http://www.kohajone.com/ 20  Tetor  2006     
Besniku ka lajthitur
 
Shkruar nga Administrator   

Nga BASHKIM MUĒA

Besnik Mustafaj ėshtė i vetmi politikan shqiptar, qė nuk e ka pėr gjė tė thotė pėr veten e tij se “Flet mirė, flet nė kohėn e duhur dhe thotė atė qė duhet thėnė”. Njė prej shprehjeve qė tė bėnte pėrshtypje nė shfaqjen e fundit, nė njė emisioni televiziv, ishte ajo ku Ministri tha se “Kur tė mė shikoni duke folur pėr doganat apo tatimet, thoni se Besniku ka lajthitur!

” Sa herė qė Ministri i Jashtėm, prononcohet para publikut, duhet tė bėjė nga njė gafė. Por, me keqardhje, edhe kur ai nuk flet pėr ato gjėra qė pretendon se i di mirė, lehtėsisht mund tė thuhet se: “Besniku ka lajthitur”.

 

Lajthitja e parė.

Kur flet pėr Kosovėn, Besniku thotė se ėshtė ai, qė e ka kthyer Shqipėrinė nė njė “destinacion” apo referencė pėr ndėrkombėtarėt, gjė qė sipas tij nuk ka ekzistuar mė parė. E vėrteta ėshtė se Shqipėria u kthye nė referencė tė fuqishme, tė paktėn qė prej vitit 1998, kur filloi lufta nė Kosovė. Besniku ėshtė shumė vonė pėr t’a marrė lavdinė e kėsaj lufte. E kanė marrė tė tjerėt.

Kosova nuk mund t’u japė lavdi tė gjithėve, nė ēdo kohė dhe kur tė duan ata. Besniku akoma nuk ėshtė bindur qė terminologjia e pėrdorur prej tij “pavarėsi me kusht” ka qenė mė tepėr se njė gafė dhe se nuk ėshtė ky qėndrimi zyrtar i Shqipėrisė. Ėshtė i vetmi rast, ku qėndrimi i Ministrit tė Jashtėm nuk pėrputhet, as pubilikisht, me qėndrimin e gjithė pjesės tjetėr tė politikės shqiptare tė vendit. Besniku bėhet personazh komik kur thotė se ėshtė i vetmi Minstėr i Jashtėm qė ėshtė sulmuar nga Beogradi dhe njėkohėsisht nga opozita, pėr tė njėjtin term “pavarsi e kushtėzuar”.

Ministri nuk thotė atė qė ėshtė mė e rėndėsishmja: lidhur me pėrcaktimin e “pavarėsisė sė kushtėzur”, ai mė shumė se nga kudo tjetėr ėshtė sulmuar nga Kosova, madje edhe nga segmente tė rėndėsishme tė LDK-sė, aleate kjo PD-sė nė pushtet. Pėr kėtė qėndrim qė pati mbajtur zyrtarisht Besniku, po tė mos ishte prej prej Malėsisė sė Gjakovės, do t’a kishin shpallur person “non grata” nė Kosovė. Ministri akoma nuk ka kuptuar se tė kėrkosh, qoftė edhe nė rrugė diplomatike, atė pėr tė cilėn njė komb ka bėrė sakrifica njėshekullore, deri edhe njė luftė tė armatosur, nuk ėshtė ēėshtje pazari oriental, por ėshtė njė kėrkesė e natyrshme politike dhe diplomatike.

Edhe “bufat” nė Tiranė e kanė kuptuar se statusi i Kosovės do tė jetė fillimisht njė “pavarėsi e kushtėzuar”. Por, ky status do tė vijė si rrjedhojė e njė kompromisi, siē po duket, mes shqiptarėve tė Kosovės dhe faktorit ndėrkombėtar. Besniku e di mirė se ēfarė do tė thotė kompromis dhe se kompromisi nuk mund tė ishte pavarėsia, nėse vullneti i shqiptarėve do tė kish qenė “pavarėsi e kushtėzuar”.

Tė pėrpiqesh tė bėsh diplomaci, duke qenė afėr njė realiteti qė vjen jo si aspiratė kombėtare por vetėm si kompromis, qė e kanė imponuar tė tjerėt, nėpėrmjet sakrificash dhjetra vjeēare, ėshtė mė shumė se spekullim, mė shumė se tallje. Besniku duhet t’a kuptojė se sa kohė qė do tė ngulė kėmbė nė njė terminologji, tė braktisur prej tė gjithėve, do tė mbetet nxėnės dobėt i Baton Haxhiut pėr problemin e Kosovės (e konstatuar kjo nė njė emision televiziv tė para njė viti), pse jo deri edhe nxėnės i Mentor Nazarkos (edhe pse ky, nuk ėshtė aq kompetent nė kėtė ēėshtje), e konstatuar kjo qė para dy ditėsh.

Lajthitja e dytė.

Lidhur me zhvillimet e fundit nė Shqipėri, si ēėshtja e Prokurorit tė Pėrgjithshėm dhe ajo e dėnimit tė krimeve tė komunizmit, Besniku flet pa lidhje.

Sė pari, ajo ē’ka thotė Besniku, se po tė ishte nė vend tė prokurorit do tė kish dhėnė dorėheqjen, ėshtė e njėjta gjė, sikur prokurori t’i thoshte atij se, edhe unė po tė isha nė vendin tėnd do tė kisha dhėnė dorėheqjen, por ē’tė bėj se jam nė vendin tim. Po ashtu, marrja si precedent pėr shkarkimin e prokurorit e rasteve si, ai i Maqedonisė apo Hungarisė, nuk pėrbėn asnjė argument.

Precedentė tė tillė, nėse do duhej tė merren parasysh, janė brenda Shqipėrisė. Nga ana tjetėr, secili do tė kishte tė drejtė tė pyeste: po pse duhen marrė shembujt e dy vendeve qė e kanė shkarkuar prokurorin dhe jo shembujt e 30 apo 40 vendeve tė tjera europiane qė nuk e kanė bėrė njė veprim tė tillė? Pse duhet respektuar propozimi i parlamentit pėr t’a shkarkuar prokurorin dhe nuk duhet respektuar vendimi i presidentit pėr t’a refuzuar atė?

Brenda kėtij argumenti, ajo gjė qė mund tė konsiderohet bash nonsens, ėshtė kur Besniku thotė se, presidenti, nėpėrmjet vendimit tė tij pėr mosshkarkimin e prokurorit, ėshtė bėrė destabilizues. Po t’a besojmė kėtė, duhet tė besojmė se edhe vendimet e tjera tė presidentit pėr dekretimin e shumicės sė ambasadorėve, tė propozuar nga Besniku, mekanizmat kryesorė me tė cilėt ky e ka arritur “suksesin”, janė destabilizuese!

Sė dyti, Besniku nuk mund t’a kalojė aq lehtė faktin, qė ai ka qenė pjesė e makinerisė shtypėse ideologjike tė sistemit tė diktaturės, duke u shprehur thjeshtė se “nuk ka qenė as spiun dhe as i persekutuar”. Ata qė kanė pėrgjegjėsinė primare pėr diktaturėn nė Shqipėri, nuk janė as spiunėt dhe as sigurimsat, por komunistėt qė ndėrtuan sistemin.. Dhe Besniku ka qenė njė prej tyre.

Lajthitja e tretė…

Besniku ka pėrsėritur disa herė njė gjė shumė delikate, por qė pak ėshtė vėnė re nė opinionin shqiptar. Ai ėshtė shprehur me krenari se “Marrėdhėniet mes Shqipėrisė dhe Serbisė, nuk do tė kondicionohen nga ēėshtja e Kosovės”. Kėtu do isha i njė mendjeje me kryediplomatin, se vetėm ai e ka thėnė kėtė gjė, madje vetėm ai e ka kėtė mendim. Por, Besniku duhet tė dijė njė gjė se “qysh kur ka mbirė lisi”, marrėdhėniet e Shqipėrisė me Serbinė janė kushtėzuar prej Kosovės. Dhe tė kushtėzuara do tė mbeten natyrshėm edhe kur Kosova tė jetė shtet mė vete.

…Lajthitja e n-tė

Pse duhet tė merremi me lajthitjet e Besnikut? Janė shumė… Besniku sa herė flet e bėn nga njė gafė. Kjo mė kujton njė barcaletė, tė jetuar. Nė qytetin tim tė lindjes, njė ish-partizan, me emrin Shani, lavdėrohej se kishte vrarė shumė gjermanė. Shkojnė dhe e pyesin njė bashkėluftėtar tė tij, i njohur pėr batuata: A ėshtė e vėrtetė qė Shaniu ka vrarė njėmijė gjermanė? Po, thotė bashkėluftėtari, Shaniu sa herė flet e vret nga njė…

Po tė dėgjojmė Besnikun, ka rrezik qė herėn tjetėr tė thotė se ka qenė ai qė e ka krijuar diplomacinė moderne shqiptare, se ka qenė ai qė e ka bėrė luftėn e Kosovės, dhe mė nė fund, se ka qenė ai qė e ka zgjidhur statusin e saj! Po, po, ky ėshtė Shaniu i diplomacisė tonė.

Besniku ka lajthitur! Jo, sepse ka folur pėr doganat apo tatimet, por pėr politikėn e jashtme, njėlloj si pėr to. Kėtė e kanė kuptuar tė gjithė shqiptarėt. Vetėm njė gjė nuk e kanė kuptuar: Ky, Sali Berisha, a e di qė qeveria e tij ka edhe Ministėr tė Jashtėm?


http://www.shekulli.com.al/ 19/10/2006

foto dite

Ambasadori i SHBA-sė, Clifford Bond, denoncon mosrespektimin e tė drejtave tė shqiptarėve nė Greqi

"Greqia, kujdes me minoritetin shqiptar"

Denoncimi ėshtė bėrė nė veprimtarinė mė tė rėndėsishme vjetore tė OSBE-sė pėr tė drejtat e njeriut

Mentor Beqa

Nė kėtė raport filitet pėr “persona qė i pėrkasin grupit tė minoritetit etnik shqiptar”. Nė raport nuk pėrmendet termi emigrant, por specifikohet termi minoritet etnik. Raporti ėshtė i paqartė nėse flet pėr minoritetin shqiptar ēam nė Greqi.

Mentor Beqa

Shtetet e Bashkuara tė Amerikės kėrkojnė qė Greqia tė jetė mė e kujdesshme dhe e predispozuar pėr tė respektuar tė drejtat e personave me etni shqiptare qė jetojnė nė Greqi. Pėrfaqėsuesit e SHBA-sė nė Organizatėn pėr Siguri dhe Bashkėpunim Europian (OSBE) kanė kritikuar qėndrimin e Greqisė ndaj personave me etni shqiptare, turke dhe maqedone qė jetojnė nė shtetin helen. Ambasadori amerikan Clifford Bond i bėri thirrje Greqisė, gjatė takimit mė tė rėndėsishėm vjetor tė OSBE-sė mbajtur nė Varshavė tė Polonisė nga data 2 deri me 13 tetor 2006, qė tė ketė kujdes nė trajtimin e personave me etni shqiptare. Trajtimi i personave qė u pėrkasin grupeve minoritare etnike shqiptare, maqedone dhe turke nė Greqi mbetet njė problem konstant”,- thuhet nė sesionin “promovimi i tolerancės dhe mosdiskriminimi i minoriteteve etnike”, tė pėrgatitur nga ambasadori amerikan, Clifford Bond. Raporti ėshtė lexuar me datė 11 tetor nga vetė pregatitėsi i tij. Nė kėtė raport vijohet me njė pėrgėzim pėr vendimin e autoriteteve greke pėr tė hapur njė xhami dhe pėr tė mundėsuar mėsimin e gjuhės turke.
“Ne mirėpresim vendimin e Greqisė pėr tė hapur njė xhami nė Greqi dhe pėrkushtimin e tyre pėr tė vendosur mėsimin e gjuhės turke nė shkollat e Trakės Perėndimore”,- thuhet nė raport. Ndėrsa mė poshtė vijohet me njė kėrkesė tjetėr ndaj Greqisė, teksa thuhet se duhet tė implementojė rregullat ndėrkombėtare nė trajtimin e minoriteteve. “Gjithsesi, ne vijojmė ta shtyjmė Greqinė tė implementojė njė kėndvėshtrim gjithėpėrfshirės pėr etnicitetin dhe tė drejtat e njeriut, duke inkorporuar rregullat e legjislacionit ndėrkombėtar dhe zotimet e saj nė OSBE, pėrfshirė tė drejtėn individuale pėr t’u identifikuar me kombėsinė pėrkatėse pa pasur disavantazhe”,- thuhet nė raportin e pėrgatitur nga ambasadori Bond. Nė kėtė raport pėrmendet nė mėnyrė eksplicite termi “grupe tė minoritetit etnik” dhe nuk pėrmenden emigrantėt. Ambasadori Bond ka sqaruar nė raportin e lexuar se pėr tė arritur nė kėtė konkluzion Komisioneri i Lartė i Shteteve tė Bashkuara ka bėrė njė shqyrtim tė ēėshtjeve tė minoritetit nė Europėn Juglindore, si probleme qė kanė tė bėjnė me arsimimin, politikat multi-etnike dhe integrimin pėrkundrejt veēimit tė personave qė u pėrkasin minoriteteve. Ambasadori thotė se ka kėnaqėsinė tė njoftoj se vendet anėtare tė OSBE-sė kanė pėrparuar nė drejtim tė respektimit tė kėtyre tė drejtave nė raport me njė vit mė parė. Nė raport thuhet se populli i Maqedonisė pėrkujtoi vitin e pestė tė hyrjes nė fuqi tė marrėveshjes sė Ohrit, dhe megjithėse zbatimi i saj kėrkon kohė, Shtetet e Bashkuara tė Amerikės, inkurajon qeverinė e re tė Shkupit qė t’i japė shtysė edhe mė tė fortė zbatimit tė marrėveshjes. “Pėrfaqėsuesit e minoritetit shqiptar dhe minoriteteve tė tjera duhet tė jenė konstruktivė dhe tė angazhuar pėr zbatimin e marrėveshjes”- thuhet nė raport. Pėrsa i pėrket Kosovės, thuhet se tė drejtat e njeriut dhe liritė themelore tė tė gjithė personave janė respektuar. “Ne inkurajojmė autoritetet e Kosovės tė ngrejė mė lart respektimin e tė drejtave tė minoriteteve, duke pėrfshirė edhe lehtėsimin e rikthimit tė refugjatėve dhe personave tė larguar”, -tha ambasadori Bond. Ai u bėri thirrje edhe liderėve tė komuniteteve minoritare qė tė pėrgjigjen dhe tė angazhohen, pėrfshirė edhe pjesėmarrjen nė institucionet provizore tė vetėqeverisjes. Nė raport vijohet duke thėnė se problem mbetet trajtimi i minoritetit kurd nga ana e Turqisė. Ambasadori i bėri thirrje Turqisė tė respektojė tė drejtėn e kurdėve pėr tė shfaqur identitetin e tyre nėpėrmjet gjuhės kurde nė media dhe publikime.

Takimi nė Varshavė
Takimi pėr Zbatimin e tė Drejtave Njerėzore (HDIM) ėshtė veprimtaria vjetore mė e rėndėsishme e OSBE-sė pėr tė drejtat njerėzore. Nė kėtė konferencė ku marrin pjesė pėrfaqėsuesit e qeverive dhe tė shoqatave jofitimprurėse nga 56 shtete vėzhgohet dhe konstatuhet zbatimi i detyrimeve dhe procedurave dhe mekanizmi i pėrputhshmėrisė sė kėtyre detyrimeve. HDIM e 2006-ės ėshtė zhvilluar nė Varshavė tė Polonisė prej datės 2 deri me 13 tetor. Nė fokus kėtė vit ishin ēėshtjet e anti-trafikut dhe ato tė mos-diskriminimit.


http://www.gazeta-shqip.com/  19/10/2006

Pronat, ndarja pėrfundon nė fillim tė 2008-ės

Shtesa nė Ligjin 7501 dhe ndryshimi i kategorizimit tė tokės bujqėsore

Ylli Pata

Ligji aq i urryer nga ish-pronarėt me numėr 7501 "Pėr Tokėn", do tė ndryshohet sė shpejti si detyrim i qeverisė shqiptare ndaj Bashkimit Evropian. Qeveria ka nisur prej kohėsh pėrgatitjet dhe duhet ta pėrfundojė draftin nė fund tė kėtij viti, e pastaj ta dėrgojė nė Bruksel. Por gjithsesi, projektligji do tė hartohet me ndihmėn e ekspertėve tė prezencės sė OSBE-sė nė Tiranė. Njė ditė pas kėrkesave tė ish-pronarėve drejtuar qeverisė shqiptare, nė mėnyrė qė kthimi dhe kompensimi i tokave tė mbarojė sė shpejti, nga qeveria bėhet e ditur se gjithēka ėshtė parashikuar nė Planin Kombėtar tė Zbatimit tė Marrėveshjes sė Stabilizim-Asocimit ėshtė parashikuar njė varg ndryshimesh dhe rregullimesh pėr ēėshtjen e pronės. Tė cilat parashikojnė reformėn e tokės bujqėsore, procesin e kthimit dhe kompensimit tė pronave, si dhe procesin e regjistrimit tė pasurisė sė paluajtshme. Thelbi i ndryshimit tė ligjit aq tė debatuar 7501 pėr ndarjen e tokės, nė fakt, nuk prek bėrthamėn e tij, pra mėnyrėn e ndarjes sė tokės nė bazė tė frymėve, por do tė ndryshohet procedura e ndarjes, nė mėnyrė qė procesi tė mbyllet nė njė kohė rekord. Qeveria shqiptare ka marrė zotimin qė nė pjesėn e parė tė vitit 2008, e gjithė sasia e tokės bujqėsore tė ndahet nė tė gjithė territorin e republikės. Deri tani, ėshtė mė pak se 60 pėr qind e saj, sipas deklarimit publik. Ndėrkaq, pėrveē Ligjit 7501, sipas Planit Kombėtar tė Zbatimit tė Marrėveshjes sė Stabilizim-Asocimit, do tė ndryshojė edhe Ligji 8053 "pėr kalimin nė pronėsi pa shpėrblim tė tokės bujqėsore", ndryshim i cili synon konsolidimin e titujve tė pronėsisė, nė disa zona tė veēanta tė vendit, duke klasifikuar kategorinė e pronės. Nė kėtė aspekt, do tė miratohet dhe njė udhėzim i ministrit tė Bujqėsisė, i cili do tė ndryshojė kategorinė e tokės bujqėsore dhe burimeve. Ndėrkaq, nė aspektin e regjistrimit tė pasurive tė paluajtshme do tė ndryshohen njė sėrė ligjesh, si dhe vendimesh tė qeverisė pėr hipotekimin e pronave. I pari qė do tė pėsojė ndryshime, ėshtė pikėrisht ligji numėr 7843 "pėr regjistrimin e pasurive tė paluajtshme" dhe pas kėtij, me radhė qeveria do tė miratojė njė sėrė vendimesh tė reja pėr procedurat e regjistrimit tė pasurive tė paluajtshme nė zonat urbane dhe nė fshat. Gjithsesi, pėr periudhėn afatshkurtėr 2006-2007, pėrmenden si angazhime, pėrveē kthimit tė pronave dhe pėrgjigjes sė mjaft ankesave tė subjekteve tė shpronėsuara, do tė vazhdojė realizimin e hartės sė vlerės sė pronės nė disa rrethe tė vendit. Sipas qeverisė, kjo hartė do tė lehtėsojė shtetin pėr tė krijuar idenė e fondeve qė do tė nevojitet pėr kompensimin e subjekteve tė shpronėsuara, do tė shėrbejė si pikė referimi pėr vlerėn e tokės nė raste kontratash, si dhe do tė krijojė njė ide pėr tregun e tokės nė Shqipėri. Qeveria thekson se do tė vazhdojė procesit i kompensimit tė pronave nė zonat rurale dhe urbane. Ndėrkaq, dy ditė mė parė, nė njė kėrkesė me 9 pika, shoqata "Pronėsi me Drejtėsi" i kėrkon qeverisė qė me njė ligj tė veēantė tė pėrcaktohet detyrimi i shtetit pėr kthimin dhe kompensimin e pronave. Ish-pronarėt i kėrkojnė qeverisė qė tė ndahet faza e kthimit me atė tė kompensimit dhe nė tokat pėr kompensim tė futen dhe trojet e zėna nga pallatet e ndėrtuara nga viti 1944 deri nė vitin 1991. Gjatė vizitės sė fundit nė Shqipėri, drejtori pėr Ballkanin nė Komisionin Evropian dhe kryenegociatori Reinhard Priebe, i kėrkoi Kryeministrit Berisha, zgjidhjen e ēėshtjes sė pronave.


http://www.balkanweb.com/gazeta/gazeta.htm
 

 
 
Faqja 2 - FAQE E PARE

Tetor 19, 2006

DOSJA K.
 

Intervista ekskluzive (2)/ Rrėfimi nga SHBA i nėnės sė Renato Rapit, djalit qė dashuroi vajzėn e shkrimtarit

 

Janulla Rapi: A do ta falja Ismail Kadarenė? Nuk e di…

Enveri mė hoqi dėnimin: Nuk ka pse tė vuajė nėna
 

Nga Erjon Tase

Pasi mėsoi dashurinė e djalit tė saj Renato dhe vajzės sė madhe tė Ismail Kadaresė, Janulla Rapi kėrkoi qė tė bisedonte me familjen Kadare pėr tė zyrtarizuar lidhjen e dy tė rinjve. Por reagimi i shkrimtarit tė njohur, i cili sipas saj, nuk dėshironte njė krushqi me njė familje jointelektuale, do tė prishte ėndrrėn. Pas incidentit nė shtėpinė Kadare, nė pjesėn e dytė tė intervistės, Janulla Rapi rrėfen pėr Gazetėn, kalvarin e vuajtjeve nė internim. Nė tregimin e saj shpejgon ndėrhyrjen e Enver Hoxhės dhe Ramiz Alisė, tė cilėt e lehtėsuan nga dėnimet, por i pėrgjigjet njėfarėsoj edhe pyetjes: A do ta falnit Kadarenė pas kaq shumė vitesh?...

(Vijon nga numri i kaluar)

Dje na treguat pėr incidentin nė shtėpinė e Kadaresė. Ēfarė pasojash patėt?
Dy ditė pas atij takimi nė shtėpinė e Kadaresė mė erdhi thirrja pėr nė gjyq, ku akuzohesha se kisha dhunuar banesėn e deputetit dhe shkrimtarit tė madh. Kadare, do tė pėrdorte kundėr nesh jo vetėm emrin, por dhe miqtė e tij me pozitė, duke filluar qė nga drejtori i Policisė sė Tiranės, Hajredin Shyti, Komiteti i Partisė, e deri tek ministri i Brendshėm, Hekuran Isain, pėr tė pėrfunduar nė majėn mė tė lartė tė shtetit shqiptar, tek ēifti Hoxha. Akuza qė mė bėhej ishte ajo e “fyerjes” sė deputetit.
Mė dėnuan me punė korrektore pėr 11 muaj, duke mė mbajtur gjysmėn e rrogės. Kadare kishte urdhėruar qė tė mė fusnin nė burg, por shpėtimi mė erdhi nga njė letėr qė i drejtova Enver Hoxhės. I shkruajta se ēfarė po mė bėnin mua vetėm sepse isha nėna e Renatos, djalit qė dashuronte me gjithė zemėr vajzėn e Kadaresė dhe pas kėsaj ai ndėrhyri. Duke e parė se ishte njė dėnim i padrejtė, Enver Hoxha i dha urdhėr Aranit Ēelės, kryetarit tė Gjykatės, dhe ai e uli dėnimin nė 3 muaj. Kėshtu u ktheva prapė nė punė, nė dyqanin ushqimor ku unė punoja. Por Ismail Kadareja nuk u kėnaq me kaq. Djalin ma pėrjashtuan nga shkolla, ndėrsa e thėrrisnin nė polici e nė hetuesi herė pas here, duke e sharė edhe para vajzės, tė dashurės sė tij. E rrihnin nė mėnyrė tė pamėshirshme dhe me fjalėt mė banale: njė kėmbė ia vinin nė bark me ato kėpucė qė i mbanin me gozhda, e me kėmbėn tjetėr i binin nė kokė, duke e gjakosur. “More rrugaē, do heqėsh dorė ti nga kjo vajzė, apo do qė tė tė bėjmė tė vdekur”. Vajza e shikonte dhe vetėm qante, duke thėnė: “Nuk mė vjen mė zor, se unė e dua!”.
Pra dashuria mes dy tė rinjve vazhdonte ende edhe pas kėsaj situate tė rėnduar?
Hetuesi “privat” i Kadaresė, Riza Icka, i thoshte gjithnjė vajzės sė Ismailit: “Thuaj qė Renatua mė ka kapur me zor!”. Por ajo nuk e pranonte njė gjė tė tillė. Ata duheshin aq shumė, sa thurnin ėndrrat e tyre pėr tė ardhmen. Njė natė, Renaton e rrahėn aq shumė, sa e mbajtėn nja 3 ditė nė rajon pa ndjenja, e thoshin: “Nė qoftė se vdes, do thoni qė i ra murit vetė me kokė”. O Zot ēfarė ka hequr ky djalė!
Nuk mund ta harroj ditėn qė djali ruante pas derės sė shtėpisė sė Kadaresė sepse kujtoi se e rrihnin vajzėn, por dėgjoi qė ai i bėrtiste dhe i thoshte: “Ti nuk ke pėr ta parė mė atė djalė, se ne do t’i internojmė si familje”. Hetuesi Icka, e pa Renaton dhe ata e morėn prapė nė polici. Duke vazhduar tė rrahurat, i thanė se do tė na internonin dhe do tė na zhduknin. Djali erdhi atė natė nė shtėpi dyllė i verdhė dhe me shenja. U mbyll nė dhomėn poshtė, ku rrinte gjithmonė me tė dashurėn e vet dhe piu ilaēin e “Flibolit”, qė mbanim pėr mizat. E pashė qė u vonua dhe shkova poshtė, por ē’tė shihja...? I dilte shkumė nga goja. Erdhi ambulanca dhe e mori. Mendova nė ato momente se Renaton nuk do ta shihja mė. Ashtu e egėrsuar me dashurinė e nėnės pėr djalin, i shkova nė shtėpi Kadaresė. I rashė derės dhe mė doli Helena dhe hetuesi Rizai: “Ta dish o Ismail Kadare, - i thashė, - mė vdes djali sonte, unė po s’ta vura benzinėn qė tė habitet bota!”. Helena mė mori pak mėnjanė qė tė mė qetėsonte. Mė tha se dhe ajo kish vrapuar mbas vajzės pėr ta ndaluar qė tė hidhej nga taraca. Mė shkoi mendja te tragjedia e Shekspirit. E paskan vendosur dhe bėrė me fjalė qė tė dy tė vdisnin. “Mos u mėrzit, - thoshte Helena, - se ne nuk i kemi bėrė gjė Renatos”. Me shumė edukatė, qė mė dukej shumė falso, mė tregoi se vetė ajo, i kishte vajtur nė zyrė Hekuran Isait, duke i thėnė qė tė na burgosnin e jo tė na internonin. Ē’ironi!
Si rrodhėn ngjarjet deri nė internimin tuaj?
Duke qenė se u bė bujė nga kjo ngjarje, Kadareja i shkruajti njė letėr Nexhmijes dhe Enver Hoxhės, duke denoncuar me shpifjet nga mė tė ndryshme. Mesa kam marrė vesh shkruhej deri se “kjo familje mė shqetėson, se unė dua tė pėrgatitem tė shkruaj pėr nė Kongres e nuk mundem tė shkruaj pėr Partinė”, etj, dhe nė fund, “kėrkoj ndihmė nga ju”. Kėshtu, ata kaq deshėn, sa tė thoshte Enveri: “Tė shikohet kjo ēėshtje!”
Foto Ēami bashkė me Hekuran Isain dhe Manush Myftiun, qė nė atė kohė firmoste pėr dėbim-internimet, vendosėn tė na internojnė me pretendimin se nuk e linim tė qetė shkrimtarin e madh Kadare. Nė orėn 5 tė mėngjesit, mė datė 26 Prill 1984, e gjithė rrugica u rrethua me policė, me njerėz civilė tė hipur nė makinė me rimorkio dhe nja 7 a 8 gaza tė Ministrisė sė Brendshme. Shpejt e shpejt, sikur tė ishim si nė kohėn e skllevėrve, na futėn nė njė makinė tė madhe me gjithė rimorkio. Nė derė hynė tre persona bashkė me kryetarin e Frontit tė Lagjes Nr.4. Lexuan urdhrin e internimit pėr 5 vjet nė Kosovė tė Lushnjės, ku atje ishte dhe burgu i grave tė Shqipėrisė. Nga ai tmerr, vajza ime qė atėherė ishte 7 vjeēe, akoma dhe sot nė gjumė i del njė psherėtimė, kurse Renato gjithmonė hesht; nuk do t’i kujtojė mė ato tmerre qė hoqi. Nė internim pamė shumė gjėra, tė internuar qė kishin dhe 40 vjet. Tė gjithė na u afruan mė vone, se nė fillim kishin frikė; familja e Xhevdet Mustafės, familja e Tefta e Vera Dumes, familja Urani, familja Leka, kunata e Mehmet Shehut dhe familja e Ali Ohrit. Dėshira Ohri, e cila na ndihmoi nė mėnyrė tė jashtėzakonshme, tė paktėn ēdo tė shtunė na vinte ujė nė zjarr tė laheshim, se do tė kishim marrė ndonjė sėmundje, pasi njė copė kasolle ku na futėn; pa ujė, pa banjė e minjtė na vinin natėn nga penxherja.
Patėt probleme e Sigurimin gjatė kėtyre viteve tė internimit?
Mbaj mend njė episod kur dy spiunė tė Degės sė Brendshme tė Elbasanit bėnė sikur e njihnin Renaton nė lice, e sikur iu vinte keq pėr tė. Njė ditė i kishin thėnė: “Renato, nuk mund tė jetohet kėtu, e di ē’ke? Hajde me ne, se dhe ne e urrejmė kėtė regjim, do shkojmė nė Jugosllavi se atje kam njė dajė gjeneral nė UDB. Po tė duash merr dhe mamanė!”, e shumė gėnjeshtra tė tjera. “Mirė, - u tha Renatua, - po shkoj t’i them mamasė”. Sa hyri, mė tha: “Filluan provokimet e mė duket se do tė na futin nė burg”. -Rri brenda, se vete e ua them unė pėrgjigjen! - Dal dhe nja 50 metra mė poshtė, nė njė rrėnjė ulliri po prisnin ata tė dy. Gazi i Elbasanit po vinte me nja 2 civile brenda. Fillova duke iu bėrtitur e duke iu thėnė: “Kush ju ka futur tė na provokoni more maskarenj!,- Vazhdova duke u thėnė: “Ēoni fjalė atij Kadaresė, se nuk na e prish mendjen jo, a morėt vesh.”
E ēfarė t’i kujtojmė atij internimi tė mallkuar! Punonim tė 7 ditėt e javės pa pushim, qė nga mėngjesi nė orėn 6 e deri nė darkė. Renatua, rrėshqiti nga ēizmet e llastikut, nga maja e kodrės. U vra nė kėmbė derisa iu infektua e do t’i bėhej gangrenė sepse nuk e merrnin as ta mjekonin apo ta ēonin nė spital nė Elbasan, por e lanė tė vuante. Edhe sot e ka kujtim nga ai internim shenjėn qė nuk i hiqet kurrė. Njerėzit atje ishin shumė tė mirė dhe e ndihmuan me ilaēe popullore. Mbasi bėmė gjysmėn e dėnimit, i shkrova letėr drejtoreshės sė ligjeve nė Kuvendin Popullor z.Liri Gjoliku, e cila bashkė me Ramiz Alinė na ndihmuan tė na lironin. “Ky internim, - tha Ramiz Alia, - ėshtė bėrė i njėanshėm, sepse familja Kadare dhe familja Rrapi kishin njė ēėshtje tė pėrbashkėt”. Nuk do tė thotė qė tė gjithė komunistėt tė ishin tė kėqij. Unė dhe sot kam respekt pėr disa qė e kanė shikuar ēėshtjen time me drejtėsi si, Guro Zeneli, Zef Loka, Jorgo Dhrami apo Drita Xhillari, e shumė tė tjerė.
Kur u kthyem nga internimi, menduam se u liruam dhe s’do tė kishim mė pasoja, por makina e persekutimit, nuk harroi tė pėrgatiste tjetėr skenar, njė skenar qė ishte i fundit pėr ne e shumė tragjik.
Ēfarė ndodhi pas kėsaj ndėrhyrjeje tė Ramiz Alisė?
Nuk na jepnin shtėpi dhe nuk na bėnin pasaportizimin qė tė rrinim nė Tiranė. Vinte policia prapė dhe na vinte afat qė tė largoheshim. Kadareja, i frikėsuar se mos vajza e tij vazhdonte me Renaton, i kurdisi prapaskena bashkė me hetuesin e tij “privat”. Kėrkesės sime pėr tė qėndruar nė Tiranė, Nexhmije Hoxha, nėpėrmjet sekretares, Hejdije Xhango, m’u pėrgjigj: “Dhe atje njerėz jetojnė, prandaj shkoni prapė atje!”. I zura derėn edhe Kryeministrisė dhe me firmėn e Adil Ēarēanit u ndihmova qė tė rrinim nė Tiranė, por djalit iu mohua e drejta tė shkonte nė Konservator, se thoshin qė nuk i takon, se ka qenė i internuar. Nuk kaloi shumė kohė dhe Renatos ia shpikėn njė akuzė pėr ta larguar sėrish nga Tirana. Njė denoncim se gjoja ai mbante thikė me vete dhe kėrcėnonte familjen Kadare mjaftoi qė djali tė mbyllej nė Spitalin Psikiatrik tė Elbasanit, me kurim tė detyruar pėr njė kohė tė gjatė. E shkatėrruan me doza tė larta aloperdoli dhe me elektroshok. Mbase donin t’ia hiqnin kujtesėn, qė mos tė mendonte mė pėr vajzėn e Kadaresė. Edhe sot e kėsaj dite Renatoja ėshtė gjallė, por me ēdo ndjenjė tė vdekur. Pasojat po i vuaj ende dhe sot me djalin e sėmurė dhe me shtėpinė nė Tiranė qė ende nuk e marr dot. Shpresoj tė paktėn qė kryeministrit z.Sali Berisha tė mė ndihmojė me gjyqet qė kam nė gjykata pėr kthimin e pronave.
Nė fjalėt tuaja ka ende shumė zemėrim pėr Kadarenė. A do ta falnit, pas kaq shumė vitesh?
Ai nuk ka dashur tė pėrballet asnjėherė me mua. Nuk di ē’tė them mor bir. A do ta falja?!... Nuk e di...

