Partia Lėvizja e Legalitetit
Bulevardi Zog I, Tiranė.
www.legaliteti.org
Tel&Fax: +355 4 2230076
Sot paradite, Kryetari i PLL Ekrem Spahiu dhe nje konference per shtyp.
Me poshte po ju percjellim tekstin e plote te deklarates se mbajtur prej tij
me kete rast.
Zyra e shtypit e PLL
Tirane,
me 6 dhjetor 2009
Deklarate
per media
Partia
Levizja e Legalitetit po ndjek me qetesi situaten politike ne vend dhe
konstaton se opozita e majte po vepron me kokefortesi, agresivitet dhe
corientim te plote te shkaktuar nga humbja e zgjedhjeve parlamentare te 28
qershorit. Duke u nisur nga momentet shume te rendesishme qe po kalon
Shqiperia, Partia Socialiste po vepron me nje papergjegjshmeri totale
kunder interesave te cdo shqiptari.
Arsyet
e humbjes ne zgjedhjet e 28 qershorit Partia Socialiste duhet ti kerkoje
brenda vetes dhe alternatives qe perfaqeson. Cdo alibi qe ajo kerkon te ngreje
per gjoja deformimin e vullnetit te popullit eshte krejt e
pabesueshme, sepse Partia Socialiste kishte ekskluzivitetin e saj ne zgjedhjen
e sistemit elektoral dhe hartimin e kodit zgjedhor, si dhe akses te plote
ne administrimin e gjithe procesit zgjedhor. Eshte e qarte per te gjithe
se, elektorati shqiptar me vullnetin e tij te lire nuk zgjodhi alternativen e
majte per qeverisjen e vendit ne kater vitet e ardhshme 2009 2013.
Zgjedhjet
e fundit treguan se populli shqiptar nuk i beson kozmetikes se Partise
Socialiste, sepse koha po tregon se ajo eshte vazhduese e po asaj partie qe
per 45 vjet izoloi totalisht Shqiperine, pushkatoi, burgosi, internoi dhe
privoi nga cdo e drejte kundershtaret politike, konfiskoi pronaret dhe
kolektivizoi gjithcka, shkaterroi institucionet fetare dhe asgjesoi voten e
lire.
Eshte
e qarte si drita e Diellit se populli shqiptar do ta mbaje Partine
Socialiste larg pushtetit edhe per shume vite te tjera dhe se permes forces se
ligjit do ti jape pergjigje te merituar cdo tentative per te fituar
pushtet te pamerituar.
Partia
Levizja e Legalitetit rishpreh admirimin e saj te vecante per protesten
e studenteve me 8 dhjetor te vitit 1990 dhe e konsideron ate nje akt te
guximshem qe shume shpejt u shnderrua ne nje levizje politike per shembjen e
regjimit komunist. Ishte vullneti i Zotit qe perpjekjet e antikomunisteve
shqiptare qe nga Kryengritja e Postribes, tentativat per rrezimin me arme te
regjimit diktatorial dhe revoltat ne burgjet e diktatures, te
materializoheshin me vendosjen e pluralizmit politik fill pas ngjarjeve te 8
dhjetorit 1990.
Si
e tille, 8 dhjetori eshte e do te mbetet date e shenuar qe duhet kujtuar dhe
festuar me madheshtine qe i takon. Per kete arsye i bej thirrje gjithe
anetareve dhe simpatizanteve te Partise Levizja e Legalitetit qe te
marrin pjese ne mitingun festiv qe qeveria shqiptare do te organizoje me 8
dhjetor ne sheshin Skenderbeu.
****
Partia Lėvizja e Legalitetit
Bulevardi Zog I, Tiranė.
www.legaliteti.org
Tel&Fax: +355 4 2230076
Sot
paradite, Kryetarja e Forumit te Gruas Legalizte znj. Zhaneta Ndregjoni dha
nje konference per shtyp.
Me
poshte po ju percjellim tekstin e plote te deklarates se lexuar prej saj.
Tirane,
me 2 dhjetor 2009
Deklarate
per media
Ne
grate legaliste po ndjekim me vemendje dhe maturi politike zhvillimet e fundit
te politikes ne vend. Ne konstatojme se:
Ne,
si pjese e rendesishme e familjeve fisnike qe i kane sherbyer ketij vendi ne
ndertimin e shtetit te pare shqiptar dhe konsolidimin e vlerave te pamohueshme
te integritetit te gruas shqiptare ne perballjen dhe qendrimin ndaj
krimeve monstruoze te nje diktature 45 vjecare, jemi teper te shqetesuara ndaj
dhunes qofte kjo fizike apo psikologjike.
Historia
makabre e komunizmit ka treguar se ne grate legalisto mbreterore apo te
familjeve te medha u perballem me dhunen e dikatures komuniste dhe dolem
fitimtare duke sakrifikuar edhe jeten e prinderve tane perballe plumbave apo
hekurave me dare mbi duart tona.
Cuditerisht
edhe ne ditet e some historia perseritetet. Bijte e denje te baballareve te
vjeter, por me te sofistikuar dhe me te shkolluar se ata, po vazhdojne me te
njejten dhune mbi motrat dhe nenat shqiptare.
Sipas
pikmapjes tone, asnje lider politik nuk duhet te marre guxim e te
kerkoje pushtet qeverises, kur ai nuk ka treguar se paku aftesi per krijimin
dhe mbajtjen e familjes se tij.
Ne
emer te grave legaliste apeloj per ndalimin e cdo dhune fizike dhe
psikologjike qe ushtrohet ngaj nenave, grave dhe motrave shqiptare.
Politikane!
Besoni ne tolerancen dhe dashurine njerezore qe me shume se
kush i manifeston cdo minute nena, gruaja, vajza shqiptare.
****
OBORRI MBRETĖROR SHQIPTAR
ROYAL
COURT OF THE ALBANIANS
Pallati
i Vjetėr Mbretėror
P.Box.
Nr.8170
Rr.
Murat Toptani, Tirana,
Albania
Tiranė,
Shqipėri
Tiranė 27.11.2009
Njoftim per media
Me
ftesė nga Familja Mbretėrore Britanike, Naltėsia e Tij Princi Leka II Zogu
mori pjesė nė ceremoninė e organizuar me rastin e 60 vjetorit tė krijimit
tė NATO-s, nė St Jamess Palace nė Londėr. Trashėgimtari i Familjes
Mbretėrore Shqiptare Princi Leka II Zogu, pati njė bisedė tė ngrohtė me
Dukėn e Yorkut, Lartėsinė e Tij Princin Andrew, ku u diskutuan shumė ēėshtje,
gjithashtu Princi Leka nėpėrmjet L.T Princit Andrew ftoi Familjen Mbretėrore
Britanike pėr tė vizituar Shqipėrinė.
Nė kėtė
takim tė nivelit tė lartė ku ishin tė pranishėm personalitete tė tilla
si Lord Dykes, Baronesha Symons, Princesha Zohra Mahmoud Ghazi e shumė tė
tjerė, Princi Leka gjeti rastin tė takojė e bisedojė me ta mbi situatėn nė
Shqipėri dhe Kosovė. Ai i bėri me dije bashkėbiseduesve mbi situatėn
politike dhe ekonomike nė Shqipėri si dhe rolin e Familjes Mbretėrore
Shqiptare nė rajon.
Oborri
Mbretėror Shqiptar
http://www.kohajone.com/artikull.php?idm=48380
PLL: Opozita te terhiqet
E Hene, 23 Nentor 2009
Partia Levizja e Legalitetit, i vleresoi dje si destruktive qendrimet e
opozites socialiste dhe protestat e saj. Ne mbajtjen e Kongresit te 17 te
kesaj partie, kreret e PLL-se, tashme jashte Kuvendit, e vleresuan legjitim
mazhorancen aktuale por shprehu pakenaqesi per rezultatin e partise ne
zgjedhjet e 28 qershorit dhe e konsideroi ate si rezultat jo real, e qe nuk
perputhet me perkrahjen e vertete dhe peshen elektorale qe ajo gezon. Nga ana
tjeter ne kete kongres, PLL i beri thirrje opozites se majte, qe t'i jape fund
kundervenies ndaj interesave kombetare. Kjo force politike shprehu angazhimin
qe te punoje me shume, per te rifituar statusin e saj ne Kuvend ne zgjedhjet
sa me te aferta. Ne mbledhjen e kongresit, me votim te fshehte, u zgjodh ne
krye te kesaj partie serish Ekrem Spahiu.
REZOLUTE
E KONGRESIT TE XVII TE PLL
Me 21 nentor
2009 zhvilloi ne Tirane punimet Kongresi i 17-te i Partise Levizja e
Legalitetit.
Kongresi i
PLL theksoi trashegimine e vet politike si nje parti kombetare me kontribute te
rendesishme qysh nga viti 1924 e deri ne ditet tona.
Kongresi i
PLL vleresoi arritjet historike te Kombit tone, krijimin e shtetit te Kosoves,
anetaresimin e Shqiperise ne NATO, pranimin e aplikimit te vendit tone per
anetaresim ne BE, etj.
Kongresi i
PLL pershendeti zhvillimin e zgjedhjeve te para vendore ne Kosoven e lire si
edhe vleresoi pjekurine dhe maturine e klases se atjeshme politike per te
zhvilluar zgjedhje te lira e te ndershme.
Kongresi i
PLL nenvizoi arritjet brenda vendit dhe rolin e kesaj maxhorance qeverisese ne
sukseset e arritura si dhe shprehu nevojen per mos
nderprerjen dhe uljen e ritmit te reformave te ndermarrja.
Kongresi i
PLL e konsideroi me legjitimitet te plote maxhorancen aktuale dhe rikonfirmoi
pozicionin politik te PLL si parti e koalicionit qeverises.
Kongresi i
PLL u shpreh i pakenaqur per rezultatin e partise ne
zgjedhjet e 28 Qershorit dhe e konsideroi ate si rezultat jo real e qe nuk
perputhet me perkrahjen e vertete dhe peshen elektorale qe ajo gezon. Kongresi
theksoi se pavaresisht punes dhe fushates voluminoze, ishin faktoret e jashtem
ata qe e imponuan rezultatin zgjedhor te PLL.
Kongresi i
PLL shprehu bindjen se partia i ka te gjitha mundesite per te rifituar peshen
elektorale dhe se per kete qellim eshte i domosdoshem nje organizim serioz
dhe kapilar i te gjitha strukturave.
Kongresi i
PLL vleresoi platformat e te dy kandidateve per Kryetar te partise dhe kerkoi
prej strukturave te ardhshme drejtuese qe ne aktivitetin e ardhshem te partise
te merren ne konsiderate qe te dyja.
Kongresi i
PLL i quajti destruktive qendrimet politike dhe veprimet e opozites se majte dhe
kerkoi prej saj qe ti jape fund kundervenies ndaj interesave kombetare.
Kongresi
shprehu nevojen e thellimit te identitetit te saj si nje parti konservatore,
nacionaliste e monarkiste si dhe vendosi qe, ne funksion te zgjerimit te
identitetit te saj, ne programin e PLL te shtohet paragrafi PLL eshte parti e
njerezve qe besojne ne Zot, vlerat hyjnore dhe rolin e rendesishem qe kane
bashkesite fetare per ndertimin dhe zhvillimin e konstruktit shpirteror te
kombit.
Kongresi
i PLL me votim te fshehte rizgjodhi si Kryetar te PLL z. Ekrem Spahiu.
Kongresi
XVII i PLL
Tirane, me 21
nentor 2009
***
www.shekulli.com.al/2009/11/22/festa-qe-na-percan.html
Shekulli
22-11-2009
Festa
qė na pėrēan
Pse
ėshtė e pavend festa e ēlirimit
Po
bėhen 20 vite qė vazhdon njė ndarje midis njerėzve nėse dita e festės sė
ē/lirimit duhet tė jetė 28 apo 29 Nėntori. Pėrēarja shtrihet qė nga dy
shqiptarė tė kudondodhur nė botė qė diskutojnė pėr kėtė datė e
deri tek majat politike tė shtetit zyrtar shqiptar. Vetėm fakti qė kjo festė
qeveritare (jo kombėtare, jo e pėrbashkėt, jo e tė gjithėve) sjell vetėm
perēarje e grindje dhe aspak bashkim e respekt njerėzor, nėnkupton qė ajo
datė nuk duhet tė festohet. Mė poshtė do shtjellohen arėsye tė tjera
pse nuk mund tė ketė njė festė tillė nė Shqipėrinė zyrtare.
Fjalė pėr fjalė, nacional-ēlirimtare
domethėnė se komb shqiptar tė liruar rrėnjėsisht (i ēliruar) nga
pushtuesit. Qė kėtu ky emėrtim ngec, sepse kombi shqiptar nuk mbaron tek Ura
e Shirokės nė Shkodėr dhe tė pranosh njė ditė tė tillė do tė thotė tė
pranosh Shqipėrinė e cunguar. Me sa duket rolet e aktorėve politikė janė
ndarė si mė poshtė: ato qė quhen mė tė majtė thonė qė nazistėt e
kaluan urėn mė 29 Nėntor 1944 nė orėn 00:15 tė natės/mėngjez; ato qė
quhen tė majtė thonė qė e kaluan urėn mė 28 Nėntor 1944 nė orėn
11:45 natėn! Dokumentat e dorėzuara nga gjermanėt nė Ministrinė Mbrojtjes sė
Shqipėrisė zyrtare tregojnė se forcat naziste ishin aty edhe mė tej se 29 Nėndori
dhe kur ikėn nė Dhjetor ikėn sipas planit tė tyre.
Me fillimin e Luftės II Botėrore nė Europė mė 7 Prill 1939, Shqipėria
ishte pjesė e teatrit lufatrak, donin apo nuk donin njerėzit e saj. Nėse
hidhet vėshtrimi mbi shtetet e tjera qė u pėrfshinė nė Luftėn II Botėrore
(jo luftrat kombėtare-ēlirimtare, siē propagandohet akoma nė Shqipėrinė
zyrtare), mėsohet menjėherė qė nuk ka shtet qė ta festojė ndonjė ditė tė
tillė tė Ēlirimit. Bie fjala, Bashkimi bolshevik Sovjetik humbi 26
milion njerėz nė Luftėn e Dytė Botėrore dhe do i takonte atij nė rradhė tė
parė tė festonte njė festė tė tillė; por ai nuk
pati apo ka festė tė tillė! Ajo qė
egziston dhe festohet nga tė gjithė ėshtė 9 Maji, si dita e fitores kundėr
fashizmit. Meqenėse Shqipėria ishte pjesė e shteteve qė nė aleancė luftuan
fashizmin, atėhere edhe duhej tė festonte bashkė me to fitern kundėr
fashizmit. Shumė e thjeshtė dhe shumė thjesht.
Heqje e ditės sė ē/lirimit nuk do tė thotė qė tė mos
respektohen ato qė humbėn jetėn nė luftat e zhvilluara nė Shqipėri nė tė
gjitha kohėrat, pėrfshirė edhe dėshmorėt e rėnė dhe tė plagosurit deri nė
Vishegrad. Si kudo, pėr njė respekt madhor e qytetar ndaj tė Rėnėve nė
luftra egziston njė ditė e quajtur Dita e tė Rėnėve nė Luftė. Pėr t'u shėnuar
ėshtė 11 Nėntori qė pėrkujtohet nė Europėn qėndrore e perendimore dhe
Amerikėn e veriut. 11 Nėntori pėrkujton dhe nderon humbjet e jetės, tė
ushtarakėve dhe qytetarėve, nė kohė luftash. Kjo ditė e ka origjinėn nga
ēasti i nėnshkrimit tė mbarimit tė Luftės I Botėrore prej ushtrisė
gjermane nė orėn 11 tė datės 11 tė muajit tė 11tė (Nėntorit)
tė vitit 1918. Njė gjė e tillė akoma po mungon nė Shqipėrinė zyrtare. Tė
rėnėt ndėr luftėra, pavarėsisht se nė cilin anė kanė qenė, pavarėsisht
se si ngjyrosen nga fituesit e luftės, i ka pas marrė me vete rryma e luftės
e cila nuk pėrcaktohet nga njeriu i veēantė. Tė rėnėt nė lufta, ushtarė
e qytetarė, kanė qenė njerės me tė drejtėn natyrore pėr tė jetuar,
prandaj edhe nevojitet me i pėrkujtuar pa dallim.
Ē'do tė thotė pushtues?
Pėrgjigjen e jep historia shqiptare qė nga fillimi i 1945: dėrgimi jashtė
Shqipėrisė i pasurive kombėtare, pushtimi i tokave, prishja e raporteve dhe
vendndodhjeve shoqėrore, rrethimi me tela me gjemba i Shqipėrisė (nė
bashkepunim me tė huajt), humbjen e plotė tė lirisė, zbatimin mizor tė
luftės sė klasave, persekutimet masive tė njerėzve, humbjen e tė
drejtave, internimet, burgosjet e pushkatimet, grabitja e pronėsive dhe
pasurive tė tundshme e tė patundshme sipas njė plani tė paramenduar me etapa
pėr zhdukjen e pronėsisė private biles edhe nė mendjet e njerėzve.
Prandaj:
Nuk mund tė festohet njė ditė qė shėnon fillimin e plotėsimit tė dėshirės
sė akademikut serb Ēubriloviē tė shprehur nė Memorandumin tij famėkeq tė
botuar mė 1937:
por mė e keqja akoma ėshtė tė mėsuarit e Shqiptarėve
me idetė Europiane perendimore tė pronės private.....
Nuk mund tė jetė festė mbarėkombėtare dhe e pėrbashkėt njė festim
qeveritar qė mbart nė vetvete luftėn dhe pėrēarjen midis shqiptarėve (A ka
vend kėtu pėr mburrje?!), e cila filloi me tradhėtinė e madhe kombėtare:
prishjen e Marrėveshjes sė Mukjes dhe Kuvendit tė Bujanit nėn udhėzimin e
drejtpėrdrejtė tė komunistėve bizantinė qė themeluan PKSH. Data 29 Nėntor
u bė festė e Shqipėrisė zyrtare qė tė pėrkonte nė tė njėjtėn ditė me
festėn ndėrkombėtare tė Jugosllavisė, e cila e pėrkujtonte 29 Nėntorin e
vitit 1943, datėn kur u mbajt nė Jajcė Mbledhja II e Kėshillit Antifashist
Nacionalēlirimtar tė Jugosllavisė (AVNOJ), si datė e shėnuar kur u hodhėn
themelet organizative tė shtetit jugosllav tė pas luftės. Vendimet e AVNOJ u
kopjuan nė Shqipėri pas disa muajsh nė Kongresin e Pėrmetit mė 24 Maj 1944.
Nuk mund tė festohet njė ditė e cila qėllimisht, sidomos gjatė
viteve 1945-1990, u propagandua aq mė fort se dita e Shpalljes sė Pavarėsisė
sė Shqipėrisė sė Vėrtetė mė 28 nėntor 1912, sa qė historia para 8 Nėndorit
1941 u venit fare dhe u quajt e keqe.
Nuk mund tė festohet njė ditė qė rrjedhimisht pranon njė Shqipėri tė
coptuar dhe nga e cila rrodhėn tradhėtitė ndaj shqiptarėve nė
ish-Jugosllavi, p.sh. ēarmatimi shqiptarėve tė Kosovės gjatė kthimit nga
Vishegradi, masakra e Tivarit, etj., dhe mbyllja e ēeshtjes Ēame duke i bėri
qytetarė tė Shqipėrisė zyrtare ēamėt e pėrzėnė nga grekėrit.
Nuk mund tė festohet njė ditė qė shėnon fillimin e diktaturės
absolute, prishjen e burimeve natyrore, futjen e njerėzve pėr tė banuar nėpėr
kapanone me kate, prishjen e qyteteve dhe trashėgimisė qytetare, ngritjen pa tė
ardhme tė ndėrtimeve tė reja; fillimin e gėnjeshtrave tė lugėve tė
florinjta mė 1945, se njė pesėvjeēar pune ishte njė hap drejt parajsės
barazitiste (e cila ishte tė paktėn 1 km larg), e duke vazhduar me ēekun e
bardhė mė 1991 me ardhjen nė pushtet tė komunistėve tė rinj.
Nuk mund tė quhet festė njė ditė qė shėnon fillimin e shkatėrrimit
sistematik tė trashėgimisė krijuese, shkollore dhe profesionale shqiptare me
nivel botėror; dhe njėkohesisht fillimin e thellimit tė tė mendėsisė sė
turmės, tė barazisė sė domosdoshme nė mėndje, pasojat e sė cilės
vazhdojnė ta dėmtojnė shoqėrinė dhe Shqipėrinė edhe pse po mbushen 20
vjet nga kthesa.
Nuk mund tė quhet festė kombėtare njė ditė e cila bie nė kundėrshtim
me Kushtetutėn e Republikės sė Shqipėrisė, Neni 14, Pika 5, ku shkruhet se
" Festa Kombėtare e Republikės sė Shqipėrisė ėshtė Dita e Flamurit,
28 Nėntori".
(Ribotim i rishikuar)
Saimir Lolja
Danas
Kosovo : « lintégration
européenne de tous les Balkans ou de nouveaux conflits »
traduit par Jasna Andjelic
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 7 novembre 2009
Mise en ligne : mardi 17 novembre 2009
La présentation de la traduction en serbe [
1]
du
Pičge du Kosovo, un livre de Jean-Arnault Dérens, a été
« lun des rares événements politiques » du 54e Salon du
Livre de Belgrade, selon le quotidien
Danas, qui a profité de
loccasion pour linterroger sur la situation au Kosovo et dans les
Balkans. Nous traduisons cette interview du rédacteur en chef du
Courrier
des Balkans, qui sexprime ici ą titre personnel.
Propos recueillis par Jelena Tasić
Dans
votre livre, vous parlez de la légalité de la position de la Serbie qui défend
sa souveraineté et son intégrité territoriale, mais aussi de la légitimité
des initiatives unilatérales de Pristina. Est-ce lą le coeur de la
contradiction entre le respect du droit international et celui du droit des
peuples ą lautodétermination ? Que peut-on attendre de la Cour
internationale de Justice (CIJ) ?
JAD : Je préfčre ne pas faire de pronostics sur
la décision de la CIJ. Le droit international est important et la Serbie
dispose dune argumentation solide, mais je pense que la question de la légitimité
politique et sociale est plus importante. Tous les habitants du Kosovo ont
le droit légitime dy vivre. Les Albanais qui constituent en ce moment la
grande majorité de sa population, ont souhaité obtenir leur État, mais je
ne dirais pas quils ont véritablement atteint cet objectif. Cet État
est en voie de création, mais personne ne sait sil deviendra
fonctionnel. La proclamation de lindépendance na rien résolu, les
processus sont toujours en cours. Il serait faux de nentendre que les
arguments dune des parties puisque le défi du Kosovo serait de trouver
des réponses aux arguments et aux revendications légitimes de toutes les
communautés nationales qui vivent sur ce territoire.
D : Le cas du Kosovo constitue-t-il un précédent ?
Peut-on trouver des exemples similaires ą travers le monde ?
JAD : Le Kosovo nest pas un précédent. Que des
peuples proclament leur indépendance et que se créent de nouveaux Etats
nest en rien un « précédent ». De nombreux Etats sont
« nés » depuis la Deuxičme guerre mondiale. La création
dun Etat sans accord préalable nest pas non plus un précédent,
cest plutōt un cas classique. Le seul véritable précédent aurait été
de trouver une bonne solution pour le Kosovo dans le cadre du processus
dintégration européenne. Martti Ahtisaari na pas réussi ą trouver
un compromis et je ne sais pas sil la vraiment voulu. Il est évident
que sa solution ne rčgle rien en réalité, puisque les problčmes qui
existaient avant les négociations persistent toujours. Dautre part, il
faut cependant reconnaītre quun compromis était trčs difficile ą
trouver. Le partage du Kosovo aurait des conséquences énormes pour la région.
Un partage et un accord territorial nétant pas possibles, il faudrait
aller vers un nouveau modčle de solution politique dans le cadre du
processus dintégration européenne. Si le Kosovo était devenu une région
européenne au statut spécifique, reconnaissant la double citoyenneté,
cela aurait certainement représenté un précédent... Un excellent précédent
permettant de trouver, dans le cadre du processus dintégration européenne,
une nouvelle formule politique capable de satisfaire toutes les parties en
conflit. Dautre part, il faut źtre conscient que le problčme ne se
limite pas au Kosovo, il concerne les questions nationales serbe et
albanaise. Je nai peur ni de la grande Albanie ni de la grande Serbie, mźme
sil sagit didées dangereuses, mais il faut reconnaītre que ces
questions nationales sont bel et bien ouvertes et quil nexiste que
deux solutions possibles : des nouvelles divisions, de nouvelles frontičres,
de nouveaux États, ce qui entraīnera de nouveaux conflits et de nouvelles
guerres ou bien une solution nouvelle dans le cadre de lintégration
européenne. En conclusion, les problčmes doivent źtre résolus autrement
que par des logiques territoriales.
D : A regarder lexpérience des derničres décennies,
quelle question nationale - serbe ou albanaise - la communauté
internationale sefforce-t-elle de résoudre dans les Balkans ?
JAD : Ni lune ni lautre. Depuis le début de
la désintégration de lancienne Yougoslavie, lUE et la communauté
internationale en général nont fait que proposer des solutions
provisoires. Rien nest résolu en Bosnie-Herzégovine et ce nest
toujours pas un État fonctionnel. Ces solutions provisoires sont parfois nécessaires.
Les Accords de Dayton représentaient probablement le seul compromis
possible pour arrźter la guerre, mais ce nest pas une solution. La
situation en Bosnie-Herzégovine et au Kosovo oscille toujours entre la
guerre et la paix.
D : Les États-Unis et lUE proposent des modifications
des Accords de Dayton, « le conflit gelé » persiste au Kosovo,
malgré son indépendance autoproclamée. Cette situation va-t-elle déboucher
sur la création de nouvelles frontičres dans les Balkans ?
JAD : Les bonnes frontičres nexistent nulle
part au monde cest un mythe. Toutes les frontičres au monde sont le
résultat des guerres, des conflits et, finalement, de compromis. Les frontičres
des Balkans sont telles quelles sont. Envisager de nouvelles frontičres
est toujours dangereux, parce que cela conduirait ą louverture dune
boīte de Pandore et ą de nouveaux conflits. La seule solution serait des
Balkans sans frontičres.
D : Est-ce réaliste ?
JAD : Il ny a pas dautre solution.
Découvrez
le livre de Jean-Arnault Dérens, Le
pičge du Kosovo
Deuxičme édition, Paris, éditions Non Lieu, janvier 2008, 24 euros
« Le bon livre au bon moment » (Le Point)
« Jean-Arnault Dérens montre une réalité complexe
daffrontements, de blessures vives, dont les Albanais, Serbes et autres
minorités sont tous victimes (LHumanité)
« Lauteur sappuie sur sa formation dhistorien pour nous éclairer
sur le passé plus lointain » (Le Monde Diplomatique)
D : On note un retour diplomatique de la Turquie dans les
Balkans. Que pensez-vous du rōle de la Turquie, de ses activités dans
certaines régions de Serbie et de Bosnie-Herzégovine, de la peur de
certains cercles diplomatiques, qui craignent que la Turquie défende la
politique américaine dans les Balkans ?
JAD : La Turquie est un des plus importants acteurs de la
politique internationale, un pont entre lEurope, lAsie et la Russie. A
mon avis, il est positif et normal que son rōle dans les Balkans devienne
plus important. Je pense quun des plus grands problčmes consiste en ce
que lUE devrait prendre ses responsabilités dans les Balkans, mais
malheureusement cela nest pas le cas. En ce qui concerne les États-Unis,
les objectifs de ladministration actuelle ne sont pas clairs ą mes yeux.
Je ne sais pas quelle importance elle accorde aux Balkans. Il faut rester
prudent, mais il est évident que la Turquie est trčs liée aux États-Unis
depuis la fin de la Deuxičme Guerre mondiale. Elle est en attente dintégration
européenne depuis des décennies. Dans ce contexte, la Turquie souhaite źtre
associée aux États-Unis, mais lerreur de lUE est de ne pas avoir de
politique claire envers les Balkans ni envers la Turquie.
D : Dans ce contexte, quel est le rōle de la Russie dans
les Balkans ?
JAD : Dans les années 1990, les Balkans et la Serbie nétaient
que des arguments rhétoriques pour la Russie. La situation actuelle est
différente. La Russie est devenue un acteur engagé dans les Balkans, oł
elle a maintenant de véritables intérźts économiques. Je pense bien sūr
ą lénergie et au gaz. Il me semble que lon en revient ą une
situation qui évoque le XIXe sičcle, quand les grandes puissances de lépoque,
la France, lAutriche-Hongrie et la Russie, se servaient des États et des
nationalismes balkaniques. Les grandes puissances de notre temps sont les États-Unis
et la Russie. Il est trčs dangereux pour tous les peuples des Balkans
den revenir ą un jeu oł ils ne sont que des pions que se disputent les
grandes puissances. Malheureusement, ą un autre niveau, les habitants du
Kosovo sont aussi des pions dans un jeu plus « local ». Je ne
suis pas sūr que Belgrade soit réellement préoccupée par la situation
des Serbes du Kosovo ou des Gorani, des Rroms et des autres. Le plus grand
problčme des Serbes du Kosovo est quils nont jamais eu délite
politique indépendante de Belgrade. Cest une grande erreur, trčs
dangereuse. Les Albanais, les Serbes, les Rroms et les autres peuples du
Kosovo doivent prendre leur destin en mains.
D : Vous źtes lun des rares auteurs occidentaux
critiquant les missions internationales au Kosovo. Quelle sont les
responsabilités occidentales dans la situation actuelle au Kosovo ?
JAD : Le problčme du Kosovo est largement le mźme quen
Irak ou en Afghanistan. Les États-Unis savent bien faire la guerre, mais
ils ne savent jamais quoi faire aprčs la guerre. LOtan a bombardé la
Yougoslavie, mais je suis sūr que ni lOtan ni les États-Unis
navaient ą lépoque de plan pour la période daprčs guerre. En
1999, la France et les autres pays de lUE nétaient pas favorables ą
lindépendance du Kosovo - je serais plus réservé pour les États-Unis.
Peut-źtre les positions de certains cercles diplomatiques américains étaient-elles
différentes, mais lindépendance du Kosovo nétait sūrement pas un
objectif clair et préalablement convenu de lintervention militaire
occidentale. Les choses ont ensuite suivi leur cours. La Minuk a été déployée
sans objectifs clairement établis, sans budget et surtout sans délais - ce
nétait encore quune solution provisoire. Une mission sans objectifs
clairs ne peut pas faire de bon travail. Au moment de larrivée de la
Minuk, personne navait de vision claire de lavenir du Kosovo, et les
Albanais ont cru que la mission de lOnu était une préparation ą une
indépendance promise, due et inéluctable. Les malentendus entre les
Albanais et la communauté internationale représentent un facteur important
dans lanalyse de léchec de la Minuk et de la situation actuelle. Les
objectifs affichés de la Minuk étaient un Kosovo multiethnique et lÉtat
de droit, mais ce nétaient que des formules rhétoriques. Les résultats
montrent un échec flagrant dans les domaines de la justice ou de la
multiethnicité. Eulex, la nouvelle mission européenne, repose également
sur une grande hypocrisie. Eulex se présente comme une mission « technique »,
mais soccupe de la justice, de la police, des douanes, des frontičres,
cest-ą-dire de fonctions typiquement régaliennes, qui sont ą la base
de lÉtat. Ce ne sont pas des questions techniques, mais des questions
qui touchent ą lÉtat et ą sa souveraineté. Prétendre que la mission
Eulex est une mission technique est un grand mensonge, qui sert pour tromper
les Albanais.
D : Selon vos pronostics, rien nest encore définitif au
Kosovo. Vous pensez mźme que les citoyens, surtout les Albanais, finiront
par entrer en conflit direct avec la communauté internationale. Cette évolution
est-elle proche, alors que la communauté albanaise reste trčs liée aux
Occidentaux ?
JAD : Les plus grands problčmes du Kosovo sont de nature
économique et sociale. 60% de population est au chōmage, et ą peu prčs
le mźme pourcentage a moins de 25 ans. La politique de réadmission est, ą
ce jour, la principale conséquence de lindépendance. Les Albanais et
les Rroms sont rapatriés en grand nombre dAllemagne, de Belgique, de
Suisse - nettement moins de France, qui na jamais accueilli beaucoup de
Kosovars. Ce retour met en relation la question nationale albanaise avec les
problčmes sociaux et économiques. Je ne sais pas comment ces défis
pourront źtre résolus. Je crois ą la possibilité de forts conflits entre
la population du Kosovo et ladministration internationale.
D : Une question hypothétique quelle aurait été la réaction
de la communauté internationale si la Serbie avait lancé une intervention
militaire pour protéger ses frontičres aprčs la proclamation unilatérale
dindépendance du Kosovo ?
JAD : Lą encore, lhypocrisie domine, parce que tout le
monde savait bien que la Serbie nallait pas le faire. Dans le mźme
temps, la communauté internationale savait quelle navait pas de
solution pour le nord du Kosovo. Les Occidentaux savaient que Belgrade
nallait pas réagir, et ils acceptaient, par ailleurs, dengager le
Kosovo dans une logique de partition. Cétait un compromis, je ne sais
pas sil était formel ou tacite, parce que je ne fais pas partie des
cercles diplomatiques secrets, mais ce compromis autour du statu quo
existe bien. La vraie question porte sur la décision des pays occidentaux
de reconnaītre et de soutenir lindépendance du Kosovo. Depuis 2004, la
communauté internationale et tous les États occidentaux avaient peur
dun nouveau 17 mars, et ils pensaient sans enthousiasme que la seule
chose quils pouvaient faire était de dire aux Albanais : « Vous
pouvez proclamer lindépendance, nous navons rien ą dire aux Serbes,
mais nous leur garantirons ce statu quo ». Cest de
lhypocrisie, parce que cette division de fait était connue par tous.
Tout le monde savait que la Serbie nallait pas accepter le plan Ahtisaari,
mais on a fait comme si de rien nétait, comme si personne dans la
communauté internationale ne voulait trouver un véritable compromis. Ces
solutions sont ą nouveau provisoires. Elles sont peut-źtre satisfaisantes
pour les diplomates qui peuvent rentrer chez eux et se dire : « Voilą,
nous avons trouvé une solution ». Cependant, elles ne représentent
pas une issue pour la population qui souffre.
D : Vous dites quil existe des « mondes parallčles »
au Kosovo...
JAD : Pour moi, la question du Kosovo nest pas neutre,
parce que jy ai fait de nombreux séjours, jai des amis Albanais,
Gorani, Rroms... Dans mon livre, je veux montrer combien les habitants du
Kosovo vivent dans des mondes séparés, parallčles, et expliquer comment
cela est possible sur un territoire si restreint. Le livre a été publié
en franēais et maintenant en serbe, mais je souhaiterais le faire traduire
en albanais.
[1]
Beograd, Hesperia edu, 2009
B92
Serbie : lassemblée
de Voļvodine adopte le nouveau statut
Traduit par Simon RICO
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 6 novembre 2009
Mise en ligne : samedi 7 novembre 2009
Lassemblée de Voļvodine sest réunie samedi 7 novembre pour valider
son nouveau statut en fonction du projet de loi définit par le
gouvernement. Bojan Pajtić, président du Conseil exécutif, se dit
confiant sur lissue du vote. Le nouveau statut dautonomie devait źtre
approuvé par la majorité des deux tiers.
- Bojan
Pajtić, président du COnseil éxecutif de Voļvodine en compagnie
du Président serbe
Le président du Conseil exécutif de Voļvodine sest exprimé jeudi 5
novembre aprčs que le gouvernement de Sezrbie a adopté le projet de loi.
Le Conseil exécutif a rédigé les amendements, et lassemblée de Voļvodine
se réunit aujourdhui 7 novembre pour voter le nouveau texte. Bojan Pajtić
pense quil devrait bénéficier du soutien « dau moins la
majorité des deux tiers ».
« Nous avons résisté aux pressions depuis plus dun an pour réformer
fondamentalement le statut. Nous navons pas accepté de renoncer ą toute
une série dinstitutions que lon avait publiquement déclarées problématiques
mais qui sont nécessaires pour améliorer la vie des habitants de Voļvodine »,
a expliqué Bojan Pajtić.
Les changements concernent lharmonisation technique et légale du
projet de loi sur le nouveau statut de la Voļvodine avec le cadre juridique
national. Les deux documents devront ensuite źtre transmis au Parlement
serbe.
Ladoption de ce nouveau statut par lassemblée de Voļdvodine et le
Parlement serbe permettra ą la région de se doter de plus de 150 nouvelles
institutions, comme une banque de développement, douvrir ses propres
bureaux de représentation ą Bruxelles, et de reprendre des entreprises
publiques sur son territoires.
Pendant ce temps, Dragan Marković, le dirigeant de Serbie Unie (JS)
a déclaré que les élus de son parti ne voteront pas le texte actuel sur
le statut de la Voļvodine « tant quil crée un État dans lÉtat ».
« Le texte actuel sur le statut de la Voļvodine est
anticonstitutionnel et naméliorera pas la vie de ses habitants, mais
donnera seulement plus de pouvoirs ą ses représentants politiques »
a-t-il affirmé. « JS nautorisera pas la création dun État
dans lÉtat » a-t-il ajouté.
Certains articles du nouveau statut prévoient louverture de bureaux
de représentation ą Vienne, Bruxelles, Paris et Moscou et de signer des
accords internationaux, sest indigné Dragan Marković, expliquant
que ces bureaux « pourraient devenir des missions diplomatiques dans
le futur ».
JS souhaite une décentralisation économique et pas territoriale, a-t-il
conclu.
http://www.korrieri.com/http://www.korrieri.com/index.php/ana_rexha/3676.html
30/10/2009
Ika nė Francė, pasi Ramiz Alia injoroi OKB me 70 tė armatosur
Shkrimtari Ismail Kadare rrėfen peripecitė
pėr tė shkuar nė Francė dhe vendimin pėr tė qėndruar atje, pasi
Alia injoroi mbledhjen e OKB-sė
Zogu e zhvilloi Shqipėrinė
mė shumė se 20 vitet e fundit
Shkrimtari i madh Kadare flet pėr
identitetin e shqiptarėve, pėr Skėnderbeun, Nėnė Terezėn dhe pėr
zhvillimin e Shqipėrisė gjatė kohės sė tranzicionit
-Ēmimi Princi i Asturias mė shumė
se te vlera e tij, apo te prestigji, ėshtė edhe njė derė shumė e rėndėsishme
pėr tė hyrė nė letėrsinė, ose pėr tu pėrkthyer nė botėn ispanike.
Sa prezent jeni ju nė kėtė botė?
Unė jam shumė i botuar nė botė, prej gati 40
vitesh, qė nė fillim, pas Francės, kanė qenė disa shtete europiane qė
kanė botuar veprėn time. Spanja ka qenė njė ndėr tė parat.
-Spanja ka qenė njė ndėr tė parat...
Ndėr katėr pesė tė parat, ka qenė paralelisht
qė ėshtė botuar pas Francės, ka botuar Gjermania, Anglia, SHBA, Spanja etj.
-Dhe ju shkaktonte kjo probleme nė Shqipėri
nė atė kohė?
Besoj se po. Krijonte dhe ishte normale qė tė
krijonte probleme, militantėt e partisė thoshin pse ne kemi njė shkrimtar,
qė edhe vetė e duam edhe e pranojmė, por na e do edhe borgjezia. Kėtu ėshtė
njė gjė bazike, ėshtė themelore, nuk e shmang dot njė dilemė tė tillė,
kush ėshtė e vėrteta. O ne nuk jemi nė rregull, o ata sjanė nė
rregull! O ne se kuptojmė kėtė shkrimtar, ose ata e kuptojnė ndryshe!
Unė kam qenė nė njė pozitė vėrtet tė habitshme, paradoksale pėr shumė
vite, vazhdoi pėr 20 vite kjo histori. Ka qenė nga fillimi i viti 1970 qė
kam botuar unė, me njė bujė tė madhe, me njė tralala tė madhe, pasi
kaloi gradualisht.
-Si ėshtė pėrkthyer fillimisht dhe ėshtė
botuar nė Francė Gjenerali i ushtrisė sė vdekur?
Ėshtė botuar nė Tiranė dhe jo nė Francė. Ėshtė
botuar falė nismės sė Jusuf Vironit, i cili kishte dalė nga burgu, ishte
pa punė dhe pėr qejf tė tij, si tė thuash, pėr nevojė tė tij, i pėlqeu
ky libėr, erdhi tek unė, e kam njohur pėr herė tė parė. Mė tha: Zoti
Kadare, do tė doja qė ta botoja. Por si, - i thashė unė?
-Ju nuk e njihnit?
Fare nuk e njihja. E ka filluar ta pėrkthejė qė
nė 1963-1964. Kanė kaluar shumė vite dhe pastaj rastėsisht u botua nga shtėpia
botuese 8 Nėntori, frėngjisht, nė kolonėn e letėrsisė qė botoi te
ne, gjithmonė thuhet qė iu bė njė privilegj Kadaresė. Sėshtė e vėrtetė,
tė gjithė shkrimtarėt shqiptarė, pak a shumė tė njohur, kishin libra tė
pėrkthyer nė anglisht, frėngjisht, gjermanisht, italisht, spanjisht.
-Por nuk dilnin nė tregun perėndimor...
Sigurisht qė nuk dilnin, por shpėrndaheshin me anė
tė ambasadave, me anė tė shoqatave.
-Ishte pjesė e propagandės komuniste tė
kohės...
Absolutisht, pjesė e propagandės pėr botėn e
jashtme... Nė radhė tė parė ishin veprat politike, sigurisht tė Enver
Hoxhės, pastaj ishin vepra letrare, ishin pothuajse tė gjitha vepra tė pėrkthyera.
-Dhe u botua nė Shqipėri, nė gjuhėn frėnge
Gjenerali ushtrisė sė vdekur...
Nė 1967-1968.
-Cili ishte buja qė shoqėroi romanin?
Menjėherė ėshtė pritur qė nė javėn e parė
me njė tufė artikujsh.
-Ndėrkohė ju e ndiqnit kėtė bujė nė
Shqipėri?
Jo shumė.
-Por e dinit qė libri ishte botuar nė
Francė?
E mora vesh, nuk e kisha parė qė ishte botuar,
pas njė farė kohe e kam parė botimin, pasi nuk kishte asnjė mekanizėm pėr
tė bėrė lidhjen.
-Kur kontaktuat pėr herė tė parė me
botuesin tuaj? Ishin ata qė ju kėrkuan pas botimit tė parė?
Ėshtė njė histori shumė e gjatė, nuk besoj se
ka shumė kohė pėr ta treguar. Ėshtė njė histori krejtėsisht paradoksale.
Nė tė gjithė Shqipėrinė u hap fjala qė unė jam ftuar nga botuesi
francez, por shteti shqiptar, sipas zakoneve qė diheshin, sikur qė nuk
lejoheshin shkrimtarėt shqiptarė qė tė venin nė Perėndim. Ka vazhduar
thashetheme dhjetė muaj, njė vit, ishin thashetheme, nuk ishte e vėrtetė.
-Nuk ishte e vėrtetė?
Jo, sisha ftuar. Dukej e logjikshme saqė
mekanizmat qeveritare e besuan qė njė mekanizėm tjetėr, njė organizėm
tjetėr e ka mbajtur ftesėn, nuk e kanė dhėnė. Unė vetė kujtoja se jam i
ftuar, sigurisht.
-Por nė fakt nuk ishit i ftuar?
Po. Pastaj kam ardhur, mė kanė thirrur nė
komitetin e partisė, pėr tė mė thėnė qė partia, pėr tu vėnė fre
thashethemeve dashakeqėse qė nuk e duam letėrsinė dhe artin, as ne
sduam qė tė vazhdojnė, ju lejon tė shkoni ti pėrgjigjeni ftesės...
Unė nuk thashė qė nuk kam marrė asnjė ftesė, pasi kujtoja se diku ėshtė
ndalur ftesa. Nė Komitet tė Partisė...
-... Pra ju skishit ftesė dhe komiteti
i partisė, duke u nisur nga njė thashetheme, ishte gati...
Tė gjithė e dinim qė kishte ftesė, qeveria e
dinte, se e dinte partia, partia se e kishte njė organizėm tjetėr mė tė
lartė tė partisė, tė tėrė ishin tė bindur qė unė kisha njė ftesė.
-Ju erdhėt nė Paris...
Erdha nė Paris dhe ishte ambasadori Laver Malo, i
cili gjithashtu kujtonte se unė kisha ftesė. Ka marrė nė telefon shtėpinė
botuese qė ka ardhur filani mė nė fund, ata u hutuan. Ne se kemi ftuar,
e kemi ftuar, su mor vesh mė. Ambasadori vetė u shqetėsua se mund ti
kėrkohej llogari, po ti si se paske ditur qė ska ftesė. Kėshtu ka
qenė historia e ardhjes sime.
-Pastaj botuesi ju priti pėr hir tė...
