mbahet ne mesdite. Pas tre ditesh homazhe, te zhvilluara ne rezidencen e familjes mbreterore ne Petrele (periferi te Tiranes) dhe Hotel "Dajti", trupi i Suzana Zogut do te prehet ne varrezat e Sharres, prane varrit te Nenes Mbretereshe, Geraldine. Gjate ketyre diteve, shume personalitete dhe zyrtare te larte shqiptare te fushave te ndryshme kane ngushelluar familjaret e te ndjeres, duke i shprehur keqardhjen atyre per kete humbje te parakohshme te njeriut te tyre te dashur. Gjithashtu, simpatizante e njerez te thjeshte kane mundur te shprehin ngushellimet e tyre te sinqerta familjes Zogu, duke shkruar fjale te perzemert per te ndjeren, ne nje liber ngushellimesh te vendosur ne nje nga dhomat e Hotel "Dajti"-t. Bashkeshortja e Lekes se Pare, vdiq ne moshen 63-vjecare pas nje semundjeje te rende ne vilen mbreterore ne Petrele, te shtunen e kaluar. Kjo humbje ishte e dyta, brenda nje kohe te shkurter per familjen mbreterore, pasi dy vjet me pare vdiq edhe Mbreteresha Geraldine.

 R. K

--------------------------------------------

21 Korrik 2004 http://www.balkanweb.com/gazeta/gazeta.htm

 

Faqja 8 – SOCIALE

Nderimet e fundit për Mbretëreshën Suzanë

Sot i jepet lamtumira e fundit të ndjerës Mbretëreshës Suzanë, bashkëshortes së Mbretit Leka I, e cila u nda nga jeta në datën 17 korrik, pas një sëmundjeje të rëndë në mushkëri. Ritet për përcjelljen e së ndjerës Mbretëreshë Suzanë për në banesën e fundit do të kryhen paradite në ambientet e "Hotel Dajtit". Mbretëresha Suzanë është martuar me mbretin Leka I rreth viteve '70. Çifti mbretëror ka ardhur për të jetuar në Shqipëri dy vjet më parë. Ceremononë për dhënien e lamtumirës do ta zhvillojë një prift anglikan, pasi edhe vetë e ndjera Mbretëresha Suzanë i përkiste kësaj feje. Trupi i saj do të prehet në varrezat e Tiranës dhe do të jetë pranë varrit të së ndjerës Mbretëreshës Geraldinë. Gjatë këtyre ditëve në vilën e Mbretit Zog kanë shkuar për ngushëllime autoritetet e larta të shtetit dhe të politikës shqiptare. Po kështu ngushëllimet janë shprehur dhe nga qytetarë të thjeshtë nga i gjithë vendi, të cilët kanë shprehur kështu jo vetëm përkatësi të tyre politike, në përkrahje të Mbretit Leka I, por edhe respekt e nderim tradicional për të Ndjerën.

--------------------------------------------

Data e Publikimit: 21/07/2004 http://www.ballkan.com/

SPECIALE : "Si më mbeti përgjysëm portreti i Suzanës"

 Rrëfimi: Bustin që po e punoja me baltë të pjekur, do ta ekspozoja në
shtator

 Autori i Lajmit: Ilir Bushi

"Vdekja e zonjës Suzanë, bashkëshortes së Leka Zogut, më la përgjysëm
portretin skulptural, që kisha filluar në muajin dhjetor". Kështu u shpreh
dje, skulptori 55-vjeçar, Maksim Shurdhi, që rrëfen me këtë rast rrethanat e
njohjes me bashkëshorten e Leka Zogut, e cila sot përcillet për në banesën e
saj të fundit.
Duke folur për portretin e Suzanës, të realizuar në materialin terakotë,
(baltë e pjekur), skulptori Shurdhi thotë se ky material është tradicional
dhe specifik për portrete të tilla fisnikësh. Por, duket se vdekja e zonjës
Suzanë, i ka shkaktuar atij dy lloj tronditjesh. Njera prej tyre ka të bëjë
me ndjeshmërinë njerëzore dhe tjetra bën pjesë në galerinë e ndjesive
artistike, ngaqë portreti i saj tani i ka mbetur i pambaruar. Për këtë, atij
iu prish plani i paraqitjes së portretit në ekspozitën e shtatorit duke e
shtyrë atë për në ekspozitën, që do të hapë në 13 dhjetor.
Cilat janë lidhjet tuaja me familjen mbretërore?
Ashtu si të gjithë shqiptarët, unë ushqej respekt për familjen mbretërore.
Dhe këto ditë kam mbetur mjaft i tronditur nga vdekja e zonjës Suzanës,
bashkëshortes së pretendentit të fronit mbretëror. Kjo për dy arsye madhore.
E para, është dhimbja njerëzore që ndjen në raste të tilla çdo njeri për një
figurë të nderuar, siç ishte zonja Suzanë, bashkëshortja e Leka Zogut,
pretendentit të fronit mbretëror në Shqipëri. Dhe, e dyta ka të bëjë me një
çështje artistike, që i përkiste projektit tim më të afërt për ekspozitën e
shtatorit. Fjala është për portretin e Suzanës, të cilën kisha kohë që e
kisha nisur, por që ende nuk e kam përfunduar.
Ç'është ky portret?
Është një nga veprat e mia më të rëndësishme të kohëve të fundit. Kjo vepër
e ka pikënisjen në një takim, që pata personalisht me pjesëtarët e familjes
mbretërore, ku u takova për herë të parë edhe me zonjën Suzanë. Dua të them
se qysh në këtë takim, unë e kuptova se kisha të bëja me një grua fisnike, e
cila, përveç të tjerave, ushqente një dashuri të madhe për Shqipërinë dhe
për shqiptarët.
Kur jeni takuar me zonjën Suzanë?
Ky takim është bërë i mundur në fund të nëntorit, të vitit të kaluar. Unë,
sapo kisha mbyllur ekspozitën time, të cilën e kishte vizituar edhe princi
Leka. Në këtë ekspozitë unë kisha disa projekte në formë bocetesh, ku
përfshiheshin edhe buste të Mbretit Zog.
Ç'ishin këto bocete?
Janë projekte që do të materializohen së shpejti. Ato do të realizohen në
bronx dhe i përkasin zhanrit të skulpturës së parkut. Pra, midis shumë
alternativave, princi Leka pëlqeu dy prej tyre, ndërsa zonja Suzanë pëlqeu
më tepër variantin, ku Mbreti Zog qëndron i ulur.
Ç'farë ju tha Suzana gjatë takimit?
Ne asistuam në një darkë të familjes mbretërore. Ata na pritën shumë mirë
dhe, përveç të tjerave, unë bisedova me zonjën Suzanë për projektet, që kam
në lidhje me figurën e Mbretit Zog. Ajo i pa të gjitha variantet dhe bëri
sugjerimet e veta. Por, nga biseda dhe nga mënyra se si foli, unë e kuptova
se ajo ishte një specialiste e shkëlqyer e kritikës. Ajo ishte njohëse e
artit skulptural në mënyrë të jashtëzakonshme. Unë kisha dëgjuar për
diplomimin e saj me vlerësime të shkëlqyera në universitetet e huaja. Kisha
dëgjuar edhe për provimet e saj pasuniversitare, si edhe për zotësinë e saj
në fushën e arkitekturës. Kur fola gojarisht, pashë se ajo ia kalonte të
gjithë kritikëve në gjykimet për skulpturën.
Çfarë të tha të veçantë për skulpturat e Mbretit Zog?
Ajo foli më shumë në gjuhën teknike dhe artistike. Tha, ndër të tjera, se
forma duhet të jetë në funksion dhe në sinkron me përmbajtjen. Kështu, për
bustin e Mbretit Zog, në pozicionin ulur, ajo tha se kishte një alternim në
raport me dashurinë e popullit për monarkinë. Pra, ulur domethënë, që
ndodhet pranë njerëzve, ose në zemrat e tyre, u shpreh ajo. Dhe, duke folur
me zonjën Suzanë, unë befas kuptova se së shpejti do të bëja një skulpturë
edhe për të.
Ia shprehe këtë gjë Suzanës?
Në fillim i thashë vetëm dëshirën artistike, që lindi në formën e një
frymëzimi spontan. Pastaj i thashë se së shpejti mund të filloja një bust,
që do t'i kushtohej asaj.
Si e priti Suzana propozimin tuaj artistik?
Ajo ishte një grua fisnike dhe njëkohësisht tepër e thjeshtë. Ajo ishte
tamam mishërimi simbolik i fjalës së urtë popullore se, "një grua e mençur
është patjetër edhe e thjeshtë". Pra, ajo qëndroi modeste. Nuk foli për këtë
gjë. Atë mbrëmje foli shumë gjatë për kryeveprat skulpturale që kishte parë
kudo në botë. I mbante mend të gjitha me radhë. Ishte në një farë kuptimi,
si një katalog i të gjitha kryeveprave, që ndodhen sot nëpër muzetë e botës.
Megjithatë, unë në vetvete bëra detyrën time të artistit dhe modelova një
projekt, pastaj vendosa të bëj edhe një fotografi, për ta ideuar më vonë në
bocet. Kësisoj, në mesin e dhjetorit unë fillova nga puna, por ngaqë isha
tepër i zënë me ekspozitat dhe ftesat për jashtë shtetit, puna nuk mbaroi në
afatin e duhur. Për këtë, gjatë muajit mars rifillova përsëri të punoj, por
tani isha ulur i bindur që do ta mbaroja. Për këtë, kisha nevojë të bëja
edhe një takim me zonjën Suzanë. Kisha pak nevojë të detajoja pjesën e syve
dhe flokët. Unë përpiqesha që në portretin e saj të më dilte fisnikëria dhe
njëkohësisht dashuria e Suzanës për botën dhe njerëzimin. Ajo ishte një grua
paqësore dhe reflektonte një mirësi të jashtëzakonshme. Unë gjithmonë jam
trembur se, mos ndofta, nuk do të isha i zoti ta paraqisja të gjithë
madhështinë e saj, në bustin tim.
Në çfarë materiali po punoje për portretin e saj?
Po punoja në terrakote, (baltë e pjekur), që është materiali tradicional për
të ideuar portrete të tilla. Tani që zonja Suzanë nuk është më, mua më duket
se punës time të ardhshme do t'i dalë një pengesë e madhe. Kjo është përmasa
e mungesës së saj. Vetëm skulptorët e kuptojnë se çdo me thënë të mbetet
përgjysëm një vepër.
Si do të veproni për vazhdimin e saj?
Këtë portret e kisha planifikuar për ekspozitën e shtatorit, por pas kësaj
që ndodhi, kam frikë se puna mund të më shtyhet deri në fund të vitit. Për
këtë arsye, gjatë këtyre ditëve kam ndenjur me shumë njerëz, që e njihnin
nga afër, në mënyrë që të merrja prej tyre emocionet e gjalla, që ajo grua
fisnike ka transmetuar gjatë jetës së saj tek njerëzit. Dhe në këtë rast,
mund të them se kam fituar dhe kam gjetur një përmasë të re. Kjo është
respekti dhe dashuria e të gjithë shqiptarëve për Mbretëreshën Suzanë.
Megjithëse ajo jetoi shumë pak vite në Shqipëri, përsëri, toka jonë, të
cilën dikur ia ndaluan, u bë altari i fundit i saj. Dhe Mbretëresha Suzanë,
duke respektuar familjen e saj dhe kombin tonë, u rikthye përfundimisht tek
njerëzit, që e deshën gjithmonë familjen e tyre. Unë, me këtë rast, të
gjithë dashurinë e bashkëkombësve të mi për të, do ta kthej në një bust
mirënjohjeje. Dhe, premtoj se së shpejti do ta paraqes në ekspozitë.


