Partia "Lëvizja e Legalitetit"
Bulevardi "Zog I", Tiranë.
legaliteti@gmail.com
Tel&Fax: +355 4 2230076
Tirane, me 21 janar 2009
Informacion per media
Kryetari Ekrem Spahiu dhe Kryesia e Partise "Levizja e Legalitetit" zhvilluan dje nje vizite ne shtepine muze ku 89 vjet me pare u mbajt Kongresi i Lushnjes. Ne kete vizite ata shoqeroheshin edhe nga drejtues lokale te deges se PLL- Lushnje.
Spahiu tha se Kongresi i Lushnjes eshte nje ngjarje shume e rendesishme dhe gur kilometrik ne historine e krijimit dhe te zhvillimit te shtetit shqiptar qe rikonfirmoi shpalljen e Pavaresise se Shqiperise dhe formen e saj juridike si Monarki, kete here me nje mbret te dale nga gjiri i kombit shqiptar, ndryshe nga nje monark i huaj qe ishte percaktuar qysh ne Konferencen e Londres te vitit 1913. Perkohesisht vendin e mbretit e zuri Keshilli i Nalte.
Duke marre parasysh rrethanat e kohes, kur nje pjese e madhe e territoreve te Shqiperise nuk ishin liruar akoma prej ushtrive te huaja nderluftuese, kur ne vend mbizoteronte anarkia, ekzistonin levizje me tendenca seperatiste dhe regresive dhe kur fatet e Shqiperise do te ridiskutoheshin edhe nje here ne Konferencen e Paqes, Spahiu dhe drejtuesit legaliste bene nje homazh te thelle per te gjithe ata burra, patriote te shquar dhe te vendosur, qe me kontributin e tyre bene te mundur sigurimin e ekzistences se shtetit shqiptar dhe vazhdueshmerine e tij.
Spahiu tha gjithashtu se rishkrimi i historise pa paragjykime ideologjike ka nxjerre ne drite fakte te reja qe deri pak kohe me pare kane qene mbajtur te fshehta per publikun. Si te tille ai permendi rolin percaktues te Ahmet Zogut, qe ne cilesine e ministrit te brendshem te zgjedhur nga Kongresi i Lushnjes dhe ne kushtet e veshtira kur Shqiperia e mesme ishte e okupuar nga ushtria italiane qe ishte perkrahese e Qeverise se Durresit, siguroi ushtrimin aktivitetit te qeverise se re dhe zgjerimin e territoreve nen autoritetin qendror te Tiranes.
Spahiu tha se ngjarje te medha si Kongresi i Lushnjes jane pike referimi per cdo kohe dhe se si trasheguese e po asaj filozofie qe krijoi shtetin shqiptar dhe e futi ate ne rrugen e zhvillimit, Partia "Levizja e Legalitetit" vazhdon te mbetet e angazhuar per korrigjimin e padrejtesive historike dhe bashkimin kombetar; konsolidimin e demokracise dhe zbatimin e ligjit; ruajtjen dhe zhvillimin e tradites; zhvillimin ekonomik te vendit dhe integrimin e tij ne strukturat Euro-Atlantike.
Zyra
e shtypit e PLL
Partia "Lëvizja e Legalitetit"
Bulevardi "Zog I", Tiranë.
legaliteti@gmail.com
Tel&Fax: +355 4 2230076
Tirane, me 18 janar 2009
Deklarate per media
Partia "Levizja e Legalitetit" pershendet dhe pergezon aktoret dhe faktoret shqiptare qe kane rikthyer ne qender te diskutimit interesin dhe ceshtjen kombetare. Ne legalistet, si anetare te nje partie me taban dhe program politik thellesisht kombetar, ndjehemi mjaft te kenaqur sepse ceshtja jone kombetare eshte ne rruge te mbare dhe parimet tona po perqafohen dhe promovohen cdo dite e me teper nga nje mase me e gjere intelektualesh, opinion-beresish dhe njerezish te thjeshte.
***
Partia "Levizja e Legalitetit" denon tentativat per destabilizimin e Kosoves se pavarur nga shteti serb i cili, nga njera ane, pretendon se ndjek nje politike pro evropiane, nderkohe qe, me keto veprime, ai minon cdo dite perpjekjet e bashkesise nderkombetare qe jane investuar ne Kosove. Ne rikonfirmoje qendrimin tone se Pavaresia dhe integriteti territorial i Kosoves jane te shenjta dhe te patjetersueshme dhe i bejme thirrje qeveritareve dhe faktoreve politike ne Shqiperi dhe Kosove qe te intensifikojne perpjekjet e tyre per te parandaluar planet e mbrapshta te qeverise serbe.
Po ashtu, PLL denon instrumentalizimin prej Serbise te perpjekjeve te drejta per liri te shqiptareve te Lugines se Presheves dhe paralelizmin e ketyre perpjekjeve me krimet e ushtruara nga Serbia ne viset shqiptare.
***
Partia "Levizja e Legalitetit" pershendet mbylljen e ciklit te ratifikimit te Marreveshjes se Stabilizim Asocijimit me Bashkimin Evropian. Duke marre parasysh zhvillimet pozitive qe Shqiperia ka realizuar kohet e fundit, perfshi edhe sukseset e arritura nga diplomacia shqiptare ne procesin e anetaresimit ne NATO, ne e nxisim qeverine qe te vazhdoje ne kete drejtim dhe te konsideroje nje aplikim sa me te shpejte per statusin e vendit kandidat ne BE.
Gazmend Lita
Sekretar per Marredheniet me Jashte
26 plusPANORAMA
SUPLEMENT
E SHTUNE 17 JANAR 2009
PersonazhePersonazhePersonazhePersonazhePersonazhe
Në përgjithësi është ai që shkon në Paris, atje ku Elia Zaharia ndjek studimet për kinematografi. Tashmë ka marrë pamjen e princeshës, në krah të
Princit Leka. Në ditët e fundit të dhjetorit dhe ditët e para të janarit, ajo erdhi nga Franca ku vazhdon studimet, për të kaluar Natën e Vitit të Ri, së
bashku me Princ Lekën, me të cilin ka mëse një vit e lidhur. Edhe pse Princ Leka, është treguar shumë skeptik me median për të rrëfyer këtë histori
dashurie, burimet tona kanë pohuar se për të kjo është një histori e vërtetë, pasi ndihen shumë afër njëri-tjetrit.
Një nga pasionet e tyre të përbashkëta janë udhëtimet, dhe librat. Ata janë gati moshatarë, dhe tashmë nuk e fshehin se janë një çift. I kemi kërkuar të
na tregojë më shumë nëse Elia, do të jetë Princesha e shqiptarëve, dhe nëpërmjet zëdhënësit të tij ka pohuar se është një çështje shumë intime. Por
dihet tashmë që planet i bëjnë bashkë, edhe pse ajo është ende një studente, dhe Princ Leka, këshilltar në Ministrinë e Punëve të Jashtme. Ajo iu
rikthye muzikës me klipin "31 October", ndërsa së bashku janë shfaqur në disa aktivitete artistike ku Princi nuk mungon asnjëherë. Lidhja e
Princit Leka, trashëgimtarit të fronit mbretëror me Elia Zaharian, vajzën e Yllka Mujos për shumë muaj u ruajt sekret. Edhe pse kjo është një lidhje
nga ato romantiket, gjithsesi nuk duket nga ato të shkurtrat. Madje Princi shkon dhe e takon në Francë, Elian, edhe pse udhëtimet janë pjesë e
jetës së tij.
Miratimi i ligjit godet rëndë hetimet për “Gërdecin”, gjyqin për zhdukjen e Remzi Hoxhës dhe dosjen “Durrës-Kukës”
Miratimi i ligjit godet rëndë hetimet për “Gërdecin”, gjyqin për zhdukjen e Remzi Hoxhës dhe dosjen “Durrës-Kukës”
“Dosjet”, emrat e prokurorëve që preken
TIRANË - Një pjesë e mirë prokurorësh pranë zyrës së Ina Ramës preken nga ligji i “Dosjeve”, që tashmë ka hyrë në fuqi. Në mënyrë të menjëhershme kthehen në subjekt verifikimi të paktën shtatë prokurorë, të cilët mbajnë funksione të rëndësishme në Prokurorinë e Përgjithshme e që kanë punuar si hetues apo prokurorë para viteve ‘90. Në bazë të ligjit “Për pastërtinë e figurës”, prokurorët do t’i nënshtrohen verifikimeve që do të zhvillohen nga komisioni, i cili do të vendosë nëse këta persona janë përfshirë në gjyqe politike, që për sistemin e mëparshëm ishin ndër më të zakonshmet. Pavarësisht detyrës së kryer, këtyre prokurorëve tashmë u duhet të përballen me një verifikim të të gjithë punës së kryer deri në vitet ‘90. Nëse ndonjë nga prokurorët rezulton i implikuar në procese politike, largohet automatikisht nga detyra. Por numri i prokurorëve të angazhuar në hetuesi apo prokurori para viteve ‘90 rezulton të kapë një përqindje të lartë, krahasuar me numrin total të prokurorëve. Sipas të dhënave jozyrtare, mësohet se rreth 30 për qind e prokurorëve në shkallë vendi kthehen automatikisht në subjekte verifikimi, në kuadër të ligjit “Për pastërtinë e figurës”. Në rast se verifikimi i gjen të përfshirë në procese politike, ata largohen nga detyra, duke futur kështu në kaos organin e akuzës, i cili tashmë ka në dorë dosje të rëndësishme hetimore. Ky ligj prek edhe prokurorët e dy prej çështjeve më të bujshme, ajo e zhdukjes së biznesmenit shqiptaro-maqedonas Remzi Hoxha dhe dosja “Durrës-Kukës”, për të cilën Gjykata e Lartë pritet të nisë shqyrtimin gjyqësor më 30 janar. Sipas të dhënave, mësohet se dy prokurorët respektivë, Xhevat Hana dhe Arben Kraja, kthehen në subjekte verifikimi dhe mund të preken nga ligji i dosjeve, pasi para viteve ‘90 kanë mbajtur detyra të ndryshme në hetuesi. Një goditje të madhe, ligji për dosjet pritet t’i japë edhe dosjes “Gërdeci”, ku mendohet se mund të verifikohen të paktën tre prokurorë. Zamir Shtylla, i cili udhëhiqte hetimet, u largua nga detyra vetëm dy muaj para dërgimit të dosjes në gjykatë. Disa nga emrat prokurorëve të përfolur si subjekte verifikimi, që aktualisht ushtrojnë detyrën e prokurorit pranë Zyrës së Prokurorit të Përgjithshëm janë: Zamir Shtylla, Alush Dragoshi, Kasem Berberi, Kujtim Luli, Thoma Jano, Bilbil Mete dhe Arben Kraja.
Subjekte verifikimi
Zamir Shtylla
Alush Dragoshi
Kasem Berberi
Kujtim Luli
Thoma Jano
Bilbil Mete
Xhevat Hana
Arben Kraja
Prokuroria pezull
Miratimi i “Dosjeve” dhe dorëheqja e Zamir Shtyllës ka shtuar dilemën e prokurorëve që rrezikojnë të verifikohen për dosjet e hetuara gjatë komunizmit
TIRANË - Dorëheqja e Zamir Shtyllës nga posti i drejtorit të Hetimit nuk kaloi pa “pasoja” për kolegët e tij. Edhe pse puna në Prokurorinë e Përgjithshme vazhdoi në dukje normalisht, shumë prokurorë janë të frikësuar për të ardhmen e tyre në këtë institucion. Shkaku kryesor mbetet ligji “Për pastërtinë e figurës”, i cili prek një numër jo të vogël prokurorësh në organin qendror të akuzës. Zamir Shtylla e hodhi i pari hapin, e ky vendim i tij veçse ka shtuar pasigurinë për të tjerët. “Ka njëfarë stepjeje nga ana e prokurorëve. Frika ndihet kudo”, - thotë një prokuror në Prokurorinë e Përgjithshme, i cili gjithashtu shpreh shqetësimin se dorëheqja e Zamir Shtyllës mund të pasohet nga të tjera. Dhe në fakt, një gjë e tillë është përfolur nën zë gjatë gjithë ditës së djeshme, kryesisht në organin qendror të akuzës, ku pjesa më e madhe e prokurorëve aktualë kanë shërbyer si hetues apo prokurorë edhe në sistemin e mëparshëm. Edhe pse zyrtarisht nuk është dorëzuar asnjë kërkesë tjetër për largim nga detyra, nën zë flitet për prokurorë të tjerë, të cilët po mendojnë të ndjekin Shtyllën në vendimin e tij. Të rrezikuarit po mendojnë rrugëdalje, që imazhi i tyre të ruhet, ndoshta duke u vetëlarguar nga radhët e prokurorisë, por ka edhe nga ata, që këtë gjë ia lënë Zotit në dorë. I pyetur mbi ligjin tashmë në fuqi të pastërtisë së figurave, njëri prej prokurorëve, që ka hetuar një dosje tepër të rëndësishme, tha se tashmë nuk u ngelet gjë tjetër, veçse të presin zhvillimet e mëtejshme që do të ketë çështja. Rreth mesditës, një deklaratë nga selia e Partisë Socialiste sikur u shtoi shpresat “të rrezikuarve”, pasi zyrtarisht u tha se ligji “Për pastërtinë e figurave” do të dërgohet në Gjykatën Kushtetuese. Por pavarësisht kësaj deklarate, shumë nga prokurorët e Prokurorisë së Përgjithshme kanë frikë se do ta mbyllin karrierën jo ashtu siç e kishin parashikuar, kjo për të vetmen arsye, se kanë zbatuar ligjin në një sistem që tashmë konsiderohet si i gabuar. “Frika ekziston, por ne vetëm ligjin kemi zbatuar në atë kohë”, - thotë njëri nga prokurorët që preket nga ligji i dosjeve.
Të rrezikuarit
Duke arsyetuar mbi pasojat që ligji për “Dosjet” ka në prokurori, një burim pranë organit qendror të akuzës tha se vetëm në Prokurorinë e Përgjithshme largohen 7 ose 8 prokurorë, një pjesë e të cilëve kanë mbaruar shkollën e Sigurimit të Shtetit, ndërsa të tjerë, dashur padashur, janë përfshirë në procese hetimore apo gjyqësore që konsiderohen politike. Njëri prej të prekurve nga ligji “Për pastërtinë e figurës” është dhe Zamir Shtylla, i cili dy ditë më parë vendosi të dorëhiqet nga funksioni i drejtorit të Hetimit dhe udhëheqës i grupit hetimor të dosjes “Gërdeci”, duke lënë kështu pezull një nga proceset më të rëndësishme që ka në dorë Prokuroria e Përgjithshme.
http://www.gazeta-standard.com/tekst.php?idt=14581 16/01/2009
"Spiunët",
Evropa fshikullon Berishën Por Kryeministri i lexon
ndryshe kritikat. Akuzon edhe anëtarët e Gjykatës Kushtetuese Këshilli i Evropës ka reaguar për të dytën
herë, duke kundërshtuar ligjin për "Dosjet", duke
paralajmëruar qeverinë që të mos nisë "gjuetinë e
shtrigave" ndaj politikanëve, gjyqtarëve dhe prokurorëve.
Nga Strasburgu, Sekretari i Përgjithshëm i KE-së, Terri Davids,
ka hartuar një deklaratë të ashpër, të cilën e ka shpërndarë
dje paradite. Në të, ai ka shprehur qëndrimin e qartë se ligji
i "Dosjeve" nuk i përmbush parametrat e kërkuara nga
standardet evropiane. Në këtë deklaratë, kreu i Këshillit të
Evropës thekson: "Për disa dekada, populli shqiptar vuajti
nën një prej regjimeve komuniste më të ashpër dhe më mizorë
në Evropë, prandaj dhe unë e kuptoj përpjekjen për të
vendosur të vërtetën dhe për të dënuar ata që dhunuan të
drejtat e njeriut gjatë kësaj periudhe. Por çdo përpjekje e
tillë duhet të jetë në përputhje me standardet e Këshillit të
Evropës për demokraci, të drejtat e njeriut dhe sundimin e
ligjit. Kundrejt këtij sfondi, shpreh shqetësimin që ligji i
lustracionit, i miratuar nga Parlamenti shqiptar më 22 dhjetor
2008, nuk i përmbush këto kritere".
Topi firmos ligjin e
Prokurorisë
VALENTINA
MADANI
Pasi mori konsensusin e PD-së dhe PS-së në Parlament vetëm
disa ditë më parë, ligji i ri për prokurorinë u firmos dje
nga Presidenti i Republikës, Bamir Topi. Kreu i shtetit dekretoi
dje ligjin e ri të prokurorisë të miratuar me 116 vota në
Kuvend me konsensusin e gjerë dypalësh, PS-PD. Drafti i parë
ndeshi në vërejtjet e Prokurorisë së Përgjithshme dhe opozitës
dhe në një rishikim të dytë u bë e mundur arritja e
konsensusit mes mazhorancës dhe Partisë Socialiste. Ligji i ri për
organizimin dhe funksionimin e Prokurorisë, është debatuar prej
tetë muajsh nga qeveria, ekspertët e Prokurorisë dhe ekspertët
ndërkombëtare, të cilët ranë dakord përgjithësisht me
variantin përfundimtar të sjellë nga qeveria. Kjo, siç duket,
ka qenë dhe arsyeja që Partia Socialiste i dha votën pro këtij
ligji, i cili ka pësuar disa ndryshime nga varianti i tij i parë
i paraqitur në muajin mars, që shkonte deri tek pezullimi i
prokurorit të përgjithshëm dhe prokurorëve të tjerë nëse
ata gjendeshin në konflikt interesi. Rrëzimi i nenit për
pezullimin e prokurorit të përgjithshëm që në korrik dhe disa
ndryshime të tjera në garancitë për prokurorët kanë
rezultuar në marrjen e konsensusit përfundimtar të socialistëve,
të cilët, në sallën e Parlamentit pro ligjit të prokurorisë,
kërkuan një reformë më komplekse për organizimin e akuzës,
pasi ky hap është i pamjaftueshëm në garantimin e plotë të
pavarësisë së prokurorëve. Megjithatë, ligji ka tri pika, ku
Prokuroria nuk ka rënë dakord: heqja e mbrojtjes nga procedimi
penal të prokurorëve, i cilësuar si imunitet për prokurorët;
raportimi në Kuvend i ministrit të Drejtësisë për punën e
Prokurorisë dhe rekomandimi i ministrit të Drejtësisë për të
proceduar penalisht një prokuror. Pika e tretë ishte e vetmja që
u mor parasysh edhe nga Komisioni i Ligjeve, i cili qartësoi
kompetencën e ministrit dhe prokurorit të përgjithshëm për
nisjen e procedimit penal, duke i lënë pavarësi kreut të
organit të akuzës në marrjen e vendimit. Ndërsa heqja e
imunitetit të prokurorëve mbeti në ligj, si një kërkesë e përkrahur
edhe nga ekspertët ndërkombëtarë, pavarësisht këmbënguljes
së Prokurorisë së Përgjithshme për ta mbajtur në fuqi. Nisur
dhe nga konsensusi i dy partive kryesore në vend, për ligjin e
Prokurorisë, kreu i shtetit nuk nguroi ta dekretonte atë.
Presidenti Topi dekretoi po dje edhe ligjin për ndryshimet në
Kodin Civil si dhe ndryshimet në Kodin Penal.
Terri Devis thekson më tej në deklaratën e tij se qëndrimi i Këshillit
të Evropës nuk është thjesht një deklaratë emocionale, por
një analizë e thellë e bërë nga ekspertët e njohur evropianë.
Duke detajuar defektet e ligjit, Sekretari i Përgjithshëm i Këshillit
të Evropës thekson se "analiza e ligjit nga ekspertët e Këshillit
të Evropës ka evidentuar disa probleme në lidhje me standardet
e Këshillit të Evropës. Këto përfshijnë:
shtrirjen tepër të gjerë të ligjit, për sa i përket
kategorive të zyrtarëve që mund të preken dhe faktin që ligji
përfshin persona qe aktualisht janë në detyrë; paanësinë dhe
proporcionalitetin e procedimeve të lustracionit; rreptësinë e
sanksioneve të parashikuara dhe faktin që nuk ka një limit
kohor". Por kundërshtimet e britanikut që prej kohësh
drejton ekzekutivin e organizatës që merret me mbrojtjen e të
drejtave të njeriut nuk mbarojnë me kaq. Duke vazhduar më tej,
Devis thekson se "gjithashtu vërej disa mospërputhje të rëndësishme
në lidhje me Rezolutën mbi masat për heqjen e trashëgimisë së
ish-sistemeve komuniste totalitare, të miratuar nga Asambleja
Parlamentare e Këshillit të Evropës në vitin 1996. Asambleja
jonë ka bërë të qartë që çdo masë individuale lustracioni
nuk duhet t‘i kalojë pesë vjet, që procesi i lustracionit
duhet të përfundojë brenda datës 31 dhjetor 1999 dhe që
lustracioni nuk duhet të aplikohet mbi kandidatët në zgjedhje.
Asnjë prej këtyre udhëzimeve nuk është marrë në konsideratë
nga ligji shqiptar i lustracionit. Këshilli i Evropës është i
gatshëm t‘u ofrojë autoriteteve shqiptare këshillim dhe
asistencë në gjetjen e mënyrave për të arritur objektivin
legjitim të trajtimit të së kaluarës, në përputhje të plotë
me standardet e Këshillit të Evropës".
Berisha kundër KE: Ligji i lustracionit me afat 5-vjeçar
Ligji i lustracionit vendos në vështirësi marrëdhëniet e
qeverisë me Këshillin e Evropës. Kryeministri Berisha ka hedhur
poshtë deklaratën e sekretarit të Përgjithshëm të KE-së,
Terry Davis, duke thënë se ligji ka afat 5-vjeçar, ndryshe çka
pretendohet nga Këshilli i Evropës se ai nuk ka afat.
Kryeministri, megjithëse ka treguar se ka respekt për
institucionin e KE-së shprehet se "nëse lexoni deklaratën
e zotit Davis, në të thuhet se ligji nuk përcakton një afat,
por ju si shqiptarë e dini se ky ligj ka një afat dhe ky afat është
5-vjeçar. Unë mund të pranoj se ka një kufizim të të
drejtave, por nuk mund ta pranoj se nuk ka afat".
Kreu i qeverisë theksoi se ashtu si Rumania, Çekia apo vendet
balltike, edhe Shqipëria ka të drejtë të ketë një ligj
lustracioni. "Nuk ka ligj lustracioni pa kritika",
theksoi Berisha. Pyetjes për ligjin e lustracionit, Kryeministri
i është përgjigjur po me pyetje duke u shprehur se "Po
c‘të drejtë paska më shumë Rumania që në vitin 2007 i dha
institutit të studimeve të krimit të komunizmit atributet e një
seksioni të tij dhe të prokurorisë. Ç‘të drejtë paska
parlamenti çek që zgjati efektin e këtij ligji? Ç‘të drejtë
paskan parlamentet e vendeve balltike?". Shefi i qeverisë ka
pohuar se gjyqtarët, të cilët kanë punuar përpara viteve 1990
nuk do të mund të marrin në shqyrtim këtë ligj, në rast se
kjo gjë do të kërkohet nga eksponentë të ndryshëm. Dorëheqjen
e prokurorit Zamir Shtylla, kreu i qeverisë e cilësoi si akt
individual që merret mbi bazën e logjikës së atij që do të përballet.
"Ligji shqiptar është një ligj që nuk bën persekutime.
Ligji parashikon se ata që japin dorëheqjen dhe më pas me
dosjen e tyre nuk merret njeri. E gjykoj këtë pozitive",
theksoi Berisha. Por zgjedhjet parlamentare përbëjnë një tjetër
pikë ku partitë priten të fokusohen për zgjedhjet e
kandidaturave. "Kur të vijnë zgjedhjet, ata që kanë
probleme nuk do të kandidojnë, vetvetishëm nuk besoj të
kandidojnë, kështu që procesi kalon në mënyrë shumë të
civilizuar", thekoi Kryeministri.
http://www.panorama.com.al/index.php?id=23623
Dosjet,
KE: Ligji nuk është i standardeve evropiane
»
Vendosur:
17/01/2009 - 13:49
BLEDAR HOTI
Ligji shqiptar i “Hapjes së Dosjeve” nuk e kalon klasën nga
institucionet ndërkombëtare. Këshilli i Evropës kritikon ligjin, duke u
shprehur se nuk plotëson standardet e kërkuara. Sekretari i Përgjithshëm
i Këshillit të Evropës, Terry Davis, në një deklaratë publike kritikon
ligjin e miratuar nga Parlamenti shqiptar, duke theksuar se “nuk përmbush
kriteret, duke mos respektuar disa udhëzimeve të rëndësishme të rezolutës
së Asamblesë Parlamentare të Këshillit të Evropës miratuar në vitin
1996”. “Për disa dekada, populli shqiptar vuajti nën një prej
regjimeve komuniste më të ashpër dhe më mizorë në Evropë, prandaj dhe
unë e kuptoj përpjekjen për të vendosur të vërtetën dhe për të dënuar
ata që dhunuan të drejtat e njeriut gjatë kësaj periudhe. Por çdo përpjekje
e tillë duhet të jetë në përputhje me standardet e Këshillit të
Evropës për demokraci, të drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit.
Kundrejt këtij sfondi, shpreh shqetësimin që ligji i lustracionit, i
miratuar nga Parlamenti shqiptar në 22 dhjetor 2008, nuk i përmbush këto
kritere”, deklaroi Davis. Gjithashtu zyrtari i lartë theksoi se, “vërej
disa mospërputhje të rëndësishme në lidhje me rezolutën mbi masat për
heqjen e trashëgimisë së ish-sistemeve komuniste totalitare, të miratuar
nga Asambleja Parlamentare e Këshillit të Evropës në vitin 1996”.
“Asambleja jonë ka bërë të qartë që çdo masë individuale
lustracioni nuk duhet të tejkalojë vjet, që procesi i lustracionit duhet
të përfundojë brenda datës 31 dhjetor 1999 dhe që lustracioni nuk duhet
të aplikohet mbi kandidatët në zgjedhje. Asnjë prej këtyre udhëzimeve
nuk është marrë në konsideratë nga ligji shqiptar i lustracionit”.
Disa nga vërejtjet që KE-ja ka nxjerrë gjatë kësaj analize të kryer
mbi ligjin e lustracionit janë: “Shtrirjen tepër të gjerë të ligjit,
përsa i përket kategorive të zyrtarëve që mund të preken dhe fakti që
ligji përfshin persona që aktualisht janë në detyrë; Paanësinë dhe
proporcionalitetin e procedimeve të lustracionit; Rreptësinë e
sanksioneve të parashikuara dhe faktin që nuk ka një limit kohor”. Ndërsa
theksohet se, “Këshilli i Evropës është i gatshëm t’u ofrojë
autoriteteve shqiptare këshillim dhe asistencë në gjetjen e mënyrave për
të arritur objektivin legjitim të trajtimit të së kaluarës në përputhje
të plotë me standardet e Këshillit të Evropës”. Qëndrimi më i
fundit i KE-së i shtohet edhe asaj të bëra nga ana e diplomatëve të
huaj në Tiranë në lidhje me miratimin e një ligj të tillë pas
konsensusit mes maxhorancës dhe opozitës. Për këtë ligj ka pasur
reagime të ndryshme, ku mbi të gjitha është kërkuar transparencë për
zbatimin e këtij ligji, në mënyrë që të mos përdoret për qëllime
politike.
Vërejtjet
- Shtrirjen tepër të gjerë të ligjit, përsa i përket kategorive të
zyrtarëve, që mund të preken dhe fakti që ligji përfshin persona që
aktualisht janë në detyrë
- Paanësinë dhe proporcionalitetin e procedimeve të lustracionit
- Rreptësinë e sanksioneve të parashikuara dhe fakti që nuk ka një
limit kohor;
- Ligji nuk ka marrë në konsideratë udhëzimet dhe Rezolutën e KE-së.
http://www.gazetametropol.com/tekst.php?idt=56673
PBDNJ dhe OMONIA, në krizë
në prag të zgjedhjeve parlamentare Dule largon Miçon, ndërsa
riaktivizohen grupimet rivale Formacioni politik i minoritetit PBDNJ dhe
OMONIA po përjetojnë ditët e fundit një tronditje të madhe,
kur jemi vetëm pesë muaj përpara zgjedhjeve parlamentare. Përplasjet
brenda strukturës së PBDNJ-së kanë tronditur politikisht edhe
OMONIA-n duke sjellë pakënaqësi në radhët e minoritetit grek,
por duke rrezikuar gjithashtu edhe përçarjen e votave pas 5
muajsh. Largimi nga detyra i nënkryetarit të Partisë Bashkimi për
të Drejtat e Njeriut tashmë ka marrë formë zyrtare, pasi është
firmosur edhe nga Kryeministri Berisha. Në datë 8 janar,
ministri i Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta,
Anastas Duro, i ka propozuar Kryeministrit shkarkimin nga detyra të
Inspektorit të përgjithshëm të Inspektoratit Shtetëror të
Punës, Thoma Miço, dhe ka propozuar për emërim, Thoma Melo.
Largimi i Miços vjen dy muaj pas ikjes së Kosta Barkës nga
Ministria e Punës si pasojë e konfliktit me kreun e PBDNJ-së,
Vangjel Dule. Kryeministri Berisha ka firmosur në datë 15 janar
propozimin e ministrit të tij, i cili mbështet Partinë Bashkimi
për të Drejtat e Njeriut në qeveri. Me firmë të Kryeministrit
Berisha, Thoma Melo emërohet në vend të Thoma Miços në krye të
Inspektoratit Shtetëror të Punës. Ministri Duro ka bërë me
dije edhe arsyet pse ka ndërmarrë këtë akt ndaj vartësit të
tij, duke sqaruar se "Miço bëhet pengesë në funksionimin
e Komisionit Qendror të Apelimit të gjobave krijuar me urdhër të
Ministrit, sipas nenit 7/c me arsyetimin se duhet të vazhdojë të
jetë kryetar i këtij komisioni në një kohë që ky pretendim
është i paligjshëm, sepse ka konflikt interesash, dhe ai vetëm
duhet të propozonte përfaqësuesin e inspektoratit në këtë
komision". Thoma Melo është me profesion inxhinier dhe
ekonomist financier dhe deri dje ka mbajtur funksionin e drejtorit
të Drejtorisë Rajonale të Punës, Tiranë. Nga ana tjetër si
kundërpërgjigje, ish-kryeinspektori i Punës, Miço, ka bërë
me dije arsyet e largimit të tij duke u vetëdeklaruar i dorëhequr
nga detyra, ndërkohë që ka pranuar se urdhri për shkarkimin e
tij ka ardhur që prej datës 8 janar. Ai ka theksuar se dorëheqja
e tij vjen dhe si pasojë e mosmarrëveshjeve brenda partisë së
PBDNJ-së. "Gjithë kjo ka dhe një prapavijë tjetër
politike që synon denigrimin politik nga kryetari i kësaj
partie, zoti Dule, i cili me kohë ka filluar denigrimin e
figurave brenda PBDNJ-së. Unë mund të jem figura e pestë, e
gjashtë në radhë", vijoi Miço.
Ambasadori në Kosovë,
mblidhet Komisioni i Jashtëm
ALBANA
LIKA
Komisioni parlamentar për Politikën e Jashtme do të mblidhet
paraditen e sotme për të zhvilluar një seancë dëgjimore për
kandidatin e propozuar nga qeveria për ambasador në Kosovë,
Islam Lauka. Burime konfirmojë se takimi pritet të zhvillohet me
dyer të mbyllura për shkak edhe të sensibilitetit që ka pasur
kjo çështje në politikën shqiptare. Ambasadori Lauka është dëgjuar
në një seancë dëgjimore nga Komisioni i Jashtëm disa muaj më
parë së bashku me propozimin për ambasador në Gjermani, Mal
Berishën, dhe propozimin për ambasador në Nju-Jork, Ferit Hoxhën.
Seanca
Jashtë sesionit parlamentar, i cili sipas rregullores së
Kuvendit nis më 19 janar, komisionerët për politikën e jashtme
do të mblidhen për të zhvilluar seancë dëgjimore me
kandidatin e propozuar për ambasador në Kosovë, Islam Lauka.
Emri i Laukës është propozuar nga Kryeministrit Berisha një
vit më parë, por referuar procedurave që ndjek propozimi për
një ambasador ai ka ngecur në Parlament. Pavarësisht se
komisioni ka zhvilluar një seancë dëgjimore muaj më parë për
këtë kandidat, duket se ai nuk i ka përcjellë kreut të
shtetit mendimin e tij për këtë kandidaturë përderisa ai do të
mblidhet sërish sot për të njëjtin propozim. Gjatë këtyre
muajve përfaqësues politikë, ish-kryediplomatë, mes të cilëve
edhe kryetari i komisionit Preç Zogaj, e kanë cilësuar mungesën
e një ambasadori shqiptar në Kosovë një neglizhencë të palëve,
por që duhej zgjidhur së shpejti. Por asnjëherë faji për këtë
zvarritje nuk iu faturua institucionit të Kuvendit. Menjëherë
pas seancës dëgjimore mendimi i Parlamentit do të kalojë te
kryetari i shtetit, i cili pas analizave të tij do të firmosë
dekretimin ose jo të propozimit për ambasador. Kjo çështje,
referuar edhe deklarimeve të Presidentit Topi gjatë vizitës së
tij në Kosovë, do të zgjidhet brenda pak ditësh.
Procedurat
Procedurat e emërimit të një ambasadori në vendin tonë
zhvillohet paralelisht mes dy institucioneve. Fillimisht është Këshilli
i Ministrave institucioni që propozon kandidaturën me sugjerimin
e ministrit të Jashtëm. Emërimi i dërgohet kryetarit të
shtetit, i cili ka detyrimin edhe të dekretojë përfaqësuesit
diplomatikë të vendit tonë nëpër vendet e tjera të botës.
Paralelisht me këtë procedurë Komisioni i jashtë zhvillon një
seancë dëgjimore me emrin e propozuar dhe i dërgon mendimin e
tij kreut të shtetit. Komisioni i Jashtëm nuk ka asnjë tagër për
të vendosur pranimin ose rrëzimin e kandidaturës.
Emërimi
Emërimi i ambasadorit të parë të Shqipërisë në Kosovë u bë
nga qeveria shqiptare vetëm dy ditë pas shpalljes së pavarësisë
së Kosovës. Në një mbledhje të jashtëzakonshme qeveria
miratoi vendimin për hapjen e ambasadës shqiptare në shtetin më
të ri në botë, ndërsa kryeministri Berisha prezantoi si
ambasador të sajin Islam Lauka, i cili ka mbajtur postin e
drejtorit të Drejtorisë së Përgjithshme të Marrëdhënieve
Shumëpalëshe në Ministrinë e Punëve të Jashtme. Atëherë
vendimi për emërimin e Laukas në postin e ambasadorit u
prezantua si një vendim të konsultuar edhe me Presidentin e
Republikës, Bamir Topi, dhe se Lauka është një diplomat që e
njeh mirë situatën në Kosovë.
Qëndrim të ashpër disa ditë më parë mbi partinë e Vangjel
Dules ka mbajtur edhe a i Lëvizjes për të Drejtat e Njeriut,
Ligoraq Karamelo. Ai ka kritikuar punën e Vasil Bollanos dhe
Vangjel Dules, të cilët po tentojnë të heqin vëmendjen nga
problemet e vërteta. Lëvizja për të Drejtat e Liritë e
Njeriut u shpreh kundër çdo aksioni politik të organizatës
OMONIA-s dhe PBDNJ-së në dëm të bashkëjetesës së
minoritetit grek dhe shqiptarëve. "OMONIA aktuale dhe mënyra
se si po funksionon tani e ka mbyllur ciklin e saj. Fakti që po i
drejtohet për ndihmë faktorit të jashtëm nuk është zgjidhje,
por kërkon acarime", u shpreh Karamelo. Sipas tij, këto
probleme bëhen për të hequr vëmendjen nga minoriteti grek. Ai
ironizon risjelljen në vëmendje të Vorio-Epirit të cilën e
quan një çështje të kaluar tashmë. "Risjellja në skenë
e këtyre koncepteve jo vetëm që s‘ka asgjë pozitive, por
acaron dhe krijon arshivizma të kohës së kaluar", tha ai.
Sipas Karamelos, OMONIA duhet të kthehet në një organizatë
gjithëpërfshirëse dhe jo si një organizatë e ndërtuar mbi
interesat personale të drejtuesve aktualë.
Metamorfoza e OMONIA-s, nga poeti Andrea Zarballa tek elektricisti Vasil Bollano
Historia e organizatës së minoritetit grek në Shqipëri që nga viti 1990
Kryetari i parë i Organizatës Bashkimit Demokratik i
Minoritetit Etnik Grek në Shqipëri "OMONIA" është zgjedhur
gazetari dhe poeti, Andrea Zarballa, nga Saranda. Mandati i tij ka përfshirë
periudhën 1991-‘92 kur ai ishte dhe një nga 5 deputetët eOMONIA-s në
parlamentin e parë pluralist shqiptar. Dy mandatet pasardhëse në krye të
OMONIA-s i përkasin Sotir Qirjazati, një ish i persekutuar politik i dënuar
nga shteti komunist për agjitacion e propagandë politike. Dy mandatet e
Qirjazatit vlerësohet si më të vështirët në historinë 17-vjeçare të
OMONIA-s, pasi në këtë periudhë marrëdhëniet mesh Tiranës dhe Athinës
u ashpërsuan deri në ngrirje për shkak të një zinxhiri ngjarjesh që nisën
me incidentin e ndodhur në repartin ushtarak të Peshkëpisë ku një komando
ekstremistësh nacionalistë sulmoi me armë ushtarët dhe oficerët e këtij
reparti, që vijoi me arrestimin dhe dënimin e 5 krerëve të OMONIA-s,
incidentin e dëbimit të priftit grek Kristostomos, e ngjarje të tjera që
shkaktuan ngrirjen e marrëdhënieve dypalëshe shqiptaro-greke.
Pas kësaj periudhe që u mbyll me debate të ashpra brenda organizatës për
të ripranuar apo jo 5 krerët e OMONIA-s të liruar nga Gjykata e Apelit me
kryetar e atëhershëm të saj, Zef Brozin, në krye të OMONIA-s, vjen një
tjetër i persekutuar dhe i dënuar politik, Jorgo Labovitjadhi, nga
Gjirokastra, por pas vitit 1990 me banim në Athinë. Mandati i zotit
Labovitjadhi u shtri në periudhën 1996-1998, periudhë që edhe pse përfshiu
brenda saj kaosin politik të vitit 1997, në jetën politike të OMONIA-s nuk
ka shumë episode dhe ngjarje për t‘u shënuar. Gjatë këtij mandati tërheq
vëmendjen nisja e debatit me krerët e PBDNJ-s për rolin e OMONIA-s në përcaktimin
e kandidatëve për deputetë, fakt që e kthehu PBDNJ-në në një faktor
politik më kryesor dhe më të përfillur nga Athina zyrtare.
Mandati pasardhës i përket politikanit të ri të minoritetit grek, Vangjel
Dule, nga Goranxia e Gjirokastrës dhe gjatë këtij mandati që përfshin
periudhën 1998 - 2002, ndodhin ndryshime të mëdha në jetën e OMONIA-s. Ndër
ndryshimet më kryesore është unifikimi i postit të kryetarit të OMONIA-s
dhe PBDNJ-së me lider zotin Dule, gjë që sikurse u vërtetua më pas, solli
zbehjen graduale të rolit të OMONIA dhe forcimin e rolit politik të PBDNJ-së,
parti e cila fillimisht me të ndjerin Vasil Melo dhe më pas me Vangjel Dulen
u kthye në një parti qeveritare.
Në periudhën 2002 - 2008, vijnë dy mandate të tjera kur në krye të
OMONIA-s, vihet pedagogu Jani Jani nga Gjirokastra, një nga 4-5 bashkëpunëtorët
më të ngushtë të Dules, lëvizje që pavarësisht se në krye të OMONIA-s,
nuk është i njëjti emër Vangjel Dule që drejton PBDNJ, e kthen OMONIA-n
thjesht në një organizatë satelit të bindur të partisë së Dules.
Në rrethana krejt të papritura për zotëruesin e dy mandateve "të
qeta" Jani Jani, më 10 mars të vitit 2008 në krye të OMONIA-s, vjen
kryetari i Bashkisë së Himarës, Vasil Bollano, ish- elektricist në
profesion. Ky zëvendësim i papritur nuk u prit mirë nga pedagogu Jani Jani
dhe pavarësisht nga përmbajtja e tij për të reaguar publikisht ndaj "katapultimit"
të elektricistit Bollano në krye të OMONIA-s, fakti që ai nuk pranoi
ofertat për poste të tjera në parti apo në OMONIA dhe që pas shkarkimit u
tërhoq nga të gjitha veprimtaritë politike, flet qartë për qejfmbetjet e
tij.
Mandatin aktual të kreut të OMONIA-s e ka në dorë dhe po e konsumon
aktualisht kryetari i Bashkisë së Himarës, një figurë krejt e panjohur në
themelimin dhe vitet e para të veprimtarisë së saj, por që pas vitit 2000,
pra në momentin e kandidimit të parë për postin e kryebashkiakut të Himarës
e në vazhdim, një figurë që merr pozicion gjithmonë e më lart në OMONIA.
Veprimtaria e tij politike ka qenë mjaft të ekspozuara dhe intensive.
Në rrethana krejt të papritura për zotëruesin e dy mandateve "të
qeta" Jani Jani, më 10 mars të vitit 2008 në krye të OMONIA-s, vjen
kryetari i Bashkisë së Himarës, Vasil Bollano
Kryeministri Berisha e ka komentuar heshtjen e Presidentit, per ligjin e
pastrimit te figures si nje nga alternativat kushtetuese. Kjo deklarate u be
gjate vizites se kreut te qeverise, ne Universitetin "Aleksander Xhuvani"
ne qytetin e Elbasanit, teksa e konsideroi si kushtetuese menyren e zgjedhur
nga Presidenti Bamir Topi, per t'i dhene fuqi edhe ligjit te lustrimit, te
miratuar pak kohe me pare vetem me votat e mazhorances. Gjate nje takimi me
studentet e Universitetit "Aleksander Xhuvani" ne qytetin e
Elbasanit, numri nje i ekzekutivit shqiptar eshte shprehur se kjo ishte edhe
nje nga tre mundesite kushtetuese, qe kishte te drejte Presidenti Topi te
ndiqte. "Nuk kam ndonje koment te vecante per qendrimin e zotit President,
ai ka bere zgjedhjen e vet, ka ushtruar te drejtat e tij kushtetuese, pasi ne
Kushtetute, Presidenti nje ligj e firmos, ia kthen Parlamentit ose nuk
shprehet, nder tre variantet ai ka perzgjedhur variantin e mosshprehjes",
deklaroi kryeministri Berisha, duke mos dashur te jape edhe me shume komente
ne lidhje me veprimin e Presidentit Topi, per te mos firmosur ligjin e
lustrimit. Por fakti qe me kete menyre te ndjekur Presidenti Topi, beri qe ky
ligj te hyje ne fuqi, kryeministri Berisha nuk harroi te theksonte rendesine e
kesaj nisme, te cilen kishte marre mazhoranca. Sipas kryeministrit Berisha,
ligji i cili tani ka hyre ne fuqi, nuk ka si synim te tij hakmarrjen. Ne kete
menyre ai shpjegoi se te gjithe ata qe do te preken nga ky ligj, do te kene te
drejten te ankimojne vendimin ne te gjitha shkallet e gjyqesorit. "Ata qe
preken nga ligji do te kene te drejte te shkojne ne tre shkallet e gjyqesorit,
do te kene te drejte t`i drejtohen Strasburgut, per te paditur qeverine dhe
Parlamentin shqiptar", deklaroi ne fjalen e tij kryeministri Berisha,
duke e quajtur ligjin te domosdoshem per vete historine e popullit shqiptar ne
komunizem. Nisur nga kjo, kryeministri Berisha e cilesoi si nje fat te madh
faktin qe te rinjte e sotem, nuk e kane perjetuar sistemin e eger komunist.
"Me asgje nuk mund te pershkruhet sistemi qe kaloi ky vend per shumicen e
popullates. Nuk po ndalem tek pushkatimet, burgjet , kampet e perqendrimit,
por ju ftoj te shkoni nje dite ne Gjinar, ne Labinot dhe te bisedoni me
ta", deklaroi kryeministri, duke folur edhe per gjendjen e veshtire ne te
cilen jetonte popullsia ne fshat, gjate kohes se komunizmit.
Dekreti i munguar i Presidentit, ligji hyri ne fuqi
Presidenti Bamir Topi ka zgjedhur rrugen e mesme, per sa i perket ligjit per
lustracionin i cili iu paraqit nga mazhoranca per t'u dekretuar. Kreu i
shtetit, ndonese nuk ka dhene firmen e tij per ligjin e shumeperfolur, e ka
lene ate te hyje ne fuqi, duke gjetur keshtu nje zgjidhje te mesme, per kete
nisme te kundershtuar ashper nga partite opozitare dhe nje pjese e faktorit
nderkombetare ne Shqiperi. Nga ana tjeter ne adrese te Presidentit Topi u
derguan me qindra letra, te cilat i kerkonin Presidentit miratimin e kesaj
nisme te rendesishme.
http://www.kohajone.com/html/artikull_36083.html
E Premte, 16 Janar 2009
Partia Socialiste do te ankimoje ne Gjykaten Kushtetuese ligjin e "Dosjeve".
Ndersa ligji kaloi vetem diten e pare te saj ne fuqi, partia me e madhe ne
opozite duket se do t'i shkoje deri ne fund hapesirave te lejuara per
shfuqizimin e tij. Nepermjet nje deklarate per shtyp, dje nenkryetari i grupit
parlamentar socialist, Erion Brace, ka deklaruar se partia e tij nuk ka
dyshime qe ky ligj te dergohet ne Gjykaten Kushtetuese. Gjithashtu deputeti
socialist ka komentuar edhe doreheqjen e pare, si shkak i hyrjes ne fuqi se
ligjit te lustracionit, te kryer nga pergjegjesi i grupit te hetimit per
tragjedine e Gerdecit, Zamir Shtylla. I pyetur nga gazetaret se nese kjo
doreheqje do te ndikonte ne procesin hetimor, Brace deklaroi se ishte nje gje,
per te cilen nuk mund te thuhej ende. "Do te ndikoj apo jo doreheqja,
kete nuk mund t'ua them dot sot, sepse nuk jam ne brendesi te hetimeve",
sqaroi qendrimin e tij nenkryetari i grupit parlamentar socialist. Por, sipas
tij, deri diten e fundit kur perpara drejtesise te shkojne keta njerez, nuk do
te kete absolutisht asnje terheqje ne kerkesen per drejtesi, nga ana e Partise
Socialiste. "Sa per procesin hetimor, po ju them, se armiku kryesor per
te zbardhur dhe shkuar deri ne fund krimit apo vrasjes shteterore te Gerdecit,
eshte Sali Berisha", akuzoi Brace. Nderkohe dje, u mbushen 10 muaj nga
tragjedia e Gerdecit, ku u vrane 26 persona dhe u plagen 256 te tjere. Perpos
kesaj, Partia Socialiste apeloi serish per ndeshkimin e drejte dhe ligjor prej
drejtesise, per shkaktaret e kesaj tragjedie. "Gerdeci nuk eshte nje
fatkeqesi, por nje simbol i dukshem i nje sistemi ekonomik kriminal, qe
shfrytezon pa meshire nevojen per te jetuar te cilitdo, burre, grua, te
moshuar , femije, per te pasuruar nje grusht njerezish me pushtet, themelues
te ketij sistemi, ne krye te cilit qendron Sali Berisha", akuzoi Brace.
Sipas tij, procedura se si u ndertua Gerdeci perfaqeson sot sistemin qeverises
ne Shqiperi, unik, i paligjshem, korruptiv, anti-popullor, pasurues pa te
drejte dhe me para te paligjshme.
Denis Dedej
15/01/2009
Nuk e ktheu apo nuk e dekretoi ligjin
e dosjeve?
|
|||||
![]() |
|||||
NGA SAMI NEZA | |||||
![]() |
|||||
Presidenti Bamir Topi na ka lënë në dilemë dje teksa afati për të firmosur ligjin e dosjeve përfundoi dhe ai nuk mori lapsin në dorë as për të hedhur firmën dhe as për ta kthyer atë në Parlament. Dhe dilema është: Presidenti nuk e ktheu ligjin, pra një version pozitiv për sjelljen e Presidentit ndaj ligjit të dosjeve apo Presidenti nuk e dekretoi ligjin, një version negativ për qëndrimin e Presidentit ndaj këtij ligji. Nëse marrim rastin e parë: Presidenti nuk e ktheu ligjin, pasi ai dëgjoi një pjesë nga grupet e interesit, pra të përndjekurit dhe të persekutuarit, të cilët i kërkuan atij që ta dekretonte atë. Po ashtu pati një presion të rrallë nga organizatat shqiptare jashtë vendit, studentët e disa shoqatave në Tiranë, ndërkohë që vetë mazhoranca inkurajoi dekretimin e ligjit dhe besoi se Presidenti do ta tejkalonte mëdyshjen ngulitur kryesisht nga ndërkombëtarët për ta dekretuar ligjin e dosjeve. Vetë Topi, përgjatë historisë së tij politike, ka treguar këmbëngulje për të kaluar një ligj të ri për lustracionin, duke u shprehur më shpesh dhe më mirë se shumë kolegë të tij nevojën e vendit për t’u ndarë me të kaluarën. Disa prej institucioneve që kalojnë në lupën e Presidentit, si gjykatat dhe prokuroria, kanë pasur nevojë për lustracionin, qoftë për shkak të së kaluarës e qoftë për shkak se kishin hermetizuar sistemin e drejtësisë dhe kishin ngrirë karrierën e të tjerëve në përpjekje për të fshehur fajet e veta të diktaturës. Ligji i vjen në ndihmë Presidentit të largojë nga piramida drejtuese e shumë sektorëve të drejtësisë ish-sigurimsa apo juristë të lidhur fort me regjimin e kaluar. Presidenti nuk e ktheu ligjin e dosjeve edhe për shkak të respektit ndaj origjinës politike që ai ka, çfarë e ndihmon sadopak të ruajë edhe identitetin e tij politik, identitet që e solli deri te posti i Presidentit. Nëse marrim versionin negativ: Presidenti nuk e dekretoi ligjin për lustracionin për shkak se një pjesë e grupeve të interesit, ish-sigurimsat, përfaqësues të nomenklaturës së lartë komuniste, artikuluan nëpërmjet Edi Ramës dhe Partisë Socialiste kundër këtij ligji dhe i kërkuan Presidentit ta rrëzonte atë. Po ashtu, ndërkombëtarët që supervizojnë Tiranën, më shumë për shkak të gjykatave dhe prokurorisë, por jo komunizmit, bënë shumë vërejtje ndaj ligjit, duke aktivizuar me komente ndaj tij edhe zyra të rëndësishme, ndër të cilat, edhe ajo e zëvendëssekretarit të Shtetit të SHBA-së. Presidenti nuk e dekretoi ligjin për të ruajtur atë të mesmen e artë, prishja e së cilës rregullon punë, ndërsa ruajtja e saj nuk ka efekt, sepse gjithsesi, kjo e mesme nuk ekziston, pasi është prishur që në zgjedhjet e vitit 1992. Topi nuk e dekretoi ligjin, duke kompensuar të persekutuarit politikë vetëm me kthimin e dekoratës së një prokurori që kishte kryer hetime politike gjatë diktaturës, si dhe duke kompensuar mazhorancën me një heshtje presidenciale, pra as nuk e kthen, por as nuk e dekreton. Që të dyja kompensimet janë të pamjaftueshme për pritshmërinë e lartë të mazhorancës, ndërkaq mosdekretimi, një kompensim i lartë për pritshmërinë e ulët të socialistëve dhe grupeve të interesit qark saj. Por a ka një rregullore për Presidentin e Shqipërisë përmes së cilës të artikulojë vendimet e tij edhe në rastet kur Kushtetuta zbatohet, edhe kur firmos, edhe kur nuk firmos një ligj apo një dekret. Natyrisht nuk ka. Dhe arsyeja e kësaj mungese është se Presidenti nuk është trupë teknike, por politike dhe vendos përmes këtij arsyetimi, i cili e lejon Presidentin të qarkullojë në veprimtarinë e tij jo thjesht përmes “të mesmeve” që u kthye në zakon nga ndonjë President i mëparshëm mediokër, por përmes guximit politik dhe arsyeve për të cilat ai është zgjedhur në këtë post të lartë.
|
http://www.shekulli.com.al/2009/01/fondi-per-ish-pronaret-lista-e-fituesve-te-henen.html
Do të jenë 130 ish-pronarë ata që do të kompensohen nga fondi i çelur një vit më parë prej 5 mln dollarësh
TIRANË - Pritja një vjeçare e ish- pronarëve për t'u
kompensuar nga fondi i 2008-tës duket se do të marrë fund në fillim të
javës së ardhshme. Nëndrejtori i Agjencisë së Kthimit dhe Kompensimit
të Pronave, Genci Çelo, deklaroi dje për gazetën se verifikimi i
dosjeve që kanë depozituar ish-pronarët është në fazën e fundit të
tij. "Po bëhen verifikimet e fundit dhe procesi po vazhdon
normalisht. Java e ardhshme mund të jetë edhe java e shpalljes së
fituesve", - tha Celo.
Ndryshe nga çdo vit tjetër, më të privilegjuar në numër duket se do
të jenë ish-pronarët në rrethe, vendimet e të cilëve figurojnë në
data më të hershme. Do të jenë 130 ish-pronarë ata që do të
kompensohen nga fondi i çelur një vit më parë prej 5 mln dollarësh.
Kësaj herë në listën e kompensimit do të përfshihen të gjitha
qarqet në vend, ndryshe nga vitet e tjera ku harta e vlerës së pronës
krahas Tiranës përfshinte për kompensim edhe qarkun e Korçës, Kukësit,
Lezhës, Dibrës. Kompensimi financiar për ish-pronarët po vazhdon prej
tre vitesh.
Procedura
Procedura e kompensimit do të jetë e njëjtë ashtu si edhe dy vitet e
tjera.
Të gjitha subjektet e kualifikuara si fituese duhet të paraqesin disa
dokumente plotësuese pranë zyrës së Financës së Agjencisë së
Kthimit dhe Kompensimit të Pronave.
Kjo me qëllim për të bërë të mundur kalimin e shumës të
kompensimit në llogaritë e tyre personale bankare. Për këtë arsye,
pronarët fitues duhet të paraqesin dokumentin e identifikimit, dhe një
numër llogarie bankare që do të hapet në një bankë të caktuar.
Një tjetër dokument i domosdoshëm për të tërhequr lekët e tyre është
edhe ai i një prokure të posaçme, për të bërë të mundur tërheqjen
e lekëve në emrin e trashëgimtarëve të subjekteve të shpronësuara
apo paraqitjen e të gjithë trashëgimtarëve me numër llogarie në
institucionin bankar.
Fondi
Ndërkohë, pak ditë më parë, Drejtori i AKKP-së, Tunxh Vatnikaj,
deklaroi se, fondi për këtë vit pritet të shkojë në 1 miliard lekë
për kompensimin e ish-pronarëve. Ky fond, sipas tij, do të krijohet nga
fondet e privatizimeve, si dhe nga shitja e tokave shtetërore që do të
realizohet. Për vitin 2009 qeveria ka parashikuar në buxhetin e shtetit
një fond prej 600 milionë lekësh për kompensimin e ish-pronarëve.
Vatnikaj thekson se këtij fondi do t'i shtohet 10 për qind nga
privatizimi i objekteve shtetërore të mëdha. Mënyra se si do të shpërndahet
ky fond, si dhe kategoritë e ish-pronarëve që do të përfitojnë
pritet të përcaktohen me një vendim të veçantë nga ana e Këshillit
të Ministrave.
Korce- Kryepeshkopi i Kishes Ortodokse Shqiptare thote se eshte nje
shqiptar. Deklarata e Anastasis Janullatos eshte bere gjate dites se djeshme,
kur ne ceremonine e zhvilluar ne Universitetin e Korces, "Fan S.
Noli", i eshte dhene titulli "Honoris Causa". "Gjithmone e
kam thene se jam nje shqiptar i vogel nga Korca", eshte shprehur kreu i
kishes.
Universiteti i Korces i ka akorduar dje Kryepeshkopit te Kishes Ortodokse,
Anastas Janullatos, titullin "Honoris Causa". Kete titull te larte
universiteti, e jep per here te pare. Motivacioni i ketij titulli eshte "per
kontribut te shquar ne fushen e teologjise, kontribut per bashkejetesen fetare
midis qyteterimeve si dhe kontributin ne shkence". Rektori i ketij
universiteti, Gjergji Mero, pasi foli per vepren studimore te kryepeshkopit
Janullatos, vecoi dhe kontributin e kreut te Kishes Ortodokse shqiptare ne
fushen teologjike, humane dhe ne ringjalljen e kishes pas vitit 1990.
Mero theksoi se, " Kryepeshkopi i Kishes Ortodokse, Janullatos ka
zhvilluar nje veprimtari te shumanshme sociale dhe ne fusha te ndryshme si ato
te shendetit, edukimit, kujdesit social, zhvillimit rural, mjedisit dhe
kultures". Gjithashtu Mero vuri ne dukje nderhyrjet e Janullatosit per
zbutjen e kontradiktave ne Ballkan. Pas marrjes se titullit ne prezence te
stafit te pedagogeve, te ftuarve dhe studenteve, Kryepeshkopi Anastasis
Janullatos, u shpreh se ky titull ishte nje surprize e kendshme qe e
mallengjeu.
"Une gjithmone e kam thene se jam nje shqiptar i vogel nga Korca",
shtoi ai, duke vene ne dukje edhe nje here se i perket kombesise shqiptare dhe
nuk eshte i huaj. Me pas Kryepeshkopi ka referuar para auditorit nje teme mbi
sistemin e vlerave globale. Sipas kreut te Kishes Ortodokse, "sistemi i
vlerave boterore eshte nje ceshtje shume e rendesishme ne kohet tona, qe ka te
beje me nje percaktim te vlerave universale". Prej dites se djeshme
Janullatos, do te jete anetari me i ri i stafit akademik ne Universitetin
"Fan Noli" te Korces.
D. Zisi
Le Parlement européen vient d’adopter une résolution appelant tous les pays de l’Union européenne à faire du 11 juillet, jour du début du massacre de Srebrenica en 1995, une « journée de commémoration dans toute l’Union européenne ».
Les termes de la déclaration sont les suivants : « Le Parlement commémore et rend hommage à toutes les victimes des atrocités commises pendant les guerres dans l’ancienne Yougoslavie et exprime ses condoléances et sa solidarité aux familles des victimes, dont beaucoup vivent aujourd’hui sans avoir confirmation du sort de leurs pères, maris et frères. Nous demandons instamment à tous les pays, y compris ceux des Balkans occidentaux, à faire de même ».
Les corps des victimes ont d’abord été enterrés dans des fosses communes, puis exhumés avec des bulldozers et déplacés dans des tombes plus petites. Les restes des victimes sont éparpillés sur plusieurs sites et ne peuvent être restituées aux familles avant l’identification d’au moins deux tiers du corps.
La déclaration précise : « le Parlement européen insiste sur la réconciliation qui tient une place importante dans le processus d’intégration européenne, un processus où les communautés religieuses, les médias et le système éducatif ont un rôle significatif à jouer ». Le Parlement ajoute que traduire les responsables des massacres devant la justice est un pas important vers la stabilité et la paix dans la région.
Radko Mladic, qui est inculpé par le tribunal de La Haye pour génocide pour le massacre de Srebrenica et le siège de Sarajevo est toujours en liberté. Le tribunal croit qu’il se cache en Serbie, grâce à l’aide de réseaux de soutien dans l’armée et la police.
La résolution a été adoptée par 556 voix pour, 9 contre et 22 abstentions.
Un accord économique de libre-échange entrera en vigueur dès vendredi 16 janvier entre l’Albanie, le Kosovo et la Macédoine. Selon le Président d’Albanie, Bamir Topi, cet accord a pour objectif de « faciliter la coopération régionale et d’accélérer l’intégration de ces États au marché européen ». Principal axe de circulation de ce futur ensemble, l’autoroute Durrës-Kukës-Morinë devrait bientôt relier la mer Adriatique au Kosovo.
Par Arbana Xharra
Dès vendredi 16 janvier, le Kosovo, la Macédoine et l’Albanie vont initier une large coopération économique, après la signature d’un accord entre les présidents des Chambres de commerce des trois États. Celle-ci permettra de développer un marché économique unifié et sans obstacle.
En présence du Président de la République d’Albanie, Bamir Topi, et du Président de la République du Kosovo, Fatmir Sejdiu, les représentants des chambres de commerce des trois États ont signé un mémorandum qui a pour but une intégration économique, effaçant les frontières entre les États.
Le Président albanais, Bamir Topi, a déclaré que le Kosovo et l’Albanie doivent désormais standardiser leur législation et leur fiscalité pour faciliter la coopération économique régionale et accélérer leur intégration au marché européen.
« Nous avons de grandes possibilités et de grandes richesses, mais nous n’avons pas assez développé un grand nombre de ressources comme l’agriculture, l’industrie agro-alimentaire, l’élevage, l’arboriculture fruitière », a déclaré Bamir Topi lors de la cérémonie de signature, organisée à l’hôtel Grand de Prishtina.
Bamir Topi a également souligné que la coopération économique était la base de relations politiques saines.
« Par les taxes, l’économie alimente le budget de l’État, les échanges assurent les entrées de devises et favorisent le bien-être de la population. Pour toutes ces raisons, nous devons nous engager sur la voie de la coopération », a souligné Bamir Topi. Selon lui, les ports de Durrës et Shengjin vont permettre le développement économique des deux États.
Le Président Fatmir Sejdiu a apporté son soutien à cette initiative.
Le président de la Chambre de commerce du Kosovo, Besim Beqaj, et celui de la Chambre de commerce d’Albanie, Gjok Ulededaj, ont annoncé que des représentations allaient réciproquement s’ouvrir dans les deux États. Besim Beqaj a déclaré que les décisions de la Serbie et de la Bosnie de ne pas reconnaître le Kosovo avaient poussé Pristina à réfléchir à un développement économique avec l’Albanie et la Macédoine.
« Les décisions de la Serbie et de la Bosnie-Herzégovine de ne pas reconnaître la République du Kosovo vont nous obliger à appliquer le principe de réciprocité. En ce sens, nous allons prendre des mesures pour interdire l’import de marchandises en provenances de ces deux États », a déclaré Besim Beqaj. Selon lui, l’Albanie a un rôle important à jouer pour minimiser les conséquences de ce conflit sur l’économie du Kosovo.
« Nous sommes heureux que l’artère qui va relier le Kosovo à l’Albanie, l’autoroute Durrës-Kukës-Morinë, soit bientôt terminée. Il faut préparer les entrepreneurs kosovars à profiter au mieux de cette opportunité ».
De son côté, le président de la Chambre de commerce albanaise, Gjok Ulededaj, a affirmé que les succès économiques de l’Albanie seront forcément positifs pour le Kosovo.
« L’Albanie connait un fort développement économique, avec une croissance de 6,7% en 2008, des exportations d’une valeur de 946 millions d’euros, 90.000 entrepreneurs privés et de nombreux entrepreneurs étrangers », a déclaré Gjok Ulededaj. Selon lui, le Kosovo et l’Albanie ne doivent cependant pas se contenter de cet accord mais chercher à intégrer des marchés plus vastes.
« Nous sommes une nation divisée en deux États, avec un marché de six millions d’habitants, au potentiel économique important. Cependant, notre but n’est pas simplement de nous limiter à ce marché, mais d’intégrer celui de l’ensemble des Balkans, qui compte 60 millions de consommateurs. »
Après 15 ans de collaborations, le gouvernement albanais de Sali Berisha a choisi de ne pas renouveler son partenariat avec le FMI. Une décision qui intervient alors que les experts de l’organisation internationale contestent les chiffres de croissance avancés par Institut des statistiques albanais (INSTAT) et mettent en garde Tirana contre les contrecoups de la crise économique mondiale. L’Albanie aura-t-elle les reins assez solides pour se passer du FMI ?
Selon
le FMI, la croissance économique de l’Albanie pour 2008 n’a pas dépassé
les 6%. L’organisation suggère donc de revoir le chiffre de 9,9% avancé
par l’Institut des statistiques albanais (INSTAT). Le Fonds monétaire
international (FMI) a, dans le même temps, signé avec le gouvernement
albanais un accord qui clôture son travail en Albanie et démenti les
affirmations du Premier ministre, Sali Berisha, qui affirme que la
croissance a été de 9,9% en 2008. Ce dernier a maintenu ses conclusions en
précisant que l’INSTAT est « le seul organisme habilité à donner
les chiffres de la croissance économique albanaise ».
La signature finale de l’accord s’est déroulée le 8 janvier 2009 dans les bureaux du Premier ministre. Tandis que ce dernier ne se privait pas de plaisanter, Ardian Fullani, le gouverneur de la banque d’Albanie, semblait ému, Ridvan Bode, le ministre des Finances, ne cachait pas son scepticisme, et Ann-Margret Westin, la représentante du FMI, son ironie. À partir de février 2009, l’Albanie et le FMI collaboreront différemment. Dorénavant, le gouvernement albanais décidera seul de sa politique macro-économique, et le FMI se contentera d’un rôle de consultant. Depuis 15 ans, le FMI contrôlait la mise en œuvre sur le terrain du budget albanais et l’application des politiques fiscales. L’organisation donnait aussi son avis sur la pertinence ou l’utilité des politiques monétaires de la Banque d’Albanie. De plus, le gouvernement albanais ne pouvait prendre de décisions sans avoir au préalable obtenu l’aval de l’organisation internationale. L’État albanais pourra désormais être seul maître à bord.
Confrontations
La représentante du FMI à Tirana, Ann-Margret Westin, admet que l’INSTAT a calculé les chiffres de la croissance albanaise en collaboration avec des experts du FMI. « Les indicateurs trimestriels qui mesurent le PIB s’appuient sur des données plus limitées que celles utilisées pour mesurer sa croissance annuelle, elles sont donc plus instables », expliquait la représentante du FMI. Elle a ajouté que les résultats de l’INSTAT feront l’objet de vérifications. « J’attends uniquement les résultats de la croissance économique donnés par l’Institut des statistiques », a rétorqué le Premier ministre albanais.
Ces antagonismes se sont poursuivis tout au long de la discussion. Ann-Margret Westin a affirmé que le « le PIB trimestriel a été mesuré en prenant en compte la normalisation de l’économie albanaise, où certains secteurs sont passés du secteur informel au secteur formel. Or, bien que ce phénomène ait été attendu, cela ne signifie pas en soi une croissance économique ». Le Premier ministre a quant à lui affirmé qu’il fallait prendre en compte, « au-delà de la normalisation de l’économie informelle, les 4.000 nouveaux commerces ouverts en 2008, l’augmentation des exportations et l’évolution positive de la situation énergétique depuis 2007 ».
Le FMI maintient malgré tout son chiffre de 6% de croissance économique pour l’année 2008. Si Sali Berisha le juge excellent, il émet cependant des doutes sur les prévisions du FMI. « Je peux énumérer une série de faits qui montrent que le FMI sous-estime notre croissance économique », a conclu Sali Berisha.
« Je pense que la croissance albanaise est surestimée, nous maintenons pour notre part un chiffre de 6% pour 2008, car le troisième trimestre a montré des signes évidents de ralentissement. La crise économique a largement influencé la fin de l’année, il faut en tenir compte. Pour information, en novembre, le FMI a réduit pour tous les pays du monde ses prévisions de croissance pour 2008 et 2009 », a rappelé la représentante du FMI.
Hésitations
Le ministre des Finances a longuement salué la collaboration qui existe depuis 15 ans entre l’Albanie et le FMI. Ridvan Bode a estimé qu’une partie des succès économiques du gouvernement ces trois dernières années est le résultat de cette collaboration et du soutien du FMI. Ce dernier, souligne-t-il, a été un conseiller précieux pour construire le budget de l’État et établir ses normes fiscales. Le gouverneur de la Banque d’Albanie a aussi été dithyrambique sur le travail des experts du FMI. Les dirigeants de ces deux institutions financières ne se sont pas aventurés à commenter les chiffres de la croissance économique fournis par l’INSTAT.
Dans son discours, le chef du gouvernement albanais, Sali Berisha, n’a pas hésité à remercier la Banque d’Albanie et l’INSTAT pour le travail effectué au cours des trois dernières années, en « oubliant » le ministère des Finances, dont un département spécifique avait été créé pour la collaboration avec le FMI. Ce ne fut peut-être pas un simple oubli car, à la fin de la réunion, le Premier ministre a serré une pléthore de mains sauf celle du ministre des Finances, Ridvan Bode. De son côté, Ann-Margret Westin a estimé que le collaboration avec le gouvernement albanais avait été productive, elle a également remercié le gouvernement précédent mené par les socialistes de Fatos Nano.
Verbatim
Ridvan Bode, ministre des Finances : « Aujourd’hui est un grand jour pour beaucoup, pas pour le ministère des Finances ». Ardian Fullani, gouverneur de la Banque d’Albanie : « Collaborer avec le FMI ressemble à collaborer avec la police ». Sali Berisha, Premier ministre : « Les connaissances des médias sont nulles, ils ne comprennent pas la croissance économique ».
Les pays des Balkans commencent à s’inquiéter des répercussions économiques de la crise financière qui touche l’ensemble de la planète. Les experts estiment que 2009 sera une année noire pour la région et n’hésitent pas à comparer la situation à la Grande dépression des années 1930. Des réformes vont devoir être mises en œuvre pour favoriser l’emploi et freiner les risques de faillites. Dans un tel contexte, sortir de la crise nécessitera une meilleure coopération régionale et bien sûr le soutien de l’Union européenne.
Par Srecko Latal
Dans
le contexte de crise actuelle, l’Europe du Sud-Est va devoir faire face à
un retour de l’instabilité, alors que les gouvernements s’organisent déjà
en vue de répondre aux difficultés économiques et sociales qui
s’annoncent. Des ministres des Finances aux mineurs et métallurgistes de
toute la région, cette année, le cadeau le plus fréquemment demandé au Père
Noël aura certainement été une aide qui pourrait les sauver de la débandade.
« En 2009, je souhaite à chacun davantage de bonheur et de santé, de la réussite personnelle et, bien sûr, de conserver son emploi et son niveau de vie actuel », a déclaré au Balkan Insight le gouverneur de la Banque centrale de la Bosnie, Kemal Kozarić. Mais, comme la plupart des experts, il estime, à moins d’un miracle, que les Balkans occidentaux ne seront pas épargnés sur le plan économique en 2009.
Une crise qui s’annonce très dure dans l’Europe du Sud-Est
Si les banques commerciales des Balkans occidentaux ont bien résisté à la première vague de la crise financière internationale, la récession mondiale qui lui fait suite frappe de plein fouet le secteur industriel de la région. Beaucoup d’entreprises ont déjà réduit leur production et commencé à licencier, mais les experts préviennent que les véritables effets du ralentissement de l’économie mondiale sont encore à venir. Les institutions financières internationales, FMI et Banque mondiale en tête, ne s’attendent pas à un retour à la normale avant la fin 2009.
Néanmoins, certains économistes, évoquant la Grande dépression des années 1930 ainsi que la crise économique japonaise des années 1990, redoutent qu’une crise généralisée ne se transforme en une sorte « d’ère glaciaire économique », laquelle pourrait durer des années. Ceux-ci font remarquer que les économies de certains pays ont mis au moins dix ans avant de se remettre de la crise de 1929. De même, quinze ans environ après l’éclatement de sa dernière bulle économique, le Japon n’a toujours pas complètement retrouvé sa puissance d’antan.
Bien entendu, personne ne s’attend raisonnablement à des miracles : tous les yeux sont donc tournés vers les gouvernements. Avec l’espoir que, grâce à un usage rapide et habile de leurs instruments fiscaux, monétaires, sociaux et autres, ils pourront aider les populations à atténuer les calamités éventuelles qui les attendent. Il ne fait aucun doute que tout le monde ressent, ou va ressentir, les effets de la crise. Mais les spécialistes s’inquiètent plus particulièrement pour les personnes vulnérables, chômeurs, familles monoparentales, personnes âgées et tous ceux qui dépendent plus ou moins de l’aide de l’État.
Si ces gens ne bénéficient pas d’une assistance suffisamment importance, c’est leur survie même qui sera en péril. Une baisse généralisée du niveau de vie pourrait, par ricochet, atteindre l’ensemble de la société, pouvant mener à des émeutes. Dans ce contexte, la coopération régionale et l’assistance mutuelle joueront un rôle crucial. Certes, la situation dans les Balkans occidentaux reste tendue en raison des récents conflits. Le risque est de voir ces pays se marcher sur les pieds au lieu de coopérer, ce qui entraînerait de nouvelles frictions et d’autres tensions régionales.
Par le passé, la présence diplomatique, financière et militaire des États-Unis et de l’Union européenne a contribué à atténuer ces tensions, mais au moment où la crise mondiale s’aggrave, cela pourrait très bien ne plus être le cas. « Le monde se préoccupera de ses propres problèmes, de sa propre crise, de sa propre récession, de ses propres licenciements et de ses propres luttes de pouvoir », estime Sead Numanović, éditorialiste en chef de l’influent quotidien de Sarajevo Dnevni Avaz. « Il n’y aura ni la volonté ni les capacités de résoudre les problèmes des Balkans. »
Les mécanismes de formation d’une « ère glaciaire économique »
La crise mondiale a commencé par la déroute des crédits hypothécaires à risque, les « subprimes », et des marchés des valeurs mobilières aux États-Unis, en 2007. Cela a causé la contraction du crédit et la baisse brutale du nombre de prêts commerciaux accordés, ce qui a fortement freiné les investissements. L’onde de choc financière a depuis lors balayé le secteur bancaire, le marché des valeurs mobilières, ainsi que celui de l’immobilier, pulvérisant au passage quelques unes des plus grandes institutions financières américaines et européennes, tandis que les places boursières, hors de contrôle, étaient en chute libre.
La crise a été accentuée par une hausse rapide des prix des matières premières et du carburant sur les marchés internationaux dès la fin de l’année 2007. Selon certaines estimations de la Banque mondiale, de 130 à 155 millions de personnes se sont retrouvées dans une précarité extrême. Bien qu’aujourd’hui le prix de plusieurs marchandises - en particulier celui du pétrole - ait largement baissé, le mal est fait. Puis, en raison des profondes et complexes interconnexions entre les différents marchés et secteurs de l’économie, désormais mondialisée, la crise financière a commencé à atteindre l’économie réelle durant la seconde moitié de l’année 2008. Ainsi, le cours des métaux a été divisé par deux à la suite d’une chute de la demande. Les taux de crédit ont été relevés et il est de plus en plus difficile d’en obtenir.
Dans les pays occidentaux, l’industrie automobile et le secteur du BTP, qui soutenaient la croissance ces dernières années, ont vu leur activité se ralentir tellement que ces deux secteurs sont aujourd’hui pratiquement au point mort. D’une crise économique, on est aujourd’hui passée à une crise de l’emploi. « Il est très probable que la crise financière actuelle sera la plus sérieuse récession depuis celle des années 1930 », a déclaré Justin Lin, économiste en chef de la Banque mondiale. Surprises par la rapidité de la dégradation de la situation économique mondiale, les institutions financières internationales ont dû modifier leurs projections initiales pour 2009. Selon le FMI, la croissance mondiale est passée de 5 % en 2007 à 3,75 % en 2008. Les experts estiment qu’elle devrait être comprise entre 0,9% et 2% en 2009.
L’onde de choc atteint des Balkans déjà fragilisés
La plupart des pays occidentaux s’attendent désormais à une croissance négative en 2009, mais ces États restent mieux armés que le reste du monde pour protéger leur économie et leur population des effets les plus graves de la récession. À l’inverse, les économies émergentes - dont font partie les pays du Sud-Est de l’Europe - devraient enregistrer des croissances plus fortes, mais leurs économies seront plus vulnérables et on s’attend à une hausse du chômage ainsi qu’à d’éventuels troubles sociaux. Comme on l’a remarqué, le secteur bancaire, dominé par des banques qui comptent parmi les plus puissantes du continent européen, telles ERSTE, Unicredit ou Raiffeisen, est sorti pratiquement indemne des premières secousses de la crise.
De son côté, l’économie réelle cherche à surmonter dès à présent les effets du ralentissement des industries automobile et métallurgique. Si l’on s’attend à ce que la récession atteigne son paroxysme dans les mois qui viennent, les économies des Balkans se trouvent déjà dans une situation délicate. La plupart des pays de la région connaissent des problèmes similaires : d’importants fonds alloués à des services publics peu efficaces, une dette publique conséquente et une balance commerciale largement déficitaire. Aujourd’hui encore, les économies balkaniques restent basées sur les industries lourdes et leurs exportations sont, pour une grande part, liées au secteur automobile européen, actuellement en grande difficulté.
Dans le contexte de récession mondiale, le montant total des contrats en 2009 pourrait connaître une baisse comprise entre 30% et 50%, en fonction de l’évolution des cours des métaux et des prix des pièces détachées, a estimé Fikret Causevic, un économiste bosnien renommé. De son côté, Mladjan Dinkic, vice-Premier ministre et ministre de l’Économie, a déclaré qu’à l’avenir, le principal problème ne sera pas tant de produire mais de vendre, étant donné que la demande aura considérablement diminué. Toutefois, Vladimir Gligorov, de l’Institut des études économiques internationales de Vienne, pointe un autre défaut des économies balkaniques : le manque de diversification de la production. « Sans une production diversifiée, vous n’avez rien à offrir au marché », a-t-il expliqué à la revue Novac. De plus, la plupart des pays des Balkans sont inter-dépendants sur le plan commercial. Dès lors, des problèmes économiques pourraient vite se répandre d’un pays aux autres.
En Macédoine, où le taux de chômage atteint déjà 36%, 2.500 mineurs pourraient bientôt perdre leur emploi, car plusieurs mines de cuivre, de zinc et de plomb songent à réduire leur production voire à l’interrompre temporairement. Ces entreprises invoquent la faible demande actuelle pour ces métaux, utilisés notamment dans l’industrie automobile. « Plusieurs plans sociaux ont été annoncés et de nouvelles réductions d’effectifs sont déjà prévues dans de nombreuses entreprises », constate Milan Manevski, un délégué syndical. Cette situation est particulièrement préoccupante pour la Macédoine car le cuivre, le zinc et le plomb représentent près de la moitié de ses exportations. Si la tendance actuelle se confirme en 2009, le déficit de la balance commerciale macédonienne - qui atteint déjà le montant inquiétant de 1,9 milliards d’euros - va encore se creuser, au risque de remettre en cause la stabilité macro-économique du pays. Un tel scénario pourrait mener à la dévaluation du denar, la devise macédonienne. En conséquence, la tension sociale est susceptible d’exacerber les contentieux ethniques et politiques latents dans le pays.
C’est le même constat en Bosnie et au Kosovo. Ces deux États dépendent largement des transferts de fonds de leurs ressortissants qui vivent et travaillent à l’étranger. Alors que bon nombre de ces travailleurs expatriés risquent de perdre leur gagne-pain en raison du ralentissement économique mondial, ils pourraient bientôt cesser d’être de généreux bienfaiteurs et revenir au pays grossir les rangs des bénéficiaires des services sociaux locaux, pauvres et débordés. Pour noircir encore le tableau, de nombreux kosovars ont investi dans les fonds de pensions occidentaux, précisément ceux qui ont été durement frappés par l’effondrement des bourses dans le monde entier. On estime qu’ils ont déjà perdu quelque 120 millions d’euros dans ces placements, a indiqué au Balkan Insight Hasan Abazi, vice-président des syndicats indépendants du Kosovo.
Shpend Ahmeti, économiste de l’Institut pour les Études avancées (GAP), admet que les problèmes en 2009 ne se cantonneront pas au seul secteur économique. « La situation politique, les infrastructures, l’État de droit, la lutte contre la corruption et le crime organisé continueront de représenter de grands défis pour le Kosovo », a –t-il déclaré au Balkan Insight. Comme au Kosovo, l’impasse politique dans laquelle se trouve la Bosnie-Herzégovine a bloqué plusieurs privatisations décisives et le bon déroulement de divers projets, ce qui a eu pour conséquence de ralentir la croissance en 2007 et 2008. En outre, plusieurs mines et grandes entreprises, telles la mine de Sase à Srebrenica, la fonderie d’aluminium de Mostar ou la holding ASA Prevent de Sarajevo, ont annoncé une baisse de leur production ou des coupes dans leurs effectifs, quand ce n’était pas les deux à la fois.
En Croatie, le principal problème du moment est la position intenable de cinq chantiers navals croates, lourdement endettés, qui met en péril environ 11.000 emplois. Le président des Syndicats croates indépendants, Krešimir Sever, prévoit que l’année 2009 « sera une année de misère », avec la suppression de 30.000 à 50.000 emplois dans le pays. Comme l’a expliqué le gouverneur Željko Rohatinski, la Banque nationale croate (HND) a revu à la baisse ses perspectives de croissance pour 2009 de 2,5% à 1%, du fait de l’aggravation de la situation économique. « La Croatie est en récession », a indiqué Ljubo Jurčić, un expert en économie, au Balkan Insight. Il prévient qu’une faible croissance en 2009 pourrait rendre très difficile le service de la dette dont le montant s’élève à 36 milliards d’euros.
« Le premier effet de cette crise sera une diminution du financement des crédits accordés par les banques, que ce soit pour les citoyens et les entreprises. Ensuite, le BTP se contractera, de même que certaines industries d’exportation, par exemple les pièces détachées destinées à l’automobile. D’ici le milieu de l’année, le tourisme - secteur vital en Croatie - souffrira lui aussi, tout simplement parce que les visiteurs se feront plus rares. Enfin, à la fin de l’année 2009, tous les secteurs de l’économie croate sentiront les répercussions de la crise », prévoit Ljubo Jurčić.
En Serbie, l’industrie lourde se trouve déjà écrasée par une une main d’oeuvre trop nombreuse et une faible productivité. Par conséquent, les spécialistes prévoient que la croissance économique du pays en 2009 ne sera que de 3,5%, soit la moitié de ce qu’elle a été en 2008.
Pour plusieurs économistes, de tous les pays de la région, c’est l’Albanie qui pourrait s’en sortir le mieux, car ses secteurs industriel et financier sont encore peu développés tandis que l’agriculture, principal secteur d’activité du pays, sera peu touchée par la crise.
Le Monténégro, qui connaît un boom immobilier depuis deux ans et figure en bonne position pour devenir candidat à l’adhésion à l’Union européenne, pourrait lui aussi être relativement épargné par la crise. Sa petite taille, à peine 600.000 habitants, serait un avantage en de pareilles circonstances. Néanmoins, la bulle de l’immobilier monténégrin a récemment éclaté et les prix sont retombés, tandis que le bilan touristique risque d’être mauvais en 2009, étant donnée la conjoncture mondiale défavorable. Cela pourrait compliquer la tâche du gouvernement monténégrin, qui a axé le développement du pays sur ces deux secteurs.
Des appels à une action conjointe dans tous les Balkans
Inquiets face à la crise qui approche, les banques centrales des États des Balkans occidentaux ont tenu un sommet en Bulgarie fin octobre 2008, afin de d’envisager les mesures à prendre. Elles se sont entendues pour améliorer la coopération régionale et permettre une supervision supranationale. Chaque banque centrale aura ainsi de meilleures informations sur la situation économique dans les pays voisins, ce qui servira de système d’alerte rapide en cas de perturbation économique dans l’un des États concernés. Au cours des derniers mois, les banques centrales des Balkans ont toutes puisé dans leurs réserves obligataires pour que les banques commerciales redressent le niveau de leurs liquidités et libèrent des ressources destinées au crédit. Elles se sont également porté garantes des dépôts dans le but de prévenir tout mouvement de panique qui pourrait conduire à un retrait massif des épargnes.
Si ces manœuvres ont protégé la plupart des banques de la région de certains aspects de la crise, les établissements financiers n’ont que peu d’armes contre la récession qui s’annonce pour 2009. La balle est maintenant dans le camp des gouvernements qui devront aller de l’avant et se servir des leviers à leur disposition pour protéger leurs économies et leurs populations. Les grandes puissances internationales et les institutions financières discutent d’ailleurs en ce moment de la façon dont mettre en place des politiques à l’échelle mondiale pour favoriser la reprise et empêcher qu’une crise économique du même type ne se reproduise.
Beaucoup d’économistes des Balkans et d’ailleurs sont d’accord pour expliquer que les gouvernements devraient réduire les dépenses publiques et imposer la rigueur dans leurs budgets. Les pays de la région doivent devenir plus compétitifs afin d’attirer les investissements étrangers, qui fondent à vue d’œil. L’agriculture locale a besoin d’un meilleur soutien et les privatisations devront s’accélérer. Les gouvernements ont besoin de lancer de grands projets d’infrastructures et d’autres projets de développement, ce qui devrait permettre de limiter la hausse du chômage, ces projets nécessitant en effet la création de nombreux emplois. Il faudra enfin améliorer le financement des systèmes de services sociaux.
« L’année 2009 sera difficile, mais à quel point, cela dépendra de divers facteurs externes, ainsi que des réactions des gouvernements », pense Kemal Kozarić, gouverneur de la Banque centrale de Bosnie. Les gouvernements devront agir rapidement pour mettre en œuvre les stratégies fondamentales mentionnées précédemment, sans compter qu’ils devront en élaborer de nouvelles, en jouant sur les avantages de leur pays. La Bosnie et le Kosovo, par exemple, disposent d’un fort potentiel en termes de production électrique. Cependant, certains gouvernements de la région semblent plus enclins et capables de gérer la situation que d’autres.
Le Président serbe, Boris Tadić, a déclaré que son gouvernement, les employeurs et les syndicats devraient, dès que possible, s’entendre pour réduire les coûts de main d’œuvre, dans le but de sauver quelques employés et entreprises du dépôt de bilan. « Nous comptons tenir des réunions chaque semaine avec les milieux d’affaires afin de prendre les meilleures décisions possibles », a assuré Boris Tadić lors de son entrevue du Nouvel An, diffusée sur la télévision d’État, la RTS. Le gouvernement de Belgrade est en train d’imposer l’austérité à ses services en annulant les fêtes traditionnelles des fonctionnaires et autres événements à caractère social. Il s’agit d’épargner les dizaines de milliers d’euros dépensées chaque année dans ces frivolités. Ces mesures, ainsi que certaines autres initiatives du gouvernement, ont suscité des réactions mitigées parmi les économistes locaux et autres experts. Alors que certains accueillent favorablement ces mesures destinées à relancer les affaires, d’autres estiment que « c’est trop peu, trop tard ».
Le gouvernement croate et le Parlement ont également pris des mesures symboliques d’austérité, comme l’annulation du stationnement gratuit pour les députés et les ministres. À l’avenir, ceux-ci devront payer leur place de stationnement dans Zagreb. De leurs côtés, les gouvernements de Bosnie et du Kosovo sont accusés de faire trop peu pour lutter efficacement contre les effets de la récession. Ainsi, Vjekoslav Bevanda, ministre des Finances de la Fédération croato-musulmane - l’une des deux entités de Bosnie - a récemment reconnu que son gouvernement ne dispose « d’aucun mécanisme efficace » pour limiter les conséquences de la récession.
En Macédoine, l’opposition critique fortement le gouvernement pour sa décision de s’en tenir à une politique budgétaire qui a pourtant échoué à réduire le déficit de la balance commerciale. « Comme partout, nous nous inquiétons, nous sommes en état d’alerte », affirme pourtant Trajko Slaveski, le ministre des Finances macédonien. Il rappelle que le budget de la Macédoine en 2009 prévoit un montant record de 500 millions d’euros destiné à des projets d’infrastructures dans les transports et l’énergie. Il soutient que ces projets impliqueront des entreprises qui autrement se seraient retrouvées sans client, compte tenu de la baisse de la demande à l’échelle mondiale.
Tant que ces différents trains de mesures ne sont pas suivis d’effet, les experts craignent que la précarité ne provoque une certaine instabilité sociale dans plusieurs pays, ce qui risquerait de raviver les tensions ethniques.
Malgré toutes les menaces qui planent sur l’année 2009, quelques voix se démarquent de toutes ces annonces pessimistes. Ces spécialistes pensent que la situation actuelle pourrait, à l’avenir, se transformer en opportunité pour les pays des Balkans. La crise va obliger les gouvernements à être plus efficaces tandis que les économies de ces pays en transition pourraient sortir renforcées de cette période chaotique.
Les Balkans lorgnent du côté de la communauté internationale - c’est à dire de l’Union européenne - en souhaitant ardemment qu’elle ne reste pas les bras croisés. « Dans la situation actuelle, le Père Noël ne pourra venir que de l’UE, pas du Pôle nord », résume Fikret Causevic, célèbre économiste bosnien.