Botuesi, nė fakt, ėshtė njė ēėshtje shumė
enigmatike qė ka mbetur. Botuesi im i parė francez mė ka takuar, nuk e di
pse, ende sot se kam tė qartė, si me pahir si tė thuash, a ishte puna se
ata e kanė botuar pa kontratė si duket, kanė marrė ēdo gjė falas, e kanė
shitur nė 15-20 vende, pėr tė cilėn e kanė marrė falas, pa pyetur. Ėshtė
kjo arsyeja krejt e vockėl, por kjo doli pėr mbarė pėr mua, pasi nga ky
shkak unė kalova te njė botues tjetėr shumė i madh, tek Asheti. Ka
ndodhur kjo nė njė restorant, qė e mbaj mend edhe mė sot, jo vetėm qė
Malo ishte shumė i shqetėsuar, qė unė erdha dhe tė mos mė priste kush.
Kam shkuar nė njė drekė, me njė personalitet tė rėndėsishėm, drejtorin
e Ashetit. Ishte njė burrė i shquar dhe nė drekė e sipėr mė thotė zoti
Kadare, pas suksesit qė patėt, ēfarė do tė botoni. Unė i thashė qė
sdo tė bėjė gjė, pasi mu kthyen edhe dy dorėshkrime tė tjera.
Jusuf Vrioni, ndjesė pastė, punoi me njė vrull tė madh, i ngazėllyer nga
suksesi edhe i pėrkthimit tė tij, qė tė tėrė thoshin sa mirė ėshtė i
pėrkthyer, pa vėnė emrin, ishte e ndaluar tė vihej emri, pėrkthimi ishte
anonim. Atėherė ai pėrktheu me shpejtėsi dy romane tė tjerė tė mitė, qė
ishin botuar ndėrkaq, Kėshtjella dhe Kronikė nė gur. I kisha
dorėshkrimet me vete. Kur erdhėm, ambasadori i ēoi Javer Malos, sė paku pėr
tė korrigjuar kėtė gjė te botuesit. Ata dhanė pėrgjigje negative pas dy
javėsh. Prandaj thashė, pėrdora fjalėn enigmė, unė se kam marrė vesh
ende sot se ēfarė ka ndodhur. Drejtori i Ashet mė pyeti, ai shikoi
ambasadorin nė sy, duke kujtuar qė ky njeri ėshtė nė vete apo jo, ėshtė
nė rregull nga mendja qė po thotė kėtė gjė. I dukej absurde si tė mos
botosh mė, pasi... Ambasadori tha qė po ėshtė e vėrtetė. Ai i tha
OK, shumė tė drejtė, por a mund tė mi tregoni mua ato dy dorėshkrimet
e tjera, po sigurisht i thashė, sa tė dalim nga restoranti, shkojmė nė
hotel, tua jap. Pas tri ditėsh mė ka marrė nė telefon, mė tha se donte
ti blinte tė dy. Kėshtu unė e mbylla me botuesin e parė, me tė cilin
skisha kontratė dhe kalova te njė botues shumė herė mė i madh dhe mė
shumė serioz, ėshtė njė perandori mė vete.
-Tė dy librat u pritėn me njė sukses tė
madh?
Menjėherė. Tė dy librat ishin tė njėjtė si te
Gjenerali..., prandaj iu duk edhe mė absurde edhe mė e pabesueshme. Unė
kėtė se kam thėnė gjėkundi, e kam biseduar shumė rrallė, pasi ishte
e pabesueshme.
-E pabesueshme, por e besueshme pėr njė
vend si Shqipėria...
Mund tė ndodhin tė tilla keqkuptime, por si mund
tė ndodhin me njė botues francez, ėshtė e habitshme.
-Drejtuesi i Ashetit tha se i blen
menjėherė. Kam pėrshtypje qė i blej ishte shumė vrastare pėr veshėt
tuaj nė atė kohė...
Unė smerrja as honorar, ishte krejt shpėrfillės
pėr anėn financiare. Prandaj kur shkoi i pari dėm...
-Ku shkonin honorarėt tuaja?
Vinin nė Tiranė.
-Pėr 20 vjet rresht?
Po.
-Dėrgoheshin nė rregull?
Nuk besoj se dėrgoheshin nė rregull, se ata e
kuptuan qė unė skisha asnjė interes, ose autori smerrte vesh nga
llogaritė, as nuk konsultohesha, me siguri, nuk jam i sigurt...
-Por paratė vinin nė Tiranė pėr 20 vite
rresht...
Po, nė fillim kalonin te shteti. Pastaj u bė njė
si ligj, qė autorėt nga botimet e huaja pėrfitojnė njė pėrqindje tė vogėl,
e cila llogaritej nė mėnyrė raciste, nė kuptimin e dollarit amerikan, nė
njė vlerė shumė tė vogėl, dhjetė herė mė pak, vetė pėrqindja ishte e
vogėl, vetė vlera ulej, na katandisej nė njė gjė... Unė kur bėja udhėtime
jashtė, qė kisha ftesa herė pas here, qė pėrgjigjesha pozitivisht, shkoja
me kėto honorarė. Nuk i menaxhoja unė, i kishte shteti.
-A e keni idenė se sa ishte kjo shumė pėr
20 vjet?
Jo, nuk e kam idenė. Mund tė kem njė ide tė
turbullt, duke ditur sa janė honorarėt qė kam marrė nė kėto 20 vite qė
kam marrė nė Francė.
-Sa mund tė ishte kjo shumė?
Pak a shumė, rreth 2 milionė dollarė, por
sbesoj se kanė arritur tė gjitha nė Shqipėri.
-Ju nuk i kėrkuat mė kėto para nga
shteti shqiptar?
Jo, smė ėshtė dukur, nuk e di. Smė ėshtė
dukur e arsyeshme ti kėrkoj, ėshtė shtet i varfėr sidoqoftė, nuk mė
vjen mirė ti kėrkoj.
-Tė rikthehem edhe njė herė nė njė pikė
shumė interesante. Do tė doja tė kthehesha te Princi Asturias, por po
e kaloj nė kohė. Meqenėse folėm pėr mėnyrėn sesi ju erdhėt dhe u
botuat fillimisht nė Francė, dhe mė pas sesi filloi njė karrierė e juaja
nė Perėndim, pasi nisi nga Franca. Sot jemi pothuajse katėr-pesė ditė,
nga 19 vjetori i largimit tuaj nga Shqipėria dhe vendosjes nė Paris. Njė
gjest, i cili radikalizoi krejtėsisht lėvizjet nė Shqipėri dhe dėrgoi
pastaj nė lėvizjet e dhjetorit, dhe ndryshimin e sistemit nė Shqipėri. Si
e morėt vendimin pėr tė qėndruar nė Francė, nė tetor tė vitit 1990?
Nuk ka qenė i menjėhershėm. Ishte mė i gjati i
shtrirė nė kohė. Vendimi ishte marrė nė fillim tė vitit 1990, unė kam
pasur njė korrespondencė me Ramiz Alinė, e cila ėshtė botuar. Atje duket
krejt qartė...
-Kishit shpresė te Ramiz Alia nė fillim
fare?
Po, sepse siē kishte njerėz nė Shqipėri,
megjithėse siē kishte shumė njerėz qė thoshin se nuk ka ēfarė bėn...
-Ju e njihni dhe personalisht mirė, nė
mos gaboj...
E njihja, e kam takuar shumė herė, tė gjithė
shkrimtarėt e kishin takuar, ai kishte marrėdhėnie, ishte i lehtė shumė nė
marrėdhėnie...
-Nuk e ruante staturėn e ashpėr tė
drejtuesit...
Absolutisht, ishte i afrueshėm shumė. Me tė mund
tė flisje, mund tė flisje edhe me guxim dhe gjėra qė nuk thuheshin
zakonisht mund tė shpėtonin, mund tė bėje shaka tė rėnda. Tė gjithė ne
e njihnim, ishte i afrueshėm. Por nė kėtė rast, korrespondenca me tė pėr
mua ishte fatale, ishte njė zhgėnjim absolut.
-Ky ishte zhgėnjimi i parė i juaji me
Ramiz Alinė, apo kishit pėsuar edhe njė zhgėnjim tė mėparshėm?
Herė pas here tė justifikueshme ishin zhgėnjimet,
ky njeri ska ēfarė bėn, ėshtė sekretar i partisė. Ka dy gjėra, ka
bindje tė tilla dhe ska ēfarė bėn. Disa anonin nga njėri shpjegim,
disa nga tjetri. Letėrkėmbimin me tė mund ta lexojė kushdo, ėshtė botuar
disa herė. Ishte vėrtetė skandaloz nga ana e tij, njė njeri qė se njeh
mė, sikur tė del pėrpara njė njeri i shfytyruar, unė kuptova tė gjitha
dyshimet qė kisha pėrpara...
-Qė ishin...?
Kėtu ėshtė njė gjė e keqe qė nuk shpjegohet
se ēfarė po ndodh me Shqipėrinė. Kėtė e kam shpjeguar edhe mė parė,
kur kam kaluar nga Gjermania, kur ambasadori ynė nė Bon gati po ikte nga
mendja nga kjo tronditje, pėrse Shqipėria nuk do.
-Gjermanėt i kishin propozuar Shqipėrisė
nė atė kohė, sipas kujtimeve tė djalit tė Shtrausit, njė projekt pilot pėr
ta futur Shqipėrinė nė Bashkimin Europian brenda njė kohe tė shkurtėr,
prej 18-24 muaj.
Kjo ėshtė krejt e vėrtetė, unė kėtė e mėsuar
nga tė parėt, nga njė udhėtim qė kam bėrė nė Gjermani. Kemi shėtitur
natėn nė Bon, ambasadori qė ishte nė Gjermani e kisha fqinj, zoti Shpėtim
Ēaushi, ai nė gjendje depresive gati mė tregoi se Shqipėria nuk kuptoi qė
po i binte tė mirės me shkelm. I thashė, qė ti mė pyet mua, unė do tė
pyes ty qė je ambasador, pasi unė skuptoj asgjė, sepse ne nuk kuptonim nė
atė kohė. Vetė kėtė dija, qė ne po i binim tė mirės me shkelm.
-Por pėr ēfarė arsye? Pėr arsye tė
mosdijes, tė mosnjohjes apo ishte njė bindje...
Nga ajo qė konstatova unė, shteti shqiptar kishte
marrė njė vendim tė fshehtė, nuk e di se ēfarė instancash ėshtė marrė
dhe asnjė se pranon ende sot kėtė gjė, qė ne me Perėndimin nuk shkojmė.
Popullit i premtohej pėr tė ulur tensionin, sepse tensioni kishte filluar nė
Shqipėri, trysnia kishte filluar dhe mbahej nė shpresė. Mė vonė, dihej qė
kishte njė enigmė, njė vendim i fshehtė, se pėrse nuk dihej arsyeja.
Merrni me mend njė tru i mykur i tyre nuk kuptonte qė kishin frikė tė
shtyhej nga perėndimi.
-A kishte lidhje klasa drejtuese komuniste
e asaj kohe me Bashkimin Sovjetik?
Ashtu... Mė vonė pas njė viti, kur fitoi puēi,
ahere u bėnė tė qarta disa gjėra, u hap fjala qė puēistėt kishin lidhje,
kishin shtirė nė dorė ministrinė e Jashtme dhe tė Brendshme, praktikisht
kontrollonin Rusinė shumė kohė mė pėrpara. Me sa duket kishte hyrė nė
lidhje me Jugosllavinė dhe me Shqipėrinė. Kjo ėshtė ajo qė mendoj unė
se ka ndodhur. Nė Shqipėri nuk e pranon askush kėtė gjė. Janė zbuluar
dokumentet pėr marrėdhėniet e tyre me Jugosllavinė dhe ka qenė njė
arsyet hovėzimit tė Millosheviēit, qė nė atė kohė po vinte nė pushtet,
nuk ėshtė vėrtetuar asgjė nga ana historike dokumentare lidhur me Shqipėrinė.
Kudo thuhet qė nė atė kohė ka pasur bisedime tė fshehta me ta dhe ėshtė
njė tjetėr thashethem, qė ėshtė pėrhapur kudo, qė nė Tiranė natėn e
parė, atė pasdite gushti, kur kujtuan se puēistėt fituan, janė bėrė
festa kudo, nė rrethe tė nomenklaturės tė asaj kohe. U siguruan si duket,
hipoteza ėshtė se ata i kanė thėnė mbahuni-mbahuni me fjalė sa tė vijė
dita qė do tė zgjidhet ky problem.
-Nga zhgėnjimi qė pėsuat nga Ramiz Alia,
ishte njė zhgėnjim qė e pėsuat nga ai vetė, apo mendoni qė as Ramiz Alia
nuk ishte i lirė pėr tė marrė vendime?
Njė kompleks. Ky vend thashė unė, kėtu nuk
ndreqet mė, tani pėr tani. Kėtu ka diēka, unė se dija kėtė tė puēistėve.
Ndonjėherė gazetarėt kur unė kam pyetur, e kanė rrumbullakosur sikur unė
e dija kėtė. Unė smund ta dija nė atė kohė, dija vetėm qė ka njė
bllokim misterioz gati tė afrimit me perėndimin, me pretekste absurde, jo na
kėrkon tė hapi kisha, xhamitė, jo na kėrkuan kėtė, jo na kėrkojnė shumė,
jo na ndėrhyjnė, ato ishin tė gjitha gėnjeshtra.
-Ju u larguat nė atė kohė nė Francė me
tė gjithė familjen. Si ishte e mundur kjo?
Kjo ka qenė kėshtu. Unė jam pėrgatitur gjashtė-shtatė
muaj pėr tė ikur, do tė gjeja rastin, se nuk ikja dot kollaj. I kam dėrguar
fjalė botuesit tim. Vajzėn e kisha pėr studime dhe i kisha treguar tė vėrtetėn:
Babai do qė tė vijė nė Francė, por do njė ftesė shumė kėmbėngulėse.
Pasi ftesat, ėshtė vėrtetė qė unė kam udhėtuar shpesh, por edhe nė
shumicėn e ftesave refuzoheshin, duhet tė bėnin njė ftesė tė tillė qė
tė ishte e parefuzueshme, e sajuar, qė tė ftohet bashkė me tė shoqen.
Botuesi im, pastaj, gjithmonė nėpėrmjet vajzės, arrita ti them qė tė
vinte vetė, ndoshta tė arrinte ta merrte pėr njė vizitė tjetėr, ta
merrte vetė, tė vinte me gruan, erdhi me gruan. Ishte koha kur Ramiz Alia
ishte gati tė shkonte nė Amerikė, vėmendja e tė gjithė shtetit shqiptar
ishte drejtuar tek vizita e Ramiz Alisė nė OKB. Ishte lėkundja e fundit, qė
tė mos i prish punė. E kam menduar kėtė gjė, e them me sinqeritet, e dija
kėtė gjė. Unė erdha nė Francė qė nė fund tė shtatorit dhe do tė
prisja kėtė vizitė.
-Ramiz Alia ka thėnė qė ju e pėrcollėt
nė aeroport...
Sėshtė e vėrtetė, ėshtė absurde, unė kam
qenė nė Paris nė atė kohė, kam ikur nė shtator. Ėshtė njė fantazi,
ose ėshtė njė transferim i kujtesės sė gabuar tė tij, nuk besoj se e bėn
me ndonjė qėllim, por ėshtė fare absurde. Para njė muaji kam qenė nė
Paris dhe prisja mbarimin e kėsaj vizite. Thosha qė nėse ky merret vesh mė
nė fund me amerikanėt, unė spo i prish punė, do tė kthehem nė Shqipėri,
ska nevojė tė iki.
-Pra, ju e kishit dilemėn qė mund tė
ktheheshit?
Absolutisht, deri nė ditėn e fundit. Ka bėrė
vizitėn nė Amerikė dhe prisja me padurim rezultatin. Rezultati ishte ky,
takoj ambasadorin, e fjala parė qė mė thotė ėshtė se la nam shoku Ramiz
nė Amerikė, e shoqėronin 70 shqiptarė tė armatosur. I thashė: More,
je nė vete apo si? Ēfarė janė kėta shqiptarė tė armatosur, apo nga
entuziazmi? Po ēfarė ėshtė ky vend qė lejuaka shqiptarė tė armatosur tė
shoqėrojnė Presidentin?! Pyeta pak botuesin, qė pyeti nė ministrinė e
Jashtme, ishte gafė e gjitha, ishte njė blof, vizita ishte njė takim me
diasporėn, ishte pėr tė hedhur hi syve.
-Dhe ju morėt vendimin pėr tė qėndruar
nė Francė?
Absolutisht, menjėherė tė nesėrmen, sapo e dėgjova
kėtė gjė, ishte e fundit lėkundje e imja. Nuk kam dashur ti krijoj
telashe vendit tim.
-Si ndodhi?
Unė shkova menjėherė tė nesėrmen bashkė me
time shoqe dhe dy vajzat, e dinin ata tė ministrisė qė u kam thėnė se kam
ndėrmend, por ndoshta do tė shikoj.
-Ishte e informuar Ministria e Jashtme?
Ishte e informuar, sepse botuesi im ishte njė
personalitet kulturor, shumė i famshėm nė Paris, kishte lidhje me shtetin,
jo pėr ti shėrbyer shtetit, por pėr ti shėrbyer interesave tė Francės.
Dhe i kam lajmėruar menjėherė, nuk kisha asnjė lėkundje. Na ka pritur vetėm
ministri i Jashtėm. Janė bėrė dokumentet nė ministrinė e Jashtme, kanė
ardhur tė policisė, tė prefekturės, pėr tė bėrė dokumentet atje, i kanė
bėrė urgjent dhe unė jam larguar.
-Ndėrkohė ju kishit pėrgatitur njė
deklaratė, e cila u shpėrnda pėr tė gjithė shtypin francez...
Deklarata u shpėrnda, ishte po ajo qė u lexua
edhe nė Zėrin e Amerikės.
-A ishit ju nė mbrojtjen e policisė
franceze?Kam pėrshtypjen, ju keni thėnė nė njė intervistė pėr revistėn
Klan, se ishit nė njė zonė ku nuk mund tė takonit njerėz tė tjerė,
apo jo?
Po tė doja po, kontaktoja. Shteti francez ėshtė
sjellė me mua me shumė respekt, nuk mė ka kėrkuar asgjė, ēdo gjė ėshtė
bėrė si tė doni ju, shtėpinė unė kur kam shkuar nė njė pronė tė largėt,
nė pyjet e Luarės, nuk ia tregova askujt, as shtetit francez. Dikush mė tha
qė ėshtė mė mirė, pasi ka lloj-lloj organizmash, do tė jesh mė i qetė.
Unė kisha miq, nuk kėrkova nga shteti francez, siē u tha, ishte nė njė
vilė tė fshehtė...
-As mbrojtje dhe asgjė...
Skisha nevojė, po tė kisha nevojė do tė kėrkoja,
nuk ishte e nevojshme. As bėra ndonjė alarm tė kotė.
-Cili ishte reagimi i ambasadės kėtu?
Nuk kam asnjė ide, por me siguri janė hutuar, nuk
kanė qenė agresivė.
-A i ndiqnit lajmet nė Shqipėri?
Po, dėgjoja Zėrin e Amerikės. Natėn e parė
kur u shpall kėtu, u shpall edhe nė tė gjitha televizionet franceze, kam
qenė nė njė apartament nė Paris te miqtė dhe nuk kam dashur ti shikoj
kronikat. Nuk e di pse, por nuk kisha dėshirė ta shikoja lajmin qė u dha. Dėgjova
vetėm Zėrin e Amerikės, i cili u transmetua nė orėn 6 tė mbrėmjes.
-Ju kishit qenė nė njė eveniment tė rėndėsishėm
nė Paris, njė vit mė parė nė korrik tė vitit 1989, me rastin e 200
vjetorit tė Revolucionit Francez. Nė kėtė ceremoni ju jeni takuar edhe me
presidentin Bush, plakun. Pėrse nuk vendosėt tė qėndronit qė atėherė nė
Francė, por vetėm njė vit mė pas?
Nuk isha pėrgatitur ende pėr njė gjė tė tillė,
nuk e kisha menduar. Pas njė muaj e gjysmė i bėra njė letėr presidentit
Bush, e cila ėshtė e dokumentuar. Kjo letėr ėshtė shkruar nė bashkėpunim
me botuesin tim pėr tė qenė me njė frėngjishte tė pėrkryer dhe i ėshtė
ēuar nė dorė presidentit nga Viser, novelist dhe njė miku ynė. Ajo
letėr ende nė atė kohė tė kushtonte kokėn dhe ishte tepėr e rėndėsishme,
pėr kėtė arsye miku im, mė ndihmoi tia dorėzonte personalisht
presidentit amerikan.
-Nuk pati asnjė reagim ndaj kėsaj letre?
Nė fund tė letrės shkruaja qė nuk doja asnjė pėrgjigje.
Letra ishte treēerek faqe, unė vetė nuk kam mbajtur njė kopje. Letra mbėshtetej
nė dy motive, e para i kėrkoja ndjesė pėr qėndrimin antiamerikan tė
qeverisė shqiptare, ku i thosha qė populli shqiptarė mendon ndryshe dhe kėtė
do ta tregojė koha. Kombi shqiptar vuan nėn dy diktatura komuniste, njė
shqiptare dhe njė serbe nė Kosovė. Tė dyja kėto kanė shpresė nga ndihma
juaj. I thosha tė mos besonte asgjė nga ato qė dėgjonte, se tė dyja pjesėt
e kombit tė ndarė, kishin njė tjetėr vizion pėr Amerikėn.
-Pse zgjodhėt tė flisnit shqip nė
ceremoninė e marrjes sė ēmimit Princi i Asturias|?
Doja tė flisja nė shqip dhe pse ky ishte
eveniment i parė i kėsaj rėndėsie, ku unė pėrdorja gjuhėn shqipe. Mua mė
pyetjen se nė ēgjuhė doja tė flisja dhe zgjodha shqipen, sepse nė kėtė
gjuhė ėshtė krijuar vepra ime qė ka fituar ēmim. Mu duk e arsyeshme tė
flisja nė atė gjuhė, me tė cilėn kam krijuar veprėn time.
-Dhe si u prit?
Kjo gjė u prit shumė mirė. Nė fjalėn qė
mbajti Princi mė pas, unė pėr herė tė parė dėgjova elozhe pėr gjuhėn
shqipe.
-Ēfarė do tė thotė hera e parė?
Gjuha shqipe nuk para mburret. Ajo flitet nga 10
ose 12 milionė njerėz, qė nė Europė ėshtė njė popullsi mesatare, nuk
ėshtė e madhe, po as e vogėl. Gjuha suedishte flitet nga mė pak, danishtja,
sllovenishtja etj. Nuk ka popull nė Ballkan qė tė ketė mė shumė njerėz.
-A ka paragjykim tė fortė ndaj Shqipėrisė
dhe a ndikon ky edhe nė proceset integruese?
Po ka dhe ndikojnė nė gjithēka. Racizmi
antishqiptar, pa e vėnė vendin tim nė pozitėn e viktimės, sepse nuk e
pranoj kėtė vizion dhe nuk ėshtė i denjė. Por shqiptarėt duhet tė jenė
tė ndėrgjegjshėm, qė janė kombi mė i shpėrngulur dhe para 150 vjetėsh,
po ecte drejt shuarjes. Rilindja Shqiptare e shpėtoi kombin, dhe i ra asaj
kambane pėr tė cilėn unė po flas. Por edhe ky aksion i madh i rilindjes,
tani shfrytėzohet pėr keq dhe tani quhet si nacionalizmi shqiptar dhe sikur
ne jemi njė komb artificial qė skemi qenė.
-Nga se vjen racizmi ndaj shqiptarėve,
cili ėshtė shkaku i tij?
Shkaku ėshtė se vetė shpresa qė ne u kemi dhėnė
njerėzve nė Ballkan, qė ne mund tė ikim nga ky gadishull, qė jemi tė
ardhur vonė rastėsisht dhe po kėshtu mund tė ikim. Fakti qė shumė kanė
ikur dhe janė shpėrngulur nė Azi, ka zgjuar oreksin e diplomacive dhe
rretheve shoviniste. Nė Shqipėri duhen botuar urgjentisht veprat e Josiqit,
tė pėrkthyera nga Mustafa Kruja, pėr tė parė shqiptarėt seē thonė serbėt
pėr ta. Ky racizėm projektohet edhe tek vendet mė tė mėdha, nga fqinjėt
tanė.
-A jemi ne pėrgjegjės pėr kėtė?
Ne jemi pėrgjegjės tė drejtpėrdrejtė, pėr
racizmin antishqiptar. Ne jemi vetė racistė.
-Ka njė tezė qė islamizimi para
komunizmit ėshtė i ndryshėm nga ai pas tij. Sipas kėsaj teze, pas
komunizmit, islamizimi ėshtė mė radikal dhe mė afėr vendeve arabe, sesa
ai turk qė kemi pasur ne mė parė?
Ka mundėsi, pėr mua ėshtė shumė i qartė
islamizimi tradicional shqiptar, i cili ėshtė shumė i emancipuar, padyshim
nė Europė dhe nė botė. Ai ėshtė mė i zhveshuri nga paragjykimet
penguese, pėr kėtė arsye duhet tė jetė mė i pakompleksuari nga tė gjithė.
A- duhet ta fshehim ne faktin e tė qenit
myslimanė, pėr shkak tė procesit tė integrimit?
Ne dhe tė duam ta fshehim, nuk e bėjmė dot. Por
ne ndėrkaq nuk na lejohet tė mos e dimė historikisht, pse jemi myslimanė.
Duhet tė kuptojmė qė legjitimiteti i besimeve nė vend ėshtė i barabartė,
ky nuk ėshtė slogan, tė tre janė tė gjitha legjitime. Nėse krishterėt
do tė thonė qė ne jemi mė tė vjetrit, myslimanėt kanė dalė nga ata, pėr
kėtė nuk ka meritė.
-Ka njė tezė, sipas sė cilės Shqipėria
po shėnjon disa mite me identitet kristian, si Skėnderbeu, Nėnė Tereza, pėr
tu bėrė mė tė pranueshėm pėr Europėn, kur kėta nuk kanė pse tė
jenė mite nė njė vend me shumicė myslimane?
E para neve nuk kanė pse tė na tregojnė tė tjerėt
mėsime morali dhe historie. Kur duan tė tregojnė ty ēfarė je, ėshtė njė
nga format mė tė holluara tė racizmit. Skėnderbeu, pikė se pari nuk e ka
peshėn pėr shkak tė pėrkatėsisė fetare, ai i ka kaluar tre besimet, ai
nderohet pėr liri dhe asgjė tjetėr.
-A ėshtė Skėnderbeu mė shumė njė
figurė mit, sesa njė figurė reale?
Nuk ėshtė kėshtu, ai ėshtė njė nga figurat mė
tė faktuara tė historisė. Po kėshtu ai ka pasur edhe njė rol tė jashtėzakonshėm.
Pėr kėto dy aspekte ai ėshtė nė krye tė kėtyre karakteristikave.
-Po pėr Nėnė Terezėn ka njė tezė,
sipas sė cilės ajo ėshtė produkt i njė kulture tė pastėr kristiane dhe
se Shqipėria nė vend ta respektojė kėtė produkt pėr ēfarė ėshtė, po
e tejkalon dhe e po e pėrdor pėr qėllime nacionaliste?
Mė fal, ku po e pėrdor Shqipėria kėtė figurė,
a kemi marrė ndonjė krahinė nė emėr tė saj? As hua ndėrkombėtare, asnjė
tjetėr tė pahijshme skemi pėrfituar prej kėsaj figure. Nėnė Tereza si
ēdo njeri tjetėr nė kėtė botė, ka dy shenja bazike, e para koha kur ka
lindur dhe e dyta vendi nga ėshtė. Kėto janė informacionet kryesore, ajo
ėshtė e tėrė njerėzimit, por nuk ka asnjė tė keqe tė thuash se ėshtė
shqiptare. Ne nuk e kemi pėrdorur, pėrkundrazi kemi qenė tė ftohtė
kundrejt kėsaj figure. Ajo ėshtė njė krenari e ligjshme e jona, kur pėr
shqiptarėt thuhet se janė kriminelė dhe tė pashpirt dhe se nuk e vlerėsojnė
jetėn, ti thua prit se ky popull ka njė model dhe ky model ėshtė jashtėzakonisht
i fisshėm, kundėr kapardisjes sė vetė, kundėr mendjemadhėsisė mitike tė
shqiptarėve. Nėse ne kemi njė model i cili na korrigjon kėtė cen tė
tonin, nuk ka asgjė tė keqe. Nėnė Tereza ka kapėrcyer modelin Ballkanik,
por edhe atė kristian, por ka dalė nė rolin e saj planetar, duke nisur nga
fakti se ka shėrbyer nė Indi, ku ka pak tė krishterė.
-Njė tezė tjetėr qė vjen nga pjesa
islame nė Shqipėri, thekson se emri i Nėnė Terezės ėshtė pėrdorur nė
shumė pėr sheshe, aeroportin etj., ndėrsa kjo gjė nuk ėshtė bėrė me
figurat myslimane?
Unė nuk njoh ndonjė figurė me pėrmasa tė tilla
nga ana myslimane. Figura tė mėdha tė rilindjes si vėllezėrit Frashėri
kanė qenė myslimanė, bektashinj, mbreti Zog ka qenė mysliman dhe nuk e di
pėr kėtė tjetėr e kanė fjalėn. Por nuk jam dakord qė Sami Frashėrit
ti vendosim emrin Shemshedin, se kėshtu duan turqit.
-A ėshtė njė problem nacionalizimi
shqiptar?
Nacionalizimi ėshtė terreni mė spekulativ. Ai
ekziston, por varet se ēfarė kuptimi i jepet. Nė Francė, Ministria e
Arsimit, quhet Ministria e Edukimit Kombėtar Nacional, po tė duam tė kapemi
nga fjalėt, i japim njė kuptim tė keq. Nacionalizimi ėshtė burim tė kėqijash
pa fund dhe po kėshtu ėshtė burim i patriotizmit, qė ėshtė ndjenja mė
normale nė botė.
A ka njė identitet tė spikatur shqiptar
dhe cilat janė shenjat dalluese?
Po sigurisht qė ka, ajo dihet tashmė. Ka disa
formula, tė cilat kanė pėrfundim tė njėjtė afėrsisht, identiteti lidhet
me njė bashkėsi gjuhėsore, kulturore, kujtimesh historike, aspiratash etj.
-A ekzistojnė dy identitete tė ndryshme
te shqiptarėt, njė shqiptar dhe njė kosovar?
Unė mendoj se jo, nėse ata e krijojnė njė
identitet tė veēantė ėshtė puna e tyre, por tani nuk ka.
-Mund tė ketė njė popull nė dy shtete?
Po, por nuk mund tė ketė njė popull me dy
identitete, janė dy popuj tė ndryshėm. Shqiptarėt kanė vetėm njė
identitet shqiptar, por kjo varet nga ata sesi do ta ndjejnė vetėn, por unė
nuk besoj se kjo do ndodh.
-Si mund tė funksionojė njė popull nė
dy shtete?
Kjo ėshtė normale, nuk ka asgjė, madje mund tė
ekzistojė nė 2, 15 dhe mė shumė shtete, Evropa Mesjetare dhe Italia para
disa shekuj kanė funksionuar nė kėtė formė.
-Cili ėshtė qėndrimi juaj ndaj
enciklopedisė maqedonase?
Nuk kam qenė nė Shqipėri gjatė kėsaj polemike,
po kėshtu nuk e kam lexuar enciklopedinė. Por nė rastin e Maqedonisė, ka
racizėm, sepse ajo vetė ka vuajtur nga racizmi.
-Gjatė fjalės tuaj nė shqip nė marrjen
e ēmimit Princ i Asturias, ju folėt pėr dy botė, botėn e artit dhe
botėn reale. Ēfarė janė kėto dy botė?
Pėr kėtė gjė ka shumė diskutime. Ka dy ose tre
mijė vjet qė diskutohet. Ka disa vizione pėr letėrsinė, ku pak a shumė
ėshtė pėrzier tė gjitha kohėrat dhe studiuesit e mėdhenj. Unė kam kėtė
mendim, dhe jo vetėm unė, qė nuk pranon vartėsinė e letėrsinė nga jeta.
Ka qenė njė nga klishetė e zyrtarizuara pothuajse nė shumicėn e botės.
Jeta pjell ēdo gjė, pjell edhe letėrsinė. Letėrsinė e pjell njė pjesė
e jetės. Pjesa mė e madhe e jetės nuk pjell gjė, ėshtė e pavlerė pėr
letėrsinė. Kam dashur tė shpjegoj sepse nė regjime kundėrthėnėse qė
janė tė vėshtira, mund tė lindė letėrsi.
-Njė pjesė e korpusit qendror tė veprės
tuaj ka lindur nė komunizėm, nė diktaturė. Si mund tė lindė njė letėrsi
e mirė nė diktaturė?
Unė pikėrisht pėr kėtė e thashė. Po marr ēmim
nė Spanjė, njė shtet i madh perėndimor, njė mbretėri me libra qė
i kam krijuar shumicėn nė komunizėm. Qė kėtu ėshtė paradoksi i letėrsisė.
Nuk ka njė filozofi pėr kėtė. Prandaj ėshtė letėrsia e ēmuar dhe e
duhur pėr botėn, sepse ajo kėtij planeti i ka shtuar njė tjetėr planet, qė
ėshtė jo i kapshėm por ėshtė shumė i fuqishėm.
-Ju sollėt nė fjalimin tuaj njė figurė
shumė popullore nė Shqipėri, Don Kishotin e Manēes. Si shpjegohet qė Don
Kishoti tė qe njė figurė kaq e dashur pėr tė gjithė shqiptarėt?
E para sepse kjo tregon qė rrėnjėt e njė qytetėrimi
evropian, tė fjetur nė Shqipėri, edhe kur dukej sikur kishin humbur. Sepse
Don Kishoti ėshtė vėrtet mishėrimi i Evropės, ndonėse me njė mendje tė
lajthitur. Ėshtė drita dhe emancipimi i saj, duke qenė marrėzia e saj njėkohėsisht.
Dhe shija e madhe e shqiptarėve pėr kėtė vepėr, i bėn nder popullit tonė,
lexuesit shqiptarė.
-Ju vetė, kur e keni lexuar Don Kishotin?
I vogėl, kur kam qenė 13 vjeē. U magjepsa prej
tij dhe madje kam thėnė edhe njėherė tjetėr, se mė ka krijuar
drejtpeshimin e duhur, pas leximit tė njė letėrsie tė zymtė, si ajo e
Shekspirit apo gjermanike e tė njėjtės natyrė, romantike, e errėt pak. Unė
e pėlqeja edhe kėtė lloj letėrsie, ku ishte grotesku dhe humori, gjė qė
bėri ekuilibėr nė botėn time tė brendshme dhe gjurmėt e saj mbetėn tėrė
jetėn. Unė nė veprėn time, shpesh ma vėnė nė dukje, bėj njė gėrshetim
tė tragjizmit dhe tė groteskut.
-A ka njė lloj donkishotizmi edhe
shoqėria shqiptare vetė?
Po sigurisht qė ka. Vetė natyra e njeriut
shqiptar nuk ėshtė e largėt nga donkishotizmi. Nė disa zona, donkishotizmi
ėshtė mė i theksuar, disa mė pak. Nė Shqipėri ėshtė i theksuar dhe nė
Ballkan pėrgjithėsisht.
-Ju keni marrė pothuajse tė gjithė ēmimet
e rėndėsishme ndėrkombėtare, por nuk keni marrė njė ēmim qė njihet si
mė prestigjiozi, ēmimi Nobel. Ju dhemb kjo gjė?
Po pse duhet ta marr. Ka shumė shkrimtarė tė
shquar, qė nuk e kanė marrė kėtė ēmim. Ėshtė e ēuditshme, se nga shumė
shqiptarė kjo interpretohet sikur Kadareja, plasi tė marrė ēmimin
Nobel.
-Ju vjen keq qė nuk e keni marrė?
Jam mėsuar me kėtė gjė, tė them tė drejtėn.
Por nuk ėshtė ndonjė befasim i madh, ka shumė shkrimtar qė presin, nuk
jam vetėm unė.
-Si shpjegohet qė Nobeli si ēmim,
shpeshherė si ēmim shkon te figura fare minore nė raport me letėrsinė botėrore?
Nuk di si ta jap kėtė shpjegim. Ndoshta kėnaqėsia
pėr tė bėrė njėfarė befasimi. Ndoshta ėshtė njė kėnaqėsi e fshehtė.
-A ka ndonjė pėrzgjedhje politike nė ēmimin
Nobel?
Kėshtu ėshtė thėnė, por nuk e besoj. Dikur
thuhej se e kanė nė dorė amerikanėt, doli qė se paskan dhe aq shumė nė
dorė ata. Dikur thuhej se e kishin nė dorė hebrenjtė, por as ata nuk doli.
Pra ēfarė nuk thuhet. Qė ka pasur njė prirje disa herė tė majtė, ka
pasur, por ka pasur edhe prirje tė djathta.
-Ju keni thėnė vazhdimisht, se shpeshherė
shqiptarėt e tejkalojnė masėn duke e sharė Shqipėrinė. I qėndroni ende
kėsaj ideje?
I qėndroj. Kjo ėshtė njė cilėsi e mirė nė pėrgjithėsi,
por kur ėshtė me masė. Sensi i vet kritikės, ėshtė gjithnjė shumė
pozitiv dhe i shėndetshėm pėr njė popull. Por kur kapėrcehet, ėshtė njė
rinim i verbėr dhe nuk nderon askėnd dhe thonė, ah ēfarė populli pa
dinjitet.
-Pas rreth 19 vjetėsh nga ikja juaj nga
Shqipėria, sa mendoni se shoqėria shqiptare, ka evoluuar dhe ka ecur sipas pėrfytyrimit
tuaj tė 19 viteve mė parė?
Unė mendoj se nuk ka ecur aq sa pritej. Janė 20
vjet gati, epoka e quajtur e tranzicionit, ja kalon Mbretėrisė sė Zogut. Kėtu
duhet bėrė krahasimi.
-Ju mendoni se ritmi i zhvillimit tė Mbretėrisė
ishte mė i madh?
Mė i madh ishte. Nė atė izolim qė kishte Shqipėria,
nė atė mosnjohje nė kohėn e Zogut, nė atė vogėlsi qė kishte, po. Njė
nga shenjat e vetė nėnēmimit tonė, shikoni popullsinė. Kur ne kemi mbetur
3 milionė dhe mezi e bėjmė 3 milionė e gjysmė dhe nuk kujtohet njeri tė
thotė, nuk ėshtė e vėrtetė, ėshtė 4 milionė e gjysmė Shqipėria. Asnjė
nuk e thotė, kam pyetur edhe njė ministėr dhe mė ka thėnė, turp ta them,
por para tre javėsh e mora vesh se jemi mbi 4 milionė. Qė kėtu fillon
autoposhtėrimi i njė populli. Trupi i njė populli lot njė rol shumė tė
madh nė peshėn qė tė jep tjetri. 4 milionė e gjysmė, janė sė paku 7-8
shtete serioze nė Evropė. Nuk e di pse e kemi kėtė mani. Nuk duam ti
japim vetes asgjė tė mirė. Nuk duam tė miratojmė diēka tė mirė. Se
rritja e shtatit, ėshtė njė gjė e mirė.
-Ju thoni se ritmi i kėtyre 20 viteve nuk
i ėshtė pėrgjigjur ritmeve qė Shqipėria ka pasur nė vitet 1924-39?
Ky ėshtė mendimi im. Ne kemi shumė ndihmė sot,
qė nuk e kemi pasur nė ato vite. Ka njė mendim ende historia se ka thėnė
fjalėn, apo bilancin e saj pėr Zogun, kam frikė se sundon negativiteti, por
pa tė drejtė.
-Ka pasur njė tentativė tė qeverisė
shqiptare, pėr tė kthyer nė atdhe eshtrat e mbretit Zog dhe kėrkesėn pėr
eshtrat e Nėnė Terezės, por ėshtė refuzuar nė mėnyrė sistematike nga
India. Si e gjykoni kėtė mendim?
Pėr tė dy, mua mė duket e arsyeshme kėrkesa. Pėr
mbretin Zog nuk ka asnjė problem, sepse ai vet e ka dashur kėtė gjė. Nga
ana njerėzore, ėshtė mbreti qė ka lėnė gjurmė mė tepėr nė historinė
Shqiptare. Unė jam qė pranisė mbretėrore nė Shqipėri, ti jepet vendi
normal qė i takon, tjetėr gjė nga vlerėsimet se njerėzit i ndajnė vetė.
Por ama mbretėresha Geraldinė, Mbreti Zog, Mbretėresha tjetėr Suzanė, tė
gjitha duhet tė kenė shenjat e tyre nė Shqipėri. Sepse me kėtė jo pėr
tu mburrur mė, tregon qė jemi shtet edhe ne dhe se i afrohemi
normalitetit. Sepse na quajnė shtet barinjsh, qė nuk kemi pasur asgjė. Pa
pikė turpi thonė ndonjėherė tė huajt racistė, njė italianė mė
kujtohet tha: Shumė Skėnderbe keni kėtu. Ku keni parė tjetėr i thashė unė,
vetėm nė Tiranė. Nė Itali mund tė ketė shumė statuja, mbushur nga tė
gjitha anėt, nė Shqipėri, njė statujė i dukej shumė. Sepse nė Shqipėri
e konsideronte njė vend barinjsh. Prandaj prania mbretėrore, ėshtė e
nevojshme. Ėshtė njė kujtim. Lidhur me eshtrat e Nėnė Terezės, skanė
pse tė bėhen nervozė qė i kėrkuam. Bota me zor e mori vesh qė ėshtė
shqiptare. Ska pse tė mos na duhet ne se ėshtė shqiptare. Diēka pėrfitojnė
tė gjithė nga kjo, nga ana humane njėherė, njė buzėqeshje mė tepėr, njė
sajdisje mė tepėr. Ētė keqe ka. Pse duhet tė jemi kaq mohues neve. Pse
duhet tia japin ne, ose tė na dhimbset kaq shumė India. Tjetėr punė, e
bėri qeveria e bėri pėr tė mburrur veten apo pėr tė hequr vėmendjen e
tjera apo jo. Kjo ėshtė tjetėr bisedė. Nė kėtė ska asgjė tė keqe.
Le Courier du Kosovo
La Macédoine et le
Kosovo établissent des relations diplomatiques
De notre correspondant ą Prishtina/Pritina
Sur la Toile :
Mise en ligne : lundi 19 octobre 2009
Le ministre des Affaires étrangčres du Kosovo, Skender Hyseni, et son
homologue macédonien Antonio Milooski ont signé samedi un protocole sur
létablissement de relations diplomatiques entre les deux pays. Le Kosovo
et la Macédoine avaient précédemment conclu un accord sur la définition
de leur frontičre, ce qui provoque la colčre de Belgrade.
Par Belgzim Kamberi
- Le
poste frontičre de Blace
« La République du Kosovo et la République de Macédoine ont décidé
détablir des relations diplomatiques au niveau des ambassadeurs, dčs la
date de la signature de cet acte », ą fait savoir dimanche le ministčre
des Affaires étrangčres du Kosovo par un communiqué de presse.
Cette décision ą immédiatement suivi laccord de démarcation de la
frontičre, conclu la veille par les gouvernements du Kosovo et de Macédoine.
Les Premiers ministres Hashim Thaēi et Nikola Gruevski ont salué cet
accord sur la démarcation de la frontičre, juste avant sa ratification par
les parlements des deux pays.
« Cet accord servira le renforcement de notre collaboration et de
la stabilité régionale, il accélčre le chemin du Kosovo dans le
processus dintégration euro-atlantique », a affirmé Hashim Thaēi.
Quant ą Nikola Gruevski, il a assuré que « la Macédoine ne perdait
aucun millimčtre carré de son territoire », répondant ainsi aux
critiques de lopposition social-démocrate macédonienne pour laquelle
laccord de démarcation constituerait un changement de frontičre.
Alors que les représentants de la communauté internationale ont salué
les accords bilatéraux, Belgrade na pas tardé ą réagir en qualifiant
laccord dinsensé. « Je pense quil est absolument sans valeur
car, un jour ou lautre, la Macédoine devra négocier cette question avec
la République de Serbie. Je pense que la démarcation, et toute autre
signature daccord officiel sur les questions frontaličres ne peuvent que
détériorer les relations entre la Macédoine et la Serbie », a déclaré
Oliver Ivanović, secrétaire dEtat du Ministčre serbe pour le
Kosovo, ą la télévision B92.
