Partia “Lėvizja e Legalitetit”
Bulevardi “Zog I”, Tiranė.
www.legaliteti.org
Tel&Fax: +355 4 2230076

Sot paradite, Kryetari i PLL Ekrem Spahiu dhe nje konference per shtyp.
Me poshte po ju percjellim tekstin e plote te deklarates se mbajtur prej tij me kete rast.

Zyra e shtypit e PLL

Tirane, me 6 dhjetor 2009

Deklarate per media

Partia “Levizja e Legalitetit” po ndjek me qetesi situaten politike ne vend dhe konstaton se opozita e majte po vepron me kokefortesi, agresivitet dhe corientim te plote te shkaktuar nga humbja e zgjedhjeve parlamentare te 28 qershorit. Duke u nisur nga momentet shume te rendesishme qe po kalon Shqiperia, Partia Socialiste po vepron me nje  papergjegjshmeri totale kunder interesave te cdo shqiptari.

Arsyet e humbjes ne zgjedhjet e 28 qershorit Partia Socialiste duhet t’i kerkoje brenda vetes dhe alternatives qe perfaqeson. Cdo alibi qe ajo kerkon te ngreje per gjoja “deformimin e vullnetit te popullit”  eshte krejt e pabesueshme, sepse Partia Socialiste kishte ekskluzivitetin e saj ne zgjedhjen e sistemit elektoral dhe hartimin e kodit zgjedhor, si dhe akses te plote  ne administrimin e gjithe procesit zgjedhor. Eshte e qarte per te gjithe se, elektorati shqiptar me vullnetin e tij te lire nuk zgjodhi alternativen e majte per qeverisjen e vendit ne kater vitet e ardhshme 2009 – 2013.

Zgjedhjet e fundit treguan se populli shqiptar nuk i beson kozmetikes se Partise Socialiste, sepse koha po tregon se ajo eshte vazhduese e po asaj partie qe per 45 vjet izoloi totalisht Shqiperine, pushkatoi, burgosi, internoi dhe privoi nga cdo e drejte kundershtaret politike, konfiskoi pronaret dhe kolektivizoi gjithcka, shkaterroi institucionet fetare dhe asgjesoi voten e lire.

Eshte e qarte si drita e Diellit se populli shqiptar do t’a mbaje Partine Socialiste larg pushtetit edhe per shume vite te tjera dhe se permes forces se ligjit do t’i jape pergjigje te merituar cdo tentative per te fituar pushtet te pamerituar.

Partia “Levizja e Legalitetit” rishpreh admirimin e saj te vecante per protesten e studenteve me 8 dhjetor te vitit 1990 dhe e konsideron ate nje akt te guximshem qe shume shpejt u shnderrua ne nje levizje politike per shembjen e regjimit komunist. Ishte vullneti i Zotit qe perpjekjet e antikomunisteve shqiptare qe nga Kryengritja e Postribes, tentativat per rrezimin me arme te regjimit diktatorial dhe revoltat ne burgjet e diktatures, te materializoheshin me vendosjen e pluralizmit politik fill pas ngjarjeve te 8 dhjetorit 1990.

Si e tille, 8 dhjetori eshte e do te mbetet date e shenuar qe duhet kujtuar dhe festuar me madheshtine qe i takon. Per kete arsye i bej thirrje gjithe anetareve dhe simpatizanteve te Partise “Levizja e Legalitetit” qe te marrin pjese ne mitingun festiv qe qeveria shqiptare do te organizoje me 8 dhjetor ne sheshin “Skenderbeu”.

****

Partia “Lėvizja e Legalitetit”
Bulevardi “Zog I”, Tiranė.
www.legaliteti.org
Tel&Fax: +355 4 2230076

Sot paradite, Kryetarja e Forumit te Gruas Legalizte znj. Zhaneta Ndregjoni dha nje konference per shtyp.

Me poshte po ju percjellim tekstin e plote te deklarates se lexuar prej saj.

 

Tirane, me 2 dhjetor 2009

Deklarate per media

Ne grate legaliste po ndjekim me vemendje dhe maturi politike zhvillimet e fundit te politikes ne vend. Ne konstatojme se:

Ne, si pjese e rendesishme e familjeve fisnike qe i kane sherbyer ketij vendi ne ndertimin e shtetit te pare shqiptar dhe konsolidimin e vlerave te pamohueshme te integritetit te gruas shqiptare ne perballjen dhe qendrimin  ndaj krimeve monstruoze te nje diktature 45 vjecare, jemi teper te shqetesuara ndaj dhunes qofte kjo fizike apo psikologjike.

Historia makabre e komunizmit ka treguar se ne grate legalisto mbreterore apo te familjeve te medha u perballem me dhunen e dikatures komuniste dhe dolem fitimtare duke sakrifikuar edhe jeten e prinderve tane perballe plumbave apo hekurave me dare mbi duart tona.

Cuditerisht edhe ne ditet e some historia perseritetet. Bijte e denje te baballareve te vjeter, por me te sofistikuar dhe me te shkolluar se ata, po vazhdojne me te njejten dhune mbi motrat dhe nenat shqiptare.

Sipas pikmapjes tone, asnje lider politik nuk duhet te marre guxim e  te kerkoje pushtet qeverises, kur ai nuk ka treguar se paku aftesi per krijimin dhe mbajtjen e familjes se tij.

Ne emer te grave legaliste apeloj per ndalimin e cdo dhune fizike dhe psikologjike qe ushtrohet ngaj nenave, grave dhe motrave shqiptare.

Politikane! Besoni ne tolerancen dhe  dashurine njerezore qe me shume se kush i manifeston cdo minute nena, gruaja, vajza shqiptare.



****

OBORRI MBRETĖROR SHQIPTAR                                          ROYAL COURT OF THE ALBANIANS

    Pallati i Vjetėr Mbretėror                                                                                         P.Box. Nr.8170

    Rr. “Murat Toptani”,                                                                                              Tirana, Albania

    Tiranė,  Shqipėri                                                                                                                     

                                                                                                                                Tiranė 27.11.2009

 

 

 Njoftim per media

 Me ftesė nga Familja Mbretėrore Britanike, Naltėsia e Tij Princi Leka II Zogu mori pjesė nė ceremoninė e organizuar me rastin e 60 vjetorit tė krijimit tė NATO-s, nė St James’s Palace nė Londėr. Trashėgimtari i Familjes Mbretėrore Shqiptare Princi Leka II Zogu, pati njė bisedė tė ngrohtė me Dukėn e Yorkut, Lartėsinė e Tij Princin Andrew, ku u diskutuan shumė ēėshtje, gjithashtu Princi Leka nėpėrmjet L.T Princit Andrew ftoi Familjen Mbretėrore Britanike pėr tė vizituar Shqipėrinė.

 

Nė kėtė takim tė nivelit tė lartė ku ishin tė pranishėm personalitete tė tilla si Lord Dykes, Baronesha Symons, Princesha Zohra Mahmoud Ghazi e shumė tė tjerė, Princi Leka gjeti rastin tė takojė e bisedojė me ta mbi situatėn nė Shqipėri dhe Kosovė. Ai i bėri me dije bashkėbiseduesve mbi situatėn politike dhe ekonomike nė Shqipėri si dhe rolin e Familjes Mbretėrore Shqiptare nė rajon. 

Oborri Mbretėror Shqiptar

 

 

 

 

http://www.kohajone.com/artikull.php?idm=48380

PLL: Opozita te terhiqet

E Hene, 23 Nentor 2009

Partia Levizja e Legalitetit, i vleresoi dje si destruktive qendrimet e opozites socialiste dhe protestat e saj. Ne mbajtjen e Kongresit te 17 te kesaj partie, kreret e PLL-se, tashme jashte Kuvendit, e vleresuan legjitim mazhorancen aktuale por shprehu pakenaqesi per rezultatin e partise ne zgjedhjet e 28 qershorit dhe e konsideroi ate si rezultat jo real, e qe nuk perputhet me perkrahjen e vertete dhe peshen elektorale qe ajo gezon. Nga ana tjeter ne kete kongres, PLL i beri thirrje opozites se majte, qe t'i jape fund kundervenies ndaj interesave kombetare. Kjo force politike shprehu angazhimin qe te punoje me shume, per te rifituar statusin e saj ne Kuvend ne zgjedhjet sa me te aferta. Ne mbledhjen e kongresit, me votim te fshehte, u zgjodh ne krye te kesaj partie serish Ekrem Spahiu.

 

 

REZOLUTE E KONGRESIT  TE XVII TE PLL

Me 21 nentor 2009 zhvilloi ne Tirane punimet Kongresi i 17-te i Partise “Levizja e Legalitetit”.

Kongresi i PLL theksoi trashegimine e vet politike si nje parti kombetare me kontribute te rendesishme qysh nga viti 1924 e deri ne ditet tona.

Kongresi i PLL vleresoi arritjet historike te Kombit tone, krijimin e shtetit te Kosoves, anetaresimin e Shqiperise ne NATO, pranimin e aplikimit te vendit tone per anetaresim ne BE, etj.

Kongresi i PLL pershendeti zhvillimin e zgjedhjeve te para vendore ne Kosoven e lire si edhe vleresoi pjekurine dhe maturine e klases se atjeshme politike per te zhvilluar zgjedhje te lira e te ndershme.

Kongresi i PLL nenvizoi arritjet brenda vendit dhe rolin e kesaj maxhorance qeverisese ne sukseset e arritura si dhe shprehu nevojen  per mos nderprerjen dhe uljen e ritmit te reformave te ndermarrja.

Kongresi i PLL e konsideroi me legjitimitet te plote maxhorancen aktuale dhe rikonfirmoi pozicionin politik te PLL si parti e koalicionit qeverises.

Kongresi i PLL u shpreh i pakenaqur per rezultatin  e partise ne zgjedhjet e 28 Qershorit dhe e konsideroi ate si rezultat jo real e qe nuk perputhet me perkrahjen e vertete dhe peshen elektorale qe ajo gezon. Kongresi theksoi se pavaresisht punes dhe fushates voluminoze, ishin faktoret e jashtem ata qe e imponuan rezultatin zgjedhor te PLL.

Kongresi i PLL shprehu bindjen se partia i ka te gjitha mundesite per te rifituar peshen elektorale dhe se per kete qellim eshte i domosdoshem nje organizim  serioz dhe kapilar i te gjitha strukturave.

Kongresi i PLL vleresoi platformat e te dy kandidateve per Kryetar te partise dhe kerkoi prej strukturave te ardhshme drejtuese qe ne aktivitetin e ardhshem te partise te merren ne konsiderate qe te dyja.

Kongresi i PLL i quajti destruktive qendrimet politike dhe veprimet e opozites se majte dhe kerkoi prej saj qe t’i jape fund kundervenies ndaj interesave kombetare.

Kongresi shprehu nevojen e thellimit te identitetit te saj si nje parti konservatore, nacionaliste e monarkiste si dhe vendosi qe, ne funksion te zgjerimit te identitetit te saj, ne programin e PLL te shtohet paragrafi “PLL eshte parti e njerezve qe besojne ne Zot, vlerat hyjnore dhe rolin e rendesishem qe kane bashkesite fetare per ndertimin dhe zhvillimin e konstruktit shpirteror te kombit.”

 Kongresi i PLL me votim te fshehte rizgjodhi si Kryetar te PLL z. Ekrem Spahiu.

 

Kongresi XVII i PLL

 Tirane, me 21 nentor 2009


***

 

 

www.shekulli.com.al/2009/11/22/festa-qe-na-percan.html

Shekulli  22-11-2009

Festa qė na pėrēan

Pse ėshtė e pavend festa e ēlirimit

Po bėhen 20 vite qė vazhdon njė ndarje midis njerėzve nėse dita e festės sė ē/lirimit duhet tė jetė 28 apo 29 Nėntori. Pėrēarja shtrihet qė nga dy shqiptarė tė kudondodhur nė botė qė diskutojnė pėr kėtė “datė” e deri tek majat politike tė shtetit zyrtar shqiptar. Vetėm fakti qė kjo festė qeveritare (jo kombėtare, jo e pėrbashkėt, jo e tė gjithėve) sjell vetėm perēarje e grindje dhe aspak bashkim e respekt njerėzor, nėnkupton qė ajo “datė” nuk duhet tė festohet. Mė poshtė do shtjellohen arėsye tė tjera pse nuk mund tė ketė njė festė tillė nė Shqipėrinė zyrtare.

            Fjalė pėr fjalė, nacional-ēlirimtare domethėnė se komb shqiptar tė liruar rrėnjėsisht (i ēliruar) nga pushtuesit. Qė kėtu ky emėrtim ngec, sepse kombi shqiptar nuk mbaron tek Ura e Shirokės nė Shkodėr dhe tė pranosh njė ditė tė tillė do tė thotė tė pranosh Shqipėrinė e cunguar. Me sa duket rolet e aktorėve politikė janė ndarė si mė poshtė: “ato qė quhen mė tė majtė” thonė qė nazistėt e kaluan urėn mė 29 Nėntor 1944 nė orėn 00:15 tė natės/mėngjez; “ato qė quhen tė majtė” thonė qė e kaluan urėn mė 28 Nėntor 1944 nė orėn 11:45 natėn! Dokumentat e dorėzuara nga gjermanėt nė Ministrinė Mbrojtjes sė Shqipėrisė zyrtare tregojnė se forcat naziste ishin aty edhe mė tej se 29 Nėndori dhe kur ikėn nė Dhjetor ikėn sipas planit tė tyre.

            Me fillimin e Luftės II Botėrore nė Europė mė 7 Prill 1939, Shqipėria ishte pjesė e teatrit lufatrak, donin apo nuk donin njerėzit e saj. Nėse hidhet vėshtrimi mbi shtetet e tjera qė u pėrfshinė nė Luftėn II Botėrore (jo luftrat kombėtare-ēlirimtare, siē propagandohet akoma nė Shqipėrinė zyrtare), mėsohet menjėherė qė nuk ka shtet qė ta festojė ndonjė ditė tė tillė “tė Ēlirimit”. Bie fjala, Bashkimi bolshevik Sovjetik humbi 26 milion njerėz nė Luftėn e Dytė Botėrore dhe do i takonte atij nė rradhė tė parė tė festonte njė festė tė tillė; por ai nuk pati apo ka festė tė tillė! Ajo qė egziston dhe festohet nga tė gjithė ėshtė 9 Maji, si dita e fitores kundėr fashizmit. Meqenėse Shqipėria ishte pjesė e shteteve qė nė aleancė luftuan fashizmin, atėhere edhe duhej tė festonte bashkė me to fitern kundėr fashizmit. Shumė e thjeshtė dhe shumė thjesht.

            Heqje e “ditės sė ē/lirimit” nuk do tė thotė qė tė mos respektohen ato qė humbėn jetėn nė luftat e zhvilluara nė Shqipėri nė tė gjitha kohėrat, pėrfshirė edhe dėshmorėt e rėnė dhe tė plagosurit deri nė Vishegrad. Si kudo, pėr njė respekt madhor e qytetar ndaj tė Rėnėve nė luftra egziston njė ditė e quajtur Dita e tė Rėnėve nė Luftė. Pėr t'u shėnuar ėshtė 11 Nėntori qė pėrkujtohet nė Europėn qėndrore e perendimore dhe Amerikėn e veriut. 11 Nėntori pėrkujton dhe nderon humbjet e jetės, tė ushtarakėve dhe qytetarėve, nė kohė luftash. Kjo ditė e ka origjinėn nga ēasti i nėnshkrimit tė mbarimit tė Luftės I Botėrore prej ushtrisė gjermane nė orėn 11 tė datės 11 tė muajit tė 11 (Nėntorit) tė vitit 1918. Njė gjė e tillė akoma po mungon nė Shqipėrinė zyrtare. Tė rėnėt ndėr luftėra, pavarėsisht se nė cilin “anė” kanė qenė, pavarėsisht se si ngjyrosen nga fituesit e luftės, i ka pas marrė me vete rryma e luftės e cila nuk pėrcaktohet nga njeriu i veēantė. Tė rėnėt nė lufta, ushtarė e qytetarė, kanė qenė njerės me tė drejtėn natyrore pėr tė jetuar, prandaj edhe nevojitet me i pėrkujtuar pa dallim.

         Ē'do tė thotė pushtues? Pėrgjigjen e jep historia shqiptare qė nga fillimi i 1945: dėrgimi jashtė Shqipėrisė i pasurive kombėtare, pushtimi i tokave, prishja e raporteve dhe vendndodhjeve shoqėrore, rrethimi me tela me gjemba i Shqipėrisė (nė bashkepunim me tė huajt), humbjen e plotė tė lirisė, zbatimin mizor tė “luftės sė klasave”, persekutimet masive tė njerėzve, humbjen e tė drejtave, internimet, burgosjet e pushkatimet, grabitja e pronėsive dhe pasurive tė tundshme e tė patundshme sipas njė plani tė paramenduar me etapa pėr zhdukjen e pronėsisė private biles edhe nė mendjet e njerėzve.

         Prandaj:

         Nuk mund tė festohet njė ditė qė shėnon fillimin e plotėsimit tė dėshirės sė akademikut serb Ēubriloviē tė shprehur nė Memorandumin tij famėkeq tė botuar mė 1937: “…por mė e keqja akoma ėshtė tė mėsuarit e Shqiptarėve me idetė Europiane perendimore tė pronės private....”.

         Nuk mund tė jetė festė mbarėkombėtare dhe e pėrbashkėt njė festim qeveritar qė mbart nė vetvete luftėn dhe pėrēarjen midis shqiptarėve (A ka vend kėtu pėr mburrje?!), e cila filloi me tradhėtinė e madhe kombėtare: prishjen e Marrėveshjes sė Mukjes dhe Kuvendit tė Bujanit nėn udhėzimin e drejtpėrdrejtė tė komunistėve bizantinė qė themeluan PKSH. Data 29 Nėntor u bė festė e Shqipėrisė zyrtare qė tė pėrkonte nė tė njėjtėn ditė me festėn ndėrkombėtare tė Jugosllavisė, e cila e pėrkujtonte 29 Nėntorin e vitit 1943, datėn kur u mbajt nė Jajcė Mbledhja II e Kėshillit Antifashist Nacionalēlirimtar tė Jugosllavisė (AVNOJ), si datė e shėnuar kur u hodhėn themelet organizative tė shtetit jugosllav tė pas luftės. Vendimet e AVNOJ u kopjuan nė Shqipėri pas disa muajsh nė Kongresin e Pėrmetit mė 24 Maj 1944.

         Nuk mund tė festohet njė ditė e cila qėllimisht, sidomos gjatė viteve 1945-1990, u propagandua aq mė fort se dita e Shpalljes sė Pavarėsisė sė Shqipėrisė sė Vėrtetė mė 28 nėntor 1912, sa qė historia para 8 Nėndorit 1941 u venit fare dhe u quajt e keqe.

      Nuk mund tė festohet njė ditė qė rrjedhimisht pranon njė Shqipėri tė coptuar dhe nga e cila rrodhėn tradhėtitė ndaj shqiptarėve nė ish-Jugosllavi, p.sh. ēarmatimi shqiptarėve tė Kosovės gjatė kthimit nga Vishegradi, masakra e Tivarit, etj., dhe mbyllja e ēeshtjes Ēame duke i bėri qytetarė tė Shqipėrisė zyrtare ēamėt e pėrzėnė nga grekėrit.

      Nuk mund tė festohet njė ditė qė shėnon fillimin e diktaturės absolute, prishjen e burimeve natyrore, futjen e njerėzve pėr tė banuar nėpėr kapanone me kate, prishjen e qyteteve dhe trashėgimisė qytetare, ngritjen pa tė ardhme tė ndėrtimeve tė reja; fillimin e gėnjeshtrave tė lugėve tė florinjta mė 1945, se njė pesėvjeēar pune ishte njė hap drejt parajsės barazitiste (e cila ishte tė paktėn 1 km larg), e duke vazhduar me ēekun e bardhė mė 1991 me ardhjen nė pushtet tė komunistėve tė rinj.

      Nuk mund tė quhet festė njė ditė qė shėnon fillimin e shkatėrrimit sistematik tė trashėgimisė krijuese, shkollore dhe profesionale shqiptare me nivel botėror; dhe njėkohesisht fillimin e thellimit tė tė mendėsisė sė turmės, tė barazisė sė domosdoshme nė mėndje, pasojat e sė cilės vazhdojnė ta dėmtojnė shoqėrinė dhe Shqipėrinė edhe pse po mbushen 20 vjet nga “kthesa”.

      Nuk mund tė quhet festė kombėtare njė ditė e cila bie nė kundėrshtim me Kushtetutėn e Republikės sė Shqipėrisė, Neni 14, Pika 5, ku shkruhet se " Festa Kombėtare e Republikės sė Shqipėrisė ėshtė Dita e Flamurit, 28 Nėntori".         

      (Ribotim i rishikuar)

       Saimir Lolja

 

 

http://balkans.courriers.info:80/article14021.html
 
Danas

Kosovo : « l’intégration européenne de tous les Balkans ou de nouveaux conflits »

traduit par Jasna Andjelic
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 7 novembre 2009
Mise en ligne : mardi 17 novembre 2009
 
La présentation de la traduction en serbe [1] du Pičge du Kosovo, un livre de Jean-Arnault Dérens, a été « l’un des rares événements politiques » du 54e Salon du Livre de Belgrade, selon le quotidien Danas, qui a profité de l’occasion pour l’interroger sur la situation au Kosovo et dans les Balkans. Nous traduisons cette interview du rédacteur en chef du Courrier des Balkans, qui s’exprime ici ą titre personnel.

Propos recueillis par Jelena Tasić

Dans votre livre, vous parlez de la légalité de la position de la Serbie qui défend sa souveraineté et son intégrité territoriale, mais aussi de la légitimité des initiatives unilatérales de Pristina. Est-ce lą le coeur de la contradiction entre le respect du droit international et celui du droit des peuples ą l’autodétermination ? Que peut-on attendre de la Cour internationale de Justice (CIJ) ?

JAD : Je préfčre ne pas faire de pronostics sur la décision de la CIJ. Le droit international est important et la Serbie dispose d’une argumentation solide, mais je pense que la question de la légitimité politique et sociale est plus importante. Tous les habitants du Kosovo ont le droit légitime d’y vivre. Les Albanais qui constituent en ce moment la grande majorité de sa population, ont souhaité obtenir leur État, mais je ne dirais pas qu’ils ont véritablement atteint cet objectif. Cet État est en voie de création, mais personne ne sait s’il deviendra fonctionnel. La proclamation de l’indépendance n’a rien résolu, les processus sont toujours en cours. Il serait faux de n’entendre que les arguments d’une des parties puisque le défi du Kosovo serait de trouver des réponses aux arguments et aux revendications légitimes de toutes les communautés nationales qui vivent sur ce territoire.

D : Le cas du Kosovo constitue-t-il un précédent ? Peut-on trouver des exemples similaires ą travers le monde ?

JAD : Le Kosovo n’est pas un précédent. Que des peuples proclament leur indépendance et que se créent de nouveaux Etats n’est en rien un « précédent ». De nombreux Etats sont « nés » depuis la Deuxičme guerre mondiale. La création d’un Etat sans accord préalable n’est pas non plus un précédent, c’est plutōt un cas classique. Le seul véritable précédent aurait été de trouver une bonne solution pour le Kosovo dans le cadre du processus d’intégration européenne. Martti Ahtisaari n’a pas réussi ą trouver un compromis et je ne sais pas s’il l’a vraiment voulu. Il est évident que sa solution ne rčgle rien en réalité, puisque les problčmes qui existaient avant les négociations persistent toujours. D’autre part, il faut cependant reconnaītre qu’un compromis était trčs difficile ą trouver. Le partage du Kosovo aurait des conséquences énormes pour la région. Un partage et un accord territorial n’étant pas possibles, il faudrait aller vers un nouveau modčle de solution politique dans le cadre du processus d’intégration européenne. Si le Kosovo était devenu une région européenne au statut spécifique, reconnaissant la double citoyenneté, cela aurait certainement représenté un précédent... Un excellent précédent permettant de trouver, dans le cadre du processus d’intégration européenne, une nouvelle formule politique capable de satisfaire toutes les parties en conflit. D’autre part, il faut źtre conscient que le problčme ne se limite pas au Kosovo, il concerne les questions nationales serbe et albanaise. Je n’ai peur ni de la grande Albanie ni de la grande Serbie, mźme s’il s’agit d’idées dangereuses, mais il faut reconnaītre que ces questions nationales sont bel et bien ouvertes et qu’il n’existe que deux solutions possibles : des nouvelles divisions, de nouvelles frontičres, de nouveaux États, ce qui entraīnera de nouveaux conflits et de nouvelles guerres ou bien une solution nouvelle dans le cadre de l’intégration européenne. En conclusion, les problčmes doivent źtre résolus autrement que par des logiques territoriales.

D : A regarder l’expérience des derničres décennies, quelle question nationale - serbe ou albanaise - la communauté internationale s’efforce-t-elle de résoudre dans les Balkans ?

JAD : Ni l’une ni l’autre. Depuis le début de la désintégration de l’ancienne Yougoslavie, l’UE et la communauté internationale en général n’ont fait que proposer des solutions provisoires. Rien n’est résolu en Bosnie-Herzégovine et ce n’est toujours pas un État fonctionnel. Ces solutions provisoires sont parfois nécessaires. Les Accords de Dayton représentaient probablement le seul compromis possible pour arrźter la guerre, mais ce n’est pas une solution. La situation en Bosnie-Herzégovine et au Kosovo oscille toujours entre la guerre et la paix.

D : Les États-Unis et l’UE proposent des modifications des Accords de Dayton, « le conflit gelé » persiste au Kosovo, malgré son indépendance autoproclamée. Cette situation va-t-elle déboucher sur la création de nouvelles frontičres dans les Balkans ?

JAD : Les bonnes frontičres n’existent nulle part au monde – c’est un mythe. Toutes les frontičres au monde sont le résultat des guerres, des conflits et, finalement, de compromis. Les frontičres des Balkans sont telles qu’elles sont. Envisager de nouvelles frontičres est toujours dangereux, parce que cela conduirait ą l’ouverture d’une boīte de Pandore et ą de nouveaux conflits. La seule solution serait des Balkans sans frontičres.

D : Est-ce réaliste ?

JAD : Il n’y a pas d’autre solution.


Découvrez le livre de Jean-Arnault Dérens, Le pičge du Kosovo

Deuxičme édition, Paris, éditions Non Lieu, janvier 2008, 24 euros

« Le bon livre au bon moment » (Le Point)
« Jean-Arnault Dérens montre une réalité complexe d’affrontements, de blessures vives, dont les Albanais, Serbes et autres minorités sont tous victimes (L’Humanité)
« L’auteur s’appuie sur sa formation d’historien pour nous éclairer sur le passé plus lointain » (Le Monde Diplomatique)


D : On note un retour diplomatique de la Turquie dans les Balkans. Que pensez-vous du rōle de la Turquie, de ses activités dans certaines régions de Serbie et de Bosnie-Herzégovine, de la peur de certains cercles diplomatiques, qui craignent que la Turquie défende la politique américaine dans les Balkans ?

JAD : La Turquie est un des plus importants acteurs de la politique internationale, un pont entre l’Europe, l’Asie et la Russie. A mon avis, il est positif et normal que son rōle dans les Balkans devienne plus important. Je pense qu’un des plus grands problčmes consiste en ce que l’UE devrait prendre ses responsabilités dans les Balkans, mais malheureusement cela n’est pas le cas. En ce qui concerne les États-Unis, les objectifs de l’administration actuelle ne sont pas clairs ą mes yeux. Je ne sais pas quelle importance elle accorde aux Balkans. Il faut rester prudent, mais il est évident que la Turquie est trčs liée aux États-Unis depuis la fin de la Deuxičme Guerre mondiale. Elle est en attente d’intégration européenne depuis des décennies. Dans ce contexte, la Turquie souhaite źtre associée aux États-Unis, mais l’erreur de l’UE est de ne pas avoir de politique claire envers les Balkans ni envers la Turquie.

D : Dans ce contexte, quel est le rōle de la Russie dans les Balkans ?

JAD : Dans les années 1990, les Balkans et la Serbie n’étaient que des arguments rhétoriques pour la Russie. La situation actuelle est différente. La Russie est devenue un acteur engagé dans les Balkans, oł elle a maintenant de véritables intérźts économiques. Je pense bien sūr ą l’énergie et au gaz. Il me semble que l’on en revient ą une situation qui évoque le XIXe sičcle, quand les grandes puissances de l’époque, la France, l’Autriche-Hongrie et la Russie, se servaient des États et des nationalismes balkaniques. Les grandes puissances de notre temps sont les États-Unis et la Russie. Il est trčs dangereux pour tous les peuples des Balkans d’en revenir ą un jeu oł ils ne sont que des pions que se disputent les grandes puissances. Malheureusement, ą un autre niveau, les habitants du Kosovo sont aussi des pions dans un jeu plus « local ». Je ne suis pas sūr que Belgrade soit réellement préoccupée par la situation des Serbes du Kosovo ou des Gorani, des Rroms et des autres. Le plus grand problčme des Serbes du Kosovo est qu’ils n’ont jamais eu d’élite politique indépendante de Belgrade. C’est une grande erreur, trčs dangereuse. Les Albanais, les Serbes, les Rroms et les autres peuples du Kosovo doivent prendre leur destin en mains.

D : Vous źtes l’un des rares auteurs occidentaux critiquant les missions internationales au Kosovo. Quelle sont les responsabilités occidentales dans la situation actuelle au Kosovo ?

JAD : Le problčme du Kosovo est largement le mźme qu’en Irak ou en Afghanistan. Les États-Unis savent bien faire la guerre, mais ils ne savent jamais quoi faire aprčs la guerre. L’Otan a bombardé la Yougoslavie, mais je suis sūr que ni l’Otan ni les États-Unis n’avaient ą l’époque de plan pour la période d’aprčs guerre. En 1999, la France et les autres pays de l’UE n’étaient pas favorables ą l’indépendance du Kosovo - je serais plus réservé pour les États-Unis. Peut-źtre les positions de certains cercles diplomatiques américains étaient-elles différentes, mais l’indépendance du Kosovo n’était sūrement pas un objectif clair et préalablement convenu de l’intervention militaire occidentale. Les choses ont ensuite suivi leur cours. La Minuk a été déployée sans objectifs clairement établis, sans budget et surtout sans délais - ce n’était encore qu’une solution provisoire. Une mission sans objectifs clairs ne peut pas faire de bon travail. Au moment de l’arrivée de la Minuk, personne n’avait de vision claire de l’avenir du Kosovo, et les Albanais ont cru que la mission de l’Onu était une préparation ą une indépendance promise, due et inéluctable. Les malentendus entre les Albanais et la communauté internationale représentent un facteur important dans l’analyse de l’échec de la Minuk et de la situation actuelle. Les objectifs affichés de la Minuk étaient un Kosovo multiethnique et l’État de droit, mais ce n’étaient que des formules rhétoriques. Les résultats montrent un échec flagrant dans les domaines de la justice ou de la multiethnicité. Eulex, la nouvelle mission européenne, repose également sur une grande hypocrisie. Eulex se présente comme une mission « technique », mais s’occupe de la justice, de la police, des douanes, des frontičres, c’est-ą-dire de fonctions typiquement régaliennes, qui sont ą la base de l’État. Ce ne sont pas des questions techniques, mais des questions qui touchent ą l’État et ą sa souveraineté. Prétendre que la mission Eulex est une mission technique est un grand mensonge, qui sert pour tromper les Albanais.

D : Selon vos pronostics, rien n’est encore définitif au Kosovo. Vous pensez mźme que les citoyens, surtout les Albanais, finiront par entrer en conflit direct avec la communauté internationale. Cette évolution est-elle proche, alors que la communauté albanaise reste trčs liée aux Occidentaux ?

JAD : Les plus grands problčmes du Kosovo sont de nature économique et sociale. 60% de population est au chōmage, et ą peu prčs le mźme pourcentage a moins de 25 ans. La politique de réadmission est, ą ce jour, la principale conséquence de l’indépendance. Les Albanais et les Rroms sont rapatriés en grand nombre d’Allemagne, de Belgique, de Suisse - nettement moins de France, qui n’a jamais accueilli beaucoup de Kosovars. Ce retour met en relation la question nationale albanaise avec les problčmes sociaux et économiques. Je ne sais pas comment ces défis pourront źtre résolus. Je crois ą la possibilité de forts conflits entre la population du Kosovo et l’administration internationale.

D : Une question hypothétique – quelle aurait été la réaction de la communauté internationale si la Serbie avait lancé une intervention militaire pour protéger ses frontičres aprčs la proclamation unilatérale d’indépendance du Kosovo ?

JAD : Lą encore, l’hypocrisie domine, parce que tout le monde savait bien que la Serbie n’allait pas le faire. Dans le mźme temps, la communauté internationale savait qu’elle n’avait pas de solution pour le nord du Kosovo. Les Occidentaux savaient que Belgrade n’allait pas réagir, et ils acceptaient, par ailleurs, d’engager le Kosovo dans une logique de partition. C’était un compromis, je ne sais pas s’il était formel ou tacite, parce que je ne fais pas partie des cercles diplomatiques secrets, mais ce compromis autour du statu quo existe bien. La vraie question porte sur la décision des pays occidentaux de reconnaītre et de soutenir l’indépendance du Kosovo. Depuis 2004, la communauté internationale et tous les États occidentaux avaient peur d’un nouveau 17 mars, et ils pensaient sans enthousiasme que la seule chose qu’ils pouvaient faire était de dire aux Albanais : « Vous pouvez proclamer l’indépendance, nous n’avons rien ą dire aux Serbes, mais nous leur garantirons ce statu quo ». C’est de l’hypocrisie, parce que cette division de fait était connue par tous. Tout le monde savait que la Serbie n’allait pas accepter le plan Ahtisaari, mais on a fait comme si de rien n’était, comme si personne dans la communauté internationale ne voulait trouver un véritable compromis. Ces solutions sont ą nouveau provisoires. Elles sont peut-źtre satisfaisantes pour les diplomates qui peuvent rentrer chez eux et se dire : « Voilą, nous avons trouvé une solution ». Cependant, elles ne représentent pas une issue pour la population qui souffre.

D : Vous dites qu’il existe des « mondes parallčles » au Kosovo...

JAD : Pour moi, la question du Kosovo n’est pas neutre, parce que j’y ai fait de nombreux séjours, j’ai des amis Albanais, Gorani, Rroms... Dans mon livre, je veux montrer combien les habitants du Kosovo vivent dans des mondes séparés, parallčles, et expliquer comment cela est possible sur un territoire si restreint. Le livre a été publié en franēais et maintenant en serbe, mais je souhaiterais le faire traduire en albanais.

[1] Beograd, Hesperia edu, 2009
 

 

 

 

http://balkans.courriers.info:80/article14000.html
 
B92

Serbie : l’assemblée de Voļvodine adopte le nouveau statut

Traduit par Simon RICO
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 6 novembre 2009
Mise en ligne : samedi 7 novembre 2009
 
L’assemblée de Voļvodine s’est réunie samedi 7 novembre pour valider son nouveau statut en fonction du projet de loi définit par le gouvernement. Bojan Pajtić, président du Conseil exécutif, se dit confiant sur l’issue du vote. Le nouveau statut d’autonomie devait źtre approuvé par la majorité des deux tiers.
 
JPEG - 21.9 ko
Bojan Pajtić, président du COnseil éxecutif de Voļvodine en compagnie du Président serbe

 

 

 

 

 

 

 

Le président du Conseil exécutif de Voļvodine s’est exprimé jeudi 5 novembre aprčs que le gouvernement de Sezrbie a adopté le projet de loi.

Le Conseil exécutif a rédigé les amendements, et l’assemblée de Voļvodine se réunit aujourd’hui 7 novembre pour voter le nouveau texte. Bojan Pajtić pense qu’il devrait bénéficier du soutien « d’au moins la majorité des deux tiers ».

« Nous avons résisté aux pressions depuis plus d’un an pour réformer fondamentalement le statut. Nous n’avons pas accepté de renoncer ą toute une série d’institutions que l’on avait publiquement déclarées problématiques mais qui sont nécessaires pour améliorer la vie des habitants de Voļvodine », a expliqué Bojan Pajtić.

Les changements concernent l’harmonisation technique et légale du projet de loi sur le nouveau statut de la Voļvodine avec le cadre juridique national. Les deux documents devront ensuite źtre transmis au Parlement serbe.

L’adoption de ce nouveau statut par l’assemblée de Voļdvodine et le Parlement serbe permettra ą la région de se doter de plus de 150 nouvelles institutions, comme une banque de développement, d’ouvrir ses propres bureaux de représentation ą Bruxelles, et de reprendre des entreprises publiques sur son territoires.

Pendant ce temps, Dragan Marković, le dirigeant de Serbie Unie (JS) a déclaré que les élus de son parti ne voteront pas le texte actuel sur le statut de la Voļvodine « tant qu’il crée un État dans l’État ».

« Le texte actuel sur le statut de la Voļvodine est anticonstitutionnel et n’améliorera pas la vie de ses habitants, mais donnera seulement plus de pouvoirs ą ses représentants politiques » a-t-il affirmé. « JS n’autorisera pas la création d’un État dans l’État » a-t-il ajouté.

Certains articles du nouveau statut prévoient l’ouverture de bureaux de représentation ą Vienne, Bruxelles, Paris et Moscou et de signer des accords internationaux, s’est indigné Dragan Marković, expliquant que ces bureaux « pourraient devenir des missions diplomatiques dans le futur ».

JS souhaite une décentralisation économique et pas territoriale, a-t-il conclu.

 

http://www.korrieri.com/http://www.korrieri.com/index.php/ana_rexha/3676.html

30/10/2009

“Ika nė Francė, pasi Ramiz Alia injoroi OKB me 70 tė armatosur”

 
image

 

Shkrimtari Ismail Kadare rrėfen peripecitė pėr tė shkuar nė Francė dhe vendimin pėr tė qėndruar atje,  pasi Alia injoroi mbledhjen e OKB-sė 

“Zogu e zhvilloi Shqipėrinė  mė shumė se 20 vitet e fundit”

Shkrimtari i madh Kadare flet pėr identitetin e shqiptarėve, pėr Skėnderbeun, Nėnė Terezėn dhe pėr zhvillimin e Shqipėrisė gjatė kohės sė tranzicionit

-Ēmimi “Princi i Asturias” mė shumė se te vlera e tij, apo te prestigji, ėshtė edhe njė derė shumė e rėndėsishme pėr tė hyrė nė letėrsinė, ose pėr t’u pėrkthyer nė botėn ispanike. Sa prezent jeni ju nė kėtė botė?

Unė jam shumė i botuar nė botė, prej gati 40 vitesh, qė nė fillim, pas Francės, kanė qenė disa shtete europiane qė kanė botuar veprėn time. Spanja ka qenė njė ndėr tė parat.

-Spanja ka qenė njė ndėr tė parat...

Ndėr katėr pesė tė parat, ka qenė paralelisht qė ėshtė botuar pas Francės, ka botuar Gjermania, Anglia, SHBA, Spanja etj.

-Dhe ju shkaktonte kjo probleme nė Shqipėri nė atė kohė?

Besoj se po. Krijonte dhe ishte normale qė tė krijonte probleme, militantėt e partisė thoshin pse ne kemi njė shkrimtar, qė edhe vetė e duam edhe e pranojmė, por na e do edhe borgjezia. Kėtu ėshtė njė gjė bazike, ėshtė themelore, nuk e shmang dot njė dilemė tė tillė, kush ėshtė e vėrteta. O ne nuk jemi nė rregull, o ata s’janė nė rregull! O ne s’e kuptojmė kėtė shkrimtar, ose ata e kuptojnė ndryshe! Unė kam qenė nė njė pozitė vėrtet tė habitshme, paradoksale pėr shumė vite, vazhdoi pėr 20 vite kjo histori. Ka qenė nga fillimi i viti 1970 qė kam botuar unė, me njė bujė tė madhe, me njė tralala tė madhe, pasi kaloi gradualisht.

-Si ėshtė pėrkthyer fillimisht dhe ėshtė botuar nė Francė “Gjenerali i ushtrisė sė vdekur”?

Ėshtė botuar nė Tiranė dhe jo nė Francė. Ėshtė botuar falė nismės sė Jusuf Vironit, i cili kishte dalė nga burgu, ishte pa punė dhe pėr qejf tė tij, si tė thuash, pėr nevojė tė tij, i pėlqeu ky libėr, erdhi tek unė, e kam njohur pėr herė tė parė. Mė tha: “Zoti Kadare, do tė doja qė ta botoja”. “Por si”, - i thashė unė?

-Ju nuk e njihnit?

Fare nuk e njihja. E ka filluar ta pėrkthejė qė nė 1963-1964. Kanė kaluar shumė vite dhe pastaj rastėsisht u botua nga shtėpia botuese “8 Nėntori”, frėngjisht, nė kolonėn e letėrsisė qė botoi te ne, gjithmonė thuhet qė iu bė njė privilegj Kadaresė. S’ėshtė e vėrtetė, tė gjithė shkrimtarėt shqiptarė, pak a shumė tė njohur, kishin libra tė pėrkthyer nė anglisht, frėngjisht, gjermanisht, italisht, spanjisht.

-Por nuk dilnin nė tregun perėndimor...

Sigurisht qė nuk dilnin, por shpėrndaheshin me anė tė ambasadave, me anė tė shoqatave.

-Ishte pjesė e propagandės komuniste tė kohės...

Absolutisht, pjesė e propagandės pėr botėn e jashtme... Nė radhė tė parė ishin veprat politike, sigurisht tė Enver Hoxhės, pastaj ishin vepra letrare, ishin pothuajse tė gjitha vepra tė pėrkthyera.

-Dhe u botua nė Shqipėri, nė gjuhėn frėnge “Gjenerali ushtrisė sė vdekur”...

Nė 1967-1968.

-Cili ishte buja qė shoqėroi romanin?

Menjėherė ėshtė pritur qė nė javėn e parė me njė tufė artikujsh.

-Ndėrkohė ju e ndiqnit kėtė bujė nė Shqipėri?

Jo shumė.

-Por e dinit qė libri ishte botuar nė Francė?

E mora vesh, nuk e kisha parė qė ishte botuar, pas njė farė kohe e kam parė botimin, pasi nuk kishte asnjė mekanizėm pėr tė bėrė lidhjen.

-Kur kontaktuat pėr herė tė parė me botuesin tuaj? Ishin ata qė ju kėrkuan pas botimit tė parė?

Ėshtė njė histori shumė e gjatė, nuk besoj se ka shumė kohė pėr ta treguar. Ėshtė njė histori krejtėsisht paradoksale. Nė tė gjithė Shqipėrinė u hap fjala qė unė jam ftuar nga botuesi francez, por shteti shqiptar, sipas zakoneve qė diheshin, sikur qė nuk lejoheshin shkrimtarėt shqiptarė qė tė venin nė Perėndim. Ka vazhduar thashetheme dhjetė muaj, njė vit, ishin thashetheme, nuk ishte e vėrtetė.

-Nuk ishte e vėrtetė?

Jo, s’isha ftuar. Dukej e logjikshme saqė mekanizmat qeveritare e besuan qė njė mekanizėm tjetėr, njė organizėm tjetėr e ka mbajtur ftesėn, nuk e kanė dhėnė. Unė vetė kujtoja se jam i ftuar, sigurisht.

-Por nė fakt nuk ishit i ftuar?

Po. Pastaj kam ardhur, mė kanė thirrur nė komitetin e partisė, pėr tė mė thėnė qė partia, pėr t’u vėnė fre thashethemeve dashakeqėse qė nuk e duam letėrsinė dhe artin, as ne s’duam qė tė vazhdojnė, ju lejon tė shkoni t’i pėrgjigjeni ftesės... Unė nuk thashė qė nuk kam marrė asnjė ftesė, pasi kujtoja se diku ėshtė ndalur ftesa. Nė Komitet tė Partisė...

-... Pra ju s’kishit ftesė dhe komiteti i partisė, duke u nisur nga njė thashetheme, ishte gati...

Tė gjithė e dinim qė kishte ftesė, qeveria e dinte, se e dinte partia, partia se e kishte njė organizėm tjetėr mė tė lartė tė partisė, tė tėrė ishin tė bindur qė unė kisha njė ftesė.

-Ju erdhėt nė Paris...

Erdha nė Paris dhe ishte ambasadori Laver Malo, i cili gjithashtu kujtonte se unė kisha ftesė. Ka marrė nė telefon shtėpinė botuese qė ka ardhur filani mė nė fund, ata u hutuan. Ne s’e kemi ftuar, e kemi ftuar, s’u mor vesh mė. Ambasadori vetė u shqetėsua se mund t’i kėrkohej llogari, po ti si s’e paske ditur qė s’ka ftesė. Kėshtu ka qenė historia e ardhjes sime.

-Pastaj botuesi ju priti pėr hir tė...

Botuesi, nė fakt, ėshtė njė ēėshtje shumė enigmatike qė ka mbetur. Botuesi im i parė francez mė ka takuar, nuk e di pse, ende sot s’e kam tė qartė, si me pahir si tė thuash, a ishte puna se ata e kanė botuar pa kontratė si duket, kanė marrė ēdo gjė falas, e kanė shitur nė 15-20 vende, pėr tė cilėn e kanė marrė falas, pa pyetur. Ėshtė kjo arsyeja krejt e vockėl, por kjo doli pėr mbarė pėr mua, pasi nga ky shkak unė kalova te njė botues tjetėr shumė i madh, tek “Asheti”. Ka ndodhur kjo nė njė restorant, qė e mbaj mend edhe mė sot, jo vetėm qė Malo ishte shumė i shqetėsuar, qė unė erdha dhe tė mos mė priste kush. Kam shkuar nė njė drekė, me njė personalitet tė rėndėsishėm, drejtorin e Ashetit. Ishte njė burrė i shquar dhe nė drekė e sipėr mė thotė zoti Kadare, pas suksesit qė patėt, ēfarė do tė botoni. Unė i thashė qė s’do tė bėjė gjė, pasi m’u kthyen edhe dy dorėshkrime tė tjera. Jusuf Vrioni, ndjesė pastė, punoi me njė vrull tė madh, i ngazėllyer nga suksesi edhe i pėrkthimit tė tij, qė tė tėrė thoshin sa mirė ėshtė i pėrkthyer, pa vėnė emrin, ishte e ndaluar tė vihej emri, pėrkthimi ishte anonim. Atėherė ai pėrktheu me shpejtėsi dy romane tė tjerė tė mitė, qė ishin botuar ndėrkaq, “Kėshtjella” dhe “Kronikė nė gur”. I kisha dorėshkrimet me vete. Kur erdhėm, ambasadori i ēoi Javer Malos, sė paku pėr tė korrigjuar kėtė gjė te botuesit. Ata dhanė pėrgjigje negative pas dy javėsh. Prandaj thashė, pėrdora fjalėn enigmė, unė s’e kam marrė vesh ende sot se ēfarė ka ndodhur. Drejtori i “Ashet” mė pyeti, ai shikoi ambasadorin nė sy, duke kujtuar qė ky njeri ėshtė nė vete apo jo, ėshtė nė rregull nga mendja qė po thotė kėtė gjė. I dukej absurde si tė mos botosh mė, pasi... Ambasadori tha qė po ėshtė e vėrtetė. Ai i tha “OK”, shumė tė drejtė, por a mund tė m’i tregoni mua ato dy dorėshkrimet e tjera, po sigurisht i thashė, sa tė dalim nga restoranti, shkojmė nė hotel, t’ua jap. Pas tri ditėsh mė ka marrė nė telefon, mė tha se donte t’i blinte tė dy. Kėshtu unė e mbylla me botuesin e parė, me tė cilin s’kisha kontratė dhe kalova te njė botues shumė herė mė i madh dhe mė shumė serioz, ėshtė njė perandori mė vete.

-Tė dy librat u pritėn me njė sukses tė madh?

Menjėherė. Tė dy librat ishin tė njėjtė si te “Gjenerali...”, prandaj iu duk edhe mė absurde edhe mė e pabesueshme. Unė kėtė s’e kam thėnė gjėkundi, e kam biseduar shumė rrallė, pasi ishte e pabesueshme.

-E pabesueshme, por e besueshme pėr njė vend si Shqipėria...

Mund tė ndodhin tė tilla keqkuptime, por si mund tė ndodhin me njė botues francez, ėshtė e habitshme.

