1. Në rast se banesa, pronë e subjekteve të shpronësuara, ka qiramarrës, ata vazhdojnë të banojnë në atë banesë deri sa shteti t'ju gjejë banim sipas pikës 2 e 3 të këtij neni.

2. brenda 2 vjetësh nga hyrja në fuqi e këtij ligji, shteti duhet t'u sigurojë qiramarrësve që banojnë në banesat pronë e subjekteve të shpronësuara një banesë me sipërfaqe të njëjtë me atë që jetojnë ose t;u sigurojë kredi me interesa të ulta. Për këtë periudhe dy vjeçare vlera e qirasë përcaktohet me vendim të Këshillit të Ministrave. Me kalimin e peridhes 2-vjeçare shteti paguan vleren e qirasë në emër të qiramarrësve tek subjektet e shpronësuara sipas çmimit të tregut.

3. Në qoftë se gjatë kësaj kohe pronari i siguron qiramarresit banesë tjetër brenda të njejtës qender të banuar, me sipërfaqe banimi aq sa i takon sipas normave të strehimit në momentin e hyrjes në fuqi të këtij ligji, por jo më tepër se sa ka, atëhere qiramarresi është i detyruar të lirojë banesën. Me mbarimin e afatit të përcaktuar në pikën 2 të këtij neni, shteti paguan vlerën e qirasë për qiramarrësit në rast se nuk u ka siguruar banesë.

4. Në rastet e ndërtimit të banesave në kundërshtim me legjislacionin në fuqi, banoret e tyre kanë të drejtën e blerjes së truallit pas procesit të legalizimit të përcaktuar me ligj të veçantë. Vlerësimi i truallit bëhet sipas vleres së tregut në momentin e kryerjes së legalizimit të banesave. Në kuptim të kësaj pikë me "banesë" kuptohet sipërfzqja që përdoret për strehim dhe 100 për qind e saj si oborr funkisional.

- varianti i dytë: Ndërtimet e banesave në kundërshtim me legjislacionin në fuqi, rregullohen me ligj të veçantë".

Deputetët socialistë kërkojnë që në bazë të nenit 9 të projektligjit për kthimin dhe kompesimin e pronave, ish-pronarët që kërkojnë të kthehen në banesat që u janë shpronësuar, të dorëzojnë apartamentet e marra nga shteti. Këto apartamente t'I marrin qiramarësit e pastrehë

Unë tani mendoj se rruga për miratimin e të gjithë perojektligjit tashmë është e hapur, pasi forcat kryesore politike e kanë miratuar në parim. Dhe pasi janë miratuar ligjet që aknë pasur debate më të nxehta, mendoj se rruga e miratimit të plotë është plotësisht e hapur, pasi do të merren në konsideratë të gjitha kontributet që kanë si qëllim përmirësimin dhe saktësimin e ligjeve të vecanta. Por tashmë është rruga e hapur dhe mendoj se në seancën e ditës së hënë do të miratohen të gjitha nenet e këtij projektligji. Ka shumë cështje, sic është cështja e banesës, pasi aty edhe është ndërprerë puna dhe unë mendoj se nuk ishte papajtueshmëria ajo që ndërpreu punën tek neni 9 I projektligjit, por ishte një ditë shumë e gjatë dhe shumë e lodhshme pune në atë seancë parlamentare, dhe cështje të tjera që lidhen me procedurate marrjes së vendimit nga komisionet apo Komiteti I kthimit të Pronave. Kjo mendoj se, pavarësisht nga ndonjë mendim të ndryshëm që është shfaqur apo do të shfaqet, mendoj do të kapërcehet dhe do të miratohet.

-----------------------------------------

PD rrëzon ligjin e Enverit

Parlamenti miraton në parim projektligjin "Për kthimin dhe kompensimin e pronave"

Përjashtimi nga projektligji "Për kthimin e kompensimin e pronave" i pikës "D" të nenit 4, i cili linte në fuqi Ligjin "Për tatimin e jashtëzakonshëm" dhe konfiskimet e vitit 1945, i ka hapur rrugë miratimit në parim të ligjit më të debatuar këto tre vjetët e fundit, i cili ka të bëjë me një nga themelet thelbësore të demokracisë dhe ekonomisë së tregut siç është prona. Pas miratimit me shumicë votash të 8 neneve të para të projektligjit, Kuvendi do të rifillojë shqyrtimin e neneve të tjera ditën e hënë, në orën 10.00.

Mbrëmë, Kuvendi i Shqipërisë, me 93 vota pro, ka votuar për miratimin në parim të Ligjit "Për kthimin e kompensimin e pronave", duke shqyrtuar edhe 8 nenet e para të këtij projektligji. Deputetët e PD, pas përjashtimit të pikës "D" të nenit 4 të projektligjit, kanë dhënë konsensusin për kalimin në parim të ligjit, ndërkohë që deputetët e PR, BK dhe PLL, kanë votuar kundër.

Pas fillimit të shqyrtimit të nenit 9, i cili flet për dhënien me qera dhe rregullimin e problemit të atyre qytetarëve që banojnë në shtëpitë e ish-pronarëve, Parlamenti është përfshirë në një debat të gjerë. Fillimisht janë diskutuar dy variantet e Komisionit të Ligjeve dhe Komisionit të Ekonomisë, ndërkohë që ka patur edhe amendamente shtesë nga deputetë në seancë.