Un premier accord pour la démarcation de la frontičre entre la Macédoine
et le Kosovo avait été signé en 2001 entre Skopje et B
http://www.kohajone.com/html/artikull_47378.html
Meta: Marreveshja mes Kosoves dhe Maqedonise, paqe per rajonin
E Hene, 19 Tetor 2009
Fatjona Mejdini
Tirana zyrtare pershendeti dje vendosjen e marredhenieve diplomatike mes
Kosoves dhe Maqedonise, duke e cilesuar kete akt, si nje mesazh te
rendesishem paqeje per te gjithe rajonin tone. Zevendeskryeministri,
njekohesisht Ministri i Jashtem, Ilir Meta, nepermjet nje bisede telefonike,
gjeti rastin te uronte homologun e tij kosovar, Skender Hyseni per kete
arritje te madhe diplomatike e cila sjell me shume siguri dhe paqe ne te
gjithe rajonin. Me heret, kreu i diplomacise, Ilir Meta, interesit te
medieve ne lidhje me kete marreveshje, ju pergjigj se ajo eshte nje tregues
mirekuptimi midis dy vendeve dhe nje sinjal per stabilitetin afatgjate te
rajonit. "Ne e pershendesim fuqimisht kete marreveshje midis Kosove dhe
Maqedonise. Padyshim eshte nje marreveshje ne interes te dyanshem dhe akoma
me teper ne interes te Kosoves, si nje shtet i ri qe po afirmohet gjithnje e
me shume ne rajon dhe ne arenen nderkombetare", theksoi Meta gjate nje
konference per shtyp. Dy dite me pare, Ministri i Jashtem i Kosoves, Skender
Hyseni, dhe homologu i tij i Maqedonise, Antonio Milloshoski, nenshkruan
aktin e vendosjes se marredhenieve diplomatike ndermjet dy vendeve. Ne kete
marreveshje te rendesishme, theksohet fakti se pervec perfitimeve reciproke
qe kane Kosova dhe Maqedonia, ajo do t'i sherbej edhe zhvillimit te
bashkepunimit dhe mirekuptimit te ndersjelle dhe interesave te paqes dhe te
sigurise ne rajon. Me nenshkrimin e saj, i hapet rruga themelimit te
marredhenieve diplomatike ne nivel ambasadoresh mes dy vendeve me te reja ne
rajon. Vendosja e marredhenieve diplomatike mes dy vendeve, erdhi pas
ratifikimit nga parlamentet e Kosoves dhe te Maqedonise se marreveshjes per
shenimin fizik te kufirit mes dy shteteve. Ndarja perfundimtare e kufirit i
hapi rrugen edhe vendosjes se marredhenieve diplomatike, te cilat mbaheshin
peng nga mos konsensusi per sa i perket vijes kufitare qe do te ndante dy
vendet.
Qeveria e cilesoi historike marreveshjen per ndarjen e kufijve
Qeveria shqiptare pershendeti dy dite me pare marreveshjen e shenimit fizik
te kufirit mes Maqedonise dhe Kosoves. Zedhenesja e qeverise, Majlinda Bregu,
nepermjet nje deklarate per shtyp, theksoi se kjo marreveshje i hapte driten
jeshile stabilitetit te metejshem ne rajon. "Qeveria e shikon kete
marreveshje si nje akt historik ne marredheniet midis dy vendeve mike ne
rajon dhe si nje kontribut shume te rendesishem per konsolidimin e paqes,
stabilitetit dhe bashkepunimit rajonal", theksoi Bregu ne emer te
qeverise. Ndarja perfundimtare e kufijve u pershendet edhe nga ministria e
Jashtme.
http://www.gazeta55.net/index.php?kat=aktualitet&artikulli=9020
19-10-2009 / Gazeta 55
Shtetet e Bashkuara tė Amerikės mirėpresin ngrohtėsisht
vendosjen e marrėdhėnieve diplomatike mes Republikės sė Kosovės dhe
Republikės sė Maqedonisė si dhe pėrfundimin e suksesshėm tė
demarkacionit nė kufirin e pėrbashkėt, deklaroi zėdhėnėsi i
Departmentit amerikan tė Shtetit, Ian Kelly, njoftoi Radio Televizioni i
Kosovė. Ne pėrgėzojmė drejtuesit e tė dy vendeve pėr vendosmėrinė
pėr ndėrmarrjen e njė hapi tė rėndėsishėm drejt integrimit
euroatlantik duke vendosur marrėdhėnie tė mira fqinjėsie dhe duke
forcuar stabilitetin rajonal. Ne gjithashtu pėrgėzojmė Zyrėn Civile Ndėrkombėtare
pėr rolin e saj ndėrmjetėsues nė pėrfundimin e demarkacionit tė
kufirit, njė element ky i rėndėsishėm i Planit Ahtisaari, thuhet nė
deklaratėn e qeverisė amerikane.
elgrade, ce qui avait provoqué de fortes réactions au Kosovo. La démarcation
de la frontičre entre la Macédoine et le Kosovo était une condition de
Skopje pour établir des relations diplomatiques avec Pristina.
19-10-2009 / Gazeta 55
Qeveria
shqiptare pėrshėndeti sot vendosjen e marrėdhėnieve diplomatike midis
Republikės sė Kosovės dhe Republikės sė Maqedonisė. Nė njė deklaratė
pėr shtyp, Zėdhėnėsja e Qeverisė, Majlinda Bregu, thekson se "vendosja
e marrėdhėnieve diplomatike mes Kosovės dhe Maqedonisė ėshtė njė akt
historik nė marrėdhėniet dhe bashkėpunimin e ngushtė midis dy vendeve.
Vendosja e marrėdhėnieve diplomatike mes kėtyre dy vendeve ėshtė njė
kontribut shumė i rėndėsishėm pėr bashkėpunimin rajonal dhe procesin e
integrimit Euroatlantik", thuhet nė deklaratėn e znj. Bregu. Dy ditė mė
parė, Republika e Kosovės dhe Republika e Maqedonisė nėnshkruan marrėveshjen
pėr pėrcaktimin e kufirit midis dy vendeve. Qeveria shqiptare pėrshėndeti
kėtė marrėveshje, duke e cilėsuar atė "njė kontribut shumė tė rėndėsishėm
pėr konsolidimin e paqes, stabilitetit dhe bashkėpunimit rajonal.
http://www.shekulli.com.al/2009/10/19/parlamenti-i-maqedonise-ratifikoi-marreveshjen-e-kufirit.html
Tirana zyrtare: Marrėveshja Kosovė- Maqedoni, hap historik
Shekulli Online
| 19/10/2009 |
TIRANĖ- Qeveria shqiptare ka pėrshėndetur sot vendosjen e marrėdhėnieve
diplomatike midis Republikės sė Kosovės dhe Republikės sė Maqedonisė,
duke e cilėsuar kėtė njė hap historik.
Nė njė deklaratė pėr shtyp, Zėdhėnėsja e Qeverisė, Majlinda Bregu,
thekson se "vendosja e marrėdhėnieve diplomatike mes Kosovės dhe
Maqedonisė ėshtė njė akt historik nė marrėdhėniet dhe bashkėpunimin
e ngushtė midis dy vendeve".
"Vendosja e marrėdhėnieve diplomatike mes kėtyre dy vendeve ėshtė
njė kontribut shumė i rėndėsishėm pėr bashkėpunimin rajonal dhe
procesin e integrimit Euroatlantik", tha ajo.
Dy ditė mė parė, Republika e Kosovės dhe Republika e Maqedonisė nėnshkruan
marrėveshjen pėr pėrcaktimin e kufirit midis dy vendeve. Qeveria
shqiptare pėrshėndeti kėtė marrėveshje, duke e cilėsuar atė "njė
kontribut shumė tė rėndėsishėm pėr konsolidimin e paqes,
stabilitetit dhe bashkėpunimit rajonal".
Kosova dhe Maqedonia vendosin marrėdhėnie diplomatike
PRISHTINE - Ministri i Punёve tё Jashtme tė Kosovės,
Skender Hyseni dhe homologu i tij maqedonas, Antonio Miloshoski, kanё
nёnshkruar mbrėmjen e sė shtunės aktin e vendosjes sё marrёdhёnieve
diplomatike nё mes tё Republikёs sё Kosovёs
dhe Republikёs sё Maqedonisё.
"Tё bindur se vendosja e marrёdhёnieve diplomatike
nё mes tё dy vendeve tona do t'i shёrbejė zhvillimit tё
bashkёpunimit dhe tё mirёkuptimit tё ndёrjsellё
si dhe interesave tё paqes dhe tё sigurisё nё
rajon" - thuhet nё kёtё marrёveshje -
Republika e Kosovёs dhe Republika e Maqedonisё kanё
vendosur tё themelojnё marrёdhёniet diplomatike nё
nivel ambasadorёsh, qё nga data e nёnshkrimit tё kёtij
akti.
Tё dy vendet do tё ndёrmarrin hapat e nevojshёm qё
nё kohёn e duhur tё hapin ambasadat e tyre dhe tė
akreditojnё ambasadorёt.
******
Parlamenti i Maqedonisė ratifikoi marrėveshjen e kufirit
Parlamenti i Maqedonisė e ratifikoi marrėveshjen pėr demarkacionin e
kufirit mes Kosovės e Maqedonisė, tė miratuar mbrėmė nga qeveritė nė
Prishtinė dhe Shkup.
Pėr ratifikimin e saj, pas njė debati tė gjerė tė pėrcjell me
replika tė shumta, votuan gjithsejtė 83 ligjvėnės, 72 pro dhe 11 kundėr.
Kundėrshtimet e vetme kanė ardhur nga deputetėt e partive opozitare
maqedonase, tė cilat shprehin dyshimet se Qeveria dhe partitė nė
pushtet, kanė hequr dorė nga disa pjesė tė territorit tė Maqedonisė.
"Ne nuk kemi asnjė dokument qė heq dyshimet tona pėr ndryshimin
e kufijve tė Maqedonisė, prandaj mendojmė se ėshtė dhunuar Kushtetuta",
theksuan nga opozita
"Lidhja Socialdemokrate nuk ėshtė kundėr mbylljes sė kėsaj
ēėshtjeje me Kosovėn, por ėshtė kundėr mėnyrės se si mbyllet kjo
ēėshtje ", tha Andrej Petrov, nga Lidhja Socialdemokrate.
Ndėrkaq, udhėheqėsit shtetėror tė dy vendeve theksuan se kjo marrėveshje
ėshtė tepėr e rėndėsishme pėr paqen dhe stabilitetin e rajonit.
"Kjo marrėveshje ėshtė nė shėrbim tė thellimit tė bashkėpunimit
dhe stabilitetit rajonal dhe e shpejton rrugėn e Kosovės nė procesin e
integrimeve euro-atlantike", theksoi kryeministri i Kosovės, Hashim
Thaēi.
Kryeministri Nikolla Gruevski ka theksuar se Maqedonia nuk humb asnjė
milimetėr tokė nga territori i saj me demarkacionin e kufirit me Kosovėn.
"Nuk ka asnjė arsye pėr asnjė lloj frike nga Marrėveshja e
demarkacionit tė kufirit me Kosovėn. Maqedonia nuk humbė asnjė milimetėr
nga territori. Asnjėherė dhe me asnjė lloj ēmimi do tė nėnshkruanim
diēka qė do tė humbnim njė milimetėr, e jo mė diēka mė shumė nga
territori i Maqedonisė", ka theksuar kryeministri Nikolla Gruevski,
duke reaguar ndaj dyshimeve tė shprehura nga opozita se nuk bėhet fjalė
pėr demarkacion, por pėr ndryshime tė kufirit midis Maqedonisė dhe
Kosovės.
Marrėveshja ėshtė pėrkrahur edhe nga bashkėsia ndėrkombėtare.
Shtetet e Bashkuara tė Amerikės dhe Bashkimi Evropian kanė pėrgėzuar
Kosovėn dhe Maqedoninė pėr arritjen e marrėveshjes pėr demarkacionin
e kufirit mes dy vendeve.
Edhe Prishtina, edhe Shkupi, kanė deklaruar se pas marrėveshjes,
pritet qė tė vendosen sė shpejti marrėdhėniet diplomatike ndėrmjet
dy vendeve. /INA/
Meta pėrgėnjeshtron Topallin: Ratifikimi i Paktit Ujor u shty
Shekulli Online
| 19/10/2009 |
TIRANĖ - Ilir Meta ka pranuar sot se Kuvendi ka shtyrė ratifikimin e
marrėveshjes detare me Greqinė, ndryshe nga ē'deklaroi zyrtarisht
Kuvendi i Shqipėrisė, i cili shmangu deklaraten per shtyrjen duke
rishtypur nje kalendar te ri, nga i cili ratifikimi ishte hequr ne heshtje.
Sipas Metės, pakti u shty pėr ta bėrė sa mė transparente atė.
"Ēėshtja ka qenė nė rendin e ditės sė Kuvendit. Shtyrja e
ratifikimit ėshtė bėrė pėr tu dhėnė kohė tė gjithėve qė tė jenė
tė bindur dhe tė bėrit sa mė tepėr transparent tė procesit", u
shpreh sot Ministri i Jashtėm.
Meta mė tej, tha se "janė tė ftuar tė gjitha palėt tė vijnė nė
Ministrinė e Jashtme dhe tė ballafaqojnė mendimet dhe matjet e tyre
duke garantuar edhe njėherė se marrėveshja e detit me Greqinė ka qenė
e domosdoshme dhe nuk i ka falur Greqisė asnjė milimetėr hapėsirė
detare".
Kuvendi reagoi pas shkrimit nė gazetėn 'Shekulli', ku u botuan dy
kalendare dhe prej te cileve dilte se ratifikimi i marrėveshjes i
planifikuar per 19 tetor u hoq nga kalendari.
Para ketij botimi Kuvendi kishte heshtur, dhe ne disa deklarime la te
kuptohej se nuk ishte planifikuar ne 19 tetor ratifikimi, por kjo ishte
sajese e mediave.
Pas botimit te kalendareve, Kuvendi ndryshoi qendrim dhe tha se pika e
ratifikimit u hoq, "sepse 19 tetori binte dite e hene dhe nuk ka mė
seanca parlamentare ditėve tė hėna" (!). Por ne Kalendarin e ri ne
fakt, nuk ishte me pika e ratifikimit, as te hene, as te enjte e as ne
ndonje dite tjeter.
Pas kesaj kakofonie te shkaktuar nga perpjekja e Kuvendit per te
shmangur nje deklarate zyrtare per shtyrjen e ratifikimit, vjen deklarata
e Metes, i cili pranon se mareveshja eshte shtyre zyrtarisht nga Kuvendi.
*******************
Kulisat e marrėveshjes detare me Greqinė
Deputeti socialist Erjon Braēe analizon marrėveshjen e qeverisė pėr
t'i falur territorin shqiptar Greqisė. "Familja nė pushtet po shet
kufijtė e Shqipėrisė, por do tė pėrballet me shqiptarėt".
Siē edhe jeni vėnė nė dijeni, Kuvendi ka shtyrė miratimin e
marrėveshjes sė shumėdebatuar pėr delimitimin e kufirit ujor mes Shqipėrisė
dhe Greqisė. Si i zgjedhur i popullit a jeni njohur me pėrmbajtjen e saj
dhe si do ta vlerėsonit ndarjen qė i bėn ajo kufijve detarė mes dy
vendeve?
-Pėrmendėt Kuvendin, marrėveshjen, cilėsuat "tė zgjedhurin nga
populli" si element vendimmarrės dhe kėrkoni njė vlerėsim. Po e bėj!
"Kuvendi", qė nė Shqipėri ėshtė "biznesi personal"
i kanakares Jozefinė ėshtė nė kaos total! Nuk funksionon, as mbi
rregulla detyruese, as mbi ligj sovran!
Funksionon sipas "qejfit" tė zonjės Jozefinė. Ky ėshtė
standardi, "qejfi" nė moshėn e saj arliset duke kujtuar cakun
biologjik e del mbi ēdo gjė, aq sa askush, normal, nuk gjen kund
procedurė e arsye demokratike si fill veprues nė institucionin ligjbėrės
nė vend! Me "qejfin", Jozefina kalėron rregull, ligj e
institucion. Dhe kėnaqet!
Sipas rregullores, duhet qė Kuvendi tė funksionojė e tė mblidhet nė
bazė tė njė kalendari tre - javor. Ai ėshtė votuar e nė tė thuhet qė
marrėveshja duhet votuar mė 19 Tetor. Por ėshtė festė, me njė fjalė
"pushim" - siē zhargoni banal i njė administrate tė tėrė e
shquan. Ēdo rishtypje e kalendarit nuk e bėn atė tė ligjshėm!!
Po sipas rregullores, Kuvendi pėr tė funksionuar nė pėrmbushje tė
detyrės sė tij kushtetuese, mblidhet nė seanca plenare tri herė nė
javė. Por, kriza politike qė po zhbėn Kuvendin ka pėrkėdhelur "qejfin"
e zonjės Jozefinė, i cili ėshtė arsye e mjaftueshme qė ajo - sipas
"qejfit" - tė urdhėrojė njė ditė punė nė javė!
Duke limituar nė ekstrem funksionet e Kuvendit, por dhe aksesin e njerėzve
nė vendimmarrjen e tij. Pra, punohet vetėm tė enjte, ėshtė 22 tetor!
Nė fund, pėr fundjavė, dikush pa titull ka bėrė me dije se njė
kalendar i ri punė po del nė dritė, nė ditėpunėt e tij marrėveshja
nuk ėshtė gjėkundi (ky ėshtė i vetmi ndryshim nė rishtypje)! Por,
nuk ėshtė terhequr. Ky do tė ishte lajmi qė tė gjithė presin. Ėshtė
shtyrė prej kaosit.
Kaq nga pikpamja formale. Nė thelb, unė nuk jam njohur nga Kuvendi me
marrėveshjen. Nė Kuvend ėshtė depozituar njė dhjetė faqesh, nė tė
cilin ndodhet njė projektligj, pėrmes sė cilit ratifikohet marrėveshja.
Marrėveshja ėshtė disa faqe. Vetėm me kaq quhet i informuar Kuvendi!
Asnjė dokument shoqėrues, informues, jo mė pastaj njė relacion qė tė
spjegojė rrugėn e shkurtėr tė negocimit tė kėsaj marrėveshjeje. Mbi
tė gjitha, asnjė hartė administrative tė territorit, pėrfshirė nė
marrėveshje. Ju siguroj, se vetėm nga kaq, as kryetarka Jozefinė dhe
secili nga 74 deputetėt qė militojnė me tė, nuk kuptojnė gjė! Edhe tė
zanatit qofshin.
Tamam pėr kėtė, ligjvėnėsi ka hartuar njė sėrė rregullash tė
shtrira nė kohė e me pėrmbajtje, qė bėjnė tė gjerė, pėrfshirės,
demokratik, procesin ligjbėrės si dhe dėgjues, ekspertues, kontrollues,
vendimmarrės Kuvendin! Por, rregulla tė tilla janė zhbėrė.
Kjo ėshtė arsyeja qė Kuvendi ka "diskutuar" marrėveshjen vetėm
20 minuta! Ne vetėm njė komision, formalisht, por fshehtas! Unė
disponoj relacionin e asaj mbledhjeje dhe kjo konfirmohet botėrisht! Nuk
ėshtė mbledhur Komisioni i Sigurisė Kombėtare pėr t'u njohur e pėr tė
diskutuar mbi tė, nisur nga sfera tejet strategjike qė mbulon.
Nuk ėshtė mbledhur Komisioni i Ekonomisė pėr t'u njohur me interesat
ekonomike qė pėrfitojmė apo nga tė cilat heqim dorė nė tė. Nuk ėshtė
mbledhur Komisioni i Industrisė pėr tė njohur nė detaje marrėveshjen
e analizuar me qetėsi pėrmbajtjen e saj nė raport me njė sėrė
zhvillimesh ekonomike e industriale tė lajmėruara si projekte nė
territorin me tė cilin lidhet kjo marrėveshje.
Nuk ėshtė zhvilluar asnjė seancė debati profesional. Nuk ėshtė
zhvilluar asnjė seancė dėgjimore me grupe interesi, kur shqetesimi ka
qenė shumė i madh. Nė fund tė fundit kjo qė pėrshkrova tregon qartė
katandisjen, nė njė kasolle banale tė Kuvendit tė Republikės, ku
FAMILJA nė pushtet jashtėnxjerr, pshur i thonė nga anėt tona, nė formė
projekt - aktesh, dokumenta ku materializohen interesat e saj tė
paligjshme deri antikombėtare!
Pra, njohja ime me marrėveshjen ka qenė si qytetar shqiptar. Vjen prej
medias, Gazetes Shqiptare sė pari, juve dhe veēanėrisht njė qytetari tė
pėrgjegjshėm, profesionisti serioz Dr. Myslim Pashaj!
Pra, transparenca si detyrim themelor demokratik, i refuzuar nga Familja,
prej saj dhe nga Kuvendi ėshtė plotėsuar thjesht prej shpirtit tė lirė,
pėrgjegjėsisė, ndershmėrisė sė njė pjese te medias dhe zotit Pashaj!
Nga kjo njohje, e cila ka qenė e thellė, nė gjykimin tim, marrėveshja
ėshtė skandaloze!
Drejtoresha juridike nė Ministrinė e Jashtme, gjatė mbrojtjes qė
i bėrri marrėveshjes nė Komisionin e Ligjeve deklaroi, se kjo ministri
nuk kishte njė hartė tė sajėn pėr ndarjen e kufirit ujor mes dy
vendeve. Sa seriozitet tregon njė fakt i tillė kur dihet qė Ministria e
Jashtme ishte njė nga aktorėt kryesorė nė arritjen e kėsaj marrėveshjeje?
-Ky ėshtė njėri nga elementet seriozė tė kėtij skandali. Hartė nuk
ka as tani, pas disa pėrpjekjeve pėr transparencė tė "zv
ministrave" Meta, Imami! Konfirmon faktin se nė Kuvend nuk ėshtė
depozituar asnjė instrument qė tė spjegojė konkretisht, nė detaje,
marrėveshjen dhe efektet e saj mbi kufijtė e Shqipėrisė! Qė kjo ndodh
nė Kuvend do tė thotė se njė hartė e tillė nuk egziston. Ky ėshtė
krim! Nėse fshihet atėherė po fshehin njė krim! Nė fakt edhe mė gjerė
se kaq!
Deri tani, nuk ka asnjė dokument qė tė na tregojė nisjen, ecurinė,
konkluzionet e arritura nė negociata, ekipet negociuese, veēmas atė
shqiptar, protokollet e mbledhjeve qė materializojnė negociatat, qėndrimin
e tanėve nė negociata.
Mė shumė, dokumentat tona, tė palės shqiptare, synimet qėllimet,
stategjinė, me tė cilat jemi paraqitur nė kėto negociata! Mbledhjet e
Qeverisė sė Sali Berishės, ku janė miratuar kėto dokumenta, nė pėrcaktim
tė qartė tė "kufijve" nė negociata pėrtej tė cilave asnjė
zyrtar shqiptar nuk mund tė vepronte.
Nuk ka! Ndaj, kemi pėrfunduar ketu! Dimė qė kėtė proces e ka pėrmbyllur
ministri i Jashtėm i periudhės, Lulzim Basha. I njėjti problematik. I
tillė prej cektėsisė qė i qesh, mungesės sė njohjes, mungesės sė
punės e profesionalizmit! Por dhe pėr shkak tė interesave tė FAMILJES
qė pėrfaqėson. Tani shqiptarėt e njohin.
Por ajo qė tė revolton, ka tė bėjė me faktin se edhe pse ka njė kėrkesė
kombėtare pėr transparencė, kjo rracė nuk lėviz asfare tė pėrmbushė
kėtė nevojė! "Nuk kemi lėshuar asnjė milimetėr territor" -
kaq thotė Sali Berisha! Papagajtė Meta, Imami, por dhe Feriti i lashtė-i
ngritur nė detyrė tashmė, Kristaqi i sertė - i graduar Gjeneral, kėtė
perserisin! Pa asnjė provė! Pa asnjė hartė!
E kur i kujton pėr tė, papagalli Ferit thotė: nuk ua japim tė gjithėve!
Hartėn e kufijve tė vendit tim e vendit tėnd. Ejjjjj! Gjenerali i zėnė
rob, nxiton tė korrigjojė: mes hartės e koordinatave ne zgjodhėm tė
kemi koordinatat! Pra, jo hartėn. Kulmi!!
Specialistė tė fushės kanė kundėrshtuar kėtė marrėveshje
duke argumentuar se ajo favorizon palėn greke, duke i falur asaj njė sipėrfaqe
tė konsiderueshme ujore. A jeni njohur me argumentat qė parashtrojnė
ata dhe a pajtoheni me pėrfundimet e tyre?
-Pa diskutim qė jam i njohur, deri nė detaje. Ato janė profesionale dhe
dėshmojnė fakte shumė tė rėnda. Refuzim tė interesave tona, shkelje
tė ligjeve tona, shkelje tė Kushtetutės sė Republikės, shkelje tė
konventave ndėrkombėtare nė fuqi!
Unė nuk dua tė flas pėr favoret qė i shkojnė dikujt. Ajo qė ka shqetėsuar
gjithkėnd tė interesuar, ka tė bėjė me dėmin qė i shkaktohet Shqipėrisė,
atdheut tonė tė pėrbashkėt.
Detajet qė e dėshmojnė kėtė janė tė shumta, tashmė falė medias
shumė tė njohura!
Unė do t'i pėrmblidhja nė njė: Janė ndryshuar kufijtė e Shqipėrisė,
pėrmes njė akti thellėsisht tė errėt e jotransparent, duke cenuar rėndė
sovranitetin e vendit. Tė gjitha teknikalitetet tė sjellin kėtu!
Marrėveshja percakton njė kufi tė ri detar pėr Shqipėrinė, duke i dhėnė
Shqipėrisė tė drejta mbi platformėn kontinentale e nėntokėn nė anėn
tonė tė kufirit, e cila pa diskutim qė ėshtė mė pak se ajo qė kemi,
pra nė dėm tė interesave tona kombėtare!
FAMILJA nė pushtet, ajo na pėrfaqėson si shtet palė edhe nė kėtė
rast, po i cakton shqiptarėve njė kufi tė ri, pėrmes sė cilit i
detyron tė heqin dorė nga njė sėrė interesash kombėtare nė jug tė
vendit, nga gjiri historik i Sarandės, nė detin Jon deri nė ngushticėn
strategjike tė Otrantos, duke cenuar rėndė sovranitetin e vendit e duke
na kthyer, pse jo nė njė faktor pa rėndėsi nė kėtė anė tė botės,
ku na vendosi Zoti!
Kjo po ndodh e kjo duhet ndaluar. Janė kėto argumenta qė kanė detyruar
tė gjithė "avokatėt civile" tė FAMILJES tė mos sqarojnė
asgjė, por tė sulmojnė egėr tė gjitha faktet dhe tė gjithė ata qė
i sjellin me profesionalizėm si dėshmi pėr cenim tė kufijve e
sovranitetit! Kjo, nuk ėshtė transparencė, por thjesht pėrpjekje pėr
"PR" nė kushtet kur njė shumicė dėrrmuese shqiptarėsh i
akuzon pėr shitje!
Mendoni se pas kėsaj marrėveshjeje qėndrojnė edhe interesat
ekonomike qė mund tė vijnė nga shfrytėzimi i hapėsirės ujore dhe
asaj nėnujore?
-Ėshtė njė hipotezė pėr tė cilėn po mblidhet informacion, po
analizohet pėr ta provuar! Por ajo qė tashmė ėshtė e qartė ka tė bėjė
me faktin se duke u tkurrur nė kufijtė tanė detarė, nė gjirin e
Sarandės, nė detin Jon, nė ngushticėn e Otrantos, kemi hequr dorė nga
njė sėrė interesash ekonomikė nė kėtė rajon tė pėrshkuar nga njė
sėrė hapėsirash e korridoresh po ekonomike! Shikoni, marrėveshja ėshtė
ndėrtuar mbi njė sėrė vijėzash bazė dhe vijės sė mesme tė
barazlaguar nga to.Vija bazė ėshtė jetike.
Nga ajo nisin tė gjitha pėrcaktimet dhe tė drejtat e ushtrueshme, duke
nisur nga "ujėrat e brendshme" - zona midis vijės bazė e
bregut; "zona territoriale" - zona deri 12 milje detare pas vijės
bazė; (mbi to shteti ka sovranitet tė plotė) "zona e vijimėsisė"
- zona deri 24 milje detare pas vijės bazė; "zona ekonomike" -
zona deri 200 milje detare pas vijės bazė; "platforma kontinentale"
- zona deri 200 milje detare nėn ujė pėrtej vijės bazė.
Pėrcaktimi i gabuar i vijės bazė pėr shkak tė pėrdorimit skandaloz
kundėr interesave tona tė konventave ndėrkombėtare, jo vetėm ka
tkurrur kufijtė tanė, pra ka sjelle gabimisht kufirin mė pranė nesh, nė
dėmin tonė, por dhe ka lėshuar njė sėrė interesash ekonomike.
Mė sipėr mė pyetėt pėr hartėn administrative, ajo do duhej tė
tregonte kufijtė e rinj. Por vetėm kaq nuk mjafton. Qeveria do tė duhej
tė na paraqiste dhe njė hartė tė interesave ekonomike nė kėtė rajon,
atyre qė po shfrytėzohen tani.
Por edhe tė interesave potenciale ekonomike, pėr shkak tė projekteve
tashmė tė formalizuar nė marrėveshje,tė tjera ndėrshtetėrore apo tė
grupeve tė mėdha tė biznesit qė kalojnė e do tė zhvillohen nė kėtė
rajon!
Dyshimet janė tė mėdha! Papagalli nė detyrė, Ferit, u mundua tė
largonte mendjen prej tyre, veēanėrisht prej atyre qė kanė tė bėjnė
me naftėn. por ja qė ka dėshmitarė e dėshmi qė kėto interesa kanė
qenė tė njohura prej dekadash, jo tani, e prej tyre me kėtė marrėveshje
po heqim dorė!
Nėse vėrtetohen edhe nė lėmin e interesave ekonomike - kombėtare janė
edhe ato, atėherė kemi tė bėjmė me njė krim tė dyfishtė! Marrėveshja
merr edhe natyrėn korruptive, e cila ėshtė shenja mė dalluese e
Qeverisė aktuale nėn ndikimin e interesave tė gjera tė FAMILJES! Nė
kundėrshtim me interesat e ēdo shqiptari!!
Ndėrkohė gjatė kėtyre ditėve kreu i Ministrisė sė Jashtme disa herė
ka dalė hapur nė mbrojtje tė kėsaj marrėveshjeje, pavarėsisht se mė
parė forca qė ai drejton e kishte kundėrshtuar, duke akuzuar PS-nė pėr
veprimeve qė nxisin urrejtjen konfliktin mes dy vendeve.... Madje, dhe pėr
mosnjohje tė marrėveshjes, duke i ftuar nė zyrėn e tij pėr t'u dhėnė
detaje..
-T'u them diēka: Njė njeri qė pėshtyn kurdo e ngado, patjetėr qė
lėpin! Ky ėshtė, e bėri! Nejse! Ai nuk e njeh fare marrėveshjen! Ai
nuk di asgjė pėr tė, thjesht ka dėgjuar nėpėr tė, duke e pasur
mendjen gjetkė - Ledian!
Pėr nj arsye tė qenėsishme: ai nuk lexon! Ėshtė i mbushur me
banalitetin e njė shqiptari tė rėndomtė, tė mbetur shumė pas nė kohė,
pėr shkak tė dijeve tė kufizuara por edhe pėr shkak tė harxhimit tė
ditės sė Perėndisė me aktivitete tė padenja pėr njė zyrtar tė
shtetit, interesash familjare, biologjike e politike, duke lėnė mėnjanė
detyrimin pėr t'u pėrshtatur me kohėn dhe dokumentat, parimet,
interesat qė zhvillohen bashkė me kohėn!
Por, mesa duket, "nėnteja" e Sali Berishės si "mbipeshė
e mishtė" nė Qeveri, nga roli i "topes sė artė" nė
"kandarin politik" qė i krijoi Familjes mundėsinė tė bėjė
Qeverinė, ka marrė pėrsipėr tė sulmojė, i paguar nga taksat tona,
opozitėn nė kėtė vend.
I qoftė e lehtė! Por, bashkimi nė kėtė marrėveshje antikushtetuese,
pėr interesa tė ulėta, banale do ta zhbėjė deri nė fund. I zhbėrė
ėshtė politikisht! Pantallonat e verdha e xhaketa gurkali, ashtu siē
linja e riaktivizuar Tiranė -Beograd me tė dhe Jeremiē si pasagjerė,
nuk e ribėjnė dot!
Nė njė moment kaq tė vėshtirė, opozita gjendet jashtė
Kuvendit. Ēfarė do tė bėjė ajo pėr tė mbrojtur interesat
teritoriale tė vendit?
Tashmė ėshtė publike. PSSH-ja ka formalizuar angazhimin e saj pėr ta
sulmuar marrėveshjen nė Gjykatėn Kushtetuese. Ēėshtja nuk ėshtė
politike, por thellėsisht kushtetuese. Madje, ėshtė vėshtirė tė
besohet si produkt i vendimmarrjes politike!
Mė shumė duket afėr vendimmarrjes sė paaftė deri korruptive, gjithnjė
tė diktuar nga nevoja dhe interesat e FAMILJES! Njė burrė me kurajė si
Berisha, tė vret, siē vrau nė Gėrdec, por edhe tė shet Atdheun, siē
nė kėtė rast!
Pikėrisht pėr kėtė, Gjykata ėshtė vendi mė legal pėr t'u gjykuar
si akt antikushtetues! Mesa duket, iniciativa e PS-sė do tė mbėshtetet
dhe nga faktore tė tjerė ineteresi.
Tė gjithė legjitimohemi, nė pėrmbushje tė detyrimit kushtetues - nė
kėrkesėn tonė pėr gjykimin e marrėveshjes nė Gjykatėn Kushtetuese,
nisur nga interesi kombėtar, si interes themelor i PS-sė, partive tona
edhe i opozitės si e tėrė! Paraqitja e kėrkesės nė Gjykatė e
detyron kėtė tė fundit tė bllokojė miratimin e kėsaj marrėveshjeje
nga Kuvendi i kanakares Jozefinė!
Ka shumė dyshime rreth lirisė kushtetuese tė Gjykatės, sidomos pėr kėtė
rast. Por, kjo ėshtė e vetmja mundėsi.
Natyrisht, ne i kėrkojmė pushtetit tė FAMILJES tė ndalė presionin mbi
Gjykatėn, i cili ka qenė permanent pėr ēėshtje tė tilla me ndjeshmėri
kaq tė madhe! Jemi nė kushtet kur sistemi ka rėnė ndaj kjo e bėn tė
forte dyshimin. Por kėsaj radhe FAMILJA ka e do tė ketė pėrballė njė
Shqipėri tė madhe!
Debatet nė Kuvend: Ku ėshtė harta?
Mė poshtė ėshtė njė pjesė e debatit nė mbledhjen e shqyrtimit tė
projektligjit "Pėr ratifikimin e marrėveshjes ndėrmjet Republikės
sė Shqipėrisė dhe Republikės sė Greqisė pėr delimitimin e zonave tė
tyre pėrkatėse tė shelfit kontinental dhe tė zonave tė tjera detare,
qė u pėrkasin nė bazė tė sė drejtės ndėrkombėtare".
Qeveria pėrfaqėsohej nga Ledia Hysi, drejtore Juridike nė Ministrinė e
Jashtme, zoti Valeri Veriga, specialist nė Drejtorinė Juridike nė
Ministrinė e Mbrojtjes, drejtoresha e Institutit Gjeografik tė Ushtrisė
dhe drejtoresha e Drejtorisė sė Marrėdhėnieve me Greqinė nė
Ministrinė e Punėve tė Jashtme.
Ndėrsa ata qė pyesin janė deputetėt e PD-sė, sepse opozita mungon nė
Parlament.
Paulina Hoti - Desha tė di, ky sistemi gjeodezik ėshtė i njėjtė pėr
Shqipėrinė dhe pėr Greqinė, duke iu referuar marrėveshjes, atėherė,
nėse ėshtė i njėjtė, pėrse nuk kemi njė hartė tė pėrbashkėt?
E kuptova qė nuk mund t'i bashkėngjitet konventės dhe marrėveshjes,
sepse dėrgohet nė OKB dhe nė vende tė tjera mund tė ndryshojė, por
ne flasim pėr njė marrėveshje midis Shqipėrisė dhe Greqisė dhe kemi
njė sistem tė pėrbashkėt.
Qoftė pėr miratimin mes tė dyja shteteve, palė tė kėsaj marrėveshjeje,
a nuk mund tė kemi njė hartė tė pėrbashkėt qė mund tė mos
depozitohet nė OKB, por tė paktėn ne tė miratojmė njė hartė sot.
Nesėr mund tė ndryshojė sistemi gjeodezik, mund tė ndryshojė edhe
harta.
Por, ne kemi njė hartė tė pėrbashkėt nė momentin qė
ndryshon sistemi gjeodezik, ndryshon edhe harta dhe do njė miratim tė
dytė, apo jo?
Ilir Rusmali - Falemnderit, zonja Hoti!
Tė pėrgjigjet zonja Zeka.
Miranda Zeka - Harta qė kemi pėrdorur ėshtė hartė e pėrbashkėt dhe
e miratuar nga tė dy palėt, ajo do tė jetė dhe nuk kemi pėrse tė pėrdorim
sisteme tė ndryshme. Kemi zgjedhur, pikėrisht, sistemin botėror qė tė
jetė i pėrbashkėt.
Viktor Gumi - Shqetėsimin e zonjės Paulina e shikoj nė kėtė kėndvėshtrim,
pavarėsisht se si ėshtė praktika ndėrkombėtare nė OKB depozitohet
apo jo harta, nė Kuvendin e Shqipėrisė njė dokument zyrtar me hartė
bashkėlidhur kėsaj marrėveshje duhet tė ekzistojė, pėrndryshe s'mund
tė miratosh koordinatė.
Ilir Rusmali - Siē na treguat librin, unė do t'ju lutesha tė na
tregonit hartėn, faqen e librit, e para.
E dyta, besoj se jemi tė gjithė dakord, neni qė bėn fjalė pėr
koordinata i referohet pikave preēize. Pika, e dini ju se ē'ėshtė, nuk
po e them unė. Nė qoftė se do tė marrim dhe do tė pėrdorim shkallė
zvogėlimi nė njė hartė dhe harta punon me shkallė zvogėlimi pika nuk
ėshtė mė pikė.
Pika nė hartė ėshtė njė kilometėr, do tė thotė nė qoftė se ne
duam saktėsinė e dokumentit na duhet koordinata, nė qoftė se duam tė
kemi pamje vizive na duhet harta. Harta nuk mund tė jetė kurrė mė shumė
e rėndėsishme sesa koordinata dhe harta nuk e zėvendėson dot koordinatėn.
Pėr nevojėn qė kanė anėtarėt e komisionit, mund tė na e
tregoni, ta shohim vizualisht hartėn, e keni apo jo?
(Debat nė sallė)
Ledia Hysi - Nuk e di nė qoftė se mund tė shtoj edhe diēka tjetėr,
thjesht pėr saktėsi? Ju pėrmendėt se nė qoftė se ndryshon sistemi
gjeodezik, ndryshon dhe harta.
Nuk ndryshon harta, se i bie qė tė dyja palėt tė kenė tė njėjtin
sistem dhe koordinatat janė tė njėjta, vetėm ndryshon paraqitja, por
si hartė dhe si largėsi mbeten tė gjitha njėsoj. Mėnyra se si
procedohet, koordinatat e futura nė sistem nxjerrin hartėn.
Ilir Rusmali - Hartėn, qė ne do tė varim te zyra e komisionit,
do ta prodhoni pasi tė hyjė nė fuqi ky ligji?
Miranda Zeka - Sigurisht. Do ta hartojmė, pasi ta kemi miratuar. S'mund
tė hartojmė njė hartė tė pamiratuar mė parė.
Ilir Rusmali - Shumė mirė. Shumė e drejtė. Ju mund ta mbyllni librin.
Dashnor Sula - Ne kėrkuam hartėn e asaj ē'ka po diskutoni ju, qė pasi
ta shohim ta miratojmė. Hartėn e kufirit detar qė pėrcakton marrėveshjen
me Greqinė. Kaq kėrkuam. Nuk kėrkuam hartėn e Shqipėrisė.
Ilir Rusmali - Zoti Sula, harta e kufirit detar ėshtė ai libri i madh
atje.
Dashnor Sula - Po mos tė thonė qė do ta sjellin pasi tė miratohet.
Ilir Rusmali - Iu referua pyetjes sime dhe pyetja ime nuk kishte lidhje me
atė librin, kishte lidhje me diēka tjetėr.
Pronari
grek paguan 3 600 euro te "bleje" nuse shqiptare |
»
Dėrguar
mė: 19/10/2009 - 10:28 |
|
|
FIER-Ka
nisur si njė lojė me sms nė numrin e lėnė nė televizor nė njė nga
kanalet qė aplikojnė chat-in pėr njohje tė reja dhe pastaj ėshtė kthyer
nė version ti zhvatim ndonjė para. Kjo ėshtė pak a shumė
historia mes 21-vjeēares Nexhmie Sitaj nga Kamshishti i Fierit me Idajet
Elezin, ndėrmjetėsin shqiptar tė afendikoit grek, tė cilit i kishte
shkrepur pėr nuse shqiptare. Afendikoi i ka paguar deri nė 3600 euro
fierakes nga Kamshishti, me qėllim qė ajo tė bėnte dokumentet dhe si formė
ndihme pėr familjen e saj, por pikėrisht nė kėtė moment vajza kishte ndėrprerė
ēdo lidhje me tė. Greku dėrgoi menjėherė punėtorin e tij shqiptar nė
Vlorė, pėr tė marrė paratė mbrapsht nė rast se vajza kishte ndėrruar
mendje. Ndėrsa nuk ka parė asnjė mundėsi pėr ta bindur 21-vjeēaren Elezi,
e ka denoncuar kėtė nė policinė e Vlorės. Oficerėt e antikrimit ekonomik
tė policisė sė Vlorės e kanė klasifikuar zhvatjen e parave si vjedhje
me anė tė mashtrimit nga ana e vajzės, akuzė kjo e mjaftueshme pėr
arrestimin e saj. Sitaj ėshtė arrestuar tė shtunėn nė fshatin e saj nga
policia e Vlorės.
Ngjarja
Lidhja mes Sitajt dhe grekut mėsohet se ka zgjatur rreth 4 muaj. Elezi kishte
gjetur njė mėnyrė origjinale pėr tė ndihmuar pronarin e tij grek, tė
cilit i ishte tekur tė martohej me njė shqiptare. Vitet e punės tek pronari
kishin krijuar edhe njė miqėsi mes tyre. Elezi nxori njė njoftim pėr vajza
qė do tė donin tė martoheshin me njė pronar grek, nė njė televizion ku
aplikohet njė chat pėr tė krijuar njohje tė reja. Numrit i ishte pėrgjigjur
Sitaj, por mėsohet se i ishin pėrgjigjur edhe dy femra tė tjera nga Vlora.
Ndėrsa dy vlonjatet nuk i janė dukur tė denja dhe tė besueshme pėr tu
martuar me afendikoin, Elezi ka pėrqendruar bisedimet tek Sitaj. Kanė
folur nė telefon dhe gjithnjė me ndėrmjetėsinė e Elezit pėr vetė faktin
se biseda donte dhe njė pėrkthyes. Ndėrkohė, me anė tė transfertave tė
parave nėn emrin qė kishte dhėnė vajza, por qė mė vonė rezultoi se
ishte i tezes sė saj, greku i kishte nisur Sitajt 600 euro pėr tė bėrė
pasaportėn dhe dokumente tė tjera tė nevojshme. Aq shumė i kishte pėlqyer
grekut Sitaj nė takimin e parė dhe tė vetmin qė ata kishin pasur nė Vlorė
njė muaj mė parė, sa i kishte dhėnė nė dorė dhe me transferta tė tjera
edhe rreth 3000 euro. Paratė Sitaj i kėrkonte nė formė ndihme pėr
familjen e saj, ose pėr dokumentet qė ajo i thoshte se po bėnte pėr vizė.
Nė momentin qė greku ka dyshuar se kjo ishte njė lojė e vajzės shqiptare
pėr ti marrė sa mė shumė para tė mundej dhe i ka kėrkuar veprime
konkrete pėr tu martuar, vajza mėsohet se ka ndėrprerė ēdo kontakt me
tė dhe Elezin. Greku nuk ia ka falur Sitajt zhdukjen e paratė dhe e ka
denoncuar nė policinė shqiptare. Ngjarja ėshtė marrė seriozisht nga
policia e Vlorės, ndėrsa veprimet hetimore po mbikėqyren nga Drejtoria e
Antikrimit Ekonomik nė qendėr. .