-Drejtuesi i “Ashetit” tha se i blen menjėherė. Kam pėrshtypje qė i blej ishte shumė vrastare pėr veshėt tuaj nė atė kohė...

Unė s’merrja as honorar, ishte krejt shpėrfillės pėr anėn financiare. Prandaj kur shkoi i pari dėm...

-Ku shkonin honorarėt tuaja?

Vinin nė Tiranė.

-Pėr 20 vjet rresht?

Po.

-Dėrgoheshin nė rregull?

Nuk besoj se dėrgoheshin nė rregull, se ata e kuptuan qė unė s’kisha asnjė interes, ose autori s’merrte vesh nga llogaritė, as nuk konsultohesha, me siguri, nuk jam i sigurt...

-Por paratė vinin nė Tiranė pėr 20 vite rresht...

Po, nė fillim kalonin te shteti. Pastaj u bė njė si ligj, qė autorėt nga botimet e huaja pėrfitojnė njė pėrqindje tė vogėl, e cila llogaritej nė mėnyrė raciste, nė kuptimin e dollarit amerikan, nė njė vlerė shumė tė vogėl, dhjetė herė mė pak, vetė pėrqindja ishte e vogėl, vetė vlera ulej, na katandisej nė njė gjė... Unė kur bėja udhėtime jashtė, qė kisha ftesa herė pas here, qė pėrgjigjesha pozitivisht, shkoja me kėto honorarė. Nuk i menaxhoja unė, i kishte shteti.

-A e keni idenė se sa ishte kjo shumė pėr 20 vjet?

Jo, nuk e kam idenė. Mund tė kem njė ide tė turbullt, duke ditur sa janė honorarėt qė kam marrė nė kėto 20 vite qė kam marrė nė Francė.

-Sa mund tė ishte kjo shumė?

Pak a shumė, rreth 2 milionė dollarė, por s’besoj se kanė arritur tė gjitha nė Shqipėri.

-Ju nuk i kėrkuat mė kėto para nga shteti shqiptar?

Jo, s’mė ėshtė dukur, nuk e di. S’mė ėshtė dukur e arsyeshme t’i kėrkoj, ėshtė shtet i varfėr sidoqoftė, nuk mė vjen mirė t’i kėrkoj.

-Tė rikthehem edhe njė herė nė njė pikė shumė interesante. Do tė doja tė kthehesha te “Princi Asturias”, por po e kaloj nė kohė. Meqenėse folėm pėr mėnyrėn sesi ju erdhėt dhe u botuat fillimisht nė Francė, dhe mė pas sesi filloi njė karrierė e juaja nė Perėndim, pasi nisi nga Franca. Sot jemi pothuajse katėr-pesė ditė, nga 19 vjetori i largimit tuaj nga Shqipėria dhe vendosjes nė Paris. Njė gjest, i cili radikalizoi krejtėsisht lėvizjet nė Shqipėri dhe dėrgoi pastaj nė lėvizjet e dhjetorit, dhe ndryshimin e sistemit nė Shqipėri. Si e morėt vendimin pėr tė qėndruar nė Francė, nė tetor tė vitit 1990?

Nuk ka qenė i menjėhershėm. Ishte mė i gjati i shtrirė nė kohė. Vendimi ishte marrė nė fillim tė vitit 1990, unė kam pasur njė korrespondencė me Ramiz Alinė, e cila ėshtė botuar. Atje duket krejt qartė...

-Kishit shpresė te Ramiz Alia nė fillim fare?

Po, sepse siē kishte njerėz nė Shqipėri, megjithėse siē kishte shumė njerėz qė thoshin se nuk ka ēfarė bėn...

-Ju e njihni dhe personalisht mirė, nė mos gaboj...

E njihja, e kam takuar shumė herė, tė gjithė shkrimtarėt e kishin takuar, ai kishte marrėdhėnie, ishte i lehtė shumė nė marrėdhėnie...

-Nuk e ruante staturėn e ashpėr tė drejtuesit...

Absolutisht, ishte i afrueshėm shumė. Me tė mund tė flisje, mund tė flisje edhe me guxim dhe gjėra qė nuk thuheshin zakonisht mund tė shpėtonin, mund tė bėje shaka tė rėnda. Tė gjithė ne e njihnim, ishte i afrueshėm. Por nė kėtė rast, korrespondenca me tė pėr mua ishte fatale, ishte njė zhgėnjim absolut.

-Ky ishte zhgėnjimi i parė i juaji me Ramiz Alinė, apo kishit pėsuar edhe njė zhgėnjim tė mėparshėm?

Herė pas here tė justifikueshme ishin zhgėnjimet, ky njeri s’ka ēfarė bėn, ėshtė sekretar i partisė. Ka dy gjėra, ka bindje tė tilla dhe s’ka ēfarė bėn. Disa anonin nga njėri shpjegim, disa nga tjetri. Letėrkėmbimin me tė mund ta lexojė kushdo, ėshtė botuar disa herė. Ishte vėrtetė skandaloz nga ana e tij, njė njeri qė s’e njeh mė, sikur tė del pėrpara njė njeri i shfytyruar, unė kuptova tė gjitha dyshimet qė kisha pėrpara...

-Qė ishin...?

Kėtu ėshtė njė gjė e keqe qė nuk shpjegohet se ēfarė po ndodh me Shqipėrinė. Kėtė e kam shpjeguar edhe mė parė, kur kam kaluar nga Gjermania, kur ambasadori ynė nė Bon gati po ikte nga mendja nga kjo tronditje, pėrse Shqipėria nuk do.

-Gjermanėt i kishin propozuar Shqipėrisė nė atė kohė, sipas kujtimeve tė djalit tė Shtrausit, njė projekt pilot pėr ta futur Shqipėrinė nė Bashkimin Europian brenda njė kohe tė shkurtėr, prej 18-24 muaj.

Kjo ėshtė krejt e vėrtetė, unė kėtė e mėsuar nga tė parėt, nga njė udhėtim qė kam bėrė nė Gjermani. Kemi shėtitur natėn nė Bon, ambasadori qė ishte nė Gjermani e kisha fqinj, zoti Shpėtim Ēaushi, ai nė gjendje depresive gati mė tregoi se Shqipėria nuk kuptoi qė po i binte tė mirės me shkelm. I thashė, qė ti mė pyet mua, unė do tė pyes ty qė je ambasador, pasi unė s’kuptoj asgjė, sepse ne nuk kuptonim nė atė kohė. Vetė kėtė dija, qė ne po i binim tė mirės me shkelm.

-Por pėr ēfarė arsye? Pėr arsye tė mosdijes, tė mosnjohjes apo ishte njė bindje...

Nga ajo qė konstatova unė, shteti shqiptar kishte marrė njė vendim tė fshehtė, nuk e di se ēfarė instancash ėshtė marrė dhe asnjė s’e pranon ende sot kėtė gjė, qė ne me Perėndimin nuk shkojmė. Popullit i premtohej pėr tė ulur tensionin, sepse tensioni kishte filluar nė Shqipėri, trysnia kishte filluar dhe mbahej nė shpresė. Mė vonė, dihej qė kishte njė enigmė, njė vendim i fshehtė, se pėrse nuk dihej arsyeja. Merrni me mend njė tru i mykur i tyre nuk kuptonte qė kishin frikė tė shtyhej nga perėndimi.

-A kishte lidhje klasa drejtuese komuniste e asaj kohe me Bashkimin Sovjetik?

Ashtu... Mė vonė pas njė viti, kur fitoi puēi, ahere u bėnė tė qarta disa gjėra, u hap fjala qė puēistėt kishin lidhje, kishin shtirė nė dorė ministrinė e Jashtme dhe tė Brendshme, praktikisht kontrollonin Rusinė shumė kohė mė pėrpara. Me sa duket kishte hyrė nė lidhje me Jugosllavinė dhe me Shqipėrinė. Kjo ėshtė ajo qė mendoj unė se ka ndodhur. Nė Shqipėri nuk e pranon askush kėtė gjė. Janė zbuluar dokumentet pėr marrėdhėniet e tyre me Jugosllavinė dhe ka qenė njė arsyet hovėzimit tė Millosheviēit, qė nė atė kohė po vinte nė pushtet, nuk ėshtė vėrtetuar asgjė nga ana historike dokumentare lidhur me Shqipėrinė. Kudo thuhet qė nė atė kohė ka pasur bisedime tė fshehta me ta dhe ėshtė njė tjetėr thashethem, qė ėshtė pėrhapur kudo, qė nė Tiranė natėn e parė, atė pasdite gushti, kur kujtuan se puēistėt fituan, janė bėrė festa kudo, nė rrethe tė nomenklaturės tė asaj kohe. U siguruan si duket, hipoteza ėshtė se ata i kanė thėnė mbahuni-mbahuni me fjalė sa tė vijė dita qė do tė zgjidhet ky problem.

-Nga zhgėnjimi qė pėsuat nga Ramiz Alia, ishte njė zhgėnjim qė e pėsuat nga ai vetė, apo mendoni qė as Ramiz Alia nuk ishte i lirė pėr tė marrė vendime?

Njė kompleks. Ky vend thashė unė, kėtu nuk ndreqet mė, tani pėr tani. Kėtu ka diēka, unė s’e dija kėtė tė puēistėve. Ndonjėherė gazetarėt kur unė kam pyetur, e kanė rrumbullakosur sikur unė e dija kėtė. Unė s’mund ta dija nė atė kohė, dija vetėm qė ka njė bllokim misterioz gati tė afrimit me perėndimin, me pretekste absurde, jo na kėrkon tė hapi kisha, xhamitė, jo na kėrkuan kėtė, jo na kėrkojnė shumė, jo na ndėrhyjnė, ato ishin tė gjitha gėnjeshtra.

-Ju u larguat nė atė kohė nė Francė me tė gjithė familjen. Si ishte e mundur kjo?

Kjo ka qenė kėshtu. Unė jam pėrgatitur gjashtė-shtatė muaj pėr tė ikur, do tė gjeja rastin, se nuk ikja dot kollaj. I kam dėrguar fjalė botuesit tim. Vajzėn e kisha pėr studime dhe i kisha treguar tė vėrtetėn: Babai do qė tė vijė nė Francė, por do njė ftesė shumė kėmbėngulėse. Pasi ftesat, ėshtė vėrtetė qė unė kam udhėtuar shpesh, por edhe nė shumicėn e ftesave refuzoheshin, duhet tė bėnin njė ftesė tė tillė qė tė ishte e parefuzueshme, e sajuar, qė tė ftohet bashkė me tė shoqen. Botuesi im, pastaj, gjithmonė nėpėrmjet vajzės, arrita t’i them qė tė vinte vetė, ndoshta tė arrinte ta merrte pėr njė vizitė tjetėr, ta merrte vetė, tė vinte me gruan, erdhi me gruan. Ishte koha kur Ramiz Alia ishte gati tė shkonte nė Amerikė, vėmendja e tė gjithė shtetit shqiptar ishte drejtuar tek vizita e Ramiz Alisė nė OKB. Ishte lėkundja e fundit, qė tė mos i prish punė. E kam menduar kėtė gjė, e them me sinqeritet, e dija kėtė gjė. Unė erdha nė Francė qė nė fund tė shtatorit dhe do tė prisja kėtė vizitė.

-Ramiz Alia ka thėnė qė ju e pėrcollėt nė aeroport...

S’ėshtė e vėrtetė, ėshtė absurde, unė kam qenė nė Paris nė atė kohė, kam ikur nė shtator. Ėshtė njė fantazi, ose ėshtė njė transferim i kujtesės sė gabuar tė tij, nuk besoj se e bėn me ndonjė qėllim, por ėshtė fare absurde. Para njė muaji kam qenė nė Paris dhe prisja mbarimin e kėsaj vizite. Thosha qė nėse ky merret vesh mė nė fund me amerikanėt, unė s’po i prish punė, do tė kthehem nė Shqipėri, s’ka nevojė tė iki.

-Pra, ju e kishit dilemėn qė mund tė ktheheshit?

Absolutisht, deri nė ditėn e fundit. Ka bėrė vizitėn nė Amerikė dhe prisja me padurim rezultatin. Rezultati ishte ky, takoj ambasadorin, e fjala parė qė mė thotė ėshtė se la nam shoku Ramiz nė Amerikė, e shoqėronin 70 shqiptarė tė armatosur. I thashė: “More, je nė vete apo si? Ēfarė janė kėta shqiptarė tė armatosur, apo nga entuziazmi? Po ēfarė ėshtė ky vend qė lejuaka shqiptarė tė armatosur tė shoqėrojnė Presidentin?! Pyeta pak botuesin, qė pyeti nė ministrinė e Jashtme, ishte gafė e gjitha, ishte njė blof, vizita ishte njė takim me diasporėn, ishte pėr tė hedhur hi syve.

-Dhe ju morėt vendimin pėr tė qėndruar nė Francė?

Absolutisht, menjėherė tė nesėrmen, sapo e dėgjova kėtė gjė, ishte e fundit lėkundje e imja. Nuk kam dashur t’i krijoj telashe vendit tim.

-Si ndodhi?

Unė shkova menjėherė tė nesėrmen bashkė me time shoqe dhe dy vajzat, e dinin ata tė ministrisė qė u kam thėnė se kam ndėrmend, por ndoshta do tė shikoj.

-Ishte e informuar Ministria e Jashtme?

Ishte e informuar, sepse botuesi im ishte njė personalitet kulturor, shumė i famshėm nė Paris, kishte lidhje me shtetin, jo pėr t’i shėrbyer shtetit, por pėr t’i shėrbyer interesave tė Francės. Dhe i kam lajmėruar menjėherė, nuk kisha asnjė lėkundje. Na ka pritur vetėm ministri i Jashtėm. Janė bėrė dokumentet nė ministrinė e Jashtme, kanė ardhur tė policisė, tė prefekturės, pėr tė bėrė dokumentet atje, i kanė bėrė urgjent dhe unė jam larguar.

-Ndėrkohė ju kishit pėrgatitur njė deklaratė, e cila u shpėrnda pėr tė gjithė shtypin francez...

Deklarata u shpėrnda, ishte po ajo qė u lexua edhe nė Zėrin e Amerikės.

-A ishit ju nė mbrojtjen e policisė franceze?Kam pėrshtypjen, ju keni thėnė nė njė intervistė pėr revistėn “Klan”, se ishit nė njė zonė ku nuk mund tė takonit njerėz tė tjerė, apo jo?

Po tė doja po, kontaktoja. Shteti francez ėshtė sjellė me mua me shumė respekt, nuk mė ka kėrkuar asgjė, ēdo gjė ėshtė bėrė si tė doni ju, shtėpinė unė kur kam shkuar nė njė pronė tė largėt, nė pyjet e Luarės, nuk ia tregova askujt, as shtetit francez. Dikush mė tha qė ėshtė mė mirė, pasi ka lloj-lloj organizmash, do tė jesh mė i qetė. Unė kisha miq, nuk kėrkova nga shteti francez, siē u tha, ishte nė njė vilė tė fshehtė...

-As mbrojtje dhe asgjė...

S’kisha nevojė, po tė kisha nevojė do tė kėrkoja, nuk ishte e nevojshme. As bėra ndonjė alarm tė kotė.

-Cili ishte reagimi i ambasadės kėtu?

Nuk kam asnjė ide, por me siguri janė hutuar, nuk kanė qenė agresivė.

-A i ndiqnit lajmet nė Shqipėri?

Po, dėgjoja “Zėrin e Amerikės”. Natėn e parė kur u shpall kėtu, u shpall edhe nė tė gjitha televizionet franceze, kam qenė nė njė apartament nė Paris te miqtė dhe nuk kam dashur t’i shikoj kronikat. Nuk e di pse, por nuk kisha dėshirė ta shikoja lajmin qė u dha. Dėgjova vetėm “Zėrin e Amerikės”, i cili u transmetua nė orėn 6 tė mbrėmjes.

-Ju kishit qenė nė njė eveniment tė rėndėsishėm nė Paris, njė vit mė parė nė korrik tė vitit 1989, me rastin e 200 vjetorit tė Revolucionit Francez. Nė kėtė ceremoni ju jeni takuar edhe me presidentin Bush, plakun. Pėrse nuk vendosėt tė qėndronit qė atėherė nė Francė, por vetėm njė vit mė pas?

Nuk isha pėrgatitur ende pėr njė gjė tė tillė, nuk e kisha menduar. Pas njė muaj e gjysmė i bėra njė letėr presidentit Bush, e cila ėshtė e dokumentuar. Kjo letėr ėshtė shkruar nė bashkėpunim me botuesin tim pėr tė qenė me njė frėngjishte tė pėrkryer dhe i ėshtė ēuar nė dorė  presidentit nga Viser, novelist dhe njė miku ynė. Ajo letėr ende nė atė kohė tė kushtonte kokėn dhe ishte tepėr e rėndėsishme, pėr kėtė arsye miku im, mė ndihmoi t’ia dorėzonte personalisht presidentit amerikan.

-Nuk pati asnjė reagim ndaj kėsaj letre?

Nė fund tė letrės shkruaja qė nuk doja asnjė pėrgjigje. Letra ishte treēerek faqe, unė vetė nuk kam mbajtur njė kopje. Letra mbėshtetej nė dy motive, e para i kėrkoja ndjesė pėr qėndrimin antiamerikan tė qeverisė shqiptare, ku i thosha qė populli shqiptarė mendon ndryshe dhe kėtė do ta tregojė koha. Kombi shqiptar vuan nėn dy diktatura komuniste, njė shqiptare dhe njė serbe nė Kosovė. Tė dyja kėto kanė shpresė nga ndihma juaj. I thosha tė mos besonte asgjė nga ato qė dėgjonte, se tė dyja pjesėt e kombit tė ndarė, kishin njė tjetėr vizion pėr Amerikėn.

-Pse zgjodhėt tė flisnit shqip nė ceremoninė e marrjes sė ēmimit “Princi i Asturias|?

Doja tė flisja nė shqip dhe pse ky ishte eveniment i parė i kėsaj rėndėsie, ku unė pėrdorja gjuhėn shqipe. Mua mė pyetjen se nė ē’gjuhė doja tė flisja dhe zgjodha shqipen, sepse nė kėtė gjuhė ėshtė krijuar vepra ime qė ka fituar ēmim. M’u duk e arsyeshme tė flisja nė atė gjuhė, me tė cilėn kam krijuar veprėn time.

-Dhe si u prit?

Kjo gjė u prit shumė mirė. Nė fjalėn qė mbajti Princi mė pas, unė pėr herė tė parė dėgjova elozhe pėr gjuhėn shqipe.

-Ēfarė do tė thotė hera e parė?

Gjuha shqipe nuk para mburret. Ajo flitet nga 10 ose 12 milionė njerėz, qė nė Europė ėshtė njė popullsi mesatare, nuk ėshtė e madhe, po as e vogėl. Gjuha suedishte flitet nga mė pak, danishtja, sllovenishtja etj. Nuk ka popull nė Ballkan qė tė ketė mė shumė njerėz.

-A ka paragjykim tė fortė ndaj Shqipėrisė dhe a ndikon ky edhe nė proceset integruese?

Po ka dhe ndikojnė nė gjithēka. Racizmi antishqiptar, pa e vėnė vendin tim nė pozitėn e viktimės, sepse nuk e pranoj kėtė vizion dhe nuk ėshtė i denjė. Por shqiptarėt duhet tė jenė tė ndėrgjegjshėm, qė janė kombi mė i shpėrngulur dhe para 150 vjetėsh, po ecte drejt shuarjes. Rilindja Shqiptare e shpėtoi kombin, dhe i ra asaj kambane pėr tė cilėn unė po flas. Por edhe ky aksion i madh i rilindjes, tani shfrytėzohet pėr keq dhe tani quhet si nacionalizmi shqiptar dhe sikur ne jemi njė komb artificial qė s’kemi qenė.

-Nga se vjen racizmi ndaj shqiptarėve, cili ėshtė shkaku i tij?

Shkaku ėshtė se vetė shpresa qė ne u kemi dhėnė njerėzve nė Ballkan, qė ne mund tė ikim nga ky gadishull, qė jemi tė ardhur vonė rastėsisht dhe po kėshtu mund tė ikim. Fakti qė shumė kanė ikur dhe janė shpėrngulur nė Azi, ka zgjuar oreksin e diplomacive dhe rretheve shoviniste. Nė Shqipėri duhen botuar urgjentisht veprat e Josiqit, tė pėrkthyera nga Mustafa Kruja, pėr tė parė shqiptarėt seē thonė serbėt pėr ta. Ky racizėm projektohet edhe tek vendet mė tė mėdha, nga fqinjėt tanė.

-A jemi ne pėrgjegjės pėr kėtė?

Ne jemi pėrgjegjės tė drejtpėrdrejtė, pėr racizmin antishqiptar. Ne jemi vetė racistė.

-Ka njė tezė qė islamizimi para komunizmit ėshtė i ndryshėm nga ai pas tij. Sipas kėsaj teze, pas komunizmit, islamizimi ėshtė mė radikal dhe mė afėr vendeve arabe, sesa ai turk qė kemi pasur ne mė parė?

Ka mundėsi, pėr mua ėshtė shumė i qartė islamizimi tradicional shqiptar, i cili ėshtė shumė i emancipuar, padyshim nė Europė dhe nė botė. Ai ėshtė mė i zhveshuri nga paragjykimet penguese, pėr kėtė arsye duhet tė jetė mė i pakompleksuari nga tė gjithė.

A- duhet ta fshehim ne faktin e tė qenit myslimanė, pėr shkak tė procesit tė integrimit?

Ne dhe tė duam ta fshehim, nuk e bėjmė dot. Por ne ndėrkaq nuk na lejohet tė mos e dimė historikisht, pse jemi myslimanė. Duhet tė kuptojmė qė legjitimiteti i besimeve nė vend ėshtė i barabartė, ky nuk ėshtė slogan, tė tre janė tė gjitha legjitime. Nėse krishterėt do tė thonė qė ne jemi mė tė vjetrit, myslimanėt kanė dalė nga ata, pėr kėtė nuk ka meritė.

-Ka njė tezė, sipas sė cilės Shqipėria po shėnjon disa mite me identitet kristian, si Skėnderbeu, Nėnė Tereza, pėr t’u bėrė mė tė pranueshėm pėr Europėn, kur kėta nuk kanė pse tė jenė mite nė njė vend me shumicė myslimane?

E para neve nuk kanė pse tė na tregojnė tė tjerėt mėsime morali dhe historie. Kur duan tė tregojnė ty ēfarė je, ėshtė njė nga format mė tė holluara tė racizmit. Skėnderbeu, pikė se pari nuk e ka peshėn pėr shkak tė pėrkatėsisė fetare, ai i ka kaluar tre besimet, ai nderohet pėr liri dhe asgjė tjetėr.

-A ėshtė Skėnderbeu mė shumė njė figurė mit, sesa njė figurė reale?

Nuk ėshtė kėshtu, ai ėshtė njė nga figurat mė tė faktuara tė historisė. Po kėshtu ai ka pasur edhe njė rol tė jashtėzakonshėm. Pėr kėto dy aspekte ai ėshtė nė krye tė kėtyre karakteristikave.

-Po pėr Nėnė Terezėn ka njė tezė, sipas sė cilės ajo ėshtė produkt i njė kulture tė pastėr kristiane dhe se Shqipėria nė vend ta respektojė kėtė produkt pėr ēfarė ėshtė, po e tejkalon dhe e po e pėrdor pėr qėllime nacionaliste?

Mė fal, ku po e pėrdor Shqipėria kėtė figurė, a kemi marrė ndonjė krahinė nė emėr tė saj? As hua ndėrkombėtare, asnjė tjetėr tė pahijshme s’kemi pėrfituar prej kėsaj figure. Nėnė Tereza si ēdo njeri tjetėr nė kėtė botė, ka dy shenja bazike, e para koha kur ka lindur dhe e dyta vendi nga ėshtė. Kėto janė informacionet kryesore, ajo ėshtė e tėrė njerėzimit, por nuk ka asnjė tė keqe tė thuash se ėshtė shqiptare. Ne nuk e kemi pėrdorur, pėrkundrazi kemi qenė tė ftohtė kundrejt kėsaj figure. Ajo ėshtė njė krenari e ligjshme e jona, kur pėr shqiptarėt thuhet se janė kriminelė dhe tė pashpirt dhe se nuk e vlerėsojnė jetėn, ti thua prit se ky popull ka njė model dhe ky model ėshtė jashtėzakonisht i fisshėm, kundėr kapardisjes sė vetė, kundėr mendjemadhėsisė mitike tė shqiptarėve. Nėse ne kemi njė model i cili na korrigjon kėtė cen tė tonin, nuk ka asgjė tė keqe. Nėnė Tereza ka kapėrcyer modelin Ballkanik, por edhe atė kristian, por ka dalė nė rolin e saj planetar, duke nisur nga fakti se ka shėrbyer nė Indi, ku ka pak tė krishterė.

-Njė tezė tjetėr qė vjen nga pjesa islame nė Shqipėri, thekson se emri i Nėnė Terezės ėshtė pėrdorur nė shumė pėr sheshe, aeroportin etj., ndėrsa kjo gjė nuk ėshtė bėrė me figurat myslimane?

Unė nuk njoh ndonjė figurė me pėrmasa tė tilla nga ana myslimane. Figura tė mėdha tė rilindjes si vėllezėrit Frashėri kanė qenė myslimanė, bektashinj, mbreti Zog ka qenė mysliman dhe nuk e di pėr kėtė tjetėr e kanė fjalėn. Por nuk jam dakord qė Sami Frashėrit t’i vendosim emrin Shemshedin, se kėshtu duan turqit.

-A ėshtė njė problem nacionalizimi shqiptar?

Nacionalizimi ėshtė terreni mė spekulativ. Ai ekziston, por varet se ēfarė kuptimi i jepet. Nė Francė, Ministria e Arsimit, quhet Ministria e Edukimit Kombėtar Nacional, po tė duam tė kapemi nga fjalėt, i japim njė kuptim tė keq. Nacionalizimi ėshtė burim tė kėqijash pa fund dhe po kėshtu ėshtė burim i patriotizmit, qė ėshtė ndjenja mė normale nė botė.

A ka njė identitet tė spikatur shqiptar dhe cilat janė shenjat dalluese?

Po sigurisht qė ka, ajo dihet tashmė. Ka disa formula, tė cilat kanė pėrfundim tė njėjtė afėrsisht, identiteti lidhet me njė bashkėsi gjuhėsore, kulturore, kujtimesh historike, aspiratash etj.

-A ekzistojnė dy identitete tė ndryshme te shqiptarėt, njė shqiptar dhe njė kosovar?

Unė mendoj se jo, nėse ata e krijojnė njė identitet tė veēantė ėshtė puna e tyre, por tani nuk ka.

-Mund tė ketė njė popull nė dy shtete?

Po, por nuk mund tė ketė njė popull me dy identitete, janė dy popuj tė ndryshėm. Shqiptarėt kanė vetėm njė identitet shqiptar, por kjo varet nga ata sesi do ta ndjejnė vetėn, por unė nuk besoj se kjo do ndodh.

-Si mund tė funksionojė njė popull nė dy shtete?

Kjo ėshtė normale, nuk ka asgjė, madje mund tė ekzistojė nė 2, 15 dhe mė shumė shtete, Evropa Mesjetare dhe Italia para disa shekuj kanė funksionuar nė kėtė formė.

-Cili ėshtė qėndrimi juaj ndaj enciklopedisė maqedonase?

Nuk kam qenė nė Shqipėri gjatė kėsaj polemike, po kėshtu nuk e kam lexuar enciklopedinė. Por nė rastin e Maqedonisė, ka racizėm, sepse ajo vetė ka vuajtur nga racizmi.

-Gjatė fjalės tuaj nė shqip nė marrjen e ēmimit “Princ i Asturias”, ju folėt pėr dy botė, botėn e artit dhe botėn reale. Ēfarė janė kėto dy botė?

Pėr kėtė gjė ka shumė diskutime. Ka dy ose tre mijė vjet qė diskutohet. Ka disa vizione pėr letėrsinė, ku pak a shumė ėshtė pėrzier tė gjitha kohėrat dhe studiuesit e mėdhenj. Unė kam kėtė mendim, dhe jo vetėm unė, qė nuk pranon vartėsinė e letėrsinė nga jeta. Ka qenė njė nga klishetė e zyrtarizuara pothuajse nė shumicėn e botės. Jeta pjell ēdo gjė, pjell edhe letėrsinė. Letėrsinė e pjell njė pjesė e jetės. Pjesa mė e madhe e jetės nuk pjell gjė, ėshtė e pavlerė pėr letėrsinė. Kam dashur tė shpjegoj sepse nė regjime kundėrthėnėse qė janė tė vėshtira, mund tė lindė letėrsi.

-Njė pjesė e korpusit qendror tė veprės tuaj ka lindur nė komunizėm, nė diktaturė. Si mund tė lindė njė letėrsi e mirė nė diktaturė?

Unė pikėrisht pėr kėtė e thashė. Po marr ēmim nė Spanjė, njė shtet i madh perėndimor,  njė mbretėri me libra qė i kam krijuar shumicėn nė komunizėm. Qė kėtu ėshtė paradoksi i letėrsisė. Nuk ka njė filozofi pėr kėtė. Prandaj ėshtė letėrsia e ēmuar dhe e duhur pėr botėn, sepse ajo kėtij planeti i ka shtuar njė tjetėr planet, qė ėshtė jo i kapshėm por ėshtė shumė i fuqishėm.

-Ju sollėt nė fjalimin tuaj njė figurė shumė popullore nė Shqipėri, Don Kishotin e Manēes. Si shpjegohet qė Don Kishoti tė qe njė figurė kaq e dashur pėr tė gjithė shqiptarėt?

E para sepse kjo tregon qė rrėnjėt e njė qytetėrimi evropian, tė fjetur nė Shqipėri, edhe kur dukej sikur kishin humbur. Sepse Don Kishoti ėshtė vėrtet mishėrimi i Evropės, ndonėse me njė mendje tė lajthitur. Ėshtė drita dhe emancipimi i saj, duke qenė marrėzia e saj njėkohėsisht. Dhe shija e madhe e shqiptarėve pėr kėtė vepėr, i bėn nder popullit tonė, lexuesit shqiptarė.

-Ju vetė, kur e keni lexuar Don Kishotin?

I vogėl, kur kam qenė 13 vjeē. U magjepsa prej tij dhe madje kam thėnė edhe njėherė tjetėr, se mė ka krijuar drejtpeshimin e duhur, pas leximit tė njė letėrsie tė zymtė, si ajo e Shekspirit apo gjermanike e tė njėjtės natyrė, romantike, e errėt pak. Unė e pėlqeja edhe kėtė lloj letėrsie, ku ishte grotesku dhe humori, gjė qė bėri ekuilibėr nė botėn time tė brendshme dhe gjurmėt e saj mbetėn tėrė jetėn. Unė nė veprėn time, shpesh ma vėnė nė dukje, bėj njė gėrshetim tė tragjizmit dhe tė groteskut.

-A ka njė lloj “donkishotizmi” edhe shoqėria shqiptare vetė?

Po sigurisht qė ka. Vetė natyra e njeriut shqiptar nuk ėshtė e largėt nga donkishotizmi. Nė disa zona, donkishotizmi ėshtė mė i theksuar, disa mė pak. Nė Shqipėri ėshtė i theksuar dhe nė Ballkan pėrgjithėsisht.

-Ju keni marrė pothuajse tė gjithė ēmimet e rėndėsishme ndėrkombėtare, por nuk keni marrė njė ēmim qė njihet si mė prestigjiozi, ēmimi “Nobel”. Ju dhemb kjo gjė?

Po pse duhet ta marr. Ka shumė shkrimtarė tė shquar, qė nuk e kanė marrė kėtė ēmim. Ėshtė e ēuditshme, se nga shumė shqiptarė kjo interpretohet sikur Kadareja, plasi tė marrė ēmimin “Nobel”.

-Ju vjen keq qė nuk e keni marrė?

Jam mėsuar me kėtė gjė, tė them tė drejtėn. Por nuk ėshtė ndonjė befasim i madh, ka shumė shkrimtar qė presin, nuk jam vetėm unė.

-Si shpjegohet qė “Nobeli” si ēmim, shpeshherė si ēmim shkon te figura fare minore nė raport me letėrsinė botėrore?

Nuk di si ta jap kėtė shpjegim. Ndoshta kėnaqėsia pėr tė bėrė njėfarė befasimi. Ndoshta ėshtė njė kėnaqėsi e fshehtė.

-A ka ndonjė pėrzgjedhje politike nė ēmimin “Nobel”?

Kėshtu ėshtė thėnė, por nuk e besoj. Dikur thuhej se e kanė nė dorė amerikanėt, doli qė se paskan dhe aq shumė nė dorė ata. Dikur thuhej se e kishin nė dorė hebrenjtė, por as ata nuk doli. Pra ēfarė nuk thuhet. Qė ka pasur njė prirje disa herė tė majtė, ka pasur, por ka pasur edhe prirje tė djathta.

-Ju keni thėnė vazhdimisht, se shpeshherė shqiptarėt e tejkalojnė masėn duke e sharė Shqipėrinė. I qėndroni ende kėsaj ideje?

I qėndroj. Kjo ėshtė njė cilėsi e mirė nė pėrgjithėsi, por kur ėshtė me masė. Sensi i vet kritikės, ėshtė gjithnjė shumė pozitiv dhe i shėndetshėm pėr njė popull. Por kur kapėrcehet, ėshtė njė rinim i verbėr dhe nuk nderon askėnd dhe thonė, ah ēfarė populli pa dinjitet.

-Pas rreth 19 vjetėsh nga ikja juaj nga Shqipėria, sa mendoni se shoqėria shqiptare, ka evoluuar dhe ka ecur sipas pėrfytyrimit tuaj tė 19 viteve mė parė?

Unė mendoj se nuk ka ecur aq sa pritej. Janė 20 vjet gati, epoka e quajtur e tranzicionit, ja kalon Mbretėrisė sė Zogut. Kėtu duhet bėrė krahasimi.

-Ju mendoni se ritmi i zhvillimit tė Mbretėrisė ishte mė i madh?

Mė i madh ishte. Nė atė izolim qė kishte Shqipėria, nė atė mosnjohje nė kohėn e Zogut, nė atė vogėlsi qė kishte, po. Njė nga shenjat e vetė nėnēmimit tonė, shikoni popullsinė. Kur ne kemi mbetur 3 milionė dhe mezi e bėjmė 3 milionė e gjysmė dhe nuk kujtohet njeri tė thotė, nuk ėshtė e vėrtetė, ėshtė 4 milionė e gjysmė Shqipėria. Asnjė nuk e thotė, kam pyetur edhe njė ministėr dhe mė ka thėnė, turp ta them, por para tre javėsh e mora vesh se jemi mbi 4 milionė. Qė kėtu fillon autoposhtėrimi i njė populli. Trupi i njė populli lot njė rol shumė tė madh nė peshėn qė tė jep tjetri. 4 milionė e gjysmė, janė sė paku 7-8 shtete serioze nė Evropė. Nuk e di pse e kemi kėtė mani. Nuk duam t’i japim vetes asgjė tė mirė. Nuk duam tė miratojmė diēka tė mirė. Se rritja e shtatit, ėshtė njė gjė e mirė.

-Ju thoni se ritmi i kėtyre 20 viteve nuk i ėshtė pėrgjigjur ritmeve qė Shqipėria ka pasur nė vitet 1924-39?

Ky ėshtė mendimi im. Ne kemi shumė ndihmė sot, qė nuk e kemi pasur nė ato vite. Ka njė mendim ende historia se ka thėnė fjalėn, apo bilancin e saj pėr Zogun, kam frikė se sundon negativiteti, por pa tė drejtė.

-Ka pasur njė tentativė tė qeverisė shqiptare, pėr tė kthyer nė atdhe eshtrat e mbretit Zog dhe kėrkesėn pėr eshtrat e Nėnė Terezės, por ėshtė refuzuar nė mėnyrė sistematike nga India. Si e gjykoni kėtė mendim?

Pėr tė dy, mua mė duket e arsyeshme kėrkesa. Pėr mbretin Zog nuk ka asnjė problem, sepse ai vet e ka dashur kėtė gjė. Nga ana njerėzore, ėshtė mbreti qė ka lėnė gjurmė mė tepėr nė historinė Shqiptare. Unė jam qė pranisė mbretėrore nė Shqipėri, ti jepet vendi normal qė i takon, tjetėr gjė nga vlerėsimet se njerėzit i ndajnė vetė. Por ama mbretėresha Geraldinė, Mbreti Zog, Mbretėresha tjetėr Suzanė, tė gjitha duhet tė kenė shenjat e tyre nė Shqipėri. Sepse me kėtė jo pėr t’u mburrur mė, tregon qė jemi shtet edhe ne dhe se i afrohemi normalitetit. Sepse na quajnė shtet barinjsh, qė nuk kemi pasur asgjė. Pa pikė turpi thonė ndonjėherė tė huajt racistė, njė italianė mė kujtohet tha: Shumė Skėnderbe keni kėtu. Ku keni parė tjetėr i thashė unė, vetėm nė Tiranė. Nė Itali mund tė ketė shumė statuja, mbushur nga tė gjitha anėt, nė Shqipėri, njė statujė i dukej shumė. Sepse nė Shqipėri e konsideronte njė vend barinjsh. Prandaj prania mbretėrore, ėshtė e nevojshme. Ėshtė njė kujtim. Lidhur me eshtrat e Nėnė Terezės, s’kanė pse tė bėhen nervozė qė i kėrkuam. Bota me zor e mori vesh qė ėshtė shqiptare. S’ka pse tė mos na duhet ne se ėshtė shqiptare. Diēka pėrfitojnė tė gjithė nga kjo, nga ana humane njėherė, njė buzėqeshje mė tepėr, njė sajdisje mė tepėr. Ē’tė keqe ka. Pse duhet tė jemi kaq mohues neve. Pse duhet t’ia japin ne, ose tė na dhimbset kaq shumė India. Tjetėr punė, e bėri qeveria e bėri pėr tė mburrur veten apo pėr tė hequr vėmendjen e tjera apo jo. Kjo ėshtė tjetėr bisedė. Nė kėtė s’ka asgjė tė keqe.

 

 

 

http://balkans.courriers.info:80/article13852.html
 
Le Courier du Kosovo

La Macédoine et le Kosovo établissent des relations diplomatiques

De notre correspondant ą Prishtina/Priština
Sur la Toile :
Mise en ligne : lundi 19 octobre 2009
 
Le ministre des Affaires étrangčres du Kosovo, Skender Hyseni, et son homologue macédonien Antonio Milošoski ont signé samedi un protocole sur l’établissement de relations diplomatiques entre les deux pays. Le Kosovo et la Macédoine avaient précédemment conclu un accord sur la définition de leur frontičre, ce qui provoque la colčre de Belgrade.

Par Belgzim Kamberi

JPEG - 110.9 ko
Le poste frontičre de Blace

 

 

 

 

 

 

« La République du Kosovo et la République de Macédoine ont décidé d’établir des relations diplomatiques au niveau des ambassadeurs, dčs la date de la signature de cet acte », ą fait savoir dimanche le ministčre des Affaires étrangčres du Kosovo par un communiqué de presse.

Cette décision ą immédiatement suivi l’accord de démarcation de la frontičre, conclu la veille par les gouvernements du Kosovo et de Macédoine. Les Premiers ministres Hashim Thaēi et Nikola Gruevski ont salué cet accord sur la démarcation de la frontičre, juste avant sa ratification par les parlements des deux pays.

« Cet accord servira le renforcement de notre collaboration et de la stabilité régionale, il accélčre le chemin du Kosovo dans le processus d’intégration euro-atlantique », a affirmé Hashim Thaēi. Quant ą Nikola Gruevski, il a assuré que « la Macédoine ne perdait aucun millimčtre carré de son territoire », répondant ainsi aux critiques de l’opposition social-démocrate macédonienne pour laquelle l’accord de démarcation constituerait un changement de frontičre.

Alors que les représentants de la communauté internationale ont salué les accords bilatéraux, Belgrade n’a pas tardé ą réagir en qualifiant l’accord d’insensé. « Je pense qu’il est absolument sans valeur car, un jour ou l’autre, la Macédoine devra négocier cette question avec la République de Serbie. Je pense que la démarcation, et toute autre signature d’accord officiel sur les questions frontaličres ne peuvent que détériorer les relations entre la Macédoine et la Serbie », a déclaré Oliver Ivanović, secrétaire d’Etat du Ministčre serbe pour le Kosovo, ą la télévision B92.

Un premier accord pour la démarcation de la frontičre entre la Macédoine et le Kosovo avait été signé en 2001 entre Skopje et B

 

http://www.kohajone.com/html/artikull_47378.html

Meta: Marreveshja mes Kosoves dhe Maqedonise, paqe per rajonin


E Hene, 19 Tetor 2009

Fatjona Mejdini

Tirana zyrtare pershendeti dje vendosjen e marredhenieve diplomatike mes Kosoves dhe Maqedonise, duke e cilesuar kete akt, si nje mesazh te rendesishem paqeje per te gjithe rajonin tone. Zevendeskryeministri, njekohesisht Ministri i Jashtem, Ilir Meta, nepermjet nje bisede telefonike, gjeti rastin te uronte homologun e tij kosovar, Skender Hyseni per kete arritje te madhe diplomatike e cila sjell me shume siguri dhe paqe ne te gjithe rajonin. Me heret, kreu i diplomacise, Ilir Meta, interesit te medieve ne lidhje me kete marreveshje, ju pergjigj se ajo eshte nje tregues mirekuptimi midis dy vendeve dhe nje sinjal per stabilitetin afatgjate te rajonit. "Ne e pershendesim fuqimisht kete marreveshje midis Kosove dhe Maqedonise. Padyshim eshte nje marreveshje ne interes te dyanshem dhe akoma me teper ne interes te Kosoves, si nje shtet i ri qe po afirmohet gjithnje e me shume ne rajon dhe ne arenen nderkombetare", theksoi Meta gjate nje konference per shtyp. Dy dite me pare, Ministri i Jashtem i Kosoves, Skender Hyseni, dhe homologu i tij i Maqedonise, Antonio Milloshoski, nenshkruan aktin e vendosjes se marredhenieve diplomatike ndermjet dy vendeve. Ne kete marreveshje te rendesishme, theksohet fakti se pervec perfitimeve reciproke qe kane Kosova dhe Maqedonia, ajo do t'i sherbej edhe zhvillimit te bashkepunimit dhe mirekuptimit te ndersjelle dhe interesave te paqes dhe te sigurise ne rajon. Me nenshkrimin e saj, i hapet rruga themelimit te marredhenieve diplomatike ne nivel ambasadoresh mes dy vendeve me te reja ne rajon. Vendosja e marredhenieve diplomatike mes dy vendeve, erdhi pas ratifikimit nga parlamentet e Kosoves dhe te Maqedonise se marreveshjes per shenimin fizik te kufirit mes dy shteteve. Ndarja perfundimtare e kufirit i hapi rrugen edhe vendosjes se marredhenieve diplomatike, te cilat mbaheshin peng nga mos konsensusi per sa i perket vijes kufitare qe do te ndante dy vendet.

Qeveria e cilesoi historike marreveshjen per ndarjen e kufijve

Qeveria shqiptare pershendeti dy dite me pare marreveshjen e shenimit fizik te kufirit mes Maqedonise dhe Kosoves. Zedhenesja e qeverise, Majlinda Bregu, nepermjet nje deklarate per shtyp, theksoi se kjo marreveshje i hapte driten jeshile stabilitetit te metejshem ne rajon. "Qeveria e shikon kete marreveshje si nje akt historik ne marredheniet midis dy vendeve mike ne rajon dhe si nje kontribut shume te rendesishem per konsolidimin e paqes, stabilitetit dhe bashkepunimit rajonal", theksoi Bregu ne emer te qeverise. Ndarja perfundimtare e kufijve u pershendet edhe nga ministria e Jashtme.

 

 

 

http://www.gazeta55.net/index.php?kat=aktualitet&artikulli=9020

Departamenti i Shtetit pėrshėndet marrėveshjen pėr kufijtė mes Kosovės dhe Maqedonisė

19-10-2009 / Gazeta 55

Shtetet e Bashkuara tė Amerikės mirėpresin ngrohtėsisht vendosjen e marrėdhėnieve diplomatike mes Republikės sė Kosovės dhe Republikės sė Maqedonisė si dhe pėrfundimin e suksesshėm tė demarkacionit nė kufirin e pėrbashkėt, deklaroi zėdhėnėsi i Departmentit amerikan tė Shtetit, Ian Kelly, njoftoi Radio Televizioni i Kosovė. “Ne pėrgėzojmė drejtuesit e tė dy vendeve pėr vendosmėrinė pėr ndėrmarrjen e njė hapi tė rėndėsishėm drejt integrimit euroatlantik duke vendosur marrėdhėnie tė mira fqinjėsie dhe duke forcuar stabilitetin rajonal. Ne gjithashtu pėrgėzojmė Zyrėn Civile Ndėrkombėtare pėr rolin e saj ndėrmjetėsues nė pėrfundimin e demarkacionit tė kufirit, njė element ky i rėndėsishėm i Planit Ahtisaari”, thuhet nė deklaratėn e qeverisė amerikane.

elgrade, ce qui avait provoqué de fortes réactions au Kosovo. La démarcation de la frontičre entre la Macédoine et le Kosovo était une condition de Skopje pour établir des relations diplomatiques avec Pristina.

 
 
 
http://www.gazeta55.net/index.php?kat=aktualitet&artikulli=9019

Qeveria shqiptare pėrshėndeti sot marrėveshjen mes Kosovės dhe Maqedonisė

19-10-2009 / Gazeta 55Qeveria shqiptare pėrshėndeti sot marrėveshjen mes Kosovės dhe Maqedonisė

Qeveria shqiptare pėrshėndeti sot vendosjen e marrėdhėnieve diplomatike midis Republikės sė Kosovės dhe Republikės sė Maqedonisė. Nė njė deklaratė pėr shtyp, Zėdhėnėsja e Qeverisė, Majlinda Bregu, thekson se "vendosja e marrėdhėnieve diplomatike mes Kosovės dhe Maqedonisė ėshtė njė akt historik nė marrėdhėniet dhe bashkėpunimin e ngushtė midis dy vendeve. Vendosja e marrėdhėnieve diplomatike mes kėtyre dy vendeve ėshtė njė kontribut shumė i rėndėsishėm pėr bashkėpunimin rajonal dhe procesin e integrimit Euroatlantik", thuhet nė deklaratėn e znj. Bregu. Dy ditė mė parė, Republika e Kosovės dhe Republika e Maqedonisė nėnshkruan marrėveshjen pėr pėrcaktimin e kufirit midis dy vendeve. Qeveria shqiptare pėrshėndeti kėtė marrėveshje, duke e cilėsuar atė "njė kontribut shumė tė rėndėsishėm pėr konsolidimin e paqes, stabilitetit dhe bashkėpunimit rajonal”.

 

 

http://www.shekulli.com.al/2009/10/19/parlamenti-i-maqedonise-ratifikoi-marreveshjen-e-kufirit.html

Tirana zyrtare: Marrėveshja Kosovė- Maqedoni, hap historik

Shekulli Online | 19/10/2009 |

TIRANĖ- Qeveria shqiptare ka pėrshėndetur sot vendosjen e marrėdhėnieve diplomatike midis Republikės sė Kosovės dhe Republikės sė Maqedonisė, duke e cilėsuar kėtė njė hap historik.
Nė njė deklaratė pėr shtyp, Zėdhėnėsja e Qeverisė, Majlinda Bregu, thekson se "vendosja e marrėdhėnieve diplomatike mes Kosovės dhe Maqedonisė ėshtė njė akt historik nė marrėdhėniet dhe bashkėpunimin e ngushtė midis dy vendeve".
"Vendosja e marrėdhėnieve diplomatike mes kėtyre dy vendeve ėshtė njė kontribut shumė i rėndėsishėm pėr bashkėpunimin rajonal dhe procesin e integrimit Euroatlantik", tha ajo.
Dy ditė mė parė, Republika e Kosovės dhe Republika e Maqedonisė nėnshkruan marrėveshjen pėr pėrcaktimin e kufirit midis dy vendeve. Qeveria shqiptare pėrshėndeti kėtė marrėveshje, duke e cilėsuar atė "njė kontribut shumė tė rėndėsishėm pėr konsolidimin e paqes, stabilitetit dhe bashkėpunimit rajonal".




Kosova dhe Maqedonia vendosin marrėdhėnie diplomatike

PRISHTINE - Ministri i Punёve tё Jashtme tė Kosovės, Skender Hyseni dhe homologu i tij maqedonas, Antonio Miloshoski, kanё nёnshkruar mbrėmjen e sė shtunės aktin e vendosjes sё marrёdhёnieve diplomatike nё mes tё Republikёs sё Kosovёs dhe Republikёs sё Maqedonisё.


"Tё bindur se vendosja e marrёdhёnieve diplomatike nё mes tё dy vendeve tona do t'i shёrbejė zhvillimit tё bashkёpunimit dhe tё mirёkuptimit tё ndёrjsellё si dhe interesave tё paqes dhe tё sigurisё nё rajon" - thuhet nё kёtё marrёveshje - Republika e Kosovёs dhe Republika e Maqedonisё kanё vendosur tё themelojnё marrёdhёniet diplomatike nё nivel ambasadorёsh, qё nga data e nёnshkrimit tё kёtij akti.


Tё dy vendet do tё ndёrmarrin hapat e nevojshёm qё nё kohёn e duhur tё hapin ambasadat e tyre dhe tė akreditojnё ambasadorёt.


******


Parlamenti i Maqedonisė ratifikoi marrėveshjen e kufirit

 

Parlamenti i Maqedonisė e ratifikoi marrėveshjen pėr demarkacionin e kufirit mes Kosovės e Maqedonisė, tė miratuar mbrėmė nga qeveritė nė Prishtinė dhe Shkup.

Pėr ratifikimin e saj, pas njė debati tė gjerė tė pėrcjell me replika tė shumta, votuan gjithsejtė 83 ligjvėnės, 72 pro dhe 11 kundėr.

Kundėrshtimet e vetme kanė ardhur nga deputetėt e partive opozitare maqedonase, tė cilat shprehin dyshimet se Qeveria dhe partitė nė pushtet, kanė hequr dorė nga disa pjesė tė territorit tė Maqedonisė.

"Ne nuk kemi asnjė dokument qė heq dyshimet tona pėr ndryshimin e kufijve tė Maqedonisė, prandaj mendojmė se ėshtė dhunuar Kushtetuta", theksuan nga opozita

"Lidhja Socialdemokrate nuk ėshtė kundėr mbylljes sė kėsaj ēėshtjeje me Kosovėn, por ėshtė kundėr mėnyrės se si mbyllet kjo ēėshtje ", tha Andrej Petrov, nga Lidhja Socialdemokrate.

Ndėrkaq, udhėheqėsit shtetėror tė dy vendeve theksuan se kjo marrėveshje ėshtė tepėr e rėndėsishme pėr paqen dhe stabilitetin e rajonit.

"Kjo marrėveshje ėshtė nė shėrbim tė thellimit tė bashkėpunimit dhe stabilitetit rajonal dhe e shpejton rrugėn e Kosovės nė procesin e integrimeve euro-atlantike", theksoi kryeministri i Kosovės, Hashim Thaēi.

Kryeministri Nikolla Gruevski ka theksuar se Maqedonia nuk humb asnjė milimetėr tokė nga territori i saj me demarkacionin e kufirit me Kosovėn.

"Nuk ka asnjė arsye pėr asnjė lloj frike nga Marrėveshja e demarkacionit tė kufirit me Kosovėn. Maqedonia nuk humbė asnjė milimetėr nga territori. Asnjėherė dhe me asnjė lloj ēmimi do tė nėnshkruanim diēka qė do tė humbnim njė milimetėr, e jo mė diēka mė shumė nga territori i Maqedonisė", ka theksuar kryeministri Nikolla Gruevski, duke reaguar ndaj dyshimeve tė shprehura nga opozita se nuk bėhet fjalė pėr demarkacion, por pėr ndryshime tė kufirit midis Maqedonisė dhe Kosovės.

Marrėveshja ėshtė pėrkrahur edhe nga bashkėsia ndėrkombėtare. Shtetet e Bashkuara tė Amerikės dhe Bashkimi Evropian kanė pėrgėzuar Kosovėn dhe Maqedoninė pėr arritjen e marrėveshjes pėr demarkacionin e kufirit mes dy vendeve.

Edhe Prishtina, edhe Shkupi, kanė deklaruar se pas marrėveshjes, pritet qė tė vendosen sė shpejti marrėdhėniet diplomatike ndėrmjet dy vendeve. /INA/

 

 

http://www.shekulli.com.al/2009/10/19/ish-zvministri-i-energjetikes-rruget-e-gazit-ne-zonen-detare-qe-duan-greket.html
 

Meta pėrgėnjeshtron Topallin: Ratifikimi i Paktit Ujor u shty

Meta pėrgėnjeshtron Topallin: Ratifikimi i Paktit Ujor u shty
 
Shekulli Online | 19/10/2009 |

TIRANĖ - Ilir Meta ka pranuar sot se Kuvendi ka shtyrė ratifikimin e marrėveshjes detare me Greqinė, ndryshe nga ē'deklaroi zyrtarisht Kuvendi i Shqipėrisė, i cili shmangu deklaraten per shtyrjen duke rishtypur nje kalendar te ri, nga i cili ratifikimi ishte hequr ne heshtje.

Sipas Metės, pakti u shty pėr ta bėrė sa mė transparente atė. "Ēėshtja ka qenė nė rendin e ditės sė Kuvendit. Shtyrja e ratifikimit ėshtė bėrė pėr tu dhėnė kohė tė gjithėve qė tė jenė tė bindur dhe tė bėrit sa mė tepėr transparent tė procesit", u shpreh sot Ministri i Jashtėm.


Meta mė tej, tha se "janė tė ftuar tė gjitha palėt tė vijnė nė Ministrinė e Jashtme dhe tė ballafaqojnė mendimet dhe matjet e tyre duke garantuar edhe njėherė se marrėveshja e detit me Greqinė ka qenė e domosdoshme dhe nuk i ka falur Greqisė asnjė milimetėr hapėsirė detare".


Kuvendi reagoi pas shkrimit nė gazetėn 'Shekulli', ku u botuan dy kalendare dhe prej te cileve dilte se ratifikimi i marrėveshjes i planifikuar per 19 tetor u hoq nga kalendari.

Para ketij botimi Kuvendi kishte heshtur, dhe ne disa deklarime la te kuptohej se nuk ishte planifikuar ne 19 tetor ratifikimi, por kjo ishte sajese e mediave.

Pas botimit te kalendareve, Kuvendi ndryshoi qendrim dhe tha se pika e ratifikimit u hoq, "sepse 19 tetori binte dite e hene dhe nuk ka mė seanca parlamentare ditėve tė hėna" (!). Por ne Kalendarin e ri ne fakt, nuk ishte me pika e ratifikimit, as te hene, as te enjte e as ne ndonje dite tjeter.

Pas kesaj kakofonie te shkaktuar nga perpjekja e Kuvendit per te shmangur nje deklarate zyrtare per shtyrjen e ratifikimit, vjen deklarata e Metes, i cili pranon se mareveshja eshte shtyre zyrtarisht nga Kuvendi.

 


*******************

 


Kulisat e marrėveshjes detare me Greqinė

Deputeti socialist Erjon Braēe analizon marrėveshjen e qeverisė pėr t'i falur territorin shqiptar Greqisė. "Familja nė pushtet po shet kufijtė e Shqipėrisė, por do tė pėrballet me shqiptarėt".


Siē edhe jeni vėnė nė dijeni, Kuvendi ka shtyrė miratimin e marrėveshjes sė shumėdebatuar pėr delimitimin e kufirit ujor mes Shqipėrisė dhe Greqisė. Si i zgjedhur i popullit a jeni njohur me pėrmbajtjen e saj dhe si do ta vlerėsonit ndarjen qė i bėn ajo kufijve detarė mes dy vendeve?


-Pėrmendėt Kuvendin, marrėveshjen, cilėsuat "tė zgjedhurin nga populli" si element vendimmarrės dhe kėrkoni njė vlerėsim. Po e bėj! "Kuvendi", qė nė Shqipėri ėshtė "biznesi personal" i kanakares Jozefinė ėshtė nė kaos total! Nuk funksionon, as mbi rregulla detyruese, as mbi ligj sovran!


Funksionon sipas "qejfit" tė zonjės Jozefinė. Ky ėshtė standardi, "qejfi" nė moshėn e saj arliset duke kujtuar cakun biologjik e del mbi ēdo gjė, aq sa askush, normal, nuk gjen kund procedurė e arsye demokratike si fill veprues nė institucionin ligjbėrės nė vend! Me "qejfin", Jozefina kalėron rregull, ligj e institucion. Dhe kėnaqet!


Sipas rregullores, duhet qė Kuvendi tė funksionojė e tė mblidhet nė bazė tė njė kalendari tre - javor. Ai ėshtė votuar e nė tė thuhet qė marrėveshja duhet votuar mė 19 Tetor. Por ėshtė festė, me njė fjalė "pushim" - siē zhargoni banal i njė administrate tė tėrė e shquan. Ēdo rishtypje e kalendarit nuk e bėn atė tė ligjshėm!!


Po sipas rregullores, Kuvendi pėr tė funksionuar nė pėrmbushje tė detyrės sė tij kushtetuese, mblidhet nė seanca plenare tri herė nė javė. Por, kriza politike qė po zhbėn Kuvendin ka pėrkėdhelur "qejfin" e zonjės Jozefinė, i cili ėshtė arsye e mjaftueshme qė ajo - sipas "qejfit" - tė urdhėrojė njė ditė punė nė javė!


Duke limituar nė ekstrem funksionet e Kuvendit, por dhe aksesin e njerėzve nė vendimmarrjen e tij. Pra, punohet vetėm tė enjte, ėshtė 22 tetor! Nė fund, pėr fundjavė, dikush pa titull ka bėrė me dije se njė kalendar i ri punė po del nė dritė, nė ditėpunėt e tij marrėveshja nuk ėshtė gjėkundi (ky ėshtė i vetmi ndryshim nė rishtypje)! Por, nuk ėshtė terhequr. Ky do tė ishte lajmi qė tė gjithė presin. Ėshtė shtyrė prej kaosit.


Kaq nga pikpamja formale. Nė thelb, unė nuk jam njohur nga Kuvendi me marrėveshjen. Nė Kuvend ėshtė depozituar njė dhjetė faqesh, nė tė cilin ndodhet njė projektligj, pėrmes sė cilit ratifikohet marrėveshja. Marrėveshja ėshtė disa faqe. Vetėm me kaq quhet i informuar Kuvendi!


Asnjė dokument shoqėrues, informues, jo mė pastaj njė relacion qė tė spjegojė rrugėn e shkurtėr tė negocimit tė kėsaj marrėveshjeje. Mbi tė gjitha, asnjė hartė administrative tė territorit, pėrfshirė nė marrėveshje. Ju siguroj, se vetėm nga kaq, as kryetarka Jozefinė dhe secili nga 74 deputetėt qė militojnė me tė, nuk kuptojnė gjė! Edhe tė zanatit qofshin.


Tamam pėr kėtė, ligjvėnėsi ka hartuar njė sėrė rregullash tė shtrira nė kohė e me pėrmbajtje, qė bėjnė tė gjerė, pėrfshirės, demokratik, procesin ligjbėrės si dhe dėgjues, ekspertues, kontrollues, vendimmarrės Kuvendin! Por, rregulla tė tilla janė zhbėrė.


Kjo ėshtė arsyeja qė Kuvendi ka "diskutuar" marrėveshjen vetėm 20 minuta! Ne vetėm njė komision, formalisht, por fshehtas! Unė disponoj relacionin e asaj mbledhjeje dhe kjo konfirmohet botėrisht! Nuk ėshtė mbledhur Komisioni i Sigurisė Kombėtare pėr t'u njohur e pėr tė diskutuar mbi tė, nisur nga sfera tejet strategjike qė mbulon.


Nuk ėshtė mbledhur Komisioni i Ekonomisė pėr t'u njohur me interesat ekonomike qė pėrfitojmė apo nga tė cilat heqim dorė nė tė. Nuk ėshtė mbledhur Komisioni i Industrisė pėr tė njohur nė detaje marrėveshjen e analizuar me qetėsi pėrmbajtjen e saj nė raport me njė sėrė zhvillimesh ekonomike e industriale tė lajmėruara si projekte nė territorin me tė cilin lidhet kjo marrėveshje.


Nuk ėshtė zhvilluar asnjė seancė debati profesional. Nuk ėshtė zhvilluar asnjė seancė dėgjimore me grupe interesi, kur shqetesimi ka qenė shumė i madh. Nė fund tė fundit kjo qė pėrshkrova tregon qartė katandisjen, nė njė kasolle banale tė Kuvendit tė Republikės, ku FAMILJA nė pushtet jashtėnxjerr, pshur i thonė nga anėt tona, nė formė projekt - aktesh, dokumenta ku materializohen interesat e saj tė paligjshme deri antikombėtare!


Pra, njohja ime me marrėveshjen ka qenė si qytetar shqiptar. Vjen prej medias, Gazetes Shqiptare sė pari, juve dhe veēanėrisht njė qytetari tė pėrgjegjshėm, profesionisti serioz Dr. Myslim Pashaj!


Pra, transparenca si detyrim themelor demokratik, i refuzuar nga Familja, prej saj dhe nga Kuvendi ėshtė plotėsuar thjesht prej shpirtit tė lirė, pėrgjegjėsisė, ndershmėrisė sė njė pjese te medias dhe zotit Pashaj! Nga kjo njohje, e cila ka qenė e thellė, nė gjykimin tim, marrėveshja ėshtė skandaloze!


Drejtoresha juridike nė Ministrinė e Jashtme, gjatė mbrojtjes qė i bėrri marrėveshjes nė Komisionin e Ligjeve deklaroi, se kjo ministri nuk kishte njė hartė tė sajėn pėr ndarjen e kufirit ujor mes dy vendeve. Sa seriozitet tregon njė fakt i tillė kur dihet qė Ministria e Jashtme ishte njė nga aktorėt kryesorė nė arritjen e kėsaj marrėveshjeje?


-Ky ėshtė njėri nga elementet seriozė tė kėtij skandali. Hartė nuk ka as tani, pas disa pėrpjekjeve pėr transparencė tė "zv ministrave" Meta, Imami! Konfirmon faktin se nė Kuvend nuk ėshtė depozituar asnjė instrument qė tė spjegojė konkretisht, nė detaje, marrėveshjen dhe efektet e saj mbi kufijtė e Shqipėrisė! Qė kjo ndodh nė Kuvend do tė thotė se njė hartė e tillė nuk egziston. Ky ėshtė krim! Nėse fshihet atėherė po fshehin njė krim! Nė fakt edhe mė gjerė se kaq!


Deri tani, nuk ka asnjė dokument qė tė na tregojė nisjen, ecurinė, konkluzionet e arritura nė negociata, ekipet negociuese, veēmas atė shqiptar, protokollet e mbledhjeve qė materializojnė negociatat, qėndrimin e tanėve nė negociata.


Mė shumė, dokumentat tona, tė palės shqiptare, synimet qėllimet, stategjinė, me tė cilat jemi paraqitur nė kėto negociata! Mbledhjet e Qeverisė sė Sali Berishės, ku janė miratuar kėto dokumenta, nė pėrcaktim tė qartė tė "kufijve" nė negociata pėrtej tė cilave asnjė zyrtar shqiptar nuk mund tė vepronte.


Nuk ka! Ndaj, kemi pėrfunduar ketu! Dimė qė kėtė proces e ka pėrmbyllur ministri i Jashtėm i periudhės, Lulzim Basha. I njėjti problematik. I tillė prej cektėsisė qė i qesh, mungesės sė njohjes, mungesės sė punės e profesionalizmit! Por dhe pėr shkak tė interesave tė FAMILJES qė pėrfaqėson. Tani shqiptarėt e njohin.


Por ajo qė tė revolton, ka tė bėjė me faktin se edhe pse ka njė kėrkesė kombėtare pėr transparencė, kjo rracė nuk lėviz asfare tė pėrmbushė kėtė nevojė! "Nuk kemi lėshuar asnjė milimetėr territor" - kaq thotė Sali Berisha! Papagajtė Meta, Imami, por dhe Feriti i lashtė-i ngritur nė detyrė tashmė, Kristaqi i sertė - i graduar Gjeneral, kėtė perserisin! Pa asnjė provė! Pa asnjė hartė!


E kur i kujton pėr tė, papagalli Ferit thotė: nuk ua japim tė gjithėve! Hartėn e kufijve tė vendit tim e vendit tėnd. Ejjjjj! Gjenerali i zėnė rob, nxiton tė korrigjojė: mes hartės e koordinatave ne zgjodhėm tė kemi koordinatat! Pra, jo hartėn. Kulmi!!


Specialistė tė fushės kanė kundėrshtuar kėtė marrėveshje duke argumentuar se ajo favorizon palėn greke, duke i falur asaj njė sipėrfaqe tė konsiderueshme ujore. A jeni njohur me argumentat qė parashtrojnė ata dhe a pajtoheni me pėrfundimet e tyre?


-Pa diskutim qė jam i njohur, deri nė detaje. Ato janė profesionale dhe dėshmojnė fakte shumė tė rėnda. Refuzim tė interesave tona, shkelje tė ligjeve tona, shkelje tė Kushtetutės sė Republikės, shkelje tė konventave ndėrkombėtare nė fuqi!


Unė nuk dua tė flas pėr favoret qė i shkojnė dikujt. Ajo qė ka shqetėsuar gjithkėnd tė interesuar, ka tė bėjė me dėmin qė i shkaktohet Shqipėrisė, atdheut tonė tė pėrbashkėt.


Detajet qė e dėshmojnė kėtė janė tė shumta, tashmė falė medias shumė tė njohura!
Unė do t'i pėrmblidhja nė njė: Janė ndryshuar kufijtė e Shqipėrisė, pėrmes njė akti thellėsisht tė errėt e jotransparent, duke cenuar rėndė sovranitetin e vendit. Tė gjitha teknikalitetet tė sjellin kėtu!


Marrėveshja percakton njė kufi tė ri detar pėr Shqipėrinė, duke i dhėnė Shqipėrisė tė drejta mbi platformėn kontinentale e nėntokėn nė anėn tonė tė kufirit, e cila pa diskutim qė ėshtė mė pak se ajo qė kemi, pra nė dėm tė interesave tona kombėtare!


FAMILJA nė pushtet, ajo na pėrfaqėson si shtet palė edhe nė kėtė rast, po i cakton shqiptarėve njė kufi tė ri, pėrmes sė cilit i detyron tė heqin dorė nga njė sėrė interesash kombėtare nė jug tė vendit, nga gjiri historik i Sarandės, nė detin Jon deri nė ngushticėn strategjike tė Otrantos, duke cenuar rėndė sovranitetin e vendit e duke na kthyer, pse jo nė njė faktor pa rėndėsi nė kėtė anė tė botės, ku na vendosi Zoti!


Kjo po ndodh e kjo duhet ndaluar. Janė kėto argumenta qė kanė detyruar tė gjithė "avokatėt civile" tė FAMILJES tė mos sqarojnė asgjė, por tė sulmojnė egėr tė gjitha faktet dhe tė gjithė ata qė i sjellin me profesionalizėm si dėshmi pėr cenim tė kufijve e sovranitetit! Kjo, nuk ėshtė transparencė, por thjesht pėrpjekje pėr "PR" nė kushtet kur njė shumicė dėrrmuese shqiptarėsh i akuzon pėr shitje!


Mendoni se pas kėsaj marrėveshjeje qėndrojnė edhe interesat ekonomike qė mund tė vijnė nga shfrytėzimi i hapėsirės ujore dhe asaj nėnujore?


-Ėshtė njė hipotezė pėr tė cilėn po mblidhet informacion, po analizohet pėr ta provuar! Por ajo qė tashmė ėshtė e qartė ka tė bėjė me faktin se duke u tkurrur nė kufijtė tanė detarė, nė gjirin e Sarandės, nė detin Jon, nė ngushticėn e Otrantos, kemi hequr dorė nga njė sėrė interesash ekonomikė nė kėtė rajon tė pėrshkuar nga njė sėrė hapėsirash e korridoresh po ekonomike! Shikoni, marrėveshja ėshtė ndėrtuar mbi njė sėrė vijėzash bazė dhe vijės sė mesme tė barazlaguar nga to.Vija bazė ėshtė jetike.


Nga ajo nisin tė gjitha pėrcaktimet dhe tė drejtat e ushtrueshme, duke nisur nga "ujėrat e brendshme" - zona midis vijės bazė e bregut; "zona territoriale" - zona deri 12 milje detare pas vijės bazė; (mbi to shteti ka sovranitet tė plotė) "zona e vijimėsisė" - zona deri 24 milje detare pas vijės bazė; "zona ekonomike" - zona deri 200 milje detare pas vijės bazė; "platforma kontinentale" - zona deri 200 milje detare nėn ujė pėrtej vijės bazė.


Pėrcaktimi i gabuar i vijės bazė pėr shkak tė pėrdorimit skandaloz kundėr interesave tona tė konventave ndėrkombėtare, jo vetėm ka tkurrur kufijtė tanė, pra ka sjelle gabimisht kufirin mė pranė nesh, nė dėmin tonė, por dhe ka lėshuar njė sėrė interesash ekonomike.


Mė sipėr mė pyetėt pėr hartėn administrative, ajo do duhej tė tregonte kufijtė e rinj. Por vetėm kaq nuk mjafton. Qeveria do tė duhej tė na paraqiste dhe njė hartė tė interesave ekonomike nė kėtė rajon, atyre qė po shfrytėzohen tani.


Por edhe tė interesave potenciale ekonomike, pėr shkak tė projekteve tashmė tė formalizuar nė marrėveshje,tė tjera ndėrshtetėrore apo tė grupeve tė mėdha tė biznesit qė kalojnė e do tė zhvillohen nė kėtė rajon!


Dyshimet janė tė mėdha! Papagalli nė detyrė, Ferit, u mundua tė largonte mendjen prej tyre, veēanėrisht prej atyre qė kanė tė bėjnė me naftėn. por ja qė ka dėshmitarė e dėshmi qė kėto interesa kanė qenė tė njohura prej dekadash, jo tani, e prej tyre me kėtė marrėveshje po heqim dorė!


Nėse vėrtetohen edhe nė lėmin e interesave ekonomike - kombėtare janė edhe ato, atėherė kemi tė bėjmė me njė krim tė dyfishtė! Marrėveshja merr edhe natyrėn korruptive, e cila ėshtė shenja mė dalluese e Qeverisė aktuale nėn ndikimin e interesave tė gjera tė FAMILJES! Nė kundėrshtim me interesat e ēdo shqiptari!!


Ndėrkohė gjatė kėtyre ditėve kreu i Ministrisė sė Jashtme disa herė ka dalė hapur nė mbrojtje tė kėsaj marrėveshjeje, pavarėsisht se mė parė forca qė ai drejton e kishte kundėrshtuar, duke akuzuar PS-nė pėr veprimeve qė nxisin urrejtjen konfliktin mes dy vendeve.... Madje, dhe pėr mosnjohje tė marrėveshjes, duke i ftuar nė zyrėn e tij pėr t'u dhėnė detaje..

-T'u them diēka: Njė njeri qė pėshtyn kurdo e ngado, patjetėr qė lėpin! Ky ėshtė, e bėri! Nejse! Ai nuk e njeh fare marrėveshjen! Ai nuk di asgjė pėr tė, thjesht ka dėgjuar nėpėr tė, duke e pasur mendjen gjetkė - Ledian!


Pėr nj arsye tė qenėsishme: ai nuk lexon! Ėshtė i mbushur me banalitetin e njė shqiptari tė rėndomtė, tė mbetur shumė pas nė kohė, pėr shkak tė dijeve tė kufizuara por edhe pėr shkak tė harxhimit tė ditės sė Perėndisė me aktivitete tė padenja pėr njė zyrtar tė shtetit, interesash familjare, biologjike e politike, duke lėnė mėnjanė detyrimin pėr t'u pėrshtatur me kohėn dhe dokumentat, parimet, interesat qė zhvillohen bashkė me kohėn!


Por, mesa duket, "nėnteja" e Sali Berishės si "mbipeshė e mishtė" nė Qeveri, nga roli i "topes sė artė" nė "kandarin politik" qė i krijoi Familjes mundėsinė tė bėjė Qeverinė, ka marrė pėrsipėr tė sulmojė, i paguar nga taksat tona, opozitėn nė kėtė vend.


I qoftė e lehtė! Por, bashkimi nė kėtė marrėveshje antikushtetuese, pėr interesa tė ulėta, banale do ta zhbėjė deri nė fund. I zhbėrė ėshtė politikisht! Pantallonat e verdha e xhaketa gurkali, ashtu siē linja e riaktivizuar Tiranė -Beograd me tė dhe Jeremiē si pasagjerė, nuk e ribėjnė dot!


Nė njė moment kaq tė vėshtirė, opozita gjendet jashtė Kuvendit. Ēfarė do tė bėjė ajo pėr tė mbrojtur interesat teritoriale tė vendit?


Tashmė ėshtė publike. PSSH-ja ka formalizuar angazhimin e saj pėr ta sulmuar marrėveshjen nė Gjykatėn Kushtetuese. Ēėshtja nuk ėshtė politike, por thellėsisht kushtetuese. Madje, ėshtė vėshtirė tė besohet si produkt i vendimmarrjes politike!


Mė shumė duket afėr vendimmarrjes sė paaftė deri korruptive, gjithnjė tė diktuar nga nevoja dhe interesat e FAMILJES! Njė burrė me kurajė si Berisha, tė vret, siē vrau nė Gėrdec, por edhe tė shet Atdheun, siē nė kėtė rast!


Pikėrisht pėr kėtė, Gjykata ėshtė vendi mė legal pėr t'u gjykuar si akt antikushtetues! Mesa duket, iniciativa e PS-sė do tė mbėshtetet dhe nga faktore tė tjerė ineteresi.


Tė gjithė legjitimohemi, nė pėrmbushje tė detyrimit kushtetues - nė kėrkesėn tonė pėr gjykimin e marrėveshjes nė Gjykatėn Kushtetuese, nisur nga interesi kombėtar, si interes themelor i PS-sė, partive tona edhe i opozitės si e tėrė! Paraqitja e kėrkesės nė Gjykatė e detyron kėtė tė fundit tė bllokojė miratimin e kėsaj marrėveshjeje nga Kuvendi i kanakares Jozefinė!


Ka shumė dyshime rreth lirisė kushtetuese tė Gjykatės, sidomos pėr kėtė rast. Por, kjo ėshtė e vetmja mundėsi.


Natyrisht, ne i kėrkojmė pushtetit tė FAMILJES tė ndalė presionin mbi Gjykatėn, i cili ka qenė permanent pėr ēėshtje tė tilla me ndjeshmėri kaq tė madhe! Jemi nė kushtet kur sistemi ka rėnė ndaj kjo e bėn tė forte dyshimin. Por kėsaj radhe FAMILJA ka e do tė ketė pėrballė njė Shqipėri tė madhe!


Debatet nė Kuvend: Ku ėshtė harta?

Mė poshtė ėshtė njė pjesė e debatit nė mbledhjen e shqyrtimit tė projektligjit "Pėr ratifikimin e marrėveshjes ndėrmjet Republikės sė Shqipėrisė dhe Republikės sė Greqisė pėr delimitimin e zonave tė tyre pėrkatėse tė shelfit kontinental dhe tė zonave tė tjera detare, qė u pėrkasin nė bazė tė sė drejtės ndėrkombėtare".


Qeveria pėrfaqėsohej nga Ledia Hysi, drejtore Juridike nė Ministrinė e Jashtme, zoti Valeri Veriga, specialist nė Drejtorinė Juridike nė Ministrinė e Mbrojtjes, drejtoresha e Institutit Gjeografik tė Ushtrisė dhe drejtoresha e Drejtorisė sė Marrėdhėnieve me Greqinė nė Ministrinė e Punėve tė Jashtme.


Ndėrsa ata qė pyesin janė deputetėt e PD-sė, sepse opozita mungon nė Parlament.
Paulina Hoti - Desha tė di, ky sistemi gjeodezik ėshtė i njėjtė pėr Shqipėrinė dhe pėr Greqinė, duke iu referuar marrėveshjes, atėherė, nėse ėshtė i njėjtė, pėrse nuk kemi njė hartė tė pėrbashkėt?


E kuptova qė nuk mund t'i bashkėngjitet konventės dhe marrėveshjes, sepse dėrgohet nė OKB dhe nė vende tė tjera mund tė ndryshojė, por ne flasim pėr njė marrėveshje midis Shqipėrisė dhe Greqisė dhe kemi njė sistem tė pėrbashkėt.


Qoftė pėr miratimin mes tė dyja shteteve, palė tė kėsaj marrėveshjeje, a nuk mund tė kemi njė hartė tė pėrbashkėt qė mund tė mos depozitohet nė OKB, por tė paktėn ne tė miratojmė njė hartė sot. Nesėr mund tė ndryshojė sistemi gjeodezik, mund tė ndryshojė edhe harta.


Por, ne kemi njė hartė tė pėrbashkėt nė momentin qė ndryshon sistemi gjeodezik, ndryshon edhe harta dhe do njė miratim tė dytė, apo jo?


Ilir Rusmali - Falemnderit, zonja Hoti!
Tė pėrgjigjet zonja Zeka.


Miranda Zeka - Harta qė kemi pėrdorur ėshtė hartė e pėrbashkėt dhe e miratuar nga tė dy palėt, ajo do tė jetė dhe nuk kemi pėrse tė pėrdorim sisteme tė ndryshme. Kemi zgjedhur, pikėrisht, sistemin botėror qė tė jetė i pėrbashkėt.


Viktor Gumi - Shqetėsimin e zonjės Paulina e shikoj nė kėtė kėndvėshtrim, pavarėsisht se si ėshtė praktika ndėrkombėtare nė OKB depozitohet apo jo harta, nė Kuvendin e Shqipėrisė njė dokument zyrtar me hartė bashkėlidhur kėsaj marrėveshje duhet tė ekzistojė, pėrndryshe s'mund tė miratosh koordinatė.


Ilir Rusmali - Siē na treguat librin, unė do t'ju lutesha tė na tregonit hartėn, faqen e librit, e para.


E dyta, besoj se jemi tė gjithė dakord, neni qė bėn fjalė pėr koordinata i referohet pikave preēize. Pika, e dini ju se ē'ėshtė, nuk po e them unė. Nė qoftė se do tė marrim dhe do tė pėrdorim shkallė zvogėlimi nė njė hartė dhe harta punon me shkallė zvogėlimi pika nuk ėshtė mė pikė.


Pika nė hartė ėshtė njė kilometėr, do tė thotė nė qoftė se ne duam saktėsinė e dokumentit na duhet koordinata, nė qoftė se duam tė kemi pamje vizive na duhet harta. Harta nuk mund tė jetė kurrė mė shumė e rėndėsishme sesa koordinata dhe harta nuk e zėvendėson dot koordinatėn.


Pėr nevojėn qė kanė anėtarėt e komisionit, mund tė na e tregoni, ta shohim vizualisht hartėn, e keni apo jo?


(Debat nė sallė)
Ledia Hysi - Nuk e di nė qoftė se mund tė shtoj edhe diēka tjetėr, thjesht pėr saktėsi? Ju pėrmendėt se nė qoftė se ndryshon sistemi gjeodezik, ndryshon dhe harta.


Nuk ndryshon harta, se i bie qė tė dyja palėt tė kenė tė njėjtin sistem dhe koordinatat janė tė njėjta, vetėm ndryshon paraqitja, por si hartė dhe si largėsi mbeten tė gjitha njėsoj. Mėnyra se si procedohet, koordinatat e futura nė sistem nxjerrin hartėn.


Ilir Rusmali - Hartėn, qė ne do tė varim te zyra e komisionit, do ta prodhoni pasi tė hyjė nė fuqi ky ligji?

Miranda Zeka - Sigurisht. Do ta hartojmė, pasi ta kemi miratuar. S'mund tė hartojmė njė hartė tė pamiratuar mė parė.


Ilir Rusmali - Shumė mirė. Shumė e drejtė. Ju mund ta mbyllni librin.
Dashnor Sula - Ne kėrkuam hartėn e asaj ē'ka po diskutoni ju, qė pasi ta shohim ta miratojmė. Hartėn e kufirit detar qė pėrcakton marrėveshjen me Greqinė. Kaq kėrkuam. Nuk kėrkuam hartėn e Shqipėrisė.


Ilir Rusmali - Zoti Sula, harta e kufirit detar ėshtė ai libri i madh atje.
Dashnor Sula - Po mos tė thonė qė do ta sjellin pasi tė miratohet.
Ilir Rusmali - Iu referua pyetjes sime dhe pyetja ime nuk kishte lidhje me atė librin, kishte lidhje me diēka tjetėr.

 
 
 
 
http://www.balkanweb.com/gazetav5/artikull.php?id=67453
 
Pronari grek paguan 3 600 euro te "bleje" nuse shqiptare
» Dėrguar mė: 19/10/2009 - 10:28


FIER-Ka nisur si njė lojė me sms nė numrin e lėnė nė televizor nė njė nga kanalet qė aplikojnė chat-in pėr njohje tė reja dhe pastaj ėshtė kthyer nė version “t’i zhvatim ndonjė para”. Kjo ėshtė pak a shumė historia mes 21-vjeēares Nexhmie Sitaj nga Kamshishti i Fierit me Idajet Elezin, ndėrmjetėsin shqiptar tė “afendikoit” grek, tė cilit i kishte shkrepur pėr nuse shqiptare. “Afendikoi” i ka paguar deri nė 3600 euro fierakes nga Kamshishti, me qėllim qė ajo tė bėnte dokumentet dhe si formė ndihme pėr familjen e saj, por pikėrisht nė kėtė moment vajza kishte ndėrprerė ēdo lidhje me tė. Greku dėrgoi menjėherė punėtorin e tij shqiptar nė Vlorė, pėr tė marrė paratė mbrapsht nė rast se vajza kishte ndėrruar mendje. Ndėrsa nuk ka parė asnjė mundėsi pėr ta bindur 21-vjeēaren Elezi, e ka denoncuar kėtė nė policinė e Vlorės. Oficerėt e antikrimit ekonomik tė policisė sė Vlorės e kanė klasifikuar zhvatjen e parave si “vjedhje me anė tė mashtrimit” nga ana e vajzės, akuzė kjo e mjaftueshme pėr arrestimin e saj. Sitaj ėshtė arrestuar tė shtunėn nė fshatin e saj nga policia e Vlorės.
Ngjarja
Lidhja mes Sitajt dhe grekut mėsohet se ka zgjatur rreth 4 muaj. Elezi kishte gjetur njė mėnyrė origjinale pėr tė ndihmuar pronarin e tij grek, tė cilit i ishte tekur tė martohej me njė shqiptare. Vitet e punės tek pronari kishin krijuar edhe njė miqėsi mes tyre. Elezi nxori njė njoftim pėr vajza qė do tė donin tė martoheshin me njė pronar grek, nė njė televizion ku aplikohet njė chat pėr tė krijuar njohje tė reja. Numrit i ishte pėrgjigjur Sitaj, por mėsohet se i ishin pėrgjigjur edhe dy femra tė tjera nga Vlora. Ndėrsa dy vlonjatet nuk i janė dukur tė denja dhe tė besueshme pėr t’u martuar me “afendikoin”, Elezi ka pėrqendruar bisedimet tek Sitaj. Kanė folur nė telefon dhe gjithnjė me ndėrmjetėsinė e Elezit pėr vetė faktin se biseda donte dhe njė pėrkthyes. Ndėrkohė, me anė tė transfertave tė parave nėn emrin qė kishte dhėnė vajza, por qė mė vonė rezultoi se ishte i tezes sė saj, greku i kishte nisur Sitajt 600 euro pėr tė bėrė pasaportėn dhe dokumente tė tjera tė nevojshme. Aq shumė i kishte pėlqyer grekut Sitaj nė takimin e parė dhe tė vetmin qė ata kishin pasur nė Vlorė njė muaj mė parė, sa i kishte dhėnė nė dorė dhe me transferta tė tjera edhe rreth 3000 euro. Paratė Sitaj i kėrkonte nė formė ndihme pėr familjen e saj, ose pėr dokumentet qė ajo i thoshte se po bėnte pėr vizė. Nė momentin qė greku ka dyshuar se kjo ishte njė lojė e vajzės shqiptare pėr t’i marrė sa mė shumė para tė mundej dhe i ka kėrkuar veprime konkrete pėr t’u martuar, vajza mėsohet se ka ndėrprerė ēdo kontakt me tė dhe Elezin. Greku nuk ia ka falur Sitajt zhdukjen e paratė dhe e ka denoncuar nė policinė shqiptare. Ngjarja ėshtė marrė seriozisht nga policia e Vlorės, ndėrsa veprimet hetimore po mbikėqyren nga Drejtoria e Antikrimit Ekonomik nė qendėr. .

 

 

http://www.gazeta-shqip.com/artikull.php?id=73439 
  17/10/2009
 

Hoxha: Nuk i kemi falur asnjė milimetėr Greqisė

Ish-sekretari i pėrgjithshėm i MPJ rrėfen negociatat

Eva Gjura

Ish-sekretari i pėrgjithshėm i Ministrisė sė Jashtme, Ferit Hoxha, aktualisht ambasador i Shqipėrisė nė OKB, sqaroi dje para auditorit nė Universitetin Europian tė Tiranės marrėveshjen pėr ndarjen e ujėrave territoriale me Greqinė. Duke qenė njė prej hartuesve tė saj, ai theksoi se debatet pėr kėtė marrėveshje, tė zhvilluara deri mė tani nė shtyp, janė abuzime dhe janė bėrė nė bazė tė hamendėsive, duke mos ofruar asnjė fakt apo argument tė vėrtetė qė tė kundėrshtojnė qėndrimin e qeverisė. Duke hedhur poshtė kategorikisht kėta zėra, ambasadori Hoxha theksoi fort se pala shqiptare nuk i ka falur asnjė milimetėr nga hapėsira e saj detare shtetit fqinj grek. "Ne nuk kemi lėnė asnjė centimetėr dhe nuk kemi dhuruar asnjė metėr nga hapėsira jonė detare", u shpreh Hoxha, duke theksuar se pala shqiptare nuk ka hyrė nė bisedime pėr tė fituar mė shumė se sa i takon Shqipėrisė, por vetėm pėr tė ndarė dhe pėr ta bėrė detin njė pikė takimi dhe jo njė brez ndarės me Greqinė. Pėr gati 20 minuta ai analizoi faktin se Shqipėria dhe Greqia, si dy vende fqinje bregdetare, nuk i kanė pėrcaktuar asnjėherė mė parė kufijtė detarė ndėrmjet tyre, pasi nė protokollin e Firences, mė 26 korrik 1926, ėshtė pėrcaktuar vetėm kufiri tokėsor. Ai sqaroi se ka qenė pala shqiptare qė nė vitin 1993 kėrkoi tė vendoset edhe kufiri detar, por kjo ēėshtje nuk ėshtė diskutuar mė deri nė vitin 2006. Nė atė kohė, pala greke, thekson Hoxha, ėshtė angazhuar mė seriozisht pėr realizimin e saj pas publikimit nė njė tė pėrditshme shqiptare tė njė harte qė pėrcaktonte vendin se ku po kėrkohej nafta nė det nga njė kompani e huaj e licencuar prej qeverisė shqiptare. U ngrit pretendimi se po kėrkohej tė shfrytėzohej nė njė territor, i cili, sipas pėrllogaritjeve greke, gjendet nė njė hapėsirė detare qė koincidon me atė qė do tė ishte vija mediane, nėse do tė ishte ndarė hapėsira detare mė parė. Duke mos pasur kundėrshtim pėr kėtė kėrkesė, theksoi Hoxha, pasi pala shqiptare ishte e interesuar pėr tė krijuar kufirin ujor, qeveria shqiptare ka pranuar dhe ka ngritur grupin e punės, i cili ka filluar negociata me palėn greke. Ish-sekretari i pėrgjithshėm i ministrisė, vlerėsoi se bisedimet janė zhvilluar mbi disa parime, duke marrė pėr shembull edhe vende tė tjera qė kanė pėrcaktuar Shelfin e tyre kontinental. "Takimet janė bėrė sipas standardeve qė kėrkohet dhe nuk ėshtė zhvilluar asgjė nė mėnyrė tė fshehtė apo jo transparente", u shpreh diplomati Hoxha. Duke kundėrshtuar deklarimet nė media, Hoxha theksoi se nuk ėshtė e vėrtetė qė vija ndarėse e pėrcaktuar nė marrėveshje ka ndryshuar nga vija e vjetėr e pėrcaktuar mė parė. Ai sqaroi se midis bregdetit shqiptar dhe ishujve grekė nuk ekziston asnjė koordinatė e saktė gjeografike. Mė pas Hoxha, ashtu si edhe kundėradmirali Kristaq Gerveni, ka hyrė nė disa terma teknikė, duke shpjeguar hartimin e marrėveshjes. Duke u ndalur te Konventa e Detit ai theksoi se gjiri i Sarandės ėshtė gji i mbyllur dhe llogaritja e koordinatave nuk ka filluar nga qyteti, por nga dy kepet qė e pėrcaktojnė kėtė gji. Ai tha se kufiri detar, sipas marrėveshjes, ėshtė bėrė duke u bazuar tėrėsisht nė metodat bashkėkohore tė pėrcaktimit tė kufirit detar dhe mbi parimet qė respektojnė legjislacionet shqiptare nė fuqi. Mė pas ka qenė kundėradmirali Gėrveni, i cili pėr mė shumė se dy orė ka shpjeguar me detaje dhe me harta tė gjithė marrėveshjen, nga e cila, sipas tij, rezulton se ėshtė ndarė thjesht kufiri detar dhe nuk i ėshtė falur shtetit fqinj asnjė milimetėr hapėsirė ujore. Kundėradmirali sqaroi edhe pozicionet nga ku ėshtė nisur matja e pėrcaktimit tė kufirit detar, mėnyra sesi bėhet, duke pasur parasysh tė drejtėn detare dhe ka theksuar se hapėsira mes kufirit dhe bregut nuk ėshtė 22 km sa pretendohet nė media dhe nga disa ekspertė, por 39.8 km.


http://www.shekulli.com.al/2009/10/18/historia-jone-dhe-ramiz-alia.html
 

Historia jonė dhe Ramiz Alia

Afrim Krasniqi | 18/10/2009 |

Kur udhėheqėsi i fundit i regjimit komunist nė Shqipėri, Ramiz Alia, paraqitet pėrballė medias pėr tė folur mbi tė kaluarėn, natyrisht qė zgjon kureshtje dhe vėmendje tė veēantė. Shqipėria e asaj periudhe, ndonėse njė model ekstrem i sistemit njėpartiak, ende nuk njihet sa duhet nga publiku dhe brezat e rinj. Arkivat e tė shkuarės janė ende tė pahapura, dosjet sekrete zyrtare dhe individuale konsiderohen ende sekret shtetėror, zyrtarėt pėrgjegjės pėr krimet e shumta fituan amnisti ose pafajėsi.

Kėto zhvillime vijnė nė kontrast me prezencėn aktive mediatike e publike tė lidershipit komunist. Ėshtė e pamundur tė gjendet njė muaj, gjatė tė cilit nuk kemi pasur intervista, komente dhe kujtime personale tė bashkėshortes sė diktatorit Hoxha, pasuesit tė tij Alia, bashkėpunėtorėve tė afėrt si Rita Marko, si dhe njė numėr tė madh drejtuesish tė ish sigurimit, tė policisė sekrete, tė ushtrisė komuniste, tė aparateve tė Komitetit Qendror apo komiteteve tė partisė, apo edhe tė stafeve tė afėrta politike, diplomatike e deri teknike tė diktatorit. Tė gjithė kėndojnė njė refren: tregojnė heroizmat e mėdha politike e diplomatike, bėmat e mėdha pėr atdheun, skenarėt hollivudianė tė shėrbimit sekret kundėr CIA-s apo KGB-sė, sukseset e mėdha tė regjimit tė kaluar nė ekonomi e rend publik, kujtimet pėr natyrėn humane tė diktatorit dhe mbyllen me kritika e kėshilla pafund pėr regjimin e sotėm demokratik.

Kėtė refren mund ta ndryshojė vetėm njė njeri, ai qė pėr 40 vjet ishte krahu i djathtė i diktatorit Hoxha, pėr 5 vjet pasues i tij nė krye tė regjimit komunist, pėr 9 vjet kryetar i shtetit komunist dhe pėr rrethana aksidentale, njė vit President i sistemit pluralist, i zgjedhur nga shumica parlamentare e Partisė sė Punės. Ramiz Alia ka botuar disa libra, ka dhėnė shumė intervista, por tė gjitha nė thelbin e tyre ngjajnė me fjalimin e tij tė datės 8 nėntor 1986, kur nga skena e Pallatit tė Kongreseve betohej pėr vazhdimėsinė e punės, veprės, idealeve dhe regjimit tė Enver Hoxhės. Ai ishte njeriu mė inteligjent nė Byronė Politike, por jashtė saj, ishte njė si ata, madje mė besniku, mė i denji pėr tė vijuar rrugėn e Enver Hoxhės. Ai nuk sqaron asnjė ngjarje historike, nuk pranon asnjė kritikė dhe asnjė pėrgjegjėsi, dhe nė fund, nuk pranon as sistemin e sotėm, madje ēdo deklarim, ashtu si ky i fundit nė TCH, e mbyll me thirrje patetike "sot njerėzit kėrkojnė Enver Hoxhėn".

Ramiz Alia ka tė drejtė nė pozicionin qė ka zgjedhur, ai nuk mund tė ndryshojė, nuk mund tė tjetėrsohet, nuk mund tė shfaqet dikush qė nuk ka qenė, dikush qė nuk ėshtė dhe dikush qė nuk mund tė jetė. Njė javė mė parė Gorbaēov dha njė intervistė pėr median gjermane dhe pėr tė shumtėn herė e cilėsoi fatkeqėsi e gabim historik modelin stalinist, tė cilin edhe ai vetė e drejtoi, ndėrtimin e Murit tė Berlinit dhe vetė filozofinė, mbi tė cilat u ngrit sistemi ideologjik nė BRSS-sė.
Alia nė Shqipėri i vetėshpallur Gorbaēov, nuk pranon asnjė kritikė mbi tė kaluarėn, mbi regjimin, mbi diktatorin, mbi politikat armiqėsore ndaj kritikėve, disidentėve, komuniteteve fetare, apo mbi ēmenduritė refuzuese diplomatike ndaj botės perėndimore.

Ndryshe nga Gorbaēovi, Alia vijon tė na tregojė se ai dhe diktatori Hoxha gjithēka e kanė bėrė pėr atdheun, se kanė qenė idealistė, se e gjithė bota kishte gabuar kurse ata jo. Ai vijon tė akuzojė amerikanėt pėr sabotim nė vitet '40, tė akuzojė rusėt pėr sabotim nė vitet '60, tė akuzojė gjermanėt pėr sabotim nė vitet '80, tė akuzojė italianėt dhe tė gjithė perėndimin pse nuk ndihmuan me para regjimin komunist dhe nė fund, t'i akuzojė tė gjithė se nxitėn ndryshimet nė Shqipėri. Ai premton se do tė zbardhė historinė e vendimmarrjes pėr Murin e Berlinit, por nė fakt na tha vetėm sesi ēmenduria komuniste e bėri qesharake Shqipėrinė nė njė konferencė ndėrkombėtare, ku kėtė burrė tė madh shteti donin ta nxirrnin nga salla dhe ai nuk dilte! Ai premton tė tregojė si ra Muri i Berlinit nė Shqipėri, por nė fakt tha tė kundėrtėn.

Nė dėshminė e tij, Alia thotė se priti studentėt e dhjetorit pėr tė shmangur gjakderdhjen! Pse gjakderdhje nė dhjetor '90? Kush po kėrcėnonte, kush kishte armė pėrveē sigurimit tė shtetit dhe policisė sė tij? Pėrse kėrkesa pėr pluralizėm edhe pas 19 vjetėsh konsiderohet prej tij si kėrkesė pėr gjakderdhje? E vėrteta ėshtė se nė shkurt - mars 1991, kur studentėt u ngritėn kundėr emrit dhe bustit tė Hoxhės nė Universitet, vendi rrezikoi gjakderdhjen dhe jo pėr shkak tė studentėve, por pėr shkak tė atyre qindra e mijėra ushtarakėve militantė komunistė qė Alia kishte nė Shkollėn e Bashkuar dhe qė kėrcėnonin Tiranėn me manifestim me armė!

Kurrė nė fjalimet e tij Alia nuk e ka konsideruar tragjedi vendosjen e regjimit komunist nė Shqipėri, pėrkundrazi, e ka konsideruar dhe vijon ta konsiderojė tė tillė ngjarjen e 20 shkurtit, rrėzimin e bustit tė diktatorit. Pėr Ramiz Alinė pluralizmi "paqėsor" ishte ai i bashkėjetesės me emrin, bustet dhe trashėgiminė e diktatorit Hoxha, i dėnuarit me burg pėr kėdo qė kritikonte emrin e tij, i kalimit nė subjekte elektorale tė organizatave tė masave, leva tė PPSH-sė.

Alia, Hoxha dhe shokėt e tyre bėnė ēfarė kishin nė dorė, e braktisėn Kosovėn nė emėr tė dashurisė pėr Titon, e braktisėn fatin tonė perėndimor nė emėr tė dashurisė pėr Stalinin, dhe kėshtu, e shndėrruan Shqipėrinė nė njė burg tė madh, ku ndalohej edhe besimi nė Zot. Ata ndėrtuan mė shumė burgje sesa universitete, mė shumė e kampe internimi sesa rrugė apo shkolla, mė shumė varre masive pa emėr sesa spitale. Ata shpallėn armiq jo vetėm kundėrshtarėt politikė, por edhe fėmijėt e tyre, madje kėta tė fundit ende pa lindur konsideroheshin armiq. Ata e izoluan vendin, e kthyen atė nė njė ishull fatkeq, ku njė duzinė bllokmenėsh jetonin luksin, kurse 3 milionė shqiptarė jetonin nė skllavėri moderne. Ata i shpallėn luftė botės dhe vetė natyrės njerėzore, krijuan modelin e njeriut tė ri, pa identitet, pa personalitet, pa mendim, pa liri, pa kurajė, pa tė drejtė tė marrė asnjė vendim pėr veten e tij.

Ata e shpallėn me ligj sferėn private si pronė shtetėrore, futėn konceptin e luftės sė klasave deri te krevati bashkėshortor, shkatėrruan ekonominė, pronėn private, shpėrdoruan pronėn publike, deformuan historinė dhe identitetet kombėtare, shpallėn armiq themeluesit e shtetit shqiptar kurse vetveten, heronj kombėtar. Ata i hodhėn eshtrat e Fishtės nė lumė dhe librat e Konicės nė zjarr, ata nuk lejuan Nėnė Terezėn tė vizitonte Shqipėrinė dhe asnjė shqiptar tė vizitojė tė afėrmit e tij jashtė ishullit stalinist; ata dogjėn kisha e xhami, klerikėt i vunė para pushkatimit, Zotit i shpallėn luftė dhe nė fund, na hodhėn nė det si endacakė.

Kėshtu, ata ia arritėn qė pas 45 vjet keqqeverisjeje ta shndėrronin Shqipėrinė nė vendin mė tė varfėr nė Evropė dhe popullin shqiptar nė kontigjent anijesh nė eksode biblike nga vendi i tyre. Alibia se ata bėnė shtet, ruajtėn qetėsinė, sollėn drita apo luftuan analfabetizmin, janė tė papranueshme pėr njė grup individėsh, qė nė emėr tė njė ideologjie tė huaj, na morėn lirinė dhe bashkė me tė, thelbin e jetės, ne, prindėrve dhe gjyshėrve tanė. Kjo ishte trashėgimia qė na lanė, kjo ėshtė gjithēka, pėr tė cilėn ata nuk flasin, nuk dėshmojnė, dhe asnjėherė nuk kėrkojnė ndjesė.

Sot ata janė tė dėnuar tė jetojnė nė liri dhe nė njė sistem, i cili tė vetmen mangėsi ka ekzistencėn ende tė sjelljes dhe mentaliteteve komuniste, gjė pėr tė cilėn, edhe nė kėtė rast pėrgjegjėsia duhet kėrkuar pikėsėpari tek Alia, sistemi enverist dhe pėrzgjedhja e tij mė 1990 - '91. Paradokset e tranzicionit bėnė qė shoqėria tė paguajė kompensimin e javėve tė burgut tė ish nomenklaturės dhe jo vitet e dekadat e burgut tė mijėra ish - disidentėve dhe pėrndjekurve politikė; qė burgjet politike tė shkatėrrohen dhe tė mos kemi njė muze vuajtje; qė libraritė tona tė mos kenė dėshmi tė librit tė zi tė komunizmit, por kujtime patriotike tė anėtarėve tė Byrosė; qė klasa jonė politike mos tė dominohet nga pasardhėsit e Fishtės, Konicės, Frashėrit, Mjedės por nga pasardhėsit e atyre qė drejtuan gjatė diktaturės; qė lodhja dhe zhgėnjimet nga e kaluara tė na shndėrrojnė nė njė shoqėri apatike, pa kujtesė dhe memorie tė duhur politike e qytetare.

Sot ne jemi gjithashtu tė dėnuar tė bėjmė kompromise jomorale; t'i bėjmė intervista Alisė, e Co. nė shkėmbim tė pyetjeve tė lehta e komplimenteve; tė pranojmė produktet neokomuniste tė tij si produkte tė sistemit demokratik; tė mos kemi kurajėn pėr tė gjykuar asnjė krim tė sė kaluarės pėrderisa demokracia solli edhe zhgėnjime; dhe sė fundi, tė pranojmė se Shqipėria e vitit 2009 ende tė mos shihet nga tė huajt si njė shoqėri demokratike, por njė produkt i papėrfunduar ish komunist. Por ēdo vėshtirėsi e sotme, pavarėsisht revoltės qė na ngjall, nė thelb mbetet mė e vogėl, mė e pa dhimbshme, mė pa pasoja dhe mė pak dramatike se ēdo sekondė e jetės tonė nėn diktaturė.

Lehtėsimi i vetėm qė vjen nga e gjithė kjo histori janė fėmijėt tanė, tė cilėt, pavarėsisht vėshtirėsive, nė asnjė rast nuk do tė jenė tė kėrcėnuar tė jetojmė tmerrin pa fund qė jetuan prindėrit tanė. Dhe pėr kėtė natyrisht, qė merita nuk ėshtė e Alisė, por e brezit tė dhjetorit '90 dhe e tėrė atyre qė mė shumė se pushtetin personal deshėn dhe iu pėrkushtuan idealeve demokratike dhe euroatlantike, tė cilat ATA i refuzuan qė mė 1944.

 

 

 
http://www.shekulli.com.al/2009/10/17/ferit-hoxha-greket-e-duan-detin-per-naften.html

Ferit Hoxha: Grekėt e duan detin pėr naftėn

A.Rr. | 17/10/2009 |
 
Ferit Hoxha: Grekėt e duan detin pėr naftėn

Drejtuesi i grupit tė punės sė marrėveshjes rrėfen se Greqia e kėrkoi kufirin nė 2006, kur firma MEDOIL tha se kishte naftė nė Jon


Ish - Sekretari i Pėrgjithshėm i Ministrisė sė Jashtme, drejtuesi i grupit tė punės pėr hartimin e marrėveshjes detare me Greqinė, Ferit Hoxha, ka sqaruar dje bisedimet dypalėshe tre- vjeēare me homologėt helenė.


Pasi bėri njė pėrshkrim tė sfondit historik tė sė kaluarės, lidhur pėr kėtė problem, Hoxha theksoi se pala greke ėshtė interesuar pėr pėrcaktimin e kufijve detarė nė vitin 2006, vetėm pasi ėshtė informuar pėr kėrkime nafte qė po kryeshin nė atė zone.

Historiku


Ambasadori i vendit tonė nė OKB, Ferit Hoxha sqaroi se Shqipėria dhe Greqia, si dy vende fqinje bregdetare, nuk kanė pėrcaktuar asnjėherė mė parė kufijtė detarė nėdėrmjet tyre. Protokolli i Firences i 26 Korrikut 1926, pėrcakton vetėm kufirin tokėsor.


Mė 9 prill 1993, gjatė takimit tė komisionit miks shqiptaro-grek, nga zėvenėdėsministri i atėhershėm i jashtėm, i ėshtė propozuar palės helene qė tė bėhej njė marrėveshje pėr ujėrat e pėrbashkėta dhe shelfin kontinental. Pala greke nuk dukej tė ishte e pėrgatitur tė bėnte tė njėjtėn gjė.


Ky problem ėshtė ngritur po nga zv. ministri edhe nė qershor tė vitit 1993, gjatė nėnshkrimit tė marrėveshjes mes dy MPJ-ve, por pala greke nuk ka kthyer asnjėherė pėrgjigje dhe nuk tregoi asnjėherė ndonjė interes. Edhe ish kryeministri Meksi, nė maj 1993, e ka ngritur si problem, por pėrsėri qėndrimi i palės tjetėr nuk ka ndryshuar deri nė vitin 2006.


Kėrkimet e naftės


"Kėrkesa e palės greke pėr t'u angazhuar nė kėtė ushtrim, erdhi pas publikimit nė njė tė pėrditshmeje shqiptare tė njė harte qė pėrcaktonte vendin se ku po kėrkohej naftė nė det, nga njė kompani e huaj, e licencuar nga qeveria shqiptare, Medoil", - theksoi Hoxha.


Ai vijoi mė tej: "me pretendimin se po kėrkohej tė shfrytėzohej nė njė territor, i cili sipas pėrllogaritjeve greke, gjendet nė njė hapėsirė detare qė koincidon me atė qė do tė ishte vija mediane, kėrkoi qė tė angazhoeshin nė negocimin e shefit kontinental dhe hapsirave pėrkatėse ujore.


Duke mos parė ndonjė kundėrshtim pėr t'u angazhuar nė njė ushtrim qė pala jonė e ka kėrkuar vite mė parė, ėshtė krijuar me urdhėr tė kryeministrit, grupi ndėrinstitucional i punės me pėrfaqėsues tė Ministrisė sė Punėve tė Jashtme, Ministrisė sė Mbrojtjes, Ministrisė sė Drejtėsisė, Institutit tė Hidrografisė Ushtarake, Ministrisė sė Brendshme, Ministrisė sė Ekonomisė, Tregtisė dhe Energjitikės etj. Bisedimet janė zhvilluar nė harkun kohor 2006 - 2009. Gjatė kėsaj kohe janė bėrė pėrgatitjet e nevojshme pėr bisedime, janė zhvilluar disa raunde bisedimesh nė Tiranė dhe Athinė".

Bisedimet


Hoxha pohoi: "tė dy shtetet janė palė nė Konventėn e Montego - Bay pėr tė Drejtėn e Detit, e cila njihet dhe si "Kushtetuta e Deteve" - UNCLOS, dispozitat e sė cilės kanė qenė udhėrrėfyese tė kėtyre bisedimeve.


Palėt vinin nė takim nga eksperienca tė mėparshme tė ngjashme, marrėveshja pėr ndarjen e shelfit kontinental me Italinė, e pėrfunduar nga pala greke nė vitin 1977, ndėrsa nga ana jonė, po me Italinė, nė vitin 1992.


Pėrcaktimi i kufirit detar me Greqinė ėshtė me rėndėsi dhe interes tė dukshėm pėr Shqipėrinė, pasi ėshtė i lidhur natyrshėm mė sovranitetin shtetėror, por ka rėndėsi edhe pėr sa u pėrket fushave tė lundrimit, tė peshkimit, tė ēėshtjeve mjedisore, shfrytėzimt tė nėntokės apo kėrkimeve shkencore, shfrytėzimi i tė cilave kėrkon pėrcaktime tė sakta juridike dhe gjeografike".


Ai shtoi se procesi i bisedimit nuk ka qenė i lehtė, se janė organizuar me dhjetra takime pune, ku ka pasur edhe momente tė vėshtira. Kryesuesi i palės shqiptare theksoi se, "ka pasur diskutime tė shumta, shepeshherė edhe debate me orė tė tėra me palėn greke, shkėmbime informacioni sipas nevojės pėr tė qetėsuar pozicinet dhe qėndrimet".

 

Legjislacioni


"Legjislacioni shqiptar, nė evoluimin e tij nė vite, nuk ka pasur asnjėherė njė pėrcaktim tė qartė pėrsa i pėrket kufirit detar me Greqinė. Ujėrat territoriale shqiptare, nė deklarimet e shtetit shqiptar kanė qenė nė fillim 6 milje, pastaj 12 e mė pas 15 milje dhe janė kthyer pėrsėri nė 12 milje.


Duke u bėrė palė nė UNCLOS, ky diskutim ėshtė i mbyllur sepse konventa e pėrcakton qartė qė ato janė deri nė 12 milje detare". Hoxha theksoi: "pėr tė qartėsuar faktin qė vija e vjetėr e pėrcaktuar mė parė nuk ėshtė e vėrtetė, pasi nuk ekzistojnė as koordinata tė sakta gjeografike mbi tė cilėn tė ekzistonte njė vijė ndarėse e kufirit ujor.


Nė Arkivin e Shtetit Shqiptar nuk ka asnjė pėrcaktim juridik dhe as gjeografik, se ku ndodhet kjo vijė ndarėse, pėrveē hartave illustrative, tė hartuara nga institucionet, por pa asnjė efekt juridik apo shkencor.


E vetmja vijė ndarėse me Greqinė ėshtė ajo qė pėrcaktohet nga mėrrėveshja e nėnshkruar kėtė vit. Negocimi dhe nėnshkrimi i marrėveshjes me Geqinė, ėshtė baza e vetme juridike qė mundėson pėrcaktimin e vijės ndarėse, apo me termin e pėrgjithshėm, pėrcaktimin e kufirit detar ndėrmjet dy vendeve".

******************************************

Kompania, kėrkime nė bregdet "Joni 5" nga Shqipėria e Jugut afėr kufirit verior tė Greqisė

MedOil, "zbuloi" 1.6 miliardė barrela naftė nė Jon

Grekėt e duan pjesėn e detit, pėr naftėn. Rrėfimit z. Ferit Hoxha, ish - sekretarit tė pėrgjithshėm tė Ministrisė sė Jashtme dhe kryetari i grupit qė pėrfaqėsoi Shqipėrinė nė bisedimet pėr ndarjen e kufirit detar mes Shqipėrisė dhe Greqisė, dhe aktualisht ambassador i Shqipėrisė nė OKB, i shtohen edhe tė dhėnat e shumta pėr pasuritė qė fshihen nėn tabanin e detit Jon dhe atij Adriatik. Bėhet fjalė pėr rezerva tė shumta nafte dhe gazi, qė sipas pretendimeve tė firmave tė huaja, do tė zbulohen sė shpejti.


Radioja britanike BBC, intervistoi nė vitin 2006, z. David Thomas, drejtor i kompanisė MedOil, pas nėnshkrimit tė njė marrėveshjeje me qeverinė shqiptare pėr kėrkimin e naftės dhe gazit, sipas tė cilės kjo kompani do tė ketė tė drejtė tė zhvillojė kėrkime nė detin Jon dhe Adriatik pėr njė afat 20 - vjeēar. Tomas shprehej se rajoni i Mesdheut ėshtė fokusi aktual gjeografik.


Sipas marrėveshjes sė nėnshkruar nė Tiranė nė shtator 2006, mes ish-ministrit tė Ekonomisė, Tregtisė dhe Energjetikės, Genc Rulit dhe drejtorit ekzekutiv tė MedOil, Xhozef MekNajf, parashikoheshin tre faza kėrkimi brenda shtatė vjetėsh me njė kosto prej 20.3 milion eurosh.


MedOil, e cila pėrqėndrohet kryesisht nė eksplorimin nė Evropėn Jugore dhe Afrikėn e Veriut, u lejua tė punojė brenda tė ashtuquajturės bregdeti "Joni 5", afėrsisht 2,500 km katrore tė tabanit detar nga Shqipėria e Jugut, duke u shtrirė deri nė kufirin verior tė Greqisė.


Drejtori Dejvid Thomas, duke komentuar marrėveshjen me qeverinė shqiptare tha: "Jemi tė kėnaqur qė na ėshtė dhėnė leja e kėtij bregdeti me perspektivė tė lartė, nė bllokun e tė cilit janė identifikuar tre ndėrmarrje hidrokarburesh, tė gjitha me analoge tė suksesshme nė rajonin e Adriatikut.


Njė numėr shembujsh dhe parashikimesh janė hartografuar tashmė, duke pėrdorur tė dhėnat sizmike ekzistuese 2-D," shtoi ai.


Kompania britanike do tė kryejė eksplorimin nė tre faza nė detin Jon nga gadishulli i Karaburunit nė qytetin mė jugor tė Sarandės dhe nė zonėn e Durrėsit nė detin Adriatik.


"Faza e parė do tė zgjasė dy vjet, i dyta tre dhe e fundit dy vjet tė tjera. Kontrata, nė rastet kur ka zbulime tė burimeve tė reja, do tė jetė 20 vjet.


Ministria ka bėrė kėrkimin e vet nė zonat e lira pėr eksplorim, pėr naftė dhe gaz nė tokė dhe nė det dhe tani i ka gati ato pėr kompanitė ndėrkombėtare," shpjegonte Ruli. Njė vit mė vonė, nė gusht 2007, MedOil e Britanisė, njoftoi se kishte pėrfituar tė drejtat e zbulimit dhe tė zhvillimit pėr hidrokarburet nė detin Ion.


Ajo do tė drejtonte operacionet e saj nė njė zonė qė shkon nga gadishulli i Karaburunit deri nė qytetin mė jugor tė Shqipėrisė, Sarandė. Statistikat zyrtare parashikojnė se mund tė gjenden deri nė 1.8 miliardė barrela rezerva nafte. Sipas kontratės, qeveria do tė marrė midis 10% dhe 60% tė tė ardhurave tė naftės, bazuar nė thellėsinė e shpimit.


Analistėt llogarisin qė pėrqindja ka gjasa tė jetė midis 10% dhe 12%. Firma britanike po investon rreth 20 milion $ nė projektin gjatė shtatė viteve tė ardhėshėm. Ajo ka tė drejtėn kontraktuale tė shfrytėzojė burimin pėr 20 vjet duke filluar nga data e gjetjes sė naftės.

 

Lapsus?


Ndarja e kufijve, Gėrveni: "Kufijtė, edhe pėr kontrabandė"

Lapsus apo e vėrtetė? Admiral Kristaq Gerveni, ndėrsa po fliste dje pas z. Ferit Hoxha pėr gjirin e Sarandės, pėr konceptimin e kalsifikimit tė tij, si dhe pėr pėrfitimet qė vijnė nga ndarja e kufijve detarė, nė njė moment u shpreh: "Ndarja e kufijėve tė ujėrave detare ėshtė me rėndėsi tė veēantė pėr lundrimin, peshkimin dhe kontrabandėn".???!!!

 
 
 
 
http://www.shekulli.com.al/2009/10/16/marreveshja-zbulohen-hartat-e-ndarjes-se-detit.html
 

Marrėveshja, zbulohen hartat e ndarjes sė detit

Shekulli | 16/10/2009 |
 
Marrėveshja, zbulohen hartat e ndarjes sė detit

Admiral Kristaq Gerveni prezanton kufijtė dhe hedh poshtė studimin e kolonel Myslim Pashajt


Ministria e Mbrojtjes u mundua dje tė sqarojė nėpėrmjet njė bashkėbisedimi me pėrfaqėsuesit e mediave, marrėveshjen detare mes Shqipėrisė dhe Greqisė. I gjithė diskutimi i djeshėm ishte ndėrtuar mbi oponencėn e kolonelit nė rezervė, Myslim Pasha, i cili prej muajsh e ka denoncuar atė si shitje tė interesave tė Shqipėrisė dhe cenim tė integritetit territorial tė vendit.


Sipas Ministrisė sė Mbrojtjes, nė oponencėn e z. Pasha ka mungesė profesionalizmi nė pėrdorimin e hartave pėr tė llogaritur koordinatat nė det, llogaritje e gabuar e humbjes sė sipėrfaqes ujore 354.4 km2 qė pretendohet se Shqipėria ka humbur, harrim se ishulli grek Othoni ėshtė i banuar, apo se Greqia nuk ėshtė trajtuar si shtet arkipelag.


Nė analizėn e djeshme tė interpretuar nga zv. shefi i Shtabit tė Ushtrisė, admiral Kristaq Gėrveni, janė hedhur poshtė tė gjitha pretendimet e ngritura ne media dhe ėshtė garantuar se janė respektuar Konventa e Ligjit tė Detit dhe ligjet e vendit.


Mė poshtė janė pretendimet e Ministrisė sė Mbrojtjes dhe tė oponencės sė kryer nga mjeshtri i kėrkimeve, koloneli nė rezervė Myslim Pasha, duke u marrė me pikat kryesore, ku palėt pretendojnė se (nuk) ėshtė cenuar integriteti territorial i Shqipėrisė.

Pika 150

Ministria


Hartimi i dispozitave tė kėsaj marrėveshjeje ėshtė mbėshtetur plotėsisht mbi parimet e pėrgjithshme tė sė drejtės ndėrkombėtare, kryesisht nė Konventėn mbi tė Drejtėn e Detit tė vitit 1982 (UNCLOS), nė ligjet tona, si dhe nė eksperiencat e vendeve tė tjera qė kanė nėnshkruar marrėveshje tė ngjashme.


Parimi ose metoda e equidistancės, d.m.th. pėrcaktimi i njė vije ndarėse me largėsi tė njėjtė nga tė gjitha pikat e vijės bazė tė shteteve bregdetare, pranohet nga jurisprudenca si metoda mė e pėrshtatshme.


Koordinatat pėr pėrcaktimin e vijės mediane, tė parashikuara nė Nenin 1, pika 2 tė marrėveshjes, tė bazohen nė sistemin Geodetic ĖGS84. Vija mediane pėrmban 150 koordinata, duke u bazuar nė 3 gjire tė mbyllura greke dhe 5 gjire tė mbyllura shqiptare.

Pasha


Pika "150" ėshtė njė fund poligoni, njė fund vije, mbyllje koordinatash, qė kanė ndarė njė ujor dhe SHTRATDETIN KONTINENTAL. Afrimi i saj deri kėtu, ka edhe njė status tjetėr, atė tė njė trikėndori, KULMI i tė cilit diskutohet midis tė tri shteteve fqinjė dhe dy deteve, Jon dhe Adriatik.


Nė fakt, pika "150" ėshtė diskutuar dhe vendosur nga dy palė. Ajo, paraqet fundin e njė ndarjeje, ku nė mesoren e "delimitimit" duhet t'i bėjė ballė, pėrcaktimit tė tė dy palėve, kundėrshtimit tė palės sė tretė, po edhe vetes sė saj.


Kjo pikė nėse vihet nė njė vijėdrejtė e cila ėshtė e pėrfytyruar si pėrperndikular me ngushticėn e Otrantos, e zgjatur nga tė dy brigjet, e Italisė nė Perėndim dhe tė Shqipėrisė nė Lindje, ėshtė e gjatė 43 milje detare. Pika "150", ėshtė fundi i njė mesoreje (median line) e cila pėrshkon lirshėm DSH DHE HAV shqiptare ne njė gjatėsi prej 39 km, sa largėsia Tiranė-Durrės.

Ngushtica e Otrantos dhe pika treshe

Ministria


Nga ana juridike janė parashikuar nė tre marrėveshje kuadėr: 1 Greqi - Itali, nėnshkruar nė vitin 1977


2. Shqipėri - Itali, nėnshkruar nė 1992 dhe Shqipėri - Greqi, nė proces 2009. Asnjėra nga vijat ndarėse nuk i afrohet pikės treshe. Pika treshe do tė pėrcaktohet pėrmes njė marrėveshjeje tripalėshe, pėr tė cilėn akoma nuk kanė filluar negociatat dhe takimet paraprake.

Pasha


Prirja drejt veriperėndimit nė ngushtesėn e Otrantos. Nuk ėshtė zbatuar Konventa Detare "UNCLOS". Ėshtė ndėrprerė nė mėnyrė tėrėsore e drejta e Shqipėrisė pėr njė pjesė sovrane nė ngushticėn e Otrantos, nė cenimin e detit shtetėror dhe hapėsirės sė afėrt vijimore si dhe tė hapėsirės sė veēantė ekonomike (Exlusive Economic Zone).

Gjiri i Sarandės

Ministria


Gjiri i Sarandės nga ana juridike, gjeografike dhe historike nuk plotėson asnjė nga tė dy kushtet.


Ėshtė respektuar gjiri i Sarandės. Gjiri i zmadhuar, i paraqitur nė media nuk ekziston zyrtarisht. Ai s'ėshtė as gji i mbyllur, as historik. Nė asnjė botim detar (nė libėr apo hartė) nuk ėshtė hasur pėrcaktimi i gjirit tė Sarandės, i kufizuar nga Kepi i Qefalit dhe Kepit Dema. Edhe nė hartat e prodhuara nga Istituti Gjeografik i Ushtrisė, nuk e gjejmė kėtė pėrcaktim.


Pra, si pasojė edhe trekėndėshi i krijuar prej 15 km2 midis vijės ndarėse reale dhe vijės sė pretenduar, ėshtė pa baza juridike dhe profesionale. Nga ana tjetėr, nuk ka asnjė ligj, asnjė vendim tė Kuvendit, asnjė akt ligjor (VKM) tė Kėshillit tė Ministrave apo qoftė edhe njė vendim tė Bashkisė sė qytetit tė Sarandės qė tė pėrcaktojė njė status tė tillė, si gji historik.


Pasha


Nė bisedime duket se as qė nuk ėshtė argumentuar dhe nuk ėshtė trajtuar veēoria historike, gjeostrategjike dhe ekonomike e gjirit tė Sarandės. Vijat bazore janė marrė deri nė portin e qytetit dhe ish - bazėn detare, Limion. Kjo ka sjellė humbje nė Detin Shtetėror tė Shqipėrisė.


Shkėmbi Barketa

Ministria


Nė Udhėzuesin e Lundrimit pėr detet Adriatik e Jon, botim shqiptar i vitit 1992, shkėmbi Barketa trajtohet nė kapitullin III - "Ishujt e Jonit tė Veriut. Nė faqen 71, kur flitet pėr ishullin e vogėl Peristere ose Tignoso (ishull grek) theksohet: "Nė veri tė kėtij ishulli ndodhet njė shkėmb baras me nivelin e ujit".


Nga ēdo detar kuptohet thjeshtė se ky shkėmb ėshtė pjesė e formacionit tė shelfit kontinental tė ishujve grekė.
Po kėshtu trajtohet edhe nė hartat detare shqiptare dhe hartat e botimit tė huaj.


Pasha


Nėse gjatė ndarjes kufitare tė Komisionit Ndėrkombėtar, ėshtė marrė parasysh, mesorja qė ndan ngushtesėn detare nė kėtė vijė, atėherė del se Shkėmbi Barketa ndodhet rreth 60 metėr, nė drejtimin e tokės shqiptare ēka tregon, se pėr hir tė baraslargėsisė nė ngushticė vetėm Barketa, duhet t'i takonte Shqipėrisė, ndėrsa Ujdhesa Tignosso, pėrfshihet nė arkipelagun e ujdhesave tė Korfuzit.


Po tė shihet me vėmendje harta detare ndarėse, njė fragment tė sė cilės, po e paraqesim mė poshtė, ky shkėmb (Barketa) ėshtė konsideruar nė mėnyrė krejtėsisht tė gabuar, si njė pikė kufizuese anėsore, e fundme e vijėdrejtės bazore qė bashkon, nė kundėrshtim me UNCLOS, shkėmbinjtė periferikė (atolls) tė arkipelagut (Serpa, Barketa, e mandej nė Kepin e Kasiopesė). Prej kėsaj vije ėshtė bėrė ndarja, e cila tė drejtėn e ka kthyer nė tė padrejtė.


Kepi i Stillos

Ministria


Bazuar nė Nenin 10 tė Konventės, Gjiri i Korfuzit plotėson kushtet si gji i mbyllur dhe vija bazė pėrcaktohet nga drejtėza qė bashkon dy kepet mė tė dala tė gjirit. Sipėrfaqja e gjirit tė mbyllur tė Korfuzit ėshtė = 76,95 km2, sipėrfaqja e gjysmėrrethit ėshtė = 69,21 km2. Lidhur me vijėn ndarėse qė fillon nga piramida 79 e kufirit tokėsor, distanca deri nė bregun e Korfuzit (Kepi Sidero) nuk ėshtė 16 km, (siē pretendohet) por ėshtė = 9.91 km.


Pasha


Nėse do tė pranohej vija e drejtė pėrmbyllėse e ishujve anėsorė, ashtu sikundėr ėshtė pranuar nė tė gjithė procesin e zbatimit tė UNCLOS, pėr kėtė marrėveshje, atėherė pėrmbyllja e gjirit tė Kėrkyrės, nuk i takonte tė ishte nė kepin Sidero, por nė vijėn pėrmbyllėse tė pėrfshirjes sė ujdhesės Vido. Pra, vijėdrejta bazore, bashkon kepin e Karagollit, ku kemi prirje nga perėndimi.


Brenda kėsaj vije pėrfshihet edhe ujdhesa Vido. Po mesa duket, me qėllim, nuk ėshtė marrė pėr bazė kjo vijė, por vet bashkimi i tė dy kepeve, tė cituar mė sipėr: i Karagollit dhe Sidero.


Kėshtu, po tė merrej vija bashkuese, nė ujdhesė kjo largėsi do tė ishte: 6780 metėr prej kepit tė Stillos, ēka pėrbėn njė ndryshim ndaj vijės bashkuese me rreth 600 metėr, qė nė kėtė rast do t'i shtohej largėsisė sė dhėnė mė sipėr duke arrirė nė: 2670 metėr.
Segmenti ujor i shtetit fqinj, Greqisė arrin nė 5794 metėr.


Greqia shtet arkipelag?

Ministria


Nga pėrcaktimi ligjor dhe paraqitja gjeografike, Greqia nuk ėshtė shtet arkipelag. "Shtet arkipelag" nėnkupton njė shtet tė pėrbėrė i gjithi nga njė ose shumė arkipelagė dhe mund tė pėrfshijė ishuj tė tjerė;


Njė shtet arkipelag mund tė heqė vijat bazė tė drejta tė arkipelagut, qė bashkojnė pikat e ishujve mė anėsorė dhe tė cektinave tė thata tė arkipelagut, me kusht qė brenda vijave bazė tė tilla tė pėrfshihen ishujt kryesorė dhe njė zonė, nė tė cilėn raporti i zonės sė ujėrave mbi raportin e tokės duke pėrfshirė dhe ishujt e vegjėl ėshtė 1 me 1 dhe 9 me 1.

Pasha


Prej trajtesės rrjedh se pėr tė zbatuar kėrkesat e Konventės, arkipelagu i Korfuzit, pėrfaqėson njėsinė gjeografike, qė ndodhet pėrkundruall jug - perėndimit tė Shqipėrisė, nga brigjet e sė cilės nismon deti Jon.


Nė bazė tė tė gjitha pėrcaktimeve, tė dhėna mė sipėr, Greqia nuk ėshtė njė shtet arkipelag, por nė pėrbėrje tė saj ajo ka dy arkipelagė. Ky ėshtė njė ndryshim thelbor, tė cilin palėt nuk e kanė marrė parasysh, as e kanė cekur kund, por ma do mendja, atėbotė, as edhe e kanė diskutuar.


Ritrajtimi qė po i bėjmė, nuk mund tė quhet ritrajtim, sepse nuk ka pasur rast, ndonjėherė tjetėr, qė midis dy vendeve tė jetė shtruar njė kusht, njė tezė, njė problem ndarės, bazuar nė kėrkesat e njė konvente. Po kėshtu prej palės sonė, nuk ka gjėllirė dėshirė studimi tė thellė i kushteve tė veēanta qė rekomandon UNCLOS.


Ishulli Othonoi

Ministria


Njė ishull ėshtė i njė forme natyrale toke, i rrethuar me ujė dhe i cili ėshtė mbi nivelin e ujit nė kohėn e zbaticės mė tė madhe. Shkėmbinjtė, tė cilėt nuk mund tė pėrballojnė banime njerėzore ose jetė ekonomike nė pronat e tyre nuk do tė kenė zona ekonomike ekskluzive ose shelf kontinental.


Nga ana gjeografike ėshtė vėrtetuar se ishulli i Othonit ėshtė ishull i banuar. Sipėrfaqja: 10 km2, popullsia: 633 banorė.

Pasha


Nė kėtė marrėveshje, nisur nga ujdhesa Othonoi, qė ėshtė skaji ujėdhesor i arkipelagut, ėshtė ndėrprerė DSH dhe HAV e Shqipėrisė, sepse ėshtė aplikuar e drejta e vetėm njė shteti (Greqisė) pėr tė vijuar me standardin e DSH dhe HAV (Contigous Zone) ndėrsa Shqipėria i krijon vetes njė "mbyllje" dhe "izolim" gjeostrategjik nė ngushtice.


Ky ėshtė njė cenim i drejtpėrdrejtė i sovranitetit kombėtar dhe mosmbrojtje e sė drejtės detare, tė dhėnė nga KONVENTA (UNCLOS).


 
 
http://www.shekulli.com.al/2009/10/18/bello-greqia-e-dinte-qe-me-89-en-se-otranto-kishte-nafte.html
 

Bello: Greqia e dinte qė mė 89-ėn se Otranto kishte naftė

E. Hoxhaj | 18/10/2009 |
 
Bello: Greqia e dinte qė mė 89-ėn se Otranto kishte naftė

Nė studim ishin pėrcaktuar tė gjitha zonat e prespektivės sė naftės dhe gazit nė vendin tonė.



Shteti grek ka qenė nė dijeni tė kėrkimeve pėr naftė nė territorin detar tė Otrantos qė prej vitit 1989. Ėshtė ish-zėvendėsministri i METE, Pajtim Bello, i cili reagon lidhur me pohimin e Ferit Hoxhės, pasi ky i fundit deklaroi dy ditė mė parė se Greqia mėsoi nga mediat shqiptare pėr naftėn e Otrantos nė vitin 2006. Bello thekson se qė prej vitit 1989 Greqia si dhe shtete tė tjera kanė qenė nė dijeni tė kėrkimeve tė hidrokarbureve nė territorin detar tė Shqipėrisė nė zonėn e Otrantos.



Zoti Bello, nė njė intervistė tė disa ditėve mė parė qė ju keni dhėnė pėr gazetėn "Shekulli", keni deklaruar se ka patur njė studim pėr blloqet e prespektivės sė burimeve tė naftės e tė gazit tė publikuar nė vitet 1988-1989. Keni sqaruar se territori detar i diskutuar nė media bėnte pjesė nė zonėn 5 tė pėrcaktuar nė studim. A kanė qenė nė dijeni tė kėtij studimi edhe shtete tė tjera nė atė kohė? Po Greqia, konkretisht, a ėshtė njohur me faktin se nė Otranto mund tė kishte rezerva nafte?



-Po, Greqia si edhe shumė shtete tė tjera janė njohur me studimin nė fjalė qė prej vitit 1989. Ishte njė studim, nė tė cilin ishin pėrcaktuar gjithė zonat e prespektivės sė burimeve tė mundshme tė hidrokarbureve, siē janė nafta dhe gazi. Nė studimin nė fjalė, territori detar nė zonėn e Otrantos bėnte pjesė nė zonėn numėr 5. Qė prej '89-ės vendi ynė ka kryer disa simpoziume, ku kanė marrė pjesė mjaft shtete tė tjera, ndėr to edhe Greqia.



Pra, Greqia ka qenė nė dijeni tė burimeve tė mundshme tė naftės nė kėtė zonė qė prej vitit 1989?



-Po kjo ėshtė diēka faktike, pala greke ka qenė e njohur me studimin, pasi shteti ynė gjatė kėtyre simpoziumeve ka qenė i interesuar pėr ndonjė marrėveshje tė mundshme pėr tė kryer kėrkime nė terren pėr hidrokarburet. Madje, njė marrėveshje ėshtė kryer atėherė me firmėn austriake Benimex. Studimi nė fjalė ėshtė bėrė publik qė prej asaj kohe pėr ndėrkombėtarėt. Kėshtu qė, nuk dihet pėrse pala greke nuk ka pranuar tė kryejė marrėveshjen pėr ndarjen e kufijve gjatė tentativave tė diplomacisė sonė gjatė 13 viteve.



Sipas Zotit Ferit Hoxha, ish-Sekretari i Pėrgjithshėm i Ministrisė sė Jashtme dhe kryenegociatori i marrėveshjes detare, pohoi se pala greke u interesua pas publikimit tė njė pėrditshmeje pėr kėrkimet e naftės qė po kryheshin nė detin Jon. Ju si e komentoni kėtė deklarim?



-Ėshtė e vėrtetė se pala greke ėshtė e interesuar pėr burimet e shumta tė energjetikės qė mund tė ketė nėntoka e ujėrave tė detit Jon, e pikėrisht pjesa e kanalit tė Otrantos. Por nuk pajtohem me faktin se shteti grek e ka mėsuar nė vitin 2006 nga njė media shqiptare, se nė zonėn detare nė fjalė ka rezerva nafte apo gazi natyror. Kjo, pasi pala greke ka qenė e mirinformuar pėr kėtė fakt qė prej vitit 1989. Nuk e kuptoj pse pala greke ėshtė interesuar pikėrisht nė vitin 2006, kur kishte refuzuar prej 13 viteve. Gjithashtu, ėshtė e pakuptimtė qė shteti ynė firmos qė nė kėrkesėn e parė qė bėn pala greke, kur kjo e fundit i kishte refuzuar pėr mė shumė se njė dekadė. Zona detare nė fjalė ėshtė mjaft e rėndėsishme edhe nga pikėpamja strategjike. Kjo, pasi pikėrisht aty janė planifikuar kalimi i rrjeteve tė shpėrndarjes sė energjive tė dy projekteve tė mėdha, ai i gazit dhe i energjisė sė pastėr.

 
 
 
 
http://www.shekulli.com.al/2009/10/17/afp-india-nene-tereza-shtetase-indiane-nuk-i-kthejme-eshtrat.html

Debati Shqipėri-Indi pėr eshtrat e Nėnė Terezės, lajm edhe nė CNN

Shekulli Online | 17/10/2009 |
 
Debati Shqipėri-Indi pėr eshtrat e Nėnė Terezės, lajm edhe nė CNN

"Nga gjaku jam shqiptare, nga shtetėsia, indiane, nga besimi jam katolike, por pėr tė gjithė ata qė kėrkojnė ndihmėn time, i pėrkas gjithė botės". Me kėto fjalė tė Nėnė Terezės hapet njė kronikė e televizionit CNN pėr debatin e fundit mes Shqipėrisė dhe Indisė lidhur me kėrkesėn pėr kthimin e eshtrave tė saj nė vendin tonė.
Nė faqen online tė televizionit shkruhet se qeveria shqiptare dhe ajo indiane janė pėrfshirė nė njė debat lidhur me kėtė kėrkesė, pasi Tirana kėrkon qė tė riatdhesojė eshtrat e saj me rastin e 100 vjetorit tė lindjes, qė pėrkon vitin tjetėr.
"Fjalėt e thėna prej saj ndoshta do tė shėrbejnė pak pėr tė zgjidhur njė grindje diplomatike rreth saj"- thotė CNN.
CNN citon kryeministrin shqiptar, duke nėnvizuar deklaratat e vetė Nėnė Terezės. "Ajo lutej pėrditė pėr familjen e saj dhe vendin e saj. Kjo ėshtė arsyeja pse unė mendoj se tė dy qeveritė duhet tė flasin rreth kėsaj ēėshtjeje pėr tė gjetur njė zgjidhje," citon CNN Berishėn.
Mė tej, vijon deklarata zyrtare e qeverisė indiane, pėrmes zėdhėnėsit tė Ministrisė sė Jashtme, sipas tė cilit Nėnė Tereza ėshtė shtetase indiane dhe po prehet nė vendin e saj, nė tokėn e saj.



AFP, India: Nėnė Tereza, shtetase indiane. Nuk i kthejmė eshtrat

Nju-Delhi - India ėshtė shprehur kategorikisht kundėr kėrkesės sė qeverisė shqiptare pėr kthimin e eshtrave tė Nėnė Terezės nė Shqipėri. Lajmi ėshtė raportuar nga agjensia AFP, sipas tė cilės murgesha ka marrė shtetėsinė indiane nė vitin 1951.

"Nėnė Tereza ėshtė shtetase indiane dhe ajo po pushon nė tokėn e saj, nė vendin e saj"- ka thėnė zėdhėnėsi i ministrisė sė Jashtme nė Nju Delhi, Vishnu Prakash.

Pas vdekjes sė saj, mė 5 shtator, 1997, Nėnė Tereza u varros nė selinė e Misionarėve tė Bamirėsisė nė Kolkata, vend qė tashmė ėshtė shndėrruar nė vend pelegrinazhi.

Reagimi zyrtar i Indisė erdhi pas kėrkesės sė kryeministrit shqiptar Sali Berisha pėr tė diskutuar rreth mundėsisė sė kthimit tė eshtrave tė saj.

AFP-ja citon Berishėn, duke nėnvizuar se ai ka deklaruar se pavarėsisht kundėrshtimit tė Indisė kjo ēėshtje mbetet e hapur. "Qeveritė e dy shteteve duhet tė flasim pėr kėtė nė njė tė ardhme tė afėrt," tha ai.

 

 

http://www.panorama.com.al/index.php?id=33946
 
Mbi rikthimin e eshtrave tė Zogut nė atdhe
» Vendosur: 15/10/2009 - 08:13
• Mentor Nazarko 

Lėvizja e fundit e kryeministrit Berisha pėr tė sjellė nė Shqipėri eshtrat e mbretit Zog, duhet thėnė qė nė krye tė herės se ėshtė lėvizje qė duhet pėrshėndetur. Galeria e personazheve historikė qė mbushin sheshet tona, pra kujtesa historike pėr brezat nė formėn e monumenteve ėshtė shumė e mangėt dhe kryesisht mbetet ajo e kohės sė komunizmit. Nė kėtė kuptim, ngritja e shtatores nė Burrel, pse jo dhe nė kryeqytet, dhe sjellja e eshtrave pėr t’i lėnė tė prehen nė mėmėdhe, duken lėvizje tė drejta. Ama nisma pėr kthimin e eshtrave, pėr shkak se ishte lėvizje e papritur, pėr shkak tė disa veēorive nė sjelljen e atij qė mori vendimin restaurues ndaj figurave historike si Zogu, pėr shkak tė simbolikės qė mbart ky restaurim, dhe nė fund tė fundit dhe pa patur nė analizė ndonjė shtysė tė pėrcaktuar, ia vlen tė analizohet.
Pse Berisha e mori vendimin tani? Dikush do tė thoshte se kurdo qė tė merrej ky vendim, skeptikėt do tė pyesnin. Jo, pėr rastin e Berishės ka vlerė pyetja. Ai ka patur momente tė tjera tė mira pėr ta marrė kėtė vendim. Pėr shembull nė pjesėn e parė tė mandatit tė tij nė pėrpjekje pėr tė dėftyer distancimin e tij nga regjimi komunist, Berisha ndėrmori shumė veprime tė forta ndaj kastės komuniste apo veprime tė tjera restauruese tė tė ashtuquajturave klasa tė pėrmbysura dhe figurave intelektuale tė saj. Pra, ishte nė kohė pėr ta bėrė njė hap si ky. Pse nuk e bėri? Me shumė gjasa Berisha nuk e ndėrmori rikthimin e eshtrave tė mbretit Zog, pasi qė kjo lėvizje do kontrastonte me sjelljen qė ai i rezervoi pasardhėsit tė fronit Leka Zogut, qė e pėrzuri nga dheu i tė atit me njė pretekst burokratik. Sjellje tė tilla larguese, pėrjashtuese apo denigruese, Berisha i mbajti dhe ndaj shumė figurave tė tjera tė diasporės qė kishin thurur boll ėndrra pėr t’u bėrė tė parėt e vendit nė momentin e rrėzimit tė komunizmit, duke aspiruar praktikisht vendin e Berishės. Sjellja asokohe e eshtrave tė mbretit do tė ishte njė lėvizje qė do t’i shtonte kredencialet pėr pushtet apo restaurim tė mbretėrisė pretenduesit tė fronit Leka I, diēka qė Berisha kurrė nuk donte t’ia lejonte. Edhe vendimin pėr referendumin pėr formėn e mbretėrisė Berisha e mori vetėm nė fund, kur e shikonte se ajo nuk mund t’i sillte asnjė pasojė negative pushtetit tė vet. Madje nuk ishin krejt pa vend akuzat se njerėzit e Berishės u pėrzien nė sulmet e armatosura ndaj KQZ-sė, duke mashtruar pretendentin pėr fron, Leka Zog mbi rezultatin e votimeve tė referendumit pėr formėn e regjimit. Edhe qėndrimet e mėvonshme ndaj Lekės nuk ishin shumė tė fisshme, po tė kujtojmė sulmet e egra ndaj familjes mbretėrore pėr shkak se LZHK-ja mund t’i krijonte probleme PD-sė nė zgjedhje. Vendimi pėr kthimin nė atdhe tė Mbretėreshės Geraldinė dhe familjes mbretėrore ishte i qeverisjes socialiste, madje Nano, njė ekzibicionist i pakorrigjueshėm kultivoi njė farė miqėsie me familjen mbretėrore, ndėrsa kėrkonte dhe rivlerėsim tė figurės sė Zogut. Pra nė kėtė kuptim, kjo lėvizje e Berishės duket diēka e vonuar, e paraprirė, madje nga lėvizje krejt kontrastuese me vendimin e fundit.
Kjo lėvizje duket diēka e improvizuar pėr tė prodhuar lajme ekzotike nė kohėt tona dhe pėr njė arsye tjetėr. Ajo nuk ėshtė pjesė e njė reflektimi mė tė gjerė pėr tė nderuar figurat historike mė tė rėndėsishme tė kombit, duke i sjellė eshtrat nė atdhe. Ishte reflektim thjesht pėr mbretin Zog, por jo dhe pėr tė tjerėt. Aq e vėrtetė ėshtė kjo, sa pikėrisht mbreti Lekė I propozoi qė krahas tė atit tė ktheheshin nė atdhe dhe eshtrat e figurave tė tjera tė rėndėsishme tė kombit, diēka qė e nderonte pasardhėsin e mbretit Ahmet Zog dhe nxirrte si spontane apo propagandistike lėvizjen e Berishės.
Por lėvizja e Berishės nė kėtė moment duket se ka dhe njė shkak tjetėr veē nevojės shtypėse tė Berishės pėr tė krijuar ngjarje ēdo ditė, me tė cilėn duhet tė merremi ne apo populli nė tryezat e improvizuara tė klubeve tė ditės. Duket se Berisha nė kėtė moment nuk ndien ndonjė shqetėsim pėr pushtetin e vet prej Lekės sė I, apo dhe prej errėsimit eventual tė figurės sė tij nė histori prej asaj tė Zogut. Nė fakt, pa dashur tė bėjmė ndonjė projektim sesi do tė duken pas shumė vitesh krerėt e shtetit shqiptar tė tranzicionit, Berisha nė mėnyrė tė veēantė krahasuar me Zogun, diēka mund tė thuhet qė sot.
 Krahasimi me pasardhėsit
Ahmet Zogu ėshtė themeluesi i shtetit modern shqiptar dhe me kėtė pėrfundim po bien dakord dhe historiografėt e majtė. Nė kushte shumė tė vėshtira pėr ekzistencėn e kombit shqiptar, Zogu me gjithė luhatjet e mėdha dėfteu njė pėrkushtim tė jashtėzakonshėm nė ndėrtimin e shtetit serioz tė shqiptarėve. E bėri kėtė nėpėrmjet zgjedhjes sė drejtė tė njerėzve nė krye tė institucioneve tė shtetit, figura me klas tė lartė intelektual, por dhe nė kuadrin ligjor qė krijoi. Madje dhe nė frymėn e njėlloj lirie funksionimi qė ai u la kėtyre institucioneve. Ėshtė e vėrtetė se familja mbretėrore ishte e paprekshme, por pėrtej kėsaj, gjithė zyrtarėt e tjerė ishin tė atakueshėm prej njė sistemi gjyqėsor qė u ndėrtua sipas modeleve mė tė mira dhe ligjeve mė tė mira. Po a ėshtė kėshtu sistemi shtetėror qė ngre apo modelon Berisha? Krejt e kundėrta. Modeli i parė i ngritur prej tij, i ndėrtuar mbi baza personale dhe klanike u shemb tragjikisht bashkė me piramidat. Por ndėrkohė Berisha i dytė me bashkėpunimin naiv tė Ramės ėshtė duke zhbėrė ato qė ishin arritja kryesore e socialistėve nė dy mandate: krijimi i institucioneve deri diku tė pavarura si gjykatat, prokuroria, presidenca, etj. Veēanėrisht nė mandatin e dytė edhe pėr shkak tė rotacioneve institucionalė shteti do tė bjerė thuajse tėrėsisht nė duart e kryeministrit dhe tė shumicės sė tij, duke u bėrė mė vulnerabėl. Shteti i Zogut i bėri njėlloj rezistence madje dhe njėrės prej ushtrive mė tė mėdha tė kohės.
Zogu ishte model pėr t’u ndjekur dhe nė shumė aspekte. Pėr shembull nė marrėdhėniet e ekuilibruara me komunitetet fetare dhe distancėn higjienike qė ai mbajti prej tyre. Pra, pa privilegjuar asnjėrin prej tyre, madje duke ndėrmarrė dhe veprime modernizuese pėr shoqėrinė e kohės. Brenda kėtij kuadri marrėdhėniesh duhen parė p.sh. dhe marrėdhėniet me komunitetin ortodoks. Zogu refuzoi ēdo ndėrhyrje nga jashtė, pra prej Greqisė nė emėrimin e kryepeshkopit, me gjithė premtimet e mėdha qė iu bėnė nė kėmbim tė kėtij emėrimi. Ėshtė jo aq shumė i njohur pėr tė gjithė se Zogu refuzoi kompensimet greke pėr pronat e zyrtarėve tė lartė shqiptarė nė Greqi, nė kėmbim tė njė kryepeshkopi grek. Duke u parė nė kėtė lloj pasqyre, krerėt politikė tė tranzicionit shqiptar nuk duhet tė ndihen mirė nga ēdo krahasim me Zogun. Berisha veēanėrisht si mikpritėsi i parė i Janullatosit.
Mbėrritėm kėshtu tek njė pikė tjetėr e vlerės sė Zogut si kryetar shteti. Marrėdhėniet me fqinjėt. Ėshtė e vėrtetė se Zogu u mbėshtet te jugosllavėt pėr t’u rikthyer nė pushtet, diēka qė e kanė bėrė dhe pasardhėsit e tij si Hoxha veēanėrisht, apo Berisha dhe Nano qė u mbėshtetėn te grekėt. Zogu pėrflitet pėr shitjen e Shėn Naumit, tezė dominante kjo nė historiografinė tonė, por ndoshta jo aq shumė si versioni mė realist, por sepse teza alternative nuk ka patur aq hapėsirė apo mbrojtės cilėsorė. Sipas kėsaj teze alternative, Zogu vėrtet dha Shėn Naumin, por ama mori qoftė sipėrfaqe toke nė Vermosh, qoftė dhe ēliroi nga atakimi, territore tė rėndėsishme nė zonėn e Starovės, tė destinuara Jugosllavisė dhe qė cenonin sigurinė e lidhjes Elbasan-Korēė. Nė fund tė fundit jugosllavėt ishin aleatėt mė tė zhgėnjyer prej Zogut. Zogu vėrtet mori kredi tė mėdha prej Italisė, por ama dhe ndėrtoi vepra qė mbetėn nė infrastrukturėn institucionale dhe rrugore tė Shqipėrisė, bonifikime etj., diēka qė pasuesit e tij duan t’i kenė, por nuk arrijnė tė kenė gjithnjė sukses. E vėrtetė ėshtė se Zogu nėnshkroi traktate bashkėpunimi ushtarak me Italinė nė funksion antijugosllav dhe antigrek, qė dukeshin robėrues nė dritėn e zhvillimeve tė mėvonshme tė Luftės sė Dytė Botėrore, por askush nuk mund tė parashikonte kursin e ngjarjeve tė kėsaj Lufte. Pėr mė shumė ikja e Zogut tė vendosur para njė ultimatumi italian, nuk dėften atė se Zogu ishte shėrbyes i italianėve, pėrkundrazi. Mosqėndrimi i tij nė krye tė rezistencės antifashiste ėshtė vėrtet njė dobėsi e Zogut, dobėsi qė e treguan dhe oborre tė tjerė mbretėrorė europianė, por Zogu nė Londėr, njerėzit e tij nė terren, siē dėftejnė historianėt realistė Fisher dhe Neuwirth, punuan pėr pavarėsinė e Shqipėrisė dhe ēlirimin e saj. Zogu madje bashkėpunoi pėr kėtė pavarėsi me armiqtė e tij politikė, apo dhe mbajti qėndrim korrekt ndaj regjimit komunist nė vitet ‘50, ndėrsa kundėrshtoi planet greke ndaj Shqipėrisė. Zogu mbajti gjithnjė tė hapur problemet e pakicave shqiptare nė Jugosllavi dhe Greqi, veēanėrisht madje dhe nė arenėn ndėrkombėtare, me njėlloj suksesi. Zogu frenoi ambiciet e fqinjėve nė jugun e vendit, me gjithė koniunkturėn e pafavorshme ndėrkombėtare marrė nė tėrėsi, pra politika e jashtme e Zogut ishte e ekuilibruar nė raport me fqinjėt, por a mund tė thuhet kjo pėr pasardhėsit e tij? Mjaft tė kujtojmė marrėveshjen e fundit pėr ujėrat, pėr tė kuptuar sesa larg Zogut janė pasardhėsit e tij nė rolin e kryeministrit.
Ardhja e eshtrave tė Zogut vė nė vend njė padrejtėsi historike ndaj njė figure komplekse. Pavarėsisht se kush e hodhi hapin dhe pėrse e bėri atė.

 

 

 
http://www.gazetastart.com/lajm.php?kategoria=Bota&nr=6383
 
Musolini ish-agjent britanik, me pagė 6 400 euro nė javė
 
Londėr - Diktatori fashist, Benito Mussolini ka pasur njė karrierė tė shkurtėr si spiun me pagesė nė funksion tė shėrbimeve sekrete britanike, qė e paguanin me njė shumė ekuivalente tė 6 400 eurove nė javė, shkruante sot e pėrditshmja ''The Guardian''.
Mė 1917, atėherė gazetar 34 vjeē, Musolini u rekrutua nga MI5 pėr tė bėrė fushatė nė mbėshtetje tė Italisė, pėrkrah aleatėve gjatė Luftės sė Dytė Botėrore, sipas tė pėrditshmes qė citon Peter Martland, njė historian qė punon nė Universitetin anglez tė Kembrixhit.
     
''Aleati mė i dobėt i Britanisė sė Madhe gjatė luftės ishte Italia, pas tėrheqjes nga konflikti i Rusisė revolucionare'', shpjegon Martland.
     
"Duke nisur qė nga vjeshta e vitit 1917, Musolini paguhej me 100 lireta nė javė, qė sot janė ekuivalente me 6 400 euro, pėr tė bėrė fushatė pro-luftės'', shtoi ai.
     
Pagesat autorizoheshin nga Sir Samuel Hoare, deputet britanik dhe pėrfaqėsues i MI5 nė Romė, i cili kishte pėrmendur nė kujtimet e tij mė 1945 rekrutimin nga shėrbimet britanike tė Duēes sė ardhshėm. Por detajet financiare u gjendėn nga Martland ndėrsa studionte dokumentet e Hoares.

                                                                                             2009-10-14 15:13

 

 

 
http://www.balkanweb.com/gazetav5/artikull.php?id=67089
 
Zhani Ciko: Njė opera amerikane?Realizohet ėndrra e 38 viteve mė parė
» Dėrguar mė: 13/10/2009 - 12:24
Admirina Peēi

Po realizojmė njė ėndėrr tė 38 viteve mė parė. Atėkohė nuk patėm mundėsinė qė ta kthenim nė realitet..." Drejtori i Teatrit Kombėtar tė Operas dhe Baletit, Zhani Ciko ėshtė entuziast pėr premierėn e parė tė sezonit tė vjeshtės nė institucionin qė drejton. Pėr herė tė parė nė historinė gati 60-vjeēare tė Teatrit Kombėtar tė Operas dhe Baletit nė Tiranė, nė skenėn e tij do tė shfaqet njė opera amerikane. "Porgy and Bess", njė ndėr operat mė popullore nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės, tė cilėn kompozitori i madh amerikan George Gershwin e shkroi nė prag tė vdekjes, do tė shfaqet premierė nė TKOB nė 17 tetor, si njė bashkėpunim shqiptaro-amerikan. Me regji, skenografi dhe kostumografi tė Andis Gjonit, artist i njohur shqiptar qė prej vitesh punon nė skenat mė tė njohura tė Nju Jork, "Porgy and Bess", do tė dirigjohet nga amerikani Jason Tramm, drejtor artistik i Operas sė Nju Xhersit, ndėrsa asistent i tij do tė jetė Edmond Doko. Nė kėtė ndėrmarrje tė dytė si regjisor, skenografi dhe piktori i njohur Andis Gjoni ka si bashkėpunėtor regjisorin Lawrence Craig.
Njė histori censure
Por, entuziazmi i Cikos s'ka tė bėjė thjesht me faktin se kjo vepėr pėrcjell vlera tė rėndėsishme pėr jetėn operistike nė vend. Jo. Kjo ngjarje shėnon diēka mė shumė. Zhani Ciko e quan "njė tundim i tejzgjatur..." Ai ka njė lidhje tė veēantė me muzikėn e George Gershwin, kėtij kompozitori qė e njėsonte veten pa u druajtur me "Shubertin amerikan". Siē rrėfen Ciko, 38 vite mė parė, nė sajė tė njė mundėsie tė vogėl mundi tė sjellė pas njė udhėtimi nė Rumani, diskun e parė nė tokėn shqiptare me dy veprat e Gershwinit - "Rapsoditė nė blu" dhe "Koncertin pėr piano", njė ekzekutim i Orkestrės sė RT rumun. "Atmosfera iluzive e atyre dy-tre viteve 'tė liberalizimit', siē u definua mė pas, mė lejoi tė paraqes nė njė emision tė radios duke sjellė informacion mbi autorin dhe konsideratat personale pėr veprat. Mė kujtohet se 'pėr tė qenė brenda' pėrdora termin 'Vepra tė muzikės negritane', duke pėrfituar nga i vetmi lanēim qė i ishte bėrė disa vite mė parė basit tė famshėm negritan Pol Robson me kėngėt e tij popullore. Gjithsesi, larg stilit 'jazz'", - thotė drejtori i TKOB-it, Zhani Ciko, ndėrsa thekson se nė atė kohė, ajo qė quhet tentacioni i madh ishte pikėrisht vėnia nė skenė e "Porgy and Bess". "Takime e biseda mes miqsh, tė rinj me formim, tė themi anglo-sakson (pėr kohėn) ma yshtėn idenė 'e rrezikshme' dhe prandaj u soll partitura pėr piano dhe regjistrimi mė i fundit i veprės, gjė qė edhe kjo mes procedimeve sė censurės sė kohės ishte njė anabas mė vete. Sot mė duket se tundimi pėr 'Porgyn-n' nė ato vite paska qenė fryt i asaj ngjizjeje tė menjėhershme qė shkaktoi gjilpėra e gramafonit mbi diskun sapo nisi ai tril i klarinetės qė ēel rapsodinė, e mė pas Hyrja orkestrore e veēantė, 'Summer Time', e sa e sa tė tjera qė aso kohe na zbuluan kontinentin e ri gershwinian dhe mbas tij, tė gjithė atė ēka pėrfaqėson muzika e gjigantit tė pėrtej oqeanit..."
Realizimi nė shqip
Opera do tė interpretohet nga Kori dhe Orkestra Simfonike e TKOB-it, ndėrkohė qė solistė do tė jenė Evis Mula, Sidrit Bejleri, Armando Likaj, Emiljana Palushaj, Eriona Gjyzeli, Denis Skuro, Roel Llupo, Majlinda Laska, etj, dhe dy kėngėtarėt amerikanė, Patrick Balckwell dhe Kishna Davy. Pėr regjisorin Craig, "Porgy and Bess" ėshtė njė shfaqje qė tregon frymėn e komunitetit dhe qė pėrfshin tragjedinė, dashurinė. "Ėshtė njė shfaqje qė gjen pika tė pėrbashkėta dhe me realitetin nė Shqipėri", - tha ai. Ndėrsa pėr maestro Tramm, drejtor artistik i operas sė Nju Xhersit, ky bashkėpunim me TKOB ėshtė mjaft i vyer. "Opera ka njė sukses tė garantuar, pasi po realizohet nga njė trupė shumė e mirė", - u shpreh Tramm. Ai ftoi publikun kryeqytetas qė ta ndjekė kėtė shfaqje nė datat 17, 19, 20, 22 tetor. Opera "Porgy and Bess" bazohet mbi romanin "Porgy" tė Dubose Heyward, nė tė cilin pėrshkruhet jeta e afro-amerikanėve nė fillim tė viteve 1930. Nė qendėr tė saj ėshtė Porgy, njė njeri me ngjyrė qė jeton nė Karolinėn e Jugut dhe pėrpjekjet e tij pėr tė larguar Bess-in nga ndikimi i njė njeriu tė dhunshėm dhe posesiv si i dashuri i saj, Crown dhe nga njė shpėrndarės droge. Kjo pjesė ėshtė vėnė pėr herė tė parė nė skenė nė vjeshtėn e vitit 1935, dhe prej asaj kohe ėshtė cilėsuar si njė nga operat mė popullore nė Amerikė. Nė fillimet e veta vepra nuk ėshtė pritur mirė nė SHBA, pasi ėshtė konsideruar si njė vepėr raciste, ndėrsa mė vonė, pas viteve 1970 ajo ka shėtitur nė skenat e mbarė botės, duke u bėrė pjesė e repertorit mė tė njohur operistik.

 

 

http://www.balkanweb.com/gazetav5/artikull.php?id=67129
 
Gazsjellesi nga Rusia, Kufijte detare, pse u fal kanali i Otrantos
» Dėrguar mė: 13/10/2009 - 09:18
Lajme te ngjashme
Shqipėria, si u la jashtė projektit tė gazsjellėsit
• Datė: Oct 13, 2009
Tedi Blushi

Synimi strategjik i Greqisė pėr tė hyrė nė Kanalin e Otrantos nė bazė tė marrėveshjes pėr pėrcaktimin e kufirit detar me Shqipėrinė, lidhet pikėrisht me ndėrtimin e gazsjellėsit “South Stream” (Shtegu i Jugut). Ky ėshtė njė projekt i financuar nga Moska dhe i planifikuar tė ndėrtohet nga gjiganti rus i gazit “Gasprom” dhe koncerni energjetik italian, “ENI”. Gazsjellėsi “South Stream” fillon nė Kaspik, kalon nėn detin me tė njėjtin emėr, hyn nė territorin bullgar dhe degėzohet nė dy drejtime. Njėra degė e tij do tė kalojė nė Bullgari, mandej nė Serbi, Hungari dhe pėr tė pėrfunduar nė Austri. Dega tjetėr kalon nga Bullgaria, nė veriun e Greqisė, mandej fundi i kufirit tokėsor do tė jetė Igumenica. Nga kėtej ky tubacion ėshtė vendosur tė kalojė nėn det pėrgjatė gjithė Kanalit tė Korfuzit me drejtim veri-perėndimin, pėr tė vijuar nė Kanalin e Otrantos e pėr tė pėrfunduar tek “taka” e gadishullit italian, e konkretisht nė Brindisi. Referuar faqes zyrtare nė internet tė projektit gazsjellės “South Stream”, citojmė se, “ky ėshtė shtegu mė i shkurtėr dhe me kosto financiare shumė mė tė vogėl sesa alternativat e tjera”.
Diplomacia greke
Nė 25 prill 2009, kryeministri grek, Kostas Karamanlis viziton Sofjen me qėllim arritjen e njė marrėveshjeje tė pėrbashkėt pėr ndėrtimin e tubacioneve pėr transitin e gazit nėpėr territoret e Bullgarisė dhe Greqisė tė gazsjellėsit “South Stream”. Dy ditė pas kėsaj vizite, Karamanlis vjen nė Tiranė pėr tė nėnshkruar marrėveshjen e pėrcaktimit detar me Shqipėrinė. Sikundėr rezulton nga kjo marrėveshje, Greqia fiton 354.4 km2 sipėrfaqe ujore nė detin Jon. Nga tė cilat, vetėm 335 km2 ia janė marrė Shqipėrisė nė Kanalin e Otrantos. Po tė njėjtėn ditė, ministrja e Jashtme greke, Dora Bakojanis e cilėson si “arritje strategjike” kėtė marrėveshje, ndėrkohė qė qeveria shqiptare nuk bėn asgjė transparente, madje as sot e kėsaj dite. Pikėpyetja e madhe e opinionit publik shqiptar: “Ēfarė synon Greqia me kėtė marrėveshje, tė cilėsuar prej saj si strategjike?”, nuk merr pėrgjigje nga Tirana zyrtare. Por, pėr Greqinė rėndėsi kishte qė Shqipėria e pranoi kėrkesėn e saj. Ndaj, me tė arritur kėtė marrėveshje nė Tiranė, Karamanlisi niset drejt Moskės. Nė datėn 29 prill nė Soēi tė Rusisė, kryeministri Vladimir Putin firmos marrėveshje tė veēanta me tė gjitha vendet nė tė cilat do tė kalojnė tubacionet e gazsjellėsit “South Stream”, mes tė cilave edhe Greqia. Marrėveshja do tė zgjatė 30 vjet, ndėrsa sasia e gazit tė transportuar llogaritet tė jetė 10 miliardė metėr/kub nė vit. Sipas ministrit grek tė Energjisė, Kristos Folias, kjo ėshtė njė ndėr kontratat mė fitimprurėse qė janė nėnshkruar ndonjėherė. Pėrfitimet pėr palėn greke llogariten nė disa miliardė euro.
Kompanitė ruse “Gazprom” dhe ajo italiane “ENI” do tė jenė edhe ndėrtuesit e kėsaj vepre qė kap njė investim kolosal. Kryeministri grek, Kostas Karamanlis dhe ai rus, Vladimir Putin, firmosin marrėveshjen pėr ndėrtimin e gazsjellėsit “South Stream”. Ceremonia u zhvillua nė Kremlin, nė praninė e ministrave tė Jashtėm dhe Energjetikės tė dy vendeve.
Gazi rus dhe Kanali i Otrantos
Maketi i projektit “South Stream” ėshtė shumė i qartė nė parim. Por, gjurmėt e tij nuk janė pėrcaktuar ende nė mėnyrė pėrfundimtare, pėr shkak tė pengesave nė terren qė has realizimi i kėtij projekti gjigant. Moska zyrtare ka deklaruar se ndėrtimi i gazsjellėsit duhet tė nisė nga fillimi i vitit 2011, por ende nuk dihet njė datė konkrete. Njė ndėr arsyet, por aspak periferike pėr nga rėndėsia, ėshtė pjesa fundore e “South Stream”. Pengesa ėshtė pikėrisht Shqipėria, e cila parimisht mendohet tė jetė kapėrcyer me ndihmėn e Greqisė. Bėhet fjalė pikėrisht pėr Kanalin e Otrantos, pėr tė cilin Tirana dhe Athina kanė nėnshkruar marrėveshjen qė i dhuron Greqisė 354.4 km2 sipėrfaqe ujore. Ngutja greke pėr tė mbyllur sa mė shpejt marrėveshjen pėr Shelfin Kontinental me Shqipėrinė lidhet pikėrisht me projektin e gazsjellėsit. Koha nuk pret mė!
Pse Greqia kėrkon Kanalin e Otrantos?
Arsyeja ėshtė e thjeshtė. Nė bazė tė marrėveshjes me Shqipėrinė pėr pėrcaktimin e kufiri detar, tanimė Greqia ka hyrė nė Kanalin e Otrantos. Kėsisoj, nė det ajo ėshtė nė kufi me Italinė. Nė rast se kjo marrėveshje me Tiranėn zyrtare nuk do tė ishte nėnshkruar, atėherė detyrimisht gazsjellėsi rus “South Stream” do tė duhej tė kalonte sė pari nė ujėrat detare tė shtetit shqiptar e mandej nė Itali. Por, pėr Rusinė kjo nuk mund tė ndodhte. Ndaj, me ndihmėn e Greqisė Moska ka arritur tė pėrjashtojė Shqipėrinė nga ky gazsjellės. Kėshtu, tubacionet e gazit nėn det nga Igumenica deri nė Brindisi e kanė rrugėn e hapur. Shqipėria ėshtė pėrjashtuar, dhe zot tė Kanalit tė Otrantos dhe gazsjellėsit nė det tashmė janė vetėm Greqia dhe Italia.
 

 

 
 
http://www.kohajone.com/artikull.php?idm=47136

Zogu: Kthimi i eshtrave, vendim historik

Rozeta Rapushi
E Diele, 11 Tetor 2009

Rikthimi ne atdhe i eshtrave te Mbretit Ahmet Zogu, u pershendet dje nga familja mbreterore. Trashegimtari i Fronit Mbreteror, i biri i Mbretit Zog, Leka Zogu, tha dje se nje vendim i tille i qeverise eshte i madh dhe historik. "Kthimi i eshtrave do te varet mbi vendimin e komisionit shteteror dhe eshte pak heret ta dime, por ashtu do te jete. Nje vendim i tille eshte i madh dhe qe ndryshon dicka ne historine e Shqiperise. Sigurisht qe nuk eshte nje vendim i lehte per t'u marre, por marrja e tij me ka gezuar jashte mase",-tha dje Leka Zogu, menjehere pas njohjes se vendimit te qeverise per kthimin ne atdhe te eshtrave te Mbretit Ahmet Zog, si dhe te pjesetareve te familjes mbreterore. Eshtra te cilat ndodhen ne Paris. Leka Zogu vleresoi se kthimi i eshtrave eshte nje veprim fisnik dhe nje lajm i cili riktheu shpresen e familjes mbreterore per te vene ne vend amanetin e fundit te Mbretit, per t'u prehur ne atdhe. Leka Zogu u shprehe se eshte ne dijeni te faktit, se nje vendim i tille eshte i veshtire dhe pohoi se eshte heret te thuhet se do te kthehen eshtrat. Ajo do te varet nga puna e komisionit shteteror qe do te ngreje qeveria. Trashegimtari i Fronit Mbreteror, pohoi se eshtrat e Mbretit Ahmet Zogu, do te prehen ne varrezen Mbreterore, prane nenes se tij e cila prehet tek Kodrat e Liqenit te Tiranes, ne nje siperfaqe toke qe i perket familjes mbreterore. Ne kete kuader, Leka Zogu gjeti vendin qe te beje nje falenderim te vecante per kryeministrin Sali Berisha, i cili beri publik nje vendim te tille dy dite me pare. "Nje vendim i tille me gezoi pa mase", rrefeu ai. Me krijimin e komisionit qeveritar shteteror rikthimi i eshtrave te Mbretit Zog eshte vetem ceshtje kohe, dhe vendosja e tyre ne varrezen Mbreterore, do te permbushet me tere ceremonialin qe i takon. Julinda Kamberi, u shpreh se tashme eshte koha qe te nderohen te gjitha ato figura qe kane kontribuar dhe sakrifikuar per kombin shqiptar. Kjo duke nisur nga Mbreti Ahmet Zog, Fan Noli, Nene Tereza, etj. Sipas saj, eshte detyra jone qe t'u realizojme ketyre figurave, amanetin e fundit, qe te prehen ne dheun e te pareve te tyre. Edhe kryeministri Sali Berisha, u shpreh dy dite me pare se familja mbreterore ka nje varreze te sajen ne Tirane dhe ky eshte vendi ku dhe do te prehen eshtrat e Mbretit Zog.

Qeveria, komision shteteror per eshtrat e Zogut ne atdhe

Kryeministri Sali Berisha, deklaroi dy dite me pare se qeveria e tij, do te ngreje nje komision shteteror per te sjelle ne atdhe, eshtrat e Mbretit Ahmet Zogu, por edhe te anetareve te tjere te familjes. Duke vleresuar kontributin e pamohueshem te Zogut ne themelimin e shtetit te pare shqiptar, kryeministri premtoi rikthimin e eshtrave qe prehen ne Paris, ne atdhe. "Qeveria shqiptare merr kete vendim, duke njohur Ahmet Zogun, kryeminister, President dhe me vone Mbret i shqiptareve, si arkitektin e shtetit modern shqiptar, si nje prej personaliteteve me te medha, me te shquara, me kontribut me madhor ne historine e kombit shqiptar", u shpreh kryeministri. Sipas tij, vitet para se Ahmet Zogu te zgjidhej kryeminister, President dhe me pas te kurorezohej Mbret i shqiptareve, jane karakterizuar nga nje veprimtari e madhe e gjithanshme patriotike, e zjarrte e tij qe nga pavaresia deri ne momentin e zgjedhjes se tij, si kryeminister dhe me pas si President i vendit.

 

 

http://www.balkanweb.com/gazetav5/artikull.php?id=67031
 
Arbnori, letrat e burgut JU rrefej spiunet e denimin e dyte
» Dėrguar mė: 11/10/2009 - 14:31
Lajme te ngjashme
Arbnori: Ju rrėfej spiunėt dhe dėnimin tim tė dytė”
• Datė: Oct 11, 2009
Admirina Peēi

Ēfarė i ndodhi Pjetėr Arbnorit gjatė 29 viteve burg, nė izolim tė plotė, nė qelitė e Burrelit? Ēfarė mendonte? Cilat ishin
kujtimet qė i bėnin shoqėri, dėshirat, njerėzit qė mbante pranė zemrės, planet dhe detajet e vogla me tė cilat pėrpiqej tė zbukuronte ditėt e errėta larg ēdo shenje lirie? Cilat ishin fijet e padukshme tė durimit ku ishte kapur fort pėr tė mos rėnė nė krahėt e dėshpėrimit? Tre vjetėt pas vdekjes, nė papafingon e shtėpisė sė tij, pranė stadiumit “Dinamo”, mund tė gjejmė sot shumė pėrgjigje pėr kėtė periudhė tė pazakontė tė jetės sė shkrimtarit, politikanit, intelektualit dhe studiuesit Pjetėr Arbnori. Bashkėshortja e tij, Suzana sė bashku me studiuesin Nevruz Shehu, kalojnė shumė kohė nė atė papafingo, ndėrsa kalojnė dorė mė dorė ēdo dosje tė arkivit tė tij personal. Njė projekt pėr tė botuar gjithė veprėn e tij epistolare, por edhe veprėn e plotė letrare, i ka shtyrė tė kėrkojnė imtėsisht nė shėnimet e tij. “Janė rreth 1500 letra, telegrame, e kartolina, qė i pėrkasin viteve kur ai ishte nė burg. Janė ruajtur me kujdesin mė tė madh nga nėna dhe motrat e tij, deri ditėn kur Arbnori doli sėrish nė liri. Ėshtė njė gjest i pazakontė dhe njė pasuri e paimagjinueshme”, - thotė studiuesi Shehu, i cili prej disa muajsh ka nisur tė pėrgatisė veprėn e parė, pikėrisht atė epistolare.
Suzana nxjerr njė kuti tė zverdhur nga arkivi. “S’kam pasur kurajė t’i shoh, t’i shfletoj. Vetėm tani po zbuloj pak nga pak ēdo ditė copėza nga jeta e tij, pėrshkruar deri nė imtėsi, detaje qė edhe pse ai mi ka treguar me gojė, disa herė nuk kam arritur kurrė t’i perceptoj deri nė kėtė masė”, - thotė ajo.
Kutia qė sapo ka hapur mban brenda njė pjesė tė epistolarit tė tij, vendosur me kujdes sipas rendit kronologjik. Janė letrat e viteve ’60-tė. “Pikėrisht ajo pjesė qė mungonte deri mė tani”, - saktėson studiuesi Shehu, ndėrsa nis t’i rendisė tė gjitha sipas viteve pėr t’ia bashkangjitur pjesės tjetėr tė veprės epistolare.
Periudha kur janė shkruar i takon viteve 1962 -1989. Vetėm viti 1961, nuk ka letra, pasi korrespondon me vitin kur ai u arrestua dhe ka qenė nė hetuesi, vit ky kur ai nuk mund tė komunikonte me tė afėrmit e tij.

Letrat optimiste e plot humor
Letrat qė ai dėrgon nė familje kapin shifrėn 500. Thuajse tė gjitha nisin njėlloj. “…E dashuna Nanė, Netė e Margeritė…”. Nėna dhe dy motrat e tij Neta dhe Margarita janė personazhet qė e shoqėrojnė nė tė gjithė momentet e ditėve tė tij nė burg. Ju shkruan atyre pėr ēdo gjė, pėr nevojat e tij personale, pėr veshmbathje e ushqim, pėr libra e fjalorė, pėr porosi tė ēfarėdoshme, kėshilla e mendime. Nuk flet kurrė pėr momentet e vėshtira qė kalon nė burg. Nuk thotė kurrė jam sėmurė, jam i dėshpėruar apo i mėrzitur. Pėrkundrazi. Shkruan: “…Unė jam shėndoshė e mirė…”, ose “Me shėndet jam krejt mirė. Megjithėse ka ra grip, mue s’mė ka zanė, ene dhimbje trupi, nuk kam ndi sivjet…”. Madje, edhe kur ka probleme shėndetėsore, mundohet t’i kalojė me dy rreshta dhe gjithmonė pasi ai shqetėsim ka kaluar.
Ėshtė optimist dhe njė humor i kėndshėm i shoqėron tė gjithė letrat tek ai kujton momente nga fėmijėria e tij, ditėt kur ishte jashtė nė liri, personazhe e ndodhi gazmore. Mundohet t’u japė forcė atyre e t’u dėshmojė se ai mundet tė pėrballojė ēdo sfidė e vėshtirėsi aty brenda. Nga leximi i kėtyre letrave duket sikur Arbnori i ka vėnė njė qėllim vetes. Ta mbajė nėnėn gjallė me ēdo kusht, qė ajo tė ketė mundėsi ta mbėrrijė ditėn kur ai tė dalė nga burgu, e ta shohė djalin e saj tė lirė.
Siē shpjegon studiuesi Shehu, “Arbnori e drejton familjen qė nga burgu. Ėshtė nė qendėr tė gjithė ndodhive dhe marrėdhėnieve mes familjarėve tė tij. Nėna dhe motrat e njoftojnė pėr tė rejat qė kanė ngjarė, i ēojnė lajmet e fundit, i kėrkojnė mendim vazhdimisht pėr ēėshtje tė familjes. Marrėdhėniet me motrat janė mjaft tė veēanta, ai kujdeset pėr to dhe i kėshillon, deri edhe pėr gjėra tė vogla qė kanė tė bėjnė me shijet e leximit, tė filmave dhe arteve tė tjera. Nga ana tjetėr ata i kėrkojnė mendim atij pėr gjithēka, dhe sigurisht njė moment i rėndėsishėm ėshtė martesa e tyre, ku ato kėrkojnė miratimin e tij. Pra, ai ėshtė vėllai i tyre, por ėshtė edhe babai, sepse babai kishte vdekur. Ishte vrarė qė nė 1942 nga komunistėt, sepse ishte oficer i kohės sė Zogut”.

Kartolinat, njė mjet komunikimi
Pjetėr Arbnori kishte krijuar njė univers tė tijin, njė mikrobotė, pėrmes sė cilės ai mund ti injoronte kufijtė e ashpėr dhe izolimin e qelive. E kishte ndėrtuar gjithė kujdes e nuk donte tė pranonte se ishte nė burg. Nė ēdo takim me nėn dhe motrat kėrkonte vazhdimisht ti ēonin fotografi, apo kartolina tė ndryshme nga Shkodra, Tirana, Durrėsi dhe gjithė qytetet e tjera tė Shqipėrisė. Nuk ishte kjo vetėm njė mėnyrė pėr tė ruajtur lidhjet me tė afėrmit dhe miqtė, njė mėnyrė pėr t’u uruar atyre festat dhe ditėt e shėnuara. Pėrmes tyre ai kėrkonte tė komunikonte me botėn jashtė, tė vinte re ndryshimet, detajet e reja, ē’kishte ndodhur nė qytetin e tij tė lindjes, nė kryeqytet, ku ai kishte kaluar vitet studentore, e kėshtu me radhė. Lidhjen e pandėrprerė me botėn jashtė ai kėrkonte gjithkund, deri edhe tek sendet qė shiteshin e bliheshin nė dyqane. “Janė mė shumė se 600 kartolina qė ai i ka koleksionuar nė arkivin e tij dhe veē mesazheve e urimeve, ata mbartin edhe kėtė linjė tė fshehtė komunikimi mė kėtė botė tė cilėn nuk e mbėrrinte dot fizikisht”, - thotė studiuesi Shehu.

Flora, njė rreze drite…
Nė vitin 1972, Pjetėr Arbnori pati rastin tė shihte pėr herė tė parė Florėn, mbesėn e tij kur ajo ishte vetėm 13-muajshe. Ajo ishte njė gėzim i veēantė nė orėt e tij tė gjata tė vetmisė e tė izolimit. Qė nga ajo kohė Flora do tė ishte e pranishme nė ditėt e tij herė me vizitat, e herė me rrėfimet e motrave e tė nėnės, derisa ajo shkoi nė shkollė e nisi t’i shkruajė vetė letra dajės sė saj. Nuk ka thuajse asnjė letėr qė i takon periudhės pas 1972, ku tė mos pėrmendet Flora. Ajo vogėlushe ka zaptuar tashmė tė gjithė mendimet, ėndrrat, dėshirat dhe idetė e tij. Interesohet pėr edukimin e saj qė kur Flora shkon nė klasė tė parė, i jep leksione gjuhe, kėshilla leximi, e deri tek momentet kur ai interesohet pėr veshjet e saj, dhe kujdesin rreth paraqitjes. Nėna dhe motrat pėrpiqen ta marrin gjithmonė me vete vogėlushen sa herė nisen pėr nė Burrel kur kanė ditėn e takimit.
Ai vetė iu flet miqve tė tij nė burg pėr tė, iu lexon letrat qė ajo i shkruan. E sheh mbesėn e tij si njė rreze drite qė ka mbėrritur nė jetėt e tyre tė trazuara, i vetmi gėzim nė tė gjithė dramėn e atyre 29 viteve. Nė vitin 1989, ditėn ku Pjetėr Arbnori doli nga burgu, Flora ishte aty duke e pritur. Kishin kaluar shumė vite dhe ajo ishte bėrė tashmė vajzė e rritur 17 vjeēe.

Neta, lotėt s’do tė mė reshtin kurrė
Nė njė prej vizitave qė bėjmė nė shtėpinė e Arbnorit, ndėrsa fotografojmė letrat, kartolinat dhe fotografitė e tij ruajtur nė dosje tė veēanta, takojmė njė ditė Netėn, motrėn e Arbnorit. Ajo vjen shpesh dhe takon Suzanėn dhe fėmijėt e vėllait tė saj. “Kam pasur njė lidhje tė veēantė me Pjerinin (kėshtu e thėrrasin tė gjithė nė familje). S’mund ta besoj ende sot, tre vjet pas vdekjes sė tij, se ai nuk ėshtė mė. Kurrė se kam menduar se ai do tė ikte para meje…”. Neta mbytet nė vaj tek pėrmend ditėt kur shkonte nė Burrel pėr ta takuar dhe kujton “lojėrat e shpejtėsisė” dhe gjuhėn e fshehtė me tė cilėn komunikonin ata tė dy. Kur thotė lojėrat e shpejtėsisė, ka parasysh njė rreng qė ata bėnin sa herė Arbnori donte tė nxirrte ndonjė dorėshkrim sekret nga burgu. “Pėrdornim dy trasta tė zeza identike dhe i shkėmbenim aq shpejt, sa s’kuptohej cila ishte imja dhe cila e Pjerinit”, - thotė ajo.
Tek shfleton albumet e fotografive, Neta befas harron dhimbjen e saj dhe zė e buzėqesh tek kujton ndodhi e episode tė ndryshme me tė vėllanė. Ajo tregon se tė gjitha albumet janė bėrė me dorė nga Arbnori nė burg. Ai u kėrkonte familjarėve t’i ēonin mjetet e nevojshme pėr t’i ndėrtuar e mandej i mbushte me fotografitė e tyre. Sheh njė foto tė Arbnorit kur ishte fėmijė nė Shkodėr, e pėrmallet sėrish. “Lotėt s’do mė shterin kurrė..., - psherėtin ajo, - kurrė... deri ditėn kur edhe unė tė shkoj atje. S’ishte jetė kjo, as pėr tė, e as pėr ne. Diktatura rrėnoi ēdo gjė tonėn…”
 

 

 

http://www.panorama.com.al/index.php?id=33774
Berisha: Do kthejmė nė Shqipėri eshtrat e Zogut
» Vendosur: 10/10/2009 - 08:11
•  

ADI SHKEMBI

Qeveria vendos tė kthejė nė Shqipėri eshtrat e Mbretit Ahmet Zogu. Kryeministri Sali Berisha tha dje nė njė konferencė pėr shtyp se njė komision qeveritar shtetėror do tė ngrihet pėr tė bėrė tė mundur rivarrosjen e eshtrave nė varrezėn e familjes mbretėrore pėrmes njė ceremonie shtetėrore. “Qeveria shqiptare merr kėtė vendim, duke njohur Ahmet Zogun Kryeministėr, President dhe mė vonė, Mbret i shqiptarėve, si arkitektin e shtetit modern shqiptar, si njėrin prej personaliteteve mė tė mėdha, mė tė shquara, me kontribut mė madhor nė historinė e kombit shqiptar”, theksoi Berisha nė daljen para mediave. Kreu i ekzekutivit vlerėsoi figurėn e Ahmet Zogut si krijuesin e Republikės dhe Mbretėrisė nė Shqipėri. “Madhėria e tij Zogu I, me pėrpjekje tė mėdha, krijoi fillimisht Republikėn e mė pas, Mbretėrinė, nė tė cilėn nė tėrėsi liritė dhe tė drejtat e qytetarėve shqiptarė, liria e pronės, liria e besimit, liria e udhėtimit dhe liritė e tjera, u respektuan dhe u garantuan me ligj. U ndėrtuan tė gjitha institucionet shtetėrore, nė pėrputhje dhe nė kuadėr tė njė monarkie konstitucionaliste”, vijoi mė tej Berisha. Duke pėrshkruar karrierėn politike tė Mbretit, kryeministri e vlerėsoi si antishqiptar vendimin e Kongresit tė Pėrmetit nė vitin 1944 pėr tė ndaluar rikthimin e tij nė Shqipėri. “Mbreti prehet nė varrezėn e tij, rreth 15-20 km nga kryeqyteti i Francės, ndėrkohė qė familja mbretėrore ka pasur varrezėn e vet nė kryeqytetin e vendit. Familja Mbretėrore, Mbreti dhe Mbretėresha, anėtarė tė tjerė tė familjes, do tė rikthehen tė pushojnė pėr jetė nė varrezėn e tyre dhe do tė nderohen gjithnjė nga shqiptarėt. Ky ėshtė njoftimi im pėr opinionin publik”, theksoi mė tej Berisha. Por sipas tij, eshtrat e Mbretit nuk do tė jenė tė vetmet qė do tė kthehen nė Shqipėri. Me rastin e 100 vjetorit tė lindjes tė Nėnė Terezės (27 gusht 1910- 17 gusht 2010), qeveria do tė negociojė me autoritetet e Indisė pėr tė rikthyer nė Tiranė dhe eshtrat e Shenjtores. Tė njėjtėn gjė kreu i qeverisė premtoi edhe pėr eshtrat e Mit’hat Frashėrit. “Ju keni tė drejtė, nuk janė sjellė nė vend eshtrat e Nolit. Por, ka edhe njė problem, si primat i Kishės Ortodokse shqiptare nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės, Noli frymėzoi dhe frymėzon diasporėn shqiptare nė atdhetarinė e saj, nė dashurinė e saj tė pakufishme ndaj Shqipėrisė. Ndaj dhe Kisha shqiptare e Bostonit e ka Nolin realisht si shenjtorin e saj tė pa shpallur. Por qeveria shqiptare do tė nisė pėrpjekjet pėr tė kthyer nė Shqipėri burrin e madh tė Kombit, Mit’hat Frashėrin dhe personalitete tė tjera”, theksoi kreu i qeverisė.

Reagimet

Pėllumbi: Pėrgjigje asimetrike ndaj PS

Ish-kryetari socialist i Kuvendit, profesori i socialistėve, Servet Pėllumbi, e cilėson deklaratėn e kryeministrit Sali Berisha pėr ngritjen e njė komisioni shtetėror, i cili do tė bėjė tė mundur riatdhesimin e eshtrave tė ish-mbretit Ahmet Zog, si njė veprim me sfond politik qė kėrkon tėrheqjen e vėmendjes sė opinionit publik ndaj problemeve politike qė opozita ka kohė qė debaton. “Ėshtė njė pėrgjigje asimetrike e zotit Berisha ndaj problemeve politike tė mprehta tė ditės qė janė parashtruar nga opozita”, u shpreh profesori i socialistėve. Pėllumbi njihet pėr analizat e tij tė thella, kryesisht ato filozofike, duke kaluar nė skaner periudhėn 20-vjeēare politike shqiptare. Pėllumbi njihet pėr qėndrimet e tij ndaj disa ēėshtjeve tė cekura nga qeveria nė momente tė caktuara politike, siē ka qenė ēėshtja e pastėrtisė sė figurave tė politikanėve dhe zyrtarėve, ēėshtja e rishikimit tė historisė, apo dhe ajo e heqjes sė mozaikut tė fasadės sė Muzeut Kombėtar, tė cilat i ka cilėsuar tė qėllimshme pėr tėrheqjen e vėmendjes sė opinionit. Pritet qė vendimi i qeverisė pėr ngritjen e komisionit tė posaēėm pėr tė nderuar ish-mbretin Zog tė nxisė debate politiko-historike nė ambientin politik shqiptar.

Shehi: Kthimi i eshtrave, pozitiv
Dashamir Shehi, kreu i Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar, u shpreh pro sjelljes sė eshtrave tė Mbretit Zog nė Shqipėri. Nė njė kontakt me “Panorama”, z. Shehi tha se sjellja e tyre ėshtė njė zhvillim pozitiv, edhe se e gjitha kjo ishte njė detyrė e shtetit qė duhet tė ishte pėrmbushur me kohė. “Sjellja e eshtrave tė Zogut nuk ėshtė vetėm njė simbolikė familjare, por pėr mua hap udhėn pėr interpretimin e njė periudhe tė rėndėsishme historike tė popullit tonė. Sepse ka ardhur koha pėr rivlerėsimin e historisė. Kujtoj se kur u kthyen eshtrat e Faik Konicės u bė njė rivlerėsim i figurės sė tij. Njė rivlerėsim me impakt pozitiv nė popull. Kuptohet se kėtė radhė rivlerėsimi mund tė jetė edhe mė i plotė, pasi vjen ish-kryetari i shtetit. Me pak fjalė ne shqiptarėve na bėn shumė mirė tė rishohim me kujdes njė pjesė tė historisė sė popullit tonė”, pohoi Shehi. I pyetur nėse njė pjesė e shoqėrisė ka tė ngjarė tė mbetet e pakėnaqur, apo mund tė jetė kundėr sjelljes sė eshtrave, Shehi tha se tė pakėnaqur mund tė ketė, por kjo pakėnaqėsi vjen nga padija dhe fundja kjo pjesė ka pėr tė shėrbyer si katalizatore pėr njė debat sa mė tė saktė, pėr veēimin e vlerave mė tė mira. “Bėhet fjalė pėr histori. Le tė fillojmė ta diskutojmė edhe Ahmet Zogun me tė mirat e tė kėqijat e tij. Fundja ai qeverisi njė popull tė vogėl, nė njė periudhė shumė tė vėshtirė”, pėrmbylli z. Shehi.

 

 

 

http://fr.rian.ru/world/20091008/123409741.html
 

Grande Albanie: Berisha nie avoir proposé d'ouvrir les frontičres dans les Balkans

17:31 | 08/ 10/ 2009
 

 

ATHENES, 8 octobre - RIA Novosti. Le premier ministre albanais Sali Berisha a déclaré qu'il n'avait jamais proposé d'ouvrir les frontičres entre les régions peuplées par les Albanais dans les Balkans, rapporte jeudi depuis Tirana l'agence ANA-MPA.

Le ministre russe des Affaires étrangčres Sergueļ Lavrov a indiqué lundi dernier que la Russie était trčs préoccupée par de tels propos du chef du gouvernement albanais. Selon M.Lavrov, l'Union européenne (UE) et l'OTAN devraient réagir ą de telles déclarations.

"Le ministre Lavrov a dit des choses dont je n'ai pas parlé. Je ne pense pas qu'il l'ait fait sciemment", a indiqué M. Berisha, cité par l'agence.

"J'espčre que cela est lié aux difficultés traditionnelles de la traduction de l'albanais vers le russe", a-t-il ajouté.

Attribuée souvent ą M.Berisha, l'idée d'ouvrir les frontičres entre les régions peuplées par les Albanais ravive l'idée de la création d'une "Grande Albanie" qui réunirait tous les Albanais en un seul État comprenant l'Albanie actuelle, le Kosovo, la Macédoine, l'Épire grecque (la Chameria en albanais) et d'autres régions en Europe. Le premier ministre albanais dément formellement ces accusations.

 

 

http://www.gazeta55.net/index.php?kat=aktualitet&artikulli=8762

Berisha nis sot vizitėn dyditore nė Kosovė

06-10-2009 / Gazeta 55Berisha nis sot vizitėn dyditore nė Kosovė

 

 

Shqiptarėt e Kosovės, premtojnė pritje madhėshtore nė Prishtinė, Prizren dhe Prekaz

Kryeministri Berisha do tė nderohet me titullin ‘Honoris Causa” tė Universitetit tė Prishtinės, kurse nė Prizren do tė shpallet “Qytetar Nderi”.

Kryeministri Sali Berisha nis sot njė vizitė dy ditore nė Kosovė, vizita e parė qė pas shpalljes sė pavarėsisė sė Kosovės. Nė ditėn e parė tė vizitės, Kryeministri Berisha do tė takohet dhe ketė bisedime me Kryeministrin e Kosovės, Hashim Thaēi, me tė cilin do tė ketė edhe njė konferencė tė pėrbashkėt pėr shtyp. Pas takimit, nė prani tė dy kryeministrave, do tė nėnshkruhen disa marrėveshje bashkėpunimi midis dy vendeve.

Gjithashtu, kryeministri Berisha do tė takohet me Presidentin e Kosovės Fatmir Sejdiu dhe Kryetarin e Kuvendit, Jakup Krasniqi.

Kryeministri Berisha do t’i drejtohet mė pas, me njė fjalė Kuvendit tė Kosovės.  

Pasdite, Kryeministri Berisha do tė zhvillojė takime tė veēanta me pėrfaqėsues tė partive politike, me pėrfaqėsues tė komunitetit tė biznesit dhe pėrfaqėsues tė minoriteteve.

Kryeministri Berisha do tė zhvillojė gjithashtu, homazhe nė varrin e Presidentit Ibrahim Rrugova dhe njė vizitė nė familjen e tij.

Nė ditėn e dytė tė vizitės, kryeministri Berisha do tė udhėtojė nė Prekaz, ku do tė zhvillojė homazhe nė memorialin e Adem Jasharit dhe do tė kryejė njė vizitė nė familjen Jashari. Axhenda e kryeministrit do tė vijojė mė pas me takime tė veēanta me pėrfaqėsuesin e Bashkimit Evropian, Pieter Feith dhe Komandantin e KFOR-it, Leitnant Gjeneral Markus Bentler.  

Kryeministri Berisha do tė vizitojė nė Prishtinė edhe monumentin “New Born”.