--------------------------------

21 Korrik 2004 http://www.panorama.com.al/

 

Faqe 6

Mbretëresha Suzanë, sot ceremonia mortore

Homazhet në nderim të figurës së bashkëshortes së pretendentit të fronit, Leka i Parë, kanë vazhduar edhe dje në mjediset e hotel “Dajti” në Tiranë. Personalitete të larta të shtetit, Trupit Diplomatik, njerëz të thjeshtë dhe simpatizantë të monarkisë, i shfaqën ngushëllimet e tyre familjes mbretërore. Ndërkaq, sot pritet të zhvillohet ceremonia zyrtare e lamtumirës së bashkëshortes së pretendentit të Fronit, Suzanë. Sot, sërish do të zhvillohen homazhet në nder të saj, ndërsa rreth mesditës kortezhi do të niset drejt varrezave dhe trupi i Suzanës do të prehet pranë Nënës Mbretëreshë Geraldinë.

© 2003 Gazeta Panorama

--------------------------------------------

mercredi 21 juillet 2004, 15h20

Obsèques de l'épouse du prétendant au trône de l'Albanie

TIRANA (AFP) - Plusieurs centaines de personnes ont assisté mercredi aux
obsèques de Susan Cullen-Ward, l'épouse du prétendant au trône d'Albanie,
décédée samedi des suites d'une longue maladie à l'âge de 63 ans.
Susan Cullen-Ward, née en 1941 à Sidney en Australie, souffrait d'un cancer
du poumon. Elle est décédée à la résidence de la famille royale dans les
environs de Tirana, a annoncé le bureau de son époux, Leka Zog.

Le cercueil de la défunte a été exposé dans le hall de l'hôtel "Dajti" à
Tirana où pendant plus de quatre heures des gens simples, venus de tout le
pays, ainsi que des personnalités politiques, lui ont rendu un dernier
hommage. Diplômée des Beaux-Arts, Susan Cullen-Ward a épousé Leka Zog, fils
unique de feu le roi Ahmet Zog, en 1975 ŕ Madrid. Le couple a eu un enfant,
Leka junior.

La famille royale albanaise a vécu en exil -- surtout ŕ Londres -- pendant
plus de 60 ans, après avoir fui l'Albanie en 1939 ŕ la suite de son
occupation par l'Italie fasciste.

A l'issue de la Seconde guerre mondiale, en 1946, le régime communiste
albanais a aboli la monarchie. Le roi Ahmet Zog est mort à Paris en 1961 et
son successeur, son fils Leka Zog, considère qu'il est le souverain légitime
de l'Albanie.

La famille royale est rentrée en Albanie en juin 2002 après y avoir été
invitée par 74 députés du Parlement.

-----------------------------

PLC student who wed a king dies of cancer
By Janice Harris
Tuesday, 20 July 2004

THE death of a former student and teacher of the Presbyterian Ladies College
(PLC) in Orange who married King Leka, pretender to the throne of Albania,
has saddened friends in Orange.

Queen Susan, or Susan-Cullen Ward as she was known during her time as an art
teacher at PLC, passed away at the weekend, apparently after a battle with
cancer.

One of her closest school friends Dinah Hayter said yesterday she was
devastated by the sudden news.

"The last letter I had from Susan she was so looking forward to life, it was
one of the cheeriest letters I've ever received," she said.

Mrs Hayter said Susan and her Albanian King Leka had meet at a dinner party
in Sydney.