 

Saktėsim
Nė numrin e djeshėm tė intervistės, pėrmendet edhe emri i hetuesit Vladimir Meēi. Sqarojmė se nuk bėhet fjalė pėr avokatin e njohur Vladimir Meēaj, por vetėm pėr dy persona tė ndryshėm tė cilėt mbajnė tė njėjtin emėr.

 


 
Kryesia e PD deklaron nisjen e fushatės elektorale
ELJONA BALLHYSA
18 Tetor  Bode e Gjana do tė nisin negociatat me aleatėt LZHK mbetet jashtė

Kryesia e Partisė Demokratike ka deklaruar dje nisjen e pėrgatitjes pėr zgjedhjet e pushtetit vendor. Nė mbledhjen e kryesisė sė PD-sė, ėshtė deklaruar ngritja e shtabeve nė rrethe dhe nė Tiranė, qė do tė punojnė pėr tė pėrzgjedhur kandidatėt, pėr sloganin qė do tė ketė koalicioni nė fushatė si dhe pėr bashkėpunimin me aleatėt. Nga ana tjetėr Ridvan Bode si dhe Jemin Gjana janė mandatuar si negociatorė pėr tė biseduar me aleatėt, pėr daljen si njė grupim i vetėm nė zgjedhjet qė pritet tė mbahen nė dhjetor tė kėtij viti.

Aleatėt

Kryetari i PD-sė ka deklaruar dje se kryesia e PD ka vendosur qė tė nisin bisedimet me aleatėt pėr tė dalė nė zgjedhje me njė formulė tė pėrbashkėt. Duket se nė bisedime nuk do tė pėrfshihet Lėvizja pėr Zhvillim Kombėtar, por nuk do tė mbesė jashtė Lėvizja e Legalitetit si dhe Balli Kombėtar. Duke komentuar zhvillimet e fundit nė kampin e djathtė Berisha ėshtė shprehur se dhe demokristianėt e drejtuar nga Nard Ndoka do tė jenė pjesė e negociatave. Pėrsa i pėrket marrėveshjes qė ky i fundit ka bėrė me LSI pėr etikėn nė fushatė, Berisha ka theksuar se ēdo parti ka hapėsirat e veta. Ndėrsa, i takon PDK qė tė vendosė se si do tė dalė nė zgjedhjet pėr pushtetin vendor. Megjithatė gjatė kėsaj jave pritet tė nisin bisedimet me tė gjithė aleatėt, bisedime qė do tė konkludojnė nė njė tryezė tė pėrbashkėt ku do tė miratohet formula me tė cilėn do tė dilet nė zgjedhje.

Kandidatėt

Nė mbledhjen e kryesisė sė PD qė zgjati rreth 30 minuta, nuk ėshtė diskutuar mbi kandidatėt konkret, por vetėm pėr ngritjen e shtabeve qė do tė thotė dhe nisja e konkurrimit mes vetė konkurrentėve nė PD. Nė lidhje me bashkinė mė tė rėndėsishme, atė tė Tiranės, i pyetur pėr emrin e Sokol Olldashit, Berisha ėshtė shprehur se nuk ka pasur diskutime pėr kandidatura konkrete, por sipas tij "sigurisht qė Tirana ėshtė Blu". Gjithsesi pėr Tiranėn duket se lufta ka nisur edhe mė herėt. Tashmė janė hedhur nė treg njė numėr i lartė kandidatėsh, ndėrsa ministrat Olldashi e Basha, kėshilltari Aliaj si dhe shefi i kabinetit Imami janė konkurrentėt mė potencialė. Deri mė tani Basha, Olldashi dhe Aliaj kanė konfirmuar se janė gati tė pėrballen nė Tiranė, por do ti pėrkasė strukturave qė tė vendosin se me cilin emėr do tė dalin nė kryeqytet ku nga socialistėt pritet tė konkurrojė Edi Rama, qė ėshtė aktualisht kryetar i Bashkisė.

 
 
 
http://www.gazeta55.net/home.jsp
 
 
19/10/2006, ora 

Rama nė tetor u drejtohet skemave leniniste

Dėshpėrim i thellė i ideologėve socialistė, pas braktisjes sė drejtuesve tė PS-sė prej kategorive kryesore tė shoqėrisė. Edi Rama dhe zėdhėnėsi i tij bėnė thirrje pėr tė refuzuar ndihmat qė qeveria po jep nė sektorin e bujqėsisė, si dhe pėr tė mos pranuar programin “Shqipėria – 1 euro”, pasi kjo sakrificė i interesonte aktualisht lidershipit tė majtė. Sindroma e persekutimit po zėvendėsohet tek Edvini me sindromėn e sakrificės dhe, ditė mė tė vėshtira parashikohen pėr ata qė kanė ndėrmend t’u shkojnė prapa marrinave qė artikulon kryetari i PS-sė

Ėshtė njė sindromė e njohur dhe logjike, pėr mė tepėr ėshtė njė refleks njerėzor qė kur nuk i shpjegon dot disa gjėra, tė imagjinosh kurthe e intriga ngado. Ėshtė i njėjti refleks qė bėn tifozėt e njė skuadre tė bėrtasin se e ka fajin arbitri dhe sistemi kur nuk e shohin dot skuadrėn tė fitojė, pa mundur tė sqarojnė pėrse. Problemi fillon tė bėhet serioz, kur ti vėrtet beson nė qendra tė errėta intrigash e konspiracionesh, duke luftuar me hijen e tyre. Nė tė vėrtetė, asgjė prej kėtyre nuk ndodh, por thjesht, ky ėshtė refleksi i pafuqisė, i pasigurisė dhe pamjaftueshmėrisė tėnde. Partia Socialiste ka njė refleks tė rrezikshėm nė vetvete kur akuzon tė tjerėt se pėrse nuk po zgjidh dot ēeshtjen e reformės zgjedhore, kur nuk po pengon dot investitorėt tė mbėshtesin nismėn “Shqipėria - 1 euro”, kur nuk po bind fermerėt qė tė mos marrin paketėn e naftės, me 40 lekė tė qeverisė e kur nuk zotėron asnjė alternativė ndryshe. Refleksi, sa i zakonshėm i reagimit me inat dhe zemėrim ndaj fenomeneve tė pashpjeguara, aq edhe i rrezikshėm kur beson me tė vėrtetė se e gjithė bota ėshtė kundėr teje, ėshtė zhvillimi i vetėm qė vihet re tek opozita, nė prag tė zgjedhjeve lokale. Dhe udheheqja e PS-sė gjendet vėrtet shumė pranė kėsaj pike tė rrezikshme. Pėr drejtuesit e PS-sė, fajin e kanė sondazhet, kanalet televizive, biznesmenėt dhe investitorėt qė bėhen palė me kundėrshtarin politik. Edhe tek pėrzgjedhja e figurave pėr tė plotėsuar programet televizive, shihet se kush dhe si u thirr “x” apo “y” personazh. Shkurt, nė ēdo anė, njerėzit e PS-sė shohin armiq. Pėr kėdo qė njeh realitetin, tė gjitha kėto nuk janė veēse njė budallallėk i madh. Dėgjoni atė qė, ndoshta, ėshtė bėrė fare e zakonshme nė deklaratat e socialistėve, se “media nuk pasqyron alternativat e PS-sė, pasi ajo ka shumė tė tilla, por nuk dalin nė publik.” A ka ndokush faj se njerėzit apo votuesit nuk po kuptojnė ende se ēfarė kėrkon PS, fjala bie, me bujqėsinė, kur nafta pa akcizė ishte njė nismė e saj, por qė u shpėrdorua qėllimisht nga ish-qeveritarėt?! Nė fund tė fundit, mos e ka fajin mesazhi dhe jo ata qė e pėrcjellin atė?! Nė kėtė analizė, ngjan e pamjaftueshme edhe deklarata e kryetarit Rama pėr fermerėt shqiptarė dhe politikat qeveritare e po ashtu, edhe thirrjet e zėdhėnėsit tė PS-sė, Tahiri, kundrejt investitorėve qė tė mos pėrkrahin nismėn e qeverisė pėr investime, me kosto thuajse 0. PS duhet tė bėjė mė shumė se kaq, duhet tė bėjė diēka mė shumė se t’ua hedhė tė tjerėve fajin qė e ka vetė.
 
 
 
PS, kundėr nismės “Shqipėria - 1 euro”, fillon sulmi ndaj investitorėve tė huaj
 

Gjoja nėpėrmjet denoncimit tė nepotizmit dhe klientelizmit tė familjes kryeministrore, synohet trembja e investitorėve tė huaj, tė cilėt nuk janė tė mirėpritur nga e majta, qė tė mbėshtesin nismėn e qeverisė shqiptare. PS paralajmėron goditjen e tyre, nėse kthehet nė pushtet

Diēka e pazakontė po ndodh me PS-nė. Ajo, nė vend tė sulmit politik dhe opozicionit tė qeverisė, po e pėrdor kėtė tė fundit pėr tė fshehur synimet e saj kundėr investitorėve tė huaj, qė duan tė bėhen pjesė e nismės “Shqipėria - 1 euro”. Gjoja nėėprmjet denoncimit tė nepotizimit dhe klientelizmit tė familjes kryeministrore, synohet trembja e investitorėve tė huaj, tė cilėt nuk janė tė mirėpritur nga e majta, qė tė mbėshtesin nismėn e qeverisė shqiptare. PS paralajmėron goditjen e tyre, nėse kthehet nė pushtet. Partia Socialiste deklaroi dje, pėrmes zėdhėnėsit tė saj, Saimir Tahiri, se nuk do tė heqė dorė nga hetimi i pasurisė sė kryeministrit Sali Berisha dhe familjarėve tė tij. Gjatė njė konference pėr shtyp, zoti Tahiri u shpreh se "do tė kėrkohet llogari pėr tė gjitha faktet qė opozita ka denoncuar deri tani, pėr lidhje nepotike, klienteliste dhe konflikt tė interesave". Nė kėtė drejtim, zoti Tahiri u shpreh se, "edhe pse nisma “Shqipėria - 1 euro” nuk ka marrė ende trajtė ligjore, kėshilltarja e kryeministrit, Suzana Guxholli, ka deklaruar publikisht se ėshtė licencuar e para shoqėri tregtare pėrfituese nga kjo nismė". Sipas zotit Tahiri, "kjo kompani e huaj asistohet ligjėrisht nga studio ligjore “Malltezi&Kola", nėpėrmjet sė cilės, PS pretendon se favorizohen kompanitė e huaja qė kėrkojnė ta konkretizojnė nismėn “Shqipėria - 1 euro”. 

 

http://www.balkanweb.com/gazeta/gazeta.htm

 
O M A
Faqja 10 - AKTUALITET

Tetor 17, 2006

DOSJA K.
 
Polemika Milo-Kadare / Historiani i pėrgjigjet akuzave pėr lidhjet me komunizmin

Milo: Kadare, kėrkoju falje Janullės dhe djalit tė saj, Renato Rapi

“Atdheu ėshtė pronė e atyre qė nuk e braktisin nė ditė tė kėqia”

Nga Paskal Milo

Brenda njė harku tė shkurtėr kohor, Ismail Kadare me njė mungesė tė theksuar etike, pėr kulturėn dhe moshėn e tij, ėshtė pėrpjekur tė fyejė njė numėr personalitetesh tė shkencės, tė historisė e tė politikės shqiptare. E kam fjalėn pėr akademikėt Kristo Frashėri dhe Rexhep Qosja, pėr prof.dr. Pėllumb Xhufi e shkrimtarin e ministrin e punėve tė jashtme tė Shqipėrisė, Z. Besnik Mustafaj. Mllefit tė tij tė njohur karakteropatik tani sė fundi dhe nė mėnyrė publike e tė hapur, nuk i shpėtova as edhe unė.
Pyetja qė unė kam shtruar ėshtė se pėrse ky njeri i letrave, shkrimtar me emėr ka nisur njė ofensivė tė tillė shpifėse dhe ka hapur kaq “fronte lufte” kundėr tė tjerėve? Pse po pėrforcon namin e pėrhapur qė shumė vite mė parė se ėshtė njė sherrxhi qė zihet edhe me kėmishėn e vet? Unė mendoj se Ismail Kadare ėshtė nė njė krizė personale e morale. Ai ishte mėsuar nė periudhėn e komunizmit tė ishte nė qendėr tė vėmendjes, i pėrkedhelur, i rrethuar jo pa tė drejtė edhe me nderime. Ai ishte anėtar i Partisė sė Punės, deputet, nėnkryetar i Frontit Demokratik tė Shqipėrisė, me njė fjalė pjesėtar i nomenklaturės komuniste. Vepra e tij mė e mirė letrare dhe qė i dha emėr dhe famė u prodhua pikėrisht nė kėtė kohė, e nėn atė regjim. Pasi braktisi vendin nė vitin 1990, atje ku shkoi pėr njė farė periudhe nuk e ndjeu boshllėkun, por shumė shpejt u pa se nuk mund tė shkruante letėrsi tė madhe, konkurruese nė njė mjedis qė kishte shije e kėrkesa tė larta pėr letėrsinė bashkėkohore. Pėr rrjedhojė, nė mėnyre graduale filloi tė largohej nga letėrsia e mirėfilltė e tė shkruante mė tepėr ese ose sprova siē ka qejf vetė Kadareja t’a thotė. Por kjo nuk mund t’i siguronte mė atij atė kujdes e ato ndere qė tregohej e bėheshin kur ai shkonte nė Paris nga Shqipėria komuniste ose kur e braktisi atė. Atėherė e gjeti tė udhės e mė tė lehtė qė tė bėhej gjykatėsi suprem i politikės dhe i politikanėve shqiptarė duke prerė djathtas e majtas, u pėrpoq, herė mirė e herė keq, tė bėhej referenca ekskluzive e nacionalizmit shqiptar dhe tė ndėrtonte njėfilozofi bashkėkohore tė tij me sfond evropian ku ai tė mbetej pėrsėri nė qendėr. Egocentrizmi ėshtė thelbi i qenies sė tij. Ai ka filluar tė rrėnojė emrin qė ndėrtoi me talentin e tij letrar sepse nuk kontrollon pasionet e verbėra qė e shtyjnė kundėr gjithēkaje apo tė gjithė atyre qė mendon se i bėjnė hije pėr tė qenė ai dhe vetėm ai i pari nė letėrsi, nė histori, nė politikė, nė etnologji apo sociologji. Ky ėshtė thelbi i krizės sė tij
***
Nga pikėpamja intelektuale, jam i zhgėnjyer nga replika e Zotit Kadare. U ngjante pothuajse atyre zhgarravinave qė janė botuar e botohen me bollėk kundėr meje e kolegėve tė tjerė tė sė majtės nė gazetėn e mikut tė tij “55”. E ka shkruar me nervozizėm, ka anashkaluar argumenta, pa fakte dhe nuk u ka dhėnė pėrgjigje ēėshtjeve qė unė vetėm se i pėrsėritja, se ato i dinė e i njohin njė shumicė shqiptarėsh. Po e pėrsėris dhe njė herė se Kadare po bėn gabime tė rėnda nė fushėn e historisė. Kėshilla ime miqėsore do tė ishte: Rrini nė letėrsi, aty ku jeni shquar e lexoheni, mos u ngatėrroni nė histori se nuk ėshtė fusha juaj e studimeve. Mos diskutoni ēfarė duhet e si duhet t’a bėjnė historianėt punėn e tyre dhe nuk jeni ju as dhe ndonjė pasues i juaj qė do tė vlerėsoni historianėt dhe nivelin e tyre. Tė paktėn, Kadare duhej tė kishte dėgjuar akademikun e nderuar, enciklopedinė e gjallė tė historisė, Kristo Frashėri, qė i dha mėsime elementare historiografike e sidomos, njė nga parimet bazė tė historiografisė si shkencė, raportin midis faktit historik dhe interpretimit tė tij. Asnjė fakt historik, i mirė apo i keq, nuk mund tė fshihet, tė ēbėhet, tė varroset apo tė harrohet. Liria nė interpretimin e tij, shumėllojshmėria e kėndvėshtrimeve nė gjykimin e tij ka qenė nė shekuj dhe mbetet a.b.c-ja e historiografisė, larmia dhe bukuria e saj. Pėrpjekja e Kadaresė pėr tė mė hedhur mua pėrgjegjėsinė e Enver Hoxhės pėr marrėdhėniet e tij me Titon nė vitin 1947 ėshtė foshnjarake. Eshtė njė ngjarje qė ka ndodhur dy vjet para se unė tė shihja dritėn e kėsaj bote dhe ėshtė njėsoj sikur tė akuzohej Kadare qė ka lindur nė mesin e viteve 30 pėr marrėveshjen e Mbretit Zog me Pashiēin e Jugosllavisė nė vitin 1924! Jam gati t’i ofroj Z. Kadare dokumente historike vendase e tė huaja pėr t’a ndriēuar drejt nė interpretimin e ngjarjeve historike qė kanė qenė e mbeten objekt i studimeve tė mia.
***
Varfėria e argumenteve nė replikėn e Kadaresė ėshtė aq e dukshme sa nė ndonjė rast tjetėr analog nuk do tė kisha qėndruar tė pėrgjigjesha. Por meqė ai ėshtė njė autoritet nė letra dhe pėr respekt tė sė vėrtetės historike po i them edhe disa gjėra. I.Kadare e ka patur mik Mehmet Shehun dhe familjen e tij dhe kjo ka qenė puna e tij. Unė nuk e kam takuar asnjėherė dhe po tė doja, nuk e kisha atė mundėsi. Kadare spekullonte nė kohėn kur M.Shehu ishte gjallė. Ai vazhdon tė spekullojė dhe tani qė ai ėshtė i vdekur. Letra e vetėvrasjes sė M.Shehut ėshtė e vėrtetuar katėrcipėrisht qė ėshtė origjinale dhe kėtė duhet t’ia ketė thėnė edhe ndonje mik i tij qė e ka patur tė administruar zyrtarisht. I.Kadare nuk gjen ndonjė argument bindės pėr tė goditur veē pėrsėrit shpifjen mė ordinere tė nxjerrė nga katakombet e miqve tė tij tė medias sė verdhė se gjoja unė jam njeriu qė i shėrben familjes Hoxha! Unė do t’a kisha burrėrinė dhe ndershmėrinė qė po qe se do t’a kisha takuar ndonjėherė Enver Hoxhėn apo Zonjėn Hoxha nė atė kohė, nuk do t’a mohoja siē bėn oborrtari shkrimtar dhe siē nuk bėn Dritėroi popullor. Por pėr kėtė ēėshtje do tė flasim mė poshtė.
Kadare nė stilin dhe metodėn e tij tė njohur tė ndėrrimit tė kostumeve sipas stinėve politike, tani qė nė pushtet ndodhet maxhoranca e djathtė pėrpiqet qė t’a pėrkėdhelė pėr ndonjė pėrfitim tė rastit. Ai spekullon nė mėnyrėn mė banale kur thotė se jam kundėr hapjes sė dosjeve dhe se gjoja ky ėshtė shkaku i revoltės sė tij kundėr meje! Kadare, duke qenė larg, nė Paris nuk e ndjek nga afėr jetėn politike dhe median shqiptare. Ai bėn sikur nuk e di qė unė jam deklaruar pėr hapjen e dosjeve hapur dhe pa ekuivok, ai nuk e di qė si anėtar i delegacionit parlamentar shqiptar nė Kėshillin e Evropės, unė kam votuar nė favor tė Rezolutės pėr dėnimin e krimeve tė komunizmit. Kadaresė nuk i duhet e vėrteta, atij i duhen njė numėr shpifjesh pėr tė justifikuar njė sulm tė verbėr dhe ku ai “zbulon” nė mėnyrė halucinante dhe me njė imagjinatė tė sėmurė se gjoja Milo kėrkon tė mbrojė “paratė e grabitura tė popullit shqiptar tė depozituara jashtė shtetit prej kupolės sė diktaturės”. Kadareja pėr fat tė keq, me ēka thotė, ėshtė bėrė pėr t’u mėshiruar!
***
Reagimi i Kadaresė, po e nėnvizoj edhe njė herė, ėshtė njė pėrpjekje e dėshpėruar dhe inatēore pėr tė fshehur tė kaluarėn e tij komuniste. Por ai nuk mund t’a bėjė kėtė me shpenzimet e mia, me emrin dhe dinjitetin tim. Meqė Kadare nuk e di ose bėn sikur nuk e di, po i them se unė i pėrkas, nga familja ime dhe ajo e gruas time, njerėzve qė u pėrndoqėn politikisht, se persona tė familjeve tona kanė vuajtur nė burgjet e komunizmit, se pėr vite tė tėra jemi keqtrajtuar nė punė e nė jetėn publike. Kadare ishte komunist, unė jo, Kadare ishte nė qiellin e shtatė komunist kur babai im pėrjashtohej pėr herė tė dytė nga P.P.SH me motivacionin mė tė rėndė “Armik i partisė dhe i popullit”. {shih dosjen nė Ish-Arkivin Qendror tė P.P.Sh-sė. Komisioni i Revizionimit, viti 1975} dhe unė largohesha nga Tirana pas njė gjyqi poshtėrues nė kolektivin e “Zėrit tė Popullit”. Pėr tetė vjet me rradhė, nuk m’u dha e drejta tė shkruaja e tė botoja me emėr, ndėrkohė qė hija e dyshimit nga ana e regjimit mė shoqėronte kudo qė shkoja deri nė fund tė viteve 80. Nuk ėshtė kėtu qėllimi qė tė bėj biografinė time, se nė tė ka dhe mjaft momente tė bukura njerėzore nė ato kohė, por pėr t’a kėshilluar edhe njėherė, nėse pranon, Zotin Kadare, qė tė mos luajė me ndjenjat dhe jetėn e njerėzve se ofendon njė numėr tė madh prej tyre qė kanė vuajtur, por qė e kanė lexuar e respektuar si shkrimtar. Unė gjeta forcė e kurajo qė i fala persekutorėt e familjes time, ndėrsa shkrimtari komunist Kadare asnjėherė nuk gjeti moralin qė tė paktėn tė heshtte pėr bamirėsit dhe protektorėt e tij. Aq mė tepėr t’i kėrkonte falje Janullės dhe Renatos sė gjorė qė nuk ėshtė njė histori e nxjerrė nga “Uzina e ndryshkur e ish-policisė sė fshehtė shqiptare” sikurse pėrpiqet t’a fshehė Kadare, por njė sjellje makabre qė duhet t’i gryejė ndėrgjegjen pėr tėrė jetėn.
***
Stalinizmi ėshtė varianti mė i egėr i komunizmit dhe njė i pėrndjekur, jokomunist, si unė nuk mund tė bėhet kurrė stalinist. Njė komunist qė i thote Andre Fontenit, Kryeredaktorit tė gazetės mė tė madhe franceze “Le Monde” nė vitin 1984 se pėr tė shkruar romanin “Dimri i Madh”, “u pėrqėndrova kryesisht te dokumentet dhe stenogramet e takimit tė Hrushovit me shokun Enver qė i kam riprodhuar pothuajse pa i ndryshuar” dhe qė i raportonte udhėheqjes mė tė lartė shqiptare tė kohės se “Sipas konsultimeve nė Komitetin Qendror u pėrpoqa dhe besoj se arrita tė jap mendimin tonė pėr Hrushovin”, ėshtė njė dėshmi e qartė pėr tė parė e gjykuar se kush kishte mundėsi tė ishte stalinist dhe kush jo. Tė paktėn, Kadare tė qėndronte nė pozitat e Hrushovit qė u deklarua kundėr Stalinit! Nė arkivat shqiptare, ka mjaft raporte tė kėsaj natyre apo tė tjera nga i nderuari Kadare.
***
Aq lart ka hipur nė fronin e vetėkėnaqėsisė dhe tė megalomanisė ky njeri, saqe i jep tė drejtėn vetes tė caktojė se kush duhet tė jetė nė opozitė ose jo, se cili duhet tė jetė nė pushtet, se cili duhet tė jetė ministėr i jashtėm i Shqipėrisė dhe ka gjasa tė na caktoje se cili do tė jetė edhe rezultati i zgjedhjeve vendore pas pak kohėsh. Per Kadarenė dhe njė takėm njerėzish, politikanėt shqiptarė duhet tė kenė fytyrėn dhe mendjen e tyre qė tė jenė tė vlefshėm pėr Shqipėrinė. Ismail Kadare ka ėndėrruar tė ishte Haveli i Shqipėrisė, por nuk e arriti. Haveli u bė i respektuar nė tė gjithė botėn jo thjesht se ishte shkrimtar i famshėm, tė tillė ka me shumicė sot dhe i fundit qė u nderua me ēmimin Nobel ishte turku Pamuk. Haveli ishte luftėtar i madh i tė drejtave tė njeriut nė vendin e tij, i burgosur politik, iniciator i “Kartės sė 77-ve”, njeri me karakter tė fortė e tė qėndrueshėm qė vuajti dhe luftoi nė vendin e tij. Atdheu, i nderuar Kadare, ėshtė pronė e tė gjithė shqiptarėve, veēanėrisht i atyre qė nuk e braktisin nė ditė tė vėshtira pėr tė shpėtuar lėkurėn e mirėqenien, i atyre qė jetojnė e sakrifikojnė nė Shqipėri dhe qė kanė mundėsi tė kontribuojnė paēka se do t’u bėhen edhe kėpucėt me baltė, paēka se nuk do tė kenė energji elektrike tė mjajftueshme, paēka se nuk do tė kenė 24 orė ujė e kondita tė tjera pėr njė jetė tė rehatshme. Ka ikur koha kur shqiptarėt dhe politika e vendit tė tyre, e mirė apo e keqe, mund tė marrin direktiva e tė qeverisen nga kafenetė e Bulevardit “Saint-Michel” tė Parisit. Sė fundi, meqė reagimi i Kadaresė ėshtė bėrė nė njė nervozizėm nėntė ballėsh dhe nuk ka qenė nė gjendje vetėkontrolli nė pėrdorimin e fjalėve pa edukatė i rekomandoj qė spjegimin e fjalės “horr” mund t’a gjejė nė “Fjalorin e Gjuhės sė Sotme Shqipe”, botim i Akademisė sė Shkencave, faqe 692. I shkon shumė pėr shtat.

 

 

Ish-kryehetuesi: Janulla dhe Renato u internuan pas denoncimit tė Kadaresė

Historia e Janulla Rapit dhe djali tė saj Renato, ėshtė zbuluar njė ditė mė parė nė Gazetė nga dėshmia e ish-kryehetuesit tė Tiranės, Dilaver Bengasit. Sipas tij, shkrimtari Kadare denoncoi djaloshin nė vitin 1982 pasi ky i fundit dashuronte vajzėn e tij tė madhe. Pas kėtij denoncimi, nisėn hetimi dhe ndjekja nga Sigurimi i familjes Rapi. Nėnė e bir u internuan nė Elbasan ndėrkohė qė djaloshi pėsoi njė traumė psikologjike. Ata tashmė jetojnė nė Nju Jork, por pasojat e viteve ’80-tė duket se i kanė ndjekur edhe sot e kėsaj dite. Renato vazhdon tė ketė probleme sėrish, pėr shkak tė dramės qė ai pėrjetoi shumė vite mė parė. E ėma e djalit, Janulla, ka sqaruar edhe pėr shtypin shqiptar se si kanė rrjedhur ngjarjet nė jetėn e familjes sė saj. Madje ajo ka deklaruar se i ka dėrguar njė letėr edhe pėrfaqėsuesve tė ēmimit Nobel, ēmim pėr tė cilin ka qenė pretendent prej vitesh shkrimtari Ismail Kadare. Nė kėtė letėr, ajo i kėrkon atyre qė tė mos i akordojnė kėtė ēmim Kadaresė, pasi ai ka shkaktuar njė dramė tė rėndė familjare.

 

 

Akuzat e Kadaresė:

 

1. Mendoj se jo dhe ka qenė njė proces dyfish i keq. Sepse nuk ėshtė kėrkuar falje publike dhe nga ana tjetėr, nė mėnyrė tė habitshme vitet e fundit nė shtetin shqiptar ka filluar tė jepet njė kundėrtablo mashtruese e epokės komuniste, me disa kujtime ku kjo nomenklaturė paraqitet me disa ngjyra humaniste. Si tė thuash, bėhet njė lloj pėrpjekjeje pėr rehabilitimin e saj pėr tė mos pėrsėritur raste monstruoze si ai qė dėgjuam para disa ditėsh, kur njė kryetar partie kėrkoi nderim pėr Enver Hoxhėn.
2. Ndėrkaq, ne e dimė se kjo nuk ėshtė veēse njė trysni kufomash. Koha e tyre ka vdekur. Tė tilla janė edhe shantazhet e tyre, shpifjet e nxjerra nga uzina e ndryshkur e ish-policisė sė fshehtė shqiptare, shpifje qė nė gojėn e njė kryetari partie tingėllojnė dyfish tė neveritshme. Pėr stalinistėt e tipit Milo, s’ka nevojė opozita e sotme shqiptare. Madje pėr ta s’kanė nevojė as ish-komunistėt, ata qė dikur sinqerisht besuan nė idetė dhe iluzionin e komunizmit. Nė fund tė fundit, pėr kėta horra pa atdhe tė politikės, nuk ka nevojė kurrkush

 

 
Belishova: Kanė mbetur vetėm dosjet e hallexhinjve

Ish tė pėrndjekurit politikė kundėr hapjes sė dosjeve

 

Ish tė pėrndjekurit politike kundėrshtojnė hapjen e dosjeve tė ish sugurimit tė Shtetit. Arsyeja qė jepet nga ish tė pėrndjekurit ėshtė elemimini i dosjeve tė personave qė kanqė qene nė kupolė tė kėsaj strukture, dhe lėnia pa asgjesuar vetėm tė dosjeve tė personavė qė janė detyryuar dhe qė kanė qenė tė persekutuar pėr tė bėrė spiunė. Zyra kundėr torturave tė komunizmit ka hartuar 500 dosje nė tė cilat janė pėrfshirė dėshmitė e ish tė pėrndjekurve. Aty janė tė detajuara tė gjitha mėnyrat se si ėshtė vepruar pėr detyrimin e individėve qė tė pranonin tė rekrutoheshin nė Shėrbimin Sekret. Vėllai i Liri Belishovės, Bardhyl Belishova, shprehet se tani nuk janė mė dosjet e personave tė cilėt kanė kryer krimet, por vetėm disjet e “hallexhinjve qė u detyruan tė rekrutoheshin si spiunė tė shėrbimit sekret. Sipas tij politikanėt aktuale kanė qenė pjesė e srukturave qė kanė bėrė rekrutimet, por dosjet e tyre janė zhdukur prej kohėsh. Ai tregon disa prej menyrave tė pėrdorura pėr tė rekrutuar “ushtarė” tė rinj nė kėtė strukturė. “Pėr tė vjelur mendimet e studentėve janė vendosur cimka nėpėr dhoma dhe pastaj i detyronin ose tė dėnoheshin ose tė pranonin tė rekrutoheshin. Nė shkallė tė madhe janė pėrdorur defekte homoseksuale dhe gjeja e parė qė bėhej ishte rekrutimi”, shprehet ai. Ndėrkohė kreu i shoqatės sė ish tė pėrndjekurve politikė Kurt Kola deklaron se tė gjitha qeveritė qofshin ato socialiste apo demokratike kanė pasur nė pėrbėrje tė tyre ish punonjės tė shėrbimit sekret. Sipas tij njė gjė e tillė bėhej pėr tė patur nė dorė qeverinė. Ai nėnvizon se dosjet e kėtyre politikanėve janė asgjesuar, dhe hapja e dosjeve tė njerėzve qė kanė spiunuar nga halli do tė sillte njė goditje tė dytė pėr ta.

 
 

 
 
http://www.panorama.com.al/
 
9 - Speciale

ditelindja e enverit
80 objektet
 

Nė ditėlindjen e ish-diktatorit i hiqet statusi edhe “Shtėpisė sė Partisė”

 

Dhurata e Leskajt: Zhduken shtėpitė ku shkeli Enveri

 

 
Anila Mema

Zhduket nga lista e monumenteve tė kulturės gjithēka qė lidhet me Enver Hoxhėn. Zona ku u formua PKSH, shtėpia e Partisė, Liceu ku studioi Enveri dhe shtėpitė e shumė komunistėve tani mbeten pa status.

Kėtė ka vendosur ministri i Kulturės, Bujar Leskaj, ditėn e 98-vjetorit tė lindjes sė udhėheqėsit komunist, Enver Hoxha. Reagimi i ministrisė nė njė ditė pėrkujtimore vjen menjėherė pas deklaratės sė bėrė nga Fahri Balliu, drejtuesi i gazetės “55” nė emisionin “Zonė e Lirė”, mbi emėrtimet. Vendimi pėr heqjen nga lista tė 80 monumenteve historike u mor nė mbledhjen e parė tė Kėshillit Kombėtar tė Restaurimit pranė IMKS-sė. Ministri shprehet se ky vendim pėr heqjen nga lista e monumenteve tė kėtyre objekteve, vjen pas njė pune gati tetėmujore. “Kėto objekte tė shpallura monument kulture nė kohėn e shokut Enver, nuk do tė jenė mė tė tilla dhe qė nga dita e sotme nuk konsiderohen mė juridikisht monumente kulture nė Shqipėri. Arsyeja ėshtė se kėto monumente janė shpallur tė tilla pėr qėllime tė mirėfillta politike tė kohės”, u shpreh Leskaj.

Dhurata
E ka thėnė me ironi dhe buzėqeshje se vendimi i marrė nga ministri i Kulturės ėshtė dhuratė pėr ditėlindjen e Enver Hoxhės. Drejtori i Institutit tė Monumenteve tė Kulturės, njėkohėsisht dhe sekretar shkencor i KKR, Apollon Baēe, shprehet; “Eshtė njė peshqesh pėr Enver Hoxhėn pėr ditėlindjen e tij, meqė thuhet se ka datėlindje, por nuk ka datėvdekje. Kurse unė do tė them kėtė se ka datėvdekje dhe nuk ka datėlindje, tani qė i hiqen dhe kėto monumente kulture qė kishte”. Kėto monumente i pėrkasin kategorisė sė parė, tė dytė dhe tė tretė, ku nė shumicėn e tyre nuk ėshtė vėnė aspak dorė. Janė ekzaktėsisht 37 monumente historike, qė hiqen nga lista e monumenteve tė kulturės. Simbolet me tė cilat ėshtė rritur Tirana nė 50 vjet socializėm, u shuan vetvetiu nga zhvillimi urbanistik nė vitet e pluralizmit. Por kjo nuk ndodh nė fjalorin e qytetarėve ku pėr tė treguar njė zonė nė rrugės “4 Dėshmorėt” thonė; Te shtėpia e Partisė... apo e njėjta gjė pėr kafe “Florėn”. Listės i shtohen edhe 40 monumente qė nuk ekzistojnė fizikisht. Nė kėtė listė mund tė pėrmendim kishėn e Shėn Gjergjit nė fshatin Strumė tė qytetit tė Fierit, nė Lezhė, banesa shtetėrore e Esat Milkės, sot muzeu Etnografik dhe i tėrmetit, e shumė tė tjerė. ndėrkohė njė tjetėr listė me 7 monumente historike do tė ketė ndryshime nė emėrtim. Sipas Bujar Leskajt, shtėpia muze ku u themelua Rinia Komuniste nė Tiranė do tė quhet “Banesė Tiranėse me hajat”. Godina e Liceut ku Enver Hoxha ka zhvilluar aktivitetet do tė quhet godina e Liceut nė Korēė. Kėto monumente, sipas Baēes, zėnė rreth 4-5 pėr qind tė tė gjithė monumenteve tė kulturės nė Shqipėri. Por kjo ka qenė vetėm mbledhja e parė e Kėshillit Kombėtar tė Restaurimit. Sipas Leskajt, tani pėr tani janė propozuar tė hiqen nga kjo listė kėto objekte historike, por do tė ketė edhe tė tjerė, nė muajt nė vazhdim, ashtu sikurse do tė ketė dhe vlerėsime tė reja pėr monumentet e kulturės.

 

Monumentet historike tė hiqen nga lista e Monumenteve tė Kulturės

tirane
Zona pėrreth ish-shtėpisė sė Partisė
Shtėpia muze ku u themelua Partia Komuniste
Shtėpia muze ku u shtyp “Zėri i Popullit”
Shtėpia muze e xha Dyrit, Pezė
Shtėpia e Dalip Karajt, Alltatė-Balldushk
Shtėpia muze e Abdulla Ketės
Shtėpia muze e Zeqir Agollit
Shtėpia e Sabaudin Gabranit
Shtėpia e Halil Shyrit
Shtėpia e Ije Farkės
Shtėpia e Esat Dishnicės
Shtėpia e Xhezmi Dellit
Shtėpia e Riza Dashit
Shtėpia e Thoma Kokushtės
Shtėpia e Shemso Ēelės
Shtėpia e Muhamet Ismail Tufės
Shtėpia muze e Hasan Ēelės
Dyqani Flora
Elbasan
Banesa e Ram Karaxhozit
Banesa e Qamil Zhgunit
Banesa e Ali Dishės
Gramsh
Kasollja e Galigatit
Librazhd
Banesa e Zyra Koēit
Shpella e Guri Muzhaqit
Pogradec
Banesa e Maro Mokrės
Korēė
Shkolla e vjetėr nė fshatin Panarit
Shkolla nė fshatin Kucakė ku ka qėndruar Shtabi i Pėrgjithshėm
Shtėpia e priftit Ziēisht, Devoll
Vlorė
Shtėpia e Feti Elmazit nė Rramic
Banesa e Islam Gjonit
Banesa e Murat Xhelilit
Shtėpia e Halim Xhelos, ku u themelua Komiteti Qarkor Rinor
Tropojė
Lėndina e Dragobisė ku Enver Hoxha ka zhvilluar bisedė me banorėt e zonės
Shkodėr
Qarkori i Partisė
Skrapar
Shtabi i Ushtrisė nė Helmes
Shtėpia ku punoi Enver Hoxha, Helmes
Gjirokastėr
Shtėpia ku u krijua Komiteti Qarkor i Partisė

 

Apollon Baēe
“Monumentet janė mbajtur pėr nostalgji”

Cilat janė arsyet e ēemėrimit tė kėtyre monumenteve historike?
Nė kėtė mbledhje ėshtė diskutuar pastrimi i listės sė monumenteve qė lidhen me diktatorin Enver Hoxha dhe me Partinė. Pėr fat tė keq, ky projekt ka nisur qė nė vitin 1991 dhe pėr njė kohė kaq tė gjatė, akoma nuk ėshtė bėrė pastrimi i kėsaj liste. Mė vjen shumė keq qė nė vitin 2003 Ministria e Kulturės ka botuar njė projektligj tė tillė pėr monumentet e kulturės, pėr tė cilėn pėrveēse nostalgji nuk mund ta quaj gjė tjetėr. Dhe kėtu mund tė them se nuk mund tė quhet monument kulture Lėndina e Dragobisė, vetėm se shoku Enver ulej gju mė gju me popullin.

Pėrveē arsyeve politike, doni tė thoni se kėto objekte nuk kanė pasur vlera?
Kemi biseduar me ministrin e Kulturės pėr tė bėrė pastrimin e kėtyre objekteve, qė pėrveēse lidhen me kohėn politike tė Enver Hoxhės nuk kanė edhe rėndėsi arkitektonike. Kam nėntė muaj nė Institutin e Monumenteve tė Kulturės dhe sot vjen ky rezultat i madh i kėsaj pune, detoksikimi qė ne bėjmė nga e kaluara komuniste ėshtė nė tė mirėn tonė. Padyshim nė njė kategori shumė speciale ėshtė shtėpia ku u themelua partia, apo liceu i Korēės ku studioi Enver Hoxha, i cili nuk ka pse tė quhet i tillė dhe pėr kėtė ne kemi vendosur tė bėjmė ndryshimin e emėrtimit. Por listat do tė rishikohen dhe pėrveēse do tė hiqen shumė monumente do tė shtohen edhe shumė tė tjera.

 

Monumentet qė ndryshojnė emėrtim

  • Tiranė
    Shtėpia muze ku u themelua Rinia Komuniste, tani banesė e Tiranės me hajat
  • Berat
    Shtėpia ku u krijua Komiteti Qarkor i Partisė, Roshnik, tani do quhet banesa nė Roshnik
  • Korēė
    Godina e Liceut ku Enver Hoxha ka zhvilluar aktivitetet tani do quhet godina e Liceut nė Korēė Shtėpia ku u krijua Qarkori i Partisė tani do quhet banesa e Polikseni Theoharit
    Banesa ku ka ndenjur Shtabi i Pėrgjithshėm, Vithkuq, tani do quhet banesa e Ristanėve
  • Vlorė
    Shtėpia muze e vėllezėrve Nushi tani do quhet banesa e vėllezėrve Nushi Shtėpia e Halim Xhelos ku u themelua Komiteti Qarkor Rinor tani do quhet banesa e Halim Xhelos

 

Shtohen komunistėt te varri i Enverit
Pas debateve politike pėr hapjen e dosjeve tė ish-Sigurimit tė Shtetit

Dyfishohen komunistėt te varri i Enver Hoxhės. Diskutimet e politikės pėr rihapjen e dosjeve tė komunizmit, duket se janė shkaku kryesor i kundėrveprimit.

Me rastin e 98-vjetorit tė ditėlindjes sė udhėheqėsit komunist, vizitorėt kanė ardhur nga shumė rrethe tė vendit, madje dhe nga Kosova, ndėrsa mė tė rrallė janė komunistėt e Tiranės.
Ora nuk ka vajtur ende 8 e mėngjesit, ndėrsa te dera kryesore e parcelės sė parė janė mbledhur disa burra. Njė prej tyre hap bagazhin e motorit papaq dhe nxjerr qė andej njė komunikatė, tė pėrbashkėt tė Partisė Komuniste Shqiptare dhe Partisė sė Punės sė Shqipėrisė. Me gėrma tė kuqe dhe me simbolin e draprit dhe ēekanit ėshtė shėnuar titulli “Shqiptari i madh, Enver Hoxha”. “Ka mė shumė se 15 vjet qė reaksioni shqiptar proimperialist ėshtė bashkuar nė aleancėn e tij tė shėmtuar pėr tė denigruar veprėn monumentale tė Enver Hoxhės, duke denigruar kėshtu 50 vjet histori tė lavdishme tė popullit tonė”, shkruhet mes rreshtash. Dy partitė mė tė mėdha, pėrkrahėse tė Enver Hoxhės, nuk lėnė pa pėrmendur shprehjen e presidentit francez De Gol, “Askush mė shumė se Enver Hoxha nuk e meriton thėnien; Lavdia shkon tek ai qė nuk e kėrkon atė”. Furgona me targa rrethesh paralajmėrojnė se vizitorėt po shtohen. Komunistėt e parė tė mbėrritur nė varrezat publike tė Sharrės, kanė vendosur njė poster tė madh tė komandantit tė tyre. Varri i komandantit ėshtė rregulluar, pas shkatėrrimit qė iu bė vetėm pak kohė mė parė. Lulet e kurorat e kanė mbuluar thuajse plotėsisht. Nė orėn 9:30 ėshtė fluksi mė i madh i vizitorėve. Ata kėndojnė kėngėn e famshme “Enver Hoxha e mprehu shpatėn”, nė pritje tė ish-anėtarėve tė Byrosė, prej tė cilėve i vetėm ėshtė ish-ministri Muho Asllani.

Reagimet
Eshtė pikėrisht Muho Asllani qė mban fjalėn e hapjes nė pėrkujtim tė 98-vjetorit tė lindjes sė Enver Hoxhės, i etiketuar prej tij “yll i pashuar”. “Me gjithė kėtė luftė qė po bėhet kundėr komunizmit, Berisha na mori tė keqen se ja ku jemi”, tha ai ndėrsa fjalimin ia ndėrprisnin herė pas here thirrjet pėr Enverin. Seit Lita, njė 68-vjeēar nga Kukėsi, sapo pėrmendet kryeministri nxehet dhe thotė se Enver Hoxha ka ngrėnė bukė te shtėpia e xhaxhait tė tij dhe i ka dhėnė Sali Berishės shkollėn e lartė e kjo s’duhet tė mohohet. Madje, i moshuari nga Kukėsi nis e flet dhe pėr debatin Milo-Kadare. Njė tjetėr reagim erdhi nga ish-anėtari i Komitetit Qendror dhe ish-kryetar i komisionit tė kontroll revizionit. “Dėnimi qė i bėjnė komunizmit ėshtė terror ndaj popullit. Kjo qė po ndodh sot nė politikė mes palėve nė lidhje me ēėshtjen e komunizmit ėshtė gara e demagogjisė, barbarisė, mashtrimit, prostitucionit. Thirrjet dhe kėngėt pėr Enver Hoxhėn dėgjohen deri larg, ndėrsa kėtė vit nuk pati incidente qė shkaktohen nga persona tė panjohur. Vizitat nė varrin e Enverit zgjatėn deri nė drekė, ndėrsa familja e kryen kėtė rit, nė momentet ku s’ka njerėz pėr tė ndenjur pak nė privatėsi pranė varrit tė njeriut tė tyre.

 

Thyerja e varrit

Nė fund tė muajit korrik familja e Enver Hoxhės bėn denoncim nė komisariatin e policisė sė Kombinatit nr.6, aktin makabėr tė thyerjes sė varrit. Brenda njė viti qė nga 3 korriku i vitit tė shkoi varri i Enver Hoxhės ėshtė thyer 7 herė. Kryesisht akte tė tilla pėrkojnė me data, tė cilat kanė lidhje me Enver Hoxhėn, si 10 korriku, festa e ushtrisė, 16 tetori, ditėlindja e tij, 29 nėntori, data e ēlirimit, 11 janari, festa e Republikės, 11 prilli, data e vdekjes... Mes njė interviste qė ne bėmė me djalin e madh tė Enver Hoxhės, Ilirin, ai tha se familja po mendon pėr tė gjetur njė zgjidhje qė varri tė mos preket mė. Mė 16 tetor varri i Enver Hoxhės ishte i ndrequr, por me njė ndryshim. Pllaka ku shėnohej emri, data e lindjes dhe vdekjes dhe fotoja nuk ishin mė mbi mermer vertikalisht, por horizontalisht. Ndryshimi u bė me qėllim ruajtjen nga agresorėt anonimė.

 

  • Furgonet
    Njė prej qytetareve tė Tiranės, tė cilėn e shohim thuajse ēdo vit te varri i Enverit nė pėrkujtim tė ditėlindjes sė tij, na thotė qė si pėr ēudi nuk ka pasur furgonė qė tė ēojnė nga Kombinati nė varreza. Sipas saj, nuk mund tė jetė koincidencė, pasi kėta furgonė janė nė shėrbim tė qytetarėve e s’kanė pse tė mungojnė.
  • bashkimi
    Mė 8 nėntor 2006 nė kongresin e madh, njė ngjarje e rėndėsishme pėr komunistėt do tė ndodhė. Partia e Punės sė Shqipėrisė do tė bashkohet me Partinė Komuniste Shqiptare pėr tė bėrė njė parti tė vetme komunistėsh, ashtu si ka ndodhur rreth 60 vjet mė parė, ku komunistėt nga shumė rrethe tė vendit u bashkuan nė njė tė vetme.
  • pershtypja
    Komunistėve tė ardhur nga rrethet gjėja qė u bėri mė shumė pėrshtypje ishte mungesa e komunistėve tė Tiranės. “Mir tradhtarėt e byrosė qė nuk vijnė, po komunistėt ēfarė frike kanė, mos i vrasin...?”, thonė dy komunistė lezhjanė. Janė po ata qė kur i pyesim na tregojnė me gisht qė mes tė tjerėve ėshtė dhe vėllai i Rita Markos.

 


http://www.gazeta-shqip.com/ 17/10/2006
 

Milo: Shqiptarėt s‘mund tė marrin direktiva nga kafenetė e Parisit

Pėr respekt tė sė vėrtetės historike dhe tė moralit tė pastėr njerėzor po i kthej pėrgjigje Ismail Kadaresė

Paskal Milo

Brenda njė harku tė shkurtėr kohor, Ismail Kadare, me njė mungesė tė theksuar etike, pėr kulturėn dhe moshėn e tij, ėshtė pėrpjekur tė fyejė njė numėr personalitetesh tė shkencės, tė historisė e tė politikės shqiptare. E kam fjalėn pėr akademikėt Kristo Frashėri dhe Rexhep Qosja, pėr prof. dr. Pėllumb Xhufin e shkrimtarin e ministrin e Punėve tė Jashtme tė Shqipėrisė, z. Besnik Mustafaj. Mllefit tė tij tė njohur karakteropatik, tani, sė fundi dhe nė mėnyrė publike e tė hapur, nuk i shpėtova as edhe unė.


Pyetja qė unė kam shtruar ėshtė se pėrse ky njeri i letrave, shkrimtar me emėr, ka nisur njė ofensivė tė tillė shpifėse dhe ka hapur kaq "fronte lufte" kundėr tė tjerėve? Pse po pėrforcon namin e pėrhapur qė shumė vite mė parė, se ėshtė njė sherrxhi qė zihet edhe me kėmishėn e vet? Unė mendoj se Ismail Kadare ėshtė nė njė krizė personale e morale. Ai ishte mėsuar nė periudhėn e komunizmit tė ishte nė qendėr tė vėmendjes, i pėrkėdhelur, i rrethuar jo pa tė drejtė edhe me nderime. Ai ishte anėtar i Partisė sė Punės, deputet, nėnkryetar i Frontit Demokratik tė Shqipėrisė, me njė fjalė pjesėtar i nomenklaturės komuniste. Vepra e tij mė e mirė letrare dhe qė i dha emėr dhe famė u prodhua pikėrisht nė kėtė kohė, e nėn atė regjim. Pasi braktisi vendin nė vitin 1990, atje ku shkoi pėr njė farė periudhe nuk e ndjeu boshllėkun, por shumė shpejt u pa se nuk mund tė shkruante letėrsi tė madhe, konkurruese, nė njė mjedis qė kishte shije e kėrkesa tė larta pėr letėrsinė bashkėkohore. Pėr rrjedhojė, nė mėnyrė graduale filloi tė largohej nga letėrsia e mirėfilltė e tė shkruante mė tepėr ese ose sprova, siē ka qejf vetė Kadareja ta thotė. Por kjo nuk mund t‘i siguronte mė atij atė kujdes e ato ndere qė tregoheshin e bėheshin kur ai shkonte nė Paris nga Shqipėria komuniste, ose kur e braktisi atė. Atėherė e gjeti tė udhės e mė tė lehtė qė tė bėhej gjykatėsi suprem i politikės dhe i politikanėve shqiptarė, duke prerė djathtas e majtas, u pėrpoq, herė mirė e herė keq, tė bėhej referenca ekskluzive e nacionalizmit shqiptar dhe tė ndėrtonte njė filozofi bashkėkohore tė tij me sfond evropian, ku ai tė mbetej pėrsėri nė qendėr. Egocentrizmi ėshtė thelbi i qenies sė tij. Ai ka filluar tė rrėnojė emrin qė ndėrtoi me talentin e tij letrar, sepse nuk kontrollon pasionet e verbra, qė e shtyjnė kundėr gjithēkaje apo tė gjithė atyre qė mendon se i bėjnė hije pėr tė qenė ai dhe vetėm ai i pari nė letėrsi, nė histori, nė politikė, nė etnologji apo sociologji. Ky ėshtė thelbi i krizės sė tij.


Nga pikėpamja intelektuale, jam i zhgėnjyer nga replika e zotit Kadare. U ngjante pothuajse atyre shkarravinave qė janė botuar e botohen me bollėk kundėr meje e kolegėve tė tjerė tė sė majtės nė gazetėn e mikut tė tij "55". E ka shkruar me nervozizėm, ka anashkaluar argumente, pa fakte dhe nuk u ka dhėnė pėrgjigje ēėshtjeve qė unė vetėm se i pėrsėritja, se ato i dinė e i njohin njė shumicė shqiptarėsh. Po e pėrsėris dhe njė herė, se Kadare po bėn gabime tė rėnda nė fushėn e historisė. Kėshilla ime miqėsore do tė ishte: Rrini nė letėrsi, aty ku jeni shquar e lexoheni, mos u ngatėrroni nė histori, se nuk ėshtė fusha juaj e studimeve. Mos diskutoni ēfarė duhet e si duhet ta bėjnė historianėt punėn e tyre dhe nuk jeni ju, as dhe ndonjė pasues i juaj, qė do tė vlerėsoni historianėt dhe nivelin e tyre. Tė paktėn, Kadare duhej tė kishte dėgjuar akademikun e nderuar, enciklopedinė e gjallė tė historisė, Kristo Frashėri, qė i dha mėsime elementare historiografike, e sidomos njė nga parimet bazė tė historiografisė si shkencė, raportin midis faktit historik dhe interpretimit tė tij. Asnjė fakt historik, i mirė apo i keq, nuk mund tė fshihet, tė zhbėhet, tė varroset apo tė harrohet. Liria nė interpretimin e tij, shumėllojshmėria e kėndvėshtrimeve nė gjykimin e tij ka qenė nė shekuj dhe mbetet abc-ja e historiografisė, larmia dhe bukuria e saj. Pėrpjekja e Kadaresė pėr tė mė hedhur mua pėrgjegjėsinė e Enver Hoxhės pėr marrėdhėniet e tij me Titon nė vitin 1947, ėshtė foshnjarake. Ėshtė njė ngjarje qė ka ndodhur dy vjet para se unė tė shihja dritėn e kėsaj bote dhe ėshtė njėsoj sikur tė akuzohej Kadare, qė ka lindur nė mesin e viteve ‘30 pėr marrėveshjen e Mbretit Zog me Pashicin e Jugosllavisė nė vitin 1924! Jam gati t‘i ofroj z. Kadare dokumente historike vendase e tė huaja pėr ta ndriēuar drejt nė interpretimin e ngjarjeve historike, qė kanė qenė e mbeten objekt i studimeve tė mia.


Varfėria e argumenteve nė replikėn e Kadaresė ėshtė aq e dukshme sa nė ndonjė rast tjetėr analog nuk do tė kisha qėndruar tė pėrgjigjesha. Por, meqė ai ėshtė njė autoritet nė letra dhe pėr respekt tė sė vėrtetės historike po i them edhe disa gjėra. Ismail Kadare e ka pasur mik Mehmet Shehun dhe familjen e tij dhe kjo ka qenė puna e tij. Unė nuk e kam takuar asnjėherė dhe po tė doja, nuk e kisha atė mundėsi. Kadare spekulonte nė kohėn kur Mehmet Shehu ishte gjallė. Ai vazhdon tė spekulojė dhe tani, qė Mehmet Shehu ėshtė i vdekur. Letra e vetėvrasjes sė tij ėshtė e vėrtetuar katėrcipėrisht qė ėshtė origjinale dhe kėtė duhet t‘ia ketė thėnė edhe ndonjė mik i tij qė e ka pasur tė administruar zyrtarisht. Kadare nuk gjen ndonjė argument bindės pėr tė goditur, veē pėrsėrit shpifjen mė ordinere tė nxjerrė nga katakombet e miqve tė tij tė medias sė verdhė, se gjoja unė jam njeriu qė i shėrben familjes Hoxha! Unė do ta kisha burrėrinė dhe ndershmėrinė, qė, po qe se do ta kisha takuar ndonjėherė Enver Hoxhėn apo zonjėn Hoxha nė atė kohė, nuk do ta mohoja, siē bėn oborrtari shkrimtar dhe siē nuk bėn Dritėroi popullor. Por, pėr kėtė ēėshtje do tė flasim mė poshtė.


Kadare, nė stilin dhe metodėn e tij tė njohur tė ndėrrimit tė kostumeve sipas stinėve politike, tani qė nė pushtet ndodhet mazhoranca e djathtė, pėrpiqet qė ta pėrkėdhelė pėr ndonjė pėrfitim tė rastit. Ai spekulon nė mėnyrėn mė banale, kur thotė se jam kundėr hapjes sė dosjeve dhe se gjoja ky ėshtė shkaku i revoltės sė tij kundėr meje! Kadare, duke qenė larg, nė Paris, nuk e ndjek nga afėr jetėn politike dhe median shqiptare. Ai bėn sikur nuk e di qė unė jam deklaruar pėr hapjen e dosjeve hapur dhe pa ekuivok, ai nuk e di qė si anėtar i delegacionit parlamentar shqiptar nė Kėshillin e Evropės, unė kam votuar nė favor tė Rezolutės pėr dėnimin e krimeve tė komunizmit. Kadaresė nuk i duhet e vėrteta, atij i duhen njė numėr shpifjesh pėr tė justifikuar njė sulm tė verbėr dhe ku ai "zbulon" nė mėnyrė halucinante dhe me njė imagjinatė tė sėmurė, se gjoja Milo kėrkon tė mbrojė "paratė e grabitura tė popullit shqiptar, tė depozituara jashtė shtetit prej kupolės sė diktaturės". Kadareja, pėr fat tė keq, me ēka thotė, ėshtė bėrė pėr t‘u mėshiruar!


Reagimi i Kadaresė, po e nėnvizoj edhe njė herė, ėshtė njė pėrpjekje e dėshpėruar dhe inatēore pėr tė fshehur tė kaluarėn e tij komuniste. Por ai nuk mund ta bėjė kėtė me shpenzimet e mia, me emrin dhe dinjitetin tim. Meqė Kadare nuk e di ose bėn sikur nuk e di, po i them se unė i pėrkas, nga familja ime dhe ajo e gruas sime, njerėzve qė u pėrndoqėn politikisht, se persona tė familjeve tona kanė vuajtur nė burgjet e komunizmit, se pėr vite tė tėra jemi keqtrajtuar nė punė e nė jetėn publike. Kadare ishte komunist, unė jo, Kadare ishte nė qiellin e shtatė komunist, kur babai im pėrjashtohej pėr herė tė dytė nga PPSH-ja, me motivacionin mė tė rėndė "Armik i partisė dhe i popullit" (shih dosjen nė ish-Arkivin Qendror tė PPSH-sė. Komisioni i Revizionimit, viti 1975) dhe unė largohesha nga Tirana pas njė gjyqi poshtėrues nė kolektivin e "Zėrit tė Popullit". Pėr vite me radhė, nuk m‘u dha e drejta tė shkruaja e tė botoja me emėr, ndėrkohė qė hija e dyshimit, nga ana e regjimit, mė shoqėronte kudo qė shkoja deri nė fund tė viteve ‘80. Nuk ėshtė kėtu qėllimi qė tė bėj biografinė time, se nė tė ka dhe mjaft momente tė bukura njerėzore nė ato kohė, por pėr ta kėshilluar edhe njėherė, nėse pranon, zotin Kadare, qė tė mos luajė me ndjenjat dhe jetėn e njerėzve, se ofendon njė numėr tė madh prej tyre qė kanė vuajtur, por qė e kanė lexuar e respektuar si shkrimtar. Unė gjeta forcė e kurajo qė i fala persekutorėt e familjes sime, ndėrsa shkrimtari komunist, Kadare, asnjėherė nuk gjeti moralin, qė tė paktėn tė heshte pėr bamirėsit dhe protektorėt e tij. Aq mė tepėr t‘i kėrkonte falje Janullės dhe Renatos sė gjorė, qė nuk ėshtė njė histori e nxjerrė nga "Uzina e ndryshkur e ish-policisė sė fshehtė shqiptare", sikurse pėrpiqet ta fshehė Kadare, por njė sjellje makabre, qė duhet t‘i gėrryejė ndėrgjegjen pėr tėrė jetėn.


Stalinizmi ėshtė varianti mė i egėr i komunizmit dhe njė i pėrndjekur jokomunist si unė nuk mund tė bėhet kurrė stalinist. Njė komunist qė i thotė Andre Fontenit, kryeredaktorit tė gazetės mė tė madhe franceze "Le Monde" nė vitin 1984, se pėr tė shkruar romanin "Dimri i Madh" "u pėrqendrova kryesisht te dokumentet dhe stenogramet e takimit tė Hrushovit me shokun Enver, qė i kam riprodhuar pothuajse pa i ndryshuar" dhe qė i raportonte udhėheqjes mė tė lartė shqiptare tė kohės se "Sipas konsultimeve nė Komitetin Qendror u pėrpoqa dhe besoj se arrita tė jap mendimin tonė pėr Hrushovin", ėshtė njė dėshmi e qartė pėr tė parė e gjykuar se kush kishte mundėsi tė ishte stalinist dhe kush jo. Tė paktėn, Kadare tė qėndronte nė pozitat e Hrushovit, qė u deklarua kundėr Stalinit! Nė arkivat shqiptare ka mjaft raporte tė kėsaj natyre apo tė tjera, nga i nderuari Kadare.


Aq lart ka hipur nė fronin e vetėkėnaqėsisė dhe tė megalomanisė ky njeri, saqė i jep tė drejtėn vetes tė caktojė se kush duhet tė jetė nė opozitė ose jo, se cili duhet tė jetė nė pushtet, se cili duhet tė jetė ministėr i Jashtėm i Shqipėrisė dhe ka gjasa tė na caktojė se cili do tė jetė edhe rezultati i zgjedhjeve vendore pas pak kohėsh. Pėr Kadarenė dhe njė takėm njerėzish, politikanėt shqiptarė duhet tė kenė fytyrėn dhe mendjen e tyre qė tė jenė tė vlefshėm pėr Shqipėrinė. Ismail Kadare ka ėndėrruar tė ishte Haveli i Shqipėrisė, por nuk e arriti. Haveli u bė i respektuar nė tė gjithė botėn, jo thjesht se ishte shkrimtar i famshėm, tė tillė ka me shumicė sot dhe i fundit qė u nderua me ēmimin "Nobel" ishte turku Pamuk. Haveli ishte luftėtar i madh i tė drejtave tė njeriut nė vendin e tij, i burgosur politik, iniciator i "Kartės sė 77-ve", njeri me karakter tė fortė e tė qėndrueshėm, qė vuajti dhe luftoi nė vendin e tij. Atdheu, i nderuar Kadare, ėshtė pronė e tė gjithė shqiptarėve, veēanėrisht i atyre qė nuk e braktisin nė ditė tė vėshtira pėr tė shpėtuar lėkurėn e mirėqenien, i atyre qė jetojnė e sakrifikojnė nė Shqipėri dhe qė kanė mundėsi tė kontribuojnė, paēka se do t‘u bėhen edhe kėpucėt me baltė, paēka se nuk do tė kenė energji elektrike tė mjaftueshme, paēka se nuk do tė kenė 24 orė ujė e kondita tė tjera pėr njė jetė tė rehatshme. Ka ikur koha kur shqiptarėt dhe politika e vendit tė tyre, e mirė apo e keqe, mund tė marrin direktiva e tė qeverisen nga kafenetė e bulevardit "Saint-Michel" tė Parisit. Sė fundi, meqė reagimi i Kadaresė ėshtė bėrė nė njė nervozizėm nėntė ballėsh dhe nuk ka qenė nė gjendje vetėkontrolli nė pėrdorimin e fjalėve pa edukatė, i rekomandoj qė shpjegimin e fjalės "horr" mund ta gjejė nė Fjalorin e Gjuhės sė Sotme Shqipe, botim i Akademisė sė Shkencave, faqe 692. I shkon shumė pėrshtat.




Historiku i polemikės


Kadare deklaroi nė 11 tetor

"Bėhet njė lloj pėrpjekjeje pėr rehabilitimin e periudhės sė komunizmit pėr tė mos pėrsėritur rastin monstruoze si ai qė dėgjuam qė kryetari i njė partie politike nė Shqipėri kėrkoi nderim pėr Enver Hoxhėn"


Milo deklaroi nė 12 tetor

"Kadare, njė nxėnės i keq nė fushėn e historisė. Antikomunizmi i tij alibi pėr tė fshehur shėrbimet e tij tė ēmuara pėr diktaturėn. Kur tė tjerėt persekutoheshin Kadare gėzonte

privilegjet e shkrimtarit tė oborrit dhe i ngrinte me

servilizėm, pėr sė gjalli, monumente letrare

diktatorit. Ndėrhyrja e Kadaresė ēoi nė internim e nė fatkeqėsi

njė familje tė thjeshtė e tė varfėr tiranase nė vitet

‘70-tė. Kadare ėshtė i madh ne imagjinatėn letrare, por i

vogėl e cinik si qėnie njerėzore"


Kadare deklaroi nė 14 tetor

"Pėr stalinistėt e tipit Milo s‘ka nevojė opozita e sotme shqiptare. Madje pėr ta s‘kanė nevojė as ish-komunistėt, ata qė dikur sinqerisht besuan nė idetė dhe iluzionin e komunizmit. Nė fund tė fundit, pėr kėta horra pa atdhe tė politikės nuk ka nevojė kurrkush"

 

http://gazetametropol.com/forum.php

Mesazhet e lexuesve  

Emri Mbiemri: Skender Zogu
Data: E Hene, 16 Tetor 2006
Shteti: Fransa
Subjekti: Akuzat tė Paskal Milos
Nukė po e kuptojmė se si njé historian tė klasės dytė guxon t'akuzojė shkrimtarin madhė Ismail Kadaren. Nė lamin e kulturės vepra e Ismail Kadares ashtė vlersue nė tanė botėn. Politikishtė kohė tė fundit shkrimtari ynė ka veprue pėr drejtat legjitimė tė bashatdhetarėt tonė tė Kosovės dhe ka pérkrahė pa rezervė pamėvarsinė e terituarit tonė kur zoti Paskal Milo me shokė nė qeverinė e Fatos Nano kishin lidhje me Miloseviēin dhe deklarojshin haptas se "kryqyteti i Kosovés ashté Beogradi". Mbos tė harrojmė se tė tillė historianėt kanė denigrue periodėn e mbretnisė pa asė njė bazė dhe sot po e zbulojnė vleratė tė zogizmit dhe rolin atdhetarė qė Mbreti Zog I ka lujtė nė historinė e kombit tonė.
 

 

http://www.gazeta-shqip.com  15/10/2006

Dossier

Gazetari rumun: Udhėtimi im nė Tiranėn moderne tė vitit 1933

 

Dashnor Kaloēi

Nė fillimin e viteve ‘30-tė, kryeqyteti shqiptar, Tirana, nėn kujdesin e veēantė tė qeverive tė asaj kohe dhe personalisht tė Mbretit Zog, nisi tė formonte fizionominė e tij, si njė qytet modern i pėrmasave evropiane. Kjo gjė u bė e mundur edhe nė sajė tė punės sė disa prej arkitektėve e urbanistėve tė huaj, mjaft tė njohur nė Evropė (si italiani Brazini), tė cilėt u pajtuan prej Mbretit Zog pėr tė projektuar e ndėrtuar nė kryeqytetin shqiptar rrugė dhe sheshe tė gjera, lulishte e parqe tė gjelbėruara, blloqe me vila tė bukura, pallate pėr punonjėsit e administratės shtetėrore etj. Tė gjitha kėto ndėrtime qė u bėnė nė atė kohė, e kthyen Tiranėn nė njė vend pelegrinazhi pėr shumė turistė dhe gazetarė tė huaj, tė cilėt me shkrimet e reportazhet e tyre bėnė qė kryeqyteti shqiptar tė njihej edhe mė shumė nė sytė e tė huajve. Njė ndėr ata gazetarė qė vizituan Tiranėn dhe shumė qytete e krahina tė Shqipėrisė sė asaj kohe, ishte dhe rumuni Dr. Vlad Banteanu, i cili punonte pėr gazetėn "Cuventul" tė Bukureshtit. Reportazhi i tij: "Tirana, qyteti dhe jeta e kryeqytetit tė Shqipėrisė" (i botuar fillimisht nė gazetėn "Cuvantul"), u pėrkthye nga publicisti e pėrkthyesi i njohur Anastas Plasari dhe u botua mė pas edhe nė gazetėn "BESA" tė Tiranės, mė 4 nėntor tė vitit 1933. Kėtė reportazh, ku flitet me nota optimiste pėr kryeqytetin shqiptar tė asaj kohe, po e japim tė plotė nė kėtė shkrim, duke i qėndruar korrekt edhe gjuhės letrare tė asaj kohe, me tė cilėn ai ėshtė botuar nė gazetėn nė fjalė.

Tirana moderne

Prej pjacė sė Tiranė s‘bėn disa hapa dhe arrin nė rrugėn Mbretnore qė asht njė rrugė moderne. Prej kėtej sheh xhaminė e vjetėr. Nė Tiranė gjen restorante evropianė, kafehane dhe ėmbėltore nė tė cilat njerzija rrin gjer mė 12 tė natės duke harxhuar bakllava dhe kadaif. Gratė nuk hyjnė nė kafene se kėto janė tė rezervuara vetėm pėr burrat. Kur unė bashkė me shoqen time hyra nė kafane, si ēdo evropian ish njė eveniment: Pothuaj u ngritėn tė gjithė mė kėmbė qė tė na shikonin mė mirė. Jeta familjare vazhdon tė jetė e kufizuar dhe e pushtuar prej supersticionesh dhe traditash tė vjetra nga tė cilat memzi po largohet gjenerata e re. Shumė gra prej klasės sė mesme dhe tė ulėt, vazhdojnė tė mbajnė perēen dhje jo vetėm mohamedanėt por edhe tė krishterėt. Hotelet pėrgjithėsisht janė tė pastėr ndonėse nuk kanė komfortet t‘ona (pėrveē hotelet e mirė). Megjith kėto nė ēdo dhomė hoteli gjen mobilie tė reja si dysheqe etj. Vetėm njė gjė mungon e kėtė mund ta konstatosh shumė herė dhe ndėr ne; ujė i rrjedhshėm ndėr dhomat. Nė qytete tash kanė filluar tė bėhen kanalizime. Kjo mungesė e mos rregullimit tė ujit tė mirė rrjedh nga shkaku se duhet sjellė prej vendeve tė largėta, prej maleve e kushton shumė. Gjer sa tė rezervohet kjo ēėshtje ishin shumė tė tjera pėr tė mbaruarė. Prandaj nė Tiranėn moderne ajo qė tė bėn pėrshtypje ėsht tė shohėsh ujė tė ngarkuar nė kafshė, sidomos kur pėr njė kohė tė gjatė nuk bije shi, shterojnė puset, dhe ahere ujė shitėsit janė nė qejf. Kur nė Tiranė dhe nė qytete tė tjerė do tė ketė ujė tė mjaft nė barazim me dritėn e elektrikut, do tė bėhen shumė ndryshime. Vetėm nė njė hotel gjeta ujė tė rrjedhshėm nė njė dhomė. Besoj se gjer mė sot shumica e hoteleve do ta kenė rregulluar ēėshtjen e ujit dhe nė kėtė mėnyrė do tė zhduket dhe njė kujtim i vėshtirė i Orientit. Kudo nė Orient ndjehet era e trėndafilit, gjith kėshtu edhe nė Tiranė; baunknotat shqiptare e kanė kėtė erė tė ėmbėl dhe karakteristike, sa qė beson se nė Shqipėri bankėnotat mbahen prej grave...nė gji. Nė rruga dhe nėpėr kafane, gjen plot lustro qė me kutitė e tyre mbi tė cilat kanė varur furēe, ulen, pa i thirrur nėpėr kėmbė tė klientėve qė rrijnė me qetėsi nė kafehane, ia marrin kėmbėn mbi kuti dhe fillojnė tė lustrojnė...Klienti me indiferencėn e tij orientale nuk kundėrshton e kėshtu pranon tė bėhen kėpucėt dy tri herė nė ditė vetėm me njė lek. Gjithė shqiptarėt i shihja me kėpucė tė lustruara dhe pandehja se e bėjnė nga pėrkujdesja pėr pastėrti. Fort rrallė shihen njerėz qė e heqin kėmbėn nga kutia e lustraxhiut i cili me hidhėrim i shikonte kėpucėt e llustruara. Sa herė delja nga hoteli, mė ndiqnin duke mė thėnė: Llustro zotni! Ata nuk dinin klush isha unė.




Afėr Tiranės tė pret njė rrugė shumė e kujdesur, e gjerė dhe me pemė nga tė dy anėt qė lėshojnė hije; ėshtė Rruga e Durrėsit qė tė shpije afėr uzinave elektrike (njėra e njė shoqėrie italiane dhe tjetra shqiptare) afėr kazermave dhe autorepartit. Kėtej ėshtė dhe njė stacion i vogėl, por modern i radios (3 kė qė lidh Tiranėn me Vjenėn, Zagrebin dhe Brindisin), shkon afėr sheshit t‘aeroplanėve ushtarakė dhe civilė (nė Shqipėri mund tė gjesh aeroplanė qė shkojnė nė ēdo qytet); kėshtu hyn nė qytet me anėn e rrugės "Nana Mbretneshė" qė tė shpije nė qendrėn e qytetit nė pjacėn "Skanderbeg". Nė tė gjithė kohėn e udhėtimit shkon nėpėrmjet rrugėsh tė gjera dhe tė mbjella me dru anėve. Ēuditesh kur sheh ndėrtesa tė mėdha tė shtetit dhe vila private me stil ultramodern sa qė kurrė nuk beson t‘i gjesh kėtu.

Dy uzinat elektrike

Dy uzinat e elektrikut ndriēojnė dhe zbukurojnė kudo nė mbrėmje, e kur hyn nė qytet nuk besohet se je nė Shqipėri. Nė kohėt e para Tirana ka qenė katund. Qė nė kohėt e inidpendencės flitej qė Tirana tė bėhej kryeqytet nga shkaku i klimės sė shėndoshė pozitive sė saj nė qendėr dhe afėr Durrėsit qė ėshtė skela kryesore. Q‘ahere qyteti shquhej nga pastėrtia dhe shtėpitė e fshehura pėrgjysmė prapa mureve prej qerpiēi (plitharė) bėnin pėrshtypje tė kėndėshme. Rrugėt pėrshkonin qytetin nė rregull dhe ishin tė gjata. Njė rrugė, rruga Koēo Kotta, ėshtė 3 km. e gjatė dhe pėrshkon lagjen mė tė vjetėr, lagjia Abdulla bej, dhe shpije gjer afėr malit tė Dajtit. Rrugėt janė tė gjata sepse dhe qyteti ėsht shumė i zgjeruar; zė njė sipėrfaqe prej 12 km. katror. Mė 1880 Tirana ka pasur 20.000 banorė, mė vonė ky nymėr u pakėsua. Nga shkaku i kopshteve shtėpitė janė tė fshehura. Kodrat e shumta dhe malet e rrethit i japin njė pamje tė kėndėshme dhe tė mrekullueshme. Nė lagjet e vjetra rrugėt janė tė qeta, kėtu vazhdon tė rrojė jeta orientale. Tirana nuk ka lojtur ndonjė rol me rėndėsi nė historinė e Shqipėrisė; ėshtė e njė datės sė re, ndonėse mbas traditės thuhet qė ekziston qysh prej kohės sė Skėnderbeut. Ky qytet, simbas De Hshunit, ekziston vetėm qė mė 1600 e ka qenė themeluar prej njė tė quajturi Sulejman Beu. Traditat thonė se ky Sulejman kishte njė shėrbėtor i cili mbas njė ėndrre tė mrekullueshme shkoi nė Pallatin e Padishaut dhe atje arriti tė behet Vezir. Atehere thirri ish-aganė e tij dhe i dhuroi njė ēiflig nė Shqipėri; nė kėtė ēiflig ndodhej edhe katundi Tiranė, qė i pėlqeu kėtij dhe prandaj u stabilizua aty ku ngriti edhe njė xhami qė ėshtė edhe sot dhe quhet "Xhamija e vjetėr"; ėshtė shumė piktoreske dhe ka dekorime tė zografuara nė mėnyrė tė kėndėshme.

Prishja e ndėrtesave tė vjetra

Sot Tirana ėshtė kryeqytet, dhe nė kėtė pėrzijen vjetėrsinat orientale me mbi modernizimin e importuar prej ingjinerėve dhe arqitektėve tė huaj e tė vendit. Qyteti transformohet ēdo ditė dhe ēdo gjė e vjetėr qė i qėndron pėrpara i bije viktimė. Kėshtu do tė sakrifikohen pa sentimentalizma lagjet qė sot vazhdojnė tė jenė tė mbuluara, tė heshtura dhe misterioze prej poezisė orientale. Qyteti i ri ėshtė krej evropian; nga qėndra e pjacės "Skėnderbeg" zgjaten disa bulevarde moderne tė gjera tė shtruara mirė me ronde tė posaēme pėr lule etj. Ēdo gjė qė ndodhej pėrpara ingjinierėve u rrėzua pa mėshirė. Njė xhami i vjetėr dhe e mirė, "Xhamija e Karapicit", u shemb fare pėr t‘i bėrė vend Bashkisė, para sė cilės janė ngrehur njera pas tjetrės tė gjitha godinat e ministrive. Vetėm godina e Parlamentit ka mbetur e vogėl dhe modeste sikurse ka qenė bėrė nė kohėn e Indipendencės, asnjeri nuk u kujtua pėr njė tjetėr godinė madhėshtore. Bulevardet mė kryesore janė; Bulevardi "Zog i I" dhe Bulevardi "Musolini", nė tė cilion ndodhen pothuaj tė gjitha legatat. Rruga "Nana Mbretėreshe" dhe ajo "28 Nėntori" (dit e proklamimit t‘indipendencės nė Vlorė mė 28 nėntor 1912 e cila festohet ēdo vit me shkėlqim) pėrshkojnė dy bulevardetKudo ndėrtesa tė mėdha me beton arme zėnė vėndin e shtėpive tė vjetra; godinat zyrtare, hotelet, magazinat etj. Njė lagje e posaēme e vilave banohet prej nėnpunėsve tė Shtetit dhe prej tė huajve qė merren me tregti, industri, etj, shtrihet nga mali Dajt.

Tregu i qytetit qė gumzhin

Pėrveē dy xhamive tė vjetra (afėr njėrės gjendet njė kube ku ėshtė varrosur themelonjėsi i qytetit Sulejman pasha) nė qėndėr tė qytetit ėshtė dhe pazari ku pasqyrohet jeta e vjetėr qytetare dhe orientale. Rrugėt e ngushta tė pazarit janė plot me dyqane dhe puntorira tė hapura dhe tė zėna me mall tė katundarėve qė i sjellin pėr shitje. Kallaballėk i madh kudo kur bijen nė pazarllėk, blersi me qetėsi karakteristike ulet afėr mallit tė shitėsit dhe bisedon me nge, qoft edhe sikur tė mos ujdisin, niset duke pranuar njė "t‘u ngjat jeta" tė ėmbėl. Rrugėt buēasin prej ēekanėve tė teneqexhinjve, kėpucarėve, opingaxhijve, qė bėjnė opinga prej lėkurėsh ose prej kopertonash tė prishura t‘automobilave. Kėtu shikon shumė fabrikantė fesash,(qeleshe) qė i bėjnė prej leshi tė bardhė pėr katundarė dhe tė zeza pėr tregtarė dhe qytetarė. Nė kėtė pazar mund tė shohėsh dhe tė admirosh punimin e ēibukėve dhe pipave shqiptare prej druri, (specialitet i Tiranės) ose mund tė admirosh punimet e holla tė argjendarėve qė bėjnė punė ari dhe argjendi tė sistemit venecian.

Muzeu privat i armėve tė Eqerem bej Vlorės

Gjith kėshtu sheh armė t‘argjenda ose pisqol me ar tė pastėr, jataganė, thika etj; nga kėto pashė njė koleksion qė meritonte admirim tė math nė muzeun privat tė Eqerem Bej Vlorės nė Vlorė. Fabrikimi i armėve prej argjendi dhe ari ka qenė specialitet i shqiptarėve qė nė kohėt e para. Aprovizionin e gjith Ballkanin sidomos punimi i Kosovės. Jorganxhijt punojnė nė dyqane t‘ hapur, punime tė ndryshme mėndafshi. Midis kėtyre dyqaneve tė vegjėl, janė dhe kafehane nė tė cilat klientėt rijnė pėrdhe dhe thithin kafe prej kualiteti mė tė mirė. Kafexhiu shpie kafe dhe nėpėr dyqanet e zejtarėve ose tregtarėve qė i ka afėr, kėto harxhohen prej tė zotėve tė dyqaneve ose prej myshterinjve tė tyre. Kur kafexhiu merre vilxhanat bosh, nė vėnd tė parave, shėnon me tebeshir nė qepenat e dritares tė debitorit. Asnjeriu nuk i shkon nė mėnd tė fshijė shenjat e kafexhiut gjer sa ky tė marr tė hollat dhe i prish vetė. Kur nuk ka myshteri, shpesh herė edhe para dyqanit shtyp kafe me njė havan tė math. Mė ditėt e pazarit, t‘ enjteve, katundarėt e gjithqė rrethit sjellin produktet e tyre pėr t‘i shitur, pemė, shpendė, vezė, zarzavatet, djath e gjizė, enė tė punura nė Kavajė me formė romake etj.

Tradita e veshjeve popullore

Nė njė rrugė tė posaēme tė pazarit gjenden pėr tė shitur kostume Shqiptare tė bukur me gajtane tė ndryshme pėr burra dhe gra, tė qepura me fill ari tė pastėr; Xhoke tė zeza pėr gra, me tė qepura me harxhe tė rėnda prej ari dhe argjendi, me breza prej argjendi masiv tė rėnda qė peshjojnė disa okė e qė mė shumė i mbajnė gratė e Hotit dhe malėsive. Edhe mėndafshat e punura prej shqiptarėve kanė bukuri nė bojra dhe desen. Mė parė tėrheq pamja piktoreske qė prezantohet prej shumicės sė madhe tė tipave tė bukur tė malsorėve, tė malėsorve shqiptarė, Toskė e Gegė, me kostumet e tyre aq tė ndryshme, Midis kėtyre pėrzijet edhe rroba ushtarake e ushtarave qė kėrkojnė tė takojnė bashkėkatundarėt e tyre qė vijnė nė pazar dhe sė bashku me kėta pėrzijet edhe mveshja evropiane e tregtarėve, qytetarėve dhe vizitorėve tė rrallė t‘ardhur nga vende tė ndryshme sikurse ishem edhe na. Pashė edhe tė tjerė qytete orientale por nuk pėrngjasin me pazaret shqiptare, ndofta nga shkaku i tipeve tė ndryshm qė i popullojnė kėta, i japin njė pamje krejt tė ndryshme.



Disa nga ngjarjet mė kryesore tė politikės shqiptare nė kryeqytet


Tirana dhe historia e saj nė vitet 1913-1923


Pėr historinė e vjetėr tė kryeqytetit shqiptar dhe ngjarjet mė kryesore politike qė ajo kaloi qė nga shpallja e pavarėsisė nė vitin 1912 e deri nė vitin 1927, ka shkruar gjatė nė dy librat e tij voluminozė, "Shqipėria mė 1927", Teki Selenica, ish-funksionar i lartė gjatė viteve tė Monarkisė sė Zogut, i cili ka qenė dhe mbetet dhe njė nga staticienėt e vetėm qė ka bėrė studime e botime tė sakta nė kėtė fushė. Lidhur me kėtė, mes tė tjerash nė atė libėr ai ka shkruar: "Kryeqyteti shqiptar, Tirana, ndahet nė kėto lagje: Abdulla bej, Ali bej, Ismail efendi, Lagjja e re, Pazari, Sylejman pasha, Xhami Sherif dhe ka 2816 shtėpi, 16513 frymė, prej tė cilėve 12513 janė popull autokton edhe 4000 tė ardhur mbas vendosjes sė Tiranės si kryeqytet, ku ditė pėr ditė shtohet popullsia e po shumohen ndėrtesat e shtėpijat. Pėr historinė e kryeqytetit tonė dimė kėto: Tirana deri nė vitin 1600 nuk ka qenė gjė tjetėr veēse njė lėndinė e pyll dhe nuk kish as shtėpi dhe as emėr; nė kėtė vit nė mes lumit Erzen dhe Ishėm, Sylejman beu i shtėpisė sė Barkaj, ngrehu qytetin e sotėshėm dhe e pagėzoi Tiranė pėr kujtim tė njė luftė qė kish fituar nė Persi kur kish vajtur me ushtrinė turke dhe kėshtu qyteti i ri me ngjasim nga Tahran-it tė "Persis" mori emrin Tiranė. Themeluesi i Tiranės Sylejman beu, si ngrehu qytetin e ri vdiq nė Bagdad e zemra e tij pėr shenjė trimėrie, sado qė u mbajt atje, por trup i tij ish sjellė nė Shqipėri ku ėshtė varrosur nė xhaminė e vjetėr tė qytetit. Tirana deri nė mbarimin e luftės ballkanike, si qėndėr nėnprefekture, mbeti nė dorėn e turqve dhe mbas ikjes sė kėtyre ra nė dorėn e ushtrisė serbe dhe mbas pak kohe si vendosi Konferenca e Ambasadorėve nė Londėr, mbeti si kurdoherė tokė shqiptare. Mė 1913 kur Esat Toptani u nda nga Vlora dhe erdh nė Durrės e me njė grusht pasanikėt e tij formoi qeverionė e "Shqipėrisė sė Mesme", Tirana ish pjesa e kėsaj qeverie e cila si kufi me qeverinė e Vlorės kiushte Shkumbinin. Mė 1914, mbas ardhjes nė Durrės tė mbretit, Tirana u bashkua me vendet e tjera tė Shqiprisė, por mjerisht mbas pak kohe me Musa Qazimrat, Haxhi Qamilrat e saj u bashkua me rebelėt dhe u bė selia e rebelizmės e cila mė 3 Shtator 1914 shtėrngoi mbretin tė lėrė Durrėsin e t‘ikė nga Shqipėria. Mė 1 Tetor 1914 kur Esad Toptani arriti nė Durrės e mori qeverimin nė dorė, Tirana pak kohė qėndroi nėn urdhrin e tij, por mė vonė nėn kryesinė e Musa Qazimit ēpalli kryengritjen kundėr tij dhe rrethoi Durrėsin, deri sa mė 20 maj 1915 ra nė dorėn e Serbėve tė cilėt siguruan stabilitetin e Qeverisė sė s‘Esadit e cila veproi me njė drejtėsi shėmbėllore kundra rebelėve dhe kėta i faroi nėpėr burge dhe litar. Mė 23 Kallnuer 1916 si u ēduk qeverisi i Esadit dhe ky iku nga Shqipėria, Tirana ra nė dorė tė Austriakėve dhe qėndroj deri sa mė 25 Tetor 1918 u mbloth Kongresi i Durrėsit dhe zgjodhi delegatin e saj dhe kėshtu si gjith pjesėt e Shqipėrisė dhe Tirana hyri nė sundimin e kombit. Mė 21 Kallnuer 1920 kur u ēel Kongresi i Lushnjes, Tiranėn e vendosi si seli provizore tė qeverisė kombėtare dhe kėshtu prej asaj date Tirana ėshtė kryeqyteti Shqiptar. Tirana mbas kėsaj date ėshtė bėrė dėshmitar i kėtyre ngjarjeve: Fuqitė italiane nė mbledhjen e Lushnjes mbasi panė me syt e tyre guximin, patriotizmin, trimėrinė dhe vullnetin e njė kombi tė bashkuar, dal nga dal u larguan nga Shqipėria dhe kėshtu Tirana pėr herėn e parė priti Kėshillin e Naltė tė formuem prej Z.z. Aqif Elbasnai, Dr. M. Turtulli, Emzot Bumēi e Abdi Toptani, dhe kabinetin shqiptar tė formuar prej Z. Z. Sulejman Delvina, A. Zogu, M. Konica, Sotir Peci, Ndoc Ēoba, Eshref Frashėri, e Idhomone Kosturi. Mė 13 Mars 1920 Tirana mori nė gjirin e vet administratėn e Shkodrės dhe mė 26 maj 1920 dhe atė tė Korēės. Mė 13 Qershor 1920 Tirana dėgjoi vrasjen e Esadit dhe shpėtoi nga lėvizja kryengritėse e Esadistėve dhe nga rebelimi i ngushtė i kėtyre fuqive. Mė 2 Gusht 1920 pėr herė tė parė Tirana mbas Baronit Aliotit, priti pėrfaqėsuesin e Italisė, Conte Mazonin me tė cilin qeveria nėnshkroi paktin e parė tė dorzimit tė Vlorės mbas njė lufte plot heroizėm e nder. Mė 17 Gusht 1920 Tirana mori sihariqin e lirimit tė Vlorės, tė cilėn e bashkoi nė fatin e motrave tė saj.

Tirana nė vitin 1921

Mė 21 Prill 1921 Tirana pa ēeljen e parlamentit tė parė tė Shqipėrisė. Mė 9 nėndor 1921 Qeveria Shqiptare e Tiranės mori lajmin e gėzuar se pushtetet e mėdhenj njohin Shqipėrinė de jure et facto si njė shtet indipendent. Mė 7 Dhjetor 1921 Mustafa Kruja me shokė bėnė cup d‘etat-nė dhe detyruan kryeministrin Z. Pandeli Evangjeli tė japė dorėheqjen i cili e dha dhe kabinetin e formoi Hasan Prishtina dhe ky mė 11 Dhjetor 1921 u detyrua tė japė emisionin dhe nė kėtė rsat u formue kabineti provizor prej Z. Idhomene Kosturi e Drejtorve tė Ministrive. Mė 22 Dhjetor 1921 Tirana pa mbledhjen ekstraordinare tė Parlamebntit i cili rrėzoi deputet e Drinit, dhe dy anėtarėt e Kėshillit nalt. Z. Aqif Elbasanin e Imzot Bumēin dhe nė vend tė kėtyre zgjodhi Z. Ymer Pasha Vrionin e Ndoc Pistullin. Mė 24 Dhjetor 1921 dhanė dorėheqjen dhe dy antarėt e tjerė tė Kėshillit tė nalt Z. M. Turtulli dhe Abdi Toptani dhe nė vend tė tyre u zgjodhėn Refik Toptani e Sotir Peci, gjith nė kėtė datė u formua dhe kabineti nėn kryesinė e Z. Xhaferr Ypi.

Tirana nė vitin 1922

Mė 8 Mars 1922 si u vra nė Valias trimi i paharruar Meleq Frashėri, Tirana pati fatin e zi tė shohė rebelėt e Mustafa Krujės, Zija Dibrės e tė Elez Jusufit tė cilėt hynė brenda nė qytet dhe luftuan nėpėr rrugėt e tij deri sa u ēduknė me heroizmin e rrallė tė Ministrit tė P. Mbrendėshme, A. Zogut, i cili u mbyll nė pallatin e Parlamentit dhe atje vendosi tė vdiste pėr tė mos shkelur dinjitetin shtetnor, dhe mbas disa ditėsh, si kėta ashtu dhe rebelėt e qarkut tė Durrėsit, me shpejtėsi rrufeje, i dėrmoj dhe nė kryeqytet u ngreh njė gjykatore e shtetrrethimit e cila gjykoj dhe dėnoj shkaktarėt e kryengritjes.

Tirana nė vitin 1923

Tirana nė vitin 1923 shkoi nė njė qetėsi e punė dhe e vetmja ngjarje me rėndėsi ėshtė kjo: Mė 3 Mars 1923 Kryeministri Z. Xhaferr Ypi u zgjodh antar i Kėshillit tė naltė dhe kėshtu bara e formimit tė kabinetit iu ngarkua Z. A. Zogut, i cili duke mbajtur dhe dikasterin e Ministrisė sė P. Mbrendėshme, formoj kabinetin e ri nė kohėn e tė cilit u bėnė zgjedhjet pėr asamblenė konstituente dhe u provokua, nė fitimin e opozitės, pėrēarja e partis qeveritare.


 

http://www.sot.com.al/ Sunday, 15 October 2006 

Kadare: Milo, njė historian fals

Image Konflikti mes shkrimtarit Ismail Kadare dhe kreut tė PDS Paskal Milo ka nisur nė pėrfundim tė festimeve pėr festėn e Pezės. Nė kėtė organizimi figura tė ndryshme tė opozitės, mes tė cilave edhe Milo kanė nderuar figurėn e Enver Hoxhės, duke patur respekt edhe pėr Konferencėn e Pezės, e cila sipas tyre ka qenė njė veprimtari qė ka ndikuar nė historinė e vendit. Mė pas Milo ka shprehur mendimin e tij edhe pėr sa i pėrket nderimit tė figurave tė diktaturės. Milo u shpeh pro nderimit tė tij dhe tė gjithė figurave tė kėsaj Konference me rėndėsi historike pėr vendin tonė.Kėshtu nė njė nga seancat plenare, ku deputetėt nisėn si padashje tė evokonin kohėn e diktatorit shqiptar, duke folur pėr figurėn dhe bėmat e tij, kreu socialdemokrat ėshtė shprehur se askush nuk duhet tė frikosohet nga figura e ish diktatorit, 20 vjet pas vdekjes sė tij. Kaq ka mjaftuar dhe Kadare ka sulmuar Milon, duke e quajtur njė shėrbėtor tė detyruar tė komunizmit. Mė pas Milo i ėshtė pėrgjigjur Kadaresė, duke e quajtur kėtė tė fundit njė servile t ėish-dikatatorit, qė i thurte laved nė kohėn qė ai ishte gjallė, ndėrsa tani ka nisur tė pėrbuzė atė qė dikur i thurrte elozhe. “Kur tė tjerėt persekutoheshin Kadare gėzonte privilegjet e shkrimtarit tė oborrit dhe i ngrinte me servilizėm, pėr sė gjalli, monumente letrare diktatorit. Ndėrhyrja e Kadaresė ēoi nė internim e nė fatkeqėsi njė familje tė thjeshtė e tė varfėr tiranase nė vitet ’70-tė”, ėshtė shprehur Milo. Ai ka deklaruar se Kadare nuk ka njohuri pėr historinė dhe nuk ka asnjė lidhje me tė. Milo e ka quajtur Kadarenė njė shėrbėtor tė ulėt tė komunizmit dhe ka deklaruar se ai ka qenė tipi i personit qė i shėrbente me tė gjitha mėnyrat komunizmit dhe figurave tė tij. Me kėtė deklaratė Kryetari i PSD-sė ka dashur tė demaskojė fytyrėn e vėrtetė tė shkrimtarit tė madh shqiptar, qė sipas tij i ka shėrbyer intensivisht diktatorit dhe sot pėrpiqet ta fshehė kėtė fakt pas statusit tė antikomunistit. Njė antikomunist i shtirur pėr Paskal Milon.

 


 

http://www.gazeta55.net/
Data: 15/10/2006, ora

 Ramsfeld i impresionuar nga vendosmėria e Berishės pėr reformat
 

SHBA ka dhėnė dje njė shenjė tjetėr tė mbėshtetjes ndaj qeverisė sė djathtė tė z Berisha pasi vetė Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-sė, z.Donald Ramsfeld nė njė letėr tė hapur pėrgėzon Shqipėrinė pėr reformat dhe transformimin e vazhdueshėm nė fusha tė ndryshme

 

Sekretari i Mbrojtjes i SHBA-sė z.Donald Ramsfeld nė njė leter tė hapur pėr qytetarėt shqiptarė ėshtė shprehur se trasformimi i Shqipėrisė dhe marrėdheniet me Shtetet e Bashkuara tė Amerikės nė keto 15 vitet e fundit janė tė mrekullueshme. Ai ka theksuar gjithashtu si shumė tė dobishme takimet  dhe diskutimet qė pati nė Tiranė me Presidentin e Republikės Moisiu, me Kryeministrin Berisha dhe me Ministrin e Mbrojtjes Mediu.“U impresionova nga vendosmeria e tyre pėr tė bėrė reformat e nevojshme pėr anėtarėsim nė NATO”, - shprehet z.Ramsfeld nė lidhje me takimet qė pati me zyrtarėt mė tė lartė shqiptarė nė datat 26-27 Shtator nė Tiranė. - “Unė gjithashtu isha i nderuar tė takoja dhe tė falenderoja disa ushtarė shqiptarė pėr shėrbimin e tyre nė Irak. Ata mund tė krenohen pėr ēfarė kanė ndihmuar qė tė arrihet nė luftėn kundėr terrorizmit, - shkruan Sekretari amerikan i Mbrojtjes z.Ramsfeld nė letrėn e tij tė hapur pėr qytetarėt shqiptarė”. Nė letrėn e tij tė hapur qė vjen vetėm pak ditė pas vizitės sė tij nė Tiranė, Sekretari  Ramsfeld shprehet: “Me kėtė letėr tė hapur dua tė falenderoj popullin Shqiptar pėr mikpritjen e shkėlqyer qė rezervoi gjatė vizitės sime. Unė isha njė nga 11 ministrat e Mbrojtjes qė erdhėn nė Tiranė pėr Ministerialin e Mbrojtjes sė Europės Juglindore, i cili ėshtė kthyer nė njė forum tė vlefshėm pėr vendet e rajonit pėr tė diskutuar ēėshtjet politike dhe tė sigurisė” - shprehet z. Ramsfeld. Nė letrėn e tij drejtuar qytetarėve dhe zyrtarėve shqiptarė, Sekretari amerikan i Mbrojtjes z. Donald Ramsfeld thekson si shumė impresionuese zhvillimet mė tė fundit nė Shqipėri: “Nė ēdo vizitė rritja e tregtisė dhe gjallėrisė nė rrugėt tuaja ėshtė bėrė mė shumė e dukshme. Ju duhet tė jeni krenarė pėr tė gjitha cfarė keni bėrė nė njė kohė relativisht tė shkurtėr” - shprehet nė letrėn e tij Sekretari Ramsfeld. Nė fund tė letrės sė tij z.Ramsfeld shprehet se SHBA vlerėson vendosmėrinė dhe kontributet e Shqipėrisė nė pėrpjekjet e rėndėsishme tė rreshtimit tė saj pėrkrah vendeve qė janė rreshtuar nė luftėn globale kundėr terrorizmit dhe se mirėpresin rritjen e rolit tė Shqipėrisė nė sigurinė Euro-Atlantike.

 

 

http://www.gazeta-shqip.com 15/10/2006

Reagon shkrimtari i madh: Pėr respekt tė publikut shqiptar po i pėrgjigjem Paskal Milos

Kadare: Milo, mbrojtėsi i familjes "Hoxha"

Dikush i ka kėrkuar tė ndėrhyjė pėr tė hedhur baltė

Ismail Kadare

Mė datėn 11 tetor, nė emisionin shqip tė "Zėrit tė Amerikės", pyetjes lidhur me dėnimin e krimeve tė komunizmit nė Shqipėri dhe hapjes sė arkivave tė fshehta, i jam pėrgjigjur, ashtu si shumica e shqiptarėve, nė formė pohuese. Lidhur me kėtė, kam shtuar se ėshtė monstruoze kėrkesa pėr nderimin e diktatorit komunist.

Ndonėse pėr kėtė tė fundit nuk kam pėrmendur ndonjė emėr, kryetari i Partisė sė Demokracisė Sociale, Paskal Milo, ka shpėrthyer kundėr meje njė fushatė histerike, duke kapėrcyer ēdo masė tė asaj qė quhet pėrgjigje proporcionale.

Personazhi ėshtė i njohur. Nė rastin e njė anketimi pėr vrasjen ose vetėvrasjen e ish-kryeministrit shqiptar mė 1981, e kemi parė tė gjithė kur ka dalė nė ekran tė TV-sė me njė letėr kinse origjinale tė viktimės, pėr tė ēorientuar publikun shqiptar dhe pėr tė mbrojtur tezėn zyrtare, se ish-kryeministri nuk ėshtė vrarė prej shokėve tė tij tė Byrosė Politike. Ėshtė e qartė se sa herė qė familjes Hoxha i duhet njė ndėrhyrje e shpejtė pėr diēka, ky personazh ėshtė i pamunguar. Por kjo ėshtė punė e tij.

Ajo qė nuk ėshtė vetėm punė e tij, por ka tė bėjė me gjithė shoqėrinė shqiptare, ėshtė se ky njeri paraqitet si historian. Ai bėn pjesė nė ekipin qė ka mbrojtur e vazhdon tė mbrojė falsifikimet e rėnda tė historisė, ato qė, ashtu si nė krejt ish-perandorinė komuniste kanė ndodhur, por nė mėnyrė tė shumėfishuar nė Shqipėri. Do tė mjaftonte vetėm njė shembull, pėr tė kuptuar se sa larg shkon ky falsifikim. Ėshtė fjala pėr aktin mė tė turpshėm tė historisė shqiptare, e ndoshta tė krejt Evropės, propozimi qė udhėheqja e kėtij vendi i bėri Titos nė 1947-ėn pėr bashkimin e Shqipėrisė me Jugosllavinė. I trembur prej shantazheve tė jugosllavėve, tė cilėt e kanė letrėn origjinale, Enver Hoxha nė librin "Titistėt", shkruar e botuar pak para vdekjes, ėshtė i detyruar ta pohojė kėtė propozim. Justifikimet e tij, se udhėheqja shqiptare donte tė provonte se sa i poshtėr ishte Titoja nėse e pranonte, janė pėr tė qeshur. Gjer mė sot nuk ėshtė njohur nė botė ndonjė rast, kur njė qeveri i bėn dhuratė vendin e vet njė tjetėr qeverie, pėr tė provuar se sa e keqe ėshtė kjo qeveri e dytė. Historianėt e tipit Milo jo vetėm nuk merren kurrė me kėsi tė vėrtetash, por pėrgjojnė e vigjilojnė qė askush tė mos i zbulojė ato.

Tė kthehemi te pohimi qė kam bėrė nė "Zėrin e Amerikės". Ėshtė pohimi i zakonshėm, i shqiptuar kėto ditė nga, sė paku, tre ēereku i shqiptarėve. Nisur nga kjo, vetvetiu del pyetja: pėrse ky tėrbim kundėr njė shkrimtari, i cili, nė kėtė rast, nuk ka thėnė ndonjė gjė fort origjinale? Nga vjen ky pėrqendrim i goditjes te njė njeri, nė kohėn kur ēėshtja e shtruar ka lidhje me gjithė shoqėrinė shqiptare?

Shumė vite mė parė kam propozuar publikisht hapjen e arkivave tė fshehta dhe dėnimin e krimeve, por nė asnjė rast nuk kam kėrkuar tė jap pėrshtypjen e njė nismėtari, ngaqė kam menduar se njė proces i tillė do tė ishte i thellė, atėherė kur tė vinte si nevojė e ndėrgjegjėsimit tė krejt shoqėrisė. Nė intervistėn e "Zėrit tė Amerikės" nuk ka gjithashtu ndonjė zell tė tepruar, pėrkundrazi, ėshtė theksuar disa herė se ky proces jo i gėzueshėm, pėrveēse duhet tė jetė i kufizuar vetėm te njerėzit publikė, duhet bėrė me seriozitet, pa nervozizėm e pa ndjenjė revanshi.

Pėrsėri del pyetja, pėrse atėherė ky acarim kaq i pakontrolluar? Ėshtė e qartė se kemi tė bėjmė me njė mllef tė grumbulluar, njė urrejtje tė ftohtė e njė hakmarrje qė pret tė shpėrthejė.

Nė parathėnien e librit "Vilsoni e Genci" tė autorit Sadik Bejko, libėr qė u kushtohet dy poetėve tė pushkatuar mė 1977-ėn, Vilson Blloshmit e Genc Lekės, kam shkruar, midis tė tjerash, se sa herė qė nė Shqipėrinė e sotme dikush do tė shkelė ca gjėra, qė pėr stalinistėt quhen tabu, kundėr tij hakmarrja nuk do tė vonojė. E ndėr dy tabutė kryesore janė pėrmendur: krimet e diktaturės dhe paratė e grabitura tė popullit shqiptar e tė depozituara jashtė shtetit prej kupolės sė diktaturės. Ndėr kėto, ndėrsa tabuja e parė ėshtė duke u thyer, e dyta vazhdon tė jetė siē ka qenė.

Me sa duket, kėtu qėndron kyēi qė shpjegon histerinė e papėrmbajtur tė Milos. Ashtu si herėt e tjera, dikush i ka kėrkuar tė ndėrhyjė. Tė ndėrhyjė pėr tė hedhur baltė mbi njė shkrimtar tė njohur, vetėm se ka shprehur njė mendim qė stalinistėve shqiptarė iu prish punė. Me kėtė ata duan tė bėjnė njė provė force, tė tregojnė se janė ende nė gjendje tė mbyllin gojėt e njerėzve, si dikur. Ata duan tė paralizojnė mendimin e lirė dhe, bashkė me tė, procesin e zbulimit tė krimeve, qė Kėshilli i Evropės, bashkė me ndėrgjegjen shqiptare, e kėrkojnė sot mė fort se kurrė.

Ndėrkaq, ne e dimė se kjo nuk ėshtė veēse njė trysni kufomash. Koha e tyre ka vdekur. Tė tilla janė edhe shantazhet e tyre, shpifjet e nxjerra nga uzina e ndryshkur e ish-policisė sė fshehtė shqiptare, shpifje qė nė gojėn e njė kryetari partie tingėllojnė dyfish tė neveritshme. Pėr stalinistėt e tipit Milo s‘ka nevojė opozita e sotme shqiptare. Madje pėr ta s‘kanė nevojė as ish-komunistėt, ata qė dikur sinqerisht besuan nė idetė dhe iluzionin e komunizmit. Nė fund tė fundit, pėr kėta horra pa atdhe tė politikės nuk ka nevojė kurrkush.


"Ai bėn pjesė nė ekipin qė ka mbrojtur e vazhdon tė mbrojė falsifikimet e rėnda tė historisė"


"Kemi tė bėjmė me njė mllef tė grumbulluar, njė urrejtje tė ftohtė e njė hakmarrje qė pret tė shpėrt"



Mė shume

Milo: Kadare ngrinte monumente pėr diktatorin
 

Akuza

Milo: Kadare ngrinte monumente pėr diktatorin

 

 

Kreu i Partisė Socialdemokrate, Paskal Milo, deklaroi para tri ditėsh, se shkrimtari Ismail Kadare ėshtė thjesht njė nxėnės i keq nė fushėn e historisė. Sipas tij, "kur tė tjerėt persekutoheshin, Kadare gėzonte privilegjet e shkrimtarit tė oborrit". Ndėrsa shkon mė tutje, kur akuzon shkrimtarin se nė kėtė pozicion, nė atė kohė, ai ngrinte me servilizėm pėr sė gjalli monumente letrare tė diktatorit. "Ndėrhyrja e Kadaresė ēoi nė internim e nė fatkeqėsi njė familje tė thjeshtė e tė varfėr tiranase", thekson Milo. Kėtu ai i referohet njė ngjarjeje tė ndodhur nė vitet ‘70.


Mė shume

Kadare: Milo, mbrojtėsi i familjes "Hoxha"
 

 

 
http://www.panorama.com.al/   14 Tetor 2006
 
 
Faqe 5 - Politikė

 

 

 

“Politika s’ka nevojė pėr njė horr si Milo”

Shkrimtari i njohur Kadare i pėrgjigjet politikanit, Paskal Milo
 

“Pėr respekt tė publikut shqiptar, po i pėrgjigjem Paskal Milos”. Kėshtu e nis reagimin e tij shkrimtari i njohur, Ismail Kadare, nė pėrgjigje tė opinionit tė kryetarit tė Partisė Demokracia Sociale, Paskal Milo, qė e ka cilėsuar “shkrimtar tė oborrit komunist” gjatė njė interviste para disa ditėsh nė gazetėn “Panorama”. Mė poshtė po e japim tė plotė reagimin e Kadaresė.

Mė datėn 11 tetor, nė emisionin shqip tė “Zėrit tė Amerikės”, pyetjes lidhur me dėnimin e krimeve tė komunizmit nė Shqipėri dhe hapjes sė arkivave tė fshehta, i jam pėrgjigjur, ashtu si shumica e shqiptarėve, nė formė pohuese. Lidhur me kėtė kam shtuar se ėshtė monstruoze kėrkesa pėr nderimin e diktatorit komunist.
Ndonėse pėr kėtė tė fundit nuk kam pėrmendur ndonjė emėr, kryetari i Partisė sė Demokracisė Sociale, Paskal Milo, ka shpėrthyer kundėr meje njė fushatė histerike, duke kapėrcyer ēdo masė tė asaj qė quhet pėrgjigje propocionale.
Personazhi ėshtė i njohur. Nė rastin e njė anketimi pėr vrasjen ose vetėvrasjen e ish-kryeministrit shqiptar mė 1981, e kemi parė tė gjithė kur ka dalė nė ekran tė TV. Me njė letėr kinse origjinale tė viktimės, pėr tė ēorientuar publikun shqiptar dhe pėr tė mbrojtur tezen zyrtare, se ish-kryeministri nuk ėshtė vrarė prej shokėve tė vet tė Byrosė Politike. Eshtė e qartė se sa herė qė familjes Hoxha i duhet njė ndėrhyrje e shpejte pėr diēka, ky personazh ėshtė i pamunguar. Por kjo ėshtė punė e tij.
Ajo qė nuk ėshtė vetėm punė e tij, por ka tė bėjė me gjithė shoqėrinė shqiptare, ėshtė se ky njeri paraqitet si historian. Ai bėn pjesė nė ekipin qė ka mbrojtur e vazhdon tė mbrojė falsifikimet e rėnda tė historisė, ato qė, ashtu si nė krejt ish-perandorinė komuniste, kanė ndodhur, por nė mėnyrė tė shumėfishuar nė Shqipėri. Do tė mjaftonte vetėm njė shembull, pėr tė kuptuar se sa larg shkon ky falsifikim. Eshtė fjala pėr aktin mė tė turpshėm tė historisė shqiptare, e ndoshta tė krejt Evropės, propozimi qė udhėheqja e kėtij vendi i bėri Titos mė 1947 pėr bashkimin e Shqipėrisė me Jugosllavinė. I trembur prej shantazheve tė jugosllaveve, tė cilėt e kanė letrėn origjinale, Enver Hoxha nė librin “Titistėt”, shkruar e botuar pak para vdekjes, ėshtė i detyruar ta pohojė kėtė propozim. Justifikimet e tij, se udhėheqja shqiptare donte tė provonte se sa i poshtėr ishte Titoja nėse e pranonte, janė pėr tė qeshur. Gjer mė sot nuk ėshtė njohur nė botė ndonjė rast kur njė qeveri i bėn dhuratė vendin e vet njė tjetėr qeverie, pėr tė provuar se sa e keqe ėshtė kjo qeveri e dytė. Historianet e tipit Milo jo vetėm nuk merren kurrė me kėsi tė vėrtetash, por pėrgjojnė e vigjilojnė qė askush tė mos i zbulojė ato.
Tė kthehemi tek pohimi qė kam bėrė nė “Zėrin e Amerikės”. Eshtė pohimi i zakonshėm, i shqiptuar kėto dite nga, sė paku, treēereku i shqiptarėve. Nisur nga kjo vetvetiu del pyetja: pėrse ky tėrbim kundėr njė shkrimtari, i cili, nė kėtė rast, nuk ka thėnė ndonjė gjė fort origjinale? Nga vjen ky pėrqendrim i goditjes tek njė njeri, nė kohėn kur ēėshtja e shtruar ka lidhje me gjithė shoqėrinė shqiptare?
Shume vite mė parė kam propozuar publikisht hapjen e arkivave tė fshehta dhe dėnimin e krimeve, por nė asnjė rast nuk kam kėrkuar tė jap pėrshtypjen e njė nismėtari, ngaqė kam menduar se njė proces i tillė do tė ishte i thellė atėherė kur tė vinte si nevojė e ndėrgjegjėsimit tė krejt shoqėrisė. Nė intervistėn e “Zėrit tė Amerikės” nuk ka gjithashtu ndonjė zell tė tepruar, pėrkundrazi, ėshtė theksuar disa herė se ky proces jo i gėzueshėm, pėrveēse duhet tė jetė i kufizuar vetėm tek njerėzit publikė, duhet bėrė me seriozitet, pa nervozizėm e pa ndjenjė revanshi.
Pėrsėri del pyetja, pėrse atėherė ky acarim kaq i pakontrolluar? Eshtė e qarte se kemi tė bėjmė me njė mllef tė grumbulluar, njė urrejtje tė ftohtė e njė hakmarrje, qė pret tė shpėrthejė.
Nė parathėnien e librit “Vilsoni e Genci”, tė autorit Sadik Bejko, libėr qė u kushtohet dy poetėve tė pushkatuar mė 1977, Vilson Blloshmi e Genc Leka, kam shkruar, midis tė tjerash, se sa herė qė nė Shqipėrinė e sotme dikush do tė shkele ca gjėra, qė pėr stalinistėt quhen tabł, kundėr tij hakmarrja nuk do tė vonojė. E ndėr dy tabutė kryesore janė pėrmendur: krimet e diktaturės dhe paratė e grabitura tė popullit shqiptar e tė depozituara jashtė shtetit prej kupolės sė diktaturės. Ndėr kėto, ndėrsa tabuja e pare ėshtė duke u thyer, e dyta vazhdon tė jetė siē ka qenė.
Me sa duket, kėtu qėndron kyēi qė shpjegon histerinė e papėrmbajtur tė Milos. Ashtu si herėt e tjera, dikush i ka kėrkuar tė ndėrhyjė. Tė ndėrhyjė pėr tė hedhur baltė mbi njė shkrimtar tė njohur, vetėm se ka shprehur njė mendim qė stalinistėve shqiptarė u prish punė. Me kėtė ata duan tė bėjnė njė provė force, tė tregojnė se janė ende nė gjendje tė mbyllin gojėt e njerėzve, si dikur. Ata duan tė paralizojnė mendimin e lirė dhe, bashkė me tė, procesin e zbulimit tė krimeve, qė Kėshilli i Evropės, bashkė me ndėrgjegjen shqiptare e kėrkojnė sot mė fort se kurrė.
Ndėrkaq ne e dimė se kjo nuk ėshtė veēse njė trysni kufomash. Koha e tyre ka vdekur. Tė tilla janė edhe shantazhet e tyre, shpifjet e nxjerra nga uzina e ndryshkur e ish-policisė sė fshehtė shqiptare, shpifje qė nė gojėn e njė kryetari partie tingėllojnė dyfish tė neveritshme. Pėr stalinistėt e tipit Milo s’ka nevojė opozita e sotme shqiptare. Madje pėr ta s’kanė nevojė as ish-komunistėt, ata qė dikur sinqerisht besuan nė idetė dhe iluzionin e komunizmit. Nė fund tė fundit, pėr kėta horra pa atdhe tė politikes nuk ka nevojė kurrkush.

14 tetor 2006, Ismail Kadare
Titulli origjinal i reagimit tė shkrimtarit tė njohur: “Pėrgjigje Paskal Milos”

 


 

http://www.gazeta-shqip.com

14/10/2006

Vila e Zogut, gardistėt i lėnė vendin pronarit tė parė

Pas dhėnies sė vilės, ēfarė ndodh nė ndėrtesėn gjigante

Vali Qyrfyēi

Krenare, ndonėse e rrėnuar nga marsi i ēmendur i vitit 1997, vila e Zogut pret zyrtarisht pronarėt e rinj, ndėrsa Oborri Mbretėror, me tė marrė nė dorė dokumentin e pronėsisė, ėshtė vėnė nė lėvizje. Institucionet dhe subjektet private qė kanė antenat e tyre te vila do tė duhet tė lidhin kontrata tė reja ose tė tėrhiqen pa zhurmė nga objekti deri mė sot rezidencė presidenciale dhe qeveritare. Duhet tė bėjnė llogaritė e reja me pronarin e ri.

Zyra e Kthimit tė Pasurive tė Paluajtshme nė Durrės i ka lėshuar Leka Zogut I certifikatėn e pronėsisė mbi vilėn e ngritur nė pikėn mė tė lartė dhe mė piktoreske tė qytetit tė Durrėsit. Kthimi i vilės sė Zogut tek ish-pronari, nė fakt, nuk ka kaluar pa reagime te disa intelektualė durrsakė, tė cilėt tė bazuar nė dokumentet e kohės, thonė se vila nuk i pėrket Mbretit, pasi nuk ėshtė dhuratė e tregtarėve durrsakė pėr tė, por ėshtė ngritur me njė kredi tė dhėnė nė atė kohė pėr Punėt Botore tė Shqipėrisė nga qeveria italiane. Pavarėsisht nga kjo, vila tashmė iu kthye Leka Zogut I.

E ngritur nė pikėn mė piktoreske kodrinore tė qytetit pėr mbretin e vetėshpallur tė shqiptarėve, Ahmet Zogu, pas vitit 1944 vila u shndėrrua nė njė nga rezidencat mė tė dėshiruara tė qeveritarėve tė lartė, ndėrsa mbeti e paprekshme deri nė atė mars tė trazuar pėr qytetarėt e thjeshtė. Kontakti me luksin e saj tė shijuar vetėm prej shtetarėve tė lartė i bėri njė pjesė tė njerėzve, kryesisht tė ardhur, qė ta humbasin arsyen, ta shkatėrrojnė pamėshirė. Sot, nėn kėmbėt e saj kanė lulėzuar qindra shtėpi dhe pallate shumėkatėshe.

Tashmė, nė pritje tė rikonstruksionit tė plotė dhe pajisjes sė brendshme me objektet e dikurshme luksoze, vila, qė sheh me njė krenari tė nėpėrkėmbur Adriatikun, pret largimin e ushtarėve tė Gardės nga ambientet e saj. Oborri mbretėror, vetėm dy ditė mė parė u ka nisur tė gjitha institucioneve shtetėrore dhe subjekteve private shkresat pėrkatėse pėr t‘i njoftuar mbi ndryshimin e pronėsisė dhe se vendosja e marrėdhėnieve kontraktuale duhet tė ribėhet. Nė majė tė vilės ndodhen antenat e disa televizioneve kombėtare dhe lokale, antenat e kompanive celulare, pajisje tė misionit italian Guardia di Finanza, tė Policisė sė Shtetit, SHISH-it, Doganės, Ushtrisė etj. Pėr shumė prej tyre kontratat do tė ribėhen me vlerėsime tė reja financiare.

A do tė bėhet ndonjėherė e vizitueshme vila?

Kjo pyetje i mundon shumė prej qytetarėve durrsakė. Ashtu si gjatė monizmit dhe nė pluralizėm, ajo mbeti njė ėndėrr, njė ėndėrr e prishur dhunshėm nė ‘97-ėn qė e shndėrroi vilėn nė simbol tė mjerimit tė shtetit qė kalonte ditėt e veta mė tė errėta. Ata qė e shijuan luksin e vilės duke e mbajtur larg njerėzve tė thjeshtė s‘mundėn ta ruanin. Ajo ėshtė njė nga simbolet e qytetit me njė zgjidhje arkitektonike tė veēantė. Ishte arkitekti Kristo Sotiri qė pėrzgjodhi vendin ku do tė ngrihej vila, gjė qė u vlerėsua si gjetje ideale nga Mbreti Zog. Godina nisi tė hedhė shtat nė pikėn mė tė lartė tė Kodrės sė Moisiut, rreth 125 metra mbi nivelin e detit. Poshtė saj shtrihej qyteti, ndėrsa shikimi i vilės tretej thellė nė Adriatik, drejt Perėndimit.

Nė opinionin durrsak dhe mė gjerė, vila nė kodėr, konsiderohet si njė dhuratė e tregtarėve durrsakė tė viteve ‘20 pėr Mbretin e shqiptarėve, Ahmet Zogu. Ndėrsa nė njė artikull teknik tė revistės "Diana" qė mban datėn 30/VII/1936, pėr vilėn mbretėrore tė Durrėsit shkruhet: "Shėnojmė mė nė fund sipėrmarrjen "Raja" tė Napolit pėr veprat e specializuara prej saj tė kryera nėn drejtimin e arkitektit Di Fausto dhe ndanė vėzhgimin e zyrave teknike shqiptare: domethėnė Vilėn Mbretėnore tė Durrėsit, pjesa e mbrendshme e sė cilės, e pasur nė mermere, stuqe, dhe tapeserie ka lypurė pėrdorimin e disa materialeve tė posaēme e tė kushtueshme dhe tė punėtorėve specialistė. Ekzekutimi i punimeve paraqiti shpeshherė vėshtirėsi tė mėdhaja dhe nevoja pėr mjete tė posaēme e tė kushtueshme. Teknikėt e administratės publike shqiptare, tė SVEA-s dhe tė Sipėrmarrjeve u bashkuan pak nga pak nė njė bashkėpunim qė ka ditur tė fitojė vėshtirėsitė e kombėsive tė ndryshme dhe tė Gradės sė ndryshme tė pėrgatitjes dhe tė eksperiencėsā€¦ Kėshtu qė nė mbarim me pėrjashtim rastesh tė jashtėzakonshėm, ekzekutimi i veprave ka dalė i kėnaqshėm".

Nė kėtė fragment dėshmohet se ndėrtimi i Vilės Mbretėrore nė Durrės nuk ishte falė donacioneve tė tregtarėve durrsakė, por pjesė e fondit tė dhėnė nga njė grup financiar i asaj kohe qė krijoi SVEA-n nėn kujdesin e qeverisė italiane. Kėshtu, ajo ėshtė vepėr e ndėrtuar me fondet e njė huaje ndėrshtetėrore dhe i pėrket shtetit shqiptar. Tashmė, duket se nuk ka rėndėsi. Pronėsia i ka kaluar tjetėrkujt, ndėrsa shumė qytetarė shpresojnė vetėm qė tė shohin nga brenda vilėn dikur luksoze, ndėrsa ende ruhet nga ushtarėt e Gardės, nė pritje tė dorėzimit tė saj te pronari i ri.



Reagimi


"Prona mė nė fund iu kthye tė zotit"


Menjėherė pas lėshimit tė certifikatės, drejtuesi i departamentit tė Marrėdhėnieve me Publikun nė Partinė Lėvizja e Legalitetit, Gjergj Thanasi, thotė pėr "Shqip" se e vlerėson kėtė akt si tepėr tė rėndėsishėm pėr tė rikthyer tek i zoti pronėn e marrė dhunshėm nga regjimi komunist. "Gjithsesi, ėshtė vetėm njė hap dhe shpresojmė tė ketė hapa tė tjerė dhe jo vetėm nė drejtim tė kthimit tė pronave tė familjes mbretėrore, por tė tė gjithė shqiptarėve tė prekur nga reformat pas vitit ‘44", shton ai. Janė pak mė shumė se 5081 m2 truall nga tė cilat 1075 m2 i zė ndėrtesa. Nė prill tė kėtij viti, Kryeministri Sali Berisha hapi dritėn jeshile pėr kthimin e kėtij trualli dhe ndėrtese tek ish-pronari, ndėrsa vila nė kodėr deri dje ka qenė pjesė e pronave tė qeverisė shqiptare. Ndėr dekada, ajo u konsiderua si njė nga godinat mė tė preferuara tė qeverive komuniste dhe postkomuniste. Po shkatėrrimi qė pėsoi nė 1997-n, ia humbi magjinė dhe shkėlqimin, qė vitet nuk ia kishin venitur.

14/10/2006 http://www.shekulli.com.al/
Ish-shefi i SHIK-ut, Bashkim Gazidede, ripohoi dje shkatėrrimin e arkivave: Kam bėrė padi penale pėr asgjėsuesit

Gazidede: Djegia e dosjeve u urdhėrua nga Gramoz Ruēi

 

Lindita Ēela

TIRANĖ- Shkatėrrimi apo zhdukja e dosjeve nga arkiva e Sigurimit tė Shtetit ėshtė njė fakt i pranuar tashmė prej ish-shefave tė Shėrbimit Informativ Kombėtar, por duket i vėshtirė zbulimi i urdhėruesit tė kėtij akti. E ndėrsa dy netė mė parė, Fatos Klosi ka akuzuar Bashkim Gazideden pėr shkatėrrimin e dosjeve tė politikanėve aktualė, bashkėpunėtorė tė ish-Sigurimit, ky i fundit nuk heziton tė kundėrpėrgjigjet. Ish-shefi i SHIK, Bashkim Gazidede, pohoi dje pėr “Shekullin” se kush ka urdhėruar djegien e dosjeve gjatė viteve ’90-’92, duke dhėnė garanci se gjatė kohės qė ka drejtuar SHIK-un, nuk ėshtė zhdukur asnjė fletė e dosjeve. “Unė u them me kompetencė tė plotė se dosjet nga arkiva e Sigurimit tė Shtetit janė zhdukur, djegur apo shkatėrruar gjatė viteve ‘90-’92. Pėr shkatėrrimin e tyre ka urdhėruar Gramoz Ruēi dhe tė tjerė. Ndėrsa pas kėtyre viteve, nėse ndokush do tė provojė qoftė se ėshtė grisur njė fletė e vetme nga kėto dosje, le tė ngrejė padi penale dhe unė jam gati tė pėrballem me ligjin”,-tha pėr gazetėn “Shekulli”, Bashkim Gazidede.
***
Ish-shefi i SHIK deklaroi dje se vetėm gjatė fillimit tė viteve ‘90 ėshtė bėrė shkatėrrimi i njė sėrė dosjesh dhe pėr kėtė akt penal, ka edhe persona tė akuzuar dhe tė dėnuar. “Unė kam bėrė padi penale ndaj disa autorėve tė shkatėrrimit tė dosjeve tek arkivat e Sigurimit tė Shtetit dhe sot, kėta persona janė tė dėnuar nė bazė tė provave tė siguruara. Ndaj dhe Fatos Klosi tė mos flasė lart e poshtė vetėm mashtrime, por tė tregohet aq burrė sa tė paktėn tė sigurojė njė provė pėr shkatėrrimin e njė flete tė njė dosjeje dhe tė ngrejė padi penale kundėr meje. Por gjithēka qė ka deklaruar ėshtė njė mashtrim, ashtu si dhe ai i dosjeve pėr ministrat apo pėr deputetėt”,- thotė Bashkim Gazidede. Ish- kreu i SHIK-ut nuk pranon tė bėjė me dije emrat e personave tė dėnuar pėr asgjėsimin e dosjeve tė arkivit tė Sigurimit, por sipas tij, ky ėshtė njė fakt i pakontestueshėm. Po sipas Gazidedes, gjatė kėsaj periudhės dyvjeēare janė shkatėrruar njė mori dosjesh tė bashkėpunėtorėve tė Sigurimit dhe tashmė, nė arkivat e kėtij institucioni ndodhen vetėm emrat e tyre dhe jo faktet qė vėrtetojė veprimet e tyre, gjatė kohės qė kanė shėrbyer nė strukturat e Sigurimit tė Shtetit.

“Fatos Klosi deri mė tani s’ka bėrė gjė tjetėr veēse ka mashtruar dhe mashtrim i tij i radhės janė dhe deklaratat e tij tė fundit mbi ekzistencėn e dosjeve pėr disa ministra tė qeverisė aktuale”,-shtoi Gazidede. Deklaratėn e Klosit, sipas tė cilit disa ministra tė qeverisė dhe 7 deputetė kanė bashkėpunuar me ish-Sigurimin, Gazidede e ka quajtur mashtrim. Ish -kreu i SHIK nuk pranon tė pėrfshihet nė debatin e hapur sė fundi mbi hapjen e dosjeve tė Sigurimit tė Shtetit, duke thėnė se kjo ēėshtje ėshtė njė vendim politik, pėr tė cilin ai nuk preferon tė pėrfshihet nė debat. Prej mė shumė se njė jave, nė qendėr tė opinionit publik ėshtė rikthyer debati i hapjes sė dosjeve tė bashkėpunėtorėve tė Sigurimit tė Shtetit. Gjithēka ka filluar nė njė seancė parlamentare, ku ėshtė propozuar miratimi i njė rezolute kundėr krimeve tė komunizmit. Ndėrkohė qė ende nuk dihet nėse kjo rezolutė do tė miratohet, ditėt e fundit po debatohet gjatė mbi kėtė ēėshtje, ku nuk mungojnė akuzat nga tė dyja kahet politike pėr bashkėpunim me Sigurimin apo edhe pėr shkatėrrimin e arkivės, pas viteve ’90.

 


http://www.balkanweb.com/gazeta/gazeta.htm

 O M A

Faqja 10 - POLITIKE

Tetor 14, 2006

 
Historiani Paskal Milo i pėrgjigjet njeriut tė letrave: Tė mos ngatėrrojė historinė

“Kadare, ka ‘internuar’ qytetarė”

Milo: Ka qenė i pėrkėdheluri i regjimit tė Hoxhės

Darina Tanushi

Kryetari i PDS-sė, Paskal Milo e ka cilėsuar shkrimtarin Ismail Kadare, njė “nxėnės tė keq nė fushėn e historisė”. Kadare tha gjatė njė interviste pėr radion “Zėri i Amerikės”, se ka “raste monstruoze”, kur njė kryetar partie nderon figurėn e Enver Hoxhės. Nė fakt, ka qenė Milo qė nė pėrkujtimin e konferencės sė Pezės pėrmendi Enver Hoxhėn, si njė nga pjesėmarrėsit nė kėtė ngjarje historike. Milo tha se Kadare duhet tė jetė personi qė duhet tė flasė mė pak, pasi ai i ka ngritur monumente letrare diktatorit.
Zoti Milo, si e komentoni deklaratėn e shkrimtarit Ismail Kadare, i cili e quajti rast monstruoz, nderimin e Enver Hoxhės si figurė historike. Dhe, keni qenė ju nė Pezė qė e keni pėrmendur Hoxhėn.
Unė prandaj them qė Kadare ėshtė njė nxėnės i keq nė fushėn e historisė. Ai nuk kupton kontekstin historik dhe as vendin historik, ku bėhet deklarata si historian nga ana ime dhe kėtė keqinterpretim tė historisė nuk ėshtė hera e parė qė ai e bėn. Ai ngatėrron historinė me letėrsinė dhe pasionin me realitetin historik. Kjo ėshtė njė vėrejtje qė nuk ia kam bėrė vetėm unė, por ia kanė bėrė edhe tė tjerė.
Ēfarė vendi ka Kadare nė kėtė periudhė historike tė vendit tonė, meqenėse ėshtė cilėsuar edhe si “i pėrkėdhelur i regjimit”?
Kadare ėshtė njeriu qė duhet tė flasė mė pak pėr tė tjerėt dhe duhet tė shohė mė tepėr nga vetja. Ėshtė ai qė i ka ngritur monumentet mė tė mėdha letrare Enver Hoxhės, qė e ka pėrjetėsuar me talentin e tij letrar diktatorin dhe kjo dihet nga tė gjithė. Nė njė kohė kur tė tjerėt nuk kalonin kufirin e Shqipėrisė, veē kur tentonin mes telave me gjemba, Kadare shėtiste nėpėr Evropė dhe ishte fjala e tij, si tė ishte fjala e Zeusit letrar nė Shqipėri.
Kadare, tė mos marrė rolin e tė persekutuarit, pasi nė disa raste ka qenė nė rolin e inkuizitorit dhe dihen shembujt, aq mė tepėr kur ka edhe shembuj qė janė tė barazvlefshėm me ato kur autoritetet mė tė zeza tė kohės merrnin vendime pėr internimin e familjeve, pėrmes letrave qė i dėrgonin Ministrisė sė Brendshme. Dhe Kadare ėshtė pėrgjegjės pėr njė rast tė ngjashėm, qė ka shkaktuar njė tragjedi tė rėndė familjare. Pa i cenuar madhėshtinė letrare, ai duhet tė tėrhiqet nė kullėn e tij pa u ngatėrruar shumė nė histori dhe politikė, sepse gabon. Nuk e lėnė pasionet e vjetra qė tė gjykojė realisht.
A jeni dakord pėr hapjen e dosjeve tė atyre qė kanė bashkėpunuar me Sigurimin e Shtetit?
Unė jam dakord pėr tė gjitha ato dosje qė kanė mbetur pėr t’u hapur, por ato dosje janė zhveshur nga materiali faktik gjatė kėtyre 15 vjetėve. Veē gjurma e tyre mund tė ketė mbetur. Shumė gjėra dihen dhe nuk ka nevojė tė gėrmohet shumė, nėse ka vullnet politik tė qartė pėr t’i thėnė.
A duhet tė ketė njė klasifikim tė atyre ish-bashkėpunėtorėve, tė cilėve duhet t’u hapen dosjet siē shprehet Kadare?
Patjetėr qė ka njė klasifikim tė njerėzve, tė cilėve mund t’u hapen dosjet. Duhet tė shikohen ata qė janė nė shėrbim tė interesave tė vendit nė jetėn publike, ata qė mund tė dėmtojnė dhe tė fshihen prapa dosjeve dhe jo njeriu i thjeshtė qė nuk ka njė ndikim nė jetėn publike. Nuk ėshtė gjueti shtrigash, por ėshtė mė shumė njė pastrim i ambientit politik, kulturor, letrar nga agjentėt dhe spiunėt e Sigurimit tė Shtetit. Por, unė nuk e di nėse ka mbetur ndonjė gjurmė, se kam frikė se kėto 15 vjet janė krijuar dosje tė njė tipi tjetėr.

 

 
 
Faqe 4 - Politikė

 

Ish-shefi i SHISH lėshon “bombėn”: Janė 7 deputetė spiunė nė Parlament

 

Nė qeveri ka ministra me dosje

Fatos Klosi: Nėse hapen letrat rrėzohet Berisha

 

Shtatė deputetė aktualė tė Parlamentit dhe disa ministra tė Qeverisė, kanė dosje.

Ish-shefi i Shėrbimit Sekret Shqiptar tha mbrėmė se nėse hapen dosjet e Sigurimit tė Shtetit, atėherė largohen tre ose katėr ministra tė qeverisė aktuale. Fatos Klosi ishte pjesėmarrės nė emisionin “Shqip” tė gazetares Rudina Xhunga lidhur me debatin e ditėve tė fundit pėr hapjen e dosjeve pėr personat, qė kanė bashkėpunuar me organet e Sigurimit tė Shtetit. Nė pjesėn e fundit tė emisionit, ish-shefi i SHISH, Fatos Klosi, ėshtė shprehur se shtatė deputetė tė Parlamentit dhe disa anėtarė aktualė tė Kėshillit tė Ministrave kanė dosje. Sipas Fatos Klosit, nėse vendoset rihapja e dosjeve, atėherė kėta ministra janė tė detyruar tė largohen nga funksionet qė mbajnė aktualisht. Klosi deklaroi gjithashtu se gjatė viteve ‘92-’97 Gazidede qėmtoi dosjet e politikanėve mė tė rėndėsishėm, por oficerėt janė gjallė dhe mund tė dėshmojnė. Ish-kreu i Shėrbimit Sekret Shqiptar ishte i pranishėm nė debatin televiziv, ku ishin ftuar edhe socialdemokrati Skėnder Gjinushi dhe deputeti Spartak Ngjela. Duke mos dhėnė detaje tė tjera rreth ministrave aktualė qė kanė dosje, Fatos Klosi ka pohuar se nėse ndodh rihapja e kėtyre materialeve, atėherė bashkė me largimin e kėtyre ministrave bie edhe qeveria aktuale. I kontaktuar nga gazeta “Panorama” menjėherė pas pėrfundimit tė emisionit ku kishte bėrė kėtė deklaratė, Fatos Klosi tha se ēėshtja e dosjeve po pėrdoret politikisht. Rreth mesnatės, ish-shefi i SHISH-it, pohoi pėr gazetėn se teknikisht hapja e dosjeve ėshtė e pamundur dhe se debati po pėrdoret pėr shantazh. Fatos Klosi nuk preferoi tė deklarojė asnjė element tjetėr identifikues pėr ministrat qė kanė dosje, ndėrsa tha se edhe ata qė po rreshtohen pro hapjes sė dosjeve, e kanė tė qartė se njė gjė e tillė ėshtė e pamundur teknikisht. “Kanė mbetur vetėm emra, pasi nuk ka asgjė. Nuk ka asnjė fakt qė tė tregojė pėr veprimet qė ka bėrė ky, apo ai”, ka pohuar Fatos Klosi gjatė kontaktit me gazetėn. Ai ėshtė shprehur se sikurse disa vite mė parė, edhe tani ēėshtja e dosjeve tė personave qė kanė bashkėpunuar me Sigurimin e Shtetit, po pėrdoret politikisht. Debati rreth rihapjes sė dosjeve filloi nė seancėn parlamentare tė javės sė shkuar, ku ishte propozuar miratimi i njė rezolute kundėr krimeve tė komunizmit. Akuzat dhe kundėrakuzat e deputetėve ndaj njėri-tjetrit, si dhe debatet mes politikanėve nė Parlament, shkaktuan shtyrjen e seancės. Kjo e fundit u pasua me njė debat tė gjerė ditėt e fundit, ndėrsa ende nuk dihet nėse rezoluta, e cila ishte pėrfshirė nė grafikun e punimeve tė Parlamentit shqiptar, do tė miratohet, apo jo.

 

Asambleja miraton procedurat e pėrzgjedhjes sė kandidaturave

“Kandidatėt, me karakteristikė nga veteranėt”
Rama: Jo thjesht fitore, por duhet tė mundim tranzicioni

Kreu socialist, Edi Rama, u shpreh dje se kandidatėt nuk do kualifikohen nėse nuk kanė vlerėsimin e veteranėve nė dosjen e tyre. “Ēdo kandidat i opozitės sė bashkuar nė ēdo bashki duhet tė ketė mbėshtetjen e veteranėve, shprehje me shkrim nė dosjen elektorale tė Forumit Qytetar”, tha Rama. Nė mbledhjen e Asamblesė Kombėtare, Rama u shpreh se qėllimi i socialistėve nuk ėshtė thjesht fitorja aritmetike e zgjedhjeve. “Ne s’jemi kėtu thjesht pėr tė fituar ndaj kundėrshtarit, por pėr tė mundur tranzicionin”, tha kreu socialist. Kjo ishte filozofia e parimeve mbi tė cilat do tė mbėshteten procedurat pėr pėrzgjedhjen e kandidaturave pėr zgjedhjet, tė cilat u miratuan dje nė Asamblenė Kombėtare tė Socialistėve. Kreu i PS-sė, Edi Rama, u shpreh se qėllimi i socialistėve nuk ėshtė thjesht fitorja, por bashkėqeverisja me qytetarėt. “Ne s’jemi kėtu pėr tė marrė drejtimin e shumicės sė bashkive dhe komunave tė Shqipėrisė, por pėr t’i kthyer bashkitė dhe komunat ku do tė bashkėqeverisim me qytetarėt nė modelin e njė bashkėsie vendore, qė do tė jetė baza e modelit tonė bashkėqeverisės pėr Shqipėrinė. Kėtij vendi i duhen qytetarė qė tė mos ia delegojnė shtetit fatin e tyre tė lagjes dhe tė qytetit tė tyre. Kėtyre qytetarėve u duhet njė sistem i ri koordinatash politike dhe shoqėrore”, tha Rama. Kreu socialist paraqiti risitė mbi tė cilat do tė kalojė pėrzgjedhja e kandidatėve socialistė, qė, pėrveē anėtarėsisė, do tė pėrfshijė dhe komunitetin nė dhėnien e mendimit. Pėr herė tė parė socialistėt nuk do propozojnė, por do tė gjykojnė mbi bazėn e vetėdeklarimeve qė ēdo qytetar do tė paraqesė nė PS-sė pėr tė kandiduar. Kandidaturat e seleksionuara mbi bazėn e kritereve do tė hidhen nė votim nga anėtarėsia sipas parimit “njė anėtar, njė votė”. Por kandidaturat, tė cilat do tė kalojnė disa shkallė seleksionimi, do tė marrin dhe “bekimin” e Forumit Qytetar, qė do tė ketė nė pėrbėrjen e tij socialistė, freshistė, nga organizata e gruas, nga shoqatat e veteranėve tė luftės, por dhe nga shoqatat e biznesit. Por Rama sqaroi se veteranėt do tė jenė certifikuesit mė tė mirė tė kandidatėve, duke dhėnė dhe njė karakteristikė pėr secilin. “Ēdo kandidat i opozitės sė bashkuar nė ēdo bashki duhet tė ketė mbėshtetjen e veteranėve, e shprehur me shkrim nė dosjen elektorale tė Forumit Qytetar”, tha Rama. Por qytetarėt do tė mund tė shprehin mendimet e tyre pėr kandidaturat dhe nėpėrmjet letrave, tė cilat do t’i hedhin nė disa vende tė posaēme nga do tė merret dhe njė tjetėr gjykim nga komuniteti. Faza e fundit e seleksionimit tė kandidaturave do tė jetė kryesia e PSSH-sė, pasi kanė kaluar katėr faza tė tjera kualifikuese. Nė qendėr tė fjalės sė Edi Ramės para anėtarėve tė Asamblesė Kombėtare ka qenė procesi demokratizues qė socialistėt po aplikojnė nė kėto zgjedhje. “Partia Socialiste nuk duhet t’i trembet ėndrrės sė demokratizimit tė demokracisė brenda saj dhe pėrmes saj tė tė gjithė organizimit shoqėror tė vendit, sepse kjo nuk mund tė jetė partia e fitoreve aritmetike”, tha Rama.

 

Posti i kryebashkiakut
Blushi: Nė Korēė do tė kandidojė PS-ja

Sekretari Politik nė Partinė Socialiste, Ben Blushi, u shpreh dje se kandidati i Partisė Socialiste pėr Bashkinė e Korēės ėshtė mė i miri pėr tė fituar kėtė bashki. Nė njė prononcim pėr mediat, Blushi u shpreh se kandidati i PS do tė marrė dhe mbėshtetjen e partive aleate opozitare. Sekretari socialist hodhi poshtė deklarata se pėr kėtė bashki ėshtė interesuar LSI-ja pėr tė pasur kandidatin e saj. “Nuk di qė tė jetė shprehur ndonjė ambicie konkrete nga LSI-ja, sidomos pėr kėtė bashki. Atje ka keqeverisur tashmė Partia Demokratike dhe kjo do pėrfundojė shumė shpejt me zgjedhjet vendore, me fitoren e opozitės sė bashkuar, e cila do rimarrė kėtė bashki. Kandidati socialist ėshtė shumė i mirė dhe do tė fitojė edhe mbėshtetjen e partive aleate me PS-nė”, tha Blushi. Deklarata e Blushit ėshtė e para e kėtij lloji nė lidhje me kandidaturat pėr zgjedhjet vendore. Burime pranė PS-sė lokale tė Korēės pohojnė se kryetari aktual i saj, Niko Peleshi, ėshtė kandidati fitues pėr kėtė bashki, e cila qė prej tre vjetėsh drejtohet nga Partia Demokratike, Robert Damo. Por herė pas here pėrfaqėsues tė LSI-sė kanė shprehur pretendimet e kėsaj partie pėr Bashkinė e Korēės, duke pretenduar pėrveē kėsaj dhe dy bashki tė tjera, atė tė Durrėsit dhe Beratit si dhe disa komuna nė tė gjithė vendin. Por socialistėt vazhdimisht janė shprehur se opozita do tė dalė me kandidatė tė pėrbashkėt pas vendimit qė do tė marrė tryeza e partive opozitare.

 

Konferencat
Vlora e Kruja, rizgjedhje tė strukturave

Asambleja Kombėtare Socialiste vendosi dje dhe zhvillimin e zgjedhjeve nė parti nė dy degė, nė qytetin e Vlorės dhe Krujės, tė cilat kanė pasur probleme nė funksionimin e saj. Konferenca e PS-sė sė Vlorės, e cila do tė zhvillohet midis datave 6-10 nėntor.Gjithashtu konferenca do tė zgjedhė Asamblenė Lokale Socialiste tė Vlorės, nga e cila do tė dalė dhe kryesia e re. Nė kėtė degė do tė mbetet nė fuqi vetėm posti i kryetarit tė degės, Eltar Dede, i cili ėshtė zgjedhur nga anėtarėsia e saj nėpėrmjet parimit “njė anėtar, njė votė”. Ndėrsa asambleja ka liruar si kryetar tė PS Krujė, Agim Xhekėn, pėr dobėsi tė theksuara nė punėn e tij dhe ka vendosur tė thėrrasė nė bazė tė statutit konferencėn e kėtij qyteti pėr zgjedhjen e kryetarit dhe forumeve drejtuese.

 

Ēukaj
“Populizmi na kthehet nė bumerang”

Anėtari i Asamblesė Kombėtare Socialiste, ish-deputeti, Lekė Ēukaj, kundėrshtoi procedurat e pėrzgjedhjes sė kandidatėve pėr zgjedhjet vendore. Ēukaj nuk bie dakord me procesin e votimit nėpėrmjet parimit “njė anėtar, njė votė” nga organizatat socialiste. “Elementėt populistė, tė pashoqėruar me instrumente kontrollues tė rezultatit tė votimit, mund tė na kthehen nė bumerang nė lidhje me fatin e kandidatėve tė shumėvotuar”, tha Ēukaj. “E gjithė kjo procedurė do pėrqendrojė tė gjithė peshėn tek kryesia e PS-sė, e cila mund tė jetė dhe subjektive. Tė gjitha filtrat qė kalon procesi janė tė pamjaftueshėm pėr tė shmangur peshėn e kryesisė”, tha Ēukaj.

 
 
 
Faqe 5 - Politikė

hapja e dosjeve
intervista
 

Kreu i PDS sqaron deklaratėn e tij pėr Enver Hoxhėn

 

Milo: Kadare ka qenė lustraxhiu mė i madh i Enver Hoxhės

 

 
Aristir Lumezi

Kreu i PDS-sė, Paskal Milo, u pėrgjigjet akuzave tė shkrimtarit tė njohur, Ismail Kadare, lidhur me nderimin e figurės sė Enver Hoxhės. Milo shprehet se deklarata e tij ėshtė bėrė nė pozitat e historianit dhe brenda njė konteksti dhe periudhe historike.

Kadareja, sipas Milos, ėshtė njė nxėnės i keq nė fushėn e historisė dhe antikomunizmi i tij ėshtė njė alibi pėr tė fshehur shėrbimet e tij tė ēmuara pėr diktaturėn.
Zoti Milo, si e komentoni debatin e rihapur nė Parlament lidhur me dosjet e kohės sė komunizmit dhe domosdoshmėrisė sė hapjes sė tyre?
Personalisht mbėshtes hapjen e menjėhershme tė dosjeve, tė atyre ēfarė kanė mbetur nga pastrimet e herėpashershme qė u janė bėrė pas viteve ‘90 nga tė gjitha palėt qė kanė pasur mundėsi tė fusin duart nė to. Madje, unė propozoj qė tė hapen edhe dosjet e pasviteve ’90, sepse edhe nė kėtė periudhė janė krijuar dosje pėr politikanė dhe njerėz tė tjerė nga tė dyja palėt, madje edhe tė zbardhen pėrgjimet telefonike qė u janė bėrė politikanėve dhe qė janė nė dosjet pėrkatėse tė tė dy palėve pėr tė parė dhe gjykuar moralin e tė gjithė kėtyre njerėzve qė sot luajnė me dosjet. Do tė kėrkoja dhe dosjen e babait tim tė vitit 1974-‘75, qė mė kanė thėnė se ka rreth 600 faqe dhe ėshtė cilėsuar armik i Partisė dhe i Popullit pėr t’u mbushur mendjen disa njerėzve mediokėr nė politikė dhe mjaft njerėzve viktima tė politikės shpifarake dhe tė ndonjė shkrimtari elitar tė oborrit komunist, qė Paskal Milo jo vetėm s’ka ndonjė dashuri tė veēantė pėr Enver Hoxhėn dhe diktaturėn, por ėshtė viktimė dhe i persekutuar i kėtij regjimi.
Ēėshtja e komunizmit dukej se ishte tejkaluar tashmė pas 16 vjetėsh tė ardhjes sė demokracisė nė vend, madje dhe ish tė pėrndjekurit politikė tė vetmen kėrkesė tė tyre drejtuar politikės kanė kompensimin financiar tė atyre viteve. Mendoni se ka njė vullnet nga politika pėr tė hapur periudhėn e komunizmit dhe tė mbyllet njėherė e mirė?
Unė mendoj se ėshtė fushata e ardhshme pėr zgjedhjet e pushtetit vendor, qė detyroi maxhorancėn tė rihapė kėtė ēėshtje, tė cilėn ajo vetė e ka rihapur dhe rimbyllur disa herė, tė kujtojmė kėtu vitet ‘92-‘97, kur janė hapur dhe mbyllur disa herė nga Partia Demokratike nė pushtet, nė njė kohė qė ajo nuk ėshtė penguar nga askush qė t’i shkojė deri nė fund. Madje, u krijua dhe njė institucion i posaēėm me nė krye tė ndjerin Bezhani pėr tė parė kėto dosje dhe pėr tė mos lejuar, qė tė mos filtrojnė nė administratėn shtetėrore spiunė tė Sigurimit tė Shtetit, gjė qė pėr fat tė keq nuk u bė. Pėrkundrazi ata filtruan dhe fakte pėr ekzistencėn e tyre nė disa administrata shtetėrore nė Kuvendin e Shqipėrisė, kėto tashmė janė tė njohura.
Zoti Milo, ju nė Pezė keni deklaruar se figura e Enver Hoxhės ka vendin e tij nė histori, deklaratė, e cila ėshtė komentuar. Kjo ka qenė deklarata e njė historiani, apo politikani?
Unė e kam bėrė shumė tė qartė deklaratėn time, por disa njerėz nuk duan me dėshirė ta kuptojnė thelbin dhe qartėsinė e saj. Unė kam folur si historian nė njė vend historik dhe nuk kam folur si kryetar i Demokracia Sociale nė Kuvendin e Shqipėrisė. Kam folur si historian pėr njė ngjarje historike tė ndodhur 64 vjet mė parė, nė njė kohė kur vendi ishte i pushtuar nga fashizmi. Unė e kam vlerėsuar kėtė ngjarje historike, qė ishte njė nismė pėr tė bashkuar tė gjithė shqiptarėt pa dallim feje, krahine dhe ideje dhe kjo ėshtė ngjarje historike dhe nga vlerat mė tė rėndėsishme tė LANĒ. Vetėm analfabetėt, keqdashėsit dhe tė ēmendurit nuk arrijnė dot tė kuptojnė vlerėn historike tė asaj ngjarjeje, flasim vetėm pėr atė ngjarje, nė kontekstin historik, nė atė vend historik. Nė atė konferencė ishte edhe Enver Hoxha, siē ishte dhe ballisti Halim Begeja, siē ishte dhe zogisti Abaz Kupi, edhe kleriku i lartė, Baba Faja Martaneshi, edhe doktori Omer Dishnica, apo Kamber Qafmolla. Pra, nacionalistė, komunistė, klerikė tė lartė tė gjithė sė bashku diskutonin si tė bashkonin tė gjithė shqiptarėt nė luftėn kundėr pushtimit tė huaj. Pra, ēfarė tė keqe ka tė bėsh homazh pėr veprėn e kėtyre njerėzve nė njė moment tė caktuar historik, pavarėsisht se dikush prej tyre, qoftė ky edhe Enver Hoxha mė vonė pas lufte vendosi njė regjim tė egėr diktatorial nė Shqipėri. Flasim pėr konferencėn e Pezės, ku Enver Hoxha ishte njė ndėr tė tjerė, pra pėrmendim njė fakt historik qė nuk zhbėhet, duan, apo s’duan ata qė hiqen sot si antikomunistė dhe qė dje kanė qenė pionierė tė Enverit, kanė qenė nga njerėzit mė entuziastė tė Enverit dhe i kanė shėrbyer atij me tė gjitha mjetet.
Shkrimtari i njohur Ismail Kadare e ka cilėsuar si monstruoze deklaratėn tuaj pėr figurėn e Enver Hoxhės. Si e komentoni kėtė?
Kadare gjithnjė u ka shėrbyer qeverive nė fuqi. Nė kohėn e komunizmit ai ishte lustraxhiu mė i madh i Enver Hoxhės, i ngriti monumente letrare pėr sė gjalli dhe ishte cilėsuar me tė drejtė si “shkrimtari i oborrit”. Kadaresė pas viteve ’90 i duhej tė merrte poza antikomuniste tė tė ashtuquajturit disident, si alibi pėr tė mbuluar shėrbimet e mėdha, qė i ka bėrė diktatorit dhe diktaturės, i duhej t’i paraqitej botės mbarė, jo si njė shkrimtar komunist, apo si komunist, por si njė shkrimtar demokrat liberal dhe pėr ta veshur kėtė mantelė, atij i duhej pikėrisht tė sulmonte ēdo vlerė qė mund tė kishte ekzistuar edhe nė kohėn e komunizmit, tė sulmonte ēdo njeri qė kėrkonte tė bėnte njė rishikim objektiv, real tė historisė, ēdo njeri qė nuk i shikonte gjėrat bardhė e zi, siē ishin parė nė kohėn e komunizmit. Kadare bėn sikur harron, ose sikur s’e dinė tė tjerėt qė ai ka qenė nė tė njėjtėn kohė edhe njė denoncues pėr mjaft njerėz, tė cilėt kanė vuajtur nė regjimin komunist. Ai ėshtė njė denoncues i rėndomtė i njė familjeje qytetare tiranase, qė nė sajė tė denoncimit tė Kadaresė u internua dhe vuajti deri nė ekstrem.
Cila ėshtė kjo familje?
E di vetė Kadare se cila ėshtė kjo familje, ndoshta nė ditėt nė vazhdim do ta them dhe emrin e saj. Mund tė hapen arkivat e Ministrisė sė Brendshme dhe aty do tė gjendet letra denoncuese e Kadaresė.

 

Rezoluta e KE-sė hapi debatin e dosjeve

Socialistėt tė parėt dhe mė pas vetė kryeministri Berisha u shprehėn tė gatshėm pėr tė hapur dosjet e kohės sė komunizmit, por tė dyja palėt kanė akuzuar njėri-tjetrin si bashkėpunėtorė nė krimet e komunizmit. Debati i ashpėr i zhvilluar dy ditė mė parė nė Parlament pėr hapjen e dosjeve tė komunizmit, u bė gjatė diskutimit pėr miratimin e njė rezolute tė kėrkuar nga Kėshilli i Evropės pėr tė dėnuar krimet e komunizmit nė vendin tonė. Socialistėt kėrkuan qė nė rezolutė tė pėrfshiheshin dhe dy pikat pėr tė cilat deputetėt duhet tė angazhohen, pėr hapjen e dosjeve tė periudhės sė komunizmit dhe hetimit tė funksionarėve tė lartė tė shtetit pėr implikim tė tyre gjatė asaj periudhe.

 

 
http://www.gazetametropol.com/
 
 
Kosova nė territorin Serb, cėnon stabilitetin
NIMET ISUFI
14 Tetor  Kuvendi i Shqipėrisė, rezolutė kundėr referendumit nė Serbi

Kuvendi i Shqipėrisė do tė paraqesė njė rezolutė me anė tė sė cilės kundėrshtohet referendumi nė Serbi, qė ka si qėllim pėrfshirjen e Kosovės nė kėtė shtet. Sekretari i Pėrgjithshėm i Partisė Socialiste, Pandeli Majko, u shpreh dje se ideja e Serbisė pėr tė bėrė njė referendum pėr njė Kushtetutė, e cila e pėrfshin Kosovėn si pjesė tė Serbisė, ėshtė njė fakt i rėndėsishėm pėr prekjen e stabilitetit nė rajon. Ndėrkohė, socialistėt kanė propozuar qė nė kalendarin 3-javor tė punės tė Kuvendit tė hyjė me urgjencė dhe diskutimi i njė rezolute. Sipas Majkos, rezoluta duhet tė pėrbėjė dhe qėndrimin e Kuvendit tė Shqipėrisė, si institucioni kryesor kushtetues i politikbėrjes, karshi ngjarjeve mė tė fundit nė rajon, siē ėshtė ideja e Serbisė pėr tė bėrė njė referendum pėr ndryshimet nė Kushtetutė, pėr ta pėrfshirė Kosovėn si pjesė tė Serbisė.

Qėndrimi

Pėrfshirja e Kosovės si pjesė territoriale e Serbisė nė projektkushtetutėn e re nga socialistėt, ėshtė cilėsuar si njė aventurė dhe njė akt provokativ, nė njė kohė kur komuniteti ndėrkombėtar ėshtė duke diskutuar nė lidhje me statusin final tė saj. Sipas sekretarit tė Pėrgjithshėm tė Partisė Socialiste, akoma mė i rėndė ėshtė fakti i dėrgimit tė kutive tė votimit pėr kėtė referendum edhe nė territorin e Kosovės. "Ne propozojmė qė pjesė e kėsaj rezolute tė jetė dhe ftesa qė Parlamenti dhe Qeveria e Kosovės tė tregojnė jo vetėm pėrballė qytetarėve qė i kanė votuar, por edhe para gjithė rajonit, se di t'i pėrgjigjet me qetėsi kėtyre provokimeve qė vijnė nga pala serbe, pasi me kėtė serbėt po tregojnė se nuk i njohin negociatat e grupit tė kontaktit tė drejtuara nga Ahtisari“, u shpreh Majko. Duke vijuar mė tej, ai tha se nga qėndrimi i deritanishėm, serbėt e kanė bėrė tė qartė se nuk do tė njohin nė mėnyrė tė njėanshme konkluzionet e Grupit tė Kontaktit. Sipas tij, veprimet e njėanshme tė serbėve nė asnjė mėnyrė nuk mund tė nxisin mendime zbutėse apo ide zbutėse pėr tė ashtuquajturėn shtyrje tė vendimmarrjes sė statusit tė Kosovės. “Kjo do tė jetė njė nxitje pėr justifikimin e provokimeve tashmė shtetėrore serbe ndaj tė ardhmes sė Kosovės dhe sidomos ndaj stabilitetit nė rajon“, tha Majko.

Projektkushtetuta serbe

Ndėrsa nė arenėn ndėrkombėtarė ka nisur diskutimi i statusit pėrfundimtar pėr Kosovėn, nė tė njėjtėn kohė Beogradi ka ndėrmarrė tė gjithė pėrpjekjet e fundit pėr tė mos lejuar shkėputjen e saj. Pjesė e kėsaj tentative ėshtė dhe pėrfshirja e Kosovės si pjesė territoriale, duke dalė nė kėtė mėnyrė kundėr ēdo qėndrimi tė mbajtur nga ndėrkombėtarėt, tė cilėt e kanė cilėsuar atė si njė ndėr ēėshtjet mė tė rėndėsishme. Ndėrkohė qė kėrkesa pėr miratimin e njė rezolute nga Kuvendi dhe debati pėr ēėshtjen nė fjalė ėshtė hapur menjėherė pas trajtimit tė kėsaj ēėshtjeje nga gazeta “Metropol”. Nė opinionet e tyre pėrfaqėsues tė tė dyja forcave janė shprehur se vendi ynė ka pėrgjegjėsi mė tė mėdha pėr ēėshtje qė kanė tė bėjnė me Kosovėn dhe sigurinė rajonale. Pėllumb Xhufi i LSI-sė ėshtė shprehur se diplomacia shqiptare, nė vend qė tė pėrsėrisė deklaratat hipokrite mbi vullnetin e Tiranės pėr tė forcuar marrėdhėniet me Serbinė, pavarėsisht problemit tė Kosovės, duhet tė mbajė qėndrime ndaj provokimeve tė tilla, siē ėshtė shpallja e Kushtetutės sė re millosheviēiane tė Serbisė. Sipas tij, ajo paralajmėron tensione e konflikte tė reja jo vetėm nė Kosovė, por nė krejt rajonin.

 
Pronat, pikė kryesore pėr integrimin
BRAHIM SHIMA
14 Tetor  Priebe kėrkon respektimin e tė drejtave tė pronarėve si dhe zbatimin e kushtetutės sė vendit

Berisha: Do amendohet ligji pėr shqyrtimin e ankesave qė janė paraqitur

Drejtori Ballkanin Perėndimor tė Komisionit Evropian ka kėrkuar nga qeveria shqiptare respektimin e sė drejtės sė pronės si dhe paraqitjen e njė fature financiare. Nga ana tjetėr, ai ka kėrkuar respektimin e Kushtetutės nė kėtė ēėshtje si dhe pranimin e ankesave qė vijnė nga ish-pronarėt, duke i zgjidhur nė bazė tė sė drejtės.

Nė pėrputhje me kėtė deklaratė, Kryeministri Berisha ka deklaruar se do tė ketė dhe njė ndryshim tė ligjit pėr kthimin dhe kompensimin e pronave pėr t’i dhėnė tė drejtėn Agjencisė qė tė shqyrtojė ankesat qė pronarėt kanė sjellė ndaj vendimeve tė Komitetit Shtetėror apo dhe tė komisioneve vendore, struktura qė tashmė janė shkrirė.

Kėrkesa

Ēėshtjen e kthimit dhe kompensimit tė pronave, Priebe e ka cilėsuar si temė e diskutuar mė shpesh nė takimet teknike. "Ne jemi tė vetėdijshėm qė ėshtė njė ēėshtje shumė e debatueshme dhe shumė e vėshtirė dhe kjo nuk ėshtė njė ēėshtje shumė e vėshtirė vetėm pėr Shqipėrinė, por pėr tė gjitha vendet qė janė nė tranzicion. Unė nuk mund tė hyj nė detaje, sepse ēėshtja e legjislacionit pėr pronėn nuk ėshtė njė kompetencė e Bashkimit Evropian. Ajo ēka ėshtė thelbėsore nė ēėshtjet e pronėsisė ėshtė qė gjėrat tė zgjidhen nė mėnyrė kushtetuese dhe kur njerėzit tė bėjnė ankime pėr pronėn tė ketė njė mbėshtetje tė duhur ligjore. Dhe, sė fundmi, ajo qė nuk duhet tė harrojmė ėshtė se kjo ka edhe njė dimension financiar", tha Priebe, duke kėrkuar angazhimin e qeverisė nė zgjidhjen sa mė reale tė kėsaj ēėshtjeje.

Qeveria

Sipas Kryeministrit Berisha puna po ecėn mjaft mirė dhe Agjencia e miratuar nga Kuvendit po organizohet me shpejtėsi. "Qeveria ėshtė shumė e vendosur tė bėjė pėrpjekjet mė serioze pėr rikthimin e pronave ekzistuese dhe kompensimin e tė tjerave me vlerėn e tregut, sikundėr procesi i privatizimit tė pasurive publike, apo i dhėnies me qira ėshtė njė proces qė nuk mund tė ndėrpritet. Qeveria ka krijuar dhe do tė fuqizojė fondin pėr kompensimin e dhėnė nė monedhė pėr pronėn. Ėshtė njė proces nė dinamizėm, nė rritje", tha Kryeministri. Nga ana tjetėr, ai ka theksuar se do tė amendohet ligji pėr t’i dhėnė tė drejtėn Agjencisė qė tė shqyrtojė ankesat e paraqitura nė Komitet. "Aktet nėnligjore tė ligjit po shqyrtohen, janė nė pėrfundim, kanė nevojė pėr njė amendim tė lehtė, sepse kanė mbetur 1300 ankesa tė pashqyrtuara nga komiteti dhe dikush duhet t’i shqyrtojė, duhet tė autorizohet nga Parlamenti Agjencia e re qė tė shqyrtojė kėto ankesa", tha Berisha.


 
 
http://www.gazeta55.net/politikedet.jsp?id=6792
Data: 14/10/2006, ora

 Kuvendi, rezolutė kundėr referendumit serb pėr statusin e Kosovės
 

Konferenca e Kryetarėve pranoi kėrkesėn e grupit parlamentar tė Partisė Socialiste nga Pandeli Majko, pėr tė dėnuar planin e Serbisė pėr tė bėrė njė referendum pėr njė kushtetutė, e cila e pėrfshin Kosovėn si pjesė tė Serbisė. Nė lidhje me kėtė nismė, kreu i grupit, Pandeli Majko, deklaroi se kjo rezolutė do tė pėrbėnte dhe qėndrimin e Kuvendit tė Shqipėrisė, si institucioni kryesor kushtetues i politikėbėrjes, karshi ngjarjeve mė tė fundit nė rajon. “Ne e konsiderojmė kėtė njė aventurė dhe, aventura mė provokuese ėshtė fakti qė nuk duhet anashkaluar dėrgimi i kutive tė votimit pėr kėtė referendum, edhe nė territorin e Kosovės. Ne propozojmė qė pjesė e kėsaj rezolute tė jetė dhe ftesa qė parlamenti dhe qeveria e Kosovės  tė tregojnė, jo vetėm pėrballė qytetarėve qė i kanė votuar, por edhe  para gjithė rajonit, se di t'i pėrgjigjet me qetėsi kėtyre provokimeve qė vijnė nga pala serbe, pasi me kėtė, serbėt po tregojnė se nuk i njohin negociatat e grupit tė kontaktit, tė drejtuara nga Ahtisari”, tha ai.  Sipas  sekretarit tė pėrgjithshėm tė selisė rozė, nuk duhet tė njihen kėto veprime tė njėanshme tė serbėve, qė nė asnjė mėnyrė nuk mund tė nxisin mendime zbutėse apo ide zbutėse pėr tė ashtuquajturėn shtyrje tė vendim-marrjes sė statusit tė Kosovės, sepse “kjo do tė jetė njė nxitje  pėr justifikimin e provokimeve, tashmė shtetėrore serbe, ndaj tė ardhmes sė Kosovės dhe sidomos, ndaj stabilitetit nė rajon”.

 
 
Data: 14/10/2006, ora

 Berisha: Ligji i Pronave u jep pėrgjigjen mė tė mirė ish-pronarėve
 

Kryeministri Berisha siguroi dje gjatė konferencės sė pėrbashkėt pėr shtyp me drejtorin pėr Ballkanin Perėndimor nė Komisionin Europian, Reinhard Priebe, se ligji i miratuar nė parlament pėr pronat, si kuadėr ligjor, jep pėrgjigjen mė tė mirė tė mundshme pėr kėtė ēėshtje

 

I pyetur pėr ēėshtjen e pronave, kryeministri Berisha theksoi se agjencia e krijuar po organizohet me shpejtėsi dhe qeveria ėshtė shumė e vendosur tė bėjė pėrpjekjet mė serioze pėr rikthimin e pronave ekzistuese dhe kompensimin e tė tjerave me vlerėn e tregut. Nė kėtė drejtim, ai u shpreh se procesi i privatizimit tė pasurive publike apo i dhėnies me qira, nuk mund tė ndėrpritet, por qeveria ka krijuar dhe do tė fuqizojė fondin pėr kompensimin e dhėnė nė monedhė tė pronave. “Aktet nėnligjore tė ligjit po shqyrtohen dhe ėshtė vėnė re se ka nevojė pėr njė amendim tė lehtė, sepse kanė mbetur 1300 ankesa tė pashqyrtuar nga komiteti dhe pėr kėtė duhet tė autorizohet nga parlamenti agjencia e re qė tė shqyrtojė kėto ankime”, tha kreu i qeverisė. Nga ana e tij, Priebe tha se kjo ėshtė njė temė e diskutuar shpesh nė takimet teknike dhe natyrisht qė ėshtė njė ēėshtje shumė e debatueshme, por kjo nuk ėshtė e tillė vetėm pėr Shqipėrinė, por pėr tė gjitha vendet qė janė nė tranzicion. “Unė nuk mund tė kalojė nė detaje, sepse ēėshtja e legjislacionit tė pronės nuk ėshtė njė kompetencė e BE-sė, por e rėndėsishme ėshtė qė gjėrat tė zgjidhen nė mėnyrė kushtetuese dhe kur njerėzit tė bėjnė ankime pėr pronėn tė ketė njė mbėshtetje tė duhur ligjore, por nuk duhet tė harrohet se kjo ēėshtje ka me vete edhe njė dimension financiar”, vuri ne dukje drejtori pėr Ballkanin Perėndimor nė Komisionin Europian.

 
 
 

http://www.ballkan.com/
 
Legalizimet nė Durrės, 2.9 milionė lekė pėr njėsitė vendore
 

Autori i Lajmit: Red.
Zyrat e legalizimit nė 8 njėsi vendore tė Qarkut tė Durrėsit dhe Krujės kanė nė dispozicion nga qeveria afro 2 milionė e 870 mijė lekė pėr tė pėrshpejtuar ritmet dhe pėr tė pėrmirėsuar cilėsinė e procesit mė tė rėndėsishėm tė ndėrmarrė nga qeveria pėr formalizimin e objekteve tė paligjshme, qė janė ndėrtuar pas viteve 1990. Drejtori i Zyrės sė ALUIZNI-it nė Durrės, Andi Lila, tha se "katėr bashkitė e Durrėsit, Sukthit, Fushė Krujės dhe Shijakut, si dhe katėr komunat e Katundit tė Ri, Rrashbullit, Gjepalajt dhe Ishmit, do tė pėrfitojnė nga qeveria kėtė financim, pėr shkak tė numrit mė tė lartė tė objekteve tė ndėrtuara pa leje, krahasuar me tetė njėsitė e tjera administrative tė qarkut". Sipas tij, vlera e pėrgjithshme e financimit ėshtė ndarė nė varėsi tė numrit tė ndėrtimeve qė do tė legalizohen nė kėto njėsi vendore. Lila shtoi se "nga ky fond Bashkia e Durrėsit, nė territorin e sė cilės parashikohet tė legalizohen mbi 21.600 objekte pa leje ka nė dispozicion 1.9 milion lekė, ose 65 pėrqind tė shumės sė pėrgjithshme". Sipas drejtorit Lila, fondi prej afro 2.9 milionė lekėsh synon tė krijojė kushte tė favorshme pėr tė gjitha Departamentet e Urbanistikės nė bashki dhe komuna, deri nė fazėn e dytė tė procesit tė legalizimit, gjatė tė cilit njėsitė vendore nė zbatim tė ligjit pėrfitojnė 20 pėr qind tė shumės sė arkėtuar nga ky proces. Sipas Lilės, zyrat e legalizimit nė njėsitė vendore me kėtė financim mund tė shumėfishojnė deri nė tre apo katėr herė numrin e punonjėsve nė Zyrat e legalizimit, qė funksionojnė nė njėsitė vendore. Punėsimi dhe pėrfshirja e inxhinierėve topografė me pėrvojė mundėson rritjen e ritmeve dhe pėrmirėsimin cilėsor tė veprimtarisė sė grupeve tė specialistėve nė terren. Numri i vetėdeklarimeve vetėm nė Zyrėn e Legalizimit pranė bashkisė sė Durrėsit ka arritur nė 5100, pa pėrfshirė 11 mijė dosjet e pėrgatitura gjatė periudhės 2004-2005.

5100 ėshtė
numri i vetėdeklarimeve vetėm nė Zyrėn e Legalizimit nė bashkinė e Durrėsit

"Nė 15 njėsitė e tjera vendore janė dorėzuar mbi 9 mijė kėrkesa tė tjera, ndėrsa procesi i vetėdeklarimit do tė vazhdojė deri mė 15 nėntor tė kėtij viti", tha Lila

Ky lajm ėshtė publikuar: 13/10/2006

http://www.gazeta-shqip.com 14/10/2006

Hapja e dosjeve dhe diktatura e heshtjes

 

Panajot Barka

Pėrpjekja e politikės pėr t‘u distancuar nga komunizmi dhe pasojat e tij pėsoi ngėrēin e radhės. Ajo qė u vu re ėshtė fakti se pėrsėri politika dhe opinioni publik nuk arriti tė orientohet drejt te thelbi i ēėshtjes. Ajo, politika, u mor ose me probleme dytėsore e teknike (dėnimi verbal i diktaturės, dėmshpėrblimi dhe rehabilitimi i viktimave, hapja e dosjeve etj.), ose u ngėrdhesh brenda vetes pėr t‘u distancuar nga kjo diktaturė, duke treguar kundėrshtarin si tė lidhur fort me tė.

Te kjo e dyta, mendoj se qėndron dhe thelbi i ēėshtjes. Shqipėrinė postkomuniste nuk ėshtė se e udhėheqin ish-komunistėt apo bijtė e tyre, si nė vendet e tjera ish-komuniste tė Lindjes, por, nė dallim nga kėto vende, mentaliteti udhėheqės politik nė vend mbetet ai komunist. Nė kėto rrethana, ēdo lloj distancimi nga diktatura komuniste, ėshtė nė thelb i pa vlerė. Dhe pikėrisht kėtu problemi fillon e ndėrlikohet mė shumė.

Ėshtė e vėrtetė se nė Shqipėri u zbatua njė diktaturė nga mė tė egrat komuniste. Kjo nuk lidhet thjesht me shtrembėrimin ekstrem nė praktik tė kėsaj teorie. Porse, zbatimi i sistemit komunist te ne adoptoi nė mėnyrė tė sforcuar organizimin tradicional shoqėror tė ardhur deri pas Luftės, nė formėn e shoqėrive tė mbyllura. Sė pari, nevoja e drejtimit totalitarist komunist gjeti terren tė gatshėm te hierarkia vertikale e drejtimit tė fisit, bajrakut, krahinės nga njėshi i tyre absolut. Sė dyti, mentaliteti idololatrik i komuniteteve tė vogla, shpesh pa komunikim midis tyre e me kulturė e fe tė ndryshme, u unifikuan forcėrisht nė njė komunitet tė ri (mohues pothuaj i ēdo vlere kulturore e fetare tradicionale tė pjesėve pėrbėrėse), tė pėrshkuar nga ideologjia komuniste e njeriut tė ri, por po aq idololatrike. Baza shoqėrore e kėtij komuniteti mbeti fshati, relativisht po aq i prapambetur me familjen patriarkale tanimė tė ideologjizuar e tė pėrfshirė nė luftėn e klasave.

Nė aspektin e jashtėm, sigurimi i unitetit tė brendshėm (etno-komunist) arrihej nė ballafaqimin imagjinar e me intensitet nė rritje me armiq tė jashtėm. Kėto pėrbėnin mjetet pėr tė kapėrcyer edhe ēdo situatė krize tė brendshme. Pra, komunizmi shqiptar drejtohej kundėr Evropės, kundėr Perėndimit. Ky definicion pėrbėnte edhe mundėsinė mė tė mirė pėr tė maskuar nėnshtrimin absolut tė shtetasve tė vet, nėnshtrim qė nisej nga perfeksionimi si antivlerė i organizimit tradicional tė shoqėrisė shqiptare.

Politika shqiptare e periudhės demokratike e drejtuar nga njerėz tė po atij brumi komunist, na shfaqet sot si mentalitet i diktaturės komuniste, por i copėzuar. Ky ėshtė koncepti i sistemit pluralist te ne, i cili, organizimin shoqėror tradicional nė fise, klane, bajraqe e krahina e ka zėvendėsuar me partitė politike, klanet, grupimet dhe marrėdhėniet nepotike brenda tyre e nė drejtimin e shtetit. Po ashtu drejtimi i po kėtyre formacioneve "politikė" presupozon automatikisht autoritetin e padiskutueshėm tė Njėshit. Qėllimi ėshtė vendosja e hegjemonisė (sė interesave tė ngushta tė grupit) mbi kundėrshtaret. Retorika demokratike pėr konsum perėndimor pasohet me praktika pa asnjė lidhje me demokracinė, por me lidhje tė drejtpėrdrejta thelbėsore me marrėdhėniet e vjetra klanore. Argumenti i mjaftueshėm pėr kėtė ėshtė koncepti i politikanėve tanė pėr zgjedhjet.

Paralelizmi i mėposhtėm besoj se na bind pėr sa mė sipėr. Nė vitet e para tė vendosjes sė sistemit komunist, nėnshtrimi ndaj diktaturės u edukua me dėnime paradigmatizuese. Tė gjithė e dimė p.sh., qė nė veri tė Shqipėrisė, pėr tė thyer rezistencėn e madhe tė malėsorėve ndaj regjimit komunist dhe pėr t‘i detyruar ata t‘i bindeshin autoritetit komunist, organet e diktaturės ekzekutonin pa gjyq dhe shkak nė ēdo fshat nga tre-katėr burra. Sot, emblema politike qė solli nė pushtet partinė e Sali Berishės, antikorrupsioni, zbatohet me po tė njėjtėn metodė. Deklarohen rezultate pozitive kundėr korrupsioni jo lufta e mbėshtetur tė barazia e njerėzve para ligjit, por duke dėnuar nė mėnyre eklektike disa elementė. Dhe mė e keqja pėr tė kaluar aferat korruptive e kriminale, por fitimprurėse nga njė palė duar politike te tė tjerat.

Po ashtu pėr tė kuptuar veprimin (nė formėn e copėzuar) tė diktaturės sė unifikuar komuniste, le tė shikojmė raportin e individit qė pėrfaqėson ligjin (shtetin) me vet ligjin. Ligji s‘ka asnjė vlerė para vullnetit tė individit. Le tė shikojmė fatin e fjalės sė lirė. Pėr atė ose nuk ka vesh pėr ta dėgjuar, ose, siē thoshte Lenini, ėshtė e varur nga qesja me para. Po ashtu, liria e individit. A nuk ėshtė edhe sot pjesė e interesave tė shtetit, strukturat e tė cilit nė emėr, tė mbrojtjes sė interesave tė tij, ndėrhyjnė me metoda brutale apo tė sofistikuara, deri nė kontrollin e jetės private. Lė tė shikojmė akoma retorikėn nacionaliste, e cila nuk ėshtė ēliruar ende nga mentaliteti dhe konceptet komuniste. E ēliruar ėshtė nga unifikimi politik nacionalist, por, ashtu sikurse atėherė, vazhdon tė pėrdoret nga politikanėt si ushqim pėr tė pastrehėt dhe si strehė pėr mbijetesėn e politikanėve. Kėshtu qė, mendoj, se nuk ka kaq shumė rėndėsi tė sillet nė parlament tesera e anėtarėsisė nė Partinė Komuniste tė 24-vjeēarit Sali Berisha. Rėndėsi ka tė provohet sa ka ndryshuar ai mentalitetin komunisto-bajraktar nė pozicionin publik qė ėshtė. Nuk ka kaq shumė rėndėsi tė kėrkohet shpėrblimi material i viktimave tė diktaturės. Rėndėsi ka qė ata tė ndjehen fitimtarė dhe do tė ndjehen vėrtet tė tillė kur tė shikojnė ērrėnjosjen e mentalitetit komunist nė mėnyrėn e tė vepruarit tė shtetit, strukturave dhe individėve tė tij. Pėrpjekja pėr ta pėrmbledhur dėmin e diktaturės nė njė vlerė materiale ėshtė njė pėrpjekje pėr tė legjitimuar mentalitetin diktatorial nė veprim.

Lė ta trajtojmė problemin nė njė aspekt tjetėr. Nė librin e tij "Mafia shqiptare, njė kėrcėnim pėr Evropėn", shkrimtari francez, Xavier Raufer, thotė se nė fillim tė viteve 90‘ moria e oficereve tė papunė tė sigurimit shqiptar u pajtuan, kundrejt rrogave tė majme, nga familjet mafioze shqiptare pėr t‘i organizuar kėto tė fundit. Tregon gjithashtu se ky kontingjent, duke qenė se ishte i vetmi me lidhje me botėn, u bė shpejt pjesė e trafiqeve dhe organizator i tyre, duke u bėrė njėkohėsisht njerėz me fuqi ekonomike tė madhe nė vend. Po ashtu, tregon, Xavier Raufer, duke pasur nė dorė dosjet e ish- sigurimit tė shtetit, i pėrdorėn ato pėr tė bėrė shantazh politikanėve dhe nėpunėsve tė sistemit tė ri.

E gjithė kjo ka lidhje me deklarata shqetėsuese tė ardhura deri vonė nga strukturat zyrtare perėndimore dhe organizmat ndėrkombėtare, lidhur me rrezikun e kontrollit tė politikės shqiptare nga krimi i organizuar. Nė kėtė kėndvėshtrim retorika antikomuniste, qoftė edhe nė parlament, i ngjan njė farse tė dirigjuar nga prapaskena interesash tė pėrputhura midis dirigjenteve dhe aktorėve politikanė, si njė pėrpjekje pėr t‘i hedhur hi syve mė shumė Evropės dhe mė pak opinionit tė brendshėm.

Nė kėtė pėrfundim logjik tė ēon edhe kėrkesa konkrete e politikės pėr hapjen e dosjeve. Pėr cilėt dosje bėhet fjalė? Pėr ato tė bashkėpunėtorėve eksponent tė shtetit diktatorial komunist. Ata janė shpėrndarė nė tė gjithė spektrin politik tė pluralizmit shqiptar dhe dosjet e tyre kanė fituar njė ēmim. Ato ose u blenė dhe u zhdukėn, ose mbahen diku si mjete presioni e shantazhi, apo garancie pėr devotshmėri tė atij eksponenti qė i pėrket dosja. Sa herė u bėnė publike situata me drejtues shteti apo partie qė u bėnin presion tė pabindurve politikė me kėto dosje. Pra, edhe hapja e dosjeve tė nivelit tė tillė presupozon njė luftė sipas konceptit tė shantazhit.

Tė hapen dosjet e personave jo publik?! Nė mars tė vitit 1997, sheshet e qyteteve tė jugut u mbushėn me dosje bashkėpunėtoresh tė vegjėl tė sigurimit dhe tė SHIK-ut. Nė shumė raste, ata u bėnė shkak pėr konflikte tepėr tė nxehta dhe shumė syresh i presin akoma spiunėt e tyre nė njė qoshe. Ē‘do tė arrihet? Asgjė pėrderisa mundėsitė pėr tė arritur pendesėn kanė shanse shumė tė pakta? Nė njė nga intervistat e shumta tė kohėve tė fundit tė Ismail Kadaresė, rreth "thelbit tė identitetit tė shqiptarėve", shėnonte midis tė tjerave se "dy nostalgjitė qė po shfaqen nė mėnyrė tinėzare nė Shqipėri, ajo e osmanlisė dhe ajo e komunizmit kanė pasur dhe kanė pėr bazė urrejtjen kundėr Evropės". Nė bisedat me diplomatė tė huaj jo rrallė ėshtė hasur koncepti se tė interesuar pėr tė mos hyrė nė Evropė janė politikanėt shqiptarė. Kjo pėr faktin se ata kurrsesi nuk janė tė gatshėm tė pranojnė mbikėqyrjen e plotė tė Evropės dhe humbjen e privilegjeve dhe lirinė e "pavarėsisė" sė tyre.

Pėr sa i pėrket nostalgjisė ndaj komunizmit, Kadareja ka parasysh botimet e shumta nė shtypin e pėrditshėm me larmi tematike nga periudha e diktaturės komuniste. U duk se shkak pėr kėto shkrime ėshtė vet kriza e mediave nė vend. Por, me tė drejtė vihet re se inflacioni i shkrimeve tė kėsaj natyre kaluan nga pėrpjekja pėr tė ndriēuar sado pak atė pus tė thellė tė diktaturės komuniste nė njė formė nostalgjie pėr tė. Nė kėtė kontekst ka vlerė pėrsėri sfida e Kadaresė ndaj politikės. Ai vė re se nuk guxohet tė hapen dosjet dhe arkivat e ish-Komitetit Qendror tė Partisė Komuniste. Pėrse? Eshtė njė pyetje qė i bėhet sot Sali Berishės, qė pse ai nuk guxoi t‘i hapte dosjet e sigurimit tė shtetit me 1992, apo mė vonė. Hapja e arkivit tė Partisė Komuniste ėshtė e vėrtetė se do tė sillte njė tronditje tė pashembullt shoqėrore. E provoi kėtė ngritja e pakėt e kapakut tė rėndė kur u shkrua dosja "K". Por ama do t‘i jepte fund abuzimit, shantazhit, falsifikimit dhe zhgėnjimit dhe hipokrizisė kolektive. Do arrinim si shoqėri atė fund tė qėndrueshėm dhe tė fort qė do t‘u jepte mundėsi forcave tė shėndosha dhe brezit tė ri tė ēlironin energjitė e duhura.

Sot ndodh e kundėrta, fiton terren nostalgjia pėr atė periudhė. Kjo ėshtė provė se jetojmė nė njė realitet tė deformuar i diktuar nga vet realiteti i zymtė aktual. Nė ē‘kuptim. Nė periudhėn komuniste konformizmi me diktaturėn, nė formėn e autocensurės siguronte mbijetesėn e individit, i cili kishte pranuar njėkohėsisht privimin e lirive dhe tė tė drejtave tė tij. Nė kushtet e sotme me tė njėjtin mentalitet dhe nėn peshėn e realitetit tė djeshėm, individi ynė shoqėror gjen si mė praktik dhe efektiv, modelin e mbijetesės nė komunizėm. Por sot problemi shfaqet mė i ndėrlikuar dhe me pasoja mė tė rėnda. Individi si i tillė sot duhet tė vetėprivohet nga liritė dhe tė drejtat e tij, tė shpallura dhe tė respektuara formalisht. Nga ana tjetėr, ai duhet tė pėrshtatet jo me shtetin e vetėm diktaturė si deri dje, por me mekanizmat e shtetit tė pėrfaqėsuara nga individė tė veshur me pushtet dhe qė sillen ndaj tij me mentalitetin diktatorial. Tregues pėr pasojat e kėtij fenomeni ėshtė debati i pambyllur nė shtypin e ditės, lidhur me mungesėn e veprimit tė shoqėrisė civile dhe e mendimit intelektual nė jetėn e vendit. Heshtja nė demokraci ėshtė e ngjashme me autocensurėn nė diktaturė

 

 

E Enjte, 12 Tetor 2006 https://www.korrieri.com/
 
PLL, Murat Basha per Tiranen
Nenkryetari legalist eshte shprehur se do te bashkepunohet me mazhorancen per zgjedhjet vendore, por njekohesisht do te pergatiten kandidatura per te gjitha njesite vendore. Per te s’ka mbeshtetjeje ndaj Nanos, por vetem Monarki, nderkohe qe humbjen e LZHK e sheh tek deklarata 2 dite para zgjedhjeve kunder Berishes kryeminister

PLL-ja ka hedhur ne "tregun" elektoral kandidaturen e pare per zgjedhjet e ardhshme lokale. Islam Alikaj do te kandidoje nen siglen e legalisteve per kreun e bashkise se Durresit. Mesuesi i njohur i matematikes, nje nder themeluesit e Partise Demokratike ne qytetin bregdetar, pritet te kete nje impakt jo te vogel ne elektoratin durrsak, edhe per lidhjet e tij te hershme me seline blu. Pritet qe perballe tij te kandidoje Armand Teliti, kryetar i deges se PD-se dhe njekohesisht zevendesminister i transporteve, ndersa selia roze ende duket ne udhekryq. Ndersa ka reagime ndaj rikandidimit te kryebashkiakut aktual Lefter Koka, ky i fundit eshte shprehur ne nje interviste televizive, se nuk do te terhiqet nga gara elektorale edhe ne qofte se nuk do te kete pas vetes forumet e selise roze. Nderkaq, burime konfidenciale nga selia e PLL-se ne Tirane shprehen se per momentin ne "pole position" per bashkine e kryeqytetit eshte emri i Murat Bashes per legalistet. Nje problem me shume per demokratet dhe kandidatin e mazhorances qe do te garoje ne zgjedhjet vendore ne bashkine e kryeqytetit. Por qe vete nenkryetari i PLL-se, Murat Basha, ne nje interviste per “Korrierin” nuk perjashton mundesine e bashkepunimit me PD-ne dhe aleatet e saj per zgjedhjet vendore. Ne te njejten kohe perjashton mundesine e Nanos President, duke qendruar serish ne kerkesen per nje monarki kushtetuese.

- Ne zgjedhjet e vitit 2005, PLL-ja perbente shtyllen kurrizore te asaj qe mori emrin “Levizja per Zhvillim Kombetar” dhe qe sot nuk ekziston me. A mund te konsiderohet nje eksperiment i deshtuar?

“LZHK-ja nuk u krijua nga ne. Ishte nje ide e shkelqyer e mbretit Leka, per te sjelle nje risi ne politiken shqiptare. Duheshin kerkuar votat e atyre qe nuk shkojne ne kutite e votimit, duhej kthyer besimi tek politika dhe duhej futur nje moral i ri ne politike, larg sherreve dhe konfliktualiteteve. Fatkeqesisht, ata qe u vune ne krye dhe e drejtuan, sidomos ne prag te zgjedhjeve, bene gafa te pafalshme, dhe ne politike ato jane me te renda se krimet. Mjafton te kujtoj ketu deklaraten e bere dy dite para zgjedhjeve, se nuk do te votojme Berishen kryeminister. Natyrisht, vjedhja e votave eshte nje kapitull me vete, qe ndikoi jo pak ne rezultatin perfundimtar”.

- Megjithate Berisha u be kryeminister. A ka pasur tentativa per t’u perfshire ne koalicionin e djathte fitues ne zgjedhjet e 3 korrikut?

“Tentativa jane bere. Vete kryeministri Berisha eshte shprehur disa muaj me pare, se nuk do te menjanoje forca tradicionalisht te djathta. Nder te tjera ai u shpreh, se eshte ne koalicion edhe me PLL-ne”.

- Po PLL-ja a eshte ne koalicion me Berishen?

“Natyrisht dhe nuk kemi si te mos jemi, perderisa shohim se Sali Berisha po aplikon ne shume pika politiken shtetformuese te Ahmet Zogut, me e sakta dhe me pragmatistja per formimin e nje shteti. Mjafton te permend ketu reformat e ndermarra nga ministri i Brendshem Sokol Olldashi per rendin e sigurine, prioriteti qe Lulezim Basha po i jep ndertimit te rruges Durres-Kukes-Morine, reformimi i shkelqyer i Genc Pollos ne fushen arsimore, puna e ministrave Bode e Mustafaj ne dikasteret qe drejtojne etj”.

- Megjithate, ju po pergatiteni te dilni me kandidatura jashte koalicionit ne keto zgjedhje…

“Eshte e vertete. Po pergatisim kandidaturat per cdo njesi vendore, per te qene te pergatitur per cdo situate politike, por perballe nje te majte te bashkuar, agresive dhe te dhunshme, ne gjykojme qe edhe kampi i djathte duhet te jete totalisht i unifikuar, per te mos pasur rrjedhje votash. Ne baze te kodit zgjedhor, edhe nje vote e vetme mund te beje diferencen ne komuna apo bashki, aq me teper votat e PLL-se, te cilat kane ardhur ne rritje nga viti ne vit. Faktet deshmojne se kemi rreth 200 keshilltare komunale e bashkiake, si dhe 3 kryetare komunash. Duke njohur forcen tone, po bejme nje perzgjedhje paraprake, per t’i treguar Partise Demokratike se edhe PLL-ja ka kandidatura per te konkurruar denjesisht”.

- Kjo do te thote se mund te rinegociohet me demokratet perpara se te zyrtarizohen kandidaturat?

“Nese PD-ja do te bashkepunoje seriozisht dhe sinqerisht, pse jo. Nese kjo ndodh, do te diskutojme per cdo pike te bashkepunimit”.

- Negociatat mund te perfshijne edhe rindarjen e “tortes” qeveritare?

“Nuk kemi diferenca te rendesishme ne program, ide dhe menyra te reformimit te aparatit shteteror dhe administrativ, dhe nuk shoh asnje pengese qe te bashkepunojme per ngritjen dhe funksionimin e shtetit. Nuk u perfshime ne ndarjen e vendeve ne qeveri, pasi nuk ishim pjese e koalicionit fitues, pavaresisht se moralisht PD-ja ka detyrime ndaj legalisteve, qe 8 vjetet e opozites ishin perkrah PD-se. Nuk e teproj po te them se jemi demokratet dhe antikomunistet me te hershem. Une besoj se PD-ja do te kete perseri dite te veshtira dhe do te kerkoje mbeshtetje tek aleatet e vjeter dhe te natyrshem”.

- Por nderkohe, aleatet e rinj jane ne Parlament dhe duket se po lekundin pozitat e mazhorances ne votimet me te rendesishme…

“Ne e kishim parashikuar kete situate, sepse ne politiken shqiptare ka me shume tregtare flamujsh dhe interesash, shume amatore dhe shume pak idealiste. Ndodh keshtu, qe shfaqja apo rishfaqja ne skene e lidereve te vjetruar krijon te tilla konfuzione, pasi asnjehere nuk kuptohet me siguri se per cilat skema votojne manekinet ne sallen parlamentare”.

- Kjo do te thote se rigrupimet kane per baze skemen e shumeperfolur te zgjedhjes se Fatos Nanos si President?

“E majta po luan me para per te krijuar destabilitet, madje edhe duke blere deputete, por une nuk jam me mendimin qe eshte hedhur, se Berisha preferon Nanon President, ndersa Edi Rama eshte kunder. Une mendoj se Berishes nuk i intereson qe Nano te jete President, por kryetar i PS-se, ne menyre qe te krijoje carje ne partine me te madhe opozitare, si edhe ndermjet vete grupimeve brenda se majtes. Perkundrazi, me Nanon ne krye te Presidences, lidershipi aktual socialist do te ishte i qete ne uzurpimin e kreut te partise, duke hequr qafe nje rival te rrezikshem”.

- Ju do ta votonit Nanon President?

“Alternativa Nano paraqitet ne menyre tendencioze dhe te qellimshme si nje e keqe e domosdoshme per te shmangur zgjedhjet e parakohshme. Por une do te thosha se ka edhe nje zgjidhje me te arsyeshme, me largpamese dhe me ligjore, qe eshte njohja e fitores se grabitur ne referendumin per monarkine ose riberja e tij. Mbreti Leka eshte nje person i paperzier me afera te dyshimta dhe larg interesave te ngushta partiake. Ne qofte se flitet per kryetarin e shtetit si simbol te unitetit te kombit, Leka eshte njekohesisht edhe individi me i votuar. Ne referendumin e vitit 1997, zyrtarisht u deklarua se kishte fituar 33.66 % te votave, vendim qe u rishikua nga Gjykata Kushtetuese, duke i njohur edhe 14,8 % te votave. Duke arritur ne 48,46 % te votave te shqiptareve ne kushtet e nje vjedhjeje te papare ne kutite e votimit, me thoni nese ka individ tjeter qe mund te arrije nje konsensus te tille popullor. I hiqni Nanos dhe Berishes mbeshtetjen partiake dhe te shohim sa vota do te marrin individualisht. Por nga ana tjeter, me Leken mbret dhe Berishen kryeminister, e djathta do te stabilizohej perfundimisht dhe, pse jo, do te garantonte edhe disa mandate te tjere te qeverisjes”.

Bisedoi: Alket Aliu

 
 
 
 
Milo: Kadare, sherbetor i Enver Hoxhes
E Enjte, 12 Tetor 2006 https://www.korrieri.com/
Kryetari i Demokracise Sociale, njekohesisht dhe historian, eshte shprehur se fryma antikomuniste e shkrimtari te madh eshte nje alibi per te fshehur sherbimet ndaj diktatures dhe diktatorit Hoxha: “Nderhyrja e Kadarese coi ne internim e ne fatkeqesi nje familje te thjeshte e te varfer tiranase ne vitet ’70-te”

Ergys GJENCAJ

Cinik, nxenes i keq i historise, sherbetor i diktatures dhe vete diktatorit Hoxha, informator qe ka derguar ne internim nje familje tiranase, keto kane qene disa nga akuzat e Paskal Milos ne drejtim te akuzuesit te tij, Ismail Kadarese. Qe dy dite me pare, shkrimtari i njohur shqiptar, Ismail Kadare, dhe kryetari i Partise Demokracia Sociale, Paskal Milo, jane perfshire ne nje konflikt te hapur dhe qe pritet te vijoje me nxjerrjen ne siperfaqe te informacioneve ende te panjohura per publikun. Te dy kane shkembyer replika ne distance, te cilat kane lidhje me debatin e fundit rreth hapjes se dosjeve te ish-Sigurimit te Shtetit dhe vleresimeve per periudhen 45-vjecare te diktatures komuniste. Dy personalitet, njeri i letersise dhe tjetri i historise dhe i diplomacise, akuzojne njeri-tjetrin per lavde qe i thurin komunizmit.

Ne nje interviste dhene per “Zerin e Amerikes”, Kadare deklaroi se vitet e fundit ne shtypin shqiptar ka filluar te jepet nje kunder-tablo teper roze dhe teper mashtruese e epokes komuniste, me ca si disa kujtime te pafundme, dhe kjo nomenklature komuniste paraqitet me ngjyra disi humane. “Si te thuash, behet nje perpjekje per rehabilitimin e saj, per te mos perseritur rastet monstruoze, si per shembull, te asaj qe degjuam para disa ditesh, kur kryetari i nje partie ne Shqiperi, kerkoi nderim per Enver Hoxhen”, deklaroi Kadare. Duke iu referuar direkt deklarates se kreut te PDS-se, Milo, qe kishte bere me 16 shtator gjate festimeve ne kujtim te festes se Pezes. Por keto vleresime te shkrimtarit shqiptar kane sjelle menjehere reagimin e kryetarit te Demokracise Sociale, njekohesisht me profesion historian. Milo nuk eshte kursyer aspak ne komentet e tij karshi shkrimtarit Kadare, duke thene se ai eshte nje nxenes i keq ne fushen e historise. Per Milon, fryma antikomuniste e Kadarese nuk eshte gje tjeter, vecse nje alibi e tij per te fshehur sherbimet qe i ka bere diktatures dhe vete diktatorit Enver Hoxha. “Kur te tjeret persekutoheshin, Kadare gezonte privilegjet e shkrimtarit te oborrit dhe i ngrinte me servilizem, per se gjalli, monumente letrare diktatorit”, ka deklaruar dje Milo. Madje ai jep disa informacione, sipas te cilave, si rrjedhoje e nderhyrjes se shkrimtarit, nje familje e varfer tiranase ne vitet ’70-te, eshte internuar nga regjimi komunist. “Kadare eshte i madh ne imagjinaten letrare, por i vogel e cinik si qenie njerezore”, deklaron Milo.

Duket se debati i hapur ditet e fundit per hapjen e dosjeve te sherbimeve sekrete te kohes se diktatures, po perfshin gjithnje e me teper personalitete te fushave te ndryshme. Kadare ne intervisten dhene per “Zerin e Amerikes”, ka kerkuar qe hapja e dosjeve te kryhej ne menyre sa me serioze, sa me dinjitoze, “hijerende” dhe jo ne menyren sic filloi ne Parlamentin shqiptar. Sipas tij, nuk ka perse te kete meshire per ata njerez qe jane perfshire ne politike. Kadare thekson se denimi i krimeve komuniste ecen paralelisht me nje dhune qe i eshte bere peizazhit shqiptar, duke e denuar ate me lloj-lloj datash pseudo, kinse heroike, festa qe nuk jane festa, por qe perkundrazi jane zi dhe me nje falsifikim te ngjarjeve kryesore.

Kadare per Milon:

“Vitet e fundit, ne shtypin shqiptar ka filluar te jepet nje kunder-tablo teper roze dhe teper mashtruese e epokes komuniste, me ca si disa kujtime te pafundme, dhe kjo nomenklature komuniste paraqitet me ngjyra disi humane. Si te thuash, behet nje perpjekje per rehabilitimin e saj, per te mos perseritur rastet monstruoze, si per shembull, te asaj qe degjuam para disa ditesh, kur kryetari i nje partie ne Shqiperi kerkoi nderim per Enver Hoxhen”. Duke kerkuar qe paralel me denimin e krimeve komuniste, te eliminohen pseuodatat historike”.

Milo per Kadarene:

“Kadare eshte nje nxenes i keq ne fushen e historise. Antikomunizmi i tij eshte alibi per te fshehur sherbimet e tij te cmuara per diktaturen. Kur te tjeret persekutoheshin, Kadare gezonte privilegjet e shkrimtarit te oborrit dhe i ngrinte me servilizem, per se gjalli, monumente letrare diktatorit. Nderhyrja e Kadarese coi ne internimin e ne fatkeqesi nje familje te thjeshte e te varfer tiranase ne vitet ’70-te. Kadare eshte i madh ne imagjinaten letrare, por i vogel e cinik si qenie njerezore”.