© 2003 Gazeta Panorama http://www.panorama.com.al/

Faqe 18 - Aktualitet
22Korrik 2004

Historia e pinjollit të familjes otomane. Si i dha Zogu nënshtetësinë
shqiptare

Nipi i sulltanit me pasaportë shqiptare

Rikthimi si nënshtesas turk, pas takimit me Erdoganin në SHBA


ARMAND PLAKA

Biografia

Princi i Kurorës, Ertugrul Osman i Turqisë, lindur në Stamboll më 18 gusht
1912, kreu i 43-të i Oborrit Perandorak, i biri i Mehmed Burhan-Edinit
(lindur në pallatin Yildiz, në Stamboll, më 19 dhjetor 1885; vdekur në
Nju-Jork më 15 qershor 1949).

Anëtar i "Comité de Patronage" ku aderon edhe pretendenti shqiptar për
Fronin Mbretëror, Leka I.
Nuk ka pranuar kurrë të marrë pasaportë amerikane edhe pse jeton atje që
prej shumë dekadash. Fillimisht ka jetuar në Shqipëri, plot katër vjet, ku
ka marrë edhe pasaportë shqiptare nga administrata e atëhershme e mbretit
Zog. Më pas ka jetuar në ekzil në Perëndim e më pas, prej 40 vjetësh, ai ka
jetuar në Nju-Jork.

Por dëshira për të vdekur si turk, me nënshtetësinë e vendit ku lindi, e ka
bërë që ai të presë për të rimarrë një pasaportë nga vendi i tij. Udhëtimet
e shumta drejt Turqisë, siç pranon edhe vetë, i ka bërë me certifikatë
amerikane udhëtimi ose me dokumente të lëshuara nga shteti shqiptar. Por më
në fund, takimi me kryeministrin turk, Erdogan, gjatë vizitës së këtij të
fundit në SHBA, i ka rikthyer të drejtën të marrë atë që ka kërkuar për vite
me radhë, një dokument të vendit të tij për të vdekur si turk.

Por, historia e tij nuk është thjesht një histori që i përket Stambollit.
Dokumentet shqiptare të përdorura prej tij në vite e bëjnë një person
interesant edhe për të gjithë shqiptarët.

"Hurriyet" Osmani rifiton Turqinë
Ertugrul Osman, anëtari i moshuar i familjes mbretërore otomane që u largua
prej andej para se Turqia të deklarohej republikë më 1923, është rikthyer në
Turqi në një vizitë, pasi qeveria ra dakord t'i jepte atij nënshtetësinë
turke, thanë gazetat të martën.

Osmani, nipi i madh 91-vjeçar i sulltan Abdylhamitit II, ka vizituar
Turqinë, por rikthimi i tij në Stamboll të hënën përbënte edhe herën e parë
që ai përdori një pasaportë turke, e cila iu lëshua javën që shkoi, tha e
përditshmja "Hurriyet". Edhhe gazeta të tjera e kishin në fokus këtë
ngjarje.

Anëtarët e familjes otomane u detyruan të shkonin në ekzil në vitin 1924 pas
shembjes të perandorisë dhe shtetasit e saj u evakuuan. Anëtarët e familjes
qysh prej asokohe janë lejuar të kthehen dhe kanë marrë gjithashtu
shtetësinë turke. Qeveria turke ra dakord që t'ia japë edhe Ertugrul Osmanit
nënshtetësinë turke pas takimit që ky pati me kryeministrin turk në
Nju-Jork. Pinjolli i familjes mbretërore otomane ka jetuar në Nju-Jork gjatë
40 viteve të fundit. Osman është cituar të thotë se nuk ka marrë kurrë
nënshtetësi në ndonjë shtet tjetër dhe se ai kishte udhëtuar për në Turqi
edhe disa herë të tjera duke përdorur dokumente udhëtimi të lëshuara nga
SHBA-ja dhe Shqipëria.

"Unë kam lindur si turk dhe do të vdes si turk", thotë ai.

E shoqja e tij, Zejnep, thotë se ata planifikojnë të kalojnë disa ditë në
Stamboll, ish-kreyqendra e Perandorisë Otomane, përpara se të udhëtojnë për
në Fetije, një resort turistik mesdhetar në jug të vendit. Gjyshi i Osmanit,
Abdylhamidi, erdhi në fron në vitin 1876 dhe u rrëzua nga froni në vitin
1909 mes trazirave e pakënaqësive që përfshinë perandorinë. Perandoria pas
kësaj ra në kolaps për t'u shembur përfundimisht në tetor 1922 nga forcat
republikane, të udhëhequra nga Ataturku.

Zaman Online Otomani i fundit, një nënshtetas turk
Një anëtar - ende i gjallë - i dinastisë otomane, Osman Ertugrul, mbërriti
nga SHBA-ja dje me një pasaportë që ai e mbante për herë të parë në dorë të
premten e shkuar. Ertugrul, pasardhësi 91-vjeçar i sulltanit Abdylhamiti II,
jeton aktualisht në SHBA, por, në fakt nuk ka pasur atdhe që nga viti 1924.
Ai ka udhëtuar për në Stamboll me gruan e tij, princeshën Zejnep.

Ertugrul, duke fluturuar nga Nju-Jorku mbi bordin e "Turkish Airlines",
ishte i lumtur kur tregoi pasaportën e tij për gazetarët. Ai tha se çdo vit
ai e vizitonte Turqinë me një dokument apo certifikatë amerikane udhëtimi.
Ai iu përgjigj pyetjeve rreth përshtypjeve të tij: "Unë nuk ndihem shumë i
ndryshëm, sepse unë linda një turk dhe do të vdes si një turk. Unë gjithmonë
e kam menduar një gjë të tillë. Unë nuk kam pranuar një pasaportë nga ndonjë
vend tjetër, dhe nuk u bëra as amerikan. Në fëmijëri unë kam pasur një
pasaportë shqiptare për një periudhë katërvjeçare. Kjo është pasaporta ime e
dytë pas saj". Ertugrul përmendi takimin e tij me kryeministrin Rexhep Taip
Erdogan, dhe tha se përshtypja që Erdogani i kishte lënë atij ishte: "Ai
është një burrë i shkëlqyer, një njeri i vërtetë. Ai është i besës. Ne
thjesht hëngrëm bashkë një mëngjes dhe pimë çaj gjatë takimit.

Nuk folëm rreth politikës, apo çështjeve në hollësi". Ertugrul pozoi për
gazetarët, krah për krah me të shoqen, Zejnep. Ai tha se ata do të rrinin dy
muaj dhe se do të bënin pushime në Kusadasi, në brigjet e Egjeut. Çifti, i
martuar qysh prej 15 vjetësh, nuk ka akoma ndër mend të vendoset
përfundimisht në Turqi.



Ertugrul, pasaportë pas çajit me Erdoganin

Takimi me Erdogan, një takim i thjeshtë, siç pëlqen ta kujtojë Ertugrul
Osman, ka qenë edhe momenti kur më në fund atij i është hapur drita jeshile
për të marrë një pasaportë turke - një pasaportë që duket se e bën atë
tashmë të vdesë i lumtur. "Unë linda turk e dua të vdes si turk", thotë
Ertugrul Osman duke pozuar me të shoqen dhe pasaportën e re.



Kush ishte sulltan Abdylhamiti II

Sulltani Abdylhamiti II, gjyshi i Ertugrul Osmanit, lindi në Stamboll më 21
shtator 1842. Babai i tij ishte sulltani Abdyl Mexhid dhe e ëma e tij ishte
Tiri Mujgan Kadin Efendi. Ai e humbi të ëmën kur ishte ende fëmijë dhe u
rrit nga njerka e tij, Pristu Kadin. Ai ishte një fëmijë i dobët që sëmurej
shpesh dhe, për këtë arsye, meritonte tërë përkujdesjen e të atit. Ai ishte
edukuar e arsimuar në mënyrë të plotë dhe kishte mësuar të luante piano
përveç ndjekjes së kurseve të tjera. Sulltan Abdylhamiti II jetoi një jetë
të lirë para se të martohej. Pas martesës, ai e kaloi tërë kohën e mbetur me
familjen. Ai e udhëhoqi Perandorinë Otomane për 33 vjet me radhë. Ai u shqua
si njëri nga sulltanët më reformatorë.