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, tha se pika 4 e këtij neni ka nevojë për një elaburim. Lirimi i ndërtesave të ish-pronarëve duhet të bëhet brenda një afati të caktuar, pasi, siç u shpreh ai, ka 14 vjet që kjo çështje ka mbetur pezull. Siç tha lideri demokrat, shteti duhet të marrë përsipër që për banorët, të cilët dalin nga këto shtëpi, shteti të ndërtojë banesa nëpërmjet kredive të buta. Meqenëse edhe për disa nene të tjera doli nevoja e një koordinimi të amendamenteve shtesë, u la që komisionet parlamentare të bëjnë rishqyrtimin e tyre të shpejtë si dhe reduktimin e këtyre amendamenteve.

Të hënën, në ora 10.00, pritet rifillimi i shqyrtimit të neneve të tjera të projektligjit "Për kthimin e kompensimin e pronave".

M.B

PD, e vendosur për kthimin dhe kompensimin e pronës tek pronarët legjitimë

Berisha: Ligji për pronat, i barabartë me çdo nen të Kushtetutës

Parlamenti shqiptar filloi dje shqyrtimin e projektligjit për kthimin dhe kompensimin e pronave, të paraqitur nga një grup deputetësh dhe që u hartua edhe me asistencën e OSBE-së.

Në diskutimin e këtij projektligji, në Kuvend, ka munguar kryeministri, anëtarë të kabinetit qeveritar si dhe shumë deputetë të tjerë të PS. Ky shqetësim është shprehur edhe nga opozita, e cila, duke vlerësuar rëndësinë e miratimit të ligjit, e ka konsideruar të papranueshme indiferencën e mazhorancës.

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, deklaroi në fillim të seancës se, "Ligji "Për kthimin dhe kompensimin e pronave" është i barabartë me çdo nen të Kushtetutës së një vendi". Por sipas tij, qëndrimi jo serioz i pseudoshumicës dhe qeverisë në Kuvend dëshmon qartë konceptin e tyre për këtë ligj, i cili ka vlerën e një neni të Kushtetutës. Shefi i opozitës tha se është e domosdoshme që në Kuvend të jetë e tërë qeveria, që këtu të jetë shumica. Kjo, sipas tij, për faktin se ky ligj është ndoshta ligji më i rëndësishëm që miraton kjo legjislaturë.

"Kemi bërë punë shumë serioze, kemi përgëzuar OSBE dhe ekspertët për punën që kanë bërë. Kemi paraqitur amendamente, kemi marrë pjesë në diskutimet nëpër komisionet e Kuvendit, por nëqoftëse ju e merrni kaq jo seriozisht këtë, atëherë nuk më mbetet gjë tjetër vetëm që ne të vazhdojmë punë të tjera", tha Berisha. Indiferenca e qeverisë ndaj këtij ligji u denoncua ashpër edhe nga kryetari i Grupit parlamentar të Partisë Demokratike, Bamir Topi. Sipas tij, llogjika e diskutimit të këtij ligji kërkon që i gjithë kabineti qeveritar të jetë në këtë seancë plenare të Kuvendit, për të debatuar dhe për të marrë angazhimet e duhura për zbatimin e tij.

"Kryeministri Nano dhe ministrat e tij mund të kenë një mijë angazhime personale, por në rastin e diskutimit të Ligjit "Për kthimin e kompensimin e pronave" duhet që domosdoshmërisht të jenë në sallën e Kuvendit", theksoi Topi. Në të njëjtën linjë, nënkryetarja demokrate e Kuvendit, Jozefina Topalli, deklaroi se ishte e papranueshme që të vazhdonte seanca, në një kohë që në sallë ishin vetëm 27 deputetë të së majtës, çka, sipas saj, do të thotë se çështja e pronave mbetet një anekdotë.

Edhe drejtues të tjerë të PD-së u shprehën se e mbështesnin këtë projektligj, por sipas tyre, deputetët e mazhorancës dhe qeveria duhet të heqin dorë nga amendimet e ndryshme me tendencën e tjetërsimit të pronës publike.

Sekretari i Përgjithshëm i PD-së, Ridvan Bode, duke folur për rëndësinë e këtij ligji, tha se "domosdoshmëria e miratimit të tij lidhet dhe me nevojën për të stopuar kohën gjatë së cilës pushtetarë të korruptuar kanë abuzuar me pasurinë publike dhe atë të ish-pronarëve nëpërmjet tjetërsimit të saj, dhënieve me qera, amfiteozave, duke krijuar një klasë të re, e cila nuk mund të jetë aspak një klasë biznesi, por është klasa e mafies që mban të bllokuar funksionimin e lirë të tregut".

Ndërkohë, kryekomisioneri demokrat i Komisionit parlamentar të Bujqësisë e Ushqimit, Jemin Gjana, duke folur në emër të Komisionit pohoi se ky komision nuk ka arritur në një qëndrim të përbashkët për disa nga çështjet themelore të projektligjit për kthimin dhe kompensimin e pronave. Gjana tha se përfaqësuesit e opozitës nëpër komisionet parlamentare kanë mbrojtur dy grupe amendamentesh, ku ndër çështjet më kryesore ka qenë ajo e përcaktimit të vlerës së tregut në rastin e kompensimit vleror të pronave. Nënkryetari i Grupit parlamentar të PD-së theksoi gjithashtu se një çështje shumë e debatueshme ka qenë njohja e pronave të sekuestruara sipas ligjit për tatimin e jashtëzakonshëm të vitit 1945, për të cilën demokratët janë të vendosur të mos tolerojnë.

