Berisha: Do t’ia kthej të gjitha pronat familjes mbretërore

Shekulli

TIRANË- Kryeministri Sali Berisha ka pranuar dje se për transferimin e pretendentit për fronin mbretëror në ish-pallatin e familjes së tij në Institutin e Monumenteve të Kulturës duhet të bëhen formalitet, duke nënkuptuar se ai është bërë pa vendim qeverie. Në fakt, ka qenë një kërkesë e deputetit socialist, Taulant Balla, i cili gjatë fjalës së tij është shprehur se vetëm më një telefon ai ka transferuar një godinë shtetërore për interesa private. “Dënonoj aktin që Berisha i dorëzoi Institutin e Monumentit të Kulturës pretendentit për fronin mbretëror, jo vetëm që nuk do të mjaftohem, por do ta çoj edhe në Prokurori. Jemi në rastin e një veprimi në kundërshtim me interesat e shtetit nga kryeministri. Ai ka transferuar me një telefon një godinë shtetërore për interesa private. Nuk ka vendim të institucioneve përkatëse dhe as vendim qeverie apo urdhër të kryeministrit për të transferuar këtë pronë”, - tha Balla. Nga ana e tij Berisha u përgjigj: “Leka Zogu është vendosur në pallatin e familjes së tij. Është e vërtetë se ky veprim është bërë mbi një bazë ligjore, pasi ky është Kuvendi që ka miratuar statusin e trajtimit të familjes mbretërore dhe jam unë që flas këtu si ish-kryetar i opozitës që jam deklaruar për kthimin e pronave të familjes mbretërore. Por problemi është këtu që unë i qëndroj pikë për pikë atyre që kam deklaruar dhe do t’i përmbush ato. Ky kuvend, pasi e kam deklaruar unë, i kam dhënë një status të veçantë, se nuk kisha fare ndërmend që ta lija atje në përrua ku ishte vendosur, por do të vinte në pronën e familjes së tij. E ka të vetin pallatin. Lë të bëhen formalitetet. Nuk kam asnjë kundërshtim që të kryhen të gjitha formalitetet, por po ju njoftoj se edhe pronat e tjera do t’i rikthehen asaj familjeje si çdo familjeje tjetër”, - tha Berisha. Për të përfunduar, Berisha iu drejtuar deputetit Balla: “Ti je edhe djalë i ri. Nuk mund ta marrësh FRESH-in sepse e dinë që të gjithë që ti je një fatush dhe tani janë edushët ata që kanë revanshin politik në partinë tuaj. Mbaj ligjërata sa të duash kundra meje, se nuk të ndihmojnë ato”.

KSHKKP përcakton zonat që do të kompensohen financiarisht dhe hedhjen e shortit publik mes ish-pronarëve

Pronat, short publik për 2 milionë $

D. N

TIRANË- Komiteti Shtetëror i Kthimit të Pronave ka vendosur territoret që do të kompensohen si dhe pjesëmarrësit (ish-pronarët) në shortin që do të organizohet publikisht për shpërndarjen e fondit të kompensimit prej 2 milionë dollarësh që është akorduar për vitin 2005. Agim Toro, anëtar i komitetit, saktësoi se mbledhja u zhvillua, por shtoi se nuk u arrit momenti për të dalë me një përfundim dhe se meqenëse ishte kështu, nuk kishte ndonjë vendim të marrë. Ai shtoi gjithashtu se do të vazhdojnë diskutimet dhe garantoi se procesi do të ishte i hapur, transparent, përkundrejt publikut. Toro ndërkohë vijoi rishtaz duke thënë se nuk është vendosur nëse do të ketë ose jo këshillime me ish-pronarët. Të paktën tre burime të Komitetit Shtetëror të Kthimit dhe Kompensimit të Pronës thanë mbrëmë se janë përcaktuar territoret dhe se do të hidhet short për ish-pronarët që do të kompensohen në Tiranë. Mësohet se zonat që do t’i nënshtrohen këtij shorti janë brenda vijës së verdhë të Tiranës. “Ne kemi përcaktuar territorin si dhe shortin, por nuk kemi dalë publikisht me vendimin e pritshëm”, -tha një anëtar i komitetit. Sakaq, një tjetër prej tyre saktësoi se janë “finalizuar modalitetet që do t’i përcillen Komisionit Shtetëror të Kthimit dhe Kompensimit të Pronave të Tiranës”, por pa saktësuar nëse do të ishin pronarët e qendrës ata që do të përfitonin të parët nga fondi prej 2 milionë dollarësh. “Duhet të plotësohen disa kritere, të cilat ne jemi ende duke i diskutuar. Ka një numër subjektesh që janë shpronësuar dhe që pretendojnë pronësinë, por që është vendosur që t’i nënshtrohen shortit publik”, -tha një tjetër anëtar i Komitetit.
Shorti
Hedhja e shortit publik është menduar si zgjidhja më e mirë për të qartësuar ndarjen e 2 milionë dollarëve, të pamjaftueshëm, për të kompensuar të shpronësuarit, qoftë edhe ata të Tiranës. Shuma e përcaktuar nga buxheti i shtetit, prej 2 milionë dollarësh, duke marrë një mesatare të çmimeve të metodikës, nga 300 në 606 euro për metër katror, i bie të kompensojë vetëm 4 444 metra katrorë (mbështetur gjithnjë në mesataren e paramenduar 450 euro). Nëse përllogaritet qendra që shkon 606 euro për metër katrorë, rrjedhimisht kompensohen vetëm 3 300 metra katrorë, që në Tiranë mund t’i kenë pasur ndoshta 5-6 pronarë. Burimet nuk saktësojnë nëse do të ketë shpërndarje të fondit për ish-pronarët me sipërfaqe të vogla pronësie.
Tirana, brenda vijës së verdhë
I njëjti burim në komitet shtoi se do të jetë struktura vendore e Tiranës që do të rakordojë, ndërsa të mërkurën, nesër, do të bëhet publik vendimi. Ndërkohë, në territoret e përcaktuara përfshihen pronat që do të kompensohen, meqë janë të zëna dhe komiteti vendosi për ato që janë brenda vijës së verdhë. Mbledhja e këtij komiteti ishte paraparë prej thuajse më shumë se tri javësh që të trajtonte ndarjen e fondit prej 2 milionë dollarësh të garantuar nga buxheti i shtetit për të kompensuar financiarisht ish-pronarët. Fillimisht mendohej që të ishin pronarët e qendrës së Tiranës ata që do të mund të përfitonin të parët nga ndarja e fondit, duke u nisur edhe ngaqë çmimet e kësaj zone ishin përcaktuar që në metodikën e kthimit dhe kompensimit të pronave të miratuar nga Kuvendi në fund të pranverës së këtij viti. Vendimi që duhet të merret do të përcaktojë se si do të ndahet fondi, ndërkohë që është edhe harta e re e pronave që do të përpilohet dhe miratohet. Metodika përcaktonte sakaq se çmimi në Tiranë, përfshi qendrën dhe periferinë, varionte respektivisht nga 606 në rreth 300 euro. Më parë, anëtari Toro ka thënë se do të duhet të kërkohen rreth 50 milionë euro për t’iu ndarë komitetit nga buxheti i shtetit, me qëllim kompensimin financiar të ish-pronarëve në procesin që pritet të përfundojë në 2015-ën.

Çmimet për disa zona

Toka bujqësore

Lushnjë
3,4 euro për metër katrorë


Toka bujqësore
Berat
3,8 euro m2

Trojet në zonat urbane
Në Tiranë

Varion nga 78 euro m2 në periferi deri në 606 euro m2 në qendër

Toka në zonat turistike

40 euro m2 deri në 210 euro m2
Tarifat e shërbimeve që do të paguajnë subjektet e shpronësuara në procesin e kthimit dhe të kompesimit

1. Për hapje të dosjes së re 3 000 lekë
2. Për dosjet ekzistuese (plotësim dosjeje) 1 000 lekë
3. Për ankimim vendimi pranë KSHKK-së 2 000 lekë
4. Vërtetim 100 lekë
5. Kërkesa për lëshim kopjeje 100 lekë
6. Kërkesa për informacion për dosje 500 lekë

Rrëfimi/ Shambellani i familjes së dikurshme mbretërore, Ali Ohri, rrëfen historinë e pallatit që u ndërtua për princeshën Sanije, por ku jetoi Ahmet Zogu me nënën dhe motrat nga 1930 deri më 1939-ën

Historia e pallatit të vjetër mbretëror

Belina Budini

TIRANË – Njihet si pallati i vjetër mbretëror. Në fakt, shumëkush e kujton më tepër si pallatin e pionerëve apo më tej si Institut të Monumenteve. Ndonëse i ndërtuar për të qenë pallat mbretëror, më shumë ka funksionuar si pallat pionerësh dhe këto vitet e fundit si godinë e Institutit të Monumenteve të Kulturës. I destinuar për motrën e Ahmet Zogut, princeshën Sanije, në fillim pallati qe më i vogël. Si i tillë përfundoi së ndërtuari më 1930-ën, vit kur aty në fakt u shpërngul për të jetuar jo vetëm motra e Ahmet Zogut, por e gjithë familja që më parë jetonte në pallatin presidencial (tani i shembur) përballë godinës së Parlamentit.
Deri në vitin 1939 ajo qe rezidenca private e mbretit dhe familjes së tij, ndërsa më pas u mbeti vetëm princeshave, motrave të Ahmet Zogut, pasi mbreti u zhvendos së bashku me nusen e tij të re në godinën ku sot gjendet Akademia e Shkencave dhe që funksionoi si rezidencë shtetërore dhe shtëpi për çiftin mbretëror në pritje të mbarimit të punimeve në Pallatin e Brigadave. I vendosur në tokën e Toptanëve, një prej trashëgimtarëve të të cilëve ishte Sadije Toptani, nëna e hekurt e Ahmet Zogut, pallati përfshinte një kuadrat të gjerë që përfundonte deri aty ku sot gjendet Galeria e Arteve, duke e përfshirë edhe truallin e saj. Një planimetri e shtëpisë, e vitit 1939, tregon se në pjesën e sipërme shkonte deri në kufi me shtëpitë historike të Toptanëve, që ruhen ende.
Ali Ohri, shambellani i dikurshëm i familjes mbretërore, që vazhdon të jetë ende shambellan i trashëgimtarëve të Ahmet Zogut, tregon se pallati u ndërtua nga arkitekti i oborrit, Qemal Butka, në bashkëpunim me një arkitekt francez. Ata konceptuan pamjen e brendshme dhe të jashtme të pallatit, ashtu si edhe kopshtet e lulishten”, - rrëfen shambellani, duke shtuar se arkitekti Butka bashkëpunoi edhe për ndërtimin e varrit të Nënës Mbretëreshë. Në fillim ai tregon se u ndërtua pjesa kryesore e pallatit, ku familja mbretërore bënte jetesën private, ndërsa ambientet e administratës së pallatit u vendosën aty ku gjendet ende Drejtoria Arsimore e Tiranës, në pjesën e shtuar.
Në një kohë të dytë, shambellani rrëfen se u ndërtuan edhe kazerma, hipodromi, stalla e kuajve, fusha e tenisit dhe mali imitim për alpinizëm. “Hipodromi me sallën e kuajve u vendosën në zonën sot afër hotel “Dajtit”, ndërsa në zonën e sotme midis kishës dhe pallatit, mund të vihen re ende gjurmë të një fushe të dikurshme tenisi. Nga stalla e kuajve ka mbetur gjithashtu një konstruksion metalik”, - tregon shambellani. Por ajo që përbën detajin më interesant të dekorit të jashtëm të pallatit, në pjesën e pasme të tij, është mali i gurtë -imitim i ndërtuar për të ushtruar sportin e alpinizmit. Kazerma, sipas shambellanit, shërbente përveçse për të strehuar personelin e shërbimit, edhe si ambiente ku shfaqeshin filma për familjen. Interesante dhe shumë e dashur për mbretin, tregon shambellani 84-vjeçar, ka qenë edhe veranda. E mbështetur në muret e kalasë, ajo mbulohej nga një konstruksion metalik dhe integrohej me pjesën e lulishtes dhe kopshteve të oborrit. Tanimë trashëgimtarët e ish-mbretit, të cilët jetojnë ende me qira në një vilë në Petrelë, pritet të rikthehen përfundimisht në shtëpinë e tyre.

E veçanta
Veranda nga mund të shihej e gjithë Tirana

Thuhet se Ahmet Zogu e preferonte shumë verandën me konstruksion metalik që gjendej në oborrin e pallatit të tij mbretëror të ndërtuar më 1930-ën. Që andej në atë kohë sigurohej një pamje e rrallë e krejt Tiranës. Veranda që gjendet edhe sot, sigurisht e transformuar, është ndërtuar ngjitur me murin e kalasë që konsiderohet si bërthama historike e kryeqytetit. Pas vitit 1814 Kalaja e Tiranës bëhet rezidencë e sundimtarëve të rinj të saj, Toptanëve, të ardhur nga Kruja, të cilët ndërtuan dy shtëpi; njërën për banim dhe tjetrën për pritje, që janë edhe sot. Në truallin e Kalasë janë sot Akademia e Shkencave, Kuvendi Popullor dhe Galeria Kombëtare e Arteve.

Ndryshimet
Rikthehet emblema, zhduket mozaiku soc-realist nga fasada

Në ballinën e ndërtesës që është ndërtuar si pallat mbretëror dhe ku ka banuar nga viti 1930 deri më 1939-ën edhe vetë Ahmet Zogu, do të rikthehet emblema e familjes mbretërore, ndërsa pllakata e mozaikuar që është shtuar më vonë në fasadën e pallatit, nuk do të jetë më. Sipas specialistëve, ajo dëmton harmoninë dhe cënon origjinalitetin e fasadës, e cila në pjesën më të madhe të saj ka mbetur gjithsesi e paprekur. Po kështu, ndryshime do të ketë edhe në anën e pasme të ndërtesës që dikur ishte më kryesorja, pasi aty gjendej hyrja e rezervuar për familjarët. Kjo hyrje, sipas kryetarit të oborrit, Fluturak Gërmenji, do të rikthehet sërish.