Gjatė kėsaj vizite, Kryeministrit Berisha do t’i jepen edhe titujt “Honoris Causa” nga Universiteti i Prishtinės dhe “Qytetar nderi” i Prizrenit.

Opinioni shqiptar nė Kosovė, ėshtė shprehur se do tė organizojė njė pritje madhėshtore nė qytetet kryesore. Berisha vlerėsohet nė shtetin e ri, si kryeministri i shqiptarėve dhe pėr kėtė arsye zotėron njė reputacion tė jashtėzakonshėm, madje duke u renditur edhe para liderėve vendas.

Kjo, ėshtė vizita e dytė e kryeministrit qė nga pėrfundimi i luftės. Berisha e ka vizituar njė herė Kosovėn, gjatė mandatit tė parė qeverisės, 2005-2009. Gjatė kėsaj vizite, Berisha u prit nė mėnyrė madhėshtore nė Prishtinė, Prizren, Drenicė dhe Gjakovė, ku turma tė entuziazmuara qytetarėsh shqiptarė tė Kosovės, i shprehėn falėnderimet e tyre, kryeministrit shqiptar, duke e quajtur, si “atin shpirtėror tė shqiptarėve”, pėr mbėshtetjen e dhėnė nė drejtim tė pavarėsisė sė Kosovės dhe njohjes sė saj nė mbarė botėn. 

 

...
 
 
 
 
http://www.gazeta55.net/index.php?kat=politike&artikulli=8787
 

Berisha: Shqipėria dhe Kosova, tė bashkuara nė Evropėn e Bashkuar

06-10-2009 / Gazeta 55Berisha: Shqipėria dhe Kosova, tė bashkuara nė Evropėn e Bashkuar

 

Konferencė pėr shtyp e Kryeministrit Berisha dhe Kryeministrit Thaēi, pas takimit mes tyre - Kryeministri Thaēi: Sot, Kosova pret arkitektin e ndryshimeve nė Shqipėri, realizuesin e projektit tė ėndrrave tė shqiptarėve, jetėsuesin e integrimit tė Shqipėrisė nė NATO, kontribuesin e madh pėr pavarėsinė e Kosovės. Kryeministri Berisha: E gjithė lufta dhe pėrpjekjet e shqiptarėve kudo qė janė, nė Shqipėri, Kosovė  e kudo ėshtė qė tė kapim orėn europiane.


Kryeministri Sali Berisha nisi sot vizitėn e tij tė parė nė Kosovėn e pavarur. Takimin e parė Kryeministri Berisha e pati nė selinė e qeverisė sė Kosovės me Kryeministrin Hashim Thaēi. Pas takimit, nė prani tė dy Kryeministrave dhe tė medias, u nėnshkruan 6 marrėveshje bashkėpunimi mes dy vendeve: Marrėveshja pėr lėvizjen e ndėrsjellė tė shtetasve dhe Protokolli pėr qarkullimin nė zonat kufitare, u nėnshkruan nga Kryeministri Berisha dhe Kryeministri Thaēi; Marrėveshja nė fushėn e doganave u nėnshkrua nga Drejtori i Pėrgjithshėm i Doganave tė Shqipėrisė Endri Pema dhe Zėvendėsministri i Ekonomisė dhe Financave tė Kosovės Bedri Hamza; Marrėveshja e bashkėpunimit policor ndėrkufitar u nėnshkruar nga Ministri i Brendshėm i Shqipėrisė Lulzim Basha dhe Ministri i Punėve tė Brendshme i Kosovės Zenun Pajaziti; Marrėveshja e ripranimit tė personave me qėndrim tė paligjshėm u nėnshkruar nga Ministri i Brendshėm i Shqipėrisė Lulzim Basha dhe Ministri i Punėve tė Brendshme i Kosovės Zenun Pajaziti; Marrėveshja e bashkėpunimit tė administratave lokale u nėnshkrua Ministri i Brendshėm i Shqipėrisė Lulzim Basha dhe Ministri i Administrimit tė Pushtetit Lokal Sadri Ferati.  Mė pas, Kryeministri Berisha dhe Kryeministri Thaēi dhanė njė konferencė tė pėrbashkėt pėr shtyp, nė tė cilėn u shprehėn: Kryeministri Berisha: Faleminderit zoti Kryeministėr. Edhe njė herė dua tė shpreh mirėnjohjen mė tė thellė, respektim mė tė madh dhe admirimin sė pari pėr rolin dhe kontributin tuaj thelbėsor nė ēlirimin e Kosovės, nė shpalljen e pavarėsisė sė Kosovės, nė udhėheqjen e qeverisė sė Kosovės, nė njė nga periudhat mė historike pėr Kosovėn. Ju falėnderoj pėrzemėrsisht pėr pritjen vėllazėrore, por kam kėnaqėsinė time tė madhe dhe gėzimin e veēantė tė theksoj se nė 20 muaj Kosova ka shėnuar arritje tė mėdha kombėtare dhe ndėrkombėtare mė shumė se ēdo vend tjetėr qė unė di nė historinė e re. Dhe kjo ėshtė njė meritė e jashtėzakonshme e udhėheqjes politike tė Kosovės, e forcave politike dhe qytetarėve tė Kosovės. Ajo ēka mė impresionon nė sensin mė pozitiv ėshtė fakti se si luftėtarėt e lirisė po ndėrtojnė me pėrkushtimin mė tė madh vlerat pėr tė cilat ata luftuan dhe kjo ėshtė njė gjė e veēantė. Nė 20 muaj, kėtu, nė Kosovė po vendosen disa standarde, tė cilat do t’i kenė lakmi tė gjitha vendet e tjera. Kėtu po vendosen standardet mė tė gjera tė respektimit tė pakicave dhe unė jam i bindur se ky ėshtė njė kontribut i madh i Kosovės pėr paqen dhe stabilitetin nė rajon, por edhe njė shembull i shkėlqyer nė njė nga fushat mė sensitive. Nė Kosovė po konsolidohet njė sistem decentralizimi ndėr mė tė mirėt, ndėr mė tė gjerėt, i cili, absolutisht, do tė prodhojė paqe, stabilitet dhe zhvillim dhe ėshtė njė nga themelet e ēdo demokracie. Mė ka ardhur shumė mirė qė u krijuan komunat e reja. Ėshtė jashtėzakonisht pozitive dhe unė jam i bindur se qeveria do t’u japė tė gjitha pėrgjegjėsitė e kompetencat. E rėndėsishme pėr njė vend tė lirė ėshtė qe qytetarėt tė ndjehen tė sigurt, tė lirė dhe tė kenė sa mė afėr qeverinė e tyre direkt. Nė Kosovė ėshtė krijuan dhe po vazhdon tė konsolidohet tradita e zgjedhjeve tė lira. Pra, kemi tė bėjmė me disa zhvillime shumė tė rėndėsishme, nė njė kohė rekord tė shkurtėr, Kosova ėshtė njohur gjithashtu nga 62 vende tė lira tė botės e vende tė tjera janė nė proces e sipėr, ėshtė anėtarėsuar nė dy institucionet mė serioze financiare tė planetit, institucione tė Organizatės sė Kombeve tė Bashkuara,  Bankėn Botėrore dhe Fondin Monetar Ndėrkombėtar. Ekonomia e Kosovės ėshtė njė ekonomi dinamike, e vogėl, por qė i rezistoi furtunės sė pėrgjithshme financiare botėrore. Nė Kosovė ndodhet KFOR-i, njė faktor shumė i rėndėsishėm pėr paqen dhe stabilitetin nė rajon, por njė faktor qė do ndihmojė e po ndihmon Kosovėn, forcat e sigurisė sė saj nė procesin e pėrgatitjes pėr integrimin nė NATO. Nė Kosovė, Bashkimi Europian ka sjellė njė mision tė fuqishėm, EULEX-i, i cili po mbėshtet qeverinė e Kosovės nė ndėrtimin e shtetit ligjor dhe konsolidimin e institucioneve, faktikisht, po jep njė ndihmė tė pazėvendėsueshme nė perspektivėn europiane tė Kosovės. Me Kryeministrin, ne bėmė njė bilanc tė zhvillimit dhe tė marrėdhėnieve si midis dy vendeve tona, ashtu edhe me fqinjėt tanė. Ne jemi dy vende me popullsi shumicė shqiptare. Ne kemi pėrgjegjėsi tė madhe tė pėrcjellim mesazhin tek tė gjithė fqinjėt tanė se kanė dy miq tė vėrtetė nė Shqipėri dhe Kosovė. Mė erdhi jashtėzakonisht mirė me progresin qė ka bėrė Kryeministri nė negociatat me Maqedoninė. Edhe marrėdhėniet tona me Maqedoninė dhe Malin e Zi janė marrėdhėnie shumė tė mira, tė shkėlqyera dhe shoh me interes shumė tė madh intensifikimin ēdo ditė e mė shumė tė marrėdhėnieve me Kosovėn, me Malin e Zi, me Maqedoninė, por dhe shpresoj sė shpejti edhe me Serbinė. Fobia nuk shėrben ndaj askujt. Nė histori kemi kaluar shumė gjėra tė pamerituara, por kompleksiteti i saj na ka ēliruar nga komplekset. Ndaj jemi tė vendosur tė punojmė pėr njė klimė miqėsore bashkėpunimi dhe integrimi rajonal. Ishte njė lajm shumė i gėzueshėm pėr mua dhe gjithė shqiptarėt vendimi i qeverisė sė Kosovės pėr tė ndėrtuar autostradėn Prishtinė-Vermicė. Uroj qė edhe qeveria serbe tė fillojė ndėrtimin nga Nishi. E informova Kryeministrin se gjatė kėtij mandate, ne do tė ndėrtojmė autostradėn tjetėr Qafė Morinė-Shkodėr, njė pjesė e mirė ėshtė e ndėrtuar, por pjesėn tjetėr tė pandėrtuar qė ėshtė 34 kilometra, nė mėnyrė qė Kosova perėndimore tė ketė dalje mė tė shpejtė nė det. Porti i Shėngjinit ėshtė i gatshėm. Qeveria shqiptare do t’i japė Kosovės nė dispozicion tė plotė kėtė port. Vitin e ardhshėm do tė nisė studimi i fizibilitetit dhe projektimi i hekurudhės qė do tė lidhė dy vendet tona. Ne do tė kompletojmė hekurudhėn me Maqedoninė , por do lidhemi edhe me Kosovėn. Pozicioni i saj gjeografik ėshtė shumė pėr transportin hekurudhor nga portet tona, tė cilat bėhen ēdo ditė e mė tė rėndėsishėm. E gjithė lufta dhe pėrpjekjet e shqiptarėve kudo qė janė, nė Shqipėri, Kosovė  e kudo ėshtė qė tė kapim orėn europiane. Ne kemi pasur problem tė mėdha nė tė shkuarėn, nuk kemi ndėrtuar dot tė ardhmen. Tani, ne jemi tė lirė dhe po ndėrtojmė tė ardhmen. Kjo e ardhme ndėrtohet nė kuadrin e njė bashkėpunimi tė ngushtė e tė gjithanshėm me miqtė tanė nė rajon e kudo nė botė. Sot, u nėnshkruan njė seri marrėveshjesh, tė cilat synojnė tė vendosin nė kėtė rajon standardet euroapiane tė lėvizjes sė lirė tė qytetarėve, mallrave dhe problemeve tė sigurisė. Nuk mund tė mohohet se nė disa aspekte, nė rajon ora ėshtė mbrapa. Radhėt e gjata qė shihen nė pikat tona kufitare nė tėrėsi janė jashtė kohe. Ndaj ėshtė nė detyrėn e qeverive qė tė gjejnė format mė tė praktike, mė lehtėsuese pėr fluksin e pandalshėm tė njerėzve dhe mallrave. Kėtė diskutim e kam bėrė edhe me kolegėt e mi Malit tė Zi, tė Maqedonisė dhe shoh se ka njė mirėkuptim tė gjerė. Nė tė ardhmen do tė nėnshkruhen njė seri marrėveshje tė tjera qė do tė kompletojnė infrastrukturėn ligjore tė njė bashkėpunimi dhe partneriteti vėllazėror shekullor, pėr tė gjithė rajonin. Edhe njė herė zoti Kryeministėr, ju falėnderoj me mirėnjohje pėr tė gjithė mikpritjen dhe mė duhet sėrish t’ju siguroj se nė kėtė qytet dhe kėtė vend, janė tė vetmit nė botė qė vij ēdo ditė me kėnaqėsinė mė tė madhe, po tė kem mundėsi. Kryeministri Thaēi: Tė nderuar pėrfaqėsues tė medias, autoritete qeveritare tė Shqipėrisė, i nderuari zoti kryeministėr i Shqipėrisė Sali Berisha! Sot jam i privilegjuar dhe emocionalisht i prekur thellė nga ndjenja e respektit pėr vizitėn tuaj, tė nderuar tė pranishėm, pėr vizitėn e mikut tim, Kryeministrit tė Shqipėrisė, zotit Sali Berisha dhe ka shumė arsye tė ndjehem kėshtu, sė pari, ta ftoj homologun tim nga Shqipėria si Kryeministėr i Republikės sė Kosovės, Kosovės shtet i pavarur, sovran, demokratik dhe multietnik, me vizion tė qartė pėr integrim nė NATO dhe Bashkimin Eruopian. Pastaj, kjo periudhė ka qenė jashtėzakonisht e rėndėsishme edhe pėr Shqipėrinė, edhe pėr Kosovėn. Vizita e Kryeministrit tė Shqipėrisė, zotit Sali Berisha, ėshtė vizita e parė nė Kosovėn e pavarur, prandaj i nderuar Kryeministėr, zoti Sali Berisha, mirė se ke ardhur nė Kosovė, institucionet legjitime tė Republikės sė Kosovės tė mirėpresin, populli i Kosovė tė mirėpret. Sot, Kosova pret arkitektin e ndryshimeve nė Shqipėri, Kryeministrin Sali Berisha, realizuesin e projektit tė ėndrrave tė shqiptarėve me ndėrtimin e autostradės Durrės-Morinė. Por, i nderuari Kryeministėr, kam kėnaqėsinė t’ju informoj se edhe ne tani mė nuk po numėrojmė muajt apo vitet, por po numėrojmė ditėt kur do tė fillojmė me realizimin e projektit gjithashtu ėndėrr tė qytetarėve tė Republikės sė Kosovės pėr ndėrtimin e autostradės Morinė-Prizren-Prishtinė dhe unė dua tė besoj fuqishėm dhe ju ftoj qysh sot qė, siē kishim shtrėngimin apo pėrqafimin e ngrohtė nė tunelin e Kalimashit nė hyrjen e muajit historik, do ta kemi pėrqafimin e ngrohtė nė ambient tė hapur nė Morinė, buzė bjeshkėve tė Pashtrikut, pėr vazhdimin e autostradės nė drejtim tė Morinit, Prizrenit, Prishtinės. Sot, pritėm jetėsuesin e integrimit tė Shqipėrisė nė NATO, Kryeministrin Sali Berisha, kontribuesin e madh pėr pavarėsinė e Kosovės. Nė shenjė mirėnjohjeje dhe respekti, siē edhe jeni tė njoftuar, Presidenti i Republikės sė Kosovės, Dr. Fatmir Sejdiu do ta ēmojė dhe do ta vlerėsojė lart me ēmimin pėr pavarėsi, qė ju e meritoni, Kryeministrin Berisha. I nderuari Kryeministri Berisha me lejo t’ju falėnderoj personalisht pėr tė gjithė kontributin tuaj personal, tė qeverisė suaj, tė politikės sė Tiranės nė mbėshtetje tė forcimit tė shtetit tė Kosovės. Ne po ndėrtojmė njė shtet demokratik, me institucione funksionale, me demokraci tė re, por tė zhvilluar, tė kultivuar, me respektimin nė kuptimin mė afirmativ tė mundshėm tė minoritarėve. Tani jemi nė prag tė organizimit tė zgjedhjeve tė para tė lira nė Kosovėn e pavarur dhe ėshtė mjaft inkurajues qė ne kemi shumė subjekte edhe minoritarė. Unė besoj fuqishėm dhe po punoj qė edhe kėtė provim tė rėndėsishėm tė parė, mund tė them jashtėzakonisht kuptimplotė, Kosova, partitė politike, institucionet, qytetarėt ta kalojmė me sukses tė plotė. Sė shpejti presim edhe raportin e progresit nga Komisioni Europian pėr Kosovėn, por edhe studimin e fizibilitetit. Kemi besim tė plotė se Kosova do ta fitojė nė mėnyrė meritore udhėrrėfyesin europian pėr integrimit, me tė cilin do tė ballafaqohemi me shumė sfida, por me pėrgjegjėsi tė lartė shtetėrore pėr tė implementuar tė gjitha aktivitetet e nevojshme pėr njė vend demokrat, kritere demokratike edhe nė politikė, edhe nė legjislacion, edhe nė ekonomi. Tanimė shteti i Kosovės po konsolidohet. Tani ne jemi pjesė edhe e Fondit Monetar Ndėrkombėtar, edhe i Bankės Botėrore, sė shpejti do tė jemi pjesė edhe e Bankės Europian pėr Zhvillim dhe Rindėrtim. Nuk ėshtė fshehtėsi tė themi publikisht se raportet ndėrmjet Kosovės dhe Shqipėrisė janė raporte tej shtetėrore, raporte vėllazėrore. Ky bashkėpunim i shkėlqyer mes dy qeverive tona ėshtė duke u thelluar nė vazhdimėsi dhe si rrjedhojė e kėtij bashkėpreokupimi, dy qeveritė tona nėnshkruan marrėveshjen e lėvizjes sė ndėrsjellė ndėrmjet dy vendeve, protokolli i pėr qarkullimin nė zonat kufitare, marrėveshjen nė fushėn e doganave, e bashkėpunimit policor ndėrkufitar, marrėveshjen e ripranimit tė personave me qėndrim tė paligjshėm dhe marrėveshjen e bashkėpunimit tė administratave lokale. Kėto marrėveshje rregullojnė bashkėpunimin ndėrshtetėrore nė fushat pėrkatėse, duke vendosur rregullat qė do tė respektohen nga shtetet tona. Ne do tė vazhdojmė tė kemi njė bashkėpunim shumė tė avancuar. I nderuar zoti Kryeministėr Berisha, ne, si institucione tė Kosovės, kemi kėshillat, rekomandimet dhe ndihmesėn e pakursyer dhe shumė dobiprurėse edhe tė komunitetit ndėrkombėtar, kemi bashkėpunim me EULEX-in dhe KFOR-in. Jemi duke ndėrtuar raporte tė shkėlqyera me tė gjitha vendet fqinje, me Maqedoninė, me Malin e Zi dhe vullneti ėshtė i njėjtė edhe nė raportin ndėrshtetėror me Serbinė. Prandaj, kam kėnaqėsinė pėr kėtė mikpritjen tė cilėn e organizoi populli i Kosovė, institucionet e saj pėr ju, zoti Kryeministėr. Ne do tė vazhdojmė pėrkushtimet tona tė pėrbashkėta qė lidhen drejtpėrdrejtė me integrimin euroatlantik dhe avancimin e ndėrtimit tė institucioneve tona. Pyetje: Si e shihni rrugėn drejt BE-sė tė Shqipėrisė dhe Kosovės si njė shtet apo dy shtete? Kryeministri  Berisha: Kombi ėshtė njė dhe i pandarė nė shpirtin dhe identitetin  e tij. Nuk mund tė bėhet fjalė pėr dy kombe shqiptare, dy kombe serbe apo dy kombe kroate, etj. Por a kanė  pasur ndikim, a kanė pasur pasoja traumat dhe ndarjet e pamerituara midis shqiptarėve? Mos harroni  se nė njė gjatėsi tė madhe tė kufirit Shqipėri-Kosovė ka patur tela me gjemba. Nuk besoj tė ketė pasur midis Vojvodinės dhe Hungarisė, apo dhe probleme tė tjera . Ėshtė detyrė, pėr tė mos thėnė domosdoshmėri  e qeverisė shqiptare dhe qeverisė sė  Kosovės, tė bashkėpunojmė ngushtėsisht pėr kapėrcimin e pasojave tė kėtyre ndarjeve. Sot ideali kombėtar i shqiptarėve ėshtė ideali evropian, sepse ne aty kemi pėrcaktuar tė ardhmen tonė mė tė shkėlqyer. Nuk dimė ndonjė tė ardhme mė tė ndritur pėr ne shqiptarėt se integrimi nė Evropė. Pėrpjekja jonė  pėr tė shpejtuar standardet qė ekzistojnė nė BE  dhe pėr tė bėrė qė ato t’i gėzojnė qytetarėt shqiptarė  ėshtė njė pėrpjekje  e drejtė dhe  e ndershme. Dua tė theksoj se Shqipėria  dhe Kosova janė  dy vende tė ndryshme. Ėshtė nė interesin  jetik tė ēdo shqiptari konsolidimi i pavarėsisė sė Kosovės, por kėto nuk janė vende tė huaja pėr njėri-tjetrin, janė vende vėllezėr. Shumė  vende  e cilėsojnė  njėri-tjetrin si vėllezėr dhe nė botė dy vendet qė kanė mė se tė drejtė tė quhen tė tillė janė Shqipėria dhe Kosova. Kryeministri Thaēi:  Realisht ne po kalojmė  dhe po punojmė pėr tejkalimin e padrejtėsive, tė cilat kanė ndodhur. Po jetojmė nė njė realitet  dhe po punojmė pėr njė projekt tė vlerave  euroatlantike. Shqiptarėt jetojnė nė shumė shtete, por ne jemi njė komb. Po punojmė fuqishėm pėr  konsolidimin e demokracive nė ato vende, pėr respektimin e angazhimeve demokratike dhe implementimin e tė gjitha standardeve mė tė larta euroatlantike. Siē e pėrmendi dhe Kryeministri Berisha, vendet e rajonit,  Kosovėn dhe Shqipėrinė, i kanė dy vende mike, dy vende tė partneritetit, tė bashkėpunimit, tė paqes, tė stabilitetit si dhe tė angazhimeve integruese rajonale dhe euroatlantike. Sot Shqipėria ėshtė nė NATO, shumė shpejt do tė jetė edhe nė BE. Le tė rikthehemi pėr pak sekonda nė histori. Ku ishte Shqipėria para pak vitesh? Ishte nė njė diktaturė tė tmerrshme komuniste. Tani Shqipėria ėshtė e lirė prej diktaturės, ėshtė pjesė e NATO-s dhe do tė ecė e sigurt drejt BE-sė. Ku ishte Kosova, para disa kohėsh? Duke bėrė pėrpjekje pėr t’u ēliruar nga komunizmi jugosllav  e mė pas duke luftuar pėr lirinė e saj. Sot Kosova ėshtė e lirė, e pavarur, po zhvillon demokracinė dhe po punon me hapa tė sigurte pėr integrimin nė NATO dhe nė BE. Kėshtu po punojnė edhe vende tė tjera tė rajonit. Prandaj unė e shoh tė ardhmen e rajonit dhe tė dy vendeve tona si tė ardhmen e  vlerave evropiane, integruese dhe natyrisht tė standardeve tė BE-sė: rajon pa kufij. Pyetje: Zoti Thaēi  praktikisht me kėto marrėveshje qė nėnshkruat, siē ishte dhe ajo e lėvizjes sė lirė tė qytetarėve, si mendoni se  do ta presė komuniteti ndėrkombėtar kėtė  veprim? Kryeministri Thaēi: Gjithė bota demokratike, bota e lirė, mendimi i hapur, bota civile, demokracia  kėrkon bashkėpunim, integrim, respektim tė vlerave bashkėpunuese. Bashkėpunimi ėshtė njė prej vlerave mė tė larta tė komunitetit ndėrkombėtar dhe e gjithė bashkėsia ndėrkombėtare e pėrkrah bashkėpunimin e Kosovės  me tė gjitha vendet e rajonit. Edhe me Shqipėrinė, Maqedoninė e Malin e Zi  kemi ndėrtuar raporte tė shkėlqyeshme. Gjithashtu, kemi vullnetin e mirė, qytetar, politik dhe shtetėror  pėr bashkėpunim tė ndėrsjelltė ndėrshtetėror edhe me Serbinė. Nga bashkėpunimi askush nuk duhet tė ketė frikė. Pėrkundrazi. Kemi inkurajim dhe mbėshtetje tė fuqishme nė kėtė drejtim. E gjithė bota demokratike e pėrkrah pėrkushtimin tonė euroatlantik. Pyetje: A e ndjeni veten lider i kombit, sikurse ju cilėsojnė nė Kosovė, zoti Berisha? Kryeministri Berisha: E ndjej veten njė qytetar tė lirė shqiptar, qė pati fatin e jashtėzakonshėm tė shohė ėndrrat e mėdha tė kombit tė realizuara. Ne na takoi fati i madh tė pėrjetojmė shndėrrimin nė realitet tė ėndrrės sė lirisė, e cila  ėshtė ėndrra e tė gjitha ėndrrave, ėshtė projekti i tė gjitha projekteve. Kosova e lirė ėshtė realizmi mė i madh i shqiptarėve nė historinė e tyre. Sigurisht nuk mund tė them se pa Lidhjen e Prizrenit dhe Pavarėsinė e Kosovės , kjo do tė mund tė kishte ndodhur. Por qė nga koha e luftėrave tė Skėnderbeut e deri mė sot, kjo ėshtė arritja mė e madhe e kombit shqiptar. Pastaj kemi projektuar arritje tė tjera. E ndjej veten me fat tė madh qė jetova kėto kohėra. Pyetje: Nė Kosovė kohėt e fundit po flitet pėr profilizm ideologjik tė partive politike. Dimė qė Partia Demokratike  e Shqipėrisė ėshtė e drejtuar nga e djathta. Nga ėshtė e drejtuar Partia Demokratike  e Kosovės, nga e majta apo nga e djathta? Kryeministri Thaēi: Fillimisht dėshiroj tė theksoj se ky ėshtė takim i nivelit mė tė lartė shtetėror, ėshtė vizitė institucionale shtetėrore  e kryeministrit Berisha dhe kėtu tė dy jemi si kryeministra tė dy vendeve tona, Shqipėrisė dhe Kosovės. Kjo vizitė, kėto takime, janė mbi  ēdo ideologji dhe ēdo parti. Janė pėrpjekjet tona shtetėrore pėr implementimin e vullnetit tė njerėzve edhe nė Shqipėri edhe nė Kosovė. Dua tė flas shumė hapur. Edhe mua, edhe zotin Berisha na ka bashkuar idea edhe pa u njohur fizikisht. Zotit Berisha, ėshtė ithtar i luftės kundėr diktaturės nė Shqipėri. Unė si student kam udhėhequr lėvizjen studentore kundėr komunizmit dhe pushtimit serb nė Kosovė. Diktatura nė Shqipėri ra nė atė kohė. Kėtu gjithashtu filloi dhe u godit shumė rėndė  dhe natyrisht pushtimit serb nė Kosovė po i jepej goditja mė e rėndė. Partia Demokratike e Kosovės u themelua prej transformimit tė lirive ēlirimtare dhe grumbullimit tė intelektualėve tė ēmuar tė Kosovės, tė vullnetit tė qytetarėve tė Kosovės. Pėrpjekja ime ka qenė pėr atdhe. Tashmė ėshtė pėrpjekje pėr liri, pėr rend demokratik, pėr integrim nė NATO dhe BE. Kryeministri Berisha: Do tė shtoj se nė kėtė ēėshtje koncepti dhe qėndrimi im ėshtė ky:  Nuk ekziston midis forcave politike tė shqiptarėve tė Shqipėrisė, Kosovės apo Maqedonisė e Malit tė Zi, problemi i spektrit politik. Kėtė ata e kanė nė raport me grupimet evropiane apo botėrore. Por kjo nuk ėshtė vetėm midis Shqipėrisė dhe Kosovės. Edhe me vendet e tjera fqinje nuk ndikon nė mmarrėdhėniet ndėrshtetėrore spektri politik i forcės politike qė fiton zgjedhjet. Kushdo qė fiton zgjedhjet nė Itali, marrėdhėniet mes Italisė dhe Shqipėrisė mbeten tė shkėlqyera. Kushdo qė fiton zgjedhjet nė Greqi marrėdhėniet mbeten tė shkėlqyera. Kam pasur marrėdhėniet mė tė mira me kryeministrin Karamanlis dhe jam i bindur se po kaq tė mira do tė jenė edhe me kryeministrin e ri Papandreu. Ato janė ēėshtje tė strukturave partiake. Pyetje: Pėrballja e ardhshme mes Kosovės dhe Serbisė do tė jetė nė gjykatėn ndėrkombėtare tė drejtėsisė. Rusia si aleate e fortė e Serbisė ka deklaruar se do tė jetė njė mbėshtetėse e fortė e ēėshtjes sė Serbisė. A mendoni se kjo do tė ndikojė nė vendimmarrjen e gjykatės ndėrkombėtare, duke patur parasysh se Rusia ėshtė njė pengesė e fortė edhe pėr aleatėt e Kosovės? Kryeministri Thaēi: Ne si Kosovė nuk duam dhe nuk pretendojmė ta politizojmė atė proces. Nuk dėshirojmė tė vėmė ngjyrime tė pretendimeve gjykuese politike apo paragjykuese ndaj ndonjė shteti tė caktuar. Ne i besojmė kėtij procesi. Jemi tė pėrgatitur dhe do tė kemi opinionin e drejtė, i cili do tė pėrputhet realisht me vullnetin e qytetarėve tė Republikės sė Kosovės dhe mendimeve tė marra nga institucionet legjitime.

 

 

http://www.gazeta55.net/index.php?kat=politike&artikulli=8786

Shqipėria dhe Kosova nėnshkruajnė 6 marrėveshje pėr intensifikimin e bashkėpunimit dypalėsh

06-10-2009 / Gazeta 55Shqipėria dhe Kosova nėnshkruajnė 6 marrėveshje pėr intensifikimin e bashkėpunimit dypalėsh

 

Shqipėria dhe Kosova nėnshkruan tė sot nė mesditė gjashtė marrėveshje tė rėndėsishme, tė karakterit politik dhe ekonomik qė do tė ndikojnė nė thellimin e marrėdhėnieve mes dy vendeve. Gjashtė marrėveshjet mes dy vendeve u nėshkruan nė selinė e qeverisė sė Kosovės, nė Prishtinė, nė kuadėr tė vizitės zyrtare dy ditore qė Kryeministri i Shqipėrisė Sali Berisha nisi sot nė kėtė vend, me ftesė tė homologut tė tij, Hashim Thaēi. Ato u nėnshkruan pas takimit qė dy Kryeministrat zhvilluan pa praninė e gazetarėve. Marrėveshja e lėvizjes sė ndėrsjelltė tė shtetasve dhe protokolli pėr qarkullimin nė zonat kufitare, u nėnshkruan nga Kryeministri i Shqipėrisė, Berisha, dhe ai i Kosovės, Thaēi, ndėrsa marrėveshjet e tjera u nėnshkruan nga anėtarė tė dy delegacioneve, Shqipėri- Kosovė. Zbatimi i tyre pritet tė thellojė jo vetėm bashkėpunimin mes dy vendeve, por do tė lehtėsojė pėr mė shumė lėvizjen e lirė tė qytetarėve tė Kosovės dhe anasjelltas. Vizita e sotme e Kryeministrit tė Shqipėrisė, Sali Berisha, nė Prishtinė, e para pas shpalljes sė Pavarėsisė sė Kosovės nė 17 shkurt 2008, ėshtė konsideruar si njė vizitė historike dhe e njė rėndėsie tė veēantė dhe shihet si njė mundėsi e re pėr tė shėnuar progres nė bashkėpunimin ndėrshtetėror Shqipėri- Kosovė.

Mė poshtė vijojnė marrėveshjet dypalėshe tė nėnshkruara sot mes Shqipėrisė dhe Kosovės:

- Marrėveshja pėr Lėvizjen e ndėrsjelltė tė shtetasve.

- Protokolli pėr qarkullimin nė zonat kufitare.

- Marrėveshja nė fushėn e doganave.

- Marrėveshja e bashkėpunimit policor ndėrkufitar.

- Marrėveshja e ripranimit tė personave me qėndrim tė paligjshėm.

- Marrėveshja e bashkėpunimit tė Administratave lokale.

 

http://www.tiranaobserver.com.al/index.php?option=com_content&view=article&id=641:ahmet-zogu-jeta-ime-eshte-nje-histori-aventurash&catid=58:dossier&Itemid=70
 
Monday, 05 October
 
Ahmet Zogu: Jeta ime ėshtė njė histori aventurash
 

Zbulohen fakte sekrete

Ekskluzive/ Profesori i famshėm i Oksfordit, Jason Tason ka botuar nė anglisht biografinė e parė dhe tė plotė tė Ahmet Zogut. Tason eksploron realitetin e njė njeriu tė pėrshkruar nga “The Times”, si “mbreti i ēuditshėm Zog” dhe dėshmon se ai ka qenė produkt i njė hapėsire dhe kohe unike.Nė njė libėr me vlera tė rralla historike, ai sqaron se Mbreti Zog ishte njė kuriozitet dhe mbeti kėshtu “monarku evropian mė i pazakontė i shekullit tė 20-tė, njė njeri pa asnjė lidhje mbretėrore, i cili krijoi mbretėrinė e tij”.Tason vė nė dukje se nga bashkėkohėsit e tij, Zogu etiketohej si “i fundmi sundimtar romantik”, “gangsteri i tmerrshėm”, “Napoleoni modern”, “patrioti mė i madh” dhe “kopuku”. Edhe sot reputacioni i tij ėshtė burim debatesh, por Zogu ishte padyshim njė prej figurave mė tė shquara nė historinė shqiptare. Edhe pse i njohur pėr intrigat vrastare nė politikėbėrje, ai premtoi tė vinte rregull e progres nė njė vend qė s’kishte njohur prej kohėsh asnjėrin prej kėtyre. “Unė e bėra Shqipėrinė”, ka thėnė ai.Gazeta “Tirana Observer” boton sot pjesėn e parė tė biografisė sė profesorit anglez. Ku do tė lexoni njė intervistė tė jashtėzakonshme tė Ahmet Zogut, qė e ka cilėsuar jetėn e vet me plot aventura. Pėr herė tė parė ai ka folur pėr gjithēka rreth jetės sė vet.
Mbreti Zog i shqiptarėve ishte monarku evropian mė i pazakontė i shekullit tė 20-tė; njė njeri pa asnjė lidhje mbretėrore qė themeloi mbretėrinė e tij nė vitin 1928. Bashkėkohėsit nuk dinin ēfarė tė mendonin. Epitetet pėr tė varionin nga: “sunduesi i fundmė romantik”, “kusar despotik”, “gangster i tmerrshėm”, “nėn-monark piktoresk”, “Napoleoni modern”, “laroja i Musolinit”; “mbase patrioti mė i madh”, “lexues i Shekspirit dhe luftėtar i zotit”, “burrė sallonesh me inteligjencė tė klasit tė parė”, “njė malėsor injorant”, “barbar i ēoroditur dhe tradhtar”, “karakter aspak i kėndshėm”, “produkt ballkanik par excellence”, “Zogu absurd”, “shpėtimtari i kombit”, babai i vendit tė tij”, “kopuk”. Sigurisht qė nė sytė e tė huajve mbėrritja e beftė e kėtij mbreti tė vetėshpallur e shtoi misterin e njė vendi tė njohur kryesisht pėr malet, revoltat dhe gjakmarrjen. Sado qė Mbreti dėshironte tė identifikohej me rregullin dhe progresin, emri i tij ishte mė sė shumti i lidhur me intrigat politike vrastare. Ai ka rrėfyer: “Jeta ime ėshtė njė histori aventurash”. Oborri i tij nė miniaturė nė Tiranė vuri nė punė imagjinatėn e botės perėndimore nė vitet ’30, para se fashistėt italianė ta detyronin tė arratisej dhe stalinistėt e post-luftės ta mbanin aty. Komunistėt mė pas e minimizuan vendin e tij nė histori, vendin e njė njeriu qė sipas ēdo standardi objektiv duhej tė renditej si njė prej figurave tė tij mė tė shquara. Pėr pesė dekada me radhė Shqipėria ishte njė vend i mbyllur, sinonim i marksizėm-leninizmit, por si kudo nė Evropėn lindore, pėrfundimi i Luftės sė Ftohtė ka shfaqur vazhdimėsi tė sė shkuarės sė para luftės qė sistemi totalitar i kishte fshirė.
Njė editorial i “The Times” iu referua njėherė “mbretit tė ēuditshėm Zog si njė shtojcė ireale” e historisė sė Shqipėrisė. Ky libėr ka si qėllim ta bėjė atė tė duket real. Njerėzit qė jetojnė nė vende tė sigurta e tė qėndrueshme, me kufij tė mirėpėrcaktuar dhe njė traditė qeverisjeje ftohen tė lėnė mėnjanė supozimet e tyre mbi monarkinė moderne evropiane.
Mbreti Zog ishte njė kuriozitet dhe mbeti kėshtu: Monarku evropian mė i pazakontė i shekullit tė 20-tė, njė njeri pa asnjė lidhje mbretėrore, i cili krijoi mbretėrinė e tij.
Nga bashkėkohėsit e tij ai etiketohej si “i fundmi sundimtar romantik”, “gangsteri i tmerrshėm”, “Napoeloni modern”, “patrioti mė i madh” dhe “kopuku”. Edhe sot reputacioni i tij ėshtė burim debatesh, por Zogu ishte padyshim njė prej figurave mė tė shquara nė historinė shqiptare. Edhe pse i njohur pėr intrigat vrastare nė politikbėrje, ai premtoi tė vinte rregull e progres nė njė vend qė s’kishte njohur prej kohėsh asnjėrin prej kėtyre. “Unė e bėra Shqipėrinė”, ka thėnė ai.
Nė biografinė e parė tė plotė, Jason Tomes eksploron realitetin pas njė njeriu tė pėrshkruar nga “The Times” si “mbreti i ēuditshėm Zog” dhe dėshmon se ai ka qenė produkt i njė hapėsire dhe kohe unike. Njerėzit qė jetojnė nė vende tė sigurta e tė qėndrueshme janė tė ftuar tė lėnė mėnjanė supozimet e tyre mbi monarkinė moderne evropiane dhe tė njihen me njė mbret, i cili u ka qėlluar atentatorėve tė tij dhe qė i paguante faturat me shufra ari.
JASON TOMES ka dhėnė mėsim lėndėn e historisė dhe politikės moderne nė universitetet e Oksfordit, Varshavės dhe Bostonit. Interesi i tij mbi Shqipėrinė daton 25 vjet mė parė, kur ai dėgjoi pėr herė tė parė nė valė tė shkurtra radio Tiranėn. Ai ėshtė autori i librave “Balfour” dhe “Foreign Policy” si dhe mbi pesėdhjetė artikujve pėr “Oxford Dictionary of National Biography”.

Njė audiencė me mbretin Zog
Vendi mė i harruar i Evropės, Shqipėria. Nė vitet ’30 tragetet zbarkonin ēdo ditė nga taka e Italisė dhe njė avion pesė vendesh i “Adria-Aero-Lloyd” fluturonte tre herė nė javė drejt aeroportit tė Tiranės, por shėrbimet ishin nėn standardet e pėrdorimit dhe nuk viheshin dot nė punė pa subvencione. Nė vendin mė tė vogėl ballkanik, tė huajt ishin aq tė rrallė sa bėheshin menjėherė tė famshėm. Njė anglez, francez apo amerikan i respektuar, i cili shfaqte interes tė kėnaqshėm ndaj vendit mund ta kishte relativisht tė lehtė tė pėrftonte njė pritje nga mbreti-politikan. Ekzistonte njė histori sipas tė cilės kur Zogu mėrzitej u telefononte hoteleve pėr tė gjetur ndonjė tė huaj interesant qė tė shkėmbente dy llafe me tė. Pallati i tij ishte mė pak se pesė minuta larg dhe gjuha e pėrbashkėt gjendej shumė kollaj. Mbreti nuk ishte kozmopolitan, por ai fliste turqisht shumė mirė, gjermanisht mirė dhe frėngjisht mjaftueshėm pėr tė biseduar. Anglishtja nuk ishte opsion, ai refuzonte tė humbiste kohė me njė gjuhė, e cila i bindej gramatikės vetėm dhjetė pėr qind. Njė roje me njė “Z” tė ndritshme nė pelerinė shoqėronte vizitorėt pėrmes rrugės me tulla tė kuqe nė kompleksin mbretėror, nė juglindje tė sheshit qendror. Njė sekretar, mbase Sotir Martini, apo adjutanti energjik Zef Sereqi shfaqeshin para tė ftuarve pėr t’i informuar mbi disa pika tė protokollit. Dymbėdhjetė hapa mė tej shfaqej vila dykatėshe me stuko tė verdhė, e cila ishte ndėrtuar pėr njė tregtar turk para luftės. I drejtuar nė sallonin e vogėl tė pritjes me pasqyra tė ndritshme dhe llambadarė venecianė vizitori mund tė shihte stallierin e oborrit nėpėrmjet perdeve pėrpara se tė shfaqeshin kanatet e xhamit. Njė burrė me flokė kafe dilte menjėherė nė skenė, i ulur nė fund tė njė dhomė tė gjatė dhe tė ndriēuar mirė, e mobiluar nė stil modern me letėr muri ngjyrė tė gjelbėr. Mbreti dukej i vogėl dhe thuajse i padukshėm ndėrmjet tryezės sė madhe prej druri tė kuq dhe portretit tė madh tė varur nė murin mbas. Syprina e tryezės ishte e rregullt dhe me shkėlqim. Nė pikturė shfaqej njė grua e ashpėr meso-moshė me njė paraqitje jo dhe aq mbretėrore. Vizitori hynte nė dhomė dhe kollitej lehtė. Kishte gjithnjė njė shtėllunge tymi duhani dhe rrallėherė ndonjė dritare tė hapur. Ai pėrkulej tre herė (siē ishte udhėzuar) dhe ecte pėrpara me hapa tė kujdesshėm. Ata mė me pak fat janė penguar shpeshherė nė qilimat dekorativė tė shtruar nė dyshemenė e lėmuar. Teksa i afrohej tryezės, sytė e tij pėrqendroheshin nė tiparin mė ekstravagant nė horizont: Mustaqet e Mbretit. Edhe pse shumė tė mėdha, ato ishin gjithmonė tė rregulluara dhe tė stiluara me maja tė holla tė rregullta. Tundimi pėr t’u ngulur sytė mustaqeve duhej nėnshtruar teksa mbreti ngrihej avash dhe pėshpėriste disa fjalė pėrshėndetje me zė tė ulėt e tė qartė. Ai ishte rreth 1 metėr e 80 i gjatė, qėndrimi i tij i drejtė dhe figura e tij thatime. Ai bėnte ēmos qė tė dukej i mbajtur: Njė kostum ngjyrė gri dopiopet nga Savile Roė, njė kėmishė e bardhė nga Sulka, Paris, kėpucė tė prodhuara me dorė nė Itali. Njė buzėqeshje e qetė shoqėronte shtrėngimin e fortė tė dorės dhe vizitori ulej.
“Njė cigare?”
Me njė gjest mospėrfillės, Mbreti ofronte njė sėrė markash cigaresh nga tavolina e tij. Ai merrte gjithnjė njė pėr vete (i kėrkonte falje jo duhanpirėsve) dhe teksa cigarishtja e mbante tė zėnė pėr njė moment, vizitori mund tė skanonte nė mendje mbretin. Ai kishte njė fytyrė tė gjatė si rozė, jo me tipare mesdhetare, qė vinte nė formė konike nga balli i gjerė tek mjekra e ngushtė. Balli ishte i lartė dhe mund tė kishte qenė mė i lartė po tė mos ishte pėr flokėt e krehur nė anėn e majtė. Mė pas, vihej re, sado e ēuditshme qė tė ngjajė, se mjekra nuk ishte aq e mprehtė sa dukej nė fotografi. Tipari qė binte mė shumė nė sy ishte hunda e drejtė, e cila nė profil shkrihej me ballin nė vijė tė drejtė. Herė pas herė vetullat e rėna i jepnin njė pamje zymtėsisht tė pėrvuajtur qė ngjante simpatike dhe lehtėsisht komike. Vizitori mė pas pyeste veten nėse aristokrati 38-vjeēar ishte vėrtet prijėsi i pamėshirshėm malėsor, i cili kishte shkatėrruar rivalėt e tij dhe themeluar mbretėrinė. Zogu ulej nė karrigen e tij, buzėqeshte sėrish lehtė, a thua se po i zbulonte vizitorit hijen e njė sekreti qė veē ai vetė e dinte. Pavarėsisht plogėshtisė qė i shfaqej nė portret, sytė blu nė gri ishin gjithmonė nė gatishmėri. “Shkrepini pyetjet tuaja tė pavend”, thoshte duke qeshur pėrpara se tė vazhdonte tė jepte pėrgjigje krejtėsisht tė matura. Pse e ktheu Shqipėrinė nga republikė nė monarki para disa vjetėsh? Kishte vetėm njė arsye pėr kėtė. Ndryshimi ishte bėrė nė pėrputhje me shpirtin dhe dėshirėn e shqiptarėve, themeli politik i tė cilėve kishte qenė gjithnjė ndarja nė prijės e baronė, secili i udhėhequr nga njė shef suprem. Intonacioni i zėrit tė tij ngjante ēuditėrisht i ri; njė lloj rezervimi adoleshent davariste menjėherė idenė e njė gjarpri dhome. “I vetmi ndryshim pėr mua ėshtė se, nė vend qė tė punoj tetė orė nė ditė tani punoj 18 dhe mbaj pėrgjegjėsi pėr gjithė shtetin. Jam njė punonjės i vetėm qė bėj punėn time. Ky ėshtė kuptimi i mbretėrisė pėr mua”, thoshte me njė ngėrdheshje komike. Mbreti sigurisht nuk e mohonte faktin se Shqipėria kishte probleme tė mėdha financiare. Si mund tė pėrballojė njė familje mbretėrore njė komb aq i varfėr? Ky kundėrshtim zhvendosej me mirėsjellje nga atmosfera. “Financiarisht, njė mbret nuk i kushton njė vendi asnjė qindarkė mė shumė se njė president”. Tė dy kanė nevojė pėr njė pallat. Tė dy kanė nevojė pėr roje. Me njė buzėqeshje tjetėr – e ngjyrosur me njė nuancė tė pavend melankolie romantike – Zogu i referohej uniformės sė tij tė bardhė me zbukurime floriri, e lidhur ngushtė me tė. Ajo ishte blerė para se ai tė merrte fronin: “Kur isha president duhej tė vishesha siē ma kėrkonte posti, por edhe mė i varfri i shqiptarėve ka njė nuancė mbretėrore, ndaj tani qė jam mbreti i tyre nuk ėshtė e nevojshme qė ta theksoj nė njė ndonjė mėnyrė”. Nė njė mėnyrė kokėfortė dukej sikur ai kėrkonte aprovim, edhe intimitet. Ai kishte njė intonacion intim tė alternuar me pėrmbajtjen aspak personale tė pėrgjigjeve tė tij dhe i mbante sytė e ngulur me ngulm tek i ftuari, i pavėmendshėm ndaj gumėzhimave tė ndihmėsve tė tij qė depėrtonin mes dyerve tė xhamit. Ishte gabim i zakonshėm qė monarkia tė konsiderohet si luksoze, vazhdonte mė tej ai. “Adoptimi i njė regjimi qė i shkon mė shumė pėr shtat vendit garanton stabilitet mė tė madh tė brendshėm, i cili si pasojė garanton dhe mbėshtetje mė tė madhe tė huaj”. Njė republike ballkanike s’kishte qenė ndonjėherė anomali. Sigurisht, mbreti i shqiptarėve nuk mendonte se i takonte e drejta hyjnore. Ai ishte njė monark kushtetues, i cili e kuptonte se pushteti i tij vinte nga njerėzit.
Kjo nėnkuptonte njė regjim tė lirė dhe demokratik?
Zogu ishte gati tė tundte kokėn nė shenjė miratimi, kur i kujtohej se tė huajt kishin zakonin e ngatėrrueshėm tė ulnin e ngrinin kokėn pėr tė pohuar dhe tė tundin kokėn anash pėr tė mohuar. Ai sforcohej pėr tė lėvizur kokėn poshtė-lart. “Si mbret i popullit tim unė nuk kam asnjė interes se cila parti fiton dhomėn e lartė pėrmes metodave kushtetuese. Kjo do tė ndihmojė nė edukimin e njerėzve sipas linjave demokratike, si nė SHBA dhe do tė sigurojė liri mė tė madhe pėr tė gjithė”.
Kishte parti politike nė Shqipėri?
Jo nė kuptimin formal pėr momentin, rrėfente ai. Pėr momentin, mbreti i shqiptarėve duhej tė ishte lideri dhe mėsuesi i popullit tė tij. Zhvillimi i vėrtetė politik, do kohė. “Nuk mund tė mėsohet njė fėmijė pesė vjeē njėsoj siē mund tė mėsohet njė i rritur. Vetėm me vazhdimin e luftės ndaj analfabetizmit, fuqitė dhe pėrgjegjėsitė e njerėzve tė zgjedhur si pėrfaqėsues, mund tė rriten.” Progres i konsiderueshėm ishte bėrė nė arsim, theksonte ai. Jo shumė kohė mė parė, jo mė shumė se dy mijė fėmijė shkonin nė shkollė. Sot, ky numėr ishte rreth 60 mijė.
Kur do tė fitojnė femrat shqiptare tė drejta tė barabarta politike?
“Statusi i lartė e femrave ėshtė njė prej faktorėve kryesorė nė forcimin e njė shteti”, deklaronte me bindje Zogu. “Mendoj se do tė ndjej pėrmbushjen e misionit mė tė madh tė jetės sime, kur statusi dhe kultura e femrave nė Shqipėri tė arrijė majat, fillimisht nė lartėsinė e vendeve tė tjera ballkanike e mė pas nė nivelin e femrave tė botės perėndimore”. Tė drejtat politike ishin vetėm njė segment i procesit. “Unė dua t’i arsimoj femrat, por dua dhe t’u mėsoj tė jenė nėna e shtėpiake tė mira. Unė dua qė femrat shqiptare tė jenė gra tė mira si ajo”. Ai e kthente karrigen dhe pėrkulej lehtėsisht ndaj portretit qė varej nė murin pas tij, i vetmi portret nė dhomė nė fakt. “Ajo ėshtė nėna ime”, shpjegonte ai me ndjenjė dhe ndalej njė moment pėr tė vėnė rregull nė mendimet e tij e pėr tė ndezur njė cigare tjetėr. Poligamia dhe fejesa nė djep ishin ndaluar tashmė dhe shumė shpejt do hiqej dhe perēja. “Do jetė njė proces i gjatė sepse na duhet tė ērrėnjosim shumė paragjykime e menjėherė mė pas do tė vijė dhe e drejta e votimit pėr femrat. E drejta e votės pėr gratė ėshtė njė fenomen i ri dhe nė shoqėritė mė tė avancuara, kujtoni.
“Ne jemi shekuj pas Evropės pėr sa i pėrket civilizimit”, vėrente Mbreti me njė rrudhje vetullash. Kushdo mund ta dallonte se subjektet e tij tė bisedės ishin injoranca dhe progresi. Nuk ishte faji i tyre. Sundimi turk deri nė vitin 1912 i kishte lėnė ndjenjat, moralin dhe metodat bujqėsore tė Mesjetės. Nėse vizitori udhėtonte nė male, ai do shokohej me kushtet mė tė varfra tė jetesės qė mund tė gjendeshin nė Evropė. “Mė vjen shumė turp nga kjo ndonjėherė”, psherėtinte ai. “Justifikimi ynė i vetėm ėshtė se nuk i bėjmė dot tė gjitha njėherėsh”. Pesėqind vjet qėndrim nė vend, duhej tė ē’bėheshin nė njė farė mėnyre. “Ėshtė qėllimi im qė tė civilizoj njerėzit e mi dhe t’i bėj me sa tė mundem qė tė pėrftojnė zakonet dhe traditat perėndimore”. Gjakmarrja mund tė jetė e pranishme nė vende tė ndryshme tė mbretėrisė, por ligji dhe rregulli kishin bėrė progres tė madh sė fundmi. Mbreti thoshte ftohtė se dhe ai vetė ishte objekt i shumė armiqėsive, e asnjė prej tyre s’kishte pasur sukses. Nė njė pikė tė intervistės, Mbreti e linte cigaren dhe pėrkulje lehtė me vėshtrim reflektues ndėr sy. Duke vėnė duart e bardha delikate nė tryezė, ai fliste butė dhe ndershmėrisht: “Unė do u mbetem besnik interesave tė Shqipėrisė dhe mirėqenies sė popullit tė saj, edhe nėse mė duhet tė sakrifikoj jetėn. Nėse kėto fjalė nuk justifikojnė veprimet e mia, atėherė gjithēka kam bėrė deri tani pėr vendin tim, ėshtė thjesht shtirje”.
Kushdo qė s’ishte bindur nga ndershmėria e Zogut deri nė kėtė pikė, mbase s’do bindej kurrė. Sidoqoftė, vizitori i sjellshėm i uronte suksese nė misionin e tij. Ministėr i Brendshėm nė moshėn 24-vjeēare; Kryeministėr nė moshėn 27-vjeēare; President nė moshėn 29-vjeēare dhe mbret nė moshėn 32-vjeēare – ai me siguri qė kishte punuar fort pėr konsolidimin e kombit shqiptar. Sovrani i kėnaqur falėnderonte mė pas vizitorin pėr mendjemprehtėsinė e tij. Qeveritė e huaja, fatkeqėsisht nuk ishin gjithnjė aq tė shpejta pėr tė vlerėsuar punėn e tij. Shqipėria ishte njė vend i vogėl, thuajse aq sa Uellsi apo Nju Xhersi: 354 kilometra e gjatė dhe 144 e gjerė. Por Zogu insistonte se pozicioni nė hyrje tė detit Adriatik, i jepte rėndėsi strategjike tė rėndėsishme. “Pavarėsia e Shqipėrisė ėshtė thelbėsore pėr paqen nė Evropė”, pohonte ai. Duhet tė jetė njė shtet neutral, i pėrhershėm si Zvicra. Ky krahasim mund tė ēohej dhe mė tej. Ėndrra e tij ishte qė njė ditė, rrugėt dhe hotelet e reja e tė bukura, do ta kthenin “Hirushen” e tij nė njė destinacion turistik tė lakmuar, duke ofruar edhe ski alpine, edhe plazhe mesdhetare. (vijon nr e ardheshem)