"It was an absolute love match, and right up until she died they were
absolutely besotted with each other - it's so sad."

Susan, who grew up on a district property at Cumnock, was a prefect in her
final year at PLC which later combined with the equivalent boys' school
Wolaroi, to become Kinross Wolaroi.

With a passion for art she studied at a tertiary level and returned to the
school to teach the subject.

Susan and King Leka married in 1975 in Biarritz.

No funeral details for Queen Susan have been released yet.

-------------------

Vazhdon ceremonia e ngushëllimeve për bashkëshorten e Leka Zogut

Lajmi i ores 6:50 PM

 

 TIRANE (20 Korrik) - Ngushëllime për vdekjen e Suzanës, bashkëshortes së pretendentit për Fronin mbretëror, Leka Zogu I, u pritën edhe sot (e Martë) në rezidencës mbretërore në Petrelë dhe në hotel "Dajti" në Tiranë. Delegacione të ndryshme të ardhur nga gjithë Shqipëria, Kosova dhe Diaspora, i shprehën ngushëllime Lekës I në rezidencën e Tij dhe Princit Leka, i cili ndodhej në ambientet e hotel "Dajti". Sipas zëdhënësit të Oborrit mbretëror, Fluturak Gërmenji, gjatë këtyre dy ditëve kanë mbërritur telegrame ngushëllimi nga oborri mbretëror i Belgjikës, përfaqësimi i shqiptarëve në Angli, Gjermani dhe Francë. Oborri mbretëror njoftoi se "ceremonia fetare dhe funerale do të zhvillohen nesër (e Mërkurë) sipas protokollit e shtetit, që lejon përfshirjen e anëtarëve të Familjes mbretërore në ceremonitë zyrtare. Bashkëshortja e Lekës I, Suzana ndërroi jetë të Shtunën pas një sëmundjeje të pashërueshme bm/bm (BalkanWeb)

-----------------

E Marte, 20 Korrik 2004 http://www.korrieri.com/

Homazhe per Suzanen ne familjen Zogu

  Personalitete dhe zyrtare te larte shqiptare te fushave te ndryshme kane zhvilluar dje, nderimet e fundit per bashkeshorten e pretendentit te fronit mbreteror, Leka Zogu, Suzana, e cila u nda nga jeta pas nje semundjeje te rende, vetem pak dite me pare. Per rreth dy ore me rradhe, ne rezidencen e familjes ne Petrele (ne periferi te Tiranes), por edhe ne nje nga ambjentet e rezervuara te Hotel "Dajti"-t, familja ka pritur ngushellimet nga personalitete te larta te shtetit shqiptar. Presidenti i Republikes, Alfred Moisiu, deputetet Dashamir Shehi, Teodor Laco, perfaqesues te trupit diplomatik, si Ambasadori italian ne Tirane, Masimo Januci apo edhe njerez te thjeshte e simpatizante te monarkise, i kane shprehur keqardhjen familjes mbreterore per kete humbje te parakohshme te njeriut te tyre te dashur. Gjithashtu, ne nje nga cepat e njeres prej dhomave te Hotel "Dajti"-t ishte vendosur fotografia e Suzanes, ndersa me tej, cdokush mund te shkruante ndonje fjale te perzemert per te ndjeren ne nje liber ngushellimesh.

Nderkaq, ceremonia e ngushellimeve do te vijoje edhe gjate paradites se sotme, ndersa ceremonia zyrtare e lamtumires se bashkeshortes se pretedentit te Fronit, do te mbahet diten e merkure, ku rreth mesdites trupi i pajete i Suzanes do te percillet ne banesen e fundit, ne varrezat e Sharres per t'u prehur prane Nenes Mbretereshe, Geraldine. Bashkeshortja e Lekes, vdiq ne moshen 63-vjecare pas nje semundjeje te gjate e te rende ne vilen familjare ne Petrele te shtunen e kaluar. Kjo humbje e parakohshme per familjen mbreterore shqiptare, eshte e dyta brenda nje kohe mjaft te shkurter, pas vdekjes se Mbretereshes Geraldine, bashkeshortja e Mbretit Ahmet Zogu i Pare.

R. Kalemi

----------------------------------------------

20 Korrik 2004 http://www.panorama.com.al/

 

 

Faqe 7 – Politikë 

Vazhdojnë ceremonitë e nderimit

Kuvendi, një minutë heshtje për mbretëreshën

Personalitete të larta të shtetit, Trupit Diplomatik, njerëz të thjeshtë dhe simpatizantë të monarkisë, i shfaqën ngushëllimet e tyre familjes mbretërore për humbjen e bashkëshortes së Lekës së Parë, Suzana. Kështu, familjen mbretërore e kanë ngushëlluar dje në vilën e saj në Petrelë, presidenti i Republikës, Alfred Moisiu, politikanët Tritan Shehu, Dashamir Shehi dhe Teodor Laço, si dhe ambasadori italian, Atilio Masimo Ianuci, të cilët kanë shprehur keqardhjen për këtë humbje të parakohshme. Ndërkaq, në hotel “Dajti” është hapur një libër ngushëllimesh, në të cilin kushdo mund të shkruajë fjalët e nderimit për Suzanën. Ceremonia zyrtare e lamtumirës së bashkëshortes së pretedentit të Fronit, Suzanë, do të zhvillohet të mërkurën. Sot, sërish do të zhvillohen homazhet në nder të saj. Suzana u nda nga jeta të shtunën, pas një sëmundjeje të rëndë. Kortezhi do të niset drejt varrezave në mesditë dhe trupi i Suzanës do të prehet pranë Nënës Mbretëreshë, Geraldinë.

Zi në Parlament
Edhe deputetët e Parlamentit shqiptar kanë mbajtur gjatë seancës së djeshme një minutë heshtje, në nderim të figurës së mbretëreshës Suzanë. Ishte kryetari i Partisë së Legalitetit, Eqerem Spahia, që kërkoi një minutë heshtje në nderim të largimit nga kjo botë, e bashkëshortes së Lekës së Parë. Këtë kërkesë Spahiu e mbështeti në kontributin e saj, në dobi të çështjes kombëtare dhe në lartësimin e emrit të Shqipërisë në botë. Ai përmendi edhe faktin se tashmë, Familja Mbretërore shqiptare gëzon privilegje të veçanta për shkak të statusit që ka marrë me ligj, para disa kohësh nga Kuvendi i Shqipërisë.

Të afërmit
Por, duket se mbretëresha Suzanë do të përcillet për në banesën e fundit vetëm nga rrethi i ngushtë i familjarëve të saj, si dhe nga simpatizantë të monarkisë dhe të bashkëshortit të saj shqiptar, Leka. Të afërmit e Suzanës nuk do të mund të vijnë për varrimin e saj, për shkak të rrugës së gjatë nga Australia në Shqipëri dhe të moshës së tyre të thyer që nuk ua lejon të ndërmarrin këtë udhëtim. Bashkëshortja e Lekës së Parë, 64 vjeç, vdiq pas një sëmundjeje të gjatë në vilën mbretërore. Kjo është humbja e dytë brenda një kohe të shkurtër, në gjirin e kësaj familjeje, pas vdekjes së Geraldinës, bashkëshortes së mbretit Ahmet Zog. Ajo ka lënë pas të shoqin dhe djalin e tyre, Leka e Dytë. Aktualisht, princi trashëgimtar, Leka i Parë, ka ndërmarrë një lëvizje me anë të së cilës duket se kërkon të integrohet tërësisht në jetën politike dhe shoqërore të vendit të vet.