Hoxha: Nuk i kemi falur asnjė milimetėr
Greqisė
Ish-sekretari i pėrgjithshėm i MPJ rrėfen
negociatat
Eva Gjura
Ish-sekretari i pėrgjithshėm i Ministrisė sė Jashtme,
Ferit Hoxha, aktualisht ambasador i Shqipėrisė nė OKB, sqaroi dje para
auditorit nė Universitetin Europian tė Tiranės marrėveshjen pėr ndarjen e
ujėrave territoriale me Greqinė. Duke qenė njė prej hartuesve tė saj, ai
theksoi se debatet pėr kėtė marrėveshje, tė zhvilluara deri mė tani nė
shtyp, janė abuzime dhe janė bėrė nė bazė tė hamendėsive, duke mos
ofruar asnjė fakt apo argument tė vėrtetė qė tė kundėrshtojnė qėndrimin
e qeverisė. Duke hedhur poshtė kategorikisht kėta zėra, ambasadori Hoxha
theksoi fort se pala shqiptare nuk i ka falur asnjė milimetėr nga hapėsira
e saj detare shtetit fqinj grek. "Ne nuk kemi lėnė asnjė centimetėr
dhe nuk kemi dhuruar asnjė metėr nga hapėsira jonė detare", u shpreh
Hoxha, duke theksuar se pala shqiptare nuk ka hyrė nė bisedime pėr tė
fituar mė shumė se sa i takon Shqipėrisė, por vetėm pėr tė ndarė dhe pėr
ta bėrė detin njė pikė takimi dhe jo njė brez ndarės me Greqinė. Pėr
gati 20 minuta ai analizoi faktin se Shqipėria dhe Greqia, si dy vende fqinje
bregdetare, nuk i kanė pėrcaktuar asnjėherė mė parė kufijtė detarė ndėrmjet
tyre, pasi nė protokollin e Firences, mė 26 korrik 1926, ėshtė pėrcaktuar
vetėm kufiri tokėsor. Ai sqaroi se ka qenė pala shqiptare qė nė vitin
1993 kėrkoi tė vendoset edhe kufiri detar, por kjo ēėshtje nuk ėshtė
diskutuar mė deri nė vitin 2006. Nė atė kohė, pala greke, thekson Hoxha,
ėshtė angazhuar mė seriozisht pėr realizimin e saj pas publikimit nė njė
tė pėrditshme shqiptare tė njė harte qė pėrcaktonte vendin se ku po kėrkohej
nafta nė det nga njė kompani e huaj e licencuar prej qeverisė shqiptare. U
ngrit pretendimi se po kėrkohej tė shfrytėzohej nė njė territor, i cili,
sipas pėrllogaritjeve greke, gjendet nė njė hapėsirė detare qė koincidon
me atė qė do tė ishte vija mediane, nėse do tė ishte ndarė hapėsira
detare mė parė. Duke mos pasur kundėrshtim pėr kėtė kėrkesė, theksoi
Hoxha, pasi pala shqiptare ishte e interesuar pėr tė krijuar kufirin ujor,
qeveria shqiptare ka pranuar dhe ka ngritur grupin e punės, i cili ka filluar
negociata me palėn greke. Ish-sekretari i pėrgjithshėm i ministrisė, vlerėsoi
se bisedimet janė zhvilluar mbi disa parime, duke marrė pėr shembull edhe
vende tė tjera qė kanė pėrcaktuar Shelfin e tyre kontinental. "Takimet
janė bėrė sipas standardeve qė kėrkohet dhe nuk ėshtė zhvilluar asgjė
nė mėnyrė tė fshehtė apo jo transparente", u shpreh diplomati Hoxha.
Duke kundėrshtuar deklarimet nė media, Hoxha theksoi se nuk ėshtė e vėrtetė
qė vija ndarėse e pėrcaktuar nė marrėveshje ka ndryshuar nga vija e vjetėr
e pėrcaktuar mė parė. Ai sqaroi se midis bregdetit shqiptar dhe ishujve
grekė nuk ekziston asnjė koordinatė e saktė gjeografike. Mė pas Hoxha,
ashtu si edhe kundėradmirali Kristaq Gerveni, ka hyrė nė disa terma teknikė,
duke shpjeguar hartimin e marrėveshjes. Duke u ndalur te Konventa e Detit ai
theksoi se gjiri i Sarandės ėshtė gji i mbyllur dhe llogaritja e
koordinatave nuk ka filluar nga qyteti, por nga dy kepet qė e pėrcaktojnė kėtė
gji. Ai tha se kufiri detar, sipas marrėveshjes, ėshtė bėrė duke u bazuar
tėrėsisht nė metodat bashkėkohore tė pėrcaktimit tė kufirit detar dhe
mbi parimet qė respektojnė legjislacionet shqiptare nė fuqi. Mė pas ka qenė
kundėradmirali Gėrveni, i cili pėr mė shumė se dy orė ka shpjeguar me
detaje dhe me harta tė gjithė marrėveshjen, nga e cila, sipas tij, rezulton
se ėshtė ndarė thjesht kufiri detar dhe nuk i ėshtė falur shtetit fqinj
asnjė milimetėr hapėsirė ujore. Kundėradmirali sqaroi edhe pozicionet nga
ku ėshtė nisur matja e pėrcaktimit tė kufirit detar, mėnyra sesi bėhet,
duke pasur parasysh tė drejtėn detare dhe ka theksuar se hapėsira mes
kufirit dhe bregut nuk ėshtė 22 km sa pretendohet nė media dhe nga disa
ekspertė, por 39.8 km.
Historia jonė dhe Ramiz Alia
Afrim Krasniqi
| 18/10/2009 |
Kur udhėheqėsi i fundit i regjimit komunist nė Shqipėri, Ramiz
Alia, paraqitet pėrballė medias pėr tė folur mbi tė kaluarėn,
natyrisht qė zgjon kureshtje dhe vėmendje tė veēantė. Shqipėria e
asaj periudhe, ndonėse njė model ekstrem i sistemit njėpartiak, ende
nuk njihet sa duhet nga publiku dhe brezat e rinj. Arkivat e tė shkuarės
janė ende tė pahapura, dosjet sekrete zyrtare dhe individuale
konsiderohen ende sekret shtetėror, zyrtarėt pėrgjegjės pėr krimet
e shumta fituan amnisti ose pafajėsi.
Kėto zhvillime vijnė nė kontrast me prezencėn aktive mediatike e
publike tė lidershipit komunist. Ėshtė e pamundur tė gjendet njė
muaj, gjatė tė cilit nuk kemi pasur intervista, komente dhe kujtime
personale tė bashkėshortes sė diktatorit Hoxha, pasuesit tė tij Alia,
bashkėpunėtorėve tė afėrt si Rita Marko, si dhe njė numėr tė
madh drejtuesish tė ish sigurimit, tė policisė sekrete, tė ushtrisė
komuniste, tė aparateve tė Komitetit Qendror apo komiteteve tė partisė,
apo edhe tė stafeve tė afėrta politike, diplomatike e deri teknike tė
diktatorit. Tė gjithė kėndojnė njė refren: tregojnė heroizmat e mėdha
politike e diplomatike, bėmat e mėdha pėr atdheun, skenarėt
hollivudianė tė shėrbimit sekret kundėr CIA-s apo KGB-sė, sukseset
e mėdha tė regjimit tė kaluar nė ekonomi e rend publik, kujtimet pėr
natyrėn humane tė diktatorit dhe mbyllen me kritika e kėshilla pafund
pėr regjimin e sotėm demokratik.
Kėtė refren mund ta ndryshojė vetėm njė njeri, ai qė pėr 40 vjet
ishte krahu i djathtė i diktatorit Hoxha, pėr 5 vjet pasues i tij nė
krye tė regjimit komunist, pėr 9 vjet kryetar i shtetit komunist dhe pėr
rrethana aksidentale, njė vit President i sistemit pluralist, i
zgjedhur nga shumica parlamentare e Partisė sė Punės. Ramiz Alia ka
botuar disa libra, ka dhėnė shumė intervista, por tė gjitha nė
thelbin e tyre ngjajnė me fjalimin e tij tė datės 8 nėntor 1986, kur
nga skena e Pallatit tė Kongreseve betohej pėr vazhdimėsinė e punės,
veprės, idealeve dhe regjimit tė Enver Hoxhės. Ai ishte njeriu mė
inteligjent nė Byronė Politike, por jashtė saj, ishte njė si ata,
madje mė besniku, mė i denji pėr tė vijuar rrugėn e Enver Hoxhės.
Ai nuk sqaron asnjė ngjarje historike, nuk pranon asnjė kritikė dhe
asnjė pėrgjegjėsi, dhe nė fund, nuk pranon as sistemin e sotėm,
madje ēdo deklarim, ashtu si ky i fundit nė TCH, e mbyll me thirrje
patetike "sot njerėzit kėrkojnė Enver Hoxhėn".
Ramiz Alia ka tė drejtė nė pozicionin qė ka zgjedhur, ai nuk mund tė
ndryshojė, nuk mund tė tjetėrsohet, nuk mund tė shfaqet dikush qė
nuk ka qenė, dikush qė nuk ėshtė dhe dikush qė nuk mund tė jetė.
Njė javė mė parė Gorbaēov dha njė intervistė pėr median gjermane
dhe pėr tė shumtėn herė e cilėsoi fatkeqėsi e gabim historik
modelin stalinist, tė cilin edhe ai vetė e drejtoi, ndėrtimin e Murit
tė Berlinit dhe vetė filozofinė, mbi tė cilat u ngrit sistemi
ideologjik nė BRSS-sė.
Alia nė Shqipėri i vetėshpallur Gorbaēov, nuk pranon asnjė kritikė
mbi tė kaluarėn, mbi regjimin, mbi diktatorin, mbi politikat armiqėsore
ndaj kritikėve, disidentėve, komuniteteve fetare, apo mbi ēmenduritė
refuzuese diplomatike ndaj botės perėndimore.
Ndryshe nga Gorbaēovi, Alia vijon tė na tregojė se ai dhe diktatori
Hoxha gjithēka e kanė bėrė pėr atdheun, se kanė qenė idealistė,
se e gjithė bota kishte gabuar kurse ata jo. Ai vijon tė akuzojė
amerikanėt pėr sabotim nė vitet '40, tė akuzojė rusėt pėr sabotim
nė vitet '60, tė akuzojė gjermanėt pėr sabotim nė vitet '80, tė
akuzojė italianėt dhe tė gjithė perėndimin pse nuk ndihmuan me para
regjimin komunist dhe nė fund, t'i akuzojė tė gjithė se nxitėn
ndryshimet nė Shqipėri. Ai premton se do tė zbardhė historinė e
vendimmarrjes pėr Murin e Berlinit, por nė fakt na tha vetėm sesi ēmenduria
komuniste e bėri qesharake Shqipėrinė nė njė konferencė ndėrkombėtare,
ku kėtė burrė tė madh shteti donin ta nxirrnin nga salla dhe ai nuk
dilte! Ai premton tė tregojė si ra Muri i Berlinit nė Shqipėri, por
nė fakt tha tė kundėrtėn.
Nė dėshminė e tij, Alia thotė se priti studentėt e dhjetorit pėr tė
shmangur gjakderdhjen! Pse gjakderdhje nė dhjetor '90? Kush po kėrcėnonte,
kush kishte armė pėrveē sigurimit tė shtetit dhe policisė sė tij?
Pėrse kėrkesa pėr pluralizėm edhe pas 19 vjetėsh konsiderohet prej
tij si kėrkesė pėr gjakderdhje? E vėrteta ėshtė se nė shkurt -
mars 1991, kur studentėt u ngritėn kundėr emrit dhe bustit tė Hoxhės
nė Universitet, vendi rrezikoi gjakderdhjen dhe jo pėr shkak tė
studentėve, por pėr shkak tė atyre qindra e mijėra ushtarakėve
militantė komunistė qė Alia kishte nė Shkollėn e Bashkuar dhe qė kėrcėnonin
Tiranėn me manifestim me armė!
Kurrė nė fjalimet e tij Alia nuk e ka konsideruar tragjedi vendosjen e
regjimit komunist nė Shqipėri, pėrkundrazi, e ka konsideruar dhe
vijon ta konsiderojė tė tillė ngjarjen e 20 shkurtit, rrėzimin e
bustit tė diktatorit. Pėr Ramiz Alinė pluralizmi "paqėsor"
ishte ai i bashkėjetesės me emrin, bustet dhe trashėgiminė e
diktatorit Hoxha, i dėnuarit me burg pėr kėdo qė kritikonte emrin e
tij, i kalimit nė subjekte elektorale tė organizatave tė masave, leva
tė PPSH-sė.
Alia, Hoxha dhe shokėt e tyre bėnė ēfarė kishin nė dorė, e
braktisėn Kosovėn nė emėr tė dashurisė pėr Titon, e braktisėn
fatin tonė perėndimor nė emėr tė dashurisė pėr Stalinin, dhe kėshtu,
e shndėrruan Shqipėrinė nė njė burg tė madh, ku ndalohej edhe
besimi nė Zot. Ata ndėrtuan mė shumė burgje sesa universitete, mė
shumė e kampe internimi sesa rrugė apo shkolla, mė shumė varre
masive pa emėr sesa spitale. Ata shpallėn armiq jo vetėm kundėrshtarėt
politikė, por edhe fėmijėt e tyre, madje kėta tė fundit ende pa
lindur konsideroheshin armiq. Ata e izoluan vendin, e kthyen atė nė njė
ishull fatkeq, ku njė duzinė bllokmenėsh jetonin luksin, kurse 3
milionė shqiptarė jetonin nė skllavėri moderne. Ata i shpallėn luftė
botės dhe vetė natyrės njerėzore, krijuan modelin e njeriut tė ri,
pa identitet, pa personalitet, pa mendim, pa liri, pa kurajė, pa tė
drejtė tė marrė asnjė vendim pėr veten e tij.
Ata e shpallėn me ligj sferėn private si pronė shtetėrore, futėn
konceptin e luftės sė klasave deri te krevati bashkėshortor, shkatėrruan
ekonominė, pronėn private, shpėrdoruan pronėn publike, deformuan
historinė dhe identitetet kombėtare, shpallėn armiq themeluesit e
shtetit shqiptar kurse vetveten, heronj kombėtar. Ata i hodhėn eshtrat
e Fishtės nė lumė dhe librat e Konicės nė zjarr, ata nuk lejuan Nėnė
Terezėn tė vizitonte Shqipėrinė dhe asnjė shqiptar tė vizitojė tė
afėrmit e tij jashtė ishullit stalinist; ata dogjėn kisha e xhami,
klerikėt i vunė para pushkatimit, Zotit i shpallėn luftė dhe nė
fund, na hodhėn nė det si endacakė.
Kėshtu, ata ia arritėn qė pas 45 vjet keqqeverisjeje ta shndėrronin
Shqipėrinė nė vendin mė tė varfėr nė Evropė dhe popullin
shqiptar nė kontigjent anijesh nė eksode biblike nga vendi i tyre.
Alibia se ata bėnė shtet, ruajtėn qetėsinė, sollėn drita apo
luftuan analfabetizmin, janė tė papranueshme pėr njė grup individėsh,
qė nė emėr tė njė ideologjie tė huaj, na morėn lirinė dhe bashkė
me tė, thelbin e jetės, ne, prindėrve dhe gjyshėrve tanė. Kjo ishte
trashėgimia qė na lanė, kjo ėshtė gjithēka, pėr tė cilėn ata
nuk flasin, nuk dėshmojnė, dhe asnjėherė nuk kėrkojnė ndjesė.
Sot ata janė tė dėnuar tė jetojnė nė liri dhe nė njė sistem, i
cili tė vetmen mangėsi ka ekzistencėn ende tė sjelljes dhe
mentaliteteve komuniste, gjė pėr tė cilėn, edhe nė kėtė rast pėrgjegjėsia
duhet kėrkuar pikėsėpari tek Alia, sistemi enverist dhe pėrzgjedhja
e tij mė 1990 - '91. Paradokset e tranzicionit bėnė qė shoqėria tė
paguajė kompensimin e javėve tė burgut tė ish nomenklaturės dhe jo
vitet e dekadat e burgut tė mijėra ish - disidentėve dhe pėrndjekurve
politikė; qė burgjet politike tė shkatėrrohen dhe tė mos kemi njė
muze vuajtje; qė libraritė tona tė mos kenė dėshmi tė librit tė
zi tė komunizmit, por kujtime patriotike tė anėtarėve tė Byrosė; qė
klasa jonė politike mos tė dominohet nga pasardhėsit e Fishtės,
Konicės, Frashėrit, Mjedės por nga pasardhėsit e atyre qė drejtuan
gjatė diktaturės; qė lodhja dhe zhgėnjimet nga e kaluara tė na shndėrrojnė
nė njė shoqėri apatike, pa kujtesė dhe memorie tė duhur politike e
qytetare.
Sot ne jemi gjithashtu tė dėnuar tė bėjmė kompromise jomorale; t'i
bėjmė intervista Alisė, e Co. nė shkėmbim tė pyetjeve tė lehta e
komplimenteve; tė pranojmė produktet neokomuniste tė tij si produkte
tė sistemit demokratik; tė mos kemi kurajėn pėr tė gjykuar asnjė
krim tė sė kaluarės pėrderisa demokracia solli edhe zhgėnjime; dhe
sė fundi, tė pranojmė se Shqipėria e vitit 2009 ende tė mos shihet
nga tė huajt si njė shoqėri demokratike, por njė produkt i papėrfunduar
ish komunist. Por ēdo vėshtirėsi e sotme, pavarėsisht revoltės qė
na ngjall, nė thelb mbetet mė e vogėl, mė e pa dhimbshme, mė pa
pasoja dhe mė pak dramatike se ēdo sekondė e jetės tonė nėn
diktaturė.
Lehtėsimi i vetėm qė vjen nga e gjithė kjo histori janė fėmijėt
tanė, tė cilėt, pavarėsisht vėshtirėsive, nė asnjė rast nuk do tė
jenė tė kėrcėnuar tė jetojmė tmerrin pa fund qė jetuan prindėrit
tanė. Dhe pėr kėtė natyrisht, qė merita nuk ėshtė e Alisė, por e
brezit tė dhjetorit '90 dhe e tėrė atyre qė mė shumė se pushtetin
personal deshėn dhe iu pėrkushtuan idealeve demokratike dhe
euroatlantike, tė cilat ATA i refuzuan qė mė 1944.
Ferit Hoxha: Grekėt e duan detin pėr naftėn
A.Rr.
| 17/10/2009 |
Drejtuesi i grupit tė punės sė marrėveshjes rrėfen se
Greqia e kėrkoi kufirin nė 2006, kur firma MEDOIL tha se kishte naftė nė
Jon
Ish - Sekretari i Pėrgjithshėm i Ministrisė sė Jashtme, drejtuesi i
grupit tė punės pėr hartimin e marrėveshjes detare me Greqinė, Ferit
Hoxha, ka sqaruar dje bisedimet dypalėshe tre- vjeēare me homologėt
helenė.
Pasi bėri njė pėrshkrim tė sfondit historik tė sė kaluarės, lidhur
pėr kėtė problem, Hoxha theksoi se pala greke ėshtė interesuar pėr pėrcaktimin
e kufijve detarė nė vitin 2006, vetėm pasi ėshtė informuar pėr kėrkime
nafte qė po kryeshin nė atė zone.
Historiku
Ambasadori i vendit tonė nė OKB, Ferit Hoxha sqaroi se Shqipėria dhe
Greqia, si dy vende fqinje bregdetare, nuk kanė pėrcaktuar asnjėherė mė
parė kufijtė detarė nėdėrmjet tyre. Protokolli i Firences i 26
Korrikut 1926, pėrcakton vetėm kufirin tokėsor.
Mė 9 prill 1993, gjatė takimit tė komisionit miks shqiptaro-grek, nga zėvenėdėsministri
i atėhershėm i jashtėm, i ėshtė propozuar palės helene qė tė bėhej
njė marrėveshje pėr ujėrat e pėrbashkėta dhe shelfin kontinental.
Pala greke nuk dukej tė ishte e pėrgatitur tė bėnte tė njėjtėn gjė.
Ky problem ėshtė ngritur po nga zv. ministri edhe nė qershor tė vitit
1993, gjatė nėnshkrimit tė marrėveshjes mes dy MPJ-ve, por pala greke
nuk ka kthyer asnjėherė pėrgjigje dhe nuk tregoi asnjėherė ndonjė
interes. Edhe ish kryeministri Meksi, nė maj 1993, e ka ngritur si
problem, por pėrsėri qėndrimi i palės tjetėr nuk ka ndryshuar deri nė
vitin 2006.
Kėrkimet e naftės
"Kėrkesa e palės greke pėr t'u angazhuar nė kėtė ushtrim, erdhi
pas publikimit nė njė tė pėrditshmeje shqiptare tė njė harte qė pėrcaktonte
vendin se ku po kėrkohej naftė nė det, nga njė kompani e huaj, e
licencuar nga qeveria shqiptare, Medoil", - theksoi Hoxha.
Ai vijoi mė tej: "me pretendimin se po kėrkohej tė shfrytėzohej nė
njė territor, i cili sipas pėrllogaritjeve greke, gjendet nė njė hapėsirė
detare qė koincidon me atė qė do tė ishte vija mediane, kėrkoi qė tė
angazhoeshin nė negocimin e shefit kontinental dhe hapsirave pėrkatėse
ujore.
Duke mos parė ndonjė kundėrshtim pėr t'u angazhuar nė njė ushtrim qė
pala jonė e ka kėrkuar vite mė parė, ėshtė krijuar me urdhėr tė
kryeministrit, grupi ndėrinstitucional i punės me pėrfaqėsues tė
Ministrisė sė Punėve tė Jashtme, Ministrisė sė Mbrojtjes, Ministrisė
sė Drejtėsisė, Institutit tė Hidrografisė Ushtarake, Ministrisė sė
Brendshme, Ministrisė sė Ekonomisė, Tregtisė dhe Energjitikės etj.
Bisedimet janė zhvilluar nė harkun kohor 2006 - 2009. Gjatė kėsaj kohe
janė bėrė pėrgatitjet e nevojshme pėr bisedime, janė zhvilluar disa
raunde bisedimesh nė Tiranė dhe Athinė".
Bisedimet
Hoxha pohoi: "tė dy shtetet janė palė nė Konventėn e Montego -
Bay pėr tė Drejtėn e Detit, e cila njihet dhe si "Kushtetuta e
Deteve" - UNCLOS, dispozitat e sė cilės kanė qenė udhėrrėfyese
tė kėtyre bisedimeve.
Palėt vinin nė takim nga eksperienca tė mėparshme tė ngjashme, marrėveshja
pėr ndarjen e shelfit kontinental me Italinė, e pėrfunduar nga pala
greke nė vitin 1977, ndėrsa nga ana jonė, po me Italinė, nė vitin
1992.
Pėrcaktimi i kufirit detar me Greqinė ėshtė me rėndėsi dhe interes tė
dukshėm pėr Shqipėrinė, pasi ėshtė i lidhur natyrshėm mė
sovranitetin shtetėror, por ka rėndėsi edhe pėr sa u pėrket fushave tė
lundrimit, tė peshkimit, tė ēėshtjeve mjedisore, shfrytėzimt tė nėntokės
apo kėrkimeve shkencore, shfrytėzimi i tė cilave kėrkon pėrcaktime tė
sakta juridike dhe gjeografike".
Ai shtoi se procesi i bisedimit nuk ka qenė i lehtė, se janė organizuar
me dhjetra takime pune, ku ka pasur edhe momente tė vėshtira. Kryesuesi
i palės shqiptare theksoi se, "ka pasur diskutime tė shumta,
shepeshherė edhe debate me orė tė tėra me palėn greke, shkėmbime
informacioni sipas nevojės pėr tė qetėsuar pozicinet dhe qėndrimet".
Legjislacioni
"Legjislacioni shqiptar, nė evoluimin e tij nė vite, nuk ka pasur
asnjėherė njė pėrcaktim tė qartė pėrsa i pėrket kufirit detar me
Greqinė. Ujėrat territoriale shqiptare, nė deklarimet e shtetit
shqiptar kanė qenė nė fillim 6 milje, pastaj 12 e mė pas 15 milje dhe
janė kthyer pėrsėri nė 12 milje.
Duke u bėrė palė nė UNCLOS, ky diskutim ėshtė i mbyllur sepse
konventa e pėrcakton qartė qė ato janė deri nė 12 milje detare".
Hoxha theksoi: "pėr tė qartėsuar faktin qė vija e vjetėr e pėrcaktuar
mė parė nuk ėshtė e vėrtetė, pasi nuk ekzistojnė as koordinata tė
sakta gjeografike mbi tė cilėn tė ekzistonte njė vijė ndarėse e
kufirit ujor.
Nė Arkivin e Shtetit Shqiptar nuk ka asnjė pėrcaktim juridik dhe as
gjeografik, se ku ndodhet kjo vijė ndarėse, pėrveē hartave
illustrative, tė hartuara nga institucionet, por pa asnjė efekt juridik
apo shkencor.
E vetmja vijė ndarėse me Greqinė ėshtė ajo qė pėrcaktohet nga mėrrėveshja
e nėnshkruar kėtė vit. Negocimi dhe nėnshkrimi i marrėveshjes me
Geqinė, ėshtė baza e vetme juridike qė mundėson pėrcaktimin e vijės
ndarėse, apo me termin e pėrgjithshėm, pėrcaktimin e kufirit detar ndėrmjet
dy vendeve".
******************************************
Kompania, kėrkime nė bregdet "Joni 5" nga Shqipėria
e Jugut afėr kufirit verior tė Greqisė
MedOil, "zbuloi" 1.6 miliardė barrela naftė nė Jon
Grekėt e duan pjesėn e detit, pėr naftėn. Rrėfimit z. Ferit Hoxha,
ish - sekretarit tė pėrgjithshėm tė Ministrisė sė Jashtme dhe
kryetari i grupit qė pėrfaqėsoi Shqipėrinė nė bisedimet pėr ndarjen
e kufirit detar mes Shqipėrisė dhe Greqisė, dhe aktualisht ambassador i
Shqipėrisė nė OKB, i shtohen edhe tė dhėnat e shumta pėr pasuritė qė
fshihen nėn tabanin e detit Jon dhe atij Adriatik. Bėhet fjalė pėr
rezerva tė shumta nafte dhe gazi, qė sipas pretendimeve tė firmave tė
huaja, do tė zbulohen sė shpejti.
Radioja britanike BBC, intervistoi nė vitin 2006, z. David Thomas,
drejtor i kompanisė MedOil, pas nėnshkrimit tė njė marrėveshjeje me
qeverinė shqiptare pėr kėrkimin e naftės dhe gazit, sipas tė cilės
kjo kompani do tė ketė tė drejtė tė zhvillojė kėrkime nė detin Jon
dhe Adriatik pėr njė afat 20 - vjeēar. Tomas shprehej se rajoni i
Mesdheut ėshtė fokusi aktual gjeografik.
Sipas marrėveshjes sė nėnshkruar nė Tiranė nė shtator 2006, mes
ish-ministrit tė Ekonomisė, Tregtisė dhe Energjetikės, Genc Rulit dhe
drejtorit ekzekutiv tė MedOil, Xhozef MekNajf, parashikoheshin tre faza kėrkimi
brenda shtatė vjetėsh me njė kosto prej 20.3 milion eurosh.
MedOil, e cila pėrqėndrohet kryesisht nė eksplorimin nė Evropėn
Jugore dhe Afrikėn e Veriut, u lejua tė punojė brenda tė ashtuquajturės
bregdeti "Joni 5", afėrsisht 2,500 km katrore tė tabanit detar
nga Shqipėria e Jugut, duke u shtrirė deri nė kufirin verior tė Greqisė.
Drejtori Dejvid Thomas, duke komentuar marrėveshjen me qeverinė
shqiptare tha: "Jemi tė kėnaqur qė na ėshtė dhėnė leja e kėtij
bregdeti me perspektivė tė lartė, nė bllokun e tė cilit janė
identifikuar tre ndėrmarrje hidrokarburesh, tė gjitha me analoge tė
suksesshme nė rajonin e Adriatikut.
Njė numėr shembujsh dhe parashikimesh janė hartografuar tashmė, duke pėrdorur
tė dhėnat sizmike ekzistuese 2-D," shtoi ai.
Kompania britanike do tė kryejė eksplorimin nė tre faza nė detin Jon
nga gadishulli i Karaburunit nė qytetin mė jugor tė Sarandės dhe nė
zonėn e Durrėsit nė detin Adriatik.
"Faza e parė do tė zgjasė dy vjet, i dyta tre dhe e fundit dy vjet
tė tjera. Kontrata, nė rastet kur ka zbulime tė burimeve tė reja, do tė
jetė 20 vjet.
Ministria ka bėrė kėrkimin e vet nė zonat e lira pėr eksplorim, pėr
naftė dhe gaz nė tokė dhe nė det dhe tani i ka gati ato pėr kompanitė
ndėrkombėtare," shpjegonte Ruli. Njė vit mė vonė, nė gusht
2007, MedOil e Britanisė, njoftoi se kishte pėrfituar tė drejtat e
zbulimit dhe tė zhvillimit pėr hidrokarburet nė detin Ion.
Ajo do tė drejtonte operacionet e saj nė njė zonė qė shkon nga
gadishulli i Karaburunit deri nė qytetin mė jugor tė Shqipėrisė,
Sarandė. Statistikat zyrtare parashikojnė se mund tė gjenden deri nė
1.8 miliardė barrela rezerva nafte. Sipas kontratės, qeveria do tė marrė
midis 10% dhe 60% tė tė ardhurave tė naftės, bazuar nė thellėsinė e
shpimit.
Analistėt llogarisin qė pėrqindja ka gjasa tė jetė midis 10% dhe 12%.
Firma britanike po investon rreth 20 milion $ nė projektin gjatė shtatė
viteve tė ardhėshėm. Ajo ka tė drejtėn kontraktuale tė shfrytėzojė
burimin pėr 20 vjet duke filluar nga data e gjetjes sė naftės.
Lapsus?
Ndarja e kufijve, Gėrveni: "Kufijtė, edhe pėr kontrabandė"
Lapsus apo e vėrtetė? Admiral Kristaq Gerveni, ndėrsa po fliste dje
pas z. Ferit Hoxha pėr gjirin e Sarandės, pėr konceptimin e
kalsifikimit tė tij, si dhe pėr pėrfitimet qė vijnė nga ndarja e
kufijve detarė, nė njė moment u shpreh: "Ndarja e kufijėve tė ujėrave
detare ėshtė me rėndėsi tė veēantė pėr lundrimin, peshkimin dhe
kontrabandėn".???!!!
Marrėveshja, zbulohen hartat e ndarjes sė detit
Shekulli
| 16/10/2009 |
Admiral Kristaq Gerveni prezanton kufijtė dhe hedh poshtė studimin e
kolonel Myslim Pashajt
Ministria e Mbrojtjes u mundua dje tė sqarojė nėpėrmjet njė bashkėbisedimi
me pėrfaqėsuesit e mediave, marrėveshjen detare mes Shqipėrisė dhe
Greqisė. I gjithė diskutimi i djeshėm ishte ndėrtuar mbi oponencėn e
kolonelit nė rezervė, Myslim Pasha, i cili prej muajsh e ka denoncuar atė
si shitje tė interesave tė Shqipėrisė dhe cenim tė integritetit
territorial tė vendit.
Sipas Ministrisė sė Mbrojtjes, nė oponencėn e z. Pasha ka mungesė
profesionalizmi nė pėrdorimin e hartave pėr tė llogaritur koordinatat
nė det, llogaritje e gabuar e humbjes sė sipėrfaqes ujore 354.4 km2 qė
pretendohet se Shqipėria ka humbur, harrim se ishulli grek Othoni ėshtė
i banuar, apo se Greqia nuk ėshtė trajtuar si shtet arkipelag.
Nė analizėn e djeshme tė interpretuar nga zv. shefi i Shtabit tė
Ushtrisė, admiral Kristaq Gėrveni, janė hedhur poshtė tė gjitha
pretendimet e ngritura ne media dhe ėshtė garantuar se janė respektuar
Konventa e Ligjit tė Detit dhe ligjet e vendit.
Mė poshtė janė pretendimet e Ministrisė sė Mbrojtjes dhe tė oponencės
sė kryer nga mjeshtri i kėrkimeve, koloneli nė rezervė Myslim Pasha,
duke u marrė me pikat kryesore, ku palėt pretendojnė se (nuk) ėshtė
cenuar integriteti territorial i Shqipėrisė.
Pika 150
Ministria
Hartimi i dispozitave tė kėsaj marrėveshjeje ėshtė mbėshtetur plotėsisht
mbi parimet e pėrgjithshme tė sė drejtės ndėrkombėtare, kryesisht nė
Konventėn mbi tė Drejtėn e Detit tė vitit 1982 (UNCLOS), nė ligjet
tona, si dhe nė eksperiencat e vendeve tė tjera qė kanė nėnshkruar
marrėveshje tė ngjashme.
Parimi ose metoda e equidistancės, d.m.th. pėrcaktimi i njė vije ndarėse
me largėsi tė njėjtė nga tė gjitha pikat e vijės bazė tė shteteve
bregdetare, pranohet nga jurisprudenca si metoda mė e pėrshtatshme.
Koordinatat pėr pėrcaktimin e vijės mediane, tė parashikuara nė Nenin
1, pika 2 tė marrėveshjes, tė bazohen nė sistemin Geodetic ĖGS84.
Vija mediane pėrmban 150 koordinata, duke u bazuar nė 3 gjire tė
mbyllura greke dhe 5 gjire tė mbyllura shqiptare.
Pasha
Pika "150" ėshtė njė fund poligoni, njė fund vije, mbyllje
koordinatash, qė kanė ndarė njė ujor dhe SHTRATDETIN KONTINENTAL.
Afrimi i saj deri kėtu, ka edhe njė status tjetėr, atė tė njė trikėndori,
KULMI i tė cilit diskutohet midis tė tri shteteve fqinjė dhe dy deteve,
Jon dhe Adriatik.
Nė fakt, pika "150" ėshtė diskutuar dhe vendosur nga dy palė.
Ajo, paraqet fundin e njė ndarjeje, ku nė mesoren e "delimitimit"
duhet t'i bėjė ballė, pėrcaktimit tė tė dy palėve, kundėrshtimit tė
palės sė tretė, po edhe vetes sė saj.
Kjo pikė nėse vihet nė njė vijėdrejtė e cila ėshtė e pėrfytyruar
si pėrperndikular me ngushticėn e Otrantos, e zgjatur nga tė dy brigjet,
e Italisė nė Perėndim dhe tė Shqipėrisė nė Lindje, ėshtė e gjatė
43 milje detare. Pika "150", ėshtė fundi i njė mesoreje (median
line) e cila pėrshkon lirshėm DSH DHE HAV shqiptare ne njė gjatėsi
prej 39 km, sa largėsia Tiranė-Durrės.
Ngushtica e Otrantos dhe pika treshe
Ministria
Nga ana juridike janė parashikuar nė tre marrėveshje kuadėr: 1 Greqi -
Itali, nėnshkruar nė vitin 1977
2. Shqipėri - Itali, nėnshkruar nė 1992 dhe Shqipėri - Greqi, nė
proces 2009. Asnjėra nga vijat ndarėse nuk i afrohet pikės treshe. Pika
treshe do tė pėrcaktohet pėrmes njė marrėveshjeje tripalėshe, pėr tė
cilėn akoma nuk kanė filluar negociatat dhe takimet paraprake.
Pasha
Prirja drejt veriperėndimit nė ngushtesėn e Otrantos. Nuk ėshtė
zbatuar Konventa Detare "UNCLOS". Ėshtė ndėrprerė nė mėnyrė
tėrėsore e drejta e Shqipėrisė pėr njė pjesė sovrane nė ngushticėn
e Otrantos, nė cenimin e detit shtetėror dhe hapėsirės sė afėrt
vijimore si dhe tė hapėsirės sė veēantė ekonomike (Exlusive Economic
Zone).
Gjiri i Sarandės
Ministria
Gjiri i Sarandės nga ana juridike, gjeografike dhe historike nuk plotėson
asnjė nga tė dy kushtet.
Ėshtė respektuar gjiri i Sarandės. Gjiri i zmadhuar, i paraqitur nė
media nuk ekziston zyrtarisht. Ai s'ėshtė as gji i mbyllur, as historik.
Nė asnjė botim detar (nė libėr apo hartė) nuk ėshtė hasur pėrcaktimi
i gjirit tė Sarandės, i kufizuar nga Kepi i Qefalit dhe Kepit Dema. Edhe
nė hartat e prodhuara nga Istituti Gjeografik i Ushtrisė, nuk e gjejmė
kėtė pėrcaktim.
Pra, si pasojė edhe trekėndėshi i krijuar prej 15 km2 midis vijės ndarėse
reale dhe vijės sė pretenduar, ėshtė pa baza juridike dhe profesionale.
Nga ana tjetėr, nuk ka asnjė ligj, asnjė vendim tė Kuvendit, asnjė
akt ligjor (VKM) tė Kėshillit tė Ministrave apo qoftė edhe njė vendim
tė Bashkisė sė qytetit tė Sarandės qė tė pėrcaktojė njė status tė
tillė, si gji historik.
Pasha
Nė bisedime duket se as qė nuk ėshtė argumentuar dhe nuk ėshtė
trajtuar veēoria historike, gjeostrategjike dhe ekonomike e gjirit tė
Sarandės. Vijat bazore janė marrė deri nė portin e qytetit dhe ish -
bazėn detare, Limion. Kjo ka sjellė humbje nė Detin Shtetėror tė
Shqipėrisė.
Shkėmbi Barketa
Ministria
Nė Udhėzuesin e Lundrimit pėr detet Adriatik e Jon, botim shqiptar i
vitit 1992, shkėmbi Barketa trajtohet nė kapitullin III - "Ishujt e
Jonit tė Veriut. Nė faqen 71, kur flitet pėr ishullin e vogėl
Peristere ose Tignoso (ishull grek) theksohet: "Nė veri tė kėtij
ishulli ndodhet njė shkėmb baras me nivelin e ujit".
Nga ēdo detar kuptohet thjeshtė se ky shkėmb ėshtė pjesė e
formacionit tė shelfit kontinental tė ishujve grekė.
Po kėshtu trajtohet edhe nė hartat detare shqiptare dhe hartat e botimit
tė huaj.
Pasha
Nėse gjatė ndarjes kufitare tė Komisionit Ndėrkombėtar, ėshtė marrė
parasysh, mesorja qė ndan ngushtesėn detare nė kėtė vijė, atėherė
del se Shkėmbi Barketa ndodhet rreth 60 metėr, nė drejtimin e tokės
shqiptare ēka tregon, se pėr hir tė baraslargėsisė nė ngushticė vetėm
Barketa, duhet t'i takonte Shqipėrisė, ndėrsa Ujdhesa Tignosso, pėrfshihet
nė arkipelagun e ujdhesave tė Korfuzit.
Po tė shihet me vėmendje harta detare ndarėse, njė fragment tė sė
cilės, po e paraqesim mė poshtė, ky shkėmb (Barketa) ėshtė
konsideruar nė mėnyrė krejtėsisht tė gabuar, si njė pikė kufizuese
anėsore, e fundme e vijėdrejtės bazore qė bashkon, nė kundėrshtim me
UNCLOS, shkėmbinjtė periferikė (atolls) tė arkipelagut (Serpa, Barketa,
e mandej nė Kepin e Kasiopesė). Prej kėsaj vije ėshtė bėrė ndarja,
e cila tė drejtėn e ka kthyer nė tė padrejtė.
Kepi i Stillos
Ministria
Bazuar nė Nenin 10 tė Konventės, Gjiri i Korfuzit plotėson kushtet si
gji i mbyllur dhe vija bazė pėrcaktohet nga drejtėza qė bashkon dy
kepet mė tė dala tė gjirit. Sipėrfaqja e gjirit tė mbyllur tė
Korfuzit ėshtė = 76,95 km2, sipėrfaqja e gjysmėrrethit ėshtė = 69,21
km2. Lidhur me vijėn ndarėse qė fillon nga piramida 79 e kufirit tokėsor,
distanca deri nė bregun e Korfuzit (Kepi Sidero) nuk ėshtė 16 km, (siē
pretendohet) por ėshtė = 9.91 km.
Pasha
Nėse do tė pranohej vija e drejtė pėrmbyllėse e ishujve anėsorė,
ashtu sikundėr ėshtė pranuar nė tė gjithė procesin e zbatimit tė
UNCLOS, pėr kėtė marrėveshje, atėherė pėrmbyllja e gjirit tė Kėrkyrės,
nuk i takonte tė ishte nė kepin Sidero, por nė vijėn pėrmbyllėse tė
pėrfshirjes sė ujdhesės Vido. Pra, vijėdrejta bazore, bashkon kepin e
Karagollit, ku kemi prirje nga perėndimi.
Brenda kėsaj vije pėrfshihet edhe ujdhesa Vido. Po mesa duket, me qėllim,
nuk ėshtė marrė pėr bazė kjo vijė, por vet bashkimi i tė dy kepeve,
tė cituar mė sipėr: i Karagollit dhe Sidero.
Kėshtu, po tė merrej vija bashkuese, nė ujdhesė kjo largėsi do tė
ishte: 6780 metėr prej kepit tė Stillos, ēka pėrbėn njė ndryshim
ndaj vijės bashkuese me rreth 600 metėr, qė nė kėtė rast do t'i
shtohej largėsisė sė dhėnė mė sipėr duke arrirė nė: 2670 metėr.
Segmenti ujor i shtetit fqinj, Greqisė arrin nė 5794 metėr.
Greqia shtet arkipelag?
Ministria
Nga pėrcaktimi ligjor dhe paraqitja gjeografike, Greqia nuk ėshtė shtet
arkipelag. "Shtet arkipelag" nėnkupton njė shtet tė pėrbėrė
i gjithi nga njė ose shumė arkipelagė dhe mund tė pėrfshijė ishuj tė
tjerė;
Njė shtet arkipelag mund tė heqė vijat bazė tė drejta tė arkipelagut,
qė bashkojnė pikat e ishujve mė anėsorė dhe tė cektinave tė thata tė
arkipelagut, me kusht qė brenda vijave bazė tė tilla tė pėrfshihen
ishujt kryesorė dhe njė zonė, nė tė cilėn raporti i zonės sė ujėrave
mbi raportin e tokės duke pėrfshirė dhe ishujt e vegjėl ėshtė 1 me 1
dhe 9 me 1.
Pasha
Prej trajtesės rrjedh se pėr tė zbatuar kėrkesat e Konventės,
arkipelagu i Korfuzit, pėrfaqėson njėsinė gjeografike, qė ndodhet pėrkundruall
jug - perėndimit tė Shqipėrisė, nga brigjet e sė cilės nismon deti
Jon.
Nė bazė tė tė gjitha pėrcaktimeve, tė dhėna mė sipėr, Greqia nuk
ėshtė njė shtet arkipelag, por nė pėrbėrje tė saj ajo ka dy
arkipelagė. Ky ėshtė njė ndryshim thelbor, tė cilin palėt nuk e kanė
marrė parasysh, as e kanė cekur kund, por ma do mendja, atėbotė, as
edhe e kanė diskutuar.
Ritrajtimi qė po i bėjmė, nuk mund tė quhet ritrajtim, sepse nuk ka
pasur rast, ndonjėherė tjetėr, qė midis dy vendeve tė jetė shtruar
njė kusht, njė tezė, njė problem ndarės, bazuar nė kėrkesat e njė
konvente. Po kėshtu prej palės sonė, nuk ka gjėllirė dėshirė
studimi tė thellė i kushteve tė veēanta qė rekomandon UNCLOS.
Ishulli Othonoi
Ministria
Njė ishull ėshtė i njė forme natyrale toke, i rrethuar me ujė dhe i
cili ėshtė mbi nivelin e ujit nė kohėn e zbaticės mė tė madhe. Shkėmbinjtė,
tė cilėt nuk mund tė pėrballojnė banime njerėzore ose jetė
ekonomike nė pronat e tyre nuk do tė kenė zona ekonomike ekskluzive ose
shelf kontinental.
Nga ana gjeografike ėshtė vėrtetuar se ishulli i Othonit ėshtė ishull
i banuar. Sipėrfaqja: 10 km2, popullsia: 633 banorė.
Pasha
Nė kėtė marrėveshje, nisur nga ujdhesa Othonoi, qė ėshtė skaji ujėdhesor
i arkipelagut, ėshtė ndėrprerė DSH dhe HAV e Shqipėrisė, sepse ėshtė
aplikuar e drejta e vetėm njė shteti (Greqisė) pėr tė vijuar me
standardin e DSH dhe HAV (Contigous Zone) ndėrsa Shqipėria i krijon
vetes njė "mbyllje" dhe "izolim" gjeostrategjik nė
ngushtice.
Ky ėshtė njė cenim i drejtpėrdrejtė i sovranitetit kombėtar dhe
mosmbrojtje e sė drejtės detare, tė dhėnė nga KONVENTA (UNCLOS).
Bello: Greqia e dinte qė mė 89-ėn se Otranto kishte naftė
E. Hoxhaj
| 18/10/2009 |
Nė studim ishin pėrcaktuar tė gjitha zonat e prespektivės sė
naftės dhe gazit nė vendin tonė.
