Gazeta
Shqiptare 05/10/2008
Patrice
Najbor : Kam rishkruar historinė e Shqipėrisė
Admirina
Peēi
Historia e Shqipėrisė dhe e familjes sė saj Mbretėrore
1443-2007, e Patric Najbor ėshtė njė vepėr, nė tė cilėn ai pėrpiqet
tė vendosė tė vėrtetėn historike duke paraqitur me objektivitet,
veēanėrisht
nė saj tė burimeve tė jashtme faktet dhe personat, tė cilėt nuk
janė njohur deri tani nga historiografia shqiptare.
Patric Najbor, doktor i shkencave
politike dhe studiues francez i historisė mendon se Esat Pashė Toptani
kishte njė strategji tė tijėn kur e dorėzoi Shkodrėn dhe u tėrhoq
bashkė me ushtrinė e tij nga qyteti, duke ua lėnė atė nė dorė
malazezve. Sipas tij ai u tregua jo tradhėtar, por largpamės dhe i shkathėt,
meqėnėse disa ditė me vonė nėn presionin e Fuqive te Medha, mbreti
Nikolla i Malit te Zi, u detyrua ta kthente qytetin.
Nė tė vėrtetė kjo ėshtė vetėm njė linjė nė librin e tij studimor
Historia e Shqipėrisė dhe e familjes sė saj Mbretėrore 1443-2007,
vepėr nė tė cilėn ai pėrpiqet tė vendosė tė vėrtetėn historike
duke paraqitur me objektivitet, veēanėrisht nė saj tė burimeve tė
jashtme faktet dhe personat, tė cilėt nuk janė njohur deri tani nga
historiografia shqiptare. Ai thotė se nė mėnyrė modeste jam munduar tė
sjell njė kontribut nė rishikimin e historisė sė Shqipėrisė, aq i
debatuar kėto kohė. Libri i cili ėshtė botuar nė Francė para pak ditėsh,
ėshtė i ndarė nė pesė vėllime. Nė vėllimin e parė autori ėshtė pėrqendruar
kryesisht nė luftėn pėr pavarėsi qė zė vendin kryesor dhe pėr kėtė
ai ka studiuar veprimet e Fuqive tė Mėdha pėr tė ruajtur ose zgjeruar
sferat e tyre tė influencės, si dhe rolin e tyre nė zgjedhjen e princit
Vilhelm Wied (1914). Po nė kėtė vėllim ai trajton edhe personazhin e
Esat Pashė Toptanit, ku ndėr tė tjera shkruan: Me shpalljen e Luftės
se Parė Botėrore, Esat Pasha u rreshtua menjėherė nė anėn e Aleatėve
nė krah tė te cileve ai luftoi dhe nga ana tjetėr duke pranuar qė
ushtria serbe e dėrmuar nga lufta tė terhiqej duke kaluar nėpėr Shqipėri
ai shpėtoi Frontin e lindjes si dhe vendosi Shqipėrinė nė kampin e
fitimtarėve.
Fan Noli dhe
Ahmet Zogu
Nė vėllimin e dytė tė librit, autori paraqet periudhėn e viteve njėzetė
duke sjellė, sidomos, njė veshtrim tė ri persa i perket figurave tė Fan
Nolit dhe Ahmet Zogut.
Nė kundėrshtim me atė qė pėr shumė kohė ėshtė folur, Fan Noli,
ishte larg tė qenurit demokrat mėqenėse qeveria e tij bolshevike eci
drejt diktaturės duke shpallur nė tė gjithe vendin gjendjen e
shtetrrethimit, duke vendosur gjykatat e jashtėzakonshme dhe duke mos
mbajtur premtimin e tij pėr tė organizuar zgjedhjet.
Fan Noli nga ana tjetėr thoshte se demokracia eshtė njė komedi
hipokrite, parlamenti njė morg, dhe zgjedhjet e lira njė komedi e vertete.
Logjikisht meqėnėse Fan Noli ishte, si mbas historise zyrtare,
demokrat, Ahmet Zogu duhej te ishte diktator nė njė kohe kur ai ishte njė
pėrsonalitet nė ngjitje i kėsaj periudhe meqėnėse ka qenė me radhė
minister i mbrendshėm, kryeministėr, dhe pastaj President i Republikės,
para se tė behej mbret e qė do tė mund tė fliste nė emer tė tė gjithė
shqiptarėve, territori i tė cilėve kishte qenė cunguar me 2/3 nga
Konferenca e Ambasadorėve mbledhur ne Londer mė 29.07.1913...
Sipas Patric Najbor, studimi i periudhės zogiste tregon se mbreti Zog me
realizimet e tij nė fushat institucionale, legjislative, edukative, shėndetėsore,
ushtarake, diplomatike, ekonomike dhe nė drejtim tė zhvillimit tė ndėrtimit
tė rrugėve dhe tė infrastrukturės sė vendit ka vendosur bazat e njė
shteti modern, demokratik tė tipit perendimor dhe duke zėvendėsuar tė
drejtėn e forcės me forcėn e tė drejtės, ai paraqitet si njeriu mė
progresist i kohės. Ataturku shqiptar i vėtetė shfuqizoi
feudalizmin, dekretoi shtetin laik dhe kontribuoi nė zhvillimin e ligjit
per vendin e gruas nė shoqėrine shqiptare.
Pėrpjekjet e
mbretit Leka I
Nė vėllimin e tretė Najbor pėrpiqet tė tregojė udhėtimin e
gjate e tė vėshtirė tė familjes mbretėrore nė mėrgim dhe luftėn e
vazhdueshme tė mbretit Leka I pėr ēlirimin e Shipėrisė nga komunizmi
dhe tė Kosoves nga zgjedha Serbe.
Najbor na sjell pėr kėte problem nė vellimin e pestė edhe shumė
dokumenta, shpesh tė panjohur, tė veprimėve tė ndryshme politike tė
mbretit Leka. Mund tė themi se pertej mosmarrėveshjeve tė shqiptarėve
tė diasporės, mbreti Leka ka punuar per ribashkimin e kombit shqiptar,
shkruan Najbor. Mė tej nė kėtė vėllim autori tregon se si Princi trashėgimtar
Leka II eshtė pėrgatitur pėr ti shėrbyer vendit tė tij.