© 2003 Gazeta Panorama

-------------------------------------------------

20/07/2004 Shekulli
 

Suzana, Moisiu ngushëllon familjen

N.Perndoj

TIRANE- Në rezidencën e Familjes Mbretërore, dje kanë filluar vizitat për të shprehur ngushëllimet me rastin e vdekjes së bashkëshortes së pretendentit për Fronin Mbretëror, Leka I, Suzana. Në librin e ngushëllimeve kanë lënë dje përshtypjet e tyre personalitete të ndryshme të shtetit, politikës shqiptare, trupit diplomatik të akredituar në Tiranë, personalitete intelektuale dhe të jetës artistike e kulturore shqiptare etj. Ngushëllimet e para familjes pretendente për fronin mbretëror i erdhën nga kreu i shtetit Alfred Moisiu, i shoqëruar nga sekretari i përgjithshëm Filip Rrumbullaku dhe këshilltari politik Afrim Krasniqi. Ngushëllimet e tij ka shprehur edhe kryetari i PD-së, Sali Berisha, i shoqëruar nga sekretari i përgjithshëm i kësaj partie Ridvan Bode, nënkryetarja e PD-së dhe e Kuvendit të Shqipërisë Jozefina Topalli dhe nënkryetari i PD-së, Bamir Topi. Ngushëllimet e tyre kanë shprehur edhe drejtuesit e partive të vogla të opozitës. Nga trupi diplomatik morën pjesë ambasadori i Republikës së Italisë në Shqipëri, Massimo Ianucci, i cili bëri ngushëllimet në emër të qeverisë e të shtetit italian, si dhe ambasadori i Arabisë Saudite në Shqipëri dhe përfaqësues të tjerë. Takimet e djeshme janë organizuar nga komisioni i përgatitjes së ceremonisë së nderimit për bashkëshorten e Leka I, Suzana. Nderimet dhe homazhet për nder të saj vazhdojnë edhe sot në një nga sallat e hotel “Dajtit”, nga ora 10:00 deri 20:00. Ndërsa ceremonia e nderimit dhe shërbesat fetare do të zhvillohen nesër në hotel “Dajti” në mesditë.

---------------

Funerali i bashkeshortes së Leka Zogut do të zhvillohet në bashkëpunim me
protokollin e shtetit
2004-07-19 13:28:43

Në Shqipëri, Oborri Mbretëror njoftoi hollësitë e ceremonisë së funeralit,
për bashkëshorten e Leka Zogut, e cila u nda nga jeta në moshën 63-vjeçare
pas një sëmundjeje të rëndë.

Funerali do të organizohet në bashkëpunim me protokollin e shtetit. Që prej
vitit të kaluar, kur parlamenti shqiptar miratoi ligjin për statusin e
Familjes Mbretërore, pjesëtarë të saj përfshihen në ceremonialet zyrtare.

Bashkëshortja e Leka Zogut ka lindur në Sidney të Australisë në një familje,
origjina e së cilës rrjedh nga mbreti Edward i Anglisë. Ajo u martua me Leka
Zogun në vitin 1975.

Suzana erdhi të jetojë në Shqipëri dy vjet më parë me ftesë të 75 deputetëve
të parlamentit shqiptar, kur Leka Zogu dhe familja e tij u vendosën
përfundimisht në Atdhe.

Në Hotel Dajti në kryeqytet, nga ora 10 deri në 20 të mbrëmjes, anëtarët e
familjes mbretërore  presin ngushëllimet, ndërsa ceremonia e funeralit do të
zhvillohet me datë 21, kur pas pas shërbesës fetare, trupi do të përcillet
drejt varrezave perëndimore të kryeqytetit, ku ndodhet edhe varri i Nënës
Mbretëreshë Xheraldina.

VOA

----------------------------

Panorama http://www.panorama.com.al/

19 Korrik 2004

 

 Faqe 4 - Aktualitet

Nisin sot ceremonitë e nderimit për bashkëshorten e Lekës
Tri ditë lamtumire për mbretëreshën

Tri ditë me radhë do të nderohet mbretëresha Suzanë. Ata që duan që t’i japin lamtumirën e fundit bashkëshortes së Lekës I, do të kenë maksimumin e kohës për ta respektuar kujtimin e saj. Edhe pse vizitat në familjen mbretërore kanë filluar menjëherë pas dhënies së lajmit të dhimbshëm, të gjithë adhuruesit e Suzanës mund të shprehin ngushëllimet në hotel “Dajti”, sot dhe nesër, nga ora 10.00 e deri 20.00. Ndërsa, të mërkurën ajo do të përcillet për në banesën e fundit. Homazhet do të kryhen sërish te “Dajti”, të cilat do të nisin që në orën 08.00, ndërsa ceremonia fetare do të jetë në orën 12.00. Vetëm gjysëm ore më vonë, kortezhi do ta shoqërojnë trupin e pajetë të mbretëreshës drejt Varrezave të Sharrës, e cila do të varroset pranë vjerrës së saj, Geraldinë Apony, e cila ndërroi jetë dy vite më parë. Kështu, pas nënës, Leka I humb bashkëshorten e tij, në një hark kohor në më pak se dy vjet. Të dyja gratë e familjes mbretërore, edhe pse kanë kaluar shumë aventura nëpër botë, fjalën e fundit e kanë thënë në Shqipëri. Tashmë, dy mbretëresha do të ndodhen në Varrezat e Sharrës, edhe pse nuk dihet për sa kohë.

© 2003 Gazeta Panorama

----------------------------

Shekulli 19/07/2004

Vdekja e Suzanës, të mërkurën lamtumira e fundit

N.Perndoj

TIRANE- Tri ditë do të zgjasin ceremonitë e lamtumirës për bashkëshorten e pretendentit për fronin mbretëror Leka Zogu. Të gjithë autoritetet zyrtare dhe politike, por edhe njerëzit e thjeshtë, do të kenë mundësi që të shprehin ngushëllimet e tyre sot dhe nesër në ‘Hotel Dajti’ prej orës 10.00 deri në 20.00. Nga zyra e shtypit e Familjes pretendente për fronin mbretëror njoftohet se të mërkurën në mëngjes deri në orën 12.00 mund të shprehen sërish ngushëllime për të vijuar më pas me ceremoninë fetare po në ‘Hotel Dajti’. Më pas kortezhi do të niset për në varreza në 12.30.
Dy ditë më parë, pas një trajtimi intensiv dhe të specializuar në Rezidencën e Familjes pretendente për Fronin Mbretëror, si pasojë e dëmtimeve të zemrës, pas një sëmundjeje të rëndë, u nda nga jeta, bashkëshortja Suzana e Pretendentit për Fronin Mbretëror, Leka Zogut. Mjekimi i saj u trajtua nga një ekip i specializuar mjekësh shqiptarë me Prof. Mentor Petrela, Prof. Agim Sollaku, Prof. Jul Bushati, Dr. Perlat Kapisyzi, Dr. Dhurata Tarifa, Dr. Petrit Leka, Dr. Llesh Rroku, Dr. Leka Hoxha, Dr. Yllson Ibrahimllari.
Susana Zogu, lindi në Sidnei të Australisë, më 28 janar 1941. Ajo e kaloi fëmijërinë në qendër të New South Wales, ku dhe mori mësimet e para. Në Kolegjin Presbyterian Ladies College P.L.C., në Orange, kreu studimet dhe mori maturën. Për vazhdimin e studimeve të larta, Suzana zgjodhi Akademinë e Arteve në Sidnei, ku studioi për artet, historinë e tyre dhe arkitekturën. Ajo u diplomua për këto degë, duke këmbëngulur dhe për një specializim në Akademinë Kombëtare për arkitekturë. Ndërkohë ajo vazhdonte punën krijuese në Sidnei dhe detyrën e pedagoges në Kolegj në Orange. Në këtë periudhë Leka Zogu, ishte në Australi, ku edhe u njoh me bashkëshorten e tij të ardhshme Suzana. Duke udhëtuar për në Europë, ajo u ndal në Londër, ku u takua përsëri me Leka Zogun, mes disa miqve të përbashkët. Ishte viti 1971. Ajo e pranoi ftesën që i bëri për në Spanjë Leka. Aty ajo vazhdoi studimet për turizëm dhe më 1974 u fejua dhe më pas u martua me Pretendentin për fronin mbretëror. Ajo vizitoi shumë vende të botës, që nga Australia deri në Kanada, që nga Rodezia, Jordania e deri Francë, Belgjikë dhe Mbretërinë e Bashkuar. Ndërsa në Tiranë ajo mbërriti bashkë me familjen e saj në 28 qershor të vitit 2002.

---------------------------

http://www.balkanweb.com/
Sot dhe nesër, homazhe për bashkëshorten e Lekës I, Suzana

Lajmi i ores 9:20 AM

TIRANE (19 Korrik) - Sot dhe neser do te zhvillohen homazhet per
bashkeshorten e Lekes se Pare, Suzana e cila u nda te shtunen nga jeta, pas
nje semundje te rende. Trupi i te ndjeres do te vendoset ne nje nga sallat e
hotel Dajtit ne Tirane, ku do te behen homazhe nga te aferm te familjes,
personalitete fushave te ndryshme, politikane dhe qytetare. Ne nje cep te
salles do te vendoset fotografia e Suzanes, dhe nje liber ngushellimesh.
Ceremonia zyrtare e lamtumires do te zhvillohet diten e merkure. Kortezhi do
te niset drejt varrezave ne mesdite dhe trupi i Suzanes do te prehet prane
nenes mbretereshe Geraldine. Bashkeshortja e Lekes se Pare vdiq pas nje
semundjeje te gjate ne vilen mbreterore ne Farke. Kjo eshte humbja e dyte
brenda nje kohe te shkurter ne gjirin e familjes mbreterore, pas vdekjes se
Geraldines, bashkeshortes se mbretit Zog. ro/ro (News24/BalkanWeb)

--------------

Homazhe nga personalitete të vendit e të huaj për bashkëshorten e Lekës I, Suzan

Lajmi i ores 12:30 AM

 TIRANE (19 Korrik) -Sot dhe nesër zhvillohen homazhet ne nder të bashkeshortes së Lekes se Pare, Suzana e cila u nda nga jeta, te shtunen pas nje semundjejë te rende. Ne vilen mbreterore ne Petrele, familja mbretërore pret ngushëllime nga personalitete te shtetit, trupit diplomatik, njerëz të thjeshtë e simpatizante të monarkisë. Familjen mbretërore e kanë ngushëlluar sot presidenti i Republikës Moisiu, Tritan Shehu, Dashamir Shehi, dhe Teodor Laco si dhe ambasadori italian Atilio Masimo Ianuci, të cilët kanë shprehur keqardhjen për këtë humbje të parakohshme. Ndërkaq në Hotel Dajti, është hapur një libër ngushëllimesh, në të cilin kushdo mund të shkruajë fjalët e nderimit për Suzanën. Ceremonia zyrtare e lamtumires së bashkëshortes se pretedentit të Fronit Zuzanë, do te zhvillohet të merkurën. Kortezhi do te niset drejt varrezave ne mesdite dhe trupi i Suzanes do te prehet prane nenes mbretereshe Geraldine. Bashkeshortja e Lekes se Pare, 64 vjec vdiq pas nje semundje te gjate ne vilen mbreterore. Kjo eshte humbja e dyte brenda nje kohe te shkurter ne gjirin e kësaj familjeje, pas vdekjes se Geraldines, bashkeshortes se mbretit Ahmet Zog. ro/ro (News24/Balkanweb)

------------------------------------------------

------------------------------------------------

----------------------------

19 Korrik 2004 http://www.balkanweb.com/gazeta/gazeta.htm 

 

 

Faqja 4 – POLITIKE

Nderohet Suzan bashkëshortja e Pretendentit për fronin

Drejtues të institucioneve, diplomatë, personalitete të jetës shoqërore, intelektuale, artistike e kulturore, simpatizantë të Mbretërisë nga Shqipëria, Kosova, Mali i Zi, Ish-RJ e Maqedonisë kanë nderuar me homazhe Mbretëreshën Suzan Zogu. Bashkëshortja e Leka Zogut të Parë, i kurorëzuar Mbret i Shqiptarëve në 15 prill 1961, ndërroi jetë të shtunën në vilën e saj në Vishnje, pranë Petrelës në Tiranë. Presidenti Alfred Moisiu, drejtuesit e lartë të PD-së, kryetari Sali Berisha, nënkryetarët, Jozefina Topalli e Bamir Topi, kryetari i Asamblesë së PR-së, Sabri Godo, nënkryetari i PDr-së, Tritan Shehu, i PDRn-së Dasahmir Shehi deputetët ballistë e legalistë i shprehën ngushëllimet Leka Zogut. Gjithashtu, ngushëllimet i shprehën në emër të shteteteve të tyre në vilën mbretërore ambasadori i Italisë, Massimo Ianucci, ambasadori i Arabisë Saudite në Shqipëri si dhe përfaqësues të Trupit Diplomatik. Takimet janë organizuar nga komisioni i përgatitjes së Ceremonisë së Nderimit për Mbretëreshën Suzana, ndërsa ngushëllimet e politikës dhe personaliteteve shtetërore nga kryetari i PLL-së, Eqerem Spahiu. Homazhet zhvillohen sërish sot dhe nesër që ora 10-20 në një nga sallat e hotelit "Dajti". Shërbesa fetare dhe ceremonia e nderimit do të zhvillohen të mërkurën në orën 10. Një mesazh ngushëllimi ka ardhur dhe nga Presidenti i Kosovës Ibrahim Rugova si dhe liderë të tjerë të politikës kosovare.

--------------------------------

 

July 18, 2004 The Daily Telegraph http://dailytelegraph.news.com.au/story.jsp?sectionid=1274&storyid=1642705

 

 

AN Australian woman who married the exiled King of Albania was today remembered in death as a strong, courageous woman who stood by what she believed in.

Born Susan Barbara Cullen-Ward, and later becoming Her Majesty Susan I Zog, she died in Albania overnight from a heart condition. She was 63.

 

She married King Leka in Biarritz in October 1975 after meeting him at a Sydney dinner party.

They have a son, also named Leka, who is expected to begin studies this year at Britain's Royal Military Academy at Sandhurst.

Speaking on behalf of her family, Emma Cullen-Ward today said the news of her aunt's death had deeply saddened her close-knit Australian family.

 

"Susan was a particularly strong, courageous and very beautiful woman," Ms Cullen-Ward said.

"She really stood by what she believed in – she's always been an inspiration for me, personally.

 

"Ms Cullen-Ward said she had not seen her aunt for years but was continually influenced by her regal relative.

"She may have endured hardship along the way but she stood by what she loved and her family, being her husband and son, and what he was fighting for, and I just think those people are rare," she said.

Her aunt was also a "particularly gifted artist", Ms Cullen-Ward said.

Susan's husband Leka was just days old when his father, King Zog, fled the country in 1939 to escape invading Italian troops.

Leka returned to Albania in 1997 after living in exile since his birth a few days after Italy occupied Albania at the start of World War II. He was proclaimed king after the death of his father in 1961.