 

 

http://www.balkanweb.com/gazetav5/artikull.php?id=66533  Gazeta Shqiptare
 
Apeli i Topit: Kundėr politizimit tė historisė
» Dėrguar mė: 03/10/2009 - 12:19
Gilmana Bushati

Presidenti Topi, duke pėrdorur si referencė botimin e Enciklopedisė sė Akademisė Maqedonase, kritikoi ndėr tė tjera dhe tekstin e historisė pėr klasėn e 12-tė, duke kėrkuar qė “ata qė merren me trajtimin e historisė, duhet tė jenė shumė tė vėmendshėm pėr tė vepruar”. Kėtė qėndrim pėr tė dy botimet problematike, qė shkaktuan debat mes Maqedonisė dhe Shqipėrisė, por edhe nė Shqipėri, Topi e bėri tė ditur dje nė fjalėn qė mbajti nė ceremoninė e diplomimit tė studentėve qė u diplomuan nė Shkollėn e Politikės. “Historia nuk bėhet me emocione politike, historia bėhet me njė mendim tė qartė objektiv dhe shkencor. Politika duhet tė dijė tė kushtėzojė institucionet akademike. Dhe mjerė ai akademik pastaj qė ėshtė i infiltruar nga ideologji politike apo partiake, aq mė keq”, - u shpreh dje Presidenti. Sipas tij, njerėzit qė merren me shkencė, me histori apo ata qė merren me akademinė, duhet tė jenė objektiv nė punėn e tyre. “Historia nuk ėshtė njėzet vjet! Historia ėshtė mijėravjeēare dhe ne nuk duhet tė lejojmė jo vetėm shfaqje, qofshin kėto dhe segmentare tė qarqeve tė caktuara qė kėrkojnė tė rikthejnė tensione nė Ballkan, por nė ēdo lloj konteksti nuk duhet qė t’i japim pjesės akademike, sepse nuk pėrfaqėsojnė interesa partiake, por pėrfaqėsojnė interesa kombėtare”, - tha nė fjalėn e tij Topi. Duke vazhduar me tė njėjtėn logjikė, Presidenti theksoi se nė enciklopedinė maqedonase ka disa elementė qė nuk janė thjesht lajthitje tė akademikėve, por vijnė si pasojė e bashkėpunimit tė segmenteve tė ndryshme tė politikės me ato tė akademisė, qė kėrkojnė tė krijojnė destabilitet nė rajonin e Ballkanit. “Kėto vijnė si pasojė e njė bashkėpunimi patologjik tė segmenteve tė caktuara tė politikės me qarqe akademike, dhe kėtu politika duhet nė radhė tė parė tė reagojė ndaj qarqeve tė ndryshme, tė cilat ende jetojnė apo punojnė nė zyrat ende me pluhur tė ish-Jugosllavisė komuniste”, - u shpreh mė tej Topi. Ai vuri nė dukje se kėto qarqe kanė harruar qė Shqipėria ėshtė anėtare e NATO-s dhe po bėn hapa pėrpara nė integrimin nė Bashkimin Europian si dhe vend i cili prodhon stabilitet dhe ėshtė pėr dialog politik me tė gjitha vendet e tjera tė rajonit. Nė kėtė ceremoni pėr politikanėt e rinj, Presidenti bėri dhe njė sugjerim pėr tė sapodiplomuarit, se “tė jesh politikan nuk do tė thotė tė jesh ideolog” dhe se “duhet tė kesh njė vetėdije tė fortė kombėtare”. “Kjo ėshtė shumė e rėndėsishme pėr njė politikan tė ri, qė tė njohė rrėnjėt, jo thjesht rrėnjėt gjenetike tė kombit, tė njohė historinė, ta studiojė fort historinė dhe mos ta bėjė kėtė nė mėnyrė sipėrfaqėsore, sepse intensiteti i ngjarjeve politike sot ėshtė i tillė qė njė politikani i duhet tė reagojė nė moment”, - theksoi Presidenti.
 
 

 

 

http://www.gazeta-shqip.com/artikull.php?id=72333  03/10/2009

Topi, kundėr enciklopedisė maqedonase

Presidenti: Ishte njė aleancė patologjike mes politikės dhe qarqeve akademike

Erjon Ajazi

Presidenti Bamir Topi reagoi pėr herė tė parė pėr enciklopedinė maqedonase, e cila deformon historinė e popullit shqiptar. Ai zgjodhi diplomimin e brezit tė tretė tė shkollės politike pėr tė lėshuar mesazhin se politika duhet t‘i mbajė duart larg nga akademikėt. Pėr kreun e shtetit, enciklopedia nuk ishte thjesht njė lajthitje e akademikėve maqedonas, por mė gjerė, njė aleancė patologjike mes rretheve shkencore dhe politikės sė Shkupit. Deklarata e Topit pati nėnkuptim edhe pėr ēėshtjen e shumė debatuar tė Historisė sė Shqipėrisė 12, nė tekstin e sė cilės pėrveē shumė gabimeve tė gjetura nga ekspertėt, ka edhe komente politike mbi ngjarje tė caktuara tė pas viteve 1990 nė vendin tonė. "Historia nuk bėhet me emocione politike, por me njė mendim tė qartė. Politika duhet tė dijė tė respektojė institucionet akademike dhe mjerė ai akademik qė ėshtė i infiltruar nga ideologji politike, apo partiake aq mė keq", tha Presidenti. Sipas tij, akademiku nuk ėshtė i tillė nė rast se brenda tij bashkėjeton objektiviteti dhe subjektiviteti partiak dhe aq mė shumė ai partiak. "Historia nuk ėshtė pesė vjet! Historia nuk ėshtė njėzet vjet! Historia ėshtė mijėravjeēare dhe ne nuk duhet tė lejojmė jo vetėm shfaqje, qofshin kėto dhe segmentare tė qarqeve tė caktuara qė kėrkojnė tė rikthejnė tensione nė Ballkan, por nė ēdo lloj konteksti nuk duhet qė t‘i japim pjesės akademike, sepse nuk pėrfaqėsojnė interesa partiake, por pėrfaqėsojnė interesa kombėtare", tha Topi. Presidenti Bamir Topi ishte i pranishėm nė ceremoninė e diplomimit tė brezit tė tretė tė studentėve tė Shkollės Shqiptare tė Studimeve Politike. Tė pranishėm nė kėtė veprimtari ishin dhe kreu i Komisionit Europian nė Shqipėri, ambasadori Helmut Lohan, koordinatori i Pėrgjithshėm i programit "Shkollat Politike", Fransua Fridrih, drejtues dhe pedagogė tė kėsaj shkolle, studentė dhe ish-studentė tė saj.

Presidenti Topi vazhdon tė mbajė tė njėjtin qėndrim lidhur me vendimin e Partisė Socialiste pėr tė bojkotuar Kuvendin.

"Unė asnjėherė nuk kam qenė pėr bojkot, asnjėherė nė jetėn time", ėshtė shprehur kreu i shtetit. Pa dashur tė komentojė mė gjerė vendimin e Partisė Socialiste, Presidenti theksoi se "kam pasur njė parim dhe vetė kur isha nė politikė, nuk e komentoja vendimmarrjen e opozitės, apo tė mazhorancės kur ne ishim nė opozitė, aq mė shumė sot qė jam President. Mesazhin tim e keni pikėrisht nė momentin e inaugurimit tė Parlamentit tė ri. Aty ėshtė njė koncentrat i gjithēkaje qė unė kam menduar dhe vazhdoj tė mendoj. Pėrgjigjen e keni nė mesazhin qė unė kam dhėnė". Pėr sa u takon nxėnėsve tė shkollės politike, Topi tha se "e kam thėnė edhe njėherė tjetėr, nė mos gaboj njė vit mė parė, se kjo shkollė nuk fabrikon politikanė". Kjo shkollė, vijoi ai, jep mundėsi qė nė eksperiencėn e jetės, tė karrierės, pavarėsisht se ku tenton tė shkosh, natyrisht jo vetėm drejt politikave partiake dhe ideologjike, por edhe nė administratė, nė institucionet e rėndėsishėm tė Shqipėrisė, aty ku diskutohet pėr tė ardhmen europiane tė Shqipėrisė, aty ku diskutohet pėr standarde, besoj qė ju atje do tė jeni tė gjithė tė vlefshėm.

 

 

 

http://balkans.courriers.info:80/article13751.html
 
Birn

Kosovo : trois anciens membres de l’UĒK jugés coupables de crimes de guerre

Traduit par Stéphane Surprenant
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 2 octobre 2009
 
 
Trois anciens membres de l’UĒK viennent d’źtre jugés coupables par la Cour du district de Pristina de crimes de guerre pour des actes de torture et des traitements inhumains commis en 1999. Rrustem Mustafa, l’un des membres de ce que l’on a appelé le Groupe Lapi est aujourd’hui député du PDK, le parti actuellement au pouvoir. Le Premier ministre, Hashim Thaci, s’était pourtant dit confiant de voir les accusés acquittés.

Par Lawrence Marzouk

JPEG - 24.9 ko
Rrustem Mustafa

 

 

 

 

 

 

 

 

Trois anciens membres de l’armée de libération du Kosovo (UĒK) ont été déclarés coupables d’avoir mené des torture dans un camp de prisonniers, situé dans des collines isolées du Kosovo.

Latif Gashi, Nazif Mehmeti et Rrustem Mustafa ont été reconnus coupables de crimes de guerre commis pendant le conflit au Kosovo, en 1999.

Rrustem Mustafa, mieux connu sous le pseudonyme de Remi, était ą l’époque un haut gradé de l’ancienne Armée de libération du Kosovo. Il est aujourd’hui député et membre du Parti démocrate du Kosovo (PDK), actuellement au pouvoir. Il préside en outre le Comité parlementaire sur les affaires intérieures et la sécurité nationale.

Le trio – aussi surnommé Groupe Llapi – a été reconnu coupable de torture et de traitements inhumains infligés ą des prisonniers du camp de Llapashtica/Lapactica, situé au fin fond des collines kosovares, prčs de Podujevė/Podujevo.

Des prisonniers civils ont été privés d’accčs ą toute installation sanitaire adéquate, privés de nourriture, d’eau et ą de traitements médicaux.

Selon les informations obtenues auprčs d’Eulex, la mission de l’UE destinée ą instaurer un État de droit au Kosovo, ces « traitements inhumains de détenus civils ont causé des souffrances immenses et constituaient une violation de l’intégrité physique et de la santé de ces personnes ; il s’agissait sans aucun doute de mesures d’intimidation et de terreur délibérées ».

Les trois individus ont de plus été déclarés responsables du passage ą tabac et de la torture de civils kosovars albanais retenus prisonniers dans ce mźme centre de détention, dans le but de leur faire avouer d’éventuels actes de trahison aux dépens de l’UĒK.

Latif Gashi et Rrustem Mustafa ont été aussi accusés d’avoir battu et torturé des civils kosovars albanais dans un autre centre de détention, ą Koliq/Koljic celui-lą, également prčs de Podujevė/Podujevo. Mais cette accusation n’a pas été retenue contre les prévenus et a été abandonnée.

Nazif Mehmeti et Rrustem Mustafa ont enfin été déclarés coupables d’avoir battu et torturé un garde-forestier serbe, qu’ils avaient capturé et transporté dans des centres de détention ą Bare, Bajgora, et divers lieux des environs. Ils cherchaient ą le forcer ą confesser des actes commis ą l’encontre de l’UĒK et ą leur fournir des renseignements.

Vendredi 2 octobre 2009, ą la Cour du district de Pristina, les trois juges – l’un du Kosovo et les deux autres appartenant ą l’Eulex – ont jugés coupables les trois accusés de traitements inhumains, de passages ą tabac et de torture de prisonniers civils.

Latif Gashi a été condamné ą une peine de six ans de prison, Nazif Mehmeti ą trois ans et Rrustem Mustafa ą quatre années de détention.

Cette affaire avait fait l’objet d’une enquźte dčs 2001-2002 et un procčs avait eu lieu en 2003, menant ą des verdicts reconnaissant la culpabilité des accusés et ą de longues peines de prison. Cependant, la Cour suprźme du Kosovo avait par la suite ordonné la tenue d’un nouveau procčs.

Lorsque celui-ci a débuté, le Premier ministre du Kosovo, Hashim Thaci – qui avait dirigé l’aile politique de l’UĒK pendant la guerre –, s’était dit confiant de voir les accusés acquittés.

 
 

 

http://balkans.courriers.info:80/article13679.html
 
Le Courrier du Kosovo

Kosovo : mais qu’est-ce que ce drapeau ?

Traduit par Belgzim Kamberi
Sur la Toile :
Mise en ligne : jeudi 1er octobre 2009
 
Depuis son indépendance proclamée le 17 février 2008, le Kosovo s’est doté de nouveaux symboles étatiques - un hymne sans parole et un drapeau bleu et jaune. Toutefois, un an et demi plus tard, les habitants ne sont toujours gučre attachés au nouveau drapeau, lui préférant l’emblčme albanais, l’aigle bicéphale noir sur fond rouge. Cependant, une nouvelle mode est apparue chez les Albanais du Kosovo : coudre ensemble les banničres kosovare et albanaise. Pour mieux revendiquer la réunification avec Tirana ?

Par Serbeze Haxhiaj

JPEG - 90.4 ko
Des Kosovars fźtent l’indépendance dans les rues de Prishtina/Priština, le 17 février 2008

 

 

 

 

 

 

 

Bien qu’ils n’aient pas les mźmes dimensions, une des femmes de la famille Azizi, du village de Miradie e Epėrme ą Fushė Kosovė/Kosovo Polje, a tout de mźme réussi ą coudre les drapeaux kosovar et albanais en une seule banničre.

Ēa y est, les voitures peuvent enfin démarrer et se rendre dans la famille de la mariée. Coutume respectée : le « double » drapeau est l’étendard du cortčge. Salih Azizi, qui marie son fils, ne veut absolument pas que le « nouveau » drapeau du Kosovo flotte seul, sans pour autant expliquer pourquoi il ne met pas uniquement le traditionnel emblčme albanais qu’il semble préférer de loin.

« Personne interdit le drapeau albanais. Et puis de toute faēon, tout le monde utilise les deux », explique-t-il. Effectivement, il y a maintenant deux ans, presque tous les mariages des Albanais du Kosovo ont lieu sous les deux drapeaux, qui flottent ensemble. La proclamation de l’indépendance du pays n’a donc pas incité les Albanais du Kosovo ą renier le drapeau national albanais, qui ą leurs yeux représente plus le drapeau de la nation albanaise que celui de l’État d’Albanie.

Pour Salih Azizi, utiliser les deux drapeaux est tout ą fait normal. Il se justifie en faisant référence au mariage de son frčre, dans les années 1990. Ą l’époque, la police serbe avait interpellé les voitures arborant le drapeau albanais, et confisqué celui-ci. Quelques fźtes de noces se seraient mal terminés pour cette raison. « Albanie - Kosovo, nous ne faisons qu’un. Le nouveau drapeau du Kosovo, c’est un produit politique. Il a été imposé pour représenter officiellement le nouvel État. Mais, il faut comprendre qu’il est difficile de nous adapter ą ce nouvel emblčme », explique Salih, qui a tout fait pour que le mariage de son fils respecte ą la lettre les coutumes traditionnelles albanaises.

Quant ą Hajdar Hoxha, qui vit ą Cėrnica/Cernica dans la région de Gjilan/Gnjilane, la question des deux drapeaux a pour lui une signification encore plus précise. « En réunissant les deux drapeaux, nous montrons que notre État c’est le Kosovo et l’Albanie ensemble », justifie-t-il.

Une des curiosités du Kosovo est la présence de drapeaux sur les toits des maisons en construction. Dans la plupart des cas, seulement le drapeau albanais. Ą Ҫagllavica/Čaglavica, un village de la périphérie de Prishtina/Priština auparavant serbe, se multiplient les constructions illégales d’Albanais qui ont acheté la plupart des propriétés serbes aprčs la fin du conflit armé en 1999. Agim Selmani, qui y construit sa maison reconnaīt qu’il n’arrive pas ą s’habituer au drapeau jaune et bleu du Kosovo. « J’ai toujours eu le drapeau rouge et noir dans mon magasin. C’est la raison pour laquelle je l’ai choisi pour mon toit », raconte-t-il.

Un peu plus loin, son voisin, Zvonimir Nikolić, un serbe d’une cinquantaine d’année, passe ses journées dans une maison beaucoup plus petite, oł il a hissé le drapeau serbe. Zvonimir rejette catégoriquement toute possibilité d’utiliser un autre drapeau. « Je n’ai que ce drapeau. Celui de la Serbie. Et puis, c’est mon droit d’utiliser mon drapeau national, comme le faisaient les Albanais ą l’époque oł le Kosovo était sous administration serbe, n’est-ce pas ? », lance-t-il.

Mais, la question des nouveaux symboles du Kosovo dépasse, semble-t-il, la simple opposition albano-serbe. Les autres communautés sont aussi divisées sur la question. En ce qui concerne les bosniaques du Kosovo, ils utilisent principalement que le drapeau de l’État de Bosnie-Herzégovine. Du moins certains. « Deux drapeaux c’est trop, non ? », ironise Xhezair Hamiti, un bosniaque de Prishtina/Priština. Parmi les minorités non serbes, pas de doute, ce sont bien les Rroms qui sont les plus loyaux envers les symboles du Kosovo, bien qu’ils soient probablement les plus discriminés dans le pays.

Pour l’analyste Halil Matoshi, le problčme c’est que le Kosovo n’est pas perēu comme une nation, mais comme une étape transitoire vers une future (ré)unification ą un autre État. « Voilą pourquoi les Kosovars ne veulent pas se familiariser avec leurs nouvelles couleurs. Le fait que personne ne veuille utiliser que le drapeau de l’État ‘incomplet’ du Kosovo constitue la meilleure illustration de la dichotomie qui rčgne aujourd’hui chez les Kosovars », explique-t-il.

Plusieurs marchands ambulants vendent un peu partout des drapeaux dans les rues de Prishtina/Priština. Un de ces vendeurs, Agron Islami, confirme que le drapeau rouge et noir albanais est le plus vendu, loin devant le drapeau officiel du Kosovo qui se vend autant que le drapeau… américain !

Au Kosovo, la loi pour les symboles nationaux ne précise pas trčs clairement les normes légales. Pour certains observateurs, ceci constitue l’un des problčmes majeurs. « Alors que l’État ne défend pas ses symboles, les citoyens ont ‘produit’ et lancé un nouveau drapeau, illégal. Ils ont reconstitué un drapeau personnel, conforme ą leurs idéaux, oł une face arbore l’aigle noir sur fond rouge, et l’autre face le pays en jaune sur un fond bleu orné des six étoiles blanches », analyse Halil Matoshi. Selon lui, l’Albanie joue la désintéressée parce qu’elle prend plaisir ą voir son symbole présent dans un espace plus large que son simple territoire.

Mais, le drapeau rouge et noir n’est pas seulement présent lors des manifestations privées. On le trouve aussi dans les bureaux de toutes les institutions de la République du Kosovo. Florian Dusi, qui travaille au Ministčre de la Justice au Kosovo, a trois drapeaux dans son bureau. En plus des emblčmes albanais et kosovar, se trouve aussi le drapeau du Président défunt, Ibrahim Rugova - le drapeau avec l’écusson de la Dardanie. « C’est la mode. Mais, quoi qu’il en soit, on ne peut pas retirer le drapeau rouge et noir, c’est clair », affirme-t-il.

Pour Albin Kurti, dirigeant du mouvement Vetėvendosje, les nouveaux symboles du Kosovo ne sont pas ceux du peuple. « Il s’agit d’un drapeau administratif qui a été fixé dans les bureaux des représentations internationales, probablement par l’ancienne ambassadrice américaine Tina Kaidanow. De plus, il n’y a eu ni débat public ni référendum pour son adoption. Les députés du Kosovo ont vu ce drapeau pour la premičre fois le 17 février 2008 lors de la proclamation de l’indépendance. C’est lors de cette mźme séance parlementaire que ce drapeau a été imposé aux députés par acclamation. »

Alors que le Kosovo est peuplé ą 92% d’Albanais, Albin Kurti souligne que le drapeau du Kosovo contient deux couleurs du drapeau national serbe (le bleu et le blanc), trois couleurs du drapeau bosniaque (le bleu, le blanc et le jaune) et aucune couleur du drapeau national albanais (le rouge et le noir). « Sur le drapeau du Kosovo figure le territoire du Kosovo comme sur le drapeau chypriote, qui est le seul autre pays divisé qui n’est pas présenté sur son drapeau comme il est en réalité. Sur le drapeau, le territoire du Kosovo est représenté dans son ensemble, comme une sorte de compensation psychologique pour ce qui nous manque en réalité. »

S’il reconnaīt qu’il n’existe aucun exemple de par le monde oł deux Etats portent le mźme drapeau, Albin Kurti remarque que toute la résistance, toutes les souffrances, toutes les insurrections et l’histoire des Albanais du Kosovo sont liées au drapeau albanais. « On ne peut pas changer et on ne veut pas changer », insiste le dirigeant de Vetėvendosje.

Quoi qu’il en soit, il est certain que la question des nouveaux symboles du pays divise aujourd’hui les citoyens du Kosovo, dont les Albanais eux-mźmes. Pour l’analyste de Tirana, Bashkim Muēa, il faudra encore beaucoup de temps pour que les habitants des deux principales entités du pays s’accommodent au fait qu’ils vivent dans un État qui n’est ni l’Albanie, ni la Serbie ; et qu’ils comprennent qu’ils doivent s’accommoder aux nouveaux symboles.

« Compte tenu des circonstances actuelles, le Kosovo donne l’impression d’źtre un État artificiel, qui s’est créé ą travers un compromis entre les Albanais et les Serbes ; mźme si dans le futur, on ne peut exclure de nouveaux développements qui pourraient amener ą de nouveaux accords, ce qui permettrait de résoudre la question des symboles”, conclut-il.

 

 

 

 

 
http://balkans.courriers.info:80/article13737.html
 
Koha Ditore

Kosovo : Le directeur général de la RTK donne sa démission

Traduit par Nerimane Kamberi
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 26 septembre 2009
 
Agim Zatriqi, le directeur général de la Radio Television du Kosovo (RTK) a officiellement donné sa démission pour raisons personnelles le 26 septembre 2009. Pourtant, plusieurs sources dénoncent de concert des pressions venues du Premier ministre Hashim Thaēi pour expliquer cette décision. Le pouvoir a, semble-t-il, décidé de prendre totalement le contrōle de la politique éditoriale du média audiovisuel public.

Par Besnik Krasniqi

JPEG - 85.5 ko
Agim Zatriqi, le directeur général de la RTK qui vient de démissionner.

 

 

 

 

 

 

Agim Zatriqi ne pouvait pas supporter que Mentor Shala soit rédacteur en chef du service actualités de la Télévision publique du Kosovo. Il l’avait licencié il y a six mois de ce poste, mais depuis la mi-septembre, Mentor Shala a retrouvé son poste, si bien qu’Agim Zatriqi vient de donner sa démission de sa fonction de directeur général de la Radio Telévision du Kosovo (RTK). [...] Des sources au sein de la RTK affirment qu’il a pris cette décision aprčs que Hashim Thaēi lui eut fait du chantage, le menaēant d’ouvrir un dossier contre lui s’il n’obéissait pas.

« Mentor Shala est revenu sur ordre du Premier ministre. Ne cherchez pas d’ordre écrit. Thaēi a continuellement fait pression sur le directeur et celui-ci a finalement craqué » a déclaré une source importante au sein de la RTK. « Hashim Thaēi voit le retour de Mentor Shala comme une mesure de force. Regardez le journal télévisé et vous verrez son contenu. Vous ne trouverez aucun sujet critique » a ajouté cette source.

« Le Conseil d’administration de la RTK a été informé au cours de la réunion du 26 septembre 2009 de la démission irrévocable du directeur général de la RTK, Agim Zatriqi, pour des raisons personnelles. Le Conseil d’administration exprime son inquiétude vis-ą-vis des motifs avancés pour cette démission, M. Zatriqi affirmant se trouver incapable d’exercer plus longtemps avec responsabilité son devoir de directeur de cette institution », comme on peut le lire dans le communiqué publié par le Conseil d’administration.

Un rédacteur ą la RTK, qui a préféré ne pas révéler son nom, a déclaré que la raison donnée par Zatriqi et citée par le Conseil, est trčs révélatrice. Il a expliqué que, depuis un mois, l’ingérence du gouvernement dans la politique éditoriale est tellement forte que toutes les nouvelles sont contrōlées par le rédacteur en chef et qu’aucun contenu critique ne peut passer ą l’antenne. « Les pressions politiques ont toujours existé mais maintenant, l’ingérence est constante. On te tire l’oreille si tu n’es pas obéissant et si tu ne fais pas des chroniques selon les commandes ». Il a terminé sur ces mots : « Maintenant le journal commencera avec Hashim Thaēi et se terminera avec lui. »

Mentor Shala a expliqué comment les journalistes qui travaillent au services actualités s’organisaient depuis son retour. Il a déclaré que les changements avaient eu lieu avant qu’il ne reprenne sa fonction, que seul l’un d’eux avait été de son fait. Trois journalistes (dont les noms sont connus de la rédaction) réputés pour leurs critiques contre le gouvernement ont été mutés. L’un oeuvre au programme du matin, l’autre ą une émission d’informations régionales trčs peu regardée et le troisičme devrait lui aussi źtre relégué au programme du matin. […]

 

 
http://balkans.courriers.info:80/article13740.html
 
Express

Monde albanais : vers l’unification des programmes scolaires ?

Traduit par Nerimane Kamberi
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 30 aoūt 2009
 
 
L’idée d’unifier le systčme éducatif de tout le monde albanais fait de nouveau parler d’elle. Et elle pourrait rapidement devenir réalité. Pristina et Tirana se sont en tout cas prononcés en faveur d’une telle mesure qui permettrait, selon les responsables politiques, d’améliorer la qualité de l’enseignement en mettant en concurrence les différents programmes. Mais unification du systčme scolaire ne veut pas dire union politique…

Par Artan Behrami

JPEG - 26.4 ko
Une école au Kosovo financée par l’Égypte

 

 

 

 

 

 

Le personnage de l’Abécédaire du Kosovo, Petrit, va trčs vite nourrir ses poules partout oł l’on parle albanais : en Albanie, au Kosovo, au Monténégro, en Macédoine, ą Preševo, Bujanovac et Medvegje.

L’idée d’unifier l’enseignement du monde albanais est née dans les années 1990 et a été réactualisée 20 ans plus tard. Le rźve d’avoir un abécédaire, une histoire et une culture commune pourrait trčs vite devenir réalité. Le ministre de l’Éducation, des sciences et de la technologie kosovar, Enver Hoxhaj, y croit.

Mais il n’est pas le seul ą y croire. Une telle volonté existe aussi ą Tirana. Le débat sur cette question devrait commencer immédiatement aprčs la consolidation du nouveau gouvernement albanais. L’académicien Mehmet Kraja pense que cette initiative arrive un peu tard mais qu’elle est indispensable tandis que le spécialiste des sciences de l’éducation, Dukagjin Pupovci estime, lui, qu’il est peu probable que le systčme scolaire puisse źtre unifié dans tous les territoires albanais étant donné qu’ils se répartissent sur cinq États différents qui ont chacun leurs spécificités.

« Un besoin urgent » d’unifier culture et éducation

« Nous avons un besoin urgent en tant que peuple d’intégrer les deux segments importants de la vie sociale et nationale que sont la culture et l’éducation », estime Mehmet Kraha. Selon lui, ce n’est pas normal qu’un peuple aussi petit que le peuple albanais, indépendamment du fait qu’il vit dans des espaces politiquement divisés, ait des systčmes éducatifs si différents. Il ajoute que l’homogénéisation des programmes scolaires n’a rien ą voir avec la politique, mais que c’est le moyen d’améliorer le savoir pour les nouvelles générations.

« Nous devons créer un systčme unique d’enseignement. Cela nous permettra de disposer de livres de meilleure qualité, de favoriser la mobilité, et donc d’étudier dans une université ou l’autre […]. » Voilą précisément ce qu’espčre le ministre de l’Éducation, Enver Hoxaj, aprčs l’unification d’une partie du systčme scolaire. Il est convaincu que l’enseignement va gagner en qualité. C’est pourquoi, selon lui, le Kosovo souhaite ardemment que le débat sur l’enseignement débute au plus vite.


Découvrez notre cahier Education, le grand défi pour les Balkans

Au sommaire :

L’école prise en otage par les nationalisme
Réformer l’éducation
Les minorités nationale et l’école
La religion ą l’école ?
Les enfants avec handicap ą l’école
La fuite des cerveaux

Un cahier de 128 pages, 8 euros


« Nous sommes trčs intéressés par l’idée d’un véritable débat ą propos de l’unification des programmes scolaires dans des matičres précises, que ce soit des matičres se référant ą l’identité ou d’autres matičres ». Enver Hoxhaj souligne que trčs vite des experts du Kosovo, d’Albanie et d’autres territoires albanophones vont se réunir pour débattre de la forme que devra prendre cette unification des programmes scolaires.

Pour Dukagjim Pupovci, malgré les différences entre les systčmes scolaires des cinq États des Balkans oł l’on enseigne en albanais, il existe une possibilité de coopération. « Les programmes, dans certaines matičres, peuvent źtre suffisamment proches pour qu’on utilise des livres scolaires communs. Ensuite, il ne faut pas oublier les contenus électroniques en langue albanaise qui sont moins nombreux et qui pourraient źtre développés jusqu’ą ce qu’ils puissent źtre utilisés dans tout l’espace albanais ». D’aprčs Pupovci, les méthodes d’enseignement constituent un autre domaine oł peut se développer la coopération, afin de préparer des programmes uniques, et donc un matériel lié ą ces programmes unique également.

Quelle est la position de Tirana ?

Des responsables du ministčre albanais de l’Éducation contacté par Express ont refusé de s’exprimer officiellement sur la question, le ministre Fatos Beja étant en congés. Ils ont toutefois déclaré qu’ą Tirana il existe une forte volonté d’homogénéiser les programmes et les livres scolaires dans le monde albanais. Enver Hoxhaj a déclaré que lors de ses entretiens avec son homologue albanais ce dernier l’avait assuré de son engagement pour entamer ce processus. « C’est une question qui doit débuter comme tout processus diplomatique entre deux états, nous devons définir nos intérźts ».

Vers un abécédaire albanais

Les enfants albanais continuent ą apprendre l’alphabet dans des abécédaires différents alors qu’ils parlent la mźme langue. Avec l’unification des programmes, les enfants du Kosovo pourront étudier dans l’abécédaire d’Albanie, et ceux d’Albanie dans celui du Kosovo. Le ministre Hoxhaj affirme que sur le marché de l’enseignement primaire et secondaire il y aura un plus grand choix et une plus grande variété de livres, ce qui augmentera la concurrence tout en améliorant la qualité. « Je ne pense pas qu’il faut absolument avoir un seul Abécédaire dans tous les territoires albanophones mais il faut que celui du Kosovo soit utilisé en Albanie, et celui d’Albanie au Kosovo, et que les deux soient mis en concurrence. »

Dukagjin Pupovci estime que les abécédaires des deux pays sont bons. « Néanmoins il est trčs important qu’en Albanie et au Kosovo les meilleurs livres soient préparés, qui seront utilisés par les élčves des deux cōtés de la frontičre. Et pas seulement l’abécédaire mais aussi les livres de mathématiques et de sciences naturelles ».

Comment régler la question de l’enseignement de l’Histoire ?

Est-il possible que les Albanais de Preševo étudient en cours d’Histoire Skanderbeg ou le Commandant de l’Armée de Libération du Kosovo, Adem Jashari ? Ou que les Albanais du Monténégro étudient le massacre de Tivar (Bar) ? Un livre unifié de l’histoire albanaise comprendrait tous ces évčnements. Pour M. Hoxhaj, c’est un fait indéniable : dans les Balkans il existe un espace culturel albanais comme il existe un espace culturel anglophone en Europe et dans le monde ou un espace francophone. « Je pense que de tels espaces doivent źtre suivis par l’harmonisation du contenu des programmes. », a ajouté le ministre.

Mehmet Kraja ne voit pas d’obstacles dans l’unification des programmes mais plutōt dans l’administration publique d’Albanie et du Kosovo. Selon lui, certaines personnes sont opposées ą l’unification du systčme éducatif, pour des raisons d’intérźt personnel. Mais d’aprčs lui, cela ne saurait źtre considéré comme un obstacle pouvant aller contre l’unification. « Personne ne va empźcher les Serbes du Kosovo de travailler avec des livres venant de Serbie ». […]

Lorsqu’on parle d’Histoire, la situation s’avčre un peu plus délicate, rappelle Pupovci,. « Les historiens doivent avoir le dernier mot, mais je pense qu’au Kosovo on doit porter une attention plus grande sur l’histoire récente. Et il faut aussi prévoir que les enfants étudient un peu plus l’histoire des autres peuples des Balkans ».

L’unification des programmes scolaires, ce n’est pas l’union politique

« L’unification du systčme éducatif n’est pas l’union. C’est l’intégration, l’unification des systčmes. L’union politique est une autre chose », explique Mehmet Kraja. Le ministre de l’Éducation, Enver Hoxhaj, partage cette opinion « La République du Kosovo a son propre systčme éducatif qui reflčte non seulement le passé du Kosovo mais qui a aussi pour devoir d’approfondir la foi en l’État… Mais pour atteindre une qualité supérieure, l’espace culturel albanais dans les Balkans doit développer une coopération et une harmonisation dans l’enseignement supérieur. »

 

 

 
 
http://balkans.courriers.info:80/article13732.html
 
BIRN

Albanie : un manuel d’histoire ą la gloire du Premier ministre Berisha

Traduit par Jacqueline Dérens
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 29 septembre 2009
 
 
Un manuel d’histoire destiné aux lycéens fait scandale, tant il est partisan, glorifiant le Premier ministre Sali Berisha et vilipendant l’opposition socialiste. Des lycéens ont manifesté lundi ą Tirana contre ce manuel, également dénoncé par la presse et les partis d’opposition. Le ministčre de l’Éducation vient d’annoncer qu’il serait réécrit.
 
JPEG - 97.2 ko
Au Musée national Skenderbeg de Kruja (©CdB/Laurent Geslin)

 

 

 

 

 

 

 

« Chaque erreur du manuel sera corrigée dans l’année », a assuré Myqerem Tafaj, le ministre de l’Éducation.Les critiques avaient fustigé l’ouvrage, ą la fois inexact et grevé d’influences politiques.

Le livre décrit ainsi l’effondrement des pyramides financičres qui avaient conduit le pays dans un état d’anarchie comme « une révolution communiste orchestrée par l’opposition socialiste »

Il présente les anciens gouvernements socialistes comme des gouvernements trčs corrompus, alors que l’actuel gouvernement de centre droit dirigé par Sali Berisha, qui est arrivé au pouvoir en 2005, « ouvre une nouvelle čre » pour le pays.

Le Parti socialiste a condamné le manuel en demandant qu’il soit retiré et a demandé des excuses publiques de la part du ministre de l’Éducation.

Un groupe de lycéens de l’école secondaire Capuji de Tirana a manifesté contre ce manuel et a boycotté les cours lundi 28 septembre.

Au temps de la dictature d’Enver Hoxha, les manuels étaient souvent inspirés par l’idéologie stalinienne et cherchaient ą inculquer aux étudiants le dogme du culte de la personnalité.


Découvrez notre cahiers :
Batailles de l’histoire dans les Balkans
Éducation : le grand défi pour les Balkans


Confronté ą un mécontentement public grandissant, Sali Berisha a condamné l’ouvrage et demandé sa révision.

« L’histoire doit źtre écrite avec objectivité et doit présenter la vérité », a affirmé Sali Berisha ą des journalistes. « Je pense que ce manuel doit źtre revu et réécrit, mais cette réécriture doit źtre objective ».

 

 

 

 

26 shtator 2009 AGJENCIONI FLOART-PRESS

Shqiptarėt e Maqedonisė nė radhėt e Ballit Kombėtar

xhemegostivari-ne mes

Pergatiti: Naile ZHUPANI

Nė vitin 1940,Xheme Gostivari kthehet nga Elbasani, ku qėndronte nga viti 1935. Mbasi qe u kthye ne Pollog,kur kufini u hap dhe u bashku Shqipnia dhe Maqedonia ngarkohet me detyrėn e gardianit tė burgut pranė NėnPrefekturės sė Gostivarit. Nė burg ndodhej atdhetari Shefqet Presheva. Pas njė periudhe tė shkurtėr nė mes tyre u lidhė besa qė tė luftohet pėr Kombin dhe bashkim tė trojeve shqiptare. Komandant Xhema e lėshoi prej burgu shokun e idealeve dhe sė bashku arratisen nė mal, ku organizojnė njė ēetė tė pamvarur.
Kjo ndodhi nė vitin 1942, ku Xhemė Gostivari, si pėrgjegjės i burgut tė Gostivarit, i ēeli dyert e burgut dhe i lėshojė tė gjithė tė burgosurit. Ai me shokėt e idealit Shefqet Preshevėn, Hajvaz Kalishtin dhe Bajram Dobėrdollin, pėr tu fshehur me ēetėn e tij nga ushtria italiane, u vendosėn te Lok Llakavica.Armėt e para kjo ēetė i pagėzoi nė fillim tė vitit 1943. Nė luftė kundėr ushtrisė fashiste italiane nė rrugėn Gostivar Tetovė, nė tė cilin aksion jo vetėm qė vranė ushtarėt e saj, por u paisėn me material luftarak. Nga kjo krismė e parė u ēarmatosėn shumė ushtarė italianė. Me kėtė aksion tė papritur por tejet tė suksesshėm fillon njė fazė tejet e sukseshme e forcave tė Ballit Kombėtar, duke tronditur thellė komandėn italiane. Nė kėtė kohė Xhemė Gostivari emėrohet komandant i ”Ballit Kombėtar”, nė kordinim me Shtabin Kryesor tė Ushtrisė sė ”Ballit”.

Luftėrat e Xhemė Gostivarit kundėr komunisteve

Pas kėsaj ndarje kemi disa beteja , nė Dibėr, Zdunjė, e Kėrēovė. Mė 2 tetor tė vitit 1943, nė bashkėpunim me Mefail Shehun u ēlirua Kėrēova nga forcat komuniste. Pas fitores sė shkėlqyer tė Ballit nė Kėrēovė, erdhi deri te beteja e njohur nė Bukoviq. Nė kėtė betejė tė shkėlqyer tė Ballit dhe komandantit tė saj Xhemė Hasės, pėsoi humbje tė madhe ēeta e Tom Gjelės nė tė cilėn betejė vetė ai u vra, e qė sot e kėsaj dite vrasja e tij ka ngelur enigmatike.
Por, kėtė vrasje enigmatike e vėrteton edhe udhėheqėsi i brigadės sė VII-shqiptare dhe bashkėluftėtari e tij nga fshati Dobėrdoll i Gostivarit. Ai haptazi pranoi se vrasja e Tom Gjelės nuk dihet se nga cilėt ushtarė u vra, nuk.dihet se prej cilės anė erdhi plumbi qė e vrau atė ”Por trupin e tij unė i pari e preka (Qemal Agolli) dhe e varosa nė fshatin Zajaz. Ai ishte i vrarė pas shpine.

Komanda e ”Ballit Kombėtar” qė udhėhiqej nga Xhemė Gostivari e Mefail Kėrēova e asgjėsuan pėr njė brigadėn 1 dhe 15 Maqedonase. Shtabi kryesor i Maqedonisė intervenoi me tė shpejtė qė tė dėrgohen pėrforcime tė reja duke e dėrguar njėsitin e VI sllavo-Maqedonase, dhe brigadėn e IV shqiptare. Por burrėria e Xhemės dhe Mefalit kur panė se nė drejtim tė tyre kah fshati Zajas po mar shonin ushtarė shqiptarė tė brigadės sė IV shqiptare pėr tė mos u derdhė gjak vėllau, Xhema dha urdhėr qė mos tė vritet asnjė nga vėllezėrit shqiptarė dhe tė lėshohen tė lirė tė kalonin. Ky ėshtė fakt i pa mohueshėm i veprimit kombėtar tė Xhemės dhe bashkėluftėtarėve tė tij, qė sa po futeshin nė veprim forca partizane tė nacionalitetit shqiptar, vullnetarėt e Xhemės e tė Mefalit hapnin rrugėn e largoheshin me njė qėndresė e zjarr disi tė zvogėluar.Sipas gazetės ”Zani Sharrit” njė betejė e shkėlqyer e Xhemės u zhvillua kur forcat sllave tentuan nga Shkupi pėrreth lumit Treska, pėrgjatė Malit tė Thatė mbi fshatin Gurgunicė e Sedllarevė, tė hynė nė Pollog. Kėto forca ēetnike pasi hynė nė kėto dy fshatra malltretuan shumė gra fėmijė duke vrarė 9 burra tė fshatit Sedllarevė. Por forcat e Arif Arifit, Shaban Koritės dhe Xhemė Hasės i dhanė njė leksion tė fortė ushtrisė sllavo maqedonase e cila numronte 500-600 vetė, se nuk shkelet lehtė kjo tokė shqiptare, qė dikur kėto treva i kishte ēliruar Skenderbeu.