Kthimi i familjes mbretėrore
Nė vellimin e katėrt Najbor tregon kthimin e familjes mbretėrore nė
Shqipėri dhe rrethanat politike tė viteve 2000 si nė Shqipėri ashtu edhe
nė rajon. Kėto rrethana sollėn pas njė rruge tė gjatė pavaresinė e
Malit tė Zi 03.06.2006 pastaj tė Kosovės 17.02.2008, kthimin ne pushtet tė
Sali Berishes 03.09.2005 dhe tranzicionin e gjatė e tė vėshtirė
demokratik, marrjen tė pandehur tė Ramush Haradinaj 07.03.2005, miratimin
nga parlamenti tė ligjit pėr familjen mbretėrore 08.05.2003, kthimin e
pallatit tė princeshave 05.11.2005, nėnshkrimin e Marrėveshjes sė
Stabilizim Bashkimit 12.06.2006, si dhe vdekjen e presidentit Ibrahim Rugova
22.01.2006 dhe tė mbretėreshave Geraldinė 22.10.2002 dhe Suzan
17.07.2004.
Dokumneta
nga arkivat
Vellimi i pestė i ėktij libri pėrmban dokumenta tė arkivave, tė
traktateve ndėrkombėtare dhe tė marrėveshjeve sekrete, tė letrave dhe
pemėve gjenealogjike. Duke botuar kėto tekste origjinale nė tėrėsinė e
tyre, najbor tregon mė shumė se permendjen e thjeshtė tė tyre, me qellim
qė lexuesi tė ketė mundėsi vetė tė shprehė mendimin e tij mbi faktet
e treguara. Libri pėrfundon me njė bibliografi tė pasur tė veprave tė
shekullit tė XV e deri nė ditėt tona.
----------------------------------------------------
Ekrem Spahia: "Tė dėnojme krimet e komunizmit me njė
ligj nė parlament"
|
|
|
Shkruar
nga Qamil Xhani |
e shtunė , 04 tetor 2008 |
Kryetari
i Partisė Lėvizja e Legalitetit, Ekrem Spahia, ka dėnuar dje fushatėn
mediatike qė po i kushtohet 100 vjetorit tė lindjes se diktatorit
Enver Hoxha. Nė njė deklaratė pėr shtyp kreu i PLL-sė, duke iu
referuar shifrave tė krimeve tė regjimit komunist ka kujtuar se shoqėria
shqiptare ende nuk ka bėrė dėnimin e krimeve tė komunizmit. Sipas
tij, media duke u dhėnė mundėsi tė flasin eksponentėve tė sistemit
tė kaluar, largon vėmendjen nga krimet qė ka bėrė komunizmi nė
Shqipėri. "Regjimi i diktatorit Hoxha dhe klikės sė tij ka
qenė regjimi mė gjakatar i kohės, qė ekzekutoi pėr motive politike
5.577 burra e 450 gra, burgosi 26.768 burra dhe 7.367 gra, si dhe
internoi 59.009 shqiptarė tė tjerė, tė gjithė tė pafajshėm.
Krimet e atij regjimi nuk janė dėnuar akoma, aq sa autorė tė kėtij
gjenocidi, me njė cinizėm diabolik dhe paturpėsi tė pashembullt, nė
vend qė t'i kėrkojnė falje popullit shqiptar pėr krimet qė kanė
kryer ndaj tij, kėrkojnė tė bėjnė apologjinė e sistemit komunist.
Kjo komprometon rėndė edhe tė gjithė ata qė i mbėshtesin",
deklaroi dje Spahia. |
Si do festojnė shtetarėt e
lindur nė tetor |
Shkruar
nga Qamil Xhani |
e martė , 07 tetor
2008 |
Me
pesė kryetarė shtetesh, dy kryeministra dhe tre shkrimtarė tė
shquar tė vendit tonė, tetori mund tė quhet muaji i lindjes sė
personaliteteve. Janė tė paktėn 10 personazhe tė njohur qė
festojnė ditėlindjen nė kėtė muaj.
Pėrveē ditėve tė afėrta nė tė cilat festojnė pėrvjetorėt,
pushteti dhe fama janė elementėt e tjerė qė i bashkojnė kėto
personazhe: Ismail Qemali, Sulejman Delvina, Gjergj Fishta, Ahmet
Zogu, Enver Hoxa, Migjeni, Ramiz Alia, Dritėro Agolli, Sali Berisha
dhe Bashkim Fino. Por si do tė festohen pėrvjetorėt dhe ditėlindjet
pėr kėta personalitete kėtė vit. |
Regjistrohuni
pėr tė lexuar pėrmbajtjen... |
Shehi:
LZHK, vetėm nė zgjedhje |
»
Vendosur:
08/10/2008 - 07:40 |
ADI SHKEMBI
Kreu i LZHK-sė, Dashamir Shehi, konfirmon se kjo parti do tė dalė e vetme nė
zgjedhjet e vitit 2009. Nė njė intervistė pėr "Panorama", ai
flet edhe pėr afrimin nė PD tė tė larguarve si dhe shqetėsimin e tė
huajve pėr institucionet e pavarura. Sė shpejti do tė miratohet nė
Parlament Kodi i ri Elektoral, i cili do tė pėrcaktojė edhe formėn e pėrbėrjes
sė koalicioneve. LZHK do tė dalė e vetme nė zgjedhje?