Shteti grek ka qenė nė dijeni tė kėrkimeve pėr naftė nė territorin
detar tė Otrantos qė prej vitit 1989. Ėshtė ish-zėvendėsministri i
METE, Pajtim Bello, i cili reagon lidhur me pohimin e Ferit Hoxhės, pasi
ky i fundit deklaroi dy ditė mė parė se Greqia mėsoi nga mediat
shqiptare pėr naftėn e Otrantos nė vitin 2006. Bello thekson se qė
prej vitit 1989 Greqia si dhe shtete tė tjera kanė qenė nė dijeni tė
kėrkimeve tė hidrokarbureve nė territorin detar tė Shqipėrisė nė
zonėn e Otrantos.
Zoti Bello, nė njė intervistė tė disa ditėve mė parė qė ju
keni dhėnė pėr gazetėn "Shekulli", keni deklaruar se ka
patur njė studim pėr blloqet e prespektivės sė burimeve tė naftės e
tė gazit tė publikuar nė vitet 1988-1989. Keni sqaruar se territori
detar i diskutuar nė media bėnte pjesė nė zonėn 5 tė pėrcaktuar nė
studim. A kanė qenė nė dijeni tė kėtij studimi edhe shtete tė tjera
nė atė kohė? Po Greqia, konkretisht, a ėshtė njohur me faktin se nė
Otranto mund tė kishte rezerva nafte?
-Po, Greqia si edhe shumė shtete tė tjera janė njohur me studimin nė
fjalė qė prej vitit 1989. Ishte njė studim, nė tė cilin ishin pėrcaktuar
gjithė zonat e prespektivės sė burimeve tė mundshme tė hidrokarbureve,
siē janė nafta dhe gazi. Nė studimin nė fjalė, territori detar nė
zonėn e Otrantos bėnte pjesė nė zonėn numėr 5. Qė prej '89-ės
vendi ynė ka kryer disa simpoziume, ku kanė marrė pjesė mjaft shtete tė
tjera, ndėr to edhe Greqia.
Pra, Greqia ka qenė nė dijeni tė burimeve tė mundshme tė naftės
nė kėtė zonė qė prej vitit 1989?
-Po kjo ėshtė diēka faktike, pala greke ka qenė e njohur me studimin,
pasi shteti ynė gjatė kėtyre simpoziumeve ka qenė i interesuar pėr
ndonjė marrėveshje tė mundshme pėr tė kryer kėrkime nė terren pėr
hidrokarburet. Madje, njė marrėveshje ėshtė kryer atėherė me firmėn
austriake Benimex. Studimi nė fjalė ėshtė bėrė publik qė prej asaj
kohe pėr ndėrkombėtarėt. Kėshtu qė, nuk dihet pėrse pala greke nuk
ka pranuar tė kryejė marrėveshjen pėr ndarjen e kufijve gjatė
tentativave tė diplomacisė sonė gjatė 13 viteve.
Sipas Zotit Ferit Hoxha, ish-Sekretari i Pėrgjithshėm i
Ministrisė sė Jashtme dhe kryenegociatori i marrėveshjes detare, pohoi
se pala greke u interesua pas publikimit tė njė pėrditshmeje pėr kėrkimet
e naftės qė po kryheshin nė detin Jon. Ju si e komentoni kėtė
deklarim?
-Ėshtė e vėrtetė se pala greke ėshtė e interesuar pėr burimet e
shumta tė energjetikės qė mund tė ketė nėntoka e ujėrave tė detit
Jon, e pikėrisht pjesa e kanalit tė Otrantos. Por nuk pajtohem me faktin
se shteti grek e ka mėsuar nė vitin 2006 nga njė media shqiptare, se nė
zonėn detare nė fjalė ka rezerva nafte apo gazi natyror. Kjo, pasi pala
greke ka qenė e mirinformuar pėr kėtė fakt qė prej vitit 1989. Nuk e
kuptoj pse pala greke ėshtė interesuar pikėrisht nė vitin 2006, kur
kishte refuzuar prej 13 viteve. Gjithashtu, ėshtė e pakuptimtė qė
shteti ynė firmos qė nė kėrkesėn e parė qė bėn pala greke, kur kjo
e fundit i kishte refuzuar pėr mė shumė se njė dekadė. Zona detare nė
fjalė ėshtė mjaft e rėndėsishme edhe nga pikėpamja strategjike. Kjo,
pasi pikėrisht aty janė planifikuar kalimi i rrjeteve tė shpėrndarjes
sė energjive tė dy projekteve tė mėdha, ai i gazit dhe i energjisė sė
pastėr.
Debati Shqipėri-Indi pėr eshtrat e Nėnė Terezės, lajm edhe nė CNN
Shekulli Online
| 17/10/2009 |
"Nga gjaku jam shqiptare, nga shtetėsia, indiane, nga besimi jam
katolike, por pėr tė gjithė ata qė kėrkojnė ndihmėn time, i pėrkas
gjithė botės". Me kėto fjalė tė Nėnė Terezės hapet njė
kronikė e televizionit CNN pėr debatin e fundit mes Shqipėrisė dhe
Indisė lidhur me kėrkesėn pėr kthimin e eshtrave tė saj nė vendin
tonė.
Nė faqen online tė televizionit shkruhet se qeveria shqiptare dhe ajo
indiane janė pėrfshirė nė njė debat lidhur me kėtė kėrkesė, pasi
Tirana kėrkon qė tė riatdhesojė eshtrat e saj me rastin e 100 vjetorit
tė lindjes, qė pėrkon vitin tjetėr.
"Fjalėt e thėna prej saj ndoshta do tė shėrbejnė pak pėr tė
zgjidhur njė grindje diplomatike rreth saj"- thotė CNN.
CNN citon kryeministrin shqiptar, duke nėnvizuar deklaratat e vetė Nėnė
Terezės. "Ajo lutej pėrditė pėr familjen e saj dhe vendin e saj.
Kjo ėshtė arsyeja pse unė mendoj se tė dy qeveritė duhet tė flasin
rreth kėsaj ēėshtjeje pėr tė gjetur njė zgjidhje," citon CNN
Berishėn.
Mė tej, vijon deklarata zyrtare e qeverisė indiane, pėrmes zėdhėnėsit
tė Ministrisė sė Jashtme, sipas tė cilit Nėnė Tereza ėshtė
shtetase indiane dhe po prehet nė vendin e saj, nė tokėn e saj.
AFP, India: Nėnė Tereza, shtetase indiane. Nuk i kthejmė
eshtrat
Nju-Delhi - India ėshtė shprehur kategorikisht kundėr kėrkesės sė
qeverisė shqiptare pėr kthimin e eshtrave tė Nėnė Terezės nė Shqipėri.
Lajmi ėshtė raportuar nga agjensia AFP, sipas tė cilės murgesha ka
marrė shtetėsinė indiane nė vitin 1951.
"Nėnė Tereza ėshtė shtetase indiane dhe ajo po pushon nė tokėn
e saj, nė vendin e saj"- ka thėnė zėdhėnėsi i ministrisė sė
Jashtme nė Nju Delhi, Vishnu Prakash.
Pas vdekjes sė saj, mė 5 shtator, 1997, Nėnė Tereza u varros nė
selinė e Misionarėve tė Bamirėsisė nė Kolkata, vend qė tashmė ėshtė
shndėrruar nė vend pelegrinazhi.
Reagimi zyrtar i Indisė erdhi pas kėrkesės sė kryeministrit
shqiptar Sali Berisha pėr tė diskutuar rreth mundėsisė sė kthimit tė
eshtrave tė saj.
AFP-ja citon Berishėn, duke nėnvizuar se ai ka deklaruar se pavarėsisht
kundėrshtimit tė Indisė kjo ēėshtje mbetet e hapur. "Qeveritė e
dy shteteve duhet tė flasim pėr kėtė nė njė tė ardhme tė afėrt,"
tha ai.
Mbi
rikthimin e eshtrave tė Zogut nė atdhe |
»
Vendosur:
15/10/2009 - 08:13 |
Mentor
Nazarko
Lėvizja e fundit e kryeministrit Berisha pėr tė sjellė nė Shqipėri
eshtrat e mbretit Zog, duhet thėnė qė nė krye tė herės se ėshtė
lėvizje qė duhet pėrshėndetur. Galeria e personazheve historikė qė
mbushin sheshet tona, pra kujtesa historike pėr brezat nė formėn e
monumenteve ėshtė shumė e mangėt dhe kryesisht mbetet ajo e kohės sė
komunizmit. Nė kėtė kuptim, ngritja e shtatores nė Burrel, pse jo
dhe nė kryeqytet, dhe sjellja e eshtrave pėr ti lėnė tė prehen nė
mėmėdhe, duken lėvizje tė drejta. Ama nisma pėr kthimin e eshtrave,
pėr shkak se ishte lėvizje e papritur, pėr shkak tė disa veēorive nė
sjelljen e atij qė mori vendimin restaurues ndaj figurave historike si
Zogu, pėr shkak tė simbolikės qė mbart ky restaurim, dhe nė fund tė
fundit dhe pa patur nė analizė ndonjė shtysė tė pėrcaktuar, ia
vlen tė analizohet.
Pse Berisha e mori vendimin tani? Dikush do tė thoshte se kurdo qė tė
merrej ky vendim, skeptikėt do tė pyesnin. Jo, pėr rastin e Berishės
ka vlerė pyetja. Ai ka patur momente tė tjera tė mira pėr ta marrė
kėtė vendim. Pėr shembull nė pjesėn e parė tė mandatit tė tij nė
pėrpjekje pėr tė dėftyer distancimin e tij nga regjimi komunist,
Berisha ndėrmori shumė veprime tė forta ndaj kastės komuniste apo
veprime tė tjera restauruese tė tė ashtuquajturave klasa tė pėrmbysura
dhe figurave intelektuale tė saj. Pra, ishte nė kohė pėr ta bėrė
njė hap si ky. Pse nuk e bėri? Me shumė gjasa Berisha nuk e ndėrmori
rikthimin e eshtrave tė mbretit Zog, pasi qė kjo lėvizje do
kontrastonte me sjelljen qė ai i rezervoi pasardhėsit tė fronit Leka
Zogut, qė e pėrzuri nga dheu i tė atit me njė pretekst burokratik.
Sjellje tė tilla larguese, pėrjashtuese apo denigruese, Berisha i
mbajti dhe ndaj shumė figurave tė tjera tė diasporės qė kishin
thurur boll ėndrra pėr tu bėrė tė parėt e vendit nė momentin e
rrėzimit tė komunizmit, duke aspiruar praktikisht vendin e Berishės.
Sjellja asokohe e eshtrave tė mbretit do tė ishte njė lėvizje qė do
ti shtonte kredencialet pėr pushtet apo restaurim tė mbretėrisė
pretenduesit tė fronit Leka I, diēka qė Berisha kurrė nuk donte tia
lejonte. Edhe vendimin pėr referendumin pėr formėn e mbretėrisė
Berisha e mori vetėm nė fund, kur e shikonte se ajo nuk mund ti
sillte asnjė pasojė negative pushtetit tė vet. Madje nuk ishin krejt
pa vend akuzat se njerėzit e Berishės u pėrzien nė sulmet e
armatosura ndaj KQZ-sė, duke mashtruar pretendentin pėr fron, Leka Zog
mbi rezultatin e votimeve tė referendumit pėr formėn e regjimit. Edhe
qėndrimet e mėvonshme ndaj Lekės nuk ishin shumė tė fisshme, po tė
kujtojmė sulmet e egra ndaj familjes mbretėrore pėr shkak se LZHK-ja
mund ti krijonte probleme PD-sė nė zgjedhje. Vendimi pėr kthimin nė
atdhe tė Mbretėreshės Geraldinė dhe familjes mbretėrore ishte i
qeverisjes socialiste, madje Nano, njė ekzibicionist i pakorrigjueshėm
kultivoi njė farė miqėsie me familjen mbretėrore, ndėrsa kėrkonte
dhe rivlerėsim tė figurės sė Zogut. Pra nė kėtė kuptim, kjo lėvizje
e Berishės duket diēka e vonuar, e paraprirė, madje nga lėvizje
krejt kontrastuese me vendimin e fundit.
Kjo lėvizje duket diēka e improvizuar pėr tė prodhuar lajme ekzotike
nė kohėt tona dhe pėr njė arsye tjetėr. Ajo nuk ėshtė pjesė e njė
reflektimi mė tė gjerė pėr tė nderuar figurat historike mė tė rėndėsishme
tė kombit, duke i sjellė eshtrat nė atdhe. Ishte reflektim thjesht pėr
mbretin Zog, por jo dhe pėr tė tjerėt. Aq e vėrtetė ėshtė kjo, sa
pikėrisht mbreti Lekė I propozoi qė krahas tė atit tė ktheheshin nė
atdhe dhe eshtrat e figurave tė tjera tė rėndėsishme tė kombit, diēka
qė e nderonte pasardhėsin e mbretit Ahmet Zog dhe nxirrte si
spontane apo propagandistike lėvizjen e Berishės.
Por lėvizja e Berishės nė kėtė moment duket se ka dhe njė shkak
tjetėr veē nevojės shtypėse tė Berishės pėr tė krijuar ngjarje
ēdo ditė, me tė cilėn duhet tė merremi ne apo populli nė tryezat e
improvizuara tė klubeve tė ditės. Duket se Berisha nė kėtė moment
nuk ndien ndonjė shqetėsim pėr pushtetin e vet prej Lekės sė I, apo
dhe prej errėsimit eventual tė figurės sė tij nė histori prej asaj
tė Zogut. Nė fakt, pa dashur tė bėjmė ndonjė projektim sesi do tė
duken pas shumė vitesh krerėt e shtetit shqiptar tė tranzicionit,
Berisha nė mėnyrė tė veēantė krahasuar me Zogun, diēka mund tė
thuhet qė sot.
Krahasimi me pasardhėsit
Ahmet Zogu ėshtė themeluesi i shtetit modern shqiptar dhe me kėtė pėrfundim
po bien dakord dhe historiografėt e majtė. Nė kushte shumė tė
vėshtira pėr ekzistencėn e kombit shqiptar, Zogu me gjithė luhatjet
e mėdha dėfteu njė pėrkushtim tė jashtėzakonshėm nė ndėrtimin e
shtetit serioz tė shqiptarėve. E bėri kėtė nėpėrmjet zgjedhjes sė
drejtė tė njerėzve nė krye tė institucioneve tė shtetit, figura me
klas tė lartė intelektual, por dhe nė kuadrin ligjor qė krijoi.
Madje dhe nė frymėn e njėlloj lirie funksionimi qė ai u la kėtyre
institucioneve. Ėshtė e vėrtetė se familja mbretėrore ishte e
paprekshme, por pėrtej kėsaj, gjithė zyrtarėt e tjerė ishin tė
atakueshėm prej njė sistemi gjyqėsor qė u ndėrtua sipas modeleve mė
tė mira dhe ligjeve mė tė mira. Po a ėshtė kėshtu sistemi shtetėror
qė ngre apo modelon Berisha? Krejt e kundėrta. Modeli i parė i
ngritur prej tij, i ndėrtuar mbi baza personale dhe klanike u shemb
tragjikisht bashkė me piramidat. Por ndėrkohė Berisha i dytė me
bashkėpunimin naiv tė Ramės ėshtė duke zhbėrė ato qė ishin
arritja kryesore e socialistėve nė dy mandate: krijimi i
institucioneve deri diku tė pavarura si gjykatat, prokuroria,
presidenca, etj. Veēanėrisht nė mandatin e dytė edhe pėr shkak tė
rotacioneve institucionalė shteti do tė bjerė thuajse tėrėsisht nė
duart e kryeministrit dhe tė shumicės sė tij, duke u bėrė mė
vulnerabėl. Shteti i Zogut i bėri njėlloj rezistence madje dhe njėrės
prej ushtrive mė tė mėdha tė kohės.
Zogu ishte model pėr tu ndjekur dhe nė shumė aspekte. Pėr
shembull nė marrėdhėniet e ekuilibruara me komunitetet fetare dhe
distancėn higjienike qė ai mbajti prej tyre. Pra, pa privilegjuar asnjėrin
prej tyre, madje duke ndėrmarrė dhe veprime modernizuese pėr shoqėrinė
e kohės. Brenda kėtij kuadri marrėdhėniesh duhen parė p.sh. dhe
marrėdhėniet me komunitetin ortodoks. Zogu refuzoi ēdo ndėrhyrje nga
jashtė, pra prej Greqisė nė emėrimin e kryepeshkopit, me gjithė
premtimet e mėdha qė iu bėnė nė kėmbim tė kėtij emėrimi. Ėshtė
jo aq shumė i njohur pėr tė gjithė se Zogu refuzoi kompensimet greke
pėr pronat e zyrtarėve tė lartė shqiptarė nė Greqi, nė kėmbim tė
njė kryepeshkopi grek. Duke u parė nė kėtė lloj pasqyre, krerėt
politikė tė tranzicionit shqiptar nuk duhet tė ndihen mirė nga ēdo
krahasim me Zogun. Berisha veēanėrisht si mikpritėsi i parė i
Janullatosit.
Mbėrritėm kėshtu tek njė pikė tjetėr e vlerės sė Zogut si
kryetar shteti. Marrėdhėniet me fqinjėt. Ėshtė e vėrtetė se Zogu
u mbėshtet te jugosllavėt pėr tu rikthyer nė pushtet, diēka qė
e kanė bėrė dhe pasardhėsit e tij si Hoxha veēanėrisht, apo
Berisha dhe Nano qė u mbėshtetėn te grekėt. Zogu pėrflitet pėr
shitjen e Shėn Naumit, tezė dominante kjo nė historiografinė tonė,
por ndoshta jo aq shumė si versioni mė realist, por sepse teza
alternative nuk ka patur aq hapėsirė apo mbrojtės cilėsorė. Sipas kėsaj
teze alternative, Zogu vėrtet dha Shėn Naumin, por ama mori qoftė sipėrfaqe
toke nė Vermosh, qoftė dhe ēliroi nga atakimi, territore tė rėndėsishme
nė zonėn e Starovės, tė destinuara Jugosllavisė dhe qė cenonin
sigurinė e lidhjes Elbasan-Korēė. Nė fund tė fundit jugosllavėt
ishin aleatėt mė tė zhgėnjyer prej Zogut. Zogu vėrtet mori kredi tė
mėdha prej Italisė, por ama dhe ndėrtoi vepra qė mbetėn nė
infrastrukturėn institucionale dhe rrugore tė Shqipėrisė, bonifikime
etj., diēka qė pasuesit e tij duan ti kenė, por nuk arrijnė tė
kenė gjithnjė sukses. E vėrtetė ėshtė se Zogu nėnshkroi traktate
bashkėpunimi ushtarak me Italinė nė funksion antijugosllav dhe
antigrek, qė dukeshin robėrues nė dritėn e zhvillimeve tė mėvonshme
tė Luftės sė Dytė Botėrore, por askush nuk mund tė parashikonte
kursin e ngjarjeve tė kėsaj Lufte. Pėr mė shumė ikja e Zogut tė
vendosur para njė ultimatumi italian, nuk dėften atė se Zogu ishte shėrbyes
i italianėve, pėrkundrazi. Mosqėndrimi i tij nė krye tė rezistencės
antifashiste ėshtė vėrtet njė dobėsi e Zogut, dobėsi qė e treguan
dhe oborre tė tjerė mbretėrorė europianė, por Zogu nė Londėr,
njerėzit e tij nė terren, siē dėftejnė historianėt realistė
Fisher dhe Neuwirth, punuan pėr pavarėsinė e Shqipėrisė dhe ēlirimin
e saj. Zogu madje bashkėpunoi pėr kėtė pavarėsi me armiqtė e tij
politikė, apo dhe mbajti qėndrim korrekt ndaj regjimit komunist nė
vitet 50, ndėrsa kundėrshtoi planet greke ndaj Shqipėrisė. Zogu
mbajti gjithnjė tė hapur problemet e pakicave shqiptare nė Jugosllavi
dhe Greqi, veēanėrisht madje dhe nė arenėn ndėrkombėtare, me njėlloj
suksesi. Zogu frenoi ambiciet e fqinjėve nė jugun e vendit, me gjithė
koniunkturėn e pafavorshme ndėrkombėtare marrė nė tėrėsi, pra
politika e jashtme e Zogut ishte e ekuilibruar nė raport me fqinjėt,
por a mund tė thuhet kjo pėr pasardhėsit e tij? Mjaft tė kujtojmė
marrėveshjen e fundit pėr ujėrat, pėr tė kuptuar sesa larg Zogut
janė pasardhėsit e tij nė rolin e kryeministrit.
Ardhja e eshtrave tė Zogut vė nė vend njė padrejtėsi historike ndaj
njė figure komplekse. Pavarėsisht se kush e hodhi hapin dhe pėrse e bėri
atė.
Musolini ish-agjent britanik, me pagė 6 400 euro nė javė
Londėr
- Diktatori fashist, Benito Mussolini ka pasur njė karrierė tė
shkurtėr si spiun me pagesė nė funksion tė shėrbimeve sekrete
britanike, qė e paguanin me njė shumė ekuivalente tė 6 400 eurove
nė javė, shkruante sot e pėrditshmja ''The Guardian''.
Mė 1917, atėherė gazetar 34 vjeē, Musolini u rekrutua nga MI5 pėr
tė bėrė fushatė nė mbėshtetje tė Italisė, pėrkrah aleatėve
gjatė Luftės sė Dytė Botėrore, sipas tė pėrditshmes qė citon
Peter Martland, njė historian qė punon nė Universitetin anglez tė
Kembrixhit.
''Aleati mė i dobėt i Britanisė sė Madhe gjatė luftės ishte
Italia, pas tėrheqjes nga konflikti i Rusisė revolucionare'',
shpjegon Martland.
"Duke nisur qė nga vjeshta e vitit 1917, Musolini paguhej me 100
lireta nė javė, qė sot janė ekuivalente me 6 400 euro, pėr tė bėrė
fushatė pro-luftės'', shtoi ai.
Pagesat autorizoheshin nga Sir Samuel Hoare, deputet britanik dhe pėrfaqėsues
i MI5 nė Romė, i cili kishte pėrmendur nė kujtimet e tij mė 1945
rekrutimin nga shėrbimet britanike tė Duēes sė ardhshėm. Por
detajet financiare u gjendėn nga Martland ndėrsa studionte
dokumentet e Hoares.
2009-10-14 15:13
Zhani
Ciko: Njė opera amerikane?Realizohet ėndrra e 38 viteve mė parė |
»
Dėrguar
mė: 13/10/2009 - 12:24 |
Admirina
Peēi
Po realizojmė njė ėndėrr tė 38 viteve mė parė. Atėkohė nuk patėm
mundėsinė qė ta kthenim nė realitet..." Drejtori i Teatrit Kombėtar
tė Operas dhe Baletit, Zhani Ciko ėshtė entuziast pėr premierėn e parė tė
sezonit tė vjeshtės nė institucionin qė drejton. Pėr herė tė parė nė
historinė gati 60-vjeēare tė Teatrit Kombėtar tė Operas dhe Baletit nė
Tiranė, nė skenėn e tij do tė shfaqet njė opera amerikane. "Porgy
and Bess", njė ndėr operat mė popullore nė Shtetet e Bashkuara tė
Amerikės, tė cilėn kompozitori i madh amerikan George Gershwin e shkroi nė
prag tė vdekjes, do tė shfaqet premierė nė TKOB nė 17 tetor, si njė
bashkėpunim shqiptaro-amerikan. Me regji, skenografi dhe kostumografi tė
Andis Gjonit, artist i njohur shqiptar qė prej vitesh punon nė skenat mė tė
njohura tė Nju Jork, "Porgy and Bess", do tė dirigjohet nga
amerikani Jason Tramm, drejtor artistik i Operas sė Nju Xhersit, ndėrsa
asistent i tij do tė jetė Edmond Doko. Nė kėtė ndėrmarrje tė dytė si
regjisor, skenografi dhe piktori i njohur Andis Gjoni ka si bashkėpunėtor
regjisorin Lawrence Craig.
Njė histori censure
Por, entuziazmi i Cikos s'ka tė bėjė thjesht me faktin se kjo vepėr pėrcjell
vlera tė rėndėsishme pėr jetėn operistike nė vend. Jo. Kjo ngjarje shėnon
diēka mė shumė. Zhani Ciko e quan "njė tundim i tejzgjatur..."
Ai ka njė lidhje tė veēantė me muzikėn e George Gershwin, kėtij
kompozitori qė e njėsonte veten pa u druajtur me "Shubertin amerikan".
Siē rrėfen Ciko, 38 vite mė parė, nė sajė tė njė mundėsie tė vogėl
mundi tė sjellė pas njė udhėtimi nė Rumani, diskun e parė nė tokėn
shqiptare me dy veprat e Gershwinit - "Rapsoditė nė blu" dhe
"Koncertin pėr piano", njė ekzekutim i Orkestrės sė RT rumun.
"Atmosfera iluzive e atyre dy-tre viteve 'tė liberalizimit', siē u
definua mė pas, mė lejoi tė paraqes nė njė emision tė radios duke sjellė
informacion mbi autorin dhe konsideratat personale pėr veprat. Mė kujtohet
se 'pėr tė qenė brenda' pėrdora termin 'Vepra tė muzikės negritane',
duke pėrfituar nga i vetmi lanēim qė i ishte bėrė disa vite mė parė
basit tė famshėm negritan Pol Robson me kėngėt e tij popullore. Gjithsesi,
larg stilit 'jazz'", - thotė drejtori i TKOB-it, Zhani Ciko, ndėrsa
thekson se nė atė kohė, ajo qė quhet tentacioni i madh ishte pikėrisht vėnia
nė skenė e "Porgy and Bess". "Takime e biseda mes miqsh, tė
rinj me formim, tė themi anglo-sakson (pėr kohėn) ma yshtėn idenė 'e
rrezikshme' dhe prandaj u soll partitura pėr piano dhe regjistrimi mė i
fundit i veprės, gjė qė edhe kjo mes procedimeve sė censurės sė kohės
ishte njė anabas mė vete. Sot mė duket se tundimi pėr 'Porgyn-n' nė ato
vite paska qenė fryt i asaj ngjizjeje tė menjėhershme qė shkaktoi gjilpėra
e gramafonit mbi diskun sapo nisi ai tril i klarinetės qė ēel rapsodinė, e
mė pas Hyrja orkestrore e veēantė, 'Summer Time', e sa e sa tė tjera qė
aso kohe na zbuluan kontinentin e ri gershwinian dhe mbas tij, tė gjithė atė
ēka pėrfaqėson muzika e gjigantit tė pėrtej oqeanit..."
Realizimi nė shqip
Opera do tė interpretohet nga Kori dhe Orkestra Simfonike e TKOB-it, ndėrkohė
qė solistė do tė jenė Evis Mula, Sidrit Bejleri, Armando Likaj, Emiljana
Palushaj, Eriona Gjyzeli, Denis Skuro, Roel Llupo, Majlinda Laska, etj, dhe dy
kėngėtarėt amerikanė, Patrick Balckwell dhe Kishna Davy. Pėr regjisorin
Craig, "Porgy and Bess" ėshtė njė shfaqje qė tregon frymėn e
komunitetit dhe qė pėrfshin tragjedinė, dashurinė. "Ėshtė njė
shfaqje qė gjen pika tė pėrbashkėta dhe me realitetin nė Shqipėri",
- tha ai. Ndėrsa pėr maestro Tramm, drejtor artistik i operas sė Nju
Xhersit, ky bashkėpunim me TKOB ėshtė mjaft i vyer. "Opera ka njė
sukses tė garantuar, pasi po realizohet nga njė trupė shumė e mirė",
- u shpreh Tramm. Ai ftoi publikun kryeqytetas qė ta ndjekė kėtė shfaqje nė
datat 17, 19, 20, 22 tetor. Opera "Porgy and Bess" bazohet mbi
romanin "Porgy" tė Dubose Heyward, nė tė cilin pėrshkruhet jeta
e afro-amerikanėve nė fillim tė viteve 1930. Nė qendėr tė saj ėshtė
Porgy, njė njeri me ngjyrė qė jeton nė Karolinėn e Jugut dhe pėrpjekjet
e tij pėr tė larguar Bess-in nga ndikimi i njė njeriu tė dhunshėm dhe
posesiv si i dashuri i saj, Crown dhe nga njė shpėrndarės droge. Kjo pjesė
ėshtė vėnė pėr herė tė parė nė skenė nė vjeshtėn e vitit 1935, dhe
prej asaj kohe ėshtė cilėsuar si njė nga operat mė popullore nė Amerikė.
Nė fillimet e veta vepra nuk ėshtė pritur mirė nė SHBA, pasi ėshtė
konsideruar si njė vepėr raciste, ndėrsa mė vonė, pas viteve 1970 ajo ka
shėtitur nė skenat e mbarė botės, duke u bėrė pjesė e repertorit mė tė
njohur operistik.
Gazsjellesi
nga Rusia, Kufijte detare, pse u fal kanali i Otrantos
|
»
Dėrguar
mė: 13/10/2009 - 09:18 |
Tedi
Blushi
Synimi
strategjik i Greqisė pėr tė hyrė nė Kanalin e Otrantos nė bazė tė marrėveshjes
pėr pėrcaktimin e kufirit detar me Shqipėrinė, lidhet pikėrisht me ndėrtimin
e gazsjellėsit South Stream (Shtegu i Jugut). Ky ėshtė njė projekt i
financuar nga Moska dhe i planifikuar tė ndėrtohet nga gjiganti rus i gazit
Gasprom dhe koncerni energjetik italian, ENI. Gazsjellėsi South
Stream fillon nė Kaspik, kalon nėn detin me tė njėjtin emėr, hyn nė
territorin bullgar dhe degėzohet nė dy drejtime. Njėra degė e tij do tė
kalojė nė Bullgari, mandej nė Serbi, Hungari dhe pėr tė pėrfunduar nė
Austri. Dega tjetėr kalon nga Bullgaria, nė veriun e Greqisė, mandej fundi i
kufirit tokėsor do tė jetė Igumenica. Nga kėtej ky tubacion ėshtė vendosur
tė kalojė nėn det pėrgjatė gjithė Kanalit tė Korfuzit me drejtim veri-perėndimin,
pėr tė vijuar nė Kanalin e Otrantos e pėr tė pėrfunduar tek taka e
gadishullit italian, e konkretisht nė Brindisi. Referuar faqes zyrtare nė
internet tė projektit gazsjellės South Stream, citojmė se, ky ėshtė
shtegu mė i shkurtėr dhe me kosto financiare shumė mė tė vogėl sesa
alternativat e tjera.
Diplomacia greke
Nė 25 prill 2009, kryeministri grek, Kostas Karamanlis viziton Sofjen me qėllim
arritjen e njė marrėveshjeje tė pėrbashkėt pėr ndėrtimin e tubacioneve pėr
transitin e gazit nėpėr territoret e Bullgarisė dhe Greqisė tė gazsjellėsit
South Stream. Dy ditė pas kėsaj vizite, Karamanlis vjen nė Tiranė pėr
tė nėnshkruar marrėveshjen e pėrcaktimit detar me Shqipėrinė. Sikundėr
rezulton nga kjo marrėveshje, Greqia fiton 354.4 km2 sipėrfaqe ujore nė detin
Jon. Nga tė cilat, vetėm 335 km2 ia janė marrė Shqipėrisė nė Kanalin e
Otrantos. Po tė njėjtėn ditė, ministrja e Jashtme greke, Dora Bakojanis e
cilėson si arritje strategjike kėtė marrėveshje, ndėrkohė qė
qeveria shqiptare nuk bėn asgjė transparente, madje as sot e kėsaj dite. Pikėpyetja
e madhe e opinionit publik shqiptar: Ēfarė synon Greqia me kėtė marrėveshje,
tė cilėsuar prej saj si strategjike?, nuk merr pėrgjigje nga Tirana
zyrtare. Por, pėr Greqinė rėndėsi kishte qė Shqipėria e pranoi kėrkesėn
e saj. Ndaj, me tė arritur kėtė marrėveshje nė Tiranė, Karamanlisi niset
drejt Moskės. Nė datėn 29 prill nė Soēi tė Rusisė, kryeministri Vladimir
Putin firmos marrėveshje tė veēanta me tė gjitha vendet nė tė cilat do tė
kalojnė tubacionet e gazsjellėsit South Stream, mes tė cilave edhe
Greqia. Marrėveshja do tė zgjatė 30 vjet, ndėrsa sasia e gazit tė
transportuar llogaritet tė jetė 10 miliardė metėr/kub nė vit. Sipas
ministrit grek tė Energjisė, Kristos Folias, kjo ėshtė njė ndėr kontratat
mė fitimprurėse qė janė nėnshkruar ndonjėherė. Pėrfitimet pėr palėn
greke llogariten nė disa miliardė euro.
Kompanitė ruse Gazprom dhe ajo italiane ENI do tė jenė edhe ndėrtuesit
e kėsaj vepre qė kap njė investim kolosal. Kryeministri grek, Kostas
Karamanlis dhe ai rus, Vladimir Putin, firmosin marrėveshjen pėr ndėrtimin e
gazsjellėsit South Stream. Ceremonia u zhvillua nė Kremlin, nė praninė
e ministrave tė Jashtėm dhe Energjetikės tė dy vendeve.
Gazi rus dhe Kanali i Otrantos
Maketi i projektit South Stream ėshtė shumė i qartė nė parim. Por,
gjurmėt e tij nuk janė pėrcaktuar ende nė mėnyrė pėrfundimtare, pėr
shkak tė pengesave nė terren qė has realizimi i kėtij projekti gjigant.
Moska zyrtare ka deklaruar se ndėrtimi i gazsjellėsit duhet tė nisė nga
fillimi i vitit 2011, por ende nuk dihet njė datė konkrete. Njė ndėr arsyet,
por aspak periferike pėr nga rėndėsia, ėshtė pjesa fundore e South
Stream. Pengesa ėshtė pikėrisht Shqipėria, e cila parimisht mendohet tė
jetė kapėrcyer me ndihmėn e Greqisė. Bėhet fjalė pikėrisht pėr Kanalin e
Otrantos, pėr tė cilin Tirana dhe Athina kanė nėnshkruar marrėveshjen qė i
dhuron Greqisė 354.4 km2 sipėrfaqe ujore. Ngutja greke pėr tė mbyllur sa mė
shpejt marrėveshjen pėr Shelfin Kontinental me Shqipėrinė lidhet pikėrisht
me projektin e gazsjellėsit. Koha nuk pret mė!
Pse Greqia kėrkon Kanalin e Otrantos?
Arsyeja ėshtė e thjeshtė. Nė bazė tė marrėveshjes me Shqipėrinė pėr pėrcaktimin
e kufiri detar, tanimė Greqia ka hyrė nė Kanalin e Otrantos. Kėsisoj, nė
det ajo ėshtė nė kufi me Italinė. Nė rast se kjo marrėveshje me Tiranėn
zyrtare nuk do tė ishte nėnshkruar, atėherė detyrimisht gazsjellėsi rus
South Stream do tė duhej tė kalonte sė pari nė ujėrat detare tė
shtetit shqiptar e mandej nė Itali. Por, pėr Rusinė kjo nuk mund tė ndodhte.
Ndaj, me ndihmėn e Greqisė Moska ka arritur tė pėrjashtojė Shqipėrinė nga
ky gazsjellės. Kėshtu, tubacionet e gazit nėn det nga Igumenica deri nė
Brindisi e kanė rrugėn e hapur. Shqipėria ėshtė pėrjashtuar, dhe zot tė
Kanalit tė Otrantos dhe gazsjellėsit nė det tashmė janė vetėm Greqia dhe
Italia.
Zogu: Kthimi i eshtrave, vendim historik
Rozeta Rapushi
E Diele, 11 Tetor 2009
Rikthimi ne atdhe i eshtrave te Mbretit Ahmet Zogu, u pershendet dje nga
familja mbreterore. Trashegimtari i Fronit Mbreteror, i biri i Mbretit Zog,
Leka Zogu, tha dje se nje vendim i tille i qeverise eshte i madh dhe historik.
"Kthimi i eshtrave do te varet mbi vendimin e komisionit shteteror dhe
eshte pak heret ta dime, por ashtu do te jete. Nje vendim i tille eshte i madh
dhe qe ndryshon dicka ne historine e Shqiperise. Sigurisht qe nuk eshte nje
vendim i lehte per t'u marre, por marrja e tij me ka gezuar jashte mase",-tha
dje Leka Zogu, menjehere pas njohjes se vendimit te qeverise per kthimin ne
atdhe te eshtrave te Mbretit Ahmet Zog, si dhe te pjesetareve te familjes
mbreterore. Eshtra te cilat ndodhen ne Paris. Leka Zogu vleresoi se kthimi i
eshtrave eshte nje veprim fisnik dhe nje lajm i cili riktheu shpresen e
familjes mbreterore per te vene ne vend amanetin e fundit te Mbretit, per t'u
prehur ne atdhe. Leka Zogu u shprehe se eshte ne dijeni te faktit, se nje
vendim i tille eshte i veshtire dhe pohoi se eshte heret te thuhet se do te
kthehen eshtrat. Ajo do te varet nga puna e komisionit shteteror qe do te
ngreje qeveria. Trashegimtari i Fronit Mbreteror, pohoi se eshtrat e Mbretit
Ahmet Zogu, do te prehen ne varrezen Mbreterore, prane nenes se tij e cila
prehet tek Kodrat e Liqenit te Tiranes, ne nje siperfaqe toke qe i perket
familjes mbreterore. Ne kete kuader, Leka Zogu gjeti vendin qe te beje nje
falenderim te vecante per kryeministrin Sali Berisha, i cili beri publik nje
vendim te tille dy dite me pare. "Nje vendim i tille me gezoi pa mase",
rrefeu ai. Me krijimin e komisionit qeveritar shteteror rikthimi i eshtrave te
Mbretit Zog eshte vetem ceshtje kohe, dhe vendosja e tyre ne varrezen
Mbreterore, do te permbushet me tere ceremonialin qe i takon. Julinda Kamberi,
u shpreh se tashme eshte koha qe te nderohen te gjitha ato figura qe kane
kontribuar dhe sakrifikuar per kombin shqiptar. Kjo duke nisur nga Mbreti
Ahmet Zog, Fan Noli, Nene Tereza, etj. Sipas saj, eshte detyra jone qe t'u
realizojme ketyre figurave, amanetin e fundit, qe te prehen ne dheun e te
pareve te tyre. Edhe kryeministri Sali Berisha, u shpreh dy dite me pare se
familja mbreterore ka nje varreze te sajen ne Tirane dhe ky eshte vendi ku dhe
do te prehen eshtrat e Mbretit Zog.
Qeveria, komision shteteror per eshtrat e Zogut ne atdhe
Kryeministri Sali Berisha, deklaroi dy dite me pare se qeveria e tij, do te
ngreje nje komision shteteror per te sjelle ne atdhe, eshtrat e Mbretit Ahmet
Zogu, por edhe te anetareve te tjere te familjes. Duke vleresuar kontributin e
pamohueshem te Zogut ne themelimin e shtetit te pare shqiptar, kryeministri
premtoi rikthimin e eshtrave qe prehen ne Paris, ne atdhe. "Qeveria
shqiptare merr kete vendim, duke njohur Ahmet Zogun, kryeminister, President
dhe me vone Mbret i shqiptareve, si arkitektin e shtetit modern shqiptar, si
nje prej personaliteteve me te medha, me te shquara, me kontribut me madhor ne
historine e kombit shqiptar", u shpreh kryeministri. Sipas tij, vitet
para se Ahmet Zogu te zgjidhej kryeminister, President dhe me pas te
kurorezohej Mbret i shqiptareve, jane karakterizuar nga nje veprimtari e madhe
e gjithanshme patriotike, e zjarrte e tij qe nga pavaresia deri ne momentin e
zgjedhjes se tij, si kryeminister dhe me pas si President i vendit.
Arbnori,
letrat e burgut JU rrefej spiunet e denimin e dyte |
»
Dėrguar
mė: 11/10/2009 - 14:31 |
Admirina
Peēi
Ēfarė i
ndodhi Pjetėr Arbnorit gjatė 29 viteve burg, nė izolim tė plotė, nė
qelitė e Burrelit? Ēfarė mendonte? Cilat ishin
kujtimet qė i bėnin shoqėri, dėshirat, njerėzit qė mbante pranė zemrės,
planet dhe detajet e vogla me tė cilat pėrpiqej tė zbukuronte ditėt e errėta
larg ēdo shenje lirie? Cilat ishin fijet e padukshme tė durimit ku ishte
kapur fort pėr tė mos rėnė nė krahėt e dėshpėrimit? Tre vjetėt pas
vdekjes, nė papafingon e shtėpisė sė tij, pranė stadiumit Dinamo,
mund tė gjejmė sot shumė pėrgjigje pėr kėtė periudhė tė pazakontė tė
jetės sė shkrimtarit, politikanit, intelektualit dhe studiuesit Pjetėr
Arbnori. Bashkėshortja e tij, Suzana sė bashku me studiuesin Nevruz Shehu,
kalojnė shumė kohė nė atė papafingo, ndėrsa kalojnė dorė mė dorė ēdo
dosje tė arkivit tė tij personal. Njė projekt pėr tė botuar gjithė veprėn
e tij epistolare, por edhe veprėn e plotė letrare, i ka shtyrė tė kėrkojnė
imtėsisht nė shėnimet e tij. Janė rreth 1500 letra, telegrame, e
kartolina, qė i pėrkasin viteve kur ai ishte nė burg. Janė ruajtur me
kujdesin mė tė madh nga nėna dhe motrat e tij, deri ditėn kur Arbnori doli
sėrish nė liri. Ėshtė njė gjest i pazakontė dhe njė pasuri e
paimagjinueshme, - thotė studiuesi Shehu, i cili prej disa muajsh ka nisur
tė pėrgatisė veprėn e parė, pikėrisht atė epistolare.
Suzana nxjerr njė kuti tė zverdhur nga arkivi. Skam pasur kurajė
ti shoh, ti shfletoj. Vetėm tani po zbuloj pak nga pak ēdo ditė copėza
nga jeta e tij, pėrshkruar deri nė imtėsi, detaje qė edhe pse ai mi ka
treguar me gojė, disa herė nuk kam arritur kurrė ti perceptoj deri nė kėtė
masė, - thotė ajo.
Kutia qė sapo ka hapur mban brenda njė pjesė tė epistolarit tė tij,
vendosur me kujdes sipas rendit kronologjik. Janė letrat e viteve 60-tė.
Pikėrisht ajo pjesė qė mungonte deri mė tani, - saktėson studiuesi
Shehu, ndėrsa nis ti rendisė tė gjitha sipas viteve pėr tia
bashkangjitur pjesės tjetėr tė veprės epistolare.
Periudha kur janė shkruar i takon viteve 1962 -1989. Vetėm viti 1961, nuk ka
letra, pasi korrespondon me vitin kur ai u arrestua dhe ka qenė nė hetuesi,
vit ky kur ai nuk mund tė komunikonte me tė afėrmit e tij.
Letrat optimiste e plot humor
Letrat qė ai dėrgon nė familje kapin shifrėn 500. Thuajse tė
gjitha nisin njėlloj.
E dashuna Nanė, Netė e Margeritė
. Nėna
dhe dy motrat e tij Neta dhe Margarita janė personazhet qė e shoqėrojnė nė
tė gjithė momentet e ditėve tė tij nė burg. Ju shkruan atyre pėr ēdo gjė,
pėr nevojat e tij personale, pėr veshmbathje e ushqim, pėr libra e fjalorė,
pėr porosi tė ēfarėdoshme, kėshilla e mendime. Nuk flet kurrė pėr
momentet e vėshtira qė kalon nė burg. Nuk thotė kurrė jam sėmurė, jam i
dėshpėruar apo i mėrzitur. Pėrkundrazi. Shkruan:
Unė jam shėndoshė
e mirė
, ose Me shėndet jam krejt mirė. Megjithėse ka ra grip, mue
smė ka zanė, ene dhimbje trupi, nuk kam ndi sivjet
. Madje, edhe kur
ka probleme shėndetėsore, mundohet ti kalojė me dy rreshta dhe gjithmonė
pasi ai shqetėsim ka kaluar.
Ėshtė optimist dhe njė humor i kėndshėm i shoqėron tė gjithė letrat
tek ai kujton momente nga fėmijėria e tij, ditėt kur ishte jashtė nė liri,
personazhe e ndodhi gazmore. Mundohet tu japė forcė atyre e tu dėshmojė
se ai mundet tė pėrballojė ēdo sfidė e vėshtirėsi aty brenda. Nga
leximi i kėtyre letrave duket sikur Arbnori i ka vėnė njė qėllim vetes.
Ta mbajė nėnėn gjallė me ēdo kusht, qė ajo tė ketė mundėsi ta mbėrrijė
ditėn kur ai tė dalė nga burgu, e ta shohė djalin e saj tė lirė.
Siē shpjegon studiuesi Shehu, Arbnori e drejton familjen qė nga burgu. Ėshtė
nė qendėr tė gjithė ndodhive dhe marrėdhėnieve mes familjarėve tė tij.
Nėna dhe motrat e njoftojnė pėr tė rejat qė kanė ngjarė, i ēojnė
lajmet e fundit, i kėrkojnė mendim vazhdimisht pėr ēėshtje tė familjes.