Ushtritė sllavo maqedonase bėnė njė shėtitje nėpėr qytetet shqiptare tė Maqedonisė pas mbarimit tė luftės, duke ”ēliruar”mė 16 nėntor Kėrēovėn, hynė nė Gostivar mė 18 nėntor pa luftė. Nė krye tė kolonės, mbi kalė tė bardhė, gjendej komandanti i Brigadės sė IV shqiptare Nafi Sulejmani, qė mund tė merret si disfatė e fundit e ”Ballit Kombėtar” nė luftė pėr ēlirim e bashkim kombėtar. Kjo brigadė qėndroi pak kohė nė qytet dhe mori urdhėr nga Shtabi Kryesor Maqedonas qė ta lėshonte qytetin dhe tė vendosej nė fshatrat pėr rreth fshatit Ēajlė. Kurse nė qytet u vendosėn Brigada I dhe e XV, maqedonase. Prej kėsaj kohe fillon njė epokė mė e vrazhdė e terrorizimit dhe e zhdukjes kundėr popullit tė pa fajshėm shqiptar, me pretekst se po kėrkonin armė.?…. Ndėrsa Brigada IV Shqiptare vazhdonte luftėn pėr pastrimin e terrenit kundėr ”armikut”, (kėshtu quheshin nga partizanėt forcat e Ballit Kombėtar).Brigada Shqiptare nga Gostivari hyri nė Tetovė, ku poashtu qėndroi disa ditė dhe mori urdhėr qė tė niset pėr rrugė, qė tė pastronte terrenin nė zonėn e Shkupit, ndėrsa brigadat Maqedonase nga Gostivari e Shkupi me tė madhe hynė nė Tetovė pa luftė. Brigada e IV shqiptare i la ato: ”deri nė fund qė ta kryenin detyrėn” dhe vetė me 5 mijė luftėtarė arriti nė Kumanovė, pėr ta pastruar terrenin nga forcat e Sulė Hotlit dhe Mulla Idrizit, qė deri tani kishin pastruar disa ushtri bullgare dhe kishin zvogėluar brigadėn e XVII sllavo-maqedonase, qė kishin bėrė masakra tė pa para nė kėto anė, posaēėrisht ishte shquar nė kėto masakrime barbare komandanti i saj Zufer Musiqi. Ndėrsa Qazim Luzha, qė vetė e mbante tė ēliruar Tetovėn ua dorėzoi partizanėve shqiptarė. Kėtė vepėr e kreu komandanti i artilerisė partizane Sabri Voci nga Elbasani, oficer i karrierės, nė bashkėpunim me shumė tė rinjė nga Tetova, muarrėn nė dorėzim qytetin duke krijuar njė administratė nga vetė tetovarėt shqiptarė.

Kjo vepėr e kacakeve shqiptarė, si ngjarje i shqetėsoi pa masė pushtetin sllavo-maqedonas dhe kėrkuan nga shtabi i divizionit tė merreshin masa karshi kėtij akti tė pa pranueshėm. Pas ca ditėve Sabriu u burgosė, me disa oficerė tjerė shqiptarė. Poashtu u burgosėn edhe shumė tė rinjė tetovarė nė kampin e ”Monopolit tė duhanit”, tė cilėt u dorėzuan pushtetin maqedonasve. Pas disa javėsh vjen nė Gostivar njė letėr e dėrguar nga Xhemal Voci nga Elbasani, i cili gjatė kohės sė okupacionit fashist ka qenė mėsues nė Gostivar sė bashku me Ahmet Peren i cili ishte edhe themelues i qelizave tė para komuniste, kėto mbledheje konsultative shpeshėherė mbaheshin nė shtėpinė e tij. Ushtria sllavo maqedone bėnė masakra tė pa parė nė rrugėn Gostivar Ēegran (katundin te Qenan Zhupanit, kacaku i trim, luftar i pa thyer dhe Neshat Gore) pėr rreth Vardarit, ku vranė mbi 300 vetė, ndėrsa pasi hynė nė Tetovė burgosėn djemtė mė tė mirė tė popullit shqiptar. Nė Monopol tė Duhanit kishte tė vrarė mbi 2000 vetė nga 6000 sa ishin tė burgosur. Tė burgosur dhe shumė tė vrarė ka pasur edhe nė kampin e shkollės bujqėsore nė Tetovė. Poashtu pati shumė tė vrarė nė fshatin Saraqinė, qė ishte inprovizuar si kamp nė mes tė fshatit i banuar me shumicė me maqedonas e kolonist serb. Poashtu nuk dihet edhe sa tė vrarė kishte nė shkollėn e fshatit Zhelinė, ku ka pasur tė burgosur mbi 600 vetė.

Nė Tetovė me rrethinė u bė njė kasap-hane e vėrtetė u vranė dhe u masakruan heronjtė e popullit dhe njerėzit mė tė devotshėm tė kombit Shuaip Kamberi, kryetar i Komunės sė Tetovės dhe redaktor i gazetės ”Zani i Sharrit”,u vra me njė grup shokėsh, duke i hudhur nė gypin e hidrocentralit me Jusuf Kulikun. Ndėrsa tė gjallė Ozna i ka djegur afėr familjes, Afės Sulejman Shaipin, Mulla Sylė Jakupin. U torturuan komandantėt e Xhemės pėr Tetovėn, Arif Kapetani, e Arif Brodeci dhe u burgosėn Xhafer Tetova dhe Gajur Derralla si organizator tė xhandarmerisė pėr zonėn e lirė shqiptare.Marrėveshja e Kalishtės nė mes Xhemė Gostivarit dhe Lok Llakavicės kurrė nuk u realizua pėr vazhdimin e luftės nė pranverė tė vitit 1945. Nga Ozna u vra Aqif Recani nen shtratin e shtepise se motres, kurse pa me gujat asnje pushke, kurse Lok Llakavica duke ikur nga ndjekja e Oznės u largua pėr Shqipėri. Nė malet e Sharrit ngeli vetė Xhema me disa shokė (Qenan Zhupani, Neshat Gore, Ibrahim Lure,Xhel Kalisht, Ilmi Koloveri Nazmi Mehmet, Kalosh Hamdia e te tjer) duke kaluar dimrin nė malet e ftohta tė Sharrit. Ushtria e ”Ballit Kombėtar” ndiqej nė ēdo skaj nga partizanėt dhe komunistėt e saj. Nė kėtė kohė OZNA, famkeqe jugosllave arriti ti bėnė pėr vete disa bashkėluftėtarė tė Xhemės, duke u premtuar liri dhe para.

Kėta arritėn sė pari ta helmojnė me petulla, (por ky version nuk mund tė merret si i saktė), e pastaj e vrasin Komandantin dhe trimin e shquar tė ”Ballit Kombėtar” i cili vdiq nė malet e Sharrit mė 2 prill 1945.Njė bashkėluftėtar i Xhemės vdekjen e Xhemė Gostivarit e pėrshkruan me njė pikėllim shpirtėror duke i pėrkujtuar ato momente tragjike tė vdekjes thotė: ” Xhema ēohet nė kėmbė e rroku automatikun dhe gjėmoi mali me piskamėn e tij mė helmuat ?…unė me bukė e ju me helmė”. (Kjo eshte nje pershkrim sentimentale pa fakte). Nė ato momente i shkrepi disa plumba, por ato kėsaj radhe fluturuan pėr herė tė parė nė drejtim tė panjohur. Mė vonė pasi i pushoi trupi kėrkush nuk guxonte ti afrohej, iu pre koka dhe u dėrgua nė Gostivar ku qėndroi pėr dy ditė nė sheshin e Gostivarit. Por falė luftėtarėve tė tij koka e tij u grabitė nė drejtim tė panjohur.

Me kėtė tradhėti kombėtare u kėnaqėn aspiratat e pushtetit sllavo maqedonas me tradhėtinė qė bėnė vetė shokėt e Komandantit tė ”Ballit Kombėtar”. Por kjo kėnaqėsi shpirtėrore nuk do tė zgjas shumė kohė, pasi organet maqedonase dhe Ozna famkeqe shumė shpejtė kėta shėrbetorė tė sllavit do ti pastrojė, qė u shitėn shumė lirė duke tradhėtuar vėllaun, shqiptarin dhe tėrė Kombin. Nė fund mund tė konstatojmė si dje ashtu edhe sot tė gjithė nė kuriz i kemi pėrjetuar pasojat e komunizmit e tė shovinizmit sllav. Ne shqiptarėt kėtė disfatė tė rėndė kombėtare qė shpeshėherė kemi pasur edhe pėrleshje nė mes vedi, vėllau kundėr vėllaut, pa paragjykime duhet ta kėrkojmė nė mesin tonė duke filluar nga Konferenca e Mukjes e kėndej, qė kurrė mė mos dhash zoti, tė na pėrsėritet.. Pra, ne duhet tė pranojmė se Ballistėt ishin atdhetarė, vizionarė tė pėrpiktė, nė rrugėn qė ēonte drejtė Bashkimit Kombėtar. Pra krejtėsisht nė fund ideologjia komuniste, popullit shqiptar i zhduku disa virtyte tė larta me tė cilat mbureshim dhe dalloheshim nga popujt tjerė, ndėrsa Shqipėrinė e solli buzė tė Greminės…..Por do tė ishte e rrugės pėr tė gjithė ata qė kanė bėrė mėkate ndaj Ballit dhe djemve mė tė mirė tė kombit tė kėrkojnė falje publike, duke u ngritur nga njė lapidarė, nė ēdo vend tė tokės shqiptare atje ku ka pasur heronj dhe atdhetarė tė tillė, qė kanė flijuar jetėn pėr liri tė Kombit .

 

 

 

http://albanianmail.co.uk/sofra/kerko2.php?misc=search&subaction=showfull&id=1253538416&archive=&cnshow=news&start_from=&        21/09/2009
 
Klara Buda, modeli i shqiptares intelektuale nė botė
Klara Buda l'exemple d'une intelectuelle albanaise dans le monde
 
Fatmir Terziu


FOTO-LAJM

Klara Buda
E thėnė me plot gojėn: Klara Buda sot ėshtė modeli i shqiptares intelektuale nė Botė. Nė mėse 20 vjetė ajo ėshte bėrė njė personalitet i mediave nė Francė. Ėshtė emri, vepra dhe talenti i saj qė i japin vlerė emrit Shqiptar nė krah tė versioneve negative qė e shoqėrojnė shpesh emrin tonė. Nė Francė ajo do tė ndėrmerrte studime te reja universitare, nė fillim pėr Letėrsi Moderne nė Sorbonnė dhe me pas pėr Histori Arti, nė Ecole Pratique des Hautes Etudes, duke u bėrė kėshtu e para shqiptare e diplomuar nga ky universitet prestigjioz. Karriera e saj nė media kaloi nga departamenti i Komunikimit dhe i Informacionit nė Unesco, bashkėpunimi me BBC-nė nga Parisi dhe vazhdoi me pėrkushtimin nė gazetari nė Radio France Internacional, ku drejton aktualisht Shėrbimin Shqip si Shefe e tij. Kėtė vit ajo kandidoi nė instancen mė tė lartė tė gazetarisė nė Francė “Commission de Premičre Instance”, qė atribuon kartat e shtypit francez, pėr mbi 37 000 gazetarė tė shtypit tė shkruar dhe audiovizual duke u ngritur me nivelin e elitės sė gazetarisė franceze. Po tė ecim pak nė kohė, deri nė vjeshtėn e 2009-tės, do tė kemi nė dorė romanin e saj tė parė… Ja, pra pėrse fjala krenari flet me zell pėr kėtė shqiptare model...

INTERVISTA

Klara Buda, ju jeni aktualisht shefe e shėrbimit shqip nė Radio France internacional. Si ndodhi qė ju iu pėrkushtuat gazetarisė me tė mbėrritur nė Perėndim? Kur dihet qė profesioni juaj i parė ėshtė mjekėsia. Nga vjen ky talent?
Nė fakt gazetarinė e kam quajtur gjithmonė njė ushtrim intelektual qė gjithkush pavarėsisht nga profesioni i tij mund ta ushtrojė. Madje herėt e kam konsideruar si nje detyrė qytetare pėr gjithė ata qė duan tė marrin pjesė, tė ndikojnė nė shoqėrinė ku jetojnė dhe nuk mendoj se ka nevojė pėr ndonje talent te veēante por me teper per pune me kusht qė tė kesh dėshirė tė informohesh, tė mėsosh duke hedhur bazat e njė kulture tė pėrgjithėshme, njė vizioni global te shoqėrisė dhe aftesine e nje analise po globale tė saj. Ndoshta do t’ju zhgėnjej pak, po t’ju them se personalisht nuk i jam kushtuar gazetarisė pėr tė pėrmbushur ndonjė objektiv tė jetės time, por fare rastėsisht, kur gjeta njė lajmėrim tė varur nė hollin kryesor tė Sorbonne-s, universiteti Paris IV, ku kryeja studimet per Letersi Moderne ne vitin 1993. Radio France Internacional kėrkonte nje gazetar me gjuhė tė nėnės shqip. Kandidatura ime u pranua dhe fillova menjėherė punė nė RFI, si tė mė kishte rėnė nga qielli nė njė kohė kur si gjithė ata qė duan tė kryejnė studime pa pasur ndonjė tė ardhur bėhesha gati tė punoja si babysiteur. Per tre muaj rrjesht, RFI mė ofroi nje kursus individual nė gazetari radiofonike, madje me nje lluks tė tillė qė nuk do tė ma kishte ofruar dot asnjė Universitet, dhe nė qershor tė po kėtij viti mė ofroi mikrofonin. Kjo perkon me kohen kur ne Kosove regjimi i Milosheviēit kishte nderprere ēdo lloj media ne gjuhen shqipe, duke perfshire edhe radio televizionin e Prishtines. Ishte emisioni i pare i gjuhės shqipe ne France, ku kam punua si fillim se bashku me nje koleg kosovar, punoja gjysėm kohė nė mbėmje , ndėrsa ditėn vazhdoja studimet universitare, tanimė nė njė degė qė e kisha zgjedhur vetė. Kėshtu e kam filluar gazetarinė radiofonike. Bashkėpunimi me BBC-nė ka qėnė gjithashtu njė eksperiencė gaztareske shumė e vyer. Ai mė ndihmoi tė njoh nga afėr menyrėn anglo-saksone tė trajtimit te informacionit. Falė seksionit shqip morra pjesė nė tė famshmet World service training tė BBC-sė, ndėr tė cilėt do tė pėrmendja seminarin e organizuar nė vitin 1996, nė Ulqin tė Malit tė Zi me program intensiv, konferenca shtypi dhe shkrim tė depesheve, qė ishte i rėndėsishėm pėr mua, pasi mė formoi me nocionet e punės ne terren. Por Radio Franca me mundėsinė pėr tė konsultuar tė gjitha agjensitė botėrore tė shtypit mė bėri tė mundur tė njihja me njė shpejtėsi tė pa imagjinueshme botėn perėndimore tė informacionit, nė tė cilėn unė hyja direkt nga izolimi nė tė cilin Shqipėria kishte qėndruar 50 vjetė. Tė punosh nė njė vend tė tillė ėshtė interesante dhe pasuruese. Paguhesh pėr tė mėsuar se ēndodh nė botė, nė njė kohė qė ia vlen madje edhe tė paguash pėr ta bėrė kėtė. Po pse kam qėndruar nė radiofoni ndėrkohė qė pasioni im i vėrtetė ėshtė shkrimi? Mė pas disa herė ia kam shtruar vetes kėtė pyetje, por po tė largohesha nga gazetaria radio do tė thoshte tė ndėrprisja pėrgjithmone kontaktin me gjuhėn shqipe, pasi kjo ėshtė redaksia e vetme shqipe ne Francė. Motivacioni i mėtejshėm pėr tė qėndruar nė RFI ka qėnė mbi tė gjitha dobėsia ime pėr gjuhėn shqipe me tė cilėn RFI-ja mė mban nė kontakt tė pėrditshėm.

Po kėtė vit ju keni kandiduar nė instancėn mė tė lartė tė gazetarisė nė Francė “Commission de Premičre Instance”, qė atribuon kartat e shtypit francez, pėr mbi 37 000 gazetarė nė mbarė Francėn. Ju, njė shqiptare, jeni ngritur nė elitėn e gazetarisė nė Francė. Si e vlerėsoni kėtė fakt ? Pėr tė arritur nė tė tilla nivele duhet qė gazetaria tė jetė talenti i jetės suaj?
Pėr sa i perket komisionit tė kartės franēaise ėshtė e vėrtetė se kemi tė bėjmė me njė pozicion shumė i ekspozuar. Por, do tė thoja se ėshtė njė vend qė ka interes sepse tė jep mundėsinė tė njohėsh dhe tė informohesh me strukturat nga mė tė mėdhajat deri nė mė tė voglat tė kėtij profesioni nė Francė, nga shtypi i shkruar nė shtypin e folur, viziv dhe internetik. Ėshtė njė vend qė tė hap horizonte, sepse kėrkon qė gjithė kohėn tė jesh nė lartėsinė e duhur pėr tė njohur dhe analizuar problemet qė dalin. Por desha tė nėnvizoj se i jam mirenjohėse RFI-sė kėtij institucioni publik francez dhe e vlerėsoj shumė atė qė quhet : “l’ouverture”, hapje franceze kundrejt njerezve qe kane deshire dhe motivacion, pa tė cilėn nuk do tė kisha mundur tė bėja gjė tė madhe.

Zonja Buda, gjatė mė shume se 15 vjetėve nė gazetari, ju keni intervistuar me qindra politikanė, me qindra njerėz tė letrave, me qindra karaktere, a mund tė veconi dikė qė ju ka lėnė mbresa nė intervistėn tuaj?
Po, tė qėnit gazetare nė Radio Francė Internacional dhe nė Paris mė ka krijuar mundėsinė tė takoj pėr arsye profesionale shumė personalitete dhe pothuaj tė gjithė politikanėt shqiptarė, pasi njė ditė ose njė tjetėr tė gjithė kalojnė nga Parisi. Por do t’i pėrgjigjem pyetjes suaj, pėrmes ngjarjeve qė mė kanė lėnė mė shumė mbresė nė karierėn time e jo pėrmes personaliteteve pasi ata janė tė shumtė dhe tė bėja nje listė nuk do tė kishte asnjė interes. Gjatė luftės sė Kosovės ka qėnė emocionalisht shumė e rėndė tė ishe nė studio direkt. Vrasja e Fehmi Aganit mė ka tronditur. Avokatin kosovar e kisha njohur tek ishte ftuar nė mbledhjen e Komitetit Kosova, prane revistes Esprit, nė Paris. Gati sa s’kam qare ne mikrofon, kur kam njoftuar vrasjen barbare tė kėtij njėriu aq paqsor. Apo mė tej kujtimet qė ruaj nga pritja e parė qė njė President francez bėri pėr Presidentin e ndjerrė Rrugova. Presidenti Jaques Shirak, e ftoi liderin kosovar nė Elize. Rrugova pėrsėriti edhe kėtė herė tė njėjtin besimin tė patundur dhe pakompromis nė epėrsinė e rrugės paqėsore, nė momentin kur askush nuk besonte mė nė tė. Pas takimit dukej sheshit qė edhe interlokutorėt perėndimorė ishin tė bindur se asgjė nuk do tė ndryshonte fatkeqėsisht me rezistencėn paqėsore. Ishte e pabesueshme, por megjithė anėn idealiste qė pėrfaqėsonte ky opsion, edhe nė kėtė moment, ishte po ai qė vazhdonte tė bėnte aq shumė pėr mediatizimin e konfliktit tė Kosovės. Nuk mund tė harroj as emocionin qė kam pasur kur intervistova dy vajzat kosovare, qė kanė dėshmuar pėr dhunimet kolektive nė gjyqin e Milosheviēit. Ishte momenti pas proēesit kur ato deshėn ti kthejnė nga Haga nė Kosovė dhe Sevdije Ahmeti qė bėnte lobing kundėr kthimit tė tyre nė Kosovė mė kontaktoi personalisht. Pėr herė tė parė nė jetėn time jam ndjerė keq tek kryeja profesionin e gazetarit. Gjatė asaj interviste kam qėnė vėrtet nė udhėkryq nė mes profesionalizmit dhe humanitares. Kujtoj intervisten me Sali Berishėn, si lideri i parė shqiptar i zgjedhur demokratikisht, gjatė vizitės nė Paris. Ishte mbrėmje pas zgjedhjes sė dytė tė presidentit Jaques Shirak. Tek shkoja pėr tė takuar Berishėn, partizanėt e tė djathtės qė kishin fituar zgjedhjet i binin burive tė veturave, qė ushtonin nga tė ketėr anėt. Ishte njė festė e vėrtetė popullore. Nuk mbaja mend tė kisha parė njė festė tė tillė pasi kur nuk je partizan i nje partie politike zakonisht nuk del per te festuar fitoren. Une u gjenda ne mes te festes, kėshtu rastėsisht, nga ky takim me Berishėn, nė njė ditė tė jashtėzakonshme.

Pėrveē gazetarisė ju lėvroni edhe pėrkthimin dhe madje keni perkthyer nė frėngjisht autorė te shquar shqiptar, si Mitrush Kuteli. A ėshtė pėrkthimi njė pasion tjetėr i juaji pėrkrah gjithė kėtij angazhimi mediatik?
Pėrkthimin nė njė farė mėnyre e ushtroj pėrditė, pasi shumica e materialeve qė pėrdor janė nė frėngjisht ose nė gjuhė tė tjera. Ndėrsa pėrkthimin letrar, ku do tė veēoja rrėfenjėn “Fshati im e pi rakinė” tė Mitrush Kutelit, e kam ushtruar punktualisht dhe pėr qellime studimi. Nė pėrfundim tė studimeve nė Histori Arti nė Paris, mė duhej tė analizoja veprėn e njė autori. Atehere vendosa te studjoj njė autor shqiptar : Mitrush Kutelin. I vetmi pėrkthim nga proza e kėtij autori nė frėngjisht ishtė “Vjeshta e Xheladin Beut”, e cila ishte botuar nė njė antologji tė prozės shqipe nė vitin 1984 nga Shtėpia botuese franceze “Fajard”. Por pėrkthimi frėngjisht i novelės “Vjeshta e Xheladin Beut”, qė gjendej nė kėtė antologjie nuk ja mbushi mendjen drejtuesit tė temės, albanologut, Christian Gut. Gjė qė mė mė ēuditi, pasi “Vjeshta e Xheladin Beut”, qė e kisha lexuar dhe rilexuar disa herė ishte njė novelė me vlera evidente ku Kuteli ishte nė gjithė lartėsinė e artit tė tij. E rilexova pėrkthimin e novelės nė paralel me origjinalin nė shqip dhe shpejt e kuptova se pėrkthimi ishte larg i tė qenit besnik. Nuk hoqa dorė nga dėshira pėr tė studiuar Kutelin por rruga e vetme pėr ta bėrė kėtė ishtė tė bindja ekipin e Ecole Pratique des Hautes Etudes pėr cilėsinė artistike tė krijimit kutelian. Nuk mė ngelej tjetėr veēse tė ripėrktheja “Vjeshtėn e Xheladin Beut”. Ndėrkohė qė vazhdoja tė rilexoja veprėn e plotė tė Kutelit dhe mendova se tregimet me venė popullore si “Fshati im e pi rakinė”, qė ishin nė traditėn e rapsodėve gjermane mund tė ngjallnin interes. Pėr mė shumė aty shkėlqente njė tjetėr veēanti e stilit tė Kutelit, pikėrisht shkrimi i destinuar pėr tu treguar, me pasthirmat karakteristike tė gjuhės sė folur. Punova intensivisht pėr rreth njė muaj pėr pėrkthimin e kesaj rrefenje pasi mė ngelej njė kohė e shkurtėr pėr tė zgjedhur temėn. Kėshtu paraqita para ekipit tė profesorėve nė afatin e duhur njė version tė parė tė pėrkthimit “Fshati im e pi rakinė”, tė cilėt u ēuditėn me kėmbėnguljen time, por e vlerėsuan atė, pasi pranuan qė edhe pėrkthimi letrar nga shqipja nė frėngjisht tė figuronte si pjesė e punimit tim perkrah analyses sė vepres dhe tė stilit tė rrėfenjave. Kjo ėshtė historia se si e kam pėrkthyer “Fshati im e pi rakinė”,tė Kutelit nė vitin 1995. Personalisht parapėlqej shkrimin nė raport me pėrkthimi, por jam e vetdijshme se pėrkthimi ėshtė njė aktivitet krijues si njė tjetėr, por ndoshta - dhe kėtė e them me respekt kudrejt atyre qė i janė pėrkushtuar pėrkthimit - ai kėrkon pak mė tepėr altruisėm, me tepėr bujari. Qė nga kjo kohė rrėfenja ka bėrė rrugėn e vet, bile ajo ėshtė vėnė edhe nė skenė nė Normandi tė Francės. Nė kėtė zone ku alkoli i forte calvados, (raki molle), ėshtė konsideruar gjatė si qumėshti i burrave teksti i Kutelit merte nje domethėnie tė veēante. “Gjetiu, njerez tė tjerė nė vende tė tjera sillen si ne. Eshtė e njejta dėshirė pėr tė dalė nga hallet e jetės me ndihmėn e alkoolit” shkruante regjizori Larbi ben Belkasem qė vuri nė skenė rrefenjėn

Dhe ia keni arritur tashmė duke shkruar, madje romani juaj i parė “Kloroform” del sė shpejti nga botimi. A mund tė na thoni diēka?
Po, romani im “Kloroform” ėshtė parashikuar tė dale nė tetor tė kėtij viti, por nė fakt ai nuk ėshtė romani im i pare, por i pari tė cilin vendosa ta botoj. Unė shkruaj tanimė qė prej shumė vjetėsh dhe fiksioni ka qenė dhe ngelet pasioni im i pare, por profesioni, pastaj emigrimi nė Perėndim me vėshtirėsitė e ekzistencės mė kanė bėrė qė tė merrem me gjėra tė tjera mė imediate dhe ta shtyj mė tej botimin. Kjo vjen edhe nga njė e mire apo e keqe e edukimit tim. Si shumica e vajzave shqiptare unė bėj gjithmonė mė pare detyrat dhe lė pėr me pas pasionet… Kam disa romane nė sirtaret e mi, por romanin “Kloroform” e kam mbartur me vitė tė tėra me vete, e kam ripertypur nė kokėn time dhe njė ditė papritur dėshira pėr ta shkruar mu paraqit si nje domosdoshmeri jetike. U izolova dhe e hodha rrembimthi nė letėr, e kam shkruar me njė frymė. Mė dukej sikur nuk kisha mundėsi tė shkruaja asgjė tjetėr pa kaluar nga ky libėr, ndoshta pse edhe mendoj se pas kaq vjetėsh nė perėndim veshtrimi im mbi realitetin tone tė diktaturės sjell diēka tė re.

Por romani juaj “Kloroform”, ėshtė njė fiksion mbi totalitarismin i kaluar mbi filtrin e njė autoreje qė rron qė prej 19 vjetėsh nė perėndim. Intriga vė nė skenė personazhe tė penguar qė rrallė flasin hapur, madje edhe nė rrethe tė ngushtė atyre u ėshtė bėrė zakon tė kuptohen mes rrjeshtash.
Diktatura nuk deshi tė lėrė tė lire asnjė hapėsirė. Po a e arriti kėtė? A pushtoi ajo gjithshka ? A i pushtoi dot edhe shpirtrat? Kloroform tregon se nė ēdo kohė edhe kur ėshtė nė kulmet e saj, diktatura nuk mund tė pushtojė shpirtrat ose mė saktė nuk mund tė pushtojė tė gjitha shpirtrat (grupe te veēanta, ndėrgjegje ) i kanė rezistuar dhe do ti rezistojnė gjithmonė asaj, duke ruajtur parcela lirie… Romani trajton njė numėr temash tabu nga dashuria e ndaluar tek morfinomanėt qė nuk egzistonin ne statistikat zyrtare dhe tenton tė bėjė njė radiografi te sitemit totalitar. Ai heton limitet qė kishte arritur diktatura duke mos kyrsyer asgje, as edhe intimitetin e njėrėzve.

Le tė kthehemi tek Klara Buda pėrsėri. Jo mė tashmė autorja e kėtij romani, analiste dhe gazetare, por tek njė frazė tjetėr tė cilėn e gjetėm rastėsisht nė internet. Juve jeni nje ambasadore e pashpallur e kulturės Shqiptare nė Francė. Si e vlerėsoni kėtė fakt.
Nuk e di se cili apo cila e ka autorisinė e kėtij vlerėsimi. Nuk e di nėse jam Ambasadore e kulturės shqiptare, por ajo qė do tė thoja me siguri ėshtė se e dua dhe ēmoj jo vetėm kulturėn por edhe traditėn tone dhe se asnjėherė dhe as nė momentet mė tė vėshtira tė kombit tonė, kur anijet e mbushura pėrplot me bashkatdhetarė kalonin Otranton drejt Italisė, kur shtypi francez fshikullonte prostitucionin e vajzave tė lindjes dhe citonte me shumice vajzat shqiptare ne tė famshmin “Bois de Boulogne” as dhe njėherė tė vetme nuk e kam fshehur kurrė se jam shqiptare, megithėse kjo nuk mė hapte rrugė pėrkundrazi ma mbyllte. Por kam menduar gjthmone se sado pak, me piken e ujit qe une perfaqsoja ne oqeanin shqiptar, do te ndikoja pėr ndryshimin e asaj klisheje, pėr ti thėnė botės se pėrveē kėtyre dramave qe shoqeruan daljen nga totalitarizmi, shqiptaret kane edhe diēka tjeter, kanė si ēdo komb edhe shumė vlera. Aktualisht Shqipėrisė i mungon njė Qendėr e Kulturės Shqiptare nė Paris dhe nė njė farė mėnyre redaksia shqipe e RFI-se ėshtė pėrpjekur ta luajė kėtė rol. Nė kėtė aspekt po, ndjehem paksa ambasadorė e kulturės shqiptare. Por vėrtet jam e prekur dhe e ndjeshme kundrejt njė vlerėsimi tė tillė, dhe do tė jem e lumtur nėse njė ditė do ta meritoja plotėsisht kėtė emėr.

Atėherė, deri diku Ju e keni pėrcjellė mesazhin pėr tė gjithė shqiptarėt. A mund tė na thoni njė mesazh mė tė veēantė pėr lexuesit tanė tė Albanian Mail?
Lexuesve tė “Albanian Mail” do tu thoja qė tu flasin fėmijėve shqip. Megjithė ngarkesėn e vėshtirėsitė evidente nė perėndim, tė mos rrėmbehen nga hallet e tė neglizhojnė transmetimin e gjuhės, por tu flasin fėmijėve shqip. Nuk mė del nga mendja nje situatė absurde qe kam parė para disa vitesh nė plazhin e Durrėsit. Fėmijė motrash e vėllezėrish tė ardhur disa nga Greqia dhe disa nga Italia, ku kishin migruar prindėt e tyre tė gjithė nė njė moshė, adoleshentė e qė flisnin me njėri tjetrin anglisht dhe nuk mund tė komunikonin me gjyshen e tyre. Ishte vėrtet pėr tė ardhur keq. Asnjė kombi nuk i ndodh tė mos e transmetojė gjuhėn qė nė brezin e parė. Por kėtė mund ta ndryshosh, kjo varet nga tė gjithė ne, nuk eshte nje fatalitet.

 

 

 

http://www.standard-al.com/tekst.php?idt=21017     29/08/2009  
 
Vėllai i Nėnė Terezės, kapiten i Mbretit Zog
GRANIT ZELA

Nė pėrvjetorin e Armės sė Artilerisė, pėrherė kur bėhet “apeli” i nderit, krenarisė dhe dinjitetit, nuk mungon gjithashtu edhe njė emėr: emri i Kapitenit Lazar Bojaxhiu

Arma e Artilerisė sė Ushtrisė Kombėtare Shqiptare ka njė traditė tė hershme. Pėrpjekjet e para lidhen me Shkollėn e parė tė Artilerisė qė themeloi Ali Pashė Tepelena afėr Janinės para dy shekujsh. Arma e Artilerisė pati nė radhėt e saj shumė emra tė njohur dhe njėri ndėr ta ishte dhe vėllai i Nėnė Terezės, Lazar Bojaxhiu.

Lazar Bojaxhiu lindi mė 24 gusht 1908 dhe nė moshė tė re iu akordua njė bursė si jetim nga qeveria shqiptare e kohės, pėr tė studiuar nė Shkollėn Ushtarake tė Modenės. Dokumentacioni i gjetur nė arkiva na tregon qė Lazar Bojaxhiu ishte 20 vjeē kur veshi uniformėn e Ushtrisė Kombėtare Shqiptare. Ai u diplomua oficer nė 26 maj 1928, tre muaj para se Shqipėria tė shpallej mbretėri. Nė vitin 1933, Lazar Bojaxhiu pati profesionin e artiljerit nė komandėn e parė pozicionale tė artilerisė.

Sipas dokumentacionit tė gjetu nė Listat e Shkallėzimit tė Oficerėve tė Artilerisė sė Mbretėrisė nė datė 21 janar (kallunder), 1933, Lazari ka qenė nė shėrbim tė pėrhershėm ushtarak nė Armėn e Artilerisė. Nė vitin 1933 ai ishte nėntoger, por tė dhėnat tregojnė se mė pas do tė shkonte deri nė gradėn “kapiten artilerie”

Nė kėtė periudhė e gjithė artileria shqiptare e Mbretėrisė sė Mbretit Zog kishte katėr kapitenė tė parė, 1 kapiten tė dytė, 2 togerė, 23 nėntogerė si dhe 40 aspirantė. Gjeneralė tė Ushtrisė Shqiptare nė kėtė periudhė ishin Xhemal Araniotasi, Gustav Von Myrdach dhe Leon De Ghilardi. Nė total ushtria e Zogut kishte vetėm 617 ushtarakė tė tė gjitha gradave, ndėrkohė qė kapaciteti maksimal nė ushtarakė me grada nuk shkonte mė shumė se 900 vetė.

Mė 1 shtator 1928, kur Zogu i Parė u shpall mbret, Lazari shėrbeu si oficer i tij. Pėr kėtė, ai i shkroi me krenari Nėnė Terezės pėr t’ i thėnė se po shėrbente nė ushtrinė e Mbretit tė shqiptarėve. Nėnė Tereza, duke shprehur pėrkushtimin e saj ndaj besimit, i shkroi duke iu pėrgjigjur se ndėrsa ai po i shėrbente mbretit tė njė popullsie dymilionėshe, ajo po i shėrbente mbretit tė tė gjithė botės.

Kualifikime tė shumta bėnė tė mundur qė Kapiten Bojaxhiu, sikurse shumė tė tjerė, tė dėrgohej tė shėrbente nė ushtrinė italiane si oficer artilerie. Nuk deshi kurrė tė hiqte dorė nga nėnshtetėsia shqiptare dhe kjo ndikoi nė vendimin e tij pėr tė hequr dorė nga ushtria. Nė Shqipėri nuk mund tė kthehej, sepse pas vendosjes sė regjimit komunist, u ngrit padi ndaj tij si “tradhtar” dhe u dėnua me vdekje.

Kapiten Bojaxhiu, gjatė vizitės sė saj tė parė nė Romė, takoi Nėnė Terezėn, pėr herė tė parė pas tridhjetė e njė vjetėsh. E bija e Lazarit, tė cilėn ai e quajti Age, kujton takimin e tė atit me Nėnė Terezėn. “Babai dhe nėna flisnin pa pushim shqip”, - kujton ajo. “Halla tani ishte bėrė e famshme, por babai e trajtonte si njė motėr tė vogėl. I bėri pėrshtypje qė e pa ashtu tė mplakur. Puna kishte lėnė shenjat e veta. Ajo kishte kaluar njė jetė me shumė lodhje dhe mundime”.

Nėnė Tereza, tashmė me njė jetė tė shenjtėruar, kishte vajtur nė Itali, me dėshirėn pėr tė takuar tė ėmėn dhe motrėn qė jetonin nė Shqipėri, por qė nuk u lejohej tė dilnin jashtė vendit, pasi nė Shqipėri kishte njė regjim tė egėr komunist.

Aty kah fillimi i viteve ‘70, kohė kur Nėnė Tereza mėsoi pėr sėmundjen e nėnės sė saj, ajo i dendėsoi pėrpjekjet pėr t’iu dhėnė mundėsia qė tė vizitonte vendin e saj. Shkoi tė takonte atasheun e ambasadės shqiptare nė Romė me shpresė qė tė paktėn do tė lejoheshin qė e ėma dhe e motra tė iknin nga Shqipėria. “Kur Nėnė Tereza po dilte prej ambasade, - shkruan Dom Lush Gjergji nė librin “Nėnė Tereza Jonė”, - pėr herė tė parė nė jetė e pashė t’i shkonin lot nėpėr faqe. U ndal, drejtoi sytė kah qielli dhe tha: “O Zot, unė e kuptoj dhe e pranoj kėtė vuejtje pėr vedi, por shumė e vėshtirė ta pranoj dhe kuptoj pėr nėnėn, loken time, e cila nė pleqėri tė shtyeme nuk dėshiron asgjė tjetėr pėrpos tė na shohė edhe njė herė”.

Pėrgjigjja qė Nėnė Tereza mori nga shteti shqiptar pėr kėrkesėn e saj, qė t’u jepej tė ėmės dhe motrės vizė pėr nė Itali, ishte e prerė: “Drane dhe Age Bojaxhiu nuk janė nė gjendje fizike tė ndėrmarrin njė udhėtim jashtė shtetit”. “Gėnjeshtėr”, - kishte komentuar Lazari. “Sėmundja e vetme e nėnės dhe Ages quhet vetmi dhe dėshpėrim. Janė tė varrosura pėr sė gjalli”, - kishte thėnė ai.

Pasi nuk pati sukses nė ambasadė, Nėnė Tereza nuk rreshti pėrpjekjet pėr tė nxjerrė tė ėmėn dhe tė motrėn nga Shqipėria. Pėr kėtė ēėshtje, ajo kėrkoi ndihmėn e shumė personaliteteve botėrore, si tė J. F. Kennedy-t, President i SHBA-sė, De Golit, President i Francės, Indira Gandit, Kryeministre e Indisė, por pa sukses. “Nuk mund tė bėj gjė tjetėr, vetėm se tė lutem pėr ju”, - i shkruante tė ėmės dhe tė motrės Nėnė Tereza, pasi pa se ėndrra e saj e kahershme pėr t’i takuar po shuhej.

Me babain e varrosur nė Shkup, Lazarin qė kishte mbetur nė Itali, Nėnė Terezėn nė Indi dhe Dranen dhe Agen nė Shqipėri, familja e Bojaxhinjve e shpėrndarė nė katėr shtete, jetonte si nė njė baladė tragjike, ku tė gjallėt e tė vdekurit, duke dėgjuar thirrjen e gjakut, kėrkojnė, por nuk munden tė takojnė njėri-tjetrin.

Mirėpo kur gazetarėt e shtypit botėror i bėnin pyetje pėr familjen e saj, ndėrkohė qė shtypi shqiptar as qė e pėrmendte asfare emrin e kėsaj shenjtoreje tė pashoqe, Nėnė Tereza jepte gjithmonė pėrgjigje tė prera, duke iu shmangur kėsisoj ēdo hollėsie qė kishte tė bėnte me familjen e saj, pėr tė fshehur dhimbshėm misterin e njė drame familjare, qė mbeti pengu i pėrjetshėm i saj.

Kjo dramė lidhej me faktin se ajo, e mbetur jetime qysh nė moshėn tetėvjeēare, nuk mundi tė shihte kurrė mė nėnėn e motrėn e vet, ngase ato jetonin nė Shqipėri, vendin e vetėm nė botė ku ateizmi ishte sanksionuar me kushtetutė dhe vendet e kultit ishin kthyer nė muze, kinema, ndėrsa klerikėt persekutoheshin e burgoseshin. Nėnė Tereza kishte frikėn e tyre, pasi ajo e dinte fort mirė se ndėrsa jetonin nė Tiranė, ato mbaheshin nėn mbikėqyrje, sepse ishin farefisi i Lazar Bojaxhiut, njė refugjat nė Itali, i dėnuar me vdekje nė mungesė nga shteti shqiptar, si dhe Gonxhe Bojaxhiut, njė murgeshe e njohur nė botė me emrin Nėnė Tereza e Kalkutės.

E megjithatė, Nėnė Tereza nuk shprehej kurrė publikisht pėr kėtė, ashtu siē nuk komentonte vrasjen e tė atit, pėr tė cilin ajo deklaroi se “kishte vdekur papritur nė moshėn 46-vjeēare”, pasi kjo ngjarje kishte tė bėnte me rrethana politike, ndėrkohė qė ajo, duke qenė njė besimtare e devotshme, nuk merrej kurrė me politikė.

Mirėpo Lazari, ish-ushtarak i ushtrisė sė Mbretit Zog, kishte njė natyrė krejt tjetėr dhe nė Stokholm, kur vajti pėr tė shoqėruar Nėnė Terezėn pėr marrjen e ēmimit “Nobel”, deklaroi pėrpara gazetarėve se vdekja e babait tė tij kishte qenė “njė helmim pėr arsye politike”, sepse babai i tij, Kolė Bojaxhiu, ishte njė nacionalist”.

Kreu i familjes Bojaxhiu, Nikolla, ishte pėrzier me politikė dhe luftonte pėr tė drejtat e popullit tė Kosovės. Nė vitin 1912, kur Shqipėria shpalli pavarėsinė, nė shtėpinė e tij, pėr tė festuar kėtė ngjarje, ishin edhe patriotėt shqiptarė Hasan Prishtina, Bajram Curri dhe Sabri Qyteza. Ai ishte njė sipėrmarrės i suksesshėm ndėrtimesh dhe gėzonte edhe pėrkrahjen morale tė popullit.

Mbrėmjen e ceremonisė sė “Nobelit” ai ishte gati tė rrėfente pėr gazetarėt se si ata nuk lejoheshin nga regjimi komunist shqiptar tė shihnin nėnėn e motrėn e tyre, por ishte bllokuar nga buzėqeshja e Nėnė Terezės. “Dashunija, duhet ta keni gjithmonė parasysh, don me thanė mbi tė gjitha me dijtė me falun”, - thoshte ajo.

Por, ato qė nuk i tha atė mbrėmje, Lazar Bojaxhiu i tha vite mė vonė pėr tė treguar se motra e vogėl, e pėrulur, ajo e cila u pati ardhur nė ndihmė miliona tė braktisurve, ajo qė u ka dhėnė dashuri dhe solidaritet aq njerėzve tė dėshpėruar, u ndalua t’i qėndronte mbi krye tė shtratit tė vdekjes nėnės sė vet. Dhe ajo grua e gjorė vdiq e dėshpėruar, duke shtrėnguar nė kraharor njė fotografi tė njomur me lot.

Lazari e dinte se po hapte njė plagė tė pambyllur tė Nėnė Terezės dhe qė do tė mbyllej me vėshtirėsi, ndėrkohė qe vetė ajo kishte qenė gjithmonė e pėrmbajtur madje e ndrojtur pėr tė folur pėr familjen e vet, pasi “ē’janė ankthet tona tė vogla para tragjedisė sė qenieve njerėzore, tė cilėt vdesin ēdo ditė pėr bukė?”, por ai foli vetėm ngase njerėzit ėshtė mirė tė zbulojnė e ta dinė “se si ėshtė vdekja nė njė vend komunist, nė Shqipėri”.

Prej mė se dhjetė vjetėsh, Nėnė Tereza nuk pati ndonjė letėr prej tyre. Pas kėsaj, mė sė fundi ajo mori vesh se ato jetonin nė Tiranė, porse u lejohej tė shkruanin vetėm njė herė nė muaj, megjithėse dihej se tė gjitha letrat kalonin nė duart e njė censure shtetėrore, e cila kontrollonte edhe hollėsitė mė tė vogla. Biografė tė shumtė tė Nėnė Terezės shkruajnė se ajo kishte njė dėshirė tė zjarrtė tė vizitonte Shqipėrinė, madje pėr kėtė ajo fliste shpesh me miq tė ngushtė tė saj, por ky vend nė mėnyrė absurde ishte njė tokė e ndaluar pėr tė.

“Dranja dhe Agia jetonin nė varfėri. Agia punonte si folėse te radio “Tirana”, por, menjėherė pasi regjimi nisi njė nga shtrėngimet e kohėpaskohshme kundėr “armiqve tė shtetit socialist”, Agia u pushua nga puna. Ajo ishte i vetmi ngushėllim i sė ėmės dhe nuk u martua pėr t’i ndenjur pranė asaj. “Age, ti je engjėlli mbrojtės i nėnės sonė”, - i shkruante Nėnė Tereza.

Kėshtu, Nėnė Terezės i duhej tė priste telegramin e datės 14 korrik 1972, ku i vėllai Lazar Bojaxhiu i shkruante si mė poshtė: “Lutu pėr loken, qė ndėrroi jetė mė 12 korrik”. Drane Bojaxhiu vdiq me dhimbje nė zemėr, qė nuk arriti tė shihte pėrsėri tė birin e mbetur nė Itali dhe vajzėn misionare nė Indi. Drania, bijės sė vet, qė nuk e shihte prej dyzet e pesė vjetėsh, fotografinė e fundit ia dėrgoi me kėtė nėnshkrim: “Gonxhe, tė puth nanėlokja”. Agia vdiq njė vit pas vdekjes sė tė ėmės, mė 1973.

Herėn e fundit qė e kishte parė Lazarin, ai kishte qenė me uniformėn e kapitenit tė ushtrisė shqiptare.

Lazar Bojaxhiu vdiq nė vitin 1981, nė moshėn 73-vjeēare, pa e parė mė kurrė nėnėn dhe motrėn e tij dhe u varros nė Sicili. Nė njė letėr tė shkruar pas vdekjes sė tė vėllait, Nėnė Tereza thoshte: “Tėrė jetėn e saj, nėna jonė pati ėndėrruar qė Lazari tė kthehej nė shtėpi. Djali i vetėm, tė cilin ajo e donte mė shumė se jetėn, mė sė fundi ėshtė takuar me tė”. Por jetėt takohen nė pėrjetėsi. Nė pėrvjetorin e Armės sė Artilerisė, pėrherė kur bėhet “apeli” i nderit, krenarisė dhe dinjitetit, nuk mungon gjithashtu edhe njė emėr: emri i Kapitenit Lazar Bojaxhiu, vėllait tė shenjtores Nėnė Tereza. 

 

 

05/08/2009
Communiqué de presse
BIO/4103

Département de l’information • Service des informations et des accréditations • New York

Notice biographique


LE NOUVEAU REPRÉSENTANT DE l’ALBANIE AUPRČS DES NATIONS UNIES PRÉSENTE SES LETTRES DE CRÉANCE


(Rédigé sur la base des informations reēues

du Service du protocole et de la liaison)


Le nouveau Représentant permanent de l’Albanie auprčs des Nations Unies, M. Ferit Hoxha, a présenté ses lettres de créance aujourd’hui au Secrétaire général des Nations Unies, M. Ban Ki-moon.


Avant cette nomination, M. Hoxha était Coordonnateur national de l’Alliance des civilisations et Coordonnateur national du processus de Barcelone: une Union pour la Méditerranée, depuis 2008.  Il a été Gouverneur de l’Albanie au sein du Conseil des gouverneurs de l’Agence internationale de l’énergie atomique (AIEA) en 2007 aprčs avoir été nommé Secrétaire général du Ministčre albanais des affaires étrangčres en 2006.


De 2001 ą 2007, M. Hoxha était le représentant personnel du chef de l’État auprčs du Conseil permanent de l’Organisation internationale de la Francophonie (OIF).  Parallčlement, il était Ambassadeur de l’Albanie en France de 2001 ą 2006 et Ambassadeur au Portugal, résident ą Paris, de 2003 ą 2006. 


Auparavant, il a été Ambassadeur de l’Albanie en Belgique (1999-2001) et Ambassadeur et chef de la Mission de l’Albanie auprčs de l’Union européenne ą Bruxelles (1998-2001).  Il a également été Directeur du Département de la coopération multilatérale et des organisations internationales du Ministčre albanais des affaires étrangčres de 1996 ą 1998.


Aprčs avoir joint le Ministčre des affaires étrangčres de son pays en 1991, M. Hoxha a été nommé Directeur adjoint du Département de la coopération multilatérale et des organisations internationales de ce Ministčre en 1993, avant d’źtre nommé ą un poste de Conseiller ą la Mission permanente de l’Albanie auprčs des Nations Unies ą New York, en 1995. 


Par ailleurs, M Hoxha a suivi une formation auCentre d’études internationales et de sécurité du Maryland (États-Unis) en 1998, ainsique le programme de recherche de la Commission européenne ą Paris, Londres et Bruxelles en 1995.  Il a également participé ą la formation de l’Institut néerlandais des relations internationales ą Clingendeal (La Haye) en 1992.  De 1984 ą 1988, il a étudié la langue et la culture franēaises ą l’Université de Tirana (Albanie) aprčs des études ą l’École des langues étrangčres de Tirana de 1980 ą 1984. 


Né le 22 février 1967 ą Koplik, en Albanie, M. Hoxha est marié.  Il parle l’anglais, le franēais et l’italien.  


*   ***   *