Samedi, Avril 24, 2004 Signalé: 7:26 PM http://www.ata-al.net/

Le PLL soutient les ex-persécutés politiques

TIRANA, 24 avril /ATA-Kristi Pinderi/ - Le Parti du
Mouvement de la Légalité (PLL) soutient les ex-persécutés
politiques et considère leurs demandes comme "légales", "justes",
et "réalisables".
Cette déclaration a été faite samedi par le secrétaire
général de ce parti, Artan Tujani et le secrétaire pour les
relations avec le public, Neritan Kolgjini, lors d'une conférence
de presse.
Les deux hauts fonctionnaires ont déclaré que le "PLL fera
tous les efforts pour découvrir les auteurs de la violence
exercée sur les ex-persécutés".
Entre temps, des représentants des ex-persécutés politiques
ont averti le développement d'une autre manifestation de
protestation devant le siège de l'Assemblée lundi prochain.
/xh.c/er


RADIO FREE EUROPE/RADIO LIBERTY, PRAGUE, CZECH REPUBLIC
___________________________________________________________
RFE/RL NEWSLINE Vol. 8, No. 77, Part II, 26 April 2004

EUROPEAN COMMISSION URGES ALBANIA TO CURB CRIME. Following talks with
the Albanian government in Tirana on 23 April, a visiting European
Commission delegation issued a statement saying that Albania is still
far from achieving EU integration standards, the "Southeast European
Times" reported. The government must curb organized crime and
corruption, the statement said, adding that political instability is
still a substantial obstacle on the country's road to European
integration. UB

 © 2003 Gazeta Panorama http://www.panorama.com.al/
 Opinion

Vdekja e palavdishme e shqiptarit

Faqe 9 - Koment
26Prill 2004

Mbi vdekjen e palavdishme të shqiptarit

Besnik Mustafaj

Le të kuptohemi drejt qysh në fillim: fjala këtu nuk është për ndonjë vdekje
të turpshme, nga ato vdekje, për të cilat të vjetrit tanë thoshin se e
nxjerrin në harresë dhimbjen. Megjithatë, një sqarim i tillë paraprakisht
nuk e thjeshton vërtet punën e arsyes time për të rrokur sadopak zanafillën
e njërës nga dramat shqiptare më ngjethëse në këtë kapërcyell shekujsh...

...Cila është drama?

Ka disa arketipe, por unë po veçoj vetëm tri prej tyre, ato që më duken më
tronditëset, duke i paraqitur përmes shembujsh të kronikës së zezë.

1.Të mërkurën e shkuar u njoftua në media se përsëri në Elbasan, dy vajza të
reja, një shtatëmbëdhjetë vjeçare nga Belshi dhe një studente në
Universitetin e këtij qyteti, ishin rrekur të vrisnin veten. Njëra prej
tyre, studentja, kishte marrë krejt si nëpër filma, një grusht të madh me
ilaçe, kurse tjetra, ajo më e reja, kishte gëlltitur një sasi bar miu.
Vdekja është gjithmonë e tmerrshme sidomos për atë, që e pëson, edhe për
ata, që mbetën pas, të njohur a të panjohur të viktimës. Ama vdekja me bar
miu bëhet lemeri fare për të gjithë.

Dhe nuk është e para vdekje e këtij lloji në vendlindjen e ballokumes. Le të
shpresojmë se është e fundit! Para pak ditësh, një e përditshme botoi një
koment mbi një studim të kryer nga dy mjekë të nderuar të këtij qyteti,
Nikollaq Thano dhe Behar Gjevori. Nuk është nevoja të ndalem edhe unë te
puna e tyre, që meriton gjithë respektin. Po shkëpus nga ai material vetëm
faktin përmbledhës e që nuk më shqitet nga mendja: gjatë tri vjetëve, 2000,
2001, 2002 janë regjistruar në Elbasan 139 raste vetëhelmimesh, rreth 80
përqind e të cilave janë ekzekutuar me herbicide që gjenden me shumicë në
farmacitë bujqësore apo veterinare. Të dhënat e vitit 2003 nuk njihen, por,
nisur nga kurba në ngjitje e tri vjetëve të përmenduara, nisur edhe nga një
vëzhgim i sipërfaqshëm i komunikatave të policisë javët e fundit, ka vend të
mendohet se fatkeqësia ka ardhur vetëm në ngjitje.

Një tablo kaq makabre të le pa gojë. Protagonistët e kësaj drame nuk shfaqin
cilësitë e zakonshme të njerëzve të dobët apo të lodhur nga jeta deri në
padurim. Ata e urrejnë jetën, kjo kuptohet lehtë, por e urrejnë mirëfilli
edhe trupin e tyre skajmërisht derisa i përgatisin një fund aq torturues,
barbarisht torturues. Nga mund t'u burojë atyre një urrejtje kaq e thellë
ndaj vetes, sa nuk le vend as për një fije mëshirë? Kjo që shtroj unë është,
natyrisht, një pyetje prej shkrimtari, e cila nuk e ndihmon detyrimisht
arsyetimin politik e as atë sociologjik lidhur me fenomenin. Njihet pafuqia
e shkrimtarëve për t'u dhënë zgjidhje problemeve të kësaj natyre. Por
shkrimtarët, madje edhe atëherë kur ata kanë pranuar të marrin përgjegjësira
politike, e kanë si detyrë parësore të zbulojnë plagët më të dhimbshme të
bashkëkohorëve të vet dhe të thërrasin për ndihmë.

2. Ja edhe shembulli i dytë:
Diku në rrethinat e Durrësit, vitin e kaluar, një grua akuzon të shoqin se
ka kryer marrëdhënie me dhunë me të bijën ende nxënëse e shkollës
tetëvjeçare. Një burrë, pra, një shqiptar në moshë të pjekur, përdhunon një
vajzë, e cila jo vetëm është e bija, por është edhe e mitur. Rast
laboratorik për t'i përmbledhur në një të gjitha të këqijat, apo siç thuhet
në gjuhën moderne, të gjitha perversitetet. Faqja e zezë!

Drejtësia nis punën e vet. Burri arrestohet. Ndërkohë, siç e do profesioni,
bëhen edhe analizat e viktimës dhe del se vajza nuk ka pësuar kurrë ndonjë
përdhunim as nga i ati e as nga ndonjë burrë tjetër. Fiziologjikisht, vajza
është siç i takon të jetë për moshën e vet. Përsa i përket fatit të të
miturës, një përgënjështrim i tillë i fakteve të shpallura, natyrshëm është
lumturues. Megjithatë, do të thosha se është vonë për të pritur lehtësimin.
E keqja është bërë.

Jemi përpara një gruaje, e cila sajon shpikjen më të përbindshme. Për të
ndëshkuar dhe poshtëruar të shoqin ajo sakrifikon pjellën e vet, të bijën,
një sakrificë kjo jo vetëm tmerrësisht e dhimbshme, por edhe po aq e ulët.
Me veprimin e saj, ajo grua nuk le më vend që të tjerët të mendojnë për
hallin e saj. Sepse edhe ajo një hall e ka pasur doemos me të shoqin. Madje
një hall të fortë. Ndryshe nuk ka si shpjegohet aq shumë urrejtje ndaj
babait të fëmijës së vet, për të cilin mendja e saj ka përgatitur një
ndëshkim të rëndë e të shpejtë: edhe ta mbyllte në hekura, edhe ta mbulojë
përgjithmonë me turp. Një hakmarrje patologjike!

Ama ka diçka thelbësore në këtë histori, që e nxjerr atë nga suazat izoluese
të rastit patologjik. Dhe kjo është përsëri urrejtja, e cila te
protagonistja në fjalë mbyt të gjitha ndjenjat e tjera njerëzore dhe për
pasojë, nga një njeri i tillë nuk mund të presësh më asgjë të natyrshme.
Sepse edhe hakmarrja, sado që me përmbajtje të dënueshme, qoftë nga
pikëpamja fetare, qoftë nga pikëpamja juridike, e shprehur brenda disa
caqeve, mbetet gjithsesi një shfaqje e parashikueshme brenda natyrës
njerëzore. Jashtë këtyre caqeve hakmarrja e humbet edhe këtë të drejtë të
vogël, e cila nuk është kurrsesi përligje, është thjesht një mundësi për ta
klasifikuar brenda papërsosmërisë së njeriut. Sërisht del pyetja se nga mund
të burojë gjithë kjo urrejtje, çfarë e ushqen?

3. Në rastin e tretë veçova dy shembuj, jo se njëri nuk do të mjaftonte, por
se më duket sikur plotësojnë njëri-tjetrin dhe krijojnë një tablo ku shumë e
shumë të tjerë mund ta gjejnë veten.

Në Libohovë një burrë në lule të moshës godet me sëpatë baxhanakun e vet. E
tillë siç u tregua në shumë gazeta, historia është fillim e mbarim absurde.
Vrasësi i mbetur në tentativë, siç do të shprehej prokurori, kthehet vonë në
mbrëmje në shtëpi, ca thonë i dehur, ca thonë i pirë, dhe gjen dy bujtës të
njohur: motrën e gruas së vet me të shoqin, të cilët kishin ardhur për qejf.
Me sa duket nuk i pëlqen prania e tyre dhe zemërimin e shfryn burracakërisht
mbi të shoqen. Ngrihet dikur baxhanaku t'i ndajë, siç do t'i takonte çdo
njeriu normal, dëshmitar i një skene të tillë, dhe i zoti i shtëpisë zbulon
sakaq arsyen e vërtetë të tërbimit të vet. Ai rrëmben sopatën dhe godet
mikun. Do të më pëlqente të thosha: as parë, as dëgjuar! Por nuk është më
ashtu.

Në Librazhd, dy fëmijë pesë a gjashtë vjeçarë, fqinj e për më tepër
kushërinj të parë, grinden siç janë grindur e pajtuar në jetë të jetëve dhe
kudo në botë fëmijët e kësaj moshe. Të nesërmen nëna e njërit, grua e re, i
merr hakun të birit duke e vrarë tjetrin me gurë pas kokës.

Gjithçka është kaq makabre në këto krime, kaq mesjetare, sa përpiqem ta
përmbledh sa më shumë përshkrimin e tyre, ndërkohë që ndiej edhe një pafuqi
gjuhësore për të shprehur turbullirën time përpara fakteve. Po a mjafton
turbullira që më pushton, për të qenë sadopak i dobishëm në këto rrethana?

* * *

Nuk është kryesore të mbahet mend nëse ndërruan apo nuk ndërruan jetë
viktimat. Do të thosha se të tri këto arketipe të dramës së sotme shqiptare
përmbajnë në vetvete vdekjen, madje një vdekje të pangjashme me atë që sjell
sëmundja, pleqëria apo edhe një aksident. Është vdekja e shpirtit dhe e
mendjes së individit, e që është vdekja padyshim më tronditëse sepse
asgjëson njeriun pa e mbyllur atë në arkivol, pa e vajtuar me ligje e as pa
i vënë lule te koka, dhe si e tillë, ajo vepron në shoqëri si një sëmundje
ngjitëse në sajë të tharmit që e ngjiz, e që është urrejtja, një urrejtje e
verbër dhe e shumëfishtë, e drejtuar po aq kundër vetes sa edhe kundër
njeriut të afërm. A janë këto simptomat e një shkatërrimi të njeriut
shqiptar të kapërcyellit të shekullit? Shkrimtari në këtë rast nuk mund të
zëvendësojë me pyetjet e veta as sociologun e as politikanin, aq më pak
psikologun, të cilët, për vetë natyrën e profesionit të tyre, kanë një
veprim më të drejtpërdrejtë mbi shoqërinë. Por shkrimtari, duke shpallur
botërisht turbullirën e vet përpara faktesh të tilla, tregon së paku se nuk
ka tabu dhe përmbush kështu nje aspekt thelbësor të detyrës së vet.