Marrėdhėniet me motrat janė mjaft tė veēanta, ai kujdeset pėr to dhe i kėshillon,
deri edhe pėr gjėra tė vogla qė kanė tė bėjnė me shijet e leximit, tė
filmave dhe arteve tė tjera. Nga ana tjetėr ata i kėrkojnė mendim atij pėr
gjithēka, dhe sigurisht njė moment i rėndėsishėm ėshtė martesa e tyre,
ku ato kėrkojnė miratimin e tij. Pra, ai ėshtė vėllai i tyre, por ėshtė
edhe babai, sepse babai kishte vdekur. Ishte vrarė qė nė 1942 nga komunistėt,
sepse ishte oficer i kohės sė Zogut.
Kartolinat, njė mjet komunikimi
Pjetėr Arbnori kishte krijuar njė univers tė tijin, njė mikrobotė, pėrmes
sė cilės ai mund ti injoronte kufijtė e ashpėr dhe izolimin e qelive. E
kishte ndėrtuar gjithė kujdes e nuk donte tė pranonte se ishte nė burg. Nė
ēdo takim me nėn dhe motrat kėrkonte vazhdimisht ti ēonin fotografi, apo
kartolina tė ndryshme nga Shkodra, Tirana, Durrėsi dhe gjithė qytetet e
tjera tė Shqipėrisė. Nuk ishte kjo vetėm njė mėnyrė pėr tė ruajtur
lidhjet me tė afėrmit dhe miqtė, njė mėnyrė pėr tu uruar atyre
festat dhe ditėt e shėnuara. Pėrmes tyre ai kėrkonte tė komunikonte me
botėn jashtė, tė vinte re ndryshimet, detajet e reja, ēkishte ndodhur nė
qytetin e tij tė lindjes, nė kryeqytet, ku ai kishte kaluar vitet studentore,
e kėshtu me radhė. Lidhjen e pandėrprerė me botėn jashtė ai kėrkonte
gjithkund, deri edhe tek sendet qė shiteshin e bliheshin nė dyqane. Janė
mė shumė se 600 kartolina qė ai i ka koleksionuar nė arkivin e tij dhe veē
mesazheve e urimeve, ata mbartin edhe kėtė linjė tė fshehtė komunikimi mė
kėtė botė tė cilėn nuk e mbėrrinte dot fizikisht, - thotė studiuesi
Shehu.
Flora, njė rreze drite
Nė vitin 1972, Pjetėr Arbnori pati rastin tė shihte pėr herė tė parė
Florėn, mbesėn e tij kur ajo ishte vetėm 13-muajshe. Ajo ishte njė gėzim
i veēantė nė orėt e tij tė gjata tė vetmisė e tė izolimit. Qė nga ajo
kohė Flora do tė ishte e pranishme nė ditėt e tij herė me vizitat, e herė
me rrėfimet e motrave e tė nėnės, derisa ajo shkoi nė shkollė e nisi
ti shkruajė vetė letra dajės sė saj. Nuk ka thuajse asnjė letėr qė i
takon periudhės pas 1972, ku tė mos pėrmendet Flora. Ajo vogėlushe ka
zaptuar tashmė tė gjithė mendimet, ėndrrat, dėshirat dhe idetė e tij.
Interesohet pėr edukimin e saj qė kur Flora shkon nė klasė tė parė, i
jep leksione gjuhe, kėshilla leximi, e deri tek momentet kur ai interesohet pėr
veshjet e saj, dhe kujdesin rreth paraqitjes. Nėna dhe motrat pėrpiqen ta
marrin gjithmonė me vete vogėlushen sa herė nisen pėr nė Burrel kur kanė
ditėn e takimit.
Ai vetė iu flet miqve tė tij nė burg pėr tė, iu lexon letrat qė ajo i
shkruan. E sheh mbesėn e tij si njė rreze drite qė ka mbėrritur nė jetėt
e tyre tė trazuara, i vetmi gėzim nė tė gjithė dramėn e atyre 29 viteve.
Nė vitin 1989, ditėn ku Pjetėr Arbnori doli nga burgu, Flora ishte aty duke
e pritur. Kishin kaluar shumė vite dhe ajo ishte bėrė tashmė vajzė e
rritur 17 vjeēe.
Neta, lotėt sdo tė mė reshtin kurrė
Nė njė prej vizitave qė bėjmė nė shtėpinė e Arbnorit, ndėrsa
fotografojmė letrat, kartolinat dhe fotografitė e tij ruajtur nė dosje tė
veēanta, takojmė njė ditė Netėn, motrėn e Arbnorit. Ajo vjen shpesh dhe
takon Suzanėn dhe fėmijėt e vėllait tė saj. Kam pasur njė lidhje tė
veēantė me Pjerinin (kėshtu e thėrrasin tė gjithė nė familje). Smund
ta besoj ende sot, tre vjet pas vdekjes sė tij, se ai nuk ėshtė mė. Kurrė
se kam menduar se ai do tė ikte para meje
. Neta mbytet nė vaj tek pėrmend
ditėt kur shkonte nė Burrel pėr ta takuar dhe kujton lojėrat e shpejtėsisė
dhe gjuhėn e fshehtė me tė cilėn komunikonin ata tė dy. Kur thotė lojėrat
e shpejtėsisė, ka parasysh njė rreng qė ata bėnin sa herė Arbnori donte
tė nxirrte ndonjė dorėshkrim sekret nga burgu. Pėrdornim dy trasta tė
zeza identike dhe i shkėmbenim aq shpejt, sa skuptohej cila ishte imja dhe
cila e Pjerinit, - thotė ajo.
Tek shfleton albumet e fotografive, Neta befas harron dhimbjen e saj dhe zė e
buzėqesh tek kujton ndodhi e episode tė ndryshme me tė vėllanė. Ajo
tregon se tė gjitha albumet janė bėrė me dorė nga Arbnori nė burg. Ai u
kėrkonte familjarėve ti ēonin mjetet e nevojshme pėr ti ndėrtuar e
mandej i mbushte me fotografitė e tyre. Sheh njė foto tė Arbnorit kur ishte
fėmijė nė Shkodėr, e pėrmallet sėrish. Lotėt sdo mė shterin kurrė...,
- psherėtin ajo, - kurrė... deri ditėn kur edhe unė tė shkoj atje. Sishte
jetė kjo, as pėr tė, e as pėr ne. Diktatura rrėnoi ēdo gjė tonėn
Berisha:
Do kthejmė nė Shqipėri eshtrat e Zogut |
»
Vendosur:
10/10/2009 - 08:11 |
ADI SHKEMBI
Qeveria vendos tė kthejė nė Shqipėri eshtrat e Mbretit Ahmet Zogu.
Kryeministri Sali Berisha tha dje nė njė konferencė pėr shtyp se njė
komision qeveritar shtetėror do tė ngrihet pėr tė bėrė tė mundur
rivarrosjen e eshtrave nė varrezėn e familjes mbretėrore pėrmes njė
ceremonie shtetėrore. Qeveria shqiptare merr kėtė vendim, duke njohur
Ahmet Zogun Kryeministėr, President dhe mė vonė, Mbret i shqiptarėve, si
arkitektin e shtetit modern shqiptar, si njėrin prej personaliteteve mė tė
mėdha, mė tė shquara, me kontribut mė madhor nė historinė e kombit
shqiptar, theksoi Berisha nė daljen para mediave. Kreu i ekzekutivit vlerėsoi
figurėn e Ahmet Zogut si krijuesin e Republikės dhe Mbretėrisė nė Shqipėri.
Madhėria e tij Zogu I, me pėrpjekje tė mėdha, krijoi fillimisht
Republikėn e mė pas, Mbretėrinė, nė tė cilėn nė tėrėsi liritė dhe tė
drejtat e qytetarėve shqiptarė, liria e pronės, liria e besimit, liria e
udhėtimit dhe liritė e tjera, u respektuan dhe u garantuan me ligj. U ndėrtuan
tė gjitha institucionet shtetėrore, nė pėrputhje dhe nė kuadėr tė njė
monarkie konstitucionaliste, vijoi mė tej Berisha. Duke pėrshkruar
karrierėn politike tė Mbretit, kryeministri e vlerėsoi si antishqiptar
vendimin e Kongresit tė Pėrmetit nė vitin 1944 pėr tė ndaluar rikthimin e
tij nė Shqipėri. Mbreti prehet nė varrezėn e tij, rreth 15-20 km nga
kryeqyteti i Francės, ndėrkohė qė familja mbretėrore ka pasur varrezėn e
vet nė kryeqytetin e vendit. Familja Mbretėrore, Mbreti dhe Mbretėresha, anėtarė
tė tjerė tė familjes, do tė rikthehen tė pushojnė pėr jetė nė varrezėn
e tyre dhe do tė nderohen gjithnjė nga shqiptarėt. Ky ėshtė njoftimi im pėr
opinionin publik, theksoi mė tej Berisha. Por sipas tij, eshtrat e Mbretit
nuk do tė jenė tė vetmet qė do tė kthehen nė Shqipėri. Me rastin e 100
vjetorit tė lindjes tė Nėnė Terezės (27 gusht 1910- 17 gusht 2010),
qeveria do tė negociojė me autoritetet e Indisė pėr tė rikthyer nė Tiranė
dhe eshtrat e Shenjtores. Tė njėjtėn gjė kreu i qeverisė premtoi edhe pėr
eshtrat e Mithat Frashėrit. Ju keni tė drejtė, nuk janė sjellė nė
vend eshtrat e Nolit. Por, ka edhe njė problem, si primat i Kishės Ortodokse
shqiptare nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės, Noli frymėzoi dhe frymėzon
diasporėn shqiptare nė atdhetarinė e saj, nė dashurinė e saj tė
pakufishme ndaj Shqipėrisė. Ndaj dhe Kisha shqiptare e Bostonit e ka Nolin
realisht si shenjtorin e saj tė pa shpallur. Por qeveria shqiptare do tė nisė
pėrpjekjet pėr tė kthyer nė Shqipėri burrin e madh tė Kombit, Mithat
Frashėrin dhe personalitete tė tjera, theksoi kreu i qeverisė.
Reagimet
Pėllumbi: Pėrgjigje asimetrike ndaj PS
Ish-kryetari socialist i Kuvendit, profesori i socialistėve, Servet Pėllumbi,
e cilėson deklaratėn e kryeministrit Sali Berisha pėr ngritjen e njė
komisioni shtetėror, i cili do tė bėjė tė mundur riatdhesimin e eshtrave
tė ish-mbretit Ahmet Zog, si njė veprim me sfond politik qė kėrkon tėrheqjen
e vėmendjes sė opinionit publik ndaj problemeve politike qė opozita ka kohė
qė debaton. Ėshtė njė pėrgjigje asimetrike e zotit Berisha ndaj
problemeve politike tė mprehta tė ditės qė janė parashtruar nga opozita,
u shpreh profesori i socialistėve. Pėllumbi njihet pėr analizat e tij tė
thella, kryesisht ato filozofike, duke kaluar nė skaner periudhėn 20-vjeēare
politike shqiptare. Pėllumbi njihet pėr qėndrimet e tij ndaj disa ēėshtjeve
tė cekura nga qeveria nė momente tė caktuara politike, siē ka qenė ēėshtja
e pastėrtisė sė figurave tė politikanėve dhe zyrtarėve, ēėshtja e
rishikimit tė historisė, apo dhe ajo e heqjes sė mozaikut tė fasadės sė
Muzeut Kombėtar, tė cilat i ka cilėsuar tė qėllimshme pėr tėrheqjen e vėmendjes
sė opinionit. Pritet qė vendimi i qeverisė pėr ngritjen e komisionit tė
posaēėm pėr tė nderuar ish-mbretin Zog tė nxisė debate
politiko-historike nė ambientin politik shqiptar.
Shehi: Kthimi i eshtrave, pozitiv
Dashamir Shehi, kreu i Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar, u shpreh pro
sjelljes sė eshtrave tė Mbretit Zog nė Shqipėri. Nė njė kontakt me
Panorama, z. Shehi tha se sjellja e tyre ėshtė njė zhvillim pozitiv,
edhe se e gjitha kjo ishte njė detyrė e shtetit qė duhet tė ishte pėrmbushur
me kohė. Sjellja e eshtrave tė Zogut nuk ėshtė vetėm njė simbolikė
familjare, por pėr mua hap udhėn pėr interpretimin e njė periudhe tė rėndėsishme
historike tė popullit tonė. Sepse ka ardhur koha pėr rivlerėsimin e
historisė. Kujtoj se kur u kthyen eshtrat e Faik Konicės u bė njė rivlerėsim
i figurės sė tij. Njė rivlerėsim me impakt pozitiv nė popull. Kuptohet se
kėtė radhė rivlerėsimi mund tė jetė edhe mė i plotė, pasi vjen
ish-kryetari i shtetit. Me pak fjalė ne shqiptarėve na bėn shumė mirė tė
rishohim me kujdes njė pjesė tė historisė sė popullit tonė, pohoi
Shehi. I pyetur nėse njė pjesė e shoqėrisė ka tė ngjarė tė mbetet e
pakėnaqur, apo mund tė jetė kundėr sjelljes sė eshtrave, Shehi tha se tė
pakėnaqur mund tė ketė, por kjo pakėnaqėsi vjen nga padija dhe fundja kjo
pjesė ka pėr tė shėrbyer si katalizatore pėr njė debat sa mė tė saktė,
pėr veēimin e vlerave mė tė mira. Bėhet fjalė pėr histori. Le tė
fillojmė ta diskutojmė edhe Ahmet Zogun me tė mirat e tė kėqijat e tij.
Fundja ai qeverisi njė popull tė vogėl, nė njė periudhė shumė tė vėshtirė,
pėrmbylli z. Shehi.
Grande Albanie: Berisha nie avoir proposé d'ouvrir les frontičres
dans les Balkans
|
|
ATHENES, 8 octobre - RIA Novosti. Le premier ministre albanais Sali
Berisha a déclaré qu'il n'avait jamais proposé d'ouvrir les frontičres
entre les régions peuplées par les Albanais dans les Balkans, rapporte
jeudi depuis Tirana l'agence ANA-MPA.
Le ministre russe des Affaires étrangčres Sergueļ Lavrov a indiqué
lundi dernier que la Russie était trčs préoccupée par de tels propos du
chef du gouvernement albanais. Selon M.Lavrov, l'Union européenne (UE) et
l'OTAN devraient réagir ą de telles déclarations.
"Le ministre Lavrov a dit des choses dont je n'ai pas parlé. Je ne
pense pas qu'il l'ait fait sciemment", a indiqué M. Berisha, cité par
l'agence.
"J'espčre que cela est lié aux difficultés traditionnelles de la
traduction de l'albanais vers le russe", a-t-il ajouté.
Attribuée souvent ą M.Berisha, l'idée d'ouvrir les frontičres entre
les régions peuplées par les Albanais ravive l'idée de la création d'une
"Grande Albanie" qui réunirait tous les Albanais en un seul État
comprenant l'Albanie actuelle, le Kosovo, la Macédoine, l'Épire grecque
(la Chameria en albanais) et d'autres régions en Europe. Le premier
ministre albanais dément formellement ces accusations.
06-10-2009 / Gazeta 55
Shqiptarėt
e Kosovės, premtojnė pritje madhėshtore nė Prishtinė, Prizren dhe Prekaz
Kryeministri
Berisha do tė nderohet me titullin Honoris Causa tė Universitetit tė
Prishtinės, kurse nė Prizren do tė shpallet Qytetar Nderi.
Kryeministri
Sali Berisha nis sot njė vizitė dy ditore nė Kosovė, vizita e parė qė
pas shpalljes sė pavarėsisė sė Kosovės. Nė ditėn e parė tė vizitės,
Kryeministri Berisha do tė takohet dhe ketė bisedime me Kryeministrin e
Kosovės, Hashim Thaēi, me tė cilin do tė ketė edhe njė konferencė tė pėrbashkėt
pėr shtyp. Pas takimit, nė prani tė dy kryeministrave, do tė nėnshkruhen
disa marrėveshje bashkėpunimi midis dy vendeve.
Gjithashtu,
kryeministri Berisha do tė takohet me Presidentin e Kosovės Fatmir Sejdiu
dhe Kryetarin e Kuvendit, Jakup Krasniqi.
Kryeministri
Berisha do ti drejtohet mė pas, me njė fjalė Kuvendit tė Kosovės.
Pasdite,
Kryeministri Berisha do tė zhvillojė takime tė veēanta me pėrfaqėsues tė
partive politike, me pėrfaqėsues tė komunitetit tė biznesit dhe pėrfaqėsues
tė minoriteteve.
Kryeministri
Berisha do tė zhvillojė gjithashtu, homazhe nė varrin e Presidentit Ibrahim
Rrugova dhe njė vizitė nė familjen e tij.
Nė ditėn
e dytė tė vizitės, kryeministri Berisha do tė udhėtojė nė Prekaz, ku do
tė zhvillojė homazhe nė memorialin e Adem Jasharit dhe do tė kryejė njė
vizitė nė familjen Jashari. Axhenda e kryeministrit do tė vijojė mė pas
me takime tė veēanta me pėrfaqėsuesin e Bashkimit Evropian, Pieter Feith
dhe Komandantin e KFOR-it, Leitnant Gjeneral Markus Bentler.
Kryeministri
Berisha do tė vizitojė nė Prishtinė edhe monumentin New Born.
Gjatė kėsaj
vizite, Kryeministrit Berisha do ti jepen edhe titujt Honoris Causa
nga Universiteti i Prishtinės dhe Qytetar nderi i Prizrenit.
Opinioni
shqiptar nė Kosovė, ėshtė shprehur se do tė organizojė njė pritje madhėshtore
nė qytetet kryesore. Berisha vlerėsohet nė shtetin e ri, si kryeministri i
shqiptarėve dhe pėr kėtė arsye zotėron njė reputacion tė jashtėzakonshėm,
madje duke u renditur edhe para liderėve vendas.
Kjo, ėshtė
vizita e dytė e kryeministrit qė nga pėrfundimi i luftės. Berisha e ka
vizituar njė herė Kosovėn, gjatė mandatit tė parė qeverisės, 2005-2009.
Gjatė kėsaj vizite, Berisha u prit nė mėnyrė madhėshtore nė Prishtinė,
Prizren, Drenicė dhe Gjakovė, ku turma tė entuziazmuara qytetarėsh
shqiptarė tė Kosovės, i shprehėn falėnderimet e tyre, kryeministrit
shqiptar, duke e quajtur, si atin shpirtėror tė shqiptarėve, pėr mbėshtetjen
e dhėnė nė drejtim tė pavarėsisė sė Kosovės dhe njohjes sė saj nė
mbarė botėn.
...
06-10-2009 / Gazeta 55
Konferencė
pėr shtyp e Kryeministrit Berisha dhe Kryeministrit Thaēi, pas takimit mes
tyre - Kryeministri Thaēi: Sot, Kosova pret arkitektin e ndryshimeve nė
Shqipėri, realizuesin e projektit tė ėndrrave tė shqiptarėve, jetėsuesin
e integrimit tė Shqipėrisė nė NATO, kontribuesin e madh pėr pavarėsinė
e Kosovės. Kryeministri Berisha: E gjithė lufta dhe pėrpjekjet e shqiptarėve
kudo qė janė, nė Shqipėri, Kosovė e kudo ėshtė qė tė kapim orėn
europiane.
Kryeministri Sali Berisha nisi sot vizitėn e
tij tė parė nė Kosovėn e pavarur. Takimin e parė Kryeministri Berisha e
pati nė selinė e qeverisė sė Kosovės me Kryeministrin Hashim Thaēi. Pas
takimit, nė prani tė dy Kryeministrave dhe tė medias, u nėnshkruan 6 marrėveshje
bashkėpunimi mes dy vendeve: Marrėveshja pėr lėvizjen e ndėrsjellė tė
shtetasve dhe Protokolli pėr qarkullimin nė zonat kufitare, u nėnshkruan
nga Kryeministri Berisha dhe Kryeministri Thaēi; Marrėveshja nė fushėn e
doganave u nėnshkrua nga Drejtori i Pėrgjithshėm i Doganave tė Shqipėrisė
Endri Pema dhe Zėvendėsministri i Ekonomisė dhe Financave tė Kosovės
Bedri Hamza; Marrėveshja e bashkėpunimit policor ndėrkufitar u nėnshkruar
nga Ministri i Brendshėm i Shqipėrisė Lulzim Basha dhe Ministri i Punėve tė
Brendshme i Kosovės Zenun Pajaziti; Marrėveshja e ripranimit tė personave
me qėndrim tė paligjshėm u nėnshkruar nga Ministri i Brendshėm i Shqipėrisė
Lulzim Basha dhe Ministri i Punėve tė Brendshme i Kosovės Zenun Pajaziti;
Marrėveshja e bashkėpunimit tė administratave lokale u nėnshkrua Ministri
i Brendshėm i Shqipėrisė Lulzim Basha dhe Ministri i Administrimit tė
Pushtetit Lokal Sadri Ferati. Mė pas, Kryeministri Berisha dhe
Kryeministri Thaēi dhanė njė konferencė tė pėrbashkėt pėr shtyp, nė tė
cilėn u shprehėn: Kryeministri Berisha: Faleminderit zoti Kryeministėr.
Edhe njė herė dua tė shpreh mirėnjohjen mė tė thellė, respektim mė tė
madh dhe admirimin sė pari pėr rolin dhe kontributin tuaj thelbėsor nė ēlirimin
e Kosovės, nė shpalljen e pavarėsisė sė Kosovės, nė udhėheqjen e
qeverisė sė Kosovės, nė njė nga periudhat mė historike pėr Kosovėn. Ju
falėnderoj pėrzemėrsisht pėr pritjen vėllazėrore, por kam kėnaqėsinė
time tė madhe dhe gėzimin e veēantė tė theksoj se nė 20 muaj Kosova ka
shėnuar arritje tė mėdha kombėtare dhe ndėrkombėtare mė shumė se ēdo
vend tjetėr qė unė di nė historinė e re. Dhe kjo ėshtė njė meritė e
jashtėzakonshme e udhėheqjes politike tė Kosovės, e forcave politike dhe
qytetarėve tė Kosovės. Ajo ēka mė impresionon nė sensin mė pozitiv ėshtė
fakti se si luftėtarėt e lirisė po ndėrtojnė me pėrkushtimin mė tė
madh vlerat pėr tė cilat ata luftuan dhe kjo ėshtė njė gjė e veēantė.
Nė 20 muaj, kėtu, nė Kosovė po vendosen disa standarde, tė cilat do ti
kenė lakmi tė gjitha vendet e tjera. Kėtu po vendosen standardet mė tė
gjera tė respektimit tė pakicave dhe unė jam i bindur se ky ėshtė njė
kontribut i madh i Kosovės pėr paqen dhe stabilitetin nė rajon, por edhe njė
shembull i shkėlqyer nė njė nga fushat mė sensitive. Nė Kosovė po
konsolidohet njė sistem decentralizimi ndėr mė tė mirėt, ndėr mė tė
gjerėt, i cili, absolutisht, do tė prodhojė paqe, stabilitet dhe zhvillim
dhe ėshtė njė nga themelet e ēdo demokracie. Mė ka ardhur shumė mirė qė
u krijuan komunat e reja. Ėshtė jashtėzakonisht pozitive dhe unė jam i
bindur se qeveria do tu japė tė gjitha pėrgjegjėsitė e kompetencat. E
rėndėsishme pėr njė vend tė lirė ėshtė qe qytetarėt tė ndjehen tė
sigurt, tė lirė dhe tė kenė sa mė afėr qeverinė e tyre direkt. Nė
Kosovė ėshtė krijuan dhe po vazhdon tė konsolidohet tradita e zgjedhjeve tė
lira. Pra, kemi tė bėjmė me disa zhvillime shumė tė rėndėsishme, nė njė
kohė rekord tė shkurtėr, Kosova ėshtė njohur gjithashtu nga 62 vende tė
lira tė botės e vende tė tjera janė nė proces e sipėr, ėshtė anėtarėsuar
nė dy institucionet mė serioze financiare tė planetit, institucione tė
Organizatės sė Kombeve tė Bashkuara, Bankėn Botėrore dhe Fondin
Monetar Ndėrkombėtar. Ekonomia e Kosovės ėshtė njė ekonomi dinamike, e
vogėl, por qė i rezistoi furtunės sė pėrgjithshme financiare botėrore. Nė
Kosovė ndodhet KFOR-i, njė faktor shumė i rėndėsishėm pėr paqen dhe
stabilitetin nė rajon, por njė faktor qė do ndihmojė e po ndihmon Kosovėn,
forcat e sigurisė sė saj nė procesin e pėrgatitjes pėr integrimin nė
NATO. Nė Kosovė, Bashkimi Europian ka sjellė njė mision tė fuqishėm,
EULEX-i, i cili po mbėshtet qeverinė e Kosovės nė ndėrtimin e shtetit
ligjor dhe konsolidimin e institucioneve, faktikisht, po jep njė ndihmė tė
pazėvendėsueshme nė perspektivėn europiane tė Kosovės. Me Kryeministrin,
ne bėmė njė bilanc tė zhvillimit dhe tė marrėdhėnieve si midis dy
vendeve tona, ashtu edhe me fqinjėt tanė. Ne jemi dy vende me popullsi
shumicė shqiptare. Ne kemi pėrgjegjėsi tė madhe tė pėrcjellim mesazhin
tek tė gjithė fqinjėt tanė se kanė dy miq tė vėrtetė nė Shqipėri dhe
Kosovė. Mė erdhi jashtėzakonisht mirė me progresin qė ka bėrė
Kryeministri nė negociatat me Maqedoninė. Edhe marrėdhėniet tona me
Maqedoninė dhe Malin e Zi janė marrėdhėnie shumė tė mira, tė shkėlqyera
dhe shoh me interes shumė tė madh intensifikimin ēdo ditė e mė shumė tė
marrėdhėnieve me Kosovėn, me Malin e Zi, me Maqedoninė, por dhe shpresoj sė
shpejti edhe me Serbinė. Fobia nuk shėrben ndaj askujt. Nė histori kemi
kaluar shumė gjėra tė pamerituara, por kompleksiteti i saj na ka ēliruar
nga komplekset. Ndaj jemi tė vendosur tė punojmė pėr njė klimė miqėsore
bashkėpunimi dhe integrimi rajonal. Ishte njė lajm shumė i gėzueshėm pėr
mua dhe gjithė shqiptarėt vendimi i qeverisė sė Kosovės pėr tė ndėrtuar
autostradėn Prishtinė-Vermicė. Uroj qė edhe qeveria serbe tė fillojė ndėrtimin
nga Nishi. E informova Kryeministrin se gjatė kėtij mandate, ne do tė ndėrtojmė
autostradėn tjetėr Qafė Morinė-Shkodėr, njė pjesė e mirė ėshtė e ndėrtuar,
por pjesėn tjetėr tė pandėrtuar qė ėshtė 34 kilometra, nė mėnyrė qė
Kosova perėndimore tė ketė dalje mė tė shpejtė nė det. Porti i Shėngjinit
ėshtė i gatshėm. Qeveria shqiptare do ti japė Kosovės nė dispozicion
tė plotė kėtė port. Vitin e ardhshėm do tė nisė studimi i fizibilitetit
dhe projektimi i hekurudhės qė do tė lidhė dy vendet tona. Ne do tė
kompletojmė hekurudhėn me Maqedoninė , por do lidhemi edhe me Kosovėn.
Pozicioni i saj gjeografik ėshtė shumė pėr transportin hekurudhor nga
portet tona, tė cilat bėhen ēdo ditė e mė tė rėndėsishėm. E gjithė
lufta dhe pėrpjekjet e shqiptarėve kudo qė janė, nė Shqipėri, Kosovė
e kudo ėshtė qė tė kapim orėn europiane. Ne kemi pasur problem tė mėdha
nė tė shkuarėn, nuk kemi ndėrtuar dot tė ardhmen. Tani, ne jemi tė lirė
dhe po ndėrtojmė tė ardhmen. Kjo e ardhme ndėrtohet nė kuadrin e njė
bashkėpunimi tė ngushtė e tė gjithanshėm me miqtė tanė nė rajon e kudo
nė botė. Sot, u nėnshkruan njė seri marrėveshjesh, tė cilat synojnė tė
vendosin nė kėtė rajon standardet euroapiane tė lėvizjes sė lirė tė
qytetarėve, mallrave dhe problemeve tė sigurisė. Nuk mund tė mohohet se nė
disa aspekte, nė rajon ora ėshtė mbrapa. Radhėt e gjata qė shihen nė
pikat tona kufitare nė tėrėsi janė jashtė kohe. Ndaj ėshtė nė detyrėn
e qeverive qė tė gjejnė format mė tė praktike, mė lehtėsuese pėr
fluksin e pandalshėm tė njerėzve dhe mallrave. Kėtė diskutim e kam bėrė
edhe me kolegėt e mi Malit tė Zi, tė Maqedonisė dhe shoh se ka njė mirėkuptim
tė gjerė. Nė tė ardhmen do tė nėnshkruhen njė seri marrėveshje tė
tjera qė do tė kompletojnė infrastrukturėn ligjore tė njė bashkėpunimi
dhe partneriteti vėllazėror shekullor, pėr tė gjithė rajonin. Edhe njė
herė zoti Kryeministėr, ju falėnderoj me mirėnjohje pėr tė gjithė
mikpritjen dhe mė duhet sėrish tju siguroj se nė kėtė qytet dhe kėtė
vend, janė tė vetmit nė botė qė vij ēdo ditė me kėnaqėsinė mė tė
madhe, po tė kem mundėsi. Kryeministri Thaēi: Tė nderuar pėrfaqėsues tė
medias, autoritete qeveritare tė Shqipėrisė, i nderuari zoti kryeministėr
i Shqipėrisė Sali Berisha! Sot jam i privilegjuar dhe emocionalisht i prekur
thellė nga ndjenja e respektit pėr vizitėn tuaj, tė nderuar tė pranishėm,
pėr vizitėn e mikut tim, Kryeministrit tė Shqipėrisė, zotit Sali Berisha
dhe ka shumė arsye tė ndjehem kėshtu, sė pari, ta ftoj homologun tim nga
Shqipėria si Kryeministėr i Republikės sė Kosovės, Kosovės shtet i
pavarur, sovran, demokratik dhe multietnik, me vizion tė qartė pėr integrim
nė NATO dhe Bashkimin Eruopian. Pastaj, kjo periudhė ka qenė jashtėzakonisht
e rėndėsishme edhe pėr Shqipėrinė, edhe pėr Kosovėn. Vizita e
Kryeministrit tė Shqipėrisė, zotit Sali Berisha, ėshtė vizita e parė nė
Kosovėn e pavarur, prandaj i nderuar Kryeministėr, zoti Sali Berisha, mirė
se ke ardhur nė Kosovė, institucionet legjitime tė Republikės sė Kosovės
tė mirėpresin, populli i Kosovė tė mirėpret. Sot, Kosova pret arkitektin
e ndryshimeve nė Shqipėri, Kryeministrin Sali Berisha, realizuesin e
projektit tė ėndrrave tė shqiptarėve me ndėrtimin e autostradės Durrės-Morinė.
Por, i nderuari Kryeministėr, kam kėnaqėsinė tju informoj se edhe ne
tani mė nuk po numėrojmė muajt apo vitet, por po numėrojmė ditėt kur do
tė fillojmė me realizimin e projektit gjithashtu ėndėrr tė qytetarėve tė
Republikės sė Kosovės pėr ndėrtimin e autostradės Morinė-Prizren-Prishtinė
dhe unė dua tė besoj fuqishėm dhe ju ftoj qysh sot qė, siē kishim shtrėngimin
apo pėrqafimin e ngrohtė nė tunelin e Kalimashit nė hyrjen e muajit
historik, do ta kemi pėrqafimin e ngrohtė nė ambient tė hapur nė Morinė,
buzė bjeshkėve tė Pashtrikut, pėr vazhdimin e autostradės nė drejtim tė
Morinit, Prizrenit, Prishtinės. Sot, pritėm jetėsuesin e integrimit tė
Shqipėrisė nė NATO, Kryeministrin Sali Berisha, kontribuesin e madh pėr
pavarėsinė e Kosovės. Nė shenjė mirėnjohjeje dhe respekti, siē edhe
jeni tė njoftuar, Presidenti i Republikės sė Kosovės, Dr. Fatmir Sejdiu do
ta ēmojė dhe do ta vlerėsojė lart me ēmimin pėr pavarėsi, qė ju e
meritoni, Kryeministrin Berisha. I nderuari Kryeministri Berisha me lejo
tju falėnderoj personalisht pėr tė gjithė kontributin tuaj personal, tė
qeverisė suaj, tė politikės sė Tiranės nė mbėshtetje tė forcimit tė
shtetit tė Kosovės. Ne po ndėrtojmė njė shtet demokratik, me institucione
funksionale, me demokraci tė re, por tė zhvilluar, tė kultivuar, me
respektimin nė kuptimin mė afirmativ tė mundshėm tė minoritarėve. Tani
jemi nė prag tė organizimit tė zgjedhjeve tė para tė lira nė Kosovėn e
pavarur dhe ėshtė mjaft inkurajues qė ne kemi shumė subjekte edhe
minoritarė. Unė besoj fuqishėm dhe po punoj qė edhe kėtė provim tė rėndėsishėm
tė parė, mund tė them jashtėzakonisht kuptimplotė, Kosova, partitė
politike, institucionet, qytetarėt ta kalojmė me sukses tė plotė. Sė
shpejti presim edhe raportin e progresit nga Komisioni Europian pėr Kosovėn,
por edhe studimin e fizibilitetit. Kemi besim tė plotė se Kosova do ta fitojė
nė mėnyrė meritore udhėrrėfyesin europian pėr integrimit, me tė cilin
do tė ballafaqohemi me shumė sfida, por me pėrgjegjėsi tė lartė shtetėrore
pėr tė implementuar tė gjitha aktivitetet e nevojshme pėr njė vend
demokrat, kritere demokratike edhe nė politikė, edhe nė legjislacion, edhe
nė ekonomi. Tanimė shteti i Kosovės po konsolidohet. Tani ne jemi pjesė
edhe e Fondit Monetar Ndėrkombėtar, edhe i Bankės Botėrore, sė shpejti do
tė jemi pjesė edhe e Bankės Europian pėr Zhvillim dhe Rindėrtim. Nuk ėshtė
fshehtėsi tė themi publikisht se raportet ndėrmjet Kosovės dhe Shqipėrisė
janė raporte tej shtetėrore, raporte vėllazėrore. Ky bashkėpunim i shkėlqyer
mes dy qeverive tona ėshtė duke u thelluar nė vazhdimėsi dhe si rrjedhojė
e kėtij bashkėpreokupimi, dy qeveritė tona nėnshkruan marrėveshjen e lėvizjes
sė ndėrsjellė ndėrmjet dy vendeve, protokolli i pėr qarkullimin nė zonat
kufitare, marrėveshjen nė fushėn e doganave, e bashkėpunimit policor ndėrkufitar,
marrėveshjen e ripranimit tė personave me qėndrim tė paligjshėm dhe marrėveshjen
e bashkėpunimit tė administratave lokale. Kėto marrėveshje rregullojnė
bashkėpunimin ndėrshtetėrore nė fushat pėrkatėse, duke vendosur
rregullat qė do tė respektohen nga shtetet tona. Ne do tė vazhdojmė tė
kemi njė bashkėpunim shumė tė avancuar. I nderuar zoti Kryeministėr
Berisha, ne, si institucione tė Kosovės, kemi kėshillat, rekomandimet dhe
ndihmesėn e pakursyer dhe shumė dobiprurėse edhe tė komunitetit ndėrkombėtar,
kemi bashkėpunim me EULEX-in dhe KFOR-in. Jemi duke ndėrtuar raporte tė shkėlqyera
me tė gjitha vendet fqinje, me Maqedoninė, me Malin e Zi dhe vullneti ėshtė
i njėjtė edhe nė raportin ndėrshtetėror me Serbinė. Prandaj, kam kėnaqėsinė
pėr kėtė mikpritjen tė cilėn e organizoi populli i Kosovė, institucionet
e saj pėr ju, zoti Kryeministėr. Ne do tė vazhdojmė pėrkushtimet tona tė
pėrbashkėta qė lidhen drejtpėrdrejtė me integrimin euroatlantik dhe
avancimin e ndėrtimit tė institucioneve tona. Pyetje: Si e shihni rrugėn
drejt BE-sė tė Shqipėrisė dhe Kosovės si njė shtet apo dy shtete?
Kryeministri Berisha: Kombi ėshtė njė dhe i pandarė nė shpirtin dhe
identitetin e tij. Nuk mund tė bėhet fjalė pėr dy kombe shqiptare,
dy kombe serbe apo dy kombe kroate, etj. Por a kanė pasur ndikim, a kanė
pasur pasoja traumat dhe ndarjet e pamerituara midis shqiptarėve? Mos harroni
se nė njė gjatėsi tė madhe tė kufirit Shqipėri-Kosovė ka patur tela me
gjemba. Nuk besoj tė ketė pasur midis Vojvodinės dhe Hungarisė, apo dhe
probleme tė tjera . Ėshtė detyrė, pėr tė mos thėnė domosdoshmėri
e qeverisė shqiptare dhe qeverisė sė Kosovės, tė bashkėpunojmė
ngushtėsisht pėr kapėrcimin e pasojave tė kėtyre ndarjeve. Sot ideali
kombėtar i shqiptarėve ėshtė ideali evropian, sepse ne aty kemi pėrcaktuar
tė ardhmen tonė mė tė shkėlqyer. Nuk dimė ndonjė tė ardhme mė tė
ndritur pėr ne shqiptarėt se integrimi nė Evropė. Pėrpjekja jonė pėr
tė shpejtuar standardet qė ekzistojnė nė BE dhe pėr tė bėrė qė
ato ti gėzojnė qytetarėt shqiptarė ėshtė njė pėrpjekje
e drejtė dhe e ndershme. Dua tė theksoj se Shqipėria dhe Kosova
janė dy vende tė ndryshme. Ėshtė nė interesin jetik tė ēdo
shqiptari konsolidimi i pavarėsisė sė Kosovės, por kėto nuk janė vende tė
huaja pėr njėri-tjetrin, janė vende vėllezėr. Shumė vende e
cilėsojnė njėri-tjetrin si vėllezėr dhe nė botė dy vendet qė kanė
mė se tė drejtė tė quhen tė tillė janė Shqipėria dhe Kosova.
Kryeministri Thaēi: Realisht ne po kalojmė dhe po punojmė pėr
tejkalimin e padrejtėsive, tė cilat kanė ndodhur. Po jetojmė nė njė
realitet dhe po punojmė pėr njė projekt tė vlerave
euroatlantike. Shqiptarėt jetojnė nė shumė shtete, por ne jemi njė komb.
Po punojmė fuqishėm pėr konsolidimin e demokracive nė ato vende, pėr
respektimin e angazhimeve demokratike dhe implementimin e tė gjitha
standardeve mė tė larta euroatlantike. Siē e pėrmendi dhe Kryeministri
Berisha, vendet e rajonit, Kosovėn dhe Shqipėrinė, i kanė dy vende
mike, dy vende tė partneritetit, tė bashkėpunimit, tė paqes, tė
stabilitetit si dhe tė angazhimeve integruese rajonale dhe euroatlantike. Sot
Shqipėria ėshtė nė NATO, shumė shpejt do tė jetė edhe nė BE. Le tė
rikthehemi pėr pak sekonda nė histori. Ku ishte Shqipėria para pak vitesh?
Ishte nė njė diktaturė tė tmerrshme komuniste. Tani Shqipėria ėshtė e
lirė prej diktaturės, ėshtė pjesė e NATO-s dhe do tė ecė e sigurt drejt
BE-sė. Ku ishte Kosova, para disa kohėsh? Duke bėrė pėrpjekje pėr tu
ēliruar nga komunizmi jugosllav e mė pas duke luftuar pėr lirinė e
saj. Sot Kosova ėshtė e lirė, e pavarur, po zhvillon demokracinė dhe po
punon me hapa tė sigurte pėr integrimin nė NATO dhe nė BE. Kėshtu po
punojnė edhe vende tė tjera tė rajonit. Prandaj unė e shoh tė ardhmen e
rajonit dhe tė dy vendeve tona si tė ardhmen e vlerave evropiane,
integruese dhe natyrisht tė standardeve tė BE-sė: rajon pa kufij. Pyetje:
Zoti Thaēi praktikisht me kėto marrėveshje qė nėnshkruat, siē
ishte dhe ajo e lėvizjes sė lirė tė qytetarėve, si mendoni se do ta
presė komuniteti ndėrkombėtar kėtė veprim? Kryeministri Thaēi:
Gjithė bota demokratike, bota e lirė, mendimi i hapur, bota civile,
demokracia kėrkon bashkėpunim, integrim, respektim tė vlerave bashkėpunuese.
Bashkėpunimi ėshtė njė prej vlerave mė tė larta tė komunitetit ndėrkombėtar
dhe e gjithė bashkėsia ndėrkombėtare e pėrkrah bashkėpunimin e Kosovės
me tė gjitha vendet e rajonit. Edhe me Shqipėrinė, Maqedoninė e Malin e Zi
kemi ndėrtuar raporte tė shkėlqyeshme. Gjithashtu, kemi vullnetin e mirė,
qytetar, politik dhe shtetėror pėr bashkėpunim tė ndėrsjelltė ndėrshtetėror
edhe me Serbinė. Nga bashkėpunimi askush nuk duhet tė ketė frikė. Pėrkundrazi.
Kemi inkurajim dhe mbėshtetje tė fuqishme nė kėtė drejtim. E gjithė bota
demokratike e pėrkrah pėrkushtimin tonė euroatlantik. Pyetje: A e ndjeni
veten lider i kombit, sikurse ju cilėsojnė nė Kosovė, zoti Berisha?
Kryeministri Berisha: E ndjej veten njė qytetar tė lirė shqiptar, qė pati
fatin e jashtėzakonshėm tė shohė ėndrrat e mėdha tė kombit tė
realizuara. Ne na takoi fati i madh tė pėrjetojmė shndėrrimin nė realitet
tė ėndrrės sė lirisė, e cila ėshtė ėndrra e tė gjitha ėndrrave,
ėshtė projekti i tė gjitha projekteve. Kosova e lirė ėshtė realizmi mė
i madh i shqiptarėve nė historinė e tyre. Sigurisht nuk mund tė them se pa
Lidhjen e Prizrenit dhe Pavarėsinė e Kosovės , kjo do tė mund tė kishte
ndodhur. Por qė nga koha e luftėrave tė Skėnderbeut e deri mė sot, kjo ėshtė
arritja mė e madhe e kombit shqiptar. Pastaj kemi projektuar arritje tė
tjera. E ndjej veten me fat tė madh qė jetova kėto kohėra. Pyetje: Nė
Kosovė kohėt e fundit po flitet pėr profilizm ideologjik tė partive
politike. Dimė qė Partia Demokratike e Shqipėrisė ėshtė e drejtuar
nga e djathta. Nga ėshtė e drejtuar Partia Demokratike e Kosovės, nga
e majta apo nga e djathta? Kryeministri Thaēi: Fillimisht dėshiroj tė
theksoj se ky ėshtė takim i nivelit mė tė lartė shtetėror, ėshtė vizitė
institucionale shtetėrore e kryeministrit Berisha dhe kėtu tė dy jemi
si kryeministra tė dy vendeve tona, Shqipėrisė dhe Kosovės. Kjo vizitė, kėto
takime, janė mbi ēdo ideologji dhe ēdo parti. Janė pėrpjekjet tona
shtetėrore pėr implementimin e vullnetit tė njerėzve edhe nė Shqipėri
edhe nė Kosovė. Dua tė flas shumė hapur. Edhe mua, edhe zotin Berisha na
ka bashkuar idea edhe pa u njohur fizikisht. Zotit Berisha, ėshtė ithtar i
luftės kundėr diktaturės nė Shqipėri. Unė si student kam udhėhequr lėvizjen
studentore kundėr komunizmit dhe pushtimit serb nė Kosovė. Diktatura nė
Shqipėri ra nė atė kohė. Kėtu gjithashtu filloi dhe u godit shumė rėndė
dhe natyrisht pushtimit serb nė Kosovė po i jepej goditja mė e rėndė.
Partia Demokratike e Kosovės u themelua prej transformimit tė lirive ēlirimtare
dhe grumbullimit tė intelektualėve tė ēmuar tė Kosovės, tė vullnetit tė
qytetarėve tė Kosovės. Pėrpjekja ime ka qenė pėr atdhe. Tashmė ėshtė
pėrpjekje pėr liri, pėr rend demokratik, pėr integrim nė NATO dhe BE.
Kryeministri Berisha: Do tė shtoj se nė kėtė ēėshtje koncepti dhe qėndrimi
im ėshtė ky: Nuk ekziston midis forcave politike tė shqiptarėve tė
Shqipėrisė, Kosovės apo Maqedonisė e Malit tė Zi, problemi i spektrit
politik. Kėtė ata e kanė nė raport me grupimet evropiane apo botėrore.