Deputeti demokrat Gjana tha gjithashtu se PD ka qenë kundër strukturës administrative të propozuar nga mazhoranca, çka përbën largim nga propozimi fillestar i OSBE, me synimin që qeveria ta ketë nën kontroll procesin.

Mazhoranca, e vendosur në diferencimin klasor të pronarëve

Zëvendëskryeministri Namik Dokle dhe deputetë socialistë kanë mbështetur projektligjin, duke e cilësuar atë si zgjidhjen më të drejtë. Dokle bëri thirrje në emër të qeverisë që Kuvendi të miratojë projektligjin për njohjen, kthimin dhe kompensimin e pronave. Ai mbështeti tezën se duhet respektuar tatimi i jashtëzakonshëm i vitit '45, duke patur parasysh dhe faturën e lartë financiare që shkakton kthimi i pronave të sekuestruara nga shteti i asaj kohe.

Sipas tij, "sikur të merrnim kufizat minimale të tyre, del që këto 135 familje kanë patur 35 mijë hektarë, çka do të thotë 350 milionë metër katrorë. Dhe sikur të bëhej kompensimi me vlerën e tregut siç e kërkojnë disa, qoftë edhe me një minimum prej 10 dollarë metri katror, do të kishim një vlerë prej 3.5 miliardë dollarë, e barabartë me të ardhurat dy vjeçare të të gjithë buxhetit të shtetit". Gjithsesi, Dokle u pranua të pohojë diferencimin klasor që bëhet në këtë rast.

"Të flasësh sot për kolaboracionistë apo latifondistë, është koncept klasor, thonë disa. Unë jam dakord dhe është vërtet një koncept klasor në këtë deklarim. Por edhe që të kërkohet prona totale e këtyre klasave, a nuk është koncept klasor?", tha Dokle.

Edhe kryetari i Komisionit parlamentar të Ligjeve, Spartak Braho, deklaroi se nëse preket vendimi i Gjykatës Kushtetuese për tatimin e jashtëzakonshëm, siç thuhet edhe në ligj, atëherë drafti do të ishte i pazbatueshëm.

"Që nga momenti që do të synohet të preket ky nen nga cilado forcë politike, unë do ta konsideroja jo vetëm devijim juridik, por edhe të pazbatueshëm në praktikë", tha Braho.

Deputetët socialistë nuk e njohin ligjin

Shumica e deputetëve socialistë kishin ardhur në seancën e djeshme plenare të Kuvendit pa patur njohuri fillestare rreth projektligjit për kthimin dhe kompensimin e pronave. Kjo është pranuar nga deputeti socialist Dritan Prifti, i cili u largua nga salla duke mos marrë pjesë në diskutimin e ligjit. Ai e ka cilësuar të kot qëndrimin në seancë, pasi nuk i ishte mundësuar njohja me projektligjin.

"Unë nuk mund të marrë pjesë në diskutimin e një projektligji, për të cilin nuk kam njohuri. Në Komisionin e Industrisë ku bëj pjesë, pothuajse të gjithë anëtarët e Komisionit nuk e njohin këtë ligj", deklaroi Prifti. Sipas tij, nuk është normale që Kuvendi të procedojë në këtë mënyrë për një nga ligjet themelore. Prifti pohoi se ka pyetur disa deputetë të PS-së, të cilët i kanë deklaruar se nuk kanë njohje rreth projektligjit. Pas këtij konstatimi vërtet të rëndë, ka reaguar sërish kreu republikan Mediu, i cili solli në vëmendjen e parlamentarëve një deklaratë të kreut të mazhorancës, sipas të cilit deputetët socialistë janë të porositur të votojnë pro këtij projektligji.

Republikanët dhe ballistët, kundër ligjit

Grupi parlamentar i Partisë Republikane, sikurse kishte paralajmëruar, ka kundërshtuar këtë projektligj edhe gjatë seancës së djeshme plenare të Kuvendit, duke ftuar Presidentin e Republikës të mos e dekretojë atë, edhe nëse miratohet nga Parlamenti. Kryerepublikani Mediu e cilësoi draftin në kundërshtim me Kushtetutën dhe konventat ndërkombëtare. Ai tha se ky ligj nuk bën të mundur as kompensimin fizik dhe as atë financiar.

"Grupi parlamentar i PR-së u kërkon kolegëve të partive të djathta, veçanërisht atyre të PD-së, të votojnë kundër këtij projektligji, për të shmangur padrejtësitë që ai mbart si dhe korrupsionin në emër të një qeverisje, e cila do t'i shërbejë qytetarëve dhe jo interesave korruptive", theksoi Mediu. Sipas tij, "nëse ky ligj do të miratohet, Presidenti i Republikës, si garant i Kushtetutës, duhet ta shikojë seriozisht shkeljen kushtetuese dhe ta hedh poshtë këtë ligj, si një ligj antikushtetues". Kreu i republikanëve u ka bërë thirrje të hapur gjithashtu nga salla e këtij Kuvendi të gjithë pronarëve dhe qytetarëve të ndershëm të Shqipërisë të mos pranojnë dhe të refuzojnë me çdo lloj mënyre të organizuar aplikimin e këtij ligji, që cënon përfundimisht të drejtën e pronës private.

Edhe deputeti ballist Shpëtim Rroqi deklaroi votën kundër dhe u largua nga seanca.

"Ne, të paktën moralisht, në këtë çorbë që po gatuhet këtu, nuk do të marrim pjesë dhe unë përveç votës sime kundra, deklaroj edhe largimin nga salla e Kuvendit për të mos marrë pjesë në këtë bufonatë që po zhvillohet sot në shkatërrimin e themeleve të shtetit shqiptar. Do ta shikoni pas disa vitesh që po bëni një gabim të madh", theksoi Rroqi.

Halil RAMA

--------------

Ligji ndal abuzimet me pronat

Ridvan Bode

Është koha që nëpërmjet miratimit të këtij ligji, të ndalojmë abuzimin e mëtejshëm me pronat publike dhe me pronat e ish-pronarëve, të cilët vazhdojnë të gllabërohen çdo ditë nga këto klane të strukturuara në nivelet më të larta të qeverisjes së vendit.

Nisja e diskutimit dhe miratimit të këtij projektligji daton në fakt që nga periudha kur vëmendja e komunitetit ndërkombëtar u përqëndrua mbi Shqipërinë, dhe kur presioni i tyre për të zgjidhur konceptin pronësor erdhi në rritje.

Ka qenë një angazhim dhe një kërkesë e përhershme e Partisë Demokratike për të zgjidhur përfundimisht konfliktin pronësor në Shqipëri dhe çështjen e pronës. Prej kohësh u zgjat, edhe pse në diskutimet dhe në deklaratat publike apo në programet qeveritare është njohur detyrimi i qeverisjes aktuale socialiste për të punuar dhe për të zgjidhur konfliktin pronësor në mënyrë të qëllimshme dhe me një synim abuzim, apo dhe me një qëndrim klasor është shtyrë diskutimi dhe miratimi i këtij ligji, deri në ditën e sotme kur kanë kaluar gati 8 vjet nga ardhja në pushtet e qeverisjeve të njëpasnjëshme socialiste. Kjo dëshmon jo thjesht hezitimin për shkak të impenjimeve të mëdha që ka patur qeveria, por pikërisht atë dyzim që kanë për të njohur një të drejtë ndaj shtresave që ata nuk i quajtën aleatë elektoralë apo për të krijuar mundësi, për të abuzuar nëpërmjet përdorimit korruptiv të pasurive publike në këtë proces.

Gjithnjë e më shumë tregu shqiptar po ndjen nevojën e zhbllokimit të tij në raport me trojet dhe tokat, mbi të cilat instalohen ekonomitë dhe industritë e të gjitha llojeve.

Prej kohësh në këtë çështje, dyshimi dhe hezitimi pengojnë veprimin e lirë të iniciativës ekonomike private. Ne duhet t'i heqim këto pranga të fundit nga liria që përfton një individ në këtë ekonomi tregu, për t'i dhënë dimensionet e vërteta kësaj ekonomie, për të tentuar zhvillimet maksimale që ofrojnë potencialet njerëzore, ekonomike e financiare të vendit.

Rëndësia e këtij ligji qëndron edhe në një fakt tjetër, në nevojën për të stopuar kohën gjatë së cilës pushtetarë të korruptuar kanë abuzuar me pasurinë publike dhe atë të ish- pronarëve nëpërmjet tjetërsimit të saj, nëpërmjet dhënieve me qera, duke krijuar një klasë të re, e cila nuk mund të jetë aspak një klasë biznesi, por është klasa e mafies që mban të bllokuar funksionimin e lirë të tregut.

Është e vërtetë që ka një konflikt social, është e vërtetë që duhet shëndoshur trupi i kombit për të qenë të përgatitur, për të përballuar sfidat e mëdha që kemi përpara në luftën kundër korrupsionit.

Sigurisht që është koha për të shëndoshur këtë situatë, edhe pse dikujt në politikën shqiptare do t'i bjerë gozhda e ndryshkur e Nastradinit, e ngulur thjesht për interesa elektorale, detyra jonë është për të ofruar një zgjidhje përfundimtare për këtë çështje.

Nevoja për këtë ligj buron tashmë dhe është bërë e dukshme dhe e prekshme, edhe për arsye ekonomike.

Miratimi i ligjit kërkon konsensus të gjerë politik dhe shoqëror

Sigurisht që për miratimin e këtij ligji është kërkuar një konsensus i madh politik dhe shoqëror, dhe Partia Demokratike ka qenë e gatshme për të marrë pjesë në diskutime të tilla, për të marrë pjesë në komisione të tilla gjithëpartiake, gjithëpërfshirëse, të cilët të mund të arrinin në një konsensus të gjerë politik, por dhe në një konsensus të gjerë shoqëror, duke synuar dhe duke tentuar kthimin maksimal të mundshëm të pronës apo kompensimin maksimal të saj me vlerë tregu.

Ka qenë po ashtu insistimi dhe gatishmëria e Misionit të OSBE në Tiranë që mundësuan këtë bashkëpunim, që ofruan një draft të përpunuar teknikisht, i cili iu nënshtrua për muaj të tërë diskutimeve në komisionet parlamentare, në grupet parlamentare, në partitë politike dhe që iu bënë përmirësimet thelbësore nga drafti fillestar, duke synuar rritjen e hapësirave për të dëmshpërblyer, për të kompensuar pronarët legjitimë, për të zgjidhur në mënyrë maksimale këtë, duke synuar minimizimin e efekteve të gjera që mund të jepnin, sa i takon, në grupet e tjera shoqërore zbatimi i një ligji kaq të gjerë dhe kaq të thellë.

Në këto komisione janë bërë përmirësime të ndjeshme. Sigurisht, deklarimi apo kërkesa për të abroguar Ligjin 7501 përbën një akt, i cili nuk përputhet me realitetin. Është tepër vonë për të marrë flamurin e një nisme të tillë. Mbase në atë kohë kur duhej, në atë kohë kur filloi ky proces, mund të kërkohej dhe mund të jepeshin argumenta më shumë, por sot, pas rreth 14 vjetësh, çdo argument qëndron larg realitetit dhe përbën thjesht një propagandë elektorale për të ushqyer mbase një shpresë për më shumë vota në kutitë e votimit.

Jam i bindur se askush sot në Shqipëri nuk beson më në prishjen e një strukture ekonomike dhe shoqërore të ngritur për 14 vjet. Aq më tepër që një pjesë e mirë e pretendentëve, në të vërtetë, nuk synojnë këtë, por kanë interesa dhe qëllime të tjera politike.

Sigurisht, duke ruajtur të paprekur këtë strukturë, duke mos abroguar Ligjin 7501, Partia Demokratike dhe Grupi i saj parlamentar, deputetët e saj në komisione, kanë bërë propozime të vlefshme për të zgjeruar në mënyrë maksimale të drejtën e kompensimit dhe po ashtu njohjen, marrjen përsipër të këtij kompensimi apo kthimi në natyrë.

Përmirësime që garantojnë kthimin pa kufizim të pronës

Sigurisht që ky proces nuk ka qenë i lehtë. Ka patur debate nga ana e mazhorancës, por në fund të këtij procesi unë mund t'ju konfirmoj se drafti i paraqitur përfundimisht me amendamentet e bëra nga komisionet parlamentare dhe të njohura në mënyrë ligjore deri sot, garantojnë kthimin pa kufizim të së drejtës së pronës. Dhe kjo përbën një arritje në krahasim me situatën e mëparshme. Garanton vlerën e tregut si vlerë të kompensimit dhe të dëmshpërblimit të ish-pronarëve. E shkëput këtë proces nga përpjekjet për të manipuluar më tej apo për të korruptuar më tej nëpërmjet kabineteve qeveritare, duke e shndërruar tërësisht si një çështje të Parlamentit me të drejtën edhe të përcaktimit të masës së shpërblimit, të vlerës së kompensimit dhe të strukturës që mbikqyr gjithë procesin, por edhe në vijimësi me të drejtën e kontrollit të të gjithë procesit të kompensimit, të kthimit e dëmshpërblimit të ish-pronarëve.

Nëpërmjet amendamenteve tona, po ashtu për ta bërë më të zgjidhshme nga pikëpamja proceduriale, është propozuar dhe është sanksionuar krijimi i një fondi publik për kompensimin në vlerë me fonde publike të ish-pronarëve, e cila e shkëput nga qenia brenda të njëjtit buxhet, duke dhënë mundësi që edhe ato që arkëtohen nga zbatimi i këtij ligji, sikurse dhe mundësi për burime të tjera financiare, qoftë dhe të huaja, të përdoren në këtë funksion dhe për të dëmshpërblyer e kompensuar ish-pronarët.

Gjithashtu paraqiten dhe miratohen një tërësi formash kthimi dhe kompensimi, dhe po ashtu njihet e drejta e ish-pronarëve për preferencat e mundshme të këtij kompensimi dhe dëmshpërblimi që duhet të merren në konsideratë nga Komiteti i Kthimit të Pronave.

Nëpërmjet amendamenteve u është njohur e drejta ish-pronarëve, që qoftë në tjetërsimet e realizuara deri sot në formën e qerave apo të amfiteozave, (apo në çfarëdolloj tjetërsimi të mundshëm të pronës publike që sot nuk kthehet, sepse është në përdorim publik). Ish- pronarët kanë të drejtën e parë për të disponuar pa kufizim të gjitha këto forma të tjerësimit të pronës publike që mund të ndodhin në perspektivë, duke rritur në një masë të gjerë po ashtu mundësinë për të realizuar kompensimin e premtuar nëpërmjet ligjit.

Ligji përcakton kufizime kohore

Nëpërmjet përmirësimeve të kuadrit ligjor është zgjidhur dhe konflikti që ekziston aktualisht midis zonave suburbane të populluara gjatë kësaj periudhe jashtë këtij kuadri ligjor dhe raportet me ish-pronarët, duke realizuar që ish-pronarët të marrin të konsideruar si pronë në vlerë apo në natyrë pikërisht terrenet që ndodhen në këto zona dhe duke kërkuar prej individëve një legalizim të mundshëm në të ardhmen kundrejt pagesës së terreneve të zëna.

Ligji përcakton kufizime kohore, duke mos lejuar që kthimi dhe kompensimi i pronarëve të vazhdojë të zgjatet më tej, por një periudhë kohe e përcaktuar, e limituar, detyron të gjitha strukturat shtetërore dhe Parlamentin që të realizojnë kthimin e kompensimin.

Ligji bllokon qeverinë aktuale dhe çdo qeveri tjetër që të vazhdojnë tjetërsimin e pronës publike deri në zgjidhjen e plotë të çështjes, duke garantuar kështu që të gjitha ato prona publike që sot janë disponibël, të vihen në dispozicion të kthimit dhe kompensimit të pronarëve.

Mendoj që këto arritje janë pjesë e kontributit të opozitës, por njëkohësisht janë sanksionime që rrisin maksimalisht mundësitë për realizimin në afatin e përcaktuar të kthimit e kompensimit të pronës.

Mazhoranca, kundër konsensusit

Siç e thashë dhe në fillim, gjithë ky proces ka nevojë për një konsensus të gjerë. Partia Demokratike ka qenë e disponuar që brenda normave dhe principeve të Kushtetutës e të drejtës së pronës, të miratohet një ligj i plotë. Mendoj që ky konsensus i gjerë politik rrezikon të prishet pikërisht për disa tendenca, që janë shfaqur në vijmësi nga ana e deputetëve të mazhorancës apo nga ana e qeverisë, që kanë synuar që edhe në këtë ligj të ketë një dimension të dukshëm politik dhe klasor, një dimension i cili kërkon të eleminojë nga e drejta e kthimit dhe kompensimit të pronave të qenësishme, të cilat janë konfiskuar dhe sekuestruar, jo për shkak të bashkëpunimit me kolaboracionistët, por për shkak se kanë qenë kundërshtarë të regjimit komunist. Dhe për më keq akoma, në një ligj që miratohet në vitin 2004, ne konfirmojmë si të drejtë dhe në përputhje me principet e demokracisë një ligj të vendosur nga Këshilli Antifashist Nacionalçlirimtar në janar të vitit 1945, i cili vuri në shënjestër dhe eleminoi tërësisht të gjithë strukturat e tregut të trashëguara nga regjimi komunist dhe i periudhës paraardhëse.

Sigurisht që ky ligj mbetet i kërcënuar edhe për shkak të një tendence që vihet re këtu në Parlament, për të vazhduar për të shtuar amendamente për çështje thelbësore, principiale të ligjit dhe për të cilat ne kemi rënë dakord ndryshe nëpër komisionet parlamentare dhe për të cilat nuk ka patur deri më sot asnjë lloj amendamenti, nga asnjë grup parlamentar apo deputet i veçantë, që në komisione të propozoheshin këto që sot përfliten si amendamente dhe që paraqiten si propozime të një grupi apo të një grupi tjetër, duke synuar cënimin e thelbit të ligjit.

Një përpjekje synon eleminimin e konsensusit, pasi mbase nga ana e qeverisë, me zemër të thyer nuk pranohet pikërisht përcaktimi ligjor që ajo të heqë dorë përfundimisht, t'i bllokohet e drejta për të vazhduar tjetërsimin e pronës publike.

Edhe pse Parlamenti ka patur një rezolutë të gati dy viteve më parë, qeveria nuk ka marrë në konsideratë kërkesën e legjislativit për të bllokuar tjetërsimin e pronës publike nga interesa të klaneve të caktuara dhe ta vinte atë në dispozicion të kompensimit. Dhe pikërisht edhe sot vërehen të tilla tendenca këtu në Parlament për të prishur frymën konsensuale për të cilën ka nevojë miratimi i këtij ligji kaq të rëndësishëm dhe me një shtrirje kaq të gjatë kohore.

Gjithashtu nga ana e qeverisë janë bërë përpjekje për ta mbajtur nën kontroll procesin e kthimit dhe kompensimit të pronave. Për projektet e ofruara nga ekspertët e OSBE, të paktën në aspektin administrativ, nuk ka patur vërejtje nga ana e Partisë Demokratike. Ka patur në aspektin e masës së kompensimit, e thellësisë së njohjes të së drejtës së kompensimit të pronës, por jo nga pikëpamja e procedurave të administrimit të të gjithë procesit të kthimit dhe kompensimit të pronave.

Nga ana e deputetëve dhe grupeve të mazhorancës janë bërë propozime që edhe procesi i administrimit të ndryshojë nga drafti i OSBE, për të kaluar gradualisht si një e drejtë që kontrollohet nga ana e qeverisë. Unë mendoj që në këtë pikë do të kërkohet refleksion nga ana e grupit të mazhorancës për të përafruar qëndrimet dhe për të respektuar pikërisht orientimin bazë për skemën e kontrollit, të administrimit të procesit të kthimit dhe kompensimit të pronave.

Sigurisht ka mungesë evidencash dhe saktësish të të dhënave, që bëjnë të pamundur një faturë të plotë, por nëqoftëse do të bllokohen nismat e qeverisë për të tjetërsuar pronat publike, kapacitetet bregdetare do të ishin një mundësi evidente dhe duhet të ishin preferenciale, parësore në këtë proces të kthimit dhe kompensimit të pronave.

Çdo përpjekje tjetër për të realizuar kompensimin drejt sipërfaqeve të tokës pa vlerë, drejt zonave të izoluara, do të përbënte thjesht një rritje të tensionit dhe të konfliktit social.

Ajo që ka propozuar Partia Demokratike është dhënia e zonave bregdetare, siç u miratua amendamenti dhe trajtimi i zonave bregdetare si prioritet i kompensimeve, duke respektuar konvertimin vleror në varësi me sipërfaqet e kompensuara.

Partia Demokratike dhe njëherë deklaroi që do jetë përkrah diskutimit dhe miratimit të ligjit, ndaj dhe ju bëjmë thirrje si grup i mazhorancës që të ndaloni përpjekjet për të bërë ndryshime të kësaj natyre, që i japin ligjit një dimension politik.

*Diskutim në seancën e djeshme plenare të Kuvendit

--------------

Ligji "Për pronat", i barazvlefshëm me çdo nen të Kushtetutës së vendit

Pse PD është kundër abrogimit të Ligjit 7501

Berisha: "Unë, në postin e Presidentit të Republikës, kam dekretuar faljen e tokës për 160 mijë familje, tokë që në tërësinë e saj ishte shtetërore. Duhet të pranoj se një përqindje e saj u ishte marrë fshatarëve, pra kishte pronarë, por nuk kam ndërmend të tërhiqem nga pozicionet, sepse edhe sot unë nuk di një zgjidhje tjetër"

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, e ka vlerësuar Ligjin "Për pronat" si të një rëndësie të jashtëzakonshme ose si "të barazvlefshëm me çdo nen të Kushtetutës së vendit". Ai tha dje në Parlament se i qëndronte plotësisht mendimit se, "abrogimi i Ligjit 7501 është tërësisht i pamundur, sikundër jam kundër abrogimit të dekretit në të cilën u bënë pronarë 160 mijë familje fshatare. Pse?" - pyeti Berisha. "Unë jam një njeri që duhet të bëhet maksimalisht e drejta e pronës, jam për paprekshmërinë e saj, sikundër kam mirëkuptim për parlamentarët që kërkojnë abrogimin e këtij ligji, kërkoj edhe unë mirëkuptimin e tyre", deklaroi Berisha.

Kryetari i PD-së ka komentuar në vazhdim edhe përvojat e tjera lidhur me këtë problem.

Siç tha ai, "çështja e pronës zgjidhet, ka një spektër të gjerë, për shembull në qoftë se marrim dhe studiojmë historinë e saj.Eshtë e vërtetë se vende si Bullgaria etj., kanë abroguar ligjin fillestar të ngjashëm me tonin dhe kanë rikthyer totalisht pronat tek i zoti. Por të nderuar miq, qytetarët shqiptarë që na ndjekin me interes një pjesë e të cilave janë dakord me qëndrimin tim do të shtoja edhe dy pyetje."

Për shembull "në cilin vend të Europës për shkak të problemit demografik rural në Shqipëri mbeti kaq pak tokë për frymë dhe asnjë tjetër.Në asnjë vend të Europës dhe mund tu them vetëm në Azi nuk ka patur kaq pak tokë sa që fermerët të marrin vetë gjysmën dhe ju garanton jo gjysëm po edhe nga cerek hektari deri në dy hektarë. Nuk ekziston në ndonjë vend tjetër. "

Sic u shpreh Berisha "e them këtë për të patur parasysh se problemi demografik rural bëri të pamundur një ndarje tjetër të tokës përvec asaj që vendoën në '91-in. Në vitin 1991 në krah ishte vendosur PPSH, apo krahu mund të ishte i ndryshëm. Këtej ishte PDSH dy javë e mbajtën Parlamentin të bllokuar gjersa nështruam PPSH për të vendosur pronësinë dhe jo përdorimin e tokës nga fermerët. "

Berisha tha në vazhdim se "unë në postin e Presidenti të Republikës kam dekretuar faljen e tokës për 160 mijë familje. Tokë e cila në tërësinë e saj ishte shtetërore, duhet të pranoj një përqindje e saj ishte marrë fshatrave, pra kishte pronarë. Nuk kam ndërmend të tërhiqem nga pozicionet, sepse edhe sot unë nuk di një zgjidhje tjetër."

Berisha shjegoi më tej se 'është eksplozioni demografik rural, politikat paranojake të lëvizjes së lirë të ndjekur nga diktatura, dhe ajo që i imponoi zgjidhjen më të mirë të mundshme."

Duke shprehur respektin e pa lëkundur për pronarët, Berisha theksoj se janë dy kategori pronarësh. "Një kategori pronarësh të mëdhenj, të cilët punojnë me bujqër, duhet të më falin zotërinjtë, por edhe sot po të ishin të tillë reforma do të bëhej se nuk mund të vendosej kapitalizmi në fshat duke ruajtur sistemin e bujqërve, dhe ne ndërtojmë sistemin kapitalist. Natyrisht këtyre pronarëve do t'u zihej një pjesë e madhe e tokës së tyre, por për hirë të së vërtetës dhe bujqëve të tyre do të merrni një pjesë të asaj toke, pasi në gjenerata të tëra kishin shkrirë aty për të mos thënë se edhe atyre mund t'u lindnin të drejtat e operacioneve, sic u lindin sot ish pasardhësve të skllevërve në SHBA, ndaj dhe duhet të diskutojmë më gjerësish. Mendoj se ky duke njohur pronën i jep përgjigje të moralshme jo totale, sepse totale është kthimi i pronës totalisht."

Lideri demokrat Sali Berisha ka shpjeguar edhe një herë dje argumnetet e PD për heqjen e tatimit të jashtëzakonshëm.

Sic tha berisha "në vitin 1944, të gjithë ata të cilët pranojnë që shoqëria shqiptare dhe Shqipëria doli nga lufta si një shtet kapitalist, me një kapitalizëm jo dhe aq të zhvilluar, por dhe jo krejtësisht të pazhvilluar dhe kthejmë sytë tek Shqipëria e viteve pas '55 ajo që është më e rënda, ajo që është më rënuesja ishte shkatërrimi i sistemit kapitalist." Ai sistem që ekzistonte në '44 nuk ekzistoi më në '84, u shpreh ai dhe kjo me dy mekanizma bazë, me valën e konfiskimeve të tatimeve të jashtëzakonshme në qytete dhe sistemin e kulakëve në fshatra.

"Nqs ne sot këtu edhe pas 60 vitesh mendojmë të legjitimojmë atë sistem vendimesh, ato vendime në të cilat u shkatërrua kapitalizmi, kjo është një hipokrizi totale. Unë ju garantoj që PD nuk do mund të pranojë kurrë .Eshtë e pabesueshme në rast se deputetë të kësaj force politike rikthehen në '45 me një vendim të këshillit antifashist, me një frymëzim në krye antikapitalist, atëherë ne kurrë nuk duam të besoj që ju ndani me Mark Abdinë me famëkeqin Mark Abdia atë psikologji ultrastaliniste", komentoi berisha.

Unë nuk mund të konceptoj një gjë të tillë, deklaroi ai, por në qoftë se këtu ndahet, atëherë na thoni zotërinj t'iu themi ditën e mirë.E vërteta është se këtu kemi ardhur të vendosur, kemi punuar shumë herë këtë ligj. Mendojmë se është fondamental dhe nqs ju mendoni të ruani vendimin e Mark Abdisë, të ruani , të përligjni shkatërrimin e sistemit kapitalist në Shqipëri. Apsolutisht, as sot, as nesër as kurrë forca politike që unë përfaqësoj nuk mund ta pranojë. Ne skemi iluzione", pohpoi kryetari i PD-së.

Mbështesim kopensimin fizik të ish pronarve

Kryetari i PD Sali Berisha ka deklaruar dje se fatura e lartë me të cilën shoqërohet ky projekligj nuk duhet të na trembë për të marrë një vendim të drejtë për pronat.

Lideri demokrat theksoi dje se i njihte mundësitë financiare të shtetit dhe se ai ishte që ti jepej prioritet kompensimit fizik të pronave dhe ish pronarëve.

Sic u shpreh ai "unë vlerësoj shumë çështjen e faturës, u jap shumë të drejtë të gjithë atyre që diskutojnë faturën si një moment serioziteti, por u garantoj se po ta dija të papërballueshme, nuk do të isha dakord me ligjin, por duke njohur se arka e kësaj qeverie sot, as arka e qeverisë së pas pesë vjetësh, edhe pas shumë vitesh nuk mund ta përballoj problemin unë prapë e mbështes me ndërgjegje të qetë këtë ligj."

E mbehstes u shpreh Berisha "për faktin se ne kemi bregun e detit dhe brigjet turistike të liqeneve, disa shpatulla malesh të cilat përbëjnë padiskutim një mundësi të plotë reale për t'u ndarë nga ky problem, për të kompensuar me dinjitet në favor dhe në respekt të pronarëve.Kjo kërkon dhe këtë për fatin e vetëm se ne jemi i vetmi komb të cilët shekujt mencurisht apo pamencurisht na imponuan tu vishemi të shpateve të maleve dhe prapamaleve dhe jo bregut."

Sipas liderit të opozitës "ky është një rast unik për ne që të orientohemi drejt perëndimit të orientohemi drejt bregut si komb, ky është një rast unik për të përfunduar rreth 400 km bregdet, ky është një rast unik për të përfunduar brigjet e liqenjve te mrekullueshëm dhe për t'u ndarë në këtë mënyrë me problemet e pronësisë."

Për kreun demokrat "ky ligj do mund të zatohej vetëm në rast se ky Parlament vendos në mënyrën më serioze, përpunoi në këtë drejtim me ligje të tjera në mënyrë që brigjet të bëhen mekanizmi kryesor i kompensimit."

Ish presidenti berisha tha në vijim se "një eksperiment i shkurtër u bë në '96 tek SHkëmbi i Kavajës, jo në Golem. Asnjë pronar i Durrësit nuk kundërshtoi , por me llotari mori parcelën që i takonte në kompensim të pronës së tij pa asnjë sforcim. Unë mendoj se krijimi ose angazhimi i instituteve tona për të projektuar për të parcelizuar, për të bërë projekte urbanistike mbi bazën e të cilave ish pronarë të ndërtojnë apo të shesin sipas vullnetit të tyre është rrugë kryesore , rrugë më kryesore për tu përgjigjur problemeve të pronësisë sot dhe për shumë vite."

Komiteti i pronave të mos i lihet qeverisë

Kryetari i PD ka kundërshtuar një ndryshim të bërë në projektligj, në krahasim me varintin e dy komisioneve, sipas të cilit drejtimi i komitetit të kthimit të pronave të varet nga qeveria. Sic us hpreh ai "është bërë një ndryshim në ligj, ku vendimi i komitetit i lihet qeverisë, nuk jam dakord. Dhe di t'ju siguroj në të vetmin rast që nuk kam qëllim politik. Unë mendoj që ligji që ishte nga OSBE-ja të bëhej nga 2 vetë të pozitës dhe 2 të opozitës dhe njërin e drekretonte Presidenti, ishte më i pranueshëm për opozitën."

Në rast të kundërt, tha ai, unë nuk jam për komisione të tipit Arapi, prandaj të lëmë këtë mundësi që edhe opozita të marri pjesë dhe pozita të ketë përfaqësuesit dhe e vetmja gjë që do të thoja që Parlamenti të kishte një zë në vazhdim, në shtytjen në kontrollin e realizimit dhe zbatimit të këtij ligji, i cili përbën një kusht madhor për paqen sociale të vendit, përbën një kusht madhor për zhvillimet e tregut.

Kreu demokrat u shpreh se "nuk ka treg të zhviluar pa treg të tokës dhe kjo do të hapte plotësisht kufinjtë që të krijohej tregu i tokës." Berisha vlerësoi si të drejtë shqetësimin e deputetëve republikanë për korrupsionin, duke këkruar përcaktimin e praktika më transparente në vendimet e komitetit të kthimit në mënyrë që të shmanget maksimalisht korrupsioni." Sic tha ai "të përdoren llotari, të përdoren opsione, të përdoren format që të shmangin maksimalisht korrupsionin."

---------------