Ne do tė dalim vetėm, siē kemi dalė edhe katėr vjet mė parė pėr shumė
motive. Sė pari, gjykojmė se Shqipėria ka nevojė pėr njė lėvizje
realisht tė djathtė, dhe me kėtė nėnkuptoj njė lėvizje qė nuk ka nė
brendėsi tė saj ish-komunistė. Ky ėshtė rasti mė elementar. E dyta ka tė
bėjė me ato parime tė djathta qė janė edhe baza: e drejta mbi pronėn, e
drejta e njė shteti autoritar, e drejta e ndarjes sė institucioneve. Pra njė
sėrė elementesh qė fatkeqėsisht kanė munguar gjatė kėtyre 18 viteve
demokraci. Ne gjykojmė qė kėto ide qė mund tė mos jenė tė njė shtrese,
por tė jenė tė shpėrndara nė grupe tė ndryshme, tė kenė mundėsi pėrfaqėsimi
politik, mundėsi e cila ka munguar. Mjaftojmė tė shohim parlamentin e kėtyre
viteve. Pėrjashto parlamentin e vitit 1991, 1992, pjesa tjetėr nuk ėshtė
gjė tjetėr, veēse njė shumatore e komunistėve dhe fėmijėve tė tyre me
njė garniturė shumė tė vogėl qė ėshtė e djathtė. Sa do tė jemi, koha
dhe vota do e tregojė. Por ama e drejta e pėrfaqėsimit tė kėsaj kategorie
tė mos mohohet, por tė ketė njė ēadėr politike, LZHK-ja i pėrmbush kėto
elemente. Ka nė vetvete edhe tė djathtėn tradicionale, si nga PLL e Balli
Kombėtar, por edhe atė qė duhet tė jetė e djathta reale e vėrtetė, e
djathta e mundėsive. Gjykoj qė e kemi pėr detyrim politik tė pėrfaqėsohemi
vetėm.
Ka njė ide nga disa ish-deputetė tė PD-sė pėr tė bėrė njė koalicion tė
vėrtetė tė djathtė. Ka diēka konkrete pėr kėtė projekt, ju e mbėshtesni?
Realisht kontakte nuk kemi. Kėtu ka ide tė lėvizshme herė pas herė, por
gjithsesi ėshtė pozitive. Ka njerėz qė e kanė kuptuar qė duhet tė kemi
njė tė djathtė, pėr t'i dhėnė gjallėri jetės politike. Por s'ka
koordinim dhe marrėveshje deri mė sot. Ne i mbetemi idesė qė LZHK-ja duke
qenė njė koalicion elektoral ėshtė plotėsisht i mjaftueshėm dhe i hapur
pėr tė pasur mundėsi pėr t'u integruar tė gjithė. Nėse do tė nisin njė
start nga e para do tė jetė e vėshtirė, pasi inercia politike ėshtė e rėndėsishme.
LZHK-ja ka bėrė njė rrugė, ka njė profil tė vetin, ka hapėsirė edhe pėr
t'u modifikuar, por kemi njė staturė tonėn dhe gjykojmė qė tė tjerėt
mund tė afrohen, e kanė derėn e hapur. Pas dėshirės ēdo ditė pėr tė
krijuar diēka tė re, jo gjithmonė suksesi ėshtė i garantuar. Ne e kemi bėrė
njė pjesė tė malores, rrugės mund tė na bashkohen edhe shumė tė tjerė.
Jemi tė hapur pėr ēdolloj alternative. Ne nuk jemi tė idesė se duke
bashkuar shumė ēikėrrima bėhet njė gjė e madhe, pėrkundrazi shumė ēikėrrima
bėjnė njė ēikėrrimė. Gjėnė e madhe e bėjnė idetė dhe dėshirat e mėdha.
LZHK ka hyrė nė dy zgjedhje dhe ka dalė me njė farė suksesi, pavarėsisht
nga manipulimet.
Kryeministri Berisha po afron nė Partinė Demokratike figura qė janė
larguar mė parė nga kjo parti, siē ėshtė partia e zotit Pollo qė po
shkrihet me PD-nė, apo Neritan Ceka, i cili ėshtė ēdo ditė e mė shumė
pranė saj. Si e shikoni kėtė lėvizje tė tij?
Berisha ėshtė njeri oportunist dhe e di qė kur vijnė zgjedhjet qė ata qė
janė tė faktorizuar nė politikė, pavarėsisht nga pėrqindjet dhe vlerat qė
kanė, duhen akumuluar pėrqark atij. Kėshtu qė nga kjo pikėpamje bėn lėvizjen
e vet tė radhės dhe e gjykoj se nė interesin e tij bėn diēka pozitive. Pėr
palėn tjetėr gjykoj se edhe ata shikojnė qė si forca tė vetme nuk mund tė
dalin tė pavarur, pra formalisht bėjnė njė bashkim. Nė fakt, ata janė tė
bashkuar. Ceka ndoshta diēka, pasi u bė 10 vjet qė ka qenė pjesė e qendrės
sė majtė, ndėrsa Pollo ėshtė pjesė e qeverisė, ėshtė zv.kryeministėr.
Bashkim mė tė madh se kaq nuk ka mė, bashkimi i Pollos ėshtė krejt fiktiv,
njėlloj teatri politik dhe ėshtė nė tė mirėn e tyre tė mos e pėrmendin
mė, sepse s'ka mė asnjė vlerė. Fjala bashkim presupozon bashkimin e dy gjėrave
qė janė tė ndryshme, dy gjėra tė njėjta s'kanė ēfarė bashkojnė.
Ka njė shqetėsim ndėrkombėtar pėr prekjen e institucioneve tė pavarura nė
Shqipėri...
Institucionet e pavarura kėtu janė prekur gjithmonė nga maxhoranca e kohės.
Unė nuk prisja ndonjė gjė tė re nė kėtė mes. Kush vjen nė pushtet
presupozon tė kontrollojė edhe Gjykatėn, Prokurorinė, Parlamentin dhe
institucionet qė derivojnė nga ai. Duhet ta pranojmė qė fatkeqėsisht i
kanė kontrolluar. Kisha shpresė se kėtė radhė mund tė dalė ndonjė pjesė
mė indipendente, por fatkeqėsisht nuk ka ndodhur. Tendenca politike ėshtė
po kjo, qė t'i kontrollojmė pushtetet e pavarura dhe pjesėrisht e kanė mbėrritur.
Fati ynė kėtė radhė ėshtė se kemi Topin president, i cili shpresoj tė
shėrbejė pėr tė pėrballur kėto lloj presionesh, qė njė pjesė e
institucioneve, si Drejtėsia e Prokuroria ta ruajnė pavarėsinė. Nė kėtė
mes unė nuk shoh ndonjė gjė tė re qė po ndodh pėr herė tė parė, ose qė
nuk duhet ta prisnim qė tė ndodhte. Ne jetojmė "kronikėn e njė
vdekje tė paralajmėruar".
Nisma e Bakallit dhe Ngjelės
Ish-deputeti i Partisė Demokratike, Gilman Bakalli, konfirmoi pėr gazetėn
pak ditė mė parė njė nismė pėr krijimin e njė koalicioni, i cili do tė
dalė mė vete nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare. Sipas tij, pjesė e kėtij
projekti fillestar janė edhe deputeti tjetėr i larguar nga PD-ja, Spartak
Ngjela, por edhe kreu i LZHK-sė, Dashamir Shehi, ndėrkohė qė synohet tė
afrohen nė kėtė projekt edhe Aleksandėr Meksi e Bashkim Kopliku.
Materniteti "Mbretėresha
Geraldinė" |
|
|
Shkruar
nga Elberta Spaho |
e mėrkurė , 08 tetor
2008 |
Ushqyerja e pėrzier e fėmijėve
|
Nė rastet kur nėna gjatė 5-6 muajve tė parė tė jetės ka qumėsht
gjiri, por ky nuk ėshtė i mjaftueshėm pėr tė plotėsuar nevojat e fėmijės,
detyrohemi qė krahas gjirit, ti japim edhe ushqime tė tjera. Nė kėto
raste themi se fėmijėn e mbajmė me ushqim tė pėrzier. Ushqyerja e pėrzier
ėshtė shumė mė e vlefshme pėr shėndetin e fėmijės se sa ushqyerja
plotėsisht e huaj, megjithėse nuk e ka vlerėn e ushqyerjes sė plotė nė
gji. Fėmija vihet nė ushqyerje tė pėrzier nė ato raste kur nėnės i
pakėsohet qumėshti. Pakėsimi i qumėshtit mund tė kėtė shkaqe tė
ndryshme. Kėto shkaqe mund tė lidhėn me sėmundje tė pėrgjithshme nėnės,
me infeksione e dėmtim tė njėrit ose tė dy gjinjve. Shkaqe tė tjera
mund tė jenė mungesa e zbatimit tė rregullave tė kėshillueshme pėr
ushqyerjen e fėmijės nė gji. Ėshtė e rėndėsishme tė zbatohet orari i
ushqyerjes sė fėmijės.
Kush vendos pėr vėnien e fėmijės nė ushqim tė pėrzier
Pėr vėnien e fėmijės nė ushqim tė pėrzier vendos mjeku ose
konsultorja e fėmijės. Ky vendim merret pasi vėrehet se qumėshti i
gjirit ėshtė pakėsuar dhe nuk plotėson nevojat pėr zhvillim tė mirė tė
fėmijės. Pakėsimi i qumėshtit tė gjirit vihet nė dukje dukė bėrė
disa prova tė dyfishta, si dhe dukė parė qė fėmija nuk shton nė peshė,
megjithėse nuk vuan nga ndonjė sėmundje.
Si zbatohet ushqyerja e pėrzier
Ka dy mėnyra: plotėsuese dhe zėvendėsuese.
Mėnyra plotėsuese
Nėna i jep gjirin fėmijės rregullisht ēdo 3 orė, ēdo 3 orė e gjysmė
ose ēdo 4 orė. Pas boshatisjes sė plotė tė tė dy gjinjve, shtohet ajo
sasi ushqimi qė i mungon fėmijės pėr tė plotėsuar nevojėn e njė
kuarje. Shtesa e ushqimit nuk bėhet e njėllojtė nė ēdo kuarje,
zakonisht fėmija merr mė tepėr qumėsht gjiri nė mėngjes dhe mė pak nė
pasdite dhe nė darkė. Pėr kėtė arsye, shtesat bėhen kryesisht nė
pasdite dhe nė darkė. Sasia e ushqimit qė i mungon fėmijės nė ēdo
kuarje pėrcaktohet nga konsultorja pas disa peshave tė dyfishta. Lloji i
ushqimit me tė cilin plotėsohet mungesa e qumėshtit tė gjirit, ndryshon
sipas moshės sė fėmijės.
Gjashtė fėmijė kanė lindur ditėn e djeshme nė maternitetin Mbretėresha
Geraldinė nė Tiranė
Tre prej vogėlushėve janė pėrkatėsisht tė seksit femėr dhe tre janė
meshkuj. Pesha e tė gjithėve ėshtė normale.
MATERNITETI: Mbretėresha
Geraldinė
KARTELA:
Numėr 1
DHOMA: Numėr 2
ORA E LINDJES:
05.00
SEKSI: Mashkull
EMRI: Meralb
PESHA: 3.2 kg
GJATĖSIA: 51 cm
SHĖNDETI:
Shumė mirė
PRINDĖRIT:
Mersina dhe
Alban Quku
VENDBANIMI: Tiranė
MATERNITETI:
Mbretėresha
Geraldinė
KARTELA:
Numėr 447
DHOMA: Numėr 3
ORA E LINDJES:
13.30
SEKSI: Mashkull
EMRI: Ende jo
PESHA: 3.6 kg
GJATĖSIA: 52 cm
SHĖNDETI:
Shumė mirė
PRINDĖRIT:
Manjola dhe
Ndriēim Lata
VENDBANIMI: Tiranė
MATERNITETI: Mbretėresha
Geraldinė
KARTELA:
Numėr 411
DHOMA:
Numėr 2
ORA E LINDJES:
03.30
SEKSI: Mashkull
EMRI: Ende jo
PESHA: 3.3 kg
GJATĖSIA: 51 cm
SHĖNDETI:
Shumė mirė
PRINDĖRIT:
Vjollca dhe
Vladimir Duka
VENDBANIMI: Tiranė
MATERNITETI: Mbretėresha
Geraldinė
KARTELA:
Numėr 449
DHOMA:
Numėr 2
ORA E LINDJES:
11.30
SEKSI: Femėr
EMRI: Ende jo
PESHA: 3 kg
GJATĖSIA: 50 cm
SHĖNDETI:
Shumė mirė
PRINDĖRIT:
Valmira dhe
Klodjan Dafa
VENDBANIMI: Tiranė
MATERNITETI: Mbretėresha
Geraldinė
KARTELA:
Numėr 468
DHOMA: Numėr 2
ORA E LINDJES:
13.30
SEKSI: Femėr
EMRI: Silda
PESHA: 3.4 kg
GJATĖSIA: 51 cm
SHĖNDETI:
Shumė mirė
PRINDĖRIT:
Adelina dhe
Syrja Vangjo
VENDBANIMI: Tiranė
MATERNITETI: Mbretėresha
Geraldinė
KARTELA:
Numėr 111
DHOMA: Numėr 2
ORA E LINDJES:
06.30
SEKSI: Femėr
EMRI: Ende jo
PESHA: 3.3 kg
GJATĖSIA: 51 cm
SHĖNDETI:
Shumė mirė
PRINDĖRIT:
Klaudeta dhe
Saimir Balliu
VENDBANIMI: Tiranė
Ēamėria, krahu i ndarė, por jo i tharė
i trupit Shqiptar
Nga Azgan Haklaj
Pa dashur tė proklamoj pamflete politike, apo tė bėhem pjesė e ndonjė
parade folklorike nacionaliste, me sinqeritet kėrkoj ti qasem njė shqetėsimi
mbarėkombėtar, njė pjesė dhimbjeje por edhe krenarie, Ēamėrisė. Ēamėria,
fati i saj i kobshėm i mbi 6 dekadave mė parė edhe sot rėnkon e apelon. E
sidomos tani, kėtė fillimshekull kur bota demokratike pėrballet me
terrorizmin. E pėr ti bėrė ballė kėsaj gjėme qė kėrcėnon kozmosin
duket se refleksioni shkon mė tutje nė histori tek rrėnjėt, tek ngjarjet.
E nė kėtė kujtesė ska si tė mos kthehet Ēamėria, terrori shtetėror
me tė cilin u pėrball popullsia e saj shqiptare, terror e genocid qė pėr
nga makabėriteti konkuron edhe kryqėzatat. Askush smund ta mohojė
kontributin e komunitetit tė sotėm ēam pėr ndriēimin dhe sensibilizimin
deri nė instanca tė njohura ndėrkombėtare me genocidin shtetėror grek
ndaj popullsisė sė pafajshme ēame. Por kam qenė dhe vazhdoj tė jem i
mendimit qė ēėshtja ēame nuk mund tė jetė vetėm shqetėsim i popullsisė
ēame. Ky problem jo vetėm qė ėshtė i pėrmasave mbarėshqiptare por duhet
tė kthehet me emergjencė nė axhendė agresive diplomatike, politike e shtetėrore.
Ėshtė me tė vėrtet dominim nga kompleksi i infioritetit nga ana shtetėrore
shqiptare qė ky problem-plagė ose trajtohet nėn zė e parcialish pse
anashkalohet, aty ku duhbet tė shtrohet e gjykohet. Ėshtė me tė vėrtetė
e pafalshme qė sot nė kėtė ēėshtje nuk ngrihet zėri tė paktėn sa nė
vitet 20-tė, kur Ministri i asaj kohe Mehdi Frashėri arrinte tė vinte nė lėvizje
deri Lidhjen e Kombeve nė lidhje me deportimin qė po i bėhej popullsisė ēame
nė Turqi e gjetkė. Natyrisht nuk mund tė jemi aq infantinė sa tė mos e
kuptojmė pozicionin e vendit tonė dhe interesat nė kėto procese integruese.
Por sot jetojmė nė njė botė e mjedis demokratik dhe nuk duhet nguruar kur
bėhet fjalė pėr cenim skandaloz tė tė drejtave e lirive themelore tė njė
pjese tė rėndėsishme tė kombit tėnd. E pėr mė tepėr kur sensibilizimi
ndėrkombėtar pėr Ēamėrinė ka marrė pėrmasa jo tė vogla. Por ky
sensibilizim nuk duhet ti lihet okazionit, por tė kthehet nė strategji
shtetėrore. Problemi ēam, deri dje tabu nė Greqi, sot edhe nė mjediset e
intelektualėve helenė ka filluar tė shihet me realizėm. Nė shkurt tė kėtij
viti maniakėt e nacional-shovinizimit grek u tėrbuan dhe reaguan ashpėr,
teksa nė njė simpozium tė rėndėsishėm nė Universitetin e Athinės nga
profesorė tė Fakultetit tė Padios u pranua botėrisht genocidi shtetėror
grek ndaj popullsisė ēame. Po ashtu u tha hapur e vėrteta se masakra ndaj
ēamėve padrejtėsisht u kamuflua me teorinė e kolaboracionit ēam me
fashistėt italianė gjatė luftės italo-greke. Minoritarėt grekė dhe jo
ēamėt ishin kolaboratorė, konkluduan vetė historianėt helenė. Mė
tutje njė tjetėr eveniment mediatik po trondit kokat e nxehta tė
MEGALDHESĖ nė Greqi. Njė dokumentar i rėndėsishėm historik shumėserialėsh
qė rrok periudhėn 1897-1940 me fakte realiste i ėshtė qasur pėr herė tė
parė problemit ēam. Drejtuesi i emisionit tė prodhuar nga televizioni
reputativ SKY, kryeredaktori Mihalis Kacigiras argumenton me dokumenta tė
pakontestueshėm se nuk ėshtė e vėrtet teoria e kolaboracionit ēam me
fashizmin. Faktikisht kjo teori ka veshur pėr shumė kohė justifikimin e
genocidit grek ndaj popullsisė ēame. Pra jemi nė kohė, kur vetė faktorė
tė rėndėsishėm brenda Greqisė po ngrenė zėrin pėr kėtė problem. Kėsisoj
heshtja jonė shtetėrore, politike, diplomatike por edhe Akademike ėshtė
paradoksale. Ne duhet ti rikonfirmojmė botės por edhe vetvehtes se
problemi ēam nuk ėshtė problem maltretimi i ndonjė enklave. Aspak! Ēamėt
nė Greqi kanė jetuar nė trojet e tyre prej prehistorisė, biles tė gjithė
historografėt e besueshėm dėshmojnė se paraardhėsit e shqiptarėve aty (nė
Greqi) datojnė tė jenė vendosur para grekėrve. Nėse dikush tenton tė
faktojė tė kundėrtėn, atėherė nuk tė lėn tempulli parailir i Dodonės
dhe orakulli i tij i famshėm. Kėtė e ka dėshmuar edhe Skymni (shek III-II
para erės sė re) apo Pouqueville nė fillim shekullin e 19-tė. Shqiptarėt
e Ēamėrisė me ēdo akt, normė apo konventė ndėrkombėtare duhet tė
rikthehen nė tokėn e pronėn e tyre, sepse ata sishin as barbarė si
sllavė, as ardhacakė dhe okupatorė. Jo! Popullsia ēame ka rrėnjėt e veta
etnike atje. Jo vetėm kaq, por shteti dhe kisha greke duhet tė kėrkojnė
falje publike pėr genocidin dhe menjėherė tė fillojnė dėmshpėrblimin.
Sot ėshtė epoka e internetit dhe jo e prostitutave greke qė flinin dhe
joshnin delegatėt e Konferencės sė Paqes nė Paris (1919) nė mėnyrė qė
Venizellosi me shokė tė triumfonin ndaj tė drejtave tė shqiptarėve. E thėnė
shqip ėshtė koha e shqiptarėve pėr tė vėnė nė vend njė pjesė tė rėndėsishme
tė padrejtėsive tė bėra ndaj tyre. Dhe pa dyshim pjesė nga mė thelbėsoret,
mė tė freskėtat dhe mė makabret ėshtė Ēamėria. Ēdo vonesė, kompleks,
hezitim pėr profite fallso politike ėshtė i palejueshėm dhe tepėr i
kushtueshėm. Lėvizja nė kohė e kontekst ėshtė rezultative. Unė e pranoj
idenė paranojake, shoveno-nacionaliste qė sundon shumė qarqe e lobe
politike e religjioze nė Greqi dhe jashtė saj. Por njėkohėsisht jam po aq
i informuar dhe i ndėrgjegjshėm se pozita e kėtyre qarqeve ėshtė nė rėnie
pikiatė. Gjithshka ėshtė drejt dekonspirimit tė sė vėrtetės. Por edhe nėna
thuhet, se se ushqen fėmijėn e vetė, po nuk qau. Kjo fjalė popullore
nuk na fton drejt qaravitjes, por drejt konsistimit strategjik pėr tė
drejtat tona legjitime. Kosova, lufta, liria, pamvarėsimi i saj treguan se jo
vetėm koha ėshtė primare, por sė pari insistimi sistematik nė tė drejtėn
tėnde. Sot ēėshtja shqiptare e pėr rrjedhim ajo ēame nuk janė pa zė nė
botė. Multiplikativiteti ka mbaruar. Ėshtė njė botė qė synon tė afrojė
ditėt e tė vėrtetave tė mėdha qė tė qetėsohet pėrfundimisht. E pėr
ne shqiptarėt sot, pėrkundėr faktit nga jemi e ku jetojmė Ēamėria ėshtė
plagė nė trupin tonė qė pret medikament tė shėrohet pėrpara se tė
gangrenizohet. Ėshtė ēmenduri tė imagjinosh njė popullsi nė glob, tė
cilės i mungojnė varrezat e tė parėve. E pra kjo ėshtė Ēamėria. Shqipėria
pa Ēamėrinė ėshtė njė trup me krah tė ndarė. Unė jam optimist nė
ngjitjen e kėtij krahu qė trupi ynė kombėtar tė funksionojė normalisht.
Falė Zotit, ku krah i ndarė ka siguruar mbijetesėn dhe nuk ėshtė tharė.
http://balkans.courriers.info/article11212.html
To Vima
Grčce : ces minorités nationales qui nont toujours pas
droit de cité
Traduit par Laurelou Piguet
Publié dans la presse : 17 septembre 2008
Mise en ligne : dimanche 5 octobre 2008
La querelle du nom de la Macédoine a rouvert le dossier des minorités
nationales en Grčce. Athčnes ne reconnaīt officiellement quune minorité
confessionnelle, les musulmans de Thrace, mais le gouvernement grec est de
plus en plus souvent dénoncé pour son refus de ratifier les conventions
européennes en la matičre. Récemment, une experte des Nations Unies est allée
rencontrer les Macédoniens de la région de Florina, suscitant de vives réactions
politiques en Grčce.
Par Angelos Athanasopoulos
- Rassemblement devant
une église de Florina, 1910
Le Président macédonien Branko Crvenkovski a qualifié de positive la derničre
série didées formulées par le médiateur spécial de lONU. « Je
peux dire que, globalement, il y a dans la derničre proposition de M. Nimitz
une prise en compte de certaines positions de principe formulées par la République
de Macédoine », a-t-il souligné. De cette faēon, Branko Crvenkovski met
assez clairement la pression sur Athčnes laquelle, selon les informations
actuellement disponibles, désapprouve certains points essentiels des idées
formulées ą New York, en particulier ceux qui font référence ą « lidentité
et ą la langue macédonienne ».
Cest aussi dans ce cadre que sest inscrite la visite en Grčce, du 8 au
16 septembre, de Mme Gay Mcdougal, experte indépendante des Nations Unies
chargée des questions des minorités. La décision de Mme Macdougal de
visiter non seulement la Thrace oł vit la seule minorité reconnue en Grčce
mais aussi Florina, oł elle a rencontré des représentants de la minorité
qui sest autobaptisée « macédonienne » (par exemple
lorganisation « Arc en ciel »), soulčve ą juste titre de
nombreuses questions quant au but de sa visite. Cest ce qua relevé le
secrétaire national chargé de la politique étrangčre au PaSoK, M. A.
Loverdos, dans une question posée ą la ministre des Affaires étrangčres Dora
Bakoyannis. Il a demandé que la Commission parlementaire compétente sur ces
questions apporte des informations sur la visite de Mme Mcdougal.
Dans une conférence de presse ą Athčnes, Mme Mcdougal, qui soumettra
son rapport au Conseil des droits de lhomme de lONU en mars 2009, sest
montrée trčs prudente dans ses déclarations. Cependant, elle na pas hésité
ą dire qu« il y a un vrai dialogue en Grčce sur la question de
lexistence de minorités » dans la région de Florina.
Découvrez notre cahier « Minorités
nationales et petits peuples des Balkans »
Selon nos informations, le fait quelle ait manifesté un grand intérźt
pour les « Slavomacédoniens » au cours de ses discussions avec de
hauts responsables du ministčre des Affaires étrangčres révčle ą quel
point le sujet est important ą ses yeux.
Notre journal lui a demandé quels étaient les critčres sur lesquels elle
sappuyait pour sélectionner ses interlocuteurs dans les pays quelle
visite. Mme Mcdougal a fait référence, de faēon vague et imprécise, ą
des organismes internationationaux dont les travaux lui servaient de référence.
On se demande bien sūr si, parmi ces organismes, se trouve le Comité européen
de lutte contre le racisme (ECRI), qui doit aussi envoyer une délégation dans
notre pays. Rappelons que dans son dernier rapport sur la Grčce, lECRI fait
trčs clairement référence aux « Macédoniens » et aux « Turcs »
qui vivent en Grčce.
Historianėt
grekė gjejnė provat pėr luftėn: Ēamėt sna tradhtuan |
»
Vendosur:
01/10/2008 - 06:56 |
Marko Caka/Athinė
Roli i ēamėve gjatė Luftės sė Dytė Botėrore ka hapur njė debat tė
fortė nė Greqi. Kėtė radhė, ēamėt, ndryshe nga sa trumbetohej
mediatikisht dhe ndoshta politikisht, janė vlerėsuar pozitivisht nga
historianėt grekė. Sipas fakteve tė reja historike, roli i tyre gjatė luftės
italo-greke nuk pėrkufizohet mė me tradhti, duke i dhėnė njė ngjyrė tjetėr
tė gjithė historisė. Gjithēka ka nisur nga dokumentari i televizionit
"SKY". Pėr herė tė parė ky televizion ka zbardhur me pamje
filmime dhe dokumente tė pazbuluar, historinė e vėrtetė tė luftėrave tė
Greqisė qė nga viti 1897 deri nė luftėn italo-greke tė vitit 1940.
Televizioni kombėtar i profilizuar te dokumentarėt ka bėrė njė pėrmbledhje
me fakte dhe dėshmi tė pazbuluara ndonjėherė nga dėshmitarė okularė dhe
historianė tė rėndėsishėm, nė serialin "Ne grekėt". Bėhet
fjalė pėr dokumente qė zbardhen pėr herė tė parė me dėshmi, rrėfime
dhe komente tė personazheve tė kėtyre ngjarjeve dhe studiues tė historisė.
Kryeredaktori i televizionit, Mihalis Kacigiras, qė ndėrtoi dokumentarin e
parė historik tė Greqisė, tregon disa nga zbulimet kyēe. "Materialet
e grumbulluara dhe qė do t'i shfaqen pėr herė tė parė publikut grek nga
televizioni mė i madh pėr filmat dokumentarė (i ngjashėm me Discovery) janė
marrė nė vendet ku kanė ndodhur ngjarjet historike, mbėshtetur nga faktet
e dėshmitė dhe jo nga hamendjet qė janė publikuar deri tani tė prodhuara
nė bazė tė interesave tė caktuara nė periudha tė caktuara". Nė
lidhje me kėto hamendėsime, Mihalis Kacigiras shprehet ekskluzivisht pėr
"Panorama", se "nė bazė tė zbulimeve tė reja dhe
materialeve tė grumbulluara nė dokumentar pėr periudhėn e pushtimit grek
nga fashistėt italianė dhe nazistėt gjermanė, ēamėt nuk pėrmenden si
tradhtarė tė vendit. Kjo tregon qė kamera e "Sky" e ndodhur nė
vendet ku janė zhvilluar kėto ngjarje, ka filmuar tė gjitha rrėfimet e
personazheve qė kanė marrė pjesė nė kėtė histori si dhe studimet e
historianėve mė tė shquar grekė dhe qė nuk e kanė cilėsuar nė asnjė
vend se ēamėt ishin bashkėpunėtorė tė okupatorit". Sipas Kacigiras:
"Teleshikuesit grekė do tė kenė mundėsinė tė ndjekin pėr herė tė
parė tė vėrtetėn e historisė sė luftėrave greke gjatė periudhės
1897-1940 nėpėrmjet dokumentarit tė titulluar 'Ne grekėt' tė pėrmbledhur
nė 12 episode". Premiera qė nisi qė mė datė 29 shtator dhe qė do
shfaqet ēdo tė hėnė, ka disa javė qė ėshtė vėnė nė publicitet nė
televizion dhe nė radiot greke, si njė eveniment ku teleshikuesit do tė mėsojnė
pėr herė tė parė historinė e vėrtetė tė kėtyre periudhave qė kanė
shėnuar historinė e Greqisė. Sipas Kacigiras, qė shprehet pėr herė tė
parė pėr njė media shqiptare, "dokumentari do tė publikojė pėr herė
tė parė dhe fotografi tė rralla, dhe filmime tė papublikuara ndonjėherė,
tė cilat tė ndihmuara nga pėrdorimi i teknologjisė bashkėkohore do tė
zbardhin tė vėrtetėn mbi atė qė ndodhi nė Greqi gjatė periudhės sė
Luftės sė Dytė Botėrore, ku deri tani ēamėt janė cilėsuar si bashkėpunėtorė
tė okupatorit dhe nė dokumentar cilėson tė kundėrtėn". Ndihmuesit e
kėtij seriali tė rrallė dokumentar janė disa studiues tė rėndėsishėm tė
historisė moderne greke, tė cilėt garantojnė historinė e vėrtetė si dhe
zbardhjen e shumanshme tė ngjarjeve tė paraqitura. Sipas tyre, dokumentari
shfaq periudha tė rrėqethshme me plot fitore heroike, me humbje shkatėrruese
dhe me pėrplasje diplomatike, ku nė disa raste e ēojnė Greqinė nė
histori tė errėta, nė buzėt e shkatėrrimit dhe nė momente tė tjera qė
shkruan pėr faqet e ndritshme tė historisė sė saj. Por pėr nacionalistėt
grekė, ky dokumentar ėshtė kthyer nė njė herezi. Nė shumė faqe
interneti ka reagime nga qarqe nacionaliste ekstremiste greke, qė pėr t'iu
kundėrvėnė tė vėrtetės sė kėtij dokumentari tė rrallė, tė bazuar me
fakte kanė krijuar faqe web me parulla patriotike. Nė kėto faqe shprehen
hapur mendimet antishqiptare dhe thirrje tė forta pėr Vorio-Epirin. Ky
dokumentar vjen pas simpoziumit tė parė nė muajin shkurt tė kėtij viti nė
Universitetin e Athinės, ku pėr herė tė parė historianėt e njohur grekė
dhe pedagogė tė historisė sė Fakultetit tė Padios, pranuan publikisht
gjenocidin ndaj ēamėve dhe se minoritarėt ishin bashkėpunėtorė tė
okupatorit dhe jo ēamėt.
Familja mbretėrore kėrkon
"varrin e mbretėreshės" |
|
|
Shkruar
nga Entela Resuli |
e
martė , 23 shtator 2008 |
Familja mbretėrore kėrkon t'i rikthehet nė pronėsi toka
ku prehet e ėma e Ahmet Zogut, mbretėresha Sadije Zogu. E varrosur
pranė njė sipėrfaqe toke, e cila ka qenė pronė e mbretit Zog,
tashmė nuk figuron e tillė. Pėrpara 68 vitesh familja mbretėrore
ishte njė ndėr pronaret mė tė mėdha tė tokave nė vend.
Largimi nga Shqipėria bėri qė toka nė emėr tė mbretit Leka
Zogu tė mos jetė mė e tij, kjo vazhdoi edhe pas viteve '90, ku
prona u privatizua. Pėr kėtė arsye ėshtė e disata padi qė
familja mbretėrore ka dėrguar nė Gjykatėn e Tiranės pėr kthim
tė pronės. Kėtė herė familja Zogu ka paditur Agjencinė e
Kthimit e Kompensimit tė Pronave. Objekti i kėrkesės ėshtė
rikthimi i sipėrfaqes prej 6 mijė metra katror truall, por
kjo nuk ėshtė njė sipėrfaqe toke si gjithė tė tjerat, nė tė
gjendet varri i mbretėreshės Sadije.
Padia
Ditėn e djeshme ėshtė zhvilluar seanca e parė gjyqėsore nė
Gjykatėn e Tiranės. Pala e paditur nga ana e Leka Zogut ėshtė
Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit tė Pronave nė Tiranė. Kėrkesa
e bėrė pranė kėtij organi nė ditėt e para tė kėtij muaji ka
patur seancėn e parė, ku pėrfaqėsuesi i palės sė paditur,
AKKP-ja, i ka kėrkuar togave tė zeza tė njihet me dosjen nė fjalė.
Nė kėtė mėnyrė gjyqtarja e ēėshtjes, Mimoza Kajo e ka shtyrė
gjyqin pėr njė datė tjetėr. Burime nga organi gjykues thanė se
nė kėrkesė-padinė, familja mbretėrore i kėrkon drejtėsisė
t'i rikthejė pronėn e saj, e cila ėshtė njė truall, qė zė sipėrfaqen
prej 6 mije metra katror. Sipas avokatit mbrojtės tė kėsaj
familje, ajo e zotėron tokėn nė bazė tė dokumenteve ligjore,
prona nė fjalė ndodhet nė afėrsi tė Kodrave tė Liqenit nė
kryeqytet.
Nėna Mbretėreshė
Kjo tokė nuk ėshtė njė nga pasurit e radhės tė kėsaj familje,
por diēka shumė me shtrenjtė. Nė atė sipėrfaqe toke prehet
trupi i Mbretėrshės Sadije, e cila ka ndėrruar jetė nė Durrės
mė 24 nėntor 1934. Kjo sipėrfaqe dikur i pėrkiste babait tė
Leka Zogut, Ahmet Zogut. Vendi nė tė cilėn ėshtė varrosur mbretėresha
mban emrin "Nėna Mbretėreshė". Nuk ėshtė hera e parė
qė princi Leka Zogu ka dorėzuar nė Gjykatėn e Tiranės kėrkesė
pėr rimarrjen e pronave tė tij. Njė nga mė tė pėrfolurat ėshtė
konflikti me bashkinė e Tiranės pėr njė rrugicė qė ndodhej mes
hotel "Dajtit" dhe Galerisė sė Arteve, padi tė cilėn
gjykata e kryeqytetit e ka rrėzuar pėr mungesė tė dokumenteve, tė
cilat duhet tė dorėzoheshin nė organin gjykues nga ana e tij. Njė
nga paditė e radhės e Leka Zogut ėshtė edhe ajo nga e cila kėrkon
tė rimarrė njė tjetėr pronė tė tij, lulishten prapa Pallatit tė
Kulturės.
Gjyqi me bashkinė
Familja mbretėrore ka patur edhe njė gjyq tjetėr me Bashkinė e
Tiranės pėr sipėrfaqen e tokės pėrpara Galerisė sė Arteve.
Pjesėtarėt e familjes mbretėrore, tė cilėve trualli pėrpara
Galerisė u ėshtė njohur si pronė e tyre private nga Agjencia e
Kthimit dhe Kompensimit tė Pronave, kėrkojnė tė ndėrpritet ēfarėdolloj
punimi i mėtejshėm. Nė fakt, pėr gjelbėrimin e kėsaj pjese
Leka Zogut nuk i ėshtė marrė asnjė mendim, nė njė kohė kur ka
tė drejtė tė vendosė ai pėr fatin e pronės sė tij. Nėse
gjykata i jep tė drejtė familjes mbretėrore, shteti atėherė ėshtė
i detyruar ta kompensojė atė, duke e llogaritur vlerėn e pronės
me ēmimin aktual tė tregut.
Pronat e Zogut
Me vendim tė qeverisė, dy vite mė parė u vendos qė t'i
rikthehen tė gjitha pronat familjes mbretėrore. Kėshtu, i gjithė
trualli pėrreth Galerisė sė Arteve, ish-Shtėpisė sė Pionierėve,
pas ambienteve tė hotel "Dajtit" si dhe ato pas Kishės
Ortodokse, i pėrkisnin pretendentit pėr fronin mbretėror. Por nė
njė pjesė tė mirė tė tyre po zbatohej faza e parė e planit
francez pėr gjelbėrimin e kėsaj zone. Qė prej majit tė kėtij
viti janė bllokuar punimet si pasojė e konfliktit me familjen
mbretėrore.
|