Por kjo nuk ėshtė vetėm midis Shqipėrisė dhe Kosovės. Edhe me vendet e
tjera fqinje nuk ndikon nė mmarrėdhėniet ndėrshtetėrore spektri politik i
forcės politike qė fiton zgjedhjet. Kushdo qė fiton zgjedhjet nė Itali,
marrėdhėniet mes Italisė dhe Shqipėrisė mbeten tė shkėlqyera. Kushdo qė
fiton zgjedhjet nė Greqi marrėdhėniet mbeten tė shkėlqyera. Kam pasur
marrėdhėniet mė tė mira me kryeministrin Karamanlis dhe jam i bindur se po
kaq tė mira do tė jenė edhe me kryeministrin e ri Papandreu. Ato janė ēėshtje
tė strukturave partiake. Pyetje: Pėrballja e ardhshme mes Kosovės dhe
Serbisė do tė jetė nė gjykatėn ndėrkombėtare tė drejtėsisė. Rusia si
aleate e fortė e Serbisė ka deklaruar se do tė jetė njė mbėshtetėse e
fortė e ēėshtjes sė Serbisė. A mendoni se kjo do tė ndikojė nė
vendimmarrjen e gjykatės ndėrkombėtare, duke patur parasysh se Rusia ėshtė
njė pengesė e fortė edhe pėr aleatėt e Kosovės? Kryeministri Thaēi: Ne
si Kosovė nuk duam dhe nuk pretendojmė ta politizojmė atė proces. Nuk dėshirojmė
tė vėmė ngjyrime tė pretendimeve gjykuese politike apo paragjykuese ndaj
ndonjė shteti tė caktuar. Ne i besojmė kėtij procesi. Jemi tė pėrgatitur
dhe do tė kemi opinionin e drejtė, i cili do tė pėrputhet realisht me
vullnetin e qytetarėve tė Republikės sė Kosovės dhe mendimeve tė marra
nga institucionet legjitime.
http://www.gazeta55.net/index.php?kat=politike&artikulli=8786
06-10-2009 / Gazeta
55
Shqipėria dhe Kosova nėnshkruan tė sot nė mesditė
gjashtė marrėveshje tė rėndėsishme, tė karakterit politik dhe ekonomik qė
do tė ndikojnė nė thellimin e marrėdhėnieve mes dy vendeve. Gjashtė marrėveshjet
mes dy vendeve u nėshkruan nė selinė e qeverisė sė Kosovės, nė Prishtinė,
nė kuadėr tė vizitės zyrtare dy ditore qė Kryeministri i Shqipėrisė
Sali Berisha nisi sot nė kėtė vend, me ftesė tė homologut tė tij, Hashim
Thaēi. Ato u nėnshkruan pas takimit qė dy Kryeministrat zhvilluan pa praninė
e gazetarėve. Marrėveshja e lėvizjes sė ndėrsjelltė tė shtetasve dhe
protokolli pėr qarkullimin nė zonat kufitare, u nėnshkruan nga Kryeministri
i Shqipėrisė, Berisha, dhe ai i Kosovės, Thaēi, ndėrsa marrėveshjet e
tjera u nėnshkruan nga anėtarė tė dy delegacioneve, Shqipėri- Kosovė.
Zbatimi i tyre pritet tė thellojė jo vetėm bashkėpunimin mes dy vendeve,
por do tė lehtėsojė pėr mė shumė lėvizjen e lirė tė qytetarėve tė
Kosovės dhe anasjelltas. Vizita e sotme e Kryeministrit tė Shqipėrisė,
Sali Berisha, nė Prishtinė, e para pas shpalljes sė Pavarėsisė sė Kosovės
nė 17 shkurt 2008, ėshtė konsideruar si njė vizitė historike dhe e njė rėndėsie
tė veēantė dhe shihet si njė mundėsi e re pėr tė shėnuar progres nė
bashkėpunimin ndėrshtetėror Shqipėri- Kosovė.
Mė poshtė vijojnė
marrėveshjet dypalėshe tė nėnshkruara sot mes Shqipėrisė dhe Kosovės:
- Marrėveshja
pėr Lėvizjen e ndėrsjelltė tė shtetasve.
-
Protokolli pėr qarkullimin nė zonat kufitare.
- Marrėveshja
nė fushėn e doganave.
- Marrėveshja
e bashkėpunimit policor ndėrkufitar.
- Marrėveshja
e ripranimit tė personave me qėndrim tė paligjshėm.
- Marrėveshja
e bashkėpunimit tė Administratave lokale.
Monday, 05 October
Ahmet Zogu: Jeta ime ėshtė njė histori aventurash
|
Zbulohen fakte sekrete
Ekskluzive/ Profesori
i famshėm i Oksfordit, Jason Tason ka botuar nė anglisht biografinė
e parė dhe tė plotė tė Ahmet Zogut. Tason eksploron realitetin e
njė njeriu tė pėrshkruar nga The Times, si mbreti i ēuditshėm
Zog dhe dėshmon se ai ka qenė produkt i njė hapėsire dhe kohe
unike.Nė njė libėr me vlera tė rralla historike, ai sqaron se
Mbreti Zog ishte njė kuriozitet dhe mbeti kėshtu monarku evropian
mė i pazakontė i shekullit tė 20-tė, njė njeri pa asnjė lidhje
mbretėrore, i cili krijoi mbretėrinė e tij.Tason vė nė dukje
se nga bashkėkohėsit e tij, Zogu etiketohej si i fundmi sundimtar
romantik, gangsteri i tmerrshėm, Napoleoni modern,
patrioti mė i madh dhe kopuku. Edhe sot reputacioni i tij
ėshtė burim debatesh, por Zogu ishte padyshim njė prej figurave mė
tė shquara nė historinė shqiptare. Edhe pse i njohur pėr intrigat
vrastare nė politikėbėrje, ai premtoi tė vinte rregull e progres nė
njė vend qė skishte njohur prej kohėsh asnjėrin prej kėtyre.
Unė e bėra Shqipėrinė, ka thėnė ai.Gazeta Tirana
Observer boton sot pjesėn e parė tė biografisė sė profesorit
anglez. Ku do tė lexoni njė intervistė tė jashtėzakonshme tė
Ahmet Zogut, qė e ka cilėsuar jetėn e vet me plot aventura. Pėr
herė tė parė ai ka folur pėr gjithēka rreth jetės sė vet.
Mbreti Zog i shqiptarėve ishte monarku evropian mė i pazakontė i
shekullit tė 20-tė; njė njeri pa asnjė lidhje mbretėrore qė
themeloi mbretėrinė e tij nė vitin 1928. Bashkėkohėsit nuk dinin
ēfarė tė mendonin. Epitetet pėr tė varionin nga: sunduesi i
fundmė romantik, kusar despotik, gangster i tmerrshėm,
nėn-monark piktoresk, Napoleoni modern, laroja i
Musolinit; mbase patrioti mė i madh, lexues i Shekspirit
dhe luftėtar i zotit, burrė sallonesh me inteligjencė tė
klasit tė parė, njė malėsor injorant, barbar i ēoroditur
dhe tradhtar, karakter aspak i kėndshėm, produkt
ballkanik par excellence, Zogu absurd, shpėtimtari i
kombit, babai i vendit tė tij, kopuk. Sigurisht qė nė
sytė e tė huajve mbėrritja e beftė e kėtij mbreti tė vetėshpallur
e shtoi misterin e njė vendi tė njohur kryesisht pėr malet,
revoltat dhe gjakmarrjen. Sado qė Mbreti dėshironte tė
identifikohej me rregullin dhe progresin, emri i tij ishte mė sė
shumti i lidhur me intrigat politike vrastare. Ai ka rrėfyer: Jeta
ime ėshtė njė histori aventurash. Oborri i tij nė miniaturė nė
Tiranė vuri nė punė imagjinatėn e botės perėndimore nė vitet
30, para se fashistėt italianė ta detyronin tė arratisej dhe
stalinistėt e post-luftės ta mbanin aty. Komunistėt mė pas e
minimizuan vendin e tij nė histori, vendin e njė njeriu qė sipas ēdo
standardi objektiv duhej tė renditej si njė prej figurave tė tij mė
tė shquara. Pėr pesė dekada me radhė Shqipėria ishte njė vend i
mbyllur, sinonim i marksizėm-leninizmit, por si kudo nė Evropėn
lindore, pėrfundimi i Luftės sė Ftohtė ka shfaqur vazhdimėsi tė
sė shkuarės sė para luftės qė sistemi totalitar i kishte fshirė.
Njė editorial i The Times iu referua njėherė mbretit tė
ēuditshėm Zog si njė shtojcė ireale e historisė sė Shqipėrisė.
Ky libėr ka si qėllim ta bėjė atė tė duket real. Njerėzit qė
jetojnė nė vende tė sigurta e tė qėndrueshme, me kufij tė mirėpėrcaktuar
dhe njė traditė qeverisjeje ftohen tė lėnė mėnjanė supozimet e
tyre mbi monarkinė moderne evropiane.
Mbreti Zog ishte njė kuriozitet dhe mbeti kėshtu: Monarku evropian mė
i pazakontė i shekullit tė 20-tė, njė njeri pa asnjė lidhje mbretėrore,
i cili krijoi mbretėrinė e tij.
Nga bashkėkohėsit e tij ai etiketohej si i fundmi sundimtar
romantik, gangsteri i tmerrshėm, Napoeloni modern,
patrioti mė i madh dhe kopuku. Edhe sot reputacioni i tij
ėshtė burim debatesh, por Zogu ishte padyshim njė prej figurave mė
tė shquara nė historinė shqiptare. Edhe pse i njohur pėr intrigat
vrastare nė politikbėrje, ai premtoi tė vinte rregull e progres nė
njė vend qė skishte njohur prej kohėsh asnjėrin prej kėtyre.
Unė e bėra Shqipėrinė, ka thėnė ai.
Nė biografinė e parė tė plotė, Jason Tomes eksploron realitetin
pas njė njeriu tė pėrshkruar nga The Times si mbreti i ēuditshėm
Zog dhe dėshmon se ai ka qenė produkt i njė hapėsire dhe kohe
unike. Njerėzit qė jetojnė nė vende tė sigurta e tė qėndrueshme
janė tė ftuar tė lėnė mėnjanė supozimet e tyre mbi monarkinė
moderne evropiane dhe tė njihen me njė mbret, i cili u ka qėlluar
atentatorėve tė tij dhe qė i paguante faturat me shufra ari.
JASON TOMES ka dhėnė mėsim lėndėn e historisė dhe politikės
moderne nė universitetet e Oksfordit, Varshavės dhe Bostonit.
Interesi i tij mbi Shqipėrinė daton 25 vjet mė parė, kur ai dėgjoi
pėr herė tė parė nė valė tė shkurtra radio Tiranėn. Ai ėshtė
autori i librave Balfour dhe Foreign Policy si dhe mbi pesėdhjetė
artikujve pėr Oxford Dictionary of National Biography.
Njė audiencė me mbretin Zog
Vendi mė i harruar i Evropės, Shqipėria. Nė vitet 30
tragetet zbarkonin ēdo ditė nga taka e Italisė dhe njė avion pesė
vendesh i Adria-Aero-Lloyd fluturonte tre herė nė javė drejt
aeroportit tė Tiranės, por shėrbimet ishin nėn standardet e pėrdorimit
dhe nuk viheshin dot nė punė pa subvencione. Nė vendin mė tė vogėl
ballkanik, tė huajt ishin aq tė rrallė sa bėheshin menjėherė tė
famshėm. Njė anglez, francez apo amerikan i respektuar, i cili
shfaqte interes tė kėnaqshėm ndaj vendit mund ta kishte relativisht
tė lehtė tė pėrftonte njė pritje nga mbreti-politikan. Ekzistonte
njė histori sipas tė cilės kur Zogu mėrzitej u telefononte
hoteleve pėr tė gjetur ndonjė tė huaj interesant qė tė shkėmbente
dy llafe me tė. Pallati i tij ishte mė pak se pesė minuta larg dhe
gjuha e pėrbashkėt gjendej shumė kollaj. Mbreti nuk ishte
kozmopolitan, por ai fliste turqisht shumė mirė, gjermanisht mirė
dhe frėngjisht mjaftueshėm pėr tė biseduar. Anglishtja nuk ishte
opsion, ai refuzonte tė humbiste kohė me njė gjuhė, e cila i
bindej gramatikės vetėm dhjetė pėr qind. Njė roje me njė Z
tė ndritshme nė pelerinė shoqėronte vizitorėt pėrmes rrugės me
tulla tė kuqe nė kompleksin mbretėror, nė juglindje tė sheshit
qendror. Njė sekretar, mbase Sotir Martini, apo adjutanti energjik
Zef Sereqi shfaqeshin para tė ftuarve pėr ti informuar mbi disa
pika tė protokollit. Dymbėdhjetė hapa mė tej shfaqej vila dykatėshe
me stuko tė verdhė, e cila ishte ndėrtuar pėr njė tregtar turk
para luftės. I drejtuar nė sallonin e vogėl tė pritjes me pasqyra
tė ndritshme dhe llambadarė venecianė vizitori mund tė shihte
stallierin e oborrit nėpėrmjet perdeve pėrpara se tė shfaqeshin
kanatet e xhamit. Njė burrė me flokė kafe dilte menjėherė nė
skenė, i ulur nė fund tė njė dhomė tė gjatė dhe tė ndriēuar
mirė, e mobiluar nė stil modern me letėr muri ngjyrė tė gjelbėr.
Mbreti dukej i vogėl dhe thuajse i padukshėm ndėrmjet tryezės sė
madhe prej druri tė kuq dhe portretit tė madh tė varur nė murin
mbas. Syprina e tryezės ishte e rregullt dhe me shkėlqim. Nė pikturė
shfaqej njė grua e ashpėr meso-moshė me njė paraqitje jo dhe aq
mbretėrore. Vizitori hynte nė dhomė dhe kollitej lehtė. Kishte
gjithnjė njė shtėllunge tymi duhani dhe rrallėherė ndonjė
dritare tė hapur. Ai pėrkulej tre herė (siē ishte udhėzuar) dhe
ecte pėrpara me hapa tė kujdesshėm. Ata mė me pak fat janė
penguar shpeshherė nė qilimat dekorativė tė shtruar nė dyshemenė
e lėmuar. Teksa i afrohej tryezės, sytė e tij pėrqendroheshin nė
tiparin mė ekstravagant nė horizont: Mustaqet e Mbretit. Edhe pse
shumė tė mėdha, ato ishin gjithmonė tė rregulluara dhe tė
stiluara me maja tė holla tė rregullta. Tundimi pėr tu ngulur
sytė mustaqeve duhej nėnshtruar teksa mbreti ngrihej avash dhe pėshpėriste
disa fjalė pėrshėndetje me zė tė ulėt e tė qartė. Ai ishte
rreth 1 metėr e 80 i gjatė, qėndrimi i tij i drejtė dhe figura e
tij thatime. Ai bėnte ēmos qė tė dukej i mbajtur: Njė kostum
ngjyrė gri dopiopet nga Savile Roė, njė kėmishė e bardhė nga
Sulka, Paris, kėpucė tė prodhuara me dorė nė Itali. Njė buzėqeshje
e qetė shoqėronte shtrėngimin e fortė tė dorės dhe vizitori ulej.
Njė cigare?
Me njė gjest mospėrfillės, Mbreti ofronte njė sėrė markash
cigaresh nga tavolina e tij. Ai merrte gjithnjė njė pėr vete (i kėrkonte
falje jo duhanpirėsve) dhe teksa cigarishtja e mbante tė zėnė pėr
njė moment, vizitori mund tė skanonte nė mendje mbretin. Ai kishte
njė fytyrė tė gjatė si rozė, jo me tipare mesdhetare, qė vinte nė
formė konike nga balli i gjerė tek mjekra e ngushtė. Balli ishte i
lartė dhe mund tė kishte qenė mė i lartė po tė mos ishte pėr
flokėt e krehur nė anėn e majtė. Mė pas, vihej re, sado e ēuditshme
qė tė ngjajė, se mjekra nuk ishte aq e mprehtė sa dukej nė
fotografi. Tipari qė binte mė shumė nė sy ishte hunda e drejtė, e
cila nė profil shkrihej me ballin nė vijė tė drejtė. Herė pas
herė vetullat e rėna i jepnin njė pamje zymtėsisht tė pėrvuajtur
qė ngjante simpatike dhe lehtėsisht komike. Vizitori mė pas pyeste
veten nėse aristokrati 38-vjeēar ishte vėrtet prijėsi i pamėshirshėm
malėsor, i cili kishte shkatėrruar rivalėt e tij dhe themeluar
mbretėrinė. Zogu ulej nė karrigen e tij, buzėqeshte sėrish lehtė,
a thua se po i zbulonte vizitorit hijen e njė sekreti qė veē ai vetė
e dinte. Pavarėsisht plogėshtisė qė i shfaqej nė portret, sytė
blu nė gri ishin gjithmonė nė gatishmėri. Shkrepini pyetjet
tuaja tė pavend, thoshte duke qeshur pėrpara se tė vazhdonte tė
jepte pėrgjigje krejtėsisht tė matura. Pse e ktheu Shqipėrinė nga
republikė nė monarki para disa vjetėsh? Kishte vetėm njė arsye pėr
kėtė. Ndryshimi ishte bėrė nė pėrputhje me shpirtin dhe dėshirėn
e shqiptarėve, themeli politik i tė cilėve kishte qenė gjithnjė
ndarja nė prijės e baronė, secili i udhėhequr nga njė shef suprem.
Intonacioni i zėrit tė tij ngjante ēuditėrisht i ri; njė lloj
rezervimi adoleshent davariste menjėherė idenė e njė gjarpri dhome.
I vetmi ndryshim pėr mua ėshtė se, nė vend qė tė punoj tetė
orė nė ditė tani punoj 18 dhe mbaj pėrgjegjėsi pėr gjithė
shtetin. Jam njė punonjės i vetėm qė bėj punėn time. Ky ėshtė
kuptimi i mbretėrisė pėr mua, thoshte me njė ngėrdheshje
komike. Mbreti sigurisht nuk e mohonte faktin se Shqipėria kishte
probleme tė mėdha financiare. Si mund tė pėrballojė njė familje
mbretėrore njė komb aq i varfėr? Ky kundėrshtim zhvendosej me mirėsjellje
nga atmosfera. Financiarisht, njė mbret nuk i kushton njė vendi
asnjė qindarkė mė shumė se njė president. Tė dy kanė nevojė
pėr njė pallat. Tė dy kanė nevojė pėr roje. Me njė buzėqeshje
tjetėr e ngjyrosur me njė nuancė tė pavend melankolie
romantike Zogu i referohej uniformės sė tij tė bardhė me
zbukurime floriri, e lidhur ngushtė me tė. Ajo ishte blerė para se
ai tė merrte fronin: Kur isha president duhej tė vishesha siē ma
kėrkonte posti, por edhe mė i varfri i shqiptarėve ka njė nuancė
mbretėrore, ndaj tani qė jam mbreti i tyre nuk ėshtė e nevojshme qė
ta theksoj nė njė ndonjė mėnyrė. Nė njė mėnyrė kokėfortė
dukej sikur ai kėrkonte aprovim, edhe intimitet. Ai kishte njė
intonacion intim tė alternuar me pėrmbajtjen aspak personale tė pėrgjigjeve
tė tij dhe i mbante sytė e ngulur me ngulm tek i ftuari, i pavėmendshėm
ndaj gumėzhimave tė ndihmėsve tė tij qė depėrtonin mes dyerve tė
xhamit. Ishte gabim i zakonshėm qė monarkia tė konsiderohet si
luksoze, vazhdonte mė tej ai. Adoptimi i njė regjimi qė i shkon
mė shumė pėr shtat vendit garanton stabilitet mė tė madh tė
brendshėm, i cili si pasojė garanton dhe mbėshtetje mė tė madhe tė
huaj. Njė republike ballkanike skishte qenė ndonjėherė
anomali. Sigurisht, mbreti i shqiptarėve nuk mendonte se i takonte e
drejta hyjnore. Ai ishte njė monark kushtetues, i cili e kuptonte se
pushteti i tij vinte nga njerėzit.
Kjo nėnkuptonte njė regjim tė lirė dhe demokratik?
Zogu ishte gati tė tundte kokėn nė shenjė miratimi, kur i kujtohej
se tė huajt kishin zakonin e ngatėrrueshėm tė ulnin e ngrinin kokėn
pėr tė pohuar dhe tė tundin kokėn anash pėr tė mohuar. Ai
sforcohej pėr tė lėvizur kokėn poshtė-lart. Si mbret i
popullit tim unė nuk kam asnjė interes se cila parti fiton dhomėn e
lartė pėrmes metodave kushtetuese. Kjo do tė ndihmojė nė edukimin
e njerėzve sipas linjave demokratike, si nė SHBA dhe do tė sigurojė
liri mė tė madhe pėr tė gjithė.
Kishte parti politike nė Shqipėri?
Jo nė kuptimin formal pėr momentin, rrėfente ai. Pėr momentin,
mbreti i shqiptarėve duhej tė ishte lideri dhe mėsuesi i popullit tė
tij. Zhvillimi i vėrtetė politik, do kohė. Nuk mund tė mėsohet
njė fėmijė pesė vjeē njėsoj siē mund tė mėsohet njė i rritur.
Vetėm me vazhdimin e luftės ndaj analfabetizmit, fuqitė dhe pėrgjegjėsitė
e njerėzve tė zgjedhur si pėrfaqėsues, mund tė rriten. Progres
i konsiderueshėm ishte bėrė nė arsim, theksonte ai. Jo shumė kohė
mė parė, jo mė shumė se dy mijė fėmijė shkonin nė shkollė.
Sot, ky numėr ishte rreth 60 mijė.
Kur do tė fitojnė femrat shqiptare tė drejta tė barabarta
politike?
Statusi i lartė e femrave ėshtė njė prej faktorėve kryesorė nė
forcimin e njė shteti, deklaronte me bindje Zogu. Mendoj se do
tė ndjej pėrmbushjen e misionit mė tė madh tė jetės sime, kur
statusi dhe kultura e femrave nė Shqipėri tė arrijė majat,
fillimisht nė lartėsinė e vendeve tė tjera ballkanike e mė pas nė
nivelin e femrave tė botės perėndimore. Tė drejtat politike
ishin vetėm njė segment i procesit. Unė dua ti arsimoj femrat,
por dua dhe tu mėsoj tė jenė nėna e shtėpiake tė mira. Unė
dua qė femrat shqiptare tė jenė gra tė mira si ajo. Ai e
kthente karrigen dhe pėrkulej lehtėsisht ndaj portretit qė varej nė
murin pas tij, i vetmi portret nė dhomė nė fakt. Ajo ėshtė nėna
ime, shpjegonte ai me ndjenjė dhe ndalej njė moment pėr tė vėnė
rregull nė mendimet e tij e pėr tė ndezur njė cigare tjetėr.
Poligamia dhe fejesa nė djep ishin ndaluar tashmė dhe shumė shpejt
do hiqej dhe perēja. Do jetė njė proces i gjatė sepse na duhet
tė ērrėnjosim shumė paragjykime e menjėherė mė pas do tė vijė
dhe e drejta e votimit pėr femrat. E drejta e votės pėr
gratė ėshtė njė fenomen i ri dhe nė shoqėritė mė tė avancuara,
kujtoni.
Ne jemi shekuj pas Evropės pėr sa i pėrket civilizimit, vėrente
Mbreti me njė rrudhje vetullash. Kushdo mund ta dallonte se subjektet
e tij tė bisedės ishin injoranca dhe progresi. Nuk ishte faji i tyre.
Sundimi turk deri nė vitin 1912 i kishte lėnė ndjenjat, moralin dhe
metodat bujqėsore tė Mesjetės. Nėse vizitori udhėtonte nė male,
ai do shokohej me kushtet mė tė varfra tė jetesės qė mund tė
gjendeshin nė Evropė. Mė vjen shumė turp nga kjo ndonjėherė,
psherėtinte ai. Justifikimi ynė i vetėm ėshtė se nuk i bėjmė
dot tė gjitha njėherėsh. Pesėqind vjet qėndrim nė vend, duhej
tė ēbėheshin nė njė farė mėnyre. Ėshtė qėllimi im qė
tė civilizoj njerėzit e mi dhe ti bėj me sa tė mundem qė tė pėrftojnė
zakonet dhe traditat perėndimore. Gjakmarrja mund tė jetė e
pranishme nė vende tė ndryshme tė mbretėrisė, por ligji dhe
rregulli kishin bėrė progres tė madh sė fundmi. Mbreti thoshte
ftohtė se dhe ai vetė ishte objekt i shumė armiqėsive, e asnjė
prej tyre skishte pasur sukses. Nė njė pikė tė intervistės,
Mbreti e linte cigaren dhe pėrkulje lehtė me vėshtrim reflektues ndėr
sy. Duke vėnė duart e bardha delikate nė tryezė, ai fliste butė
dhe ndershmėrisht: Unė do u mbetem besnik interesave tė Shqipėrisė
dhe mirėqenies sė popullit tė saj, edhe nėse mė duhet tė
sakrifikoj jetėn. Nėse kėto fjalė nuk justifikojnė veprimet e mia,
atėherė gjithēka kam bėrė deri tani pėr vendin tim, ėshtė
thjesht shtirje.
Kushdo qė sishte bindur nga ndershmėria e Zogut deri nė kėtė
pikė, mbase sdo bindej kurrė. Sidoqoftė, vizitori i sjellshėm i
uronte suksese nė misionin e tij. Ministėr i Brendshėm nė moshėn
24-vjeēare; Kryeministėr nė moshėn 27-vjeēare; President nė moshėn
29-vjeēare dhe mbret nė moshėn 32-vjeēare ai me siguri qė
kishte punuar fort pėr konsolidimin e kombit shqiptar. Sovrani i kėnaqur
falėnderonte mė pas vizitorin pėr mendjemprehtėsinė e tij.
Qeveritė e huaja, fatkeqėsisht nuk ishin gjithnjė aq tė shpejta pėr
tė vlerėsuar punėn e tij. Shqipėria ishte njė vend i vogėl,
thuajse aq sa Uellsi apo Nju Xhersi: 354 kilometra e gjatė dhe 144 e
gjerė. Por Zogu insistonte se pozicioni nė hyrje tė detit Adriatik,
i jepte rėndėsi strategjike tė rėndėsishme. Pavarėsia e Shqipėrisė
ėshtė thelbėsore pėr paqen nė Evropė, pohonte ai. Duhet tė
jetė njė shtet neutral, i pėrhershėm si Zvicra. Ky krahasim mund tė
ēohej dhe mė tej. Ėndrra e tij ishte qė njė ditė, rrugėt dhe
hotelet e reja e tė bukura, do ta kthenin Hirushen e tij nė njė
destinacion turistik tė lakmuar, duke ofruar edhe ski alpine, edhe
plazhe mesdhetare. (vijon nr e ardheshem)
|
Apeli
i Topit: Kundėr politizimit tė historisė |
»
Dėrguar
mė: 03/10/2009 - 12:19 |
Gilmana
Bushati
Presidenti
Topi, duke pėrdorur si referencė botimin e Enciklopedisė sė Akademisė
Maqedonase, kritikoi ndėr tė tjera dhe tekstin e historisė pėr klasėn e
12-tė, duke kėrkuar qė ata qė merren me trajtimin e historisė, duhet tė
jenė shumė tė vėmendshėm pėr tė vepruar. Kėtė qėndrim pėr tė dy
botimet problematike, qė shkaktuan debat mes Maqedonisė dhe Shqipėrisė,
por edhe nė Shqipėri, Topi e bėri tė ditur dje nė fjalėn qė mbajti nė
ceremoninė e diplomimit tė studentėve qė u diplomuan nė Shkollėn e
Politikės. Historia nuk bėhet me emocione politike, historia bėhet me njė
mendim tė qartė objektiv dhe shkencor. Politika duhet tė dijė tė kushtėzojė
institucionet akademike. Dhe mjerė ai akademik pastaj qė ėshtė i
infiltruar nga ideologji politike apo partiake, aq mė keq, - u shpreh dje
Presidenti. Sipas tij, njerėzit qė merren me shkencė, me histori apo ata qė
merren me akademinė, duhet tė jenė objektiv nė punėn e tyre. Historia
nuk ėshtė njėzet vjet! Historia ėshtė mijėravjeēare dhe ne nuk duhet tė
lejojmė jo vetėm shfaqje, qofshin kėto dhe segmentare tė qarqeve tė
caktuara qė kėrkojnė tė rikthejnė tensione nė Ballkan, por nė ēdo lloj
konteksti nuk duhet qė ti japim pjesės akademike, sepse nuk pėrfaqėsojnė
interesa partiake, por pėrfaqėsojnė interesa kombėtare, - tha nė fjalėn
e tij Topi. Duke vazhduar me tė njėjtėn logjikė, Presidenti theksoi se nė
enciklopedinė maqedonase ka disa elementė qė nuk janė thjesht lajthitje tė
akademikėve, por vijnė si pasojė e bashkėpunimit tė segmenteve tė
ndryshme tė politikės me ato tė akademisė, qė kėrkojnė tė krijojnė
destabilitet nė rajonin e Ballkanit. Kėto vijnė si pasojė e njė bashkėpunimi
patologjik tė segmenteve tė caktuara tė politikės me qarqe akademike, dhe
kėtu politika duhet nė radhė tė parė tė reagojė ndaj qarqeve tė
ndryshme, tė cilat ende jetojnė apo punojnė nė zyrat ende me pluhur tė
ish-Jugosllavisė komuniste, - u shpreh mė tej Topi. Ai vuri nė dukje se
kėto qarqe kanė harruar qė Shqipėria ėshtė anėtare e NATO-s dhe po bėn
hapa pėrpara nė integrimin nė Bashkimin Europian si dhe vend i cili prodhon
stabilitet dhe ėshtė pėr dialog politik me tė gjitha vendet e tjera tė
rajonit. Nė kėtė ceremoni pėr politikanėt e rinj, Presidenti bėri dhe njė
sugjerim pėr tė sapodiplomuarit, se tė jesh politikan nuk do tė thotė
tė jesh ideolog dhe se duhet tė kesh njė vetėdije tė fortė kombėtare.
Kjo ėshtė shumė e rėndėsishme pėr njė politikan tė ri, qė tė njohė
rrėnjėt, jo thjesht rrėnjėt gjenetike tė kombit, tė njohė historinė,
ta studiojė fort historinė dhe mos ta bėjė kėtė nė mėnyrė sipėrfaqėsore,
sepse intensiteti i ngjarjeve politike sot ėshtė i tillė qė njė
politikani i duhet tė reagojė nė moment, - theksoi Presidenti.
Topi, kundėr enciklopedisė
maqedonase
Presidenti: Ishte njė aleancė patologjike mes
politikės dhe qarqeve akademike
Erjon Ajazi
Presidenti Bamir Topi reagoi pėr herė tė parė pėr
enciklopedinė maqedonase, e cila deformon historinė e popullit shqiptar. Ai
zgjodhi diplomimin e brezit tė tretė tė shkollės politike pėr tė lėshuar
mesazhin se politika duhet ti mbajė duart larg nga akademikėt. Pėr kreun
e shtetit, enciklopedia nuk ishte thjesht njė lajthitje e akademikėve
maqedonas, por mė gjerė, njė aleancė patologjike mes rretheve shkencore
dhe politikės sė Shkupit. Deklarata e Topit pati nėnkuptim edhe pėr ēėshtjen
e shumė debatuar tė Historisė sė Shqipėrisė 12, nė tekstin e sė cilės
pėrveē shumė gabimeve tė gjetura nga ekspertėt, ka edhe komente politike
mbi ngjarje tė caktuara tė pas viteve 1990 nė vendin tonė. "Historia
nuk bėhet me emocione politike, por me njė mendim tė qartė. Politika duhet
tė dijė tė respektojė institucionet akademike dhe mjerė ai akademik qė
ėshtė i infiltruar nga ideologji politike, apo partiake aq mė keq",
tha Presidenti. Sipas tij, akademiku nuk ėshtė i tillė nė rast se brenda
tij bashkėjeton objektiviteti dhe subjektiviteti partiak dhe aq mė shumė ai
partiak. "Historia nuk ėshtė pesė vjet! Historia nuk ėshtė njėzet
vjet! Historia ėshtė mijėravjeēare dhe ne nuk duhet tė lejojmė jo vetėm
shfaqje, qofshin kėto dhe segmentare tė qarqeve tė caktuara qė kėrkojnė
tė rikthejnė tensione nė Ballkan, por nė ēdo lloj konteksti nuk duhet qė
ti japim pjesės akademike, sepse nuk pėrfaqėsojnė interesa partiake,
por pėrfaqėsojnė interesa kombėtare", tha Topi. Presidenti Bamir Topi
ishte i pranishėm nė ceremoninė e diplomimit tė brezit tė tretė tė
studentėve tė Shkollės Shqiptare tė Studimeve Politike. Tė pranishėm nė
kėtė veprimtari ishin dhe kreu i Komisionit Europian nė Shqipėri,
ambasadori Helmut Lohan, koordinatori i Pėrgjithshėm i programit "Shkollat
Politike", Fransua Fridrih, drejtues dhe pedagogė tė kėsaj shkolle,
studentė dhe ish-studentė tė saj.
Presidenti Topi vazhdon tė mbajė tė njėjtin qėndrim lidhur me vendimin e
Partisė Socialiste pėr tė bojkotuar Kuvendin.
"Unė asnjėherė nuk kam qenė pėr bojkot, asnjėherė nė jetėn
time", ėshtė shprehur kreu i shtetit. Pa dashur tė komentojė mė gjerė
vendimin e Partisė Socialiste, Presidenti theksoi se "kam pasur njė
parim dhe vetė kur isha nė politikė, nuk e komentoja vendimmarrjen e opozitės,
apo tė mazhorancės kur ne ishim nė opozitė, aq mė shumė sot qė jam
President. Mesazhin tim e keni pikėrisht nė momentin e inaugurimit tė
Parlamentit tė ri. Aty ėshtė njė koncentrat i gjithēkaje qė unė kam
menduar dhe vazhdoj tė mendoj. Pėrgjigjen e keni nė mesazhin qė unė kam
dhėnė". Pėr sa u takon nxėnėsve tė shkollės politike, Topi tha se
"e kam thėnė edhe njėherė tjetėr, nė mos gaboj njė vit mė parė,
se kjo shkollė nuk fabrikon politikanė". Kjo shkollė, vijoi ai, jep
mundėsi qė nė eksperiencėn e jetės, tė karrierės, pavarėsisht se ku
tenton tė shkosh, natyrisht jo vetėm drejt politikave partiake dhe
ideologjike, por edhe nė administratė, nė institucionet e rėndėsishėm tė
Shqipėrisė, aty ku diskutohet pėr tė ardhmen europiane tė Shqipėrisė,
aty ku diskutohet pėr standarde, besoj qė ju atje do tė jeni tė gjithė tė
vlefshėm.
Birn
Kosovo : trois
anciens membres de lUĒK jugés coupables de crimes de guerre
Traduit par Stéphane Surprenant
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 2 octobre 2009
Trois anciens membres de lUĒK viennent dźtre jugés coupables par la
Cour du district de Pristina de crimes de guerre pour des actes de torture
et des traitements inhumains commis en 1999. Rrustem Mustafa, lun des
membres de ce que lon a appelé le Groupe Lapi est aujourdhui député
du PDK, le parti actuellement au pouvoir. Le Premier ministre, Hashim Thaci,
sétait pourtant dit confiant de voir les accusés acquittés.
Par Lawrence Marzouk
- Rrustem
Mustafa
Trois anciens membres de larmée de libération du Kosovo (UĒK) ont
été déclarés coupables davoir mené des torture dans un camp de
prisonniers, situé dans des collines isolées du Kosovo.
Latif Gashi, Nazif Mehmeti et Rrustem Mustafa ont été reconnus
coupables de crimes de guerre commis pendant le conflit au Kosovo, en 1999.
Rrustem Mustafa, mieux connu sous le pseudonyme de Remi, était ą lépoque
un haut gradé de lancienne Armée de libération du Kosovo. Il est
aujourdhui député et membre du Parti démocrate du Kosovo (PDK),
actuellement au pouvoir. Il préside en outre le Comité parlementaire sur
les affaires intérieures et la sécurité nationale.
Le trio aussi surnommé Groupe Llapi a été reconnu coupable de
torture et de traitements inhumains infligés ą des prisonniers du camp de
Llapashtica/Lapactica, situé au fin fond des collines kosovares, prčs de
Podujevė/Podujevo.
Des prisonniers civils ont été privés daccčs ą toute installation
sanitaire adéquate, privés de nourriture, deau et ą de traitements médicaux.
Selon les informations obtenues auprčs dEulex, la mission de lUE
destinée ą instaurer un État de droit au Kosovo, ces « traitements
inhumains de détenus civils ont causé des souffrances immenses et
constituaient une violation de lintégrité physique et de la santé de
ces personnes ; il sagissait sans aucun doute de mesures
dintimidation et de terreur délibérées ».
Les trois individus ont de plus été déclarés responsables du passage
ą tabac et de la torture de civils kosovars albanais retenus prisonniers
dans ce mźme centre de détention, dans le but de leur faire avouer déventuels
actes de trahison aux dépens de lUĒK.
Latif Gashi et Rrustem Mustafa ont été aussi accusés davoir battu
et torturé des civils kosovars albanais dans un autre centre de détention,
ą Koliq/Koljic celui-lą, également prčs de Podujevė/Podujevo. Mais
cette accusation na pas été retenue contre les prévenus et a été
abandonnée.
Nazif Mehmeti et Rrustem Mustafa ont enfin été déclarés coupables
davoir battu et torturé un garde-forestier serbe, quils avaient
capturé et transporté dans des centres de détention ą Bare, Bajgora, et
divers lieux des environs. Ils cherchaient ą le forcer ą confesser des
actes commis ą lencontre de lUĒK et ą leur fournir des
renseignements.
Vendredi 2 octobre 2009, ą la Cour du district de Pristina, les trois
juges lun du Kosovo et les deux autres appartenant ą lEulex
ont jugés coupables les trois accusés de traitements inhumains, de
passages ą tabac et de torture de prisonniers civils.
Latif Gashi a été condamné ą une peine de six ans de prison, Nazif
Mehmeti ą trois ans et Rrustem Mustafa ą quatre années de détention.
Cette affaire avait fait lobjet dune enquźte dčs 2001-2002 et un
procčs avait eu lieu en 2003, menant ą des verdicts reconnaissant la
culpabilité des accusés et ą de longues peines de prison. Cependant, la
Cour suprźme du Kosovo avait par la suite ordonné la tenue dun nouveau
procčs.
Lorsque celui-ci a débuté, le Premier ministre du Kosovo, Hashim Thaci
qui avait dirigé laile politique de lUĒK pendant la guerre ,
sétait dit confiant de voir les accusés acquittés.
Le Courrier du Kosovo
Kosovo : mais
quest-ce que ce drapeau ?
Traduit par Belgzim Kamberi
Sur la Toile :
Mise en ligne : jeudi 1er octobre 2009
Depuis son indépendance proclamée le 17 février 2008, le Kosovo sest
doté de nouveaux symboles étatiques - un hymne sans parole et un drapeau
bleu et jaune. Toutefois, un an et demi plus tard, les habitants ne sont
toujours gučre attachés au nouveau drapeau, lui préférant lemblčme
albanais, laigle bicéphale noir sur fond rouge. Cependant, une
nouvelle mode est apparue chez les Albanais du Kosovo : coudre
ensemble les banničres kosovare et albanaise. Pour mieux revendiquer la réunification
avec Tirana ?
Par Serbeze Haxhiaj
- Des
Kosovars fźtent lindépendance dans les rues de Prishtina/Pritina,
le 17 février 2008
Bien quils naient pas les mźmes dimensions, une des femmes de la
famille Azizi, du village de Miradie e Epėrme ą Fushė Kosovė/Kosovo
Polje, a tout de mźme réussi ą coudre les drapeaux kosovar et albanais
en une seule banničre.
Ēa y est, les voitures peuvent enfin démarrer et se rendre dans la
famille de la mariée. Coutume respectée : le « double »
drapeau est létendard du cortčge. Salih Azizi, qui marie son fils, ne
veut absolument pas que le « nouveau » drapeau du Kosovo
flotte seul, sans pour autant expliquer pourquoi il ne met pas uniquement
le traditionnel emblčme albanais quil semble préférer de loin.
« Personne interdit le drapeau albanais. Et puis de toute faēon,
tout le monde utilise les deux », explique-t-il. Effectivement, il y
a maintenant deux ans, presque tous les mariages des Albanais du Kosovo
ont lieu sous les deux drapeaux, qui flottent ensemble. La proclamation de
lindépendance du pays na donc pas incité les Albanais du Kosovo ą
renier le drapeau national albanais, qui ą leurs yeux représente plus le
drapeau de la nation albanaise que celui de lÉtat dAlbanie.
Pour Salih Azizi, utiliser les deux drapeaux est tout ą fait normal.
Il se justifie en faisant référence au mariage de son frčre, dans les
années 1990. Ą lépoque, la police serbe avait interpellé les
voitures arborant le drapeau albanais, et confisqué celui-ci. Quelques fźtes
de noces se seraient mal terminés pour cette raison. « Albanie -
Kosovo, nous ne faisons quun. Le nouveau drapeau du Kosovo, cest un
produit politique. Il a été imposé pour représenter officiellement le
nouvel État. Mais, il faut comprendre quil est difficile de nous
adapter ą ce nouvel emblčme », explique Salih, qui a tout fait
pour que le mariage de son fils respecte ą la lettre les coutumes
traditionnelles albanaises.
Quant ą Hajdar Hoxha, qui vit ą Cėrnica/Cernica dans la région de
Gjilan/Gnjilane, la question des deux drapeaux a pour lui une
signification encore plus précise. « En réunissant les deux
drapeaux, nous montrons que notre État cest le Kosovo et lAlbanie
ensemble », justifie-t-il.
Une des curiosités du Kosovo est la présence de drapeaux sur les
toits des maisons en construction. Dans la plupart des cas, seulement le
drapeau albanais. Ą Ҫagllavica/Čaglavica, un village de la périphérie
de Prishtina/Pritina auparavant serbe, se multiplient les constructions
illégales dAlbanais qui ont acheté la plupart des propriétés serbes
aprčs la fin du conflit armé en 1999. Agim Selmani, qui y construit sa
maison reconnaīt quil narrive pas ą shabituer au drapeau jaune
et bleu du Kosovo. « Jai toujours eu le drapeau rouge et noir
dans mon magasin. Cest la raison pour laquelle je lai choisi pour
mon toit », raconte-t-il.
Un peu plus loin, son voisin, Zvonimir Nikolić, un serbe dune
cinquantaine dannée, passe ses journées dans une maison beaucoup plus
petite, oł il a hissé le drapeau serbe. Zvonimir rejette catégoriquement
toute possibilité dutiliser un autre drapeau. « Je nai que ce
drapeau. Celui de la Serbie. Et puis, cest mon droit dutiliser mon
drapeau national, comme le faisaient les Albanais ą lépoque oł le
Kosovo était sous administration serbe, nest-ce pas ? »,
lance-t-il.
Mais, la question des nouveaux symboles du Kosovo dépasse,
semble-t-il, la simple opposition albano-serbe. Les autres communautés
sont aussi divisées sur la question. En ce qui concerne les bosniaques du
Kosovo, ils utilisent principalement que le drapeau de lÉtat de
Bosnie-Herzégovine. Du moins certains. « Deux drapeaux cest
trop, non ? », ironise Xhezair Hamiti, un bosniaque de
Prishtina/Pritina. Parmi les minorités non serbes, pas de doute, ce
sont bien les Rroms qui sont les plus loyaux envers les symboles du
Kosovo, bien quils soient probablement les plus discriminés dans le
pays.
Pour lanalyste Halil Matoshi, le problčme cest que le Kosovo
nest pas perēu comme une nation, mais comme une étape transitoire
vers une future (ré)unification ą un autre État. « Voilą
pourquoi les Kosovars ne veulent pas se familiariser avec leurs nouvelles
couleurs. Le fait que personne ne veuille utiliser que le drapeau de lÉtat
incomplet du Kosovo constitue la meilleure illustration de la
dichotomie qui rčgne aujourdhui chez les Kosovars »,
explique-t-il.
Plusieurs marchands ambulants vendent un peu partout des drapeaux dans
les rues de Prishtina/Pritina. Un de ces vendeurs, Agron Islami,
confirme que le drapeau rouge et noir albanais est le plus vendu, loin
devant le drapeau officiel du Kosovo qui se vend autant que le drapeau
américain !
Au Kosovo, la loi pour les symboles nationaux ne précise pas trčs
clairement les normes légales. Pour certains observateurs, ceci constitue
lun des problčmes majeurs. « Alors que lÉtat ne défend pas
ses symboles, les citoyens ont produit et lancé un nouveau drapeau,
illégal. Ils ont reconstitué un drapeau personnel, conforme ą leurs idéaux,
oł une face arbore laigle noir sur fond rouge, et lautre face le
pays en jaune sur un fond bleu orné des six étoiles blanches »,
analyse Halil Matoshi. Selon lui, lAlbanie joue la désintéressée
parce quelle prend plaisir ą voir son symbole présent dans un espace
plus large que son simple territoire.
Mais, le drapeau rouge et noir nest pas seulement présent lors des
manifestations privées. On le trouve aussi dans les bureaux de toutes les
institutions de la République du Kosovo. Florian Dusi, qui travaille au
Ministčre de la Justice au Kosovo, a trois drapeaux dans son bureau. En
plus des emblčmes albanais et kosovar, se trouve aussi le drapeau du Président
défunt, Ibrahim Rugova - le drapeau avec lécusson de la Dardanie.
« Cest la mode. Mais, quoi quil en soit, on ne peut pas
retirer le drapeau rouge et noir, cest clair », affirme-t-il.
Pour Albin Kurti, dirigeant du mouvement Vetėvendosje, les nouveaux
symboles du Kosovo ne sont pas ceux du peuple. « Il sagit dun
drapeau administratif qui a été fixé dans les bureaux des représentations
internationales, probablement par lancienne ambassadrice américaine
Tina Kaidanow. De plus, il ny a eu ni débat public ni référendum
pour son adoption. Les députés du Kosovo ont vu ce drapeau pour la premičre
fois le 17 février 2008 lors de la proclamation de lindépendance.
Cest lors de cette mźme séance parlementaire que ce drapeau a été
imposé aux députés par acclamation. »
Alors que le Kosovo est peuplé ą 92% dAlbanais, Albin Kurti
souligne que le drapeau du Kosovo contient deux couleurs du drapeau
national serbe (le bleu et le blanc), trois couleurs du drapeau bosniaque
(le bleu, le blanc et le jaune) et aucune couleur du drapeau national
albanais (le rouge et le noir). « Sur le drapeau du Kosovo figure le
territoire du Kosovo comme sur le drapeau chypriote, qui est le seul autre
pays divisé qui nest pas présenté sur son drapeau comme il est en réalité.
Sur le drapeau, le territoire du Kosovo est représenté dans son
ensemble, comme une sorte de compensation psychologique pour ce qui nous
manque en réalité. »
Sil reconnaīt quil nexiste aucun exemple de par le monde oł
deux Etats portent le mźme drapeau, Albin Kurti remarque que toute la résistance,
toutes les souffrances, toutes les insurrections et lhistoire des
Albanais du Kosovo sont liées au drapeau albanais. « On ne peut pas
changer et on ne veut pas changer », insiste le dirigeant de Vetėvendosje.
Quoi quil en soit, il est certain que la question des nouveaux
symboles du pays divise aujourdhui les citoyens du Kosovo, dont les
Albanais eux-mźmes. Pour lanalyste de Tirana, Bashkim Muēa, il faudra
encore beaucoup de temps pour que les habitants des deux principales entités
du pays saccommodent au fait quils vivent dans un État qui nest
ni lAlbanie, ni la Serbie ; et quils comprennent quils
doivent saccommoder aux nouveaux symboles.
« Compte tenu des circonstances actuelles, le Kosovo donne
limpression dźtre un État artificiel, qui sest créé ą
travers un compromis entre les Albanais et les Serbes ; mźme si dans
le futur, on ne peut exclure de nouveaux développements qui pourraient
amener ą de nouveaux accords, ce qui permettrait de résoudre la question
des symboles, conclut-il.
Koha Ditore
Kosovo : Le
directeur général de la RTK donne sa démission
Traduit par Nerimane Kamberi
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 26 septembre 2009
Agim Zatriqi, le directeur général de la Radio Television du Kosovo (RTK)
a officiellement donné sa démission pour raisons personnelles le 26
septembre 2009. Pourtant, plusieurs sources dénoncent de concert des
pressions venues du Premier ministre Hashim Thaēi pour expliquer cette décision.
Le pouvoir a, semble-t-il, décidé de prendre totalement le contrōle de la
politique éditoriale du média audiovisuel public.
Par Besnik Krasniqi
- Agim
Zatriqi, le directeur général de la RTK qui vient de démissionner.
Agim Zatriqi ne pouvait pas supporter que Mentor Shala soit rédacteur en
chef du service actualités de la Télévision publique du Kosovo. Il
lavait licencié il y a six mois de ce poste, mais depuis la
mi-septembre, Mentor Shala a retrouvé son poste, si bien quAgim Zatriqi
vient de donner sa démission de sa fonction de directeur général de la
Radio Telévision du Kosovo (RTK). [...] Des sources au sein de la RTK
affirment quil a pris cette décision aprčs que Hashim Thaēi lui eut
fait du chantage, le menaēant douvrir un dossier contre lui sil
nobéissait pas.
« Mentor Shala est revenu sur ordre du Premier ministre. Ne
cherchez pas dordre écrit. Thaēi a continuellement fait pression sur le
directeur et celui-ci a finalement craqué » a déclaré une source
importante au sein de la RTK. « Hashim Thaēi voit le retour de Mentor
Shala comme une mesure de force. Regardez le journal télévisé et vous
verrez son contenu. Vous ne trouverez aucun sujet critique » a ajouté
cette source.
« Le Conseil dadministration de la RTK a été informé au cours
de la réunion du 26 septembre 2009 de la démission irrévocable du
directeur général de la RTK, Agim Zatriqi, pour des raisons personnelles.
Le Conseil dadministration exprime son inquiétude vis-ą-vis des motifs
avancés pour cette démission, M. Zatriqi affirmant se trouver
incapable dexercer plus longtemps avec responsabilité son devoir de
directeur de cette institution », comme on peut le lire dans le
communiqué publié par le Conseil dadministration.
Un rédacteur ą la RTK, qui a préféré ne pas révéler son nom, a déclaré
que la raison donnée par Zatriqi et citée par le Conseil, est trčs révélatrice.
Il a expliqué que, depuis un mois, lingérence du gouvernement dans la
politique éditoriale est tellement forte que toutes les nouvelles sont
contrōlées par le rédacteur en chef et quaucun contenu critique ne
peut passer ą lantenne. « Les pressions politiques ont toujours
existé mais maintenant, lingérence est constante. On te tire
loreille si tu nes pas obéissant et si tu ne fais pas des chroniques
selon les commandes ». Il a terminé sur ces mots : « Maintenant
le journal commencera avec Hashim Thaēi et se terminera avec lui. »
Mentor Shala a expliqué comment les journalistes qui travaillent au
services actualités sorganisaient depuis son retour. Il a déclaré que
les changements avaient eu lieu avant quil ne reprenne sa fonction, que
seul lun deux avait été de son fait. Trois journalistes (dont les
noms sont connus de la rédaction) réputés pour leurs critiques contre le
gouvernement ont été mutés. Lun oeuvre au programme du matin,
lautre ą une émission dinformations régionales trčs peu regardée
et le troisičme devrait lui aussi źtre relégué au programme du matin.
[
]
Express
Monde albanais :
vers lunification des programmes scolaires ?
Traduit par Nerimane Kamberi
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 30 aoūt 2009
Lidée dunifier le systčme éducatif de tout le monde albanais fait
de nouveau parler delle. Et elle pourrait rapidement devenir réalité.
Pristina et Tirana se sont en tout cas prononcés en faveur dune telle
mesure qui permettrait, selon les responsables politiques, daméliorer la
qualité de lenseignement en mettant en concurrence les différents
programmes. Mais unification du systčme scolaire ne veut pas dire union
politique
Par Artan Behrami
- Une
école au Kosovo financée par lÉgypte
Le personnage de lAbécédaire du Kosovo, Petrit, va trčs vite
nourrir ses poules partout oł lon parle albanais : en Albanie, au
Kosovo, au Monténégro, en Macédoine, ą Preevo, Bujanovac et Medvegje.
Lidée dunifier lenseignement du monde albanais est née dans
les années 1990 et a été réactualisée 20 ans plus tard. Le rźve
davoir un abécédaire, une histoire et une culture commune pourrait trčs
vite devenir réalité. Le ministre de lÉducation, des sciences et de la
technologie kosovar, Enver Hoxhaj, y croit.
Mais il nest pas le seul ą y croire. Une telle volonté existe aussi
ą Tirana. Le débat sur cette question devrait commencer immédiatement aprčs
la consolidation du nouveau gouvernement albanais. Lacadémicien Mehmet
Kraja pense que cette initiative arrive un peu tard mais quelle est
indispensable tandis que le spécialiste des sciences de léducation,
Dukagjin Pupovci estime, lui, quil est peu probable que le systčme
scolaire puisse źtre unifié dans tous les territoires albanais étant donné
quils se répartissent sur cinq États différents qui ont chacun leurs
spécificités.
« Un besoin urgent » dunifier culture et éducation
« Nous avons un besoin urgent en tant que peuple dintégrer les
deux segments importants de la vie sociale et nationale que sont la culture
et léducation », estime Mehmet Kraha. Selon lui, ce nest pas
normal quun peuple aussi petit que le peuple albanais, indépendamment du
fait quil vit dans des espaces politiquement divisés, ait des systčmes
éducatifs si différents. Il ajoute que lhomogénéisation des
programmes scolaires na rien ą voir avec la politique, mais que cest
le moyen daméliorer le savoir pour les nouvelles générations.
« Nous devons créer un systčme unique denseignement. Cela nous
permettra de disposer de livres de meilleure qualité, de favoriser la
mobilité, et donc détudier dans une université ou lautre [
]. »
Voilą précisément ce quespčre le ministre de lÉducation, Enver
Hoxaj, aprčs lunification dune partie du systčme scolaire. Il est
convaincu que lenseignement va gagner en qualité. Cest pourquoi,
selon lui, le Kosovo souhaite ardemment que le débat sur lenseignement débute
au plus vite.
Découvrez
notre cahier Education,
le grand défi pour les Balkans
Au sommaire :
Lécole prise en otage par les nationalisme
Réformer léducation
Les minorités nationale et lécole
La religion ą lécole ?
Les enfants avec handicap ą lécole
La fuite des cerveaux
Un cahier de 128 pages, 8 euros
« Nous sommes trčs intéressés par lidée dun véritable débat
ą propos de lunification des programmes scolaires dans des matičres précises,
que ce soit des matičres se référant ą lidentité ou dautres matičres ».
Enver Hoxhaj souligne que trčs vite des experts du Kosovo, dAlbanie et
dautres territoires albanophones vont se réunir pour débattre de la
forme que devra prendre cette unification des programmes scolaires.
Pour Dukagjim Pupovci, malgré les différences entre les systčmes
scolaires des cinq États des Balkans oł lon enseigne en albanais, il
existe une possibilité de coopération. « Les programmes, dans
certaines matičres, peuvent źtre suffisamment proches pour quon utilise
des livres scolaires communs. Ensuite, il ne faut pas oublier les contenus
électroniques en langue albanaise qui sont moins nombreux et qui pourraient
źtre développés jusquą ce quils puissent źtre utilisés dans tout
lespace albanais ». Daprčs Pupovci, les méthodes
denseignement constituent un autre domaine oł peut se développer la
coopération, afin de préparer des programmes uniques, et donc un matériel
lié ą ces programmes unique également.
Quelle est la position de Tirana ?
Des responsables du ministčre albanais de lÉducation contacté par Express
ont refusé de sexprimer officiellement sur la question, le ministre
Fatos Beja étant en congés. Ils ont toutefois déclaré quą Tirana il
existe une forte volonté dhomogénéiser les programmes et les livres
scolaires dans le monde albanais. Enver Hoxhaj a déclaré que lors de ses
entretiens avec son homologue albanais ce dernier lavait assuré de son
engagement pour entamer ce processus. « Cest une question qui doit
débuter comme tout processus diplomatique entre deux états, nous devons définir
nos intérźts ».
Vers un abécédaire albanais
Les enfants albanais continuent ą apprendre lalphabet dans des abécédaires
différents alors quils parlent la mźme langue. Avec lunification des
programmes, les enfants du Kosovo pourront étudier dans labécédaire
dAlbanie, et ceux dAlbanie dans celui du Kosovo. Le ministre Hoxhaj
affirme que sur le marché de lenseignement primaire et secondaire il y
aura un plus grand choix et une plus grande variété de livres, ce qui
augmentera la concurrence tout en améliorant la qualité. « Je ne
pense pas quil faut absolument avoir un seul Abécédaire dans tous les
territoires albanophones mais il faut que celui du Kosovo soit utilisé en
Albanie, et celui dAlbanie au Kosovo, et que les deux soient mis en
concurrence. »
Dukagjin Pupovci estime que les abécédaires des deux pays sont bons.
« Néanmoins il est trčs important quen Albanie et au Kosovo les
meilleurs livres soient préparés, qui seront utilisés par les élčves
des deux cōtés de la frontičre. Et pas seulement labécédaire mais
aussi les livres de mathématiques et de sciences naturelles ».
Comment régler la question de lenseignement de lHistoire ?
Est-il possible que les Albanais de Preevo étudient en cours dHistoire
Skanderbeg ou le Commandant de lArmée de Libération du Kosovo, Adem
Jashari ? Ou que les Albanais du Monténégro étudient le massacre de
Tivar (Bar) ? Un livre unifié de lhistoire albanaise comprendrait
tous ces évčnements. Pour M. Hoxhaj, cest un fait indéniable :
dans les Balkans il existe un espace culturel albanais comme il existe un
espace culturel anglophone en Europe et dans le monde ou un espace
francophone. « Je pense que de tels espaces doivent źtre suivis par
lharmonisation du contenu des programmes. », a ajouté le ministre.
Mehmet Kraja ne voit pas dobstacles dans lunification des
programmes mais plutōt dans ladministration publique dAlbanie et du
Kosovo. Selon lui, certaines personnes sont opposées ą lunification du
systčme éducatif, pour des raisons dintérźt personnel. Mais daprčs
lui, cela ne saurait źtre considéré comme un obstacle pouvant aller
contre lunification. « Personne ne va empźcher les Serbes du
Kosovo de travailler avec des livres venant de Serbie ». [
]
Lorsquon parle dHistoire, la situation savčre un peu plus délicate,
rappelle Pupovci,. « Les historiens doivent avoir le dernier mot, mais
je pense quau Kosovo on doit porter une attention plus grande sur
lhistoire récente. Et il faut aussi prévoir que les enfants étudient
un peu plus lhistoire des autres peuples des Balkans ».
Lunification des programmes scolaires, ce nest pas
lunion politique
« Lunification du systčme éducatif nest pas lunion.
Cest lintégration, lunification des systčmes. Lunion politique
est une autre chose », explique Mehmet Kraja. Le ministre de lÉducation,
Enver Hoxhaj, partage cette opinion « La République du Kosovo a son
propre systčme éducatif qui reflčte non seulement le passé du Kosovo
mais qui a aussi pour devoir dapprofondir la foi en lÉtat
Mais
pour atteindre une qualité supérieure, lespace culturel albanais dans
les Balkans doit développer une coopération et une harmonisation dans
lenseignement supérieur. »
BIRN
Albanie : un manuel
dhistoire ą la gloire du Premier ministre Berisha
Traduit par Jacqueline Dérens
Sur la Toile :
Publié dans la presse : 29 septembre 2009
Un manuel dhistoire destiné aux lycéens fait scandale, tant il est
partisan, glorifiant le Premier ministre Sali Berisha et vilipendant
lopposition socialiste. Des lycéens ont manifesté lundi ą Tirana
contre ce manuel, également dénoncé par la presse et les partis
dopposition. Le ministčre de lÉducation vient dannoncer quil
serait réécrit.
- Au
Musée national Skenderbeg de Kruja (©CdB/Laurent Geslin)
« Chaque erreur du manuel sera corrigée dans lannée », a
assuré Myqerem Tafaj, le ministre de lÉducation.Les critiques avaient
fustigé louvrage, ą la fois inexact et grevé dinfluences
politiques.
Le livre décrit ainsi leffondrement des pyramides financičres qui
avaient conduit le pays dans un état danarchie comme « une révolution
communiste orchestrée par lopposition socialiste »
Il présente les anciens gouvernements socialistes comme des
gouvernements trčs corrompus, alors que lactuel gouvernement de centre
droit dirigé par Sali Berisha, qui est arrivé au pouvoir en 2005, « ouvre
une nouvelle čre » pour le pays.
Le Parti socialiste a condamné le manuel en demandant quil soit retiré
et a demandé des excuses publiques de la part du ministre de lÉducation.
Un groupe de lycéens de lécole secondaire Capuji de Tirana a
manifesté contre ce manuel et a boycotté les cours lundi 28 septembre.
Au temps de la dictature dEnver Hoxha, les manuels étaient souvent
inspirés par lidéologie stalinienne et cherchaient ą inculquer aux étudiants
le dogme du culte de la personnalité.
Découvrez notre cahiers :
Batailles
de lhistoire dans les Balkans
Éducation :
le grand défi pour les Balkans
Confronté ą un mécontentement public grandissant, Sali Berisha a
condamné louvrage et demandé sa révision.
« Lhistoire doit źtre écrite avec objectivité et doit présenter
la vérité », a affirmé Sali Berisha ą des journalistes. « Je
pense que ce manuel doit źtre revu et réécrit, mais cette réécriture
doit źtre objective ».
Klara
Buda, modeli i shqiptares intelektuale nė botė |
Klara Buda l'exemple d'une intelectuelle albanaise dans le monde |
|
Fatmir
Terziu
FOTO-LAJM |
Klara Buda
|
E thėnė me plot gojėn: Klara Buda sot ėshtė modeli i shqiptares
intelektuale nė Botė. Nė mėse 20 vjetė ajo ėshte bėrė njė
personalitet i mediave nė Francė. Ėshtė emri, vepra dhe talenti
i saj qė i japin vlerė emrit Shqiptar nė krah tė versioneve
negative qė e shoqėrojnė shpesh emrin tonė. Nė Francė ajo do tė
ndėrmerrte studime te reja universitare, nė fillim pėr Letėrsi
Moderne nė Sorbonnė dhe me pas pėr Histori Arti, nė Ecole
Pratique des Hautes Etudes, duke u bėrė kėshtu e para shqiptare e
diplomuar nga ky universitet prestigjioz. Karriera e saj nė media
kaloi nga departamenti i Komunikimit dhe i Informacionit nė Unesco,
bashkėpunimi me BBC-nė nga Parisi dhe vazhdoi me pėrkushtimin nė
gazetari nė Radio France Internacional, ku drejton aktualisht Shėrbimin
Shqip si Shefe e tij. Kėtė vit ajo kandidoi nė instancen mė tė
lartė tė gazetarisė nė Francė Commission de Premičre
Instance, qė atribuon kartat e shtypit francez, pėr mbi 37 000
gazetarė tė shtypit tė shkruar dhe audiovizual duke u ngritur me
nivelin e elitės sė gazetarisė franceze. Po tė ecim pak nė kohė,
deri nė vjeshtėn e 2009-tės, do tė kemi nė dorė romanin e saj
tė parė
Ja, pra pėrse fjala krenari flet me zell pėr kėtė
shqiptare model...
INTERVISTA
Klara Buda, ju jeni aktualisht shefe e shėrbimit shqip nė
Radio France internacional. Si ndodhi qė ju iu pėrkushtuat
gazetarisė me tė mbėrritur nė Perėndim? Kur dihet qė
profesioni juaj i parė ėshtė mjekėsia. Nga vjen ky talent?
Nė fakt gazetarinė e kam quajtur gjithmonė njė ushtrim
intelektual qė gjithkush pavarėsisht nga profesioni i tij mund ta
ushtrojė. Madje herėt e kam konsideruar si nje detyrė qytetare pėr
gjithė ata qė duan tė marrin pjesė, tė ndikojnė nė shoqėrinė
ku jetojnė dhe nuk mendoj se ka nevojė pėr ndonje talent te veēante
por me teper per pune me kusht qė tė kesh dėshirė tė
informohesh, tė mėsosh duke hedhur bazat e njė kulture tė pėrgjithėshme,
njė vizioni global te shoqėrisė dhe aftesine e nje analise po
globale tė saj. Ndoshta do tju zhgėnjej pak, po tju them se
personalisht nuk i jam kushtuar gazetarisė pėr tė pėrmbushur
ndonjė objektiv tė jetės time, por fare rastėsisht, kur gjeta njė
lajmėrim tė varur nė hollin kryesor tė Sorbonne-s, universiteti
Paris IV, ku kryeja studimet per Letersi Moderne ne vitin 1993.
Radio France Internacional kėrkonte nje gazetar me gjuhė tė nėnės
shqip. Kandidatura ime u pranua dhe fillova menjėherė punė nė
RFI, si tė mė kishte rėnė nga qielli nė njė kohė kur si gjithė
ata qė duan tė kryejnė studime pa pasur ndonjė tė ardhur bėhesha
gati tė punoja si babysiteur. Per tre muaj rrjesht, RFI mė ofroi
nje kursus individual nė gazetari radiofonike, madje me nje lluks tė
tillė qė nuk do tė ma kishte ofruar dot asnjė Universitet, dhe nė
qershor tė po kėtij viti mė ofroi mikrofonin. Kjo perkon me kohen
kur ne Kosove regjimi i Milosheviēit kishte nderprere ēdo lloj
media ne gjuhen shqipe, duke perfshire edhe radio televizionin e
Prishtines. Ishte emisioni i pare i gjuhės shqipe ne France, ku kam
punua si fillim se bashku me nje koleg kosovar, punoja gjysėm kohė
nė mbėmje , ndėrsa ditėn vazhdoja studimet universitare, tanimė
nė njė degė qė e kisha zgjedhur vetė. Kėshtu e kam filluar
gazetarinė radiofonike. Bashkėpunimi me BBC-nė ka qėnė
gjithashtu njė eksperiencė gaztareske shumė e vyer. Ai mė
ndihmoi tė njoh nga afėr menyrėn anglo-saksone tė trajtimit te
informacionit. Falė seksionit shqip morra pjesė nė tė famshmet
World service training tė BBC-sė, ndėr tė cilėt do tė pėrmendja
seminarin e organizuar nė vitin 1996, nė Ulqin tė Malit tė Zi me
program intensiv, konferenca shtypi dhe shkrim tė depesheve, qė
ishte i rėndėsishėm pėr mua, pasi mė formoi me nocionet e punės
ne terren. Por Radio Franca me mundėsinė pėr tė konsultuar tė
gjitha agjensitė botėrore tė shtypit mė bėri tė mundur tė
njihja me njė shpejtėsi tė pa imagjinueshme botėn perėndimore tė
informacionit, nė tė cilėn unė hyja direkt nga izolimi nė tė
cilin Shqipėria kishte qėndruar 50 vjetė. Tė punosh nė njė
vend tė tillė ėshtė interesante dhe pasuruese. Paguhesh pėr tė
mėsuar se ēndodh nė botė, nė njė kohė qė ia vlen madje edhe
tė paguash pėr ta bėrė kėtė. Po pse kam qėndruar nė
radiofoni ndėrkohė qė pasioni im i vėrtetė ėshtė shkrimi? Mė
pas disa herė ia kam shtruar vetes kėtė pyetje, por po tė
largohesha nga gazetaria radio do tė thoshte tė ndėrprisja pėrgjithmone
kontaktin me gjuhėn shqipe, pasi kjo ėshtė redaksia e vetme
shqipe ne Francė. Motivacioni i mėtejshėm pėr tė qėndruar nė
RFI ka qėnė mbi tė gjitha dobėsia ime pėr gjuhėn shqipe me tė
cilėn RFI-ja mė mban nė kontakt tė pėrditshėm.
Po kėtė vit ju keni kandiduar nė instancėn mė tė lartė
tė gazetarisė nė Francė Commission de Premičre Instance,
qė atribuon kartat e shtypit francez, pėr mbi 37 000 gazetarė nė
mbarė Francėn. Ju, njė shqiptare, jeni ngritur nė elitėn e
gazetarisė nė Francė. Si e vlerėsoni kėtė fakt ? Pėr tė
arritur nė tė tilla nivele duhet qė gazetaria tė jetė talenti i
jetės suaj?
Pėr sa i perket komisionit tė kartės franēaise ėshtė e vėrtetė
se kemi tė bėjmė me njė pozicion shumė i ekspozuar. Por, do tė
thoja se ėshtė njė vend qė ka interes sepse tė jep mundėsinė
tė njohėsh dhe tė informohesh me strukturat nga mė tė mėdhajat
deri nė mė tė voglat tė kėtij profesioni nė Francė, nga
shtypi i shkruar nė shtypin e folur, viziv dhe internetik. Ėshtė
njė vend qė tė hap horizonte, sepse kėrkon qė gjithė kohėn tė
jesh nė lartėsinė e duhur pėr tė njohur dhe analizuar problemet
qė dalin. Por desha tė nėnvizoj se i jam mirenjohėse RFI-sė kėtij
institucioni publik francez dhe e vlerėsoj shumė atė qė quhet :
louverture, hapje franceze kundrejt njerezve qe kane
deshire dhe motivacion, pa tė cilėn nuk do tė kisha mundur tė bėja
gjė tė madhe.
Zonja Buda, gjatė mė shume se 15 vjetėve nė gazetari, ju
keni intervistuar me qindra politikanė, me qindra njerėz tė
letrave, me qindra karaktere, a mund tė veconi dikė qė ju ka lėnė
mbresa nė intervistėn tuaj?
Po, tė qėnit gazetare nė Radio Francė Internacional dhe nė
Paris mė ka krijuar mundėsinė tė takoj pėr arsye profesionale
shumė personalitete dhe pothuaj tė gjithė politikanėt shqiptarė,
pasi njė ditė ose njė tjetėr tė gjithė kalojnė nga Parisi.
Por do ti pėrgjigjem pyetjes suaj, pėrmes ngjarjeve qė mė kanė
lėnė mė shumė mbresė nė karierėn time e jo pėrmes
personaliteteve pasi ata janė tė shumtė dhe tė bėja nje listė
nuk do tė kishte asnjė interes. Gjatė luftės sė Kosovės ka qėnė
emocionalisht shumė e rėndė tė ishe nė studio direkt. Vrasja e
Fehmi Aganit mė ka tronditur. Avokatin kosovar e kisha njohur tek
ishte ftuar nė mbledhjen e Komitetit Kosova, prane revistes Esprit,
nė Paris. Gati sa skam qare ne mikrofon, kur kam njoftuar
vrasjen barbare tė kėtij njėriu aq paqsor. Apo mė tej kujtimet qė
ruaj nga pritja e parė qė njė President francez bėri pėr
Presidentin e ndjerrė Rrugova. Presidenti Jaques Shirak, e ftoi
liderin kosovar nė Elize. Rrugova pėrsėriti edhe kėtė herė tė
njėjtin besimin tė patundur dhe pakompromis nė epėrsinė e rrugės
paqėsore, nė momentin kur askush nuk besonte mė nė tė. Pas
takimit dukej sheshit qė edhe interlokutorėt perėndimorė ishin tė
bindur se asgjė nuk do tė ndryshonte fatkeqėsisht me rezistencėn
paqėsore. Ishte e pabesueshme, por megjithė anėn idealiste qė pėrfaqėsonte
ky opsion, edhe nė kėtė moment, ishte po ai qė vazhdonte tė bėnte
aq shumė pėr mediatizimin e konfliktit tė Kosovės. Nuk mund tė
harroj as emocionin qė kam pasur kur intervistova dy vajzat
kosovare, qė kanė dėshmuar pėr dhunimet kolektive nė gjyqin e
Milosheviēit. Ishte momenti pas proēesit kur ato deshėn ti kthejnė
nga Haga nė Kosovė dhe Sevdije Ahmeti qė bėnte lobing kundėr
kthimit tė tyre nė Kosovė mė kontaktoi personalisht. Pėr herė
tė parė nė jetėn time jam ndjerė keq tek kryeja profesionin e
gazetarit. Gjatė asaj interviste kam qėnė vėrtet nė udhėkryq nė
mes profesionalizmit dhe humanitares. Kujtoj intervisten me Sali
Berishėn, si lideri i parė shqiptar i zgjedhur demokratikisht,
gjatė vizitės nė Paris. Ishte mbrėmje pas zgjedhjes sė dytė tė
presidentit Jaques Shirak. Tek shkoja pėr tė takuar Berishėn,
partizanėt e tė djathtės qė kishin fituar zgjedhjet i binin
burive tė veturave, qė ushtonin nga tė ketėr anėt. Ishte njė
festė e vėrtetė popullore. Nuk mbaja mend tė kisha parė njė
festė tė tillė pasi kur nuk je partizan i nje partie politike
zakonisht nuk del per te festuar fitoren. Une u gjenda ne mes te
festes, kėshtu rastėsisht, nga ky takim me Berishėn, nė njė ditė
tė jashtėzakonshme.
Pėrveē gazetarisė ju lėvroni edhe pėrkthimin dhe madje
keni perkthyer nė frėngjisht autorė te shquar shqiptar, si
Mitrush Kuteli. A ėshtė pėrkthimi njė pasion tjetėr i juaji pėrkrah
gjithė kėtij angazhimi mediatik?
Pėrkthimin nė njė farė mėnyre e ushtroj pėrditė, pasi shumica
e materialeve qė pėrdor janė nė frėngjisht ose nė gjuhė tė
tjera. Ndėrsa pėrkthimin letrar, ku do tė veēoja rrėfenjėn
Fshati im e pi rakinė tė Mitrush Kutelit, e kam ushtruar
punktualisht dhe pėr qellime studimi. Nė pėrfundim tė studimeve
nė Histori Arti nė Paris, mė duhej tė analizoja veprėn e njė
autori. Atehere vendosa te studjoj njė autor shqiptar : Mitrush
Kutelin. I vetmi pėrkthim nga proza e kėtij autori nė frėngjisht
ishtė Vjeshta e Xheladin Beut, e cila ishte botuar nė njė
antologji tė prozės shqipe nė vitin 1984 nga Shtėpia botuese
franceze Fajard. Por pėrkthimi frėngjisht i novelės
Vjeshta e Xheladin Beut, qė gjendej nė kėtė antologjie nuk
ja mbushi mendjen drejtuesit tė temės, albanologut, Christian Gut.
Gjė qė mė mė ēuditi, pasi Vjeshta e Xheladin Beut, qė e
kisha lexuar dhe rilexuar disa herė ishte njė novelė me vlera
evidente ku Kuteli ishte nė gjithė lartėsinė e artit tė tij. E
rilexova pėrkthimin e novelės nė paralel me origjinalin nė shqip
dhe shpejt e kuptova se pėrkthimi ishte larg i tė qenit besnik.
Nuk hoqa dorė nga dėshira pėr tė studiuar Kutelin por rruga e
vetme pėr ta bėrė kėtė ishtė tė bindja ekipin e Ecole
Pratique des Hautes Etudes pėr cilėsinė artistike tė krijimit
kutelian. Nuk mė ngelej tjetėr veēse tė ripėrktheja Vjeshtėn
e Xheladin Beut. Ndėrkohė qė vazhdoja tė rilexoja veprėn e
plotė tė Kutelit dhe mendova se tregimet me venė popullore si
Fshati im e pi rakinė, qė ishin nė traditėn e rapsodėve
gjermane mund tė ngjallnin interes. Pėr mė shumė aty shkėlqente
njė tjetėr veēanti e stilit tė Kutelit, pikėrisht shkrimi i
destinuar pėr tu treguar, me pasthirmat karakteristike tė gjuhės
sė folur. Punova intensivisht pėr rreth njė muaj pėr pėrkthimin
e kesaj rrefenje pasi mė ngelej njė kohė e shkurtėr pėr tė
zgjedhur temėn. Kėshtu paraqita para ekipit tė profesorėve nė
afatin e duhur njė version tė parė tė pėrkthimit Fshati im e
pi rakinė, tė cilėt u ēuditėn me kėmbėnguljen time, por e
vlerėsuan atė, pasi pranuan qė edhe pėrkthimi letrar nga shqipja
nė frėngjisht tė figuronte si pjesė e punimit tim perkrah
analyses sė vepres dhe tė stilit tė rrėfenjave. Kjo ėshtė
historia se si e kam pėrkthyer Fshati im e pi rakinė,tė
Kutelit nė vitin 1995. Personalisht parapėlqej shkrimin nė raport
me pėrkthimi, por jam e vetdijshme se pėrkthimi ėshtė njė
aktivitet krijues si njė tjetėr, por ndoshta - dhe kėtė e them
me respekt kudrejt atyre qė i janė pėrkushtuar pėrkthimit - ai kėrkon
pak mė tepėr altruisėm, me tepėr bujari. Qė nga kjo kohė rrėfenja
ka bėrė rrugėn e vet, bile ajo ėshtė vėnė edhe nė skenė nė
Normandi tė Francės. Nė kėtė zone ku alkoli i forte calvados,
(raki molle), ėshtė konsideruar gjatė si qumėshti i burrave
teksti i Kutelit merte nje domethėnie tė veēante. Gjetiu,
njerez tė tjerė nė vende tė tjera sillen si ne. Eshtė e njejta
dėshirė pėr tė dalė nga hallet e jetės me ndihmėn e
alkoolit shkruante regjizori Larbi ben Belkasem qė vuri nė skenė
rrefenjėn
Dhe ia keni arritur tashmė duke shkruar, madje romani juaj
i parė Kloroform del sė shpejti nga botimi. A mund tė na
thoni diēka?
Po, romani im Kloroform ėshtė parashikuar tė dale nė tetor
tė kėtij viti, por nė fakt ai nuk ėshtė romani im i pare, por i
pari tė cilin vendosa ta botoj. Unė shkruaj tanimė qė prej shumė
vjetėsh dhe fiksioni ka qenė dhe ngelet pasioni im i pare, por
profesioni, pastaj emigrimi nė Perėndim me vėshtirėsitė e
ekzistencės mė kanė bėrė qė tė merrem me gjėra tė tjera mė
imediate dhe ta shtyj mė tej botimin. Kjo vjen edhe nga njė e mire
apo e keqe e edukimit tim. Si shumica e vajzave shqiptare unė bėj
gjithmonė mė pare detyrat dhe lė pėr me pas pasionet
Kam disa
romane nė sirtaret e mi, por romanin Kloroform e kam mbartur
me vitė tė tėra me vete, e kam ripertypur nė kokėn time dhe njė
ditė papritur dėshira pėr ta shkruar mu paraqit si nje
domosdoshmeri jetike. U izolova dhe e hodha rrembimthi nė letėr, e
kam shkruar me njė frymė. Mė dukej sikur nuk kisha mundėsi tė
shkruaja asgjė tjetėr pa kaluar nga ky libėr, ndoshta pse edhe
mendoj se pas kaq vjetėsh nė perėndim veshtrimi im mbi realitetin
tone tė diktaturės sjell diēka tė re.
Por romani juaj Kloroform, ėshtė njė fiksion mbi
totalitarismin i kaluar mbi filtrin e njė autoreje qė rron qė
prej 19 vjetėsh nė perėndim. Intriga vė nė skenė personazhe tė
penguar qė rrallė flasin hapur, madje edhe nė rrethe tė ngushtė
atyre u ėshtė bėrė zakon tė kuptohen mes rrjeshtash.
Diktatura nuk deshi tė lėrė tė lire asnjė hapėsirė. Po a e
arriti kėtė? A pushtoi ajo gjithshka ? A i pushtoi dot edhe
shpirtrat? Kloroform tregon se nė ēdo kohė edhe kur ėshtė nė
kulmet e saj, diktatura nuk mund tė pushtojė shpirtrat ose mė
saktė nuk mund tė pushtojė tė gjitha shpirtrat (grupe te veēanta,
ndėrgjegje ) i kanė rezistuar dhe do ti rezistojnė gjithmonė
asaj, duke ruajtur parcela lirie
Romani trajton njė numėr
temash tabu nga dashuria e ndaluar tek morfinomanėt qė nuk
egzistonin ne statistikat zyrtare dhe tenton tė bėjė njė
radiografi te sitemit totalitar. Ai heton limitet qė kishte arritur
diktatura duke mos kyrsyer asgje, as edhe intimitetin e njėrėzve.
Le tė kthehemi tek Klara Buda pėrsėri. Jo mė tashmė
autorja e kėtij romani, analiste dhe gazetare, por tek njė frazė
tjetėr tė cilėn e gjetėm rastėsisht nė internet. Juve jeni nje
ambasadore e pashpallur e kulturės Shqiptare nė Francė. Si e vlerėsoni
kėtė fakt.
Nuk e di se cili apo cila e ka autorisinė e kėtij vlerėsimi. Nuk
e di nėse jam Ambasadore e kulturės shqiptare, por ajo qė do tė
thoja me siguri ėshtė se e dua dhe ēmoj jo vetėm kulturėn por
edhe traditėn tone dhe se asnjėherė dhe as nė momentet mė tė vėshtira
tė kombit tonė, kur anijet e mbushura pėrplot me bashkatdhetarė
kalonin Otranton drejt Italisė, kur shtypi francez fshikullonte
prostitucionin e vajzave tė lindjes dhe citonte me shumice vajzat
shqiptare ne tė famshmin Bois de Boulogne as dhe njėherė tė
vetme nuk e kam fshehur kurrė se jam shqiptare, megithėse kjo nuk
mė hapte rrugė pėrkundrazi ma mbyllte. Por kam menduar gjthmone
se sado pak, me piken e ujit qe une perfaqsoja ne oqeanin shqiptar,
do te ndikoja pėr ndryshimin e asaj klisheje, pėr ti thėnė botės
se pėrveē kėtyre dramave qe shoqeruan daljen nga totalitarizmi,
shqiptaret kane edhe diēka tjeter, kanė si ēdo komb edhe shumė
vlera. Aktualisht Shqipėrisė i mungon njė Qendėr e Kulturės
Shqiptare nė Paris dhe nė njė farė mėnyre redaksia shqipe e
RFI-se ėshtė pėrpjekur ta luajė kėtė rol. Nė kėtė aspekt
po, ndjehem paksa ambasadorė e kulturės shqiptare. Por vėrtet jam
e prekur dhe e ndjeshme kundrejt njė vlerėsimi tė tillė, dhe do
tė jem e lumtur nėse njė ditė do ta meritoja plotėsisht kėtė
emėr.
Atėherė, deri diku Ju e keni pėrcjellė mesazhin pėr tė
gjithė shqiptarėt. A mund tė na thoni njė mesazh mė tė veēantė
pėr lexuesit tanė tė Albanian Mail?
Lexuesve tė Albanian Mail do tu thoja qė tu flasin fėmijėve
shqip. Megjithė ngarkesėn e vėshtirėsitė evidente nė perėndim,
tė mos rrėmbehen nga hallet e tė neglizhojnė transmetimin e gjuhės,
por tu flasin fėmijėve shqip. Nuk mė del nga mendja nje situatė
absurde qe kam parė para disa vitesh nė plazhin e Durrėsit. Fėmijė
motrash e vėllezėrish tė ardhur disa nga Greqia dhe disa nga
Italia, ku kishin migruar prindėt e tyre tė gjithė nė njė moshė,
adoleshentė e qė flisnin me njėri tjetrin anglisht dhe nuk mund tė
komunikonin me gjyshen e tyre. Ishte vėrtet pėr tė ardhur keq.
Asnjė kombi nuk i ndodh tė mos e transmetojė gjuhėn qė nė
brezin e parė. Por kėtė mund ta ndryshosh, kjo varet nga tė
gjithė ne, nuk eshte nje fatalitet. |
Vėllai i Nėnė Terezės,
kapiten i Mbretit Zog |
|
GRANIT
ZELA |
|
Nė pėrvjetorin e Armės sė Artilerisė, pėrherė kur bėhet
apeli i nderit, krenarisė dhe dinjitetit, nuk mungon
gjithashtu edhe njė emėr: emri i Kapitenit Lazar Bojaxhiu
Arma e Artilerisė sė Ushtrisė Kombėtare Shqiptare ka njė traditė
tė hershme. Pėrpjekjet e para lidhen me Shkollėn e parė tė
Artilerisė qė themeloi Ali Pashė Tepelena afėr Janinės para dy
shekujsh. Arma e Artilerisė pati nė radhėt e saj shumė emra tė
njohur dhe njėri ndėr ta ishte dhe vėllai i Nėnė Terezės,
Lazar Bojaxhiu.
Lazar Bojaxhiu lindi mė 24 gusht 1908 dhe nė moshė tė re iu
akordua njė bursė si jetim nga qeveria shqiptare e kohės, pėr tė
studiuar nė Shkollėn Ushtarake tė Modenės. Dokumentacioni i
gjetur nė arkiva na tregon qė Lazar Bojaxhiu ishte 20 vjeē kur
veshi uniformėn e Ushtrisė Kombėtare Shqiptare. Ai u diplomua
oficer nė 26 maj 1928, tre muaj para se Shqipėria tė shpallej
mbretėri. Nė vitin 1933, Lazar Bojaxhiu pati profesionin e
artiljerit nė komandėn e parė pozicionale tė artilerisė.
Sipas dokumentacionit tė gjetu nė Listat e Shkallėzimit tė
Oficerėve tė Artilerisė sė Mbretėrisė nė datė 21 janar
(kallunder), 1933, Lazari ka qenė nė shėrbim tė pėrhershėm
ushtarak nė Armėn e Artilerisė. Nė vitin 1933 ai ishte nėntoger,
por tė dhėnat tregojnė se mė pas do tė shkonte deri nė gradėn
kapiten artilerie
Nė kėtė periudhė e gjithė artileria shqiptare e Mbretėrisė sė
Mbretit Zog kishte katėr kapitenė tė parė, 1 kapiten tė dytė,
2 togerė, 23 nėntogerė si dhe 40 aspirantė. Gjeneralė tė
Ushtrisė Shqiptare nė kėtė periudhė ishin Xhemal Araniotasi,
Gustav Von Myrdach dhe Leon De Ghilardi. Nė total ushtria e Zogut
kishte vetėm 617 ushtarakė tė tė gjitha gradave, ndėrkohė qė
kapaciteti maksimal nė ushtarakė me grada nuk shkonte mė shumė
se 900 vetė.
Mė 1 shtator 1928, kur Zogu i Parė u shpall mbret, Lazari shėrbeu
si oficer i tij. Pėr kėtė, ai i shkroi me krenari Nėnė Terezės
pėr t i thėnė se po shėrbente nė ushtrinė e Mbretit tė
shqiptarėve. Nėnė Tereza, duke shprehur pėrkushtimin e saj ndaj
besimit, i shkroi duke iu pėrgjigjur se ndėrsa ai po i shėrbente
mbretit tė njė popullsie dymilionėshe, ajo po i shėrbente
mbretit tė tė gjithė botės.
Kualifikime tė shumta bėnė tė mundur qė Kapiten Bojaxhiu,
sikurse shumė tė tjerė, tė dėrgohej tė shėrbente nė ushtrinė
italiane si oficer artilerie. Nuk deshi kurrė tė hiqte dorė nga nėnshtetėsia
shqiptare dhe kjo ndikoi nė vendimin e tij pėr tė hequr dorė nga
ushtria. Nė Shqipėri nuk mund tė kthehej, sepse pas vendosjes sė
regjimit komunist, u ngrit padi ndaj tij si tradhtar dhe u dėnua
me vdekje.
Kapiten Bojaxhiu, gjatė vizitės sė saj tė parė nė Romė, takoi
Nėnė Terezėn, pėr herė tė parė pas tridhjetė e njė vjetėsh.
E bija e Lazarit, tė cilėn ai e quajti Age, kujton takimin e tė
atit me Nėnė Terezėn. Babai dhe nėna flisnin pa pushim
shqip, - kujton ajo. Halla tani ishte bėrė e famshme, por
babai e trajtonte si njė motėr tė vogėl. I bėri pėrshtypje qė
e pa ashtu tė mplakur. Puna kishte lėnė shenjat e veta. Ajo
kishte kaluar njė jetė me shumė lodhje dhe mundime.
Nėnė Tereza, tashmė me njė jetė tė shenjtėruar, kishte vajtur
nė Itali, me dėshirėn pėr tė takuar tė ėmėn dhe motrėn qė
jetonin nė Shqipėri, por qė nuk u lejohej tė dilnin jashtė
vendit, pasi nė Shqipėri kishte njė regjim tė egėr komunist.
Aty kah fillimi i viteve 70, kohė kur Nėnė Tereza mėsoi pėr
sėmundjen e nėnės sė saj, ajo i dendėsoi pėrpjekjet pėr
tiu dhėnė mundėsia qė tė vizitonte vendin e saj. Shkoi tė
takonte atasheun e ambasadės shqiptare nė Romė me shpresė qė tė
paktėn do tė lejoheshin qė e ėma dhe e motra tė iknin nga Shqipėria.
Kur Nėnė Tereza po dilte prej ambasade, - shkruan Dom Lush
Gjergji nė librin Nėnė Tereza Jonė, - pėr herė tė parė
nė jetė e pashė ti shkonin lot nėpėr faqe. U ndal, drejtoi
sytė kah qielli dhe tha: O Zot, unė e kuptoj dhe e pranoj kėtė
vuejtje pėr vedi, por shumė e vėshtirė ta pranoj dhe kuptoj pėr
nėnėn, loken time, e cila nė pleqėri tė shtyeme nuk dėshiron
asgjė tjetėr pėrpos tė na shohė edhe njė herė.
Pėrgjigjja qė Nėnė Tereza mori nga shteti shqiptar pėr kėrkesėn
e saj, