Tiranë

Ambasadori i misionit të Bashkimit Evropian, Salzman, në një intervistë të dhënë për radion “Deutsche Welle” shprehet se rivaliteti politik mes Nanos dhe Berishës dhe metoda e tyre e punës po i bën keq Shqipërisë. Ai ka theksuar se zgjedhjet janë shansi i fundit i Shqipërisë për marrëveshjen me BE-në dhe se i gjithë ky proces deri në anëtarësimin e plotë zgjat të paktën 15 vjet.

A shihni përparime në procesin e demokratizimit të Shqipërisë?
Fatkeqësisht jo. Vendet e BE-së, pra të gjitha vendet anëtare, dhanë përpara pak ditësh një deklaratë, në të cilën shprehin pakënaqësinë e tyre mbi procesin e reformave në Shqipëri, sidomos atë të kodit zgjedhor, por edhe në fusha të tjera si kriminaliteti, korrupsioni, liria e shtypit dhe zbatimi i ligjit. Kjo deklaratë mbështetet edhe nga SHBA-ja dhe OSBE-ja. Ne jemi të gjithë të pakënaqur që procesi i demokratizimit nuk mbështetet siç duhet nga politika shqiptare.

Kryetari i opozitës, Berisha, e ka mbështetur plotësisht deklaratën e Bashkimit Evropian dhe është shprehur se qeveria shqiptare dhe kryeministri Nano janë përgjegjës për progresin e pamjaftueshëm të reformave në Shqipëri. Cili është mendimi juaj?
Deklarata jonë i drejtohet të gjithë elitës politike, pra jo vetëm qeverisë shqiptare dhe një partie të vetme, por të gjitha partive politike në vend. Kjo deklaratë është një paralajmërim për të gjitha partitë që marrin pjesë në Parlament. Të gjitha partitë politike ndikohen nga faktorë të ndryshëm dhe janë përgjegjëse për ngadalësimin e procesit të demokratizimit. Njëri nga këta faktorë është korrupsioni. Ky nuk është fenomen i izoluar i disa partive të vetme, por, fatkeqësisht, një fenomen në të cilin përfshihet e gjithë elita politike. Pra, edhe kryetari i opozitës. Kjo do të thotë se Berisha duhet ta lexojë mirë këtë deklaratë dhe disa gjëra prej saj t’i ngulisë në mendje.

Shqipëria ka më shumë se 10 vjet që qeveriset me radhë ose nga Berisha ose nga Nano. I gjithë ky fenomen është kthyer në një marrëdhënie pothuajse personale mes këtyre dy politikanëve. Sipas mendimit tuaj, si ndikon kjo marrëdhënie në zhvillimin demokratik të Shqipërisë?
Fatkeqësisht duhet të pohoj se kjo marrëdhënie nuk e ndihmon vendin. Këta dy politikanë vijnë nga periudha e komunizmit dhe, si sjellja, ashtu edhe mentaliteti i tyre ndikohen ende nga kjo frymë. Mentaliteti i tyre i vjetër del në pah kur shohim se ndonëse ndërkohë punojnë për një sistem demokratik, ata përpiqen që ta koncentrojnë të gjithë fuqinë tek partitë e tyre duke e bllokuar kështu procesin e demokratizimit.

Le t’i kthehemi reformës zgjedhore për të cilën sapo folëm. A shihni ndonjë shans për Shqipërinë që ta plotësojë këtë reformë për zgjedhjet e ardhshme të vitit 2005?
Kjo është shpresa jonë. Për fat të mire, OSBE-ja ka marrë përsipër krijimin e instituteve përkatëse dhe ka vënë në dispozicion një grup ekspertësh. Madje OSBE-ja mundi të krijojë një komitet brenda Parlamentit, i cili do të merret vetëm me reformën zgjedhore, pra me kodin elektoral. Parlamenti do të vendosë në fund të muajit, nëse do të pranohen apo jo propozimet e këtij komiteti. Ende nuk dihet nëse do të arrihet një konsensus politik. Një nga qëllimet e deklaratës sonë është që të arrihet sa më parë ky konsensus, sepse përndryshe Shqipëria nuk do të jetë në gjendje t’i zhvillojë zgjedhjet e vitit të ardhshëm sipas standardeve ndërkombëtare.

Po nëse zgjedhjet e vitit 2005 do të zhvillohen sipas standardeve ndërkombëtare, cilat janë shanset për Shqipërinë që ta nënshkruajë marrëveshjen e stabilizim-asocimit?
Salzman: Nëse zgjedhjet do të menaxhohen në mënyrë pozitive dhe do t’u përmbahen standardeve ndërkombëtare, atëherë Shqipëria ka një shans shumë të madh që të fillojë së shpejti bisedimet për marrëveshjen e stabilizim-asocimit. Nëse jo, atëherë i gjithë procesi do të zgjasë edhe më shumë.

Cila është sfida më e madhe e misionit të BE-së në Shqipëri?
Ne shpresojmë që nëpërmjet marrëveshjes për stabilizim-asocim të mundim të përmirësojmë kushtet e përgjithshme në Shqipëri. Por këtu nuk bëhet fjalë thjesht për krijimin e ligjeve të reja, por për realizimin dhe përmirësimin e tyre. Vetëm kështu do të mund të krijohet baza e luftës kundër kriminalitetit të organizuar. Shqipëria ka rrëshqitur nga epoka e komunizimit në duart e disa forcave të errëta ekonomike, pra në duart e një ekonomie informale, për të mos thënë të një ekonomie kriminale. Shqipëria ndodhet në duart e disa faktorëve ekonomikë dhe politika shqiptare është fatkeqësisht e varur nga këta faktorë. Pikërisht ndarja e politikës nga këta faktorë ekonomikë është detyra jonë. Pra, ndarja e politikës nga ekonomia, respekti kundrejt institucioneve demoktratike, këto janë armët më të mira për të luftuar kriminalitetin e organizuar, korrupsionin dhe trafikun njerëzor. Këto janë problemet qendrore në Shqipëri.

Pra, me sa duket, Shqipëria ka një rrugë të gjatë përpara deri sa të fillojë bisedimet për marrëveshjen e stabilizim-asocimit. Por, sidoqoftë, të gjithë shqiptarët shpresojnë që së shpejti të bëhen pjesë e Bashkimit Evropian. Cilat, mendoni ju, janë shanset e Shqipërisë për t’u anëtarësuar në BE?
Për t’u bërë antar i BE-së, një shtet duhet të kalojë disa faza zhvillimi. Këtë e pamë edhe tek dhjetë vendet e reja që sapo u anëtarësuan në BE. Pra, faza e parë është marrëveshja e stabilizim-asocimit. Me Shqipërinë ende nuk e kemi nënshkruar këtë marrëveshje, dhe kjo varet edhe nga zgjedhjet e vitit të ardhshëm. Pra, do të presim rezultatet e zgjedhjeve përpara se të vendosim. Nëse arrijmë me të vërtetë ta nënshkruajmë këtë marrëveshje, vjen faza e dytë, ajo e implementimit të kësaj marrëveshjeje, fazë kjo që zgjat disa vite. Pastaj do të përpilojmë një raport për të verifikuar nëse Shqipëria i ka plotësuar kriteret për t’u bërë kandidate për anëtarësim në BE, fazë në të cilën ndodhet momentalisht Turqia. Pra, i gjithë ky proces, që sigurisht varet edhe nga bashkëpunimi pozitiv i vetë Shqipërisë me BE-në, do të zgjasë të paktën 15 vjet. Madje, edhe kjo varet nga fakti nëse nuk ndodhin më faza shqetësuese në vend. Por ne nuk dëshirojmë t’ia heqim shpresat Shqipërisë. Ne kemi thënë me kohë se dyert e BE-së janë të hapura për Shqipërinë dhe se duam ta ndihmojmë këtë vend. Për këtë arsye dëshirojmë të nënshkruajmë edhe marrëveshjen e stabilizim-asocimit. Shqipëria do të ketë shumë përfitime dhe privilegje falë kësaj marrëveshjeje. Për shembull, në sektorin e tregtisë apo duke marrë pjesë në programet e BE-së Shqipëria mund të arrijë një status të ngjashëm me atë të vendeve anëtare të BE-së. I vetmi ndryshim do të jetë se Shqipëria nuk do të marrë pjesë në tryezën ku merren vendimet në Bruksel. Pra, deri tek kandidatura dhe anëtarësimi në Bashkimin Evropian, Shqipërisë i duhen të paktën 15 vjet.

Kritikohet qëndrimi i qeverisë ndaj deklaratës së BE-së

• Besnik Mustafaj
  “Komenti i djeshëm i qeverisë në lidhje me deklaratën e fundit të Bashkimit Evropian ishte shumë i rëndë, por nuk ishte surprizë. Qëndrimi i qeverisë shqiptare ndaj kësaj deklarate të BE-së është shumë i rëndësishëm për të adhrmën e Shqipërisë, është pjesë e një fushate disavjeçare që mazhoranca socialiste zhvillon kundër komunitetit ndërkomëbëtar dhe që si pasojë ka izolimin e vendit”.
  
• Paskal Milo
  “Është e rëndësishme që qeveria të reagojë ndaj deklaratës së kryesueses së radhës së Bashkimit Evropian. Kjo deklaratë ishte shumë kritike për ecurinë e reformave në Shqipëri, ndaj edhe qeveria duhej të reagonte me përgjegjësi, pasi ka lidhje të drejtpërdrejtë me interesat afatgjata të vendit, siç është integrimi në BE. Qeveria duhej të tregonte seriozitet dhe të reflektonte”
  
• Ekrem Spahia
  “Lëvizja për Zhvillim Kombëtar vlerëson dhe mbështet plotësisht deklaratën e kryesueses së radhës të BE-së, për Shqipërinë. Kritikat e BE-së janë në koherencë të plotë dhe të mbështetura pa rezerva nga SHBA-ja dhe OSBE-ja. Ato janë një kambanë e qartë për qeverinë socialiste, e cila është bërë pengesë serioze për ecjen në rrugën e reformave të rekomanduara nga BE-ja”.

 

Faqe 6 - Politikë

18Shtator 2004

Mustafaj dhe Spahia përshëndesin idenë e republikanit Godo

Zgjedhjet, opozita kërkon qeveri teknike

Propozimi i republikanit Sabri Godo për qeveri teknike është përkrahur dje edhe nga shefi i marrëdhënieve ndërkombëtare në PD, Besnik Mustafaj. Sipas tij, rrëzimi i Nanos dhe krijimi i një qeverie teknike do të krijonte një atmosferë të përshtatshme si për reformën elektorale, ahtu dhe për mbajtjen e një procesi të rregullt në zgjedhjet e ardhshme parlamentare. Mirëpo, sipas Mustafajt, ide të tilla kanë qenë të përvitshme, pasi edhe situatat dhe keqqeverisja e socialistëve e kanë bërë të domosdoshme krijimin e një qeverie e cila të hapte rrugën për krijimin e një atmosfere të përshtatshme për reformën elektorale dhe zgjedhje të lira dhe të ndershme. Gjithsesi, Mustafaj e ka përshëndetur propozimin e Godos, si një ide e cila mund të shtyjë përpara procesin e përfrimit të Shqipërisë me BE-në, por pa përcaktuar ndonjë lëvizje të PD-së për ta realizuar në praktikë atë, përmes një mocioni votëbesimi. Një gjë e tillë argumentohet me paqëndrueshmërinë e matematikës së votave në parlamentin shqiptar. Në të njëjtën linjë, ka qenë dje, edhe kreu i PLL-së, i bashkuar me Lëvizjen për Zhvillim Kombëtar të Lekës I, Ekrem Spahia. Duke folur për kritikat e ashpra që përmbante deklarata e fundit e Presidencës holandeze, Spahia ka vënë në dukje se i vetmi shpëtim për zhbllokimin e procesit të integrimit është dorëheqja e kryeministrit Nano. PLL-ja i qëndron idesë për krijimin e një qeverie kalimtare, me përbërje nga të gjitha partitë parlamentare dhe me dy prioritete kryesore: krijimin e infrastrukturës zgjedhore për një proces normal dhe futjen e vendit në rrugën reformave, sipas rekomandimeve të BE-së.   Godo: Nano të lërë qeverinë në tetor Kreu i Asamblesë Kombëtare në PR, Sabri Godo, ka propozuar dy ditë më parë krijimin e një qeverie teknike, pasi Nano të linte qeverinë në muajin tetor. Sipas tij, kjo mbetet e vetmja shpresë që gjërat të rrjedhin në kahun e duhur për integrimin e vendit në Evropë.