However, the Stalinist regime of Enver Hoxha abolished the monarchy in 1946 and Hoxha survived many attempts to topple him, most by Leka in conjunction with western states.

Leka, now described as the pretender to the Albanian throne, returned a few years after communism crumbled in 1990 but was ordered out by the first democratically-elected president, Sali Berisha.

He lost a referendum on the monarchy in 1997 that he claimed was manipulated.

 

In military fatigues and armed with pistols and grenades, he led thousands of supporters to protest against the outcome. One person died in the ensuing violence and Leka left Albania.

He later returned in a move agreed by the ruling Socialist Party and the rightist opposition.

A few months ago he launched a movement that aims to take part in next year's general elections.

 

AAP

---------------------------

 

Associated Press

Wife of Self-Proclaimed Albanian Heir Dies

 

Sun Jul 18, 6:20 AM ET 

TIRANA, Albania - Queen Susan, the wife of the self-proclaimed heir to Albania's throne, has died, the royal family said Sunday. She was 63.

 

Susan, born in 1941 in Australia as Susan Cullen-Ward, died of lung cancer Saturday evening at her home on the outskirts of Tirana, said Fluturak Germenji, a spokesman for the royal family.

In 1975, she married Leka Zog, the only son of the late King Ahmet Zog.

The royal family, which lived in exile after fleeing Albania in 1939 when Italy's fascist regime occupied the country, returned in June 2002 after 74 members of parliament invited it back. The king died in Paris in 1961.

Albania's communist rulers abolished the monarchy in 1946, but even in exile, the royal family insisted that Leka Zog — who calls himself King Leka Zog I and called Susan his queen — was Albania's legitimate ruler.

Susan is survived by her husband and their son, Leka Jr. Funeral arrangements were incomplete.

 

http://www.panorama.com.al/ 

 

 

Faqe 6 - Politikë

18Korrik 2004

mbretëria

“Mbretëresha ndërroi jetë, pas një trajtimi intensiv dhe të specializuar në Rezidencën e Familjes Mbretërore, si pasojë e statusit terminal, përfundimisht hemopate-dëmtimeve ishemike të zemrës, ditën e shtunë, më 17 korrik 2004, në orën 19.10”

Ministri i Oborrit, Gërmenji: Falënderojmë gjithë mjekët që u kujdesën deri në fund

Ndërron jetë “mbretëresha” Suzanë

Bashkëshortja e Leka I vdiq dje nga një sëmundje e rëndë

Elisabeta Ilnica

Kush është Susan Cullen Lindi më 28 janar 1941 në Sidnei të Australisë Në Kolegjin Prestyberian Ladies College P.L.C., në Orange, kreu studimet dhe mori maturën Studimet e larta i kreu në Akademinë e Arteve në Sidnei, ku studioi për artet, historinë e tyre dhe arkitekturën Kryen një specializim në Akademinë Kombëtare për Arkitekturë. Me kërkesën e Kolegjit P.L.C. ajo u kthye si pedagoge Më 1974 Susana u fejua me mbretin Leka Mbretëresha Susan me mbretin e shqiptarëve, Leka I, u martuan më 10 tetor 1975 në Spanjë Ndërron jetë bashkëshortja e Pretendentit për Fronin Mbretëror, Leka Zogut. “Mbretëresha” Suzanë, nuk ka arritur dot ta përballojë sëmundjen e rëndë, duke mbyllur sytë përgjithmonë, dje në mbrëmje, rreth orës 19.10. Konfirmimi zyrtar erdhi nga ministri i Oborrit Mbretëror, Fluturak Gërmenji, i cili për të dytën herë jep lajmin e dhimbshëm për vdekjen e një tjetër gruaje në familjen mbretërore. Pas lamtumirës së mbretëreshës Geraldinë Apony, në tetorin e vitit 2003, Suzana shënon fatkeqësinë e radhës në familjen e Leka Zogut. Edhe pse nuk jepen detaje për vdekjen e saj, Gërmenji thotë se “Mbretëresha ndërroi jetë, pas një trajtimi intensiv dhe të specializuar në Rezidencën e Familjes Mbretërore, si pasojë e statusit terminal, përfundimisht hemopate-dëmtimeve ishemike të zemrës, ditën e shtunë, më 17 korrik 2004, në orën 19.10”. Ai nuk harron të përmendë faktin që mbretëreshës shqiptare iu bënë të gjitha shërbimet e duhura për të mposhtur sëmundjen, edhe pse nuk ia doli dot mbanë. Kështu, Gërmenji sqaron se Suzana u trajtua nga një ekip i specializuar mjekësh shqiptarë si prof. Mentor Petrela, Agim Sollaku, Jul Bushati, dr. Perlat Kapisyzi, Dhurata Tarifa, Petrit Leka, Llesh Rroku, Leka Hoxha dhe Yllson Ibrahimllari. Edhe pse kishte vetëm dy vjet në Shqipëri, mbretëresha jetoi për 29 vjet përkrah Lekës I, i cili veç dhimbjes për humbjen e nënës, tani po përjeton edhe atë të bashkëshortes. Aventura e saj nëpër botë, për vite me radhë, ka mbaruar në atë vend që i dha premtimin burrit të saj, ditën që u martua, në Shqipëri. Suzana: Si mësoi të thotë “po” Ajo nuk priste që mbreti ta zgjidhte atë. Vajza me emrin Suzanë, ishte mes shumë shoqesh, kur Leka I i mbajti sytë vetëm drejt saj. Kjo ishte shkëndija e parë e dashurisë së tyre, e cila më pas u kurorëzua më 7 tetor 1975, në qytetin turistik të Biarritz-it, në kufirin franko-spanjoll. Mbi tetë mijë vetë dëfryen në dasmën e tyre, ndërsa në mesditë çifti mbretëror ka ndaluar në Bashkinë e qytetit. Gjithçka ka qenë shqiptare, si zbukurimet ashtu edhe zakonet. Dy dëshmitarë kanë firmosur për Lekën dhe Suzanën: Selim Damani dhe Lady Jennifer Saxton, motra e madhe e mbretëreshës së ardhshme shqiptare. Ndalesa e radhës ishte ish-selia e Perandorit Napoleon III, ku u shtrua “sofra” në Hotel du Palace. Kaluan tri ditë dhe më 10 tetor dasma ndalon në Villa Imperiale, zbukuruar me flamuj dhe emblemën me përkrenaren e Skënderbeut apo Kurorën Mbretërore. Sovrani shfaqet si gjeneral, ndërsa Suzana e veshur në ar me xhubletën aristokratike shqiptare. Këndohet himni. Janë vajzat arbëreshe, të cilat kanë ardhur nga Kalabria nën drejtimin e At Papas Sotir Ferrara, për të kënduar për çiftin mbretëror. Ata bekohen në dy gjuhë. Imam Vehbi Ismaili, në anglisht, dhe Imam Isa Hoxha, në shqip. Por, nuk mbeti me kaq. Më pas, jep bekimin edhe prifti anglikan australian, Harry Thorpe, dhe monsinjor Zef Oroshi, në emër të kishës katolike. Më në fund arrin momenti kulminant. Suzana betohet të jetë, në krah të mbretit dhe Shqipërisë.   Tetor 2002, shuhet Geraldina Mbretëresha Geraldinë Apony, gruaja e mbretit Zog, vdiq më 21 tetor 2002, në ora 22.30, pas një ataku në zemër. Mbretëresha Geraldina, në moshën 87-vjeccare vdiq pas një jave qëndrimi në Spitalin Ushtarak të Tiranës. Gruaja e Mbretit Zog, një konteshë me origjinë hungareze, u largua nga Shqipëria më 6 prill 1939, për t’u rikthyer në Shqipëri në qershor të vitit 2002, mbas një mërgimi 63-vjeçar. Ajo është varrosur në Varrezat e Sharrës, ndërsa në ceromoninë civile të varrimit, joshtetërore, nuk kanë marrë pjesë as presidenti, kryeministri dhe kryetari i Kuvendit.   “Si e njoha Lekën” Ishte pranvera e vitit 1969 kur mbreti Leka shkel në Australi, pa e ditur se do të gjente gruan e jetës së tij. “Ishte dashuri me shikim të parë”, kështu ka pohuar vetë Suzana në një intervistë të para pak kohëve. Ishte kjo arsyeja që e detyroi studenten e Arteve të Bukura që të braktisë gjithçka, në këmbim të një jete tradicionale. Ajo la familjen, shkollën, bursën pasuniversitare, vetëm pse shtatlarti shqiptar i tha: “Suzanë, fejohu me mua!”. Dhe vajza australiane mësoi të thotë fjalën e parë në shqip: “Po”.

------------------------------------------------------------

Australian Wife of Albanian Throne Pretender Dies

Reuters Sat Jul 17, 2004 07:05 PM ET http://www.reuters.com

 

TIRANA (Reuters) - Susan, the Australian wife of Leka, the pretender to the Albanian throne, died Saturday from a heart condition, a spokesman for the family said.
"Her Majesty Susan I Zog is no longer with us," spokesman Fluturak Germenji announced in a short statement. She was 63.

 

Born Susan Barbara Cullen-Ward, she married King Leka in Biarritz in October 1975 after meeting him at a Sidney dinner party. They have a son, also named Leka, who is expected to begin studies this year at Britain's Royal Military Academy at Sandhurst.

 

Leka returned in 1997 after living in exile since his birth a few days after Italy occupied Albania at the start of World War II. He was proclaimed king after the death of his father in 1961.

 

The Stalinist regime of Enver Hoxha abolished the monarchy in 1946 and Hoxha survived many attempts to topple him, mainly by Leka in conjunction with Western states.

 

After communism crumbled in 1990, Leka returned a few years later, but was ordered out by the first democratically-elected president, Sali Berisha. He lost a referendum on the monarchy in 1997 that he claimed was manipulated. In military fatigues and armed with pistols and grenades, he led thousands of supporters to protest the outcome. One person died in the ensuing violence and Leka left Albania.

 

Leka returned to Albania in a move agreed by both the ruling Socialist Party and the rightist opposition. A few months ago he launched a movement that aims to take part in next year's general elections.

 

© Reuters 2004. All Rights Reserved.

http://www.tanmarket.com/php/

Suzana, vajza nga Oz (1941-2004)

Dërguar nga tan ditën Saturday, 17 July @ 08:32:19 GMT

 

Australiania qe i tha "po" marteses me Leka Zogun, del nga hija e misterit dhe heshtjes. Dhe rrefen per dashurine per princin e saj te kalter, qe e shtyu te braktise gjithcka, per nje jete plot vuajtje dhe kufizime. Adhurimi per Geraldinen, perkushtimi per jetimet, zemerimi kunder luftes ne Irak. Rrefimi i nje mbretereshe te mohuar, qe shqiptaret nuk e deshen. Dhe ndoshta nuk e meritonin.

 

Nga z.Sokol Balla - Klan

 

Vetem shqiptaret mund te shkojne me vonese ne takim me Mbretereshen. Por ate dite qe duhet te takonim gruan e Leka Zogut, Tirana ishte kthyer ne nje mish mash makinash me flamuj kuqezi tifozesh qe prisnin fitoren me Irlanden ne futboll dhe gjithkush mund te shfajesohej me ferrin e trafikut te kryeqytetit.

 

-----------------

Ndërron jetë Mbretëresha Suzanë

 

Dërguar nga tan ditën Sunday, 18 July @ 07:50:14 GMT )

TanPortal & Albanian Canadian League - ne Shenje Zie dhe Respekti per Familjen Historike me Vlera Kombetare dhe aq te Vuajtur nga Rregjimet e Urryera Komuniste-Berishiane - Mban sot nje Dite Zie dhe do tja Kushtoj Diten e Sotme - Vepres, Jetes dhe Pershkushtimit te Familjes Mbreterore.

 

QOFTE SHPIRTI I SAJ DRITE MBI SHPIRTRAT E TRAZUAR TE SHQIPTAREVE - ZOTI JA LEHTESOFTE FAMILJES SE SAJ - MISIONIN MBRETEROR KOMBETAR !

 

Ministri i Oborrit, Gërmenji: Falënderojmë gjithë mjekët që u kujdesën deri në fund.Në momentet e fundit Suzanë është ndihmuar nga u trajtua nga një ekip i specializuar mjekësh shqiptarë me Prof. Mentor Petrela, Prof. Agim Sollaku, Prof. Jul Bushati, Dr. Perlat Kapisyzi, Dr. Dhurata Tarifa, Dr. Petrit Leka, Dr. Llesh Rroku, Dr. Leka Hoxha, Dr. Yllson Ibrahimllari.
Lajmi është pohuar dje nga Fluturak Gërmenji, zëdhënësi i Leka Zogut. Dje në mbrëmje, Mijra njerëz janë grumbulluar në shtëpinë ku banonte Suzana dhe Leka Zogu, në Petrelë, për t’i dhënë homazhet e fundit.

 

Ndërron jetë bashkëshortja e Pretendentit për Fronin Mbretëror, Leka Zogut. “Mbretëresha” Suzanë, nuk ka arritur dot ta përballojë sëmundjen e rëndë, duke mbyllur sytë përgjithmonë, dje në mbrëmje, rreth orës 19.10.

 

Kush është Susan Cullen

 

Lindi më 28 janar 1941 në Sidnei të Australisë. Në Kolegjin Prestyberian Ladies College P.L.C., në Orange, kreu studimet dhe mori maturën. Studimet e larta i kreu në Akademinë e Arteve në Sidnei, ku studioi për artet, historinë e tyre dhe arkitekturën.

 

Kryen një specializim në Akademinë Kombëtare për Arkitekturë. Me kërkesën e Kolegjit P.L.C. ajo u kthye si pedagoge Më 1974 Susana u fejua me mbretin Leka Mbretëresha Susan me mbretin e shqiptarëve, Leka I, u martuan më 10 tetor 1975 në Spanjë

Konfirmimi zyrtar erdhi nga ministri i Oborrit Mbretëror, Fluturak Gërmenji, i cili për të dytën herë jep lajmin e dhimbshëm për vdekjen e një tjetër gruaje në familjen mbretërore. Pas lamtumirës së mbretëreshës Geraldinë Apony, në tetorin e vitit 2003, Suzana shënon fatkeqësinë e radhës në familjen e Leka Zogut. Edhe pse nuk jepen detaje për vdekjen e saj, Gërmenji thotë se “Mbretëresha ndërroi jetë, pas një trajtimi intensiv dhe të specializuar në Rezidencën e Familjes Mbretërore, si pasojë e statusit terminal, përfundimisht hemopate-dëmtimeve ishemike të zemrës, ditën e shtunë, më 17 korrik 2004, në orën 19.10”. Ai nuk harron të përmendë faktin që mbretëreshës shqiptare iu bënë të gjitha shërbimet e duhura për të mposhtur sëmundjen, edhe pse nuk ia doli dot mbanë. Kështu, Gërmenji sqaron se Suzana u trajtua nga një ekip i specializuar mjekësh shqiptarë si prof. Mentor Petrela, Agim Sollaku, Jul Bushati, dr. Perlat Kapisyzi, Dhurata Tarifa, Petrit Leka, Llesh Rroku, Leka Hoxha dhe Yllson Ibrahimllari. Edhe pse kishte vetëm dy vjet në Shqipëri, mbretëresha jetoi për 29 vjet përkrah Lekës I, i cili veç dhimbjes për humbjen e nënës, tani po përjeton edhe atë të bashkëshortes. Aventura e saj nëpër botë, për vite me radhë, ka mbaruar në atë vend që i dha premtimin burrit të saj, ditën që u martua, në Shqipëri.

 

Suzana: Si mësoi të thotë “po”

 

Ajo nuk priste që mbreti ta zgjidhte atë. Vajza me emrin Suzanë, ishte mes shumë shoqesh, kur Leka I i mbajti sytë vetëm drejt saj. Kjo ishte shkëndija e parë e dashurisë së tyre, e cila më pas u kurorëzua më 7 tetor 1975, në qytetin turistik të Biarritz-it, në kufirin franko-spanjoll. Mbi tetë mijë vetë dëfryen në dasmën e tyre, ndërsa në mesditë çifti mbretëror ka ndaluar në Bashkinë e qytetit. Gjithçka ka qenë shqiptare, si zbukurimet ashtu edhe zakonet. Dy dëshmitarë kanë firmosur për Lekën dhe Suzanën: Selim Damani dhe Lady Jennifer Saxton, motra e madhe e mbretëreshës së ardhshme shqiptare. Ndalesa e radhës ishte ish-selia e Perandorit Napoleon III, ku u shtrua “sofra” në Hotel du Palace. Kaluan tri ditë dhe më 10 tetor dasma ndalon në Villa Imperiale, zbukuruar me flamuj dhe emblemën me përkrenaren e Skënderbeut apo Kurorën Mbretërore. Sovrani shfaqet si gjeneral, ndërsa Suzana e veshur në ar me xhubletën aristokratike shqiptare. Këndohet himni. Janë vajzat arbëreshe, të cilat kanë ardhur nga Kalabria nën drejtimin e At Papas Sotir Ferrara, për të kënduar për çiftin mbretëror. Ata bekohen në dy gjuhë. Imam Vehbi Ismaili, në anglisht, dhe Imam Isa Hoxha, në shqip. Por, nuk mbeti me kaq. Më pas, jep bekimin edhe prifti anglikan australian, Harry Thorpe, dhe monsinjor Zef Oroshi, në emër të kishës katolike. Më në fund arrin momenti kulminant. Suzana betohet të jetë, në krah të mbretit dhe Shqipërisë.

 

Tetor 2002, shuhet Geraldina

 

Mbretëresha Geraldinë Apony, gruaja e mbretit Zog, vdiq më 21 tetor 2002, në ora 22.30, pas një ataku në zemër. Mbretëresha Geraldina, në moshën 87-vjeccare vdiq pas një jave qëndrimi në Spitalin Ushtarak të Tiranës. Gruaja e Mbretit Zog, një konteshë me origjinë hungareze, u largua nga Shqipëria më 6 prill 1939, për t’u rikthyer në Shqipëri në qershor të vitit 2002, mbas një mërgimi 63-vjeçar. Ajo është varrosur në Varrezat e Sharrës, ndërsa në ceromoninë civile të varrimit, joshtetërore, nuk kanë marrë pjesë as presidenti, kryeministri dhe kryetari i Kuvendit.

 

“Si e njoha Lekën”

 

Ishte pranvera e vitit 1969 kur mbreti Leka shkel në Australi, pa e ditur se do të gjente gruan e jetës së tij. “Ishte dashuri me shikim të parë”, kështu ka pohuar vetë Suzana në një intervistë të para pak kohëve. Ishte kjo arsyeja që e detyroi studenten e Arteve të Bukura që të braktisë gjithçka, në këmbim të një jete tradicionale. Ajo la familjen, shkollën, bursën pasuniversitare, vetëm pse shtatlarti shqiptar i tha: “Suzanë, fejohu me mua!”. Dhe vajza australiane mësoi të thotë fjalën e parë në shqip: “Po”.

 

 

 

Bashkëshortja e Leka Zogut ka vdekur dje në banesën e tyre në Petrelë pas një sëmundjeje të gjatë dhe të pashërueshme

 

Vdes Suzana, bashkëshortja e Leka Zogut

 

Australiania Suzanë kishte vetëm dy vjet që jetonte në Shqipëri së bashku me Leka Zogun dhe djalin e tyre

 

E shoqja e Ahmet Zogut, ka vdekur në Tiranë vetëm pak kohë pas ardhjes së saj në Shqipëri nga një sëmundje e rëndë Geraldina, vdekja e nënës së Leka Zogut

 

Geraldina, nëna e Leka Zogut ka vdekur rreth një vit e gjysmë më parë pas një sëmundjeje të gjatë. Në moshë të thyer ajo ka vdekur jo shumë kohë pas ardhjes në Shqipëri. Ceremonia për t'i dhënë lamtumirën e fundit Geraldinës u zhvillua në Shtëpinë Qendrore të Ushtrisë. Figura e saj u vlerësua mjaft nga të pranishmit. Zv/kryeministri i asaj kohe, Ilir Meta, i cili shoqërohej edhe nga bashkëshortja Monika Kryemadhi tha se Geraldina është e vetmja “mbretëreshë” e shqiptarëve që do të kujtohet me mall nga ata. Edhe kryetari i PD-së, Berisha, pasi u kthye në vitet e shkuara, tha se Geraldina e meriton t'i bëhen të gjitha nderimet si “mbretëreshë” e shqiptarëve. Të tjerë përfaqësues të politikës shqiptare kanë qenë edhe i dërguari i qeverisë, ministri i Shtetit Blendi Klosi, deputetët Zela, Muçi, Legisi, etj., nënkryetarja e Parlamentit Jozefina Topalli, Pjetër Arbnori, Bamir Topi, Genc Pollo. Ndërkohë jashtë sallës së homazheve ndodheshin mijëra njerëz që kishin ardhur nga Kosova dhe nga trevat e tjera shqiptare. Në ceremoninë e homazheve ku ndodhej Leka Zogu dhe e shoqja e tij Suzanë, i biri Leka si dhe kushërinj të tjerë të familjes kanë ardhur ta vizitojnë edhe përfaqësues të trupave diplomatikë, të Britanisë, SHBA-së, Francës, Italisë, Greqisë, Turqisë etj. Pas homazheve, trupi i Geraldinës i cili u mbajt në krah nga njerëzit e pranishëm në ceremonitë e zhvilluara, u drejtua në Katedralen katolike Shën Pjetër, ku u mbajt edhe mesha e përshpirtjes për të. Trupi i së ndjerës mbuluar me lule dhe kurora të shumta, shoqërohet nga pjesëtarë të familjes mbretërore, pretendenti për fron Leka Zogu me bashkëshortja Suzanë, nipi i saj, Leka, motra e së ndjerës, Silvana Myselier, mbesa e Geraldinës, kontesha Julia Hendriks, dy princesha nga Franca që kanë lidhje farefisnore me Mbretëreshën, si edhe pjesëtarë të familjes Zogu. Ceremonia e funeralit të përcjelljes së Geraldinës për në varrezat publike është cilësuar nga qeveria si ceremoni civile dhe jo shtetërore, prandaj masat në varreza i ka marrë Bashkia e Tiranës. Leka Zogu nuk ka mundur dot të durojë deri në fund të varrimit të nënës së tij, pasi gjendja tepër e rëndë emocionale nuk e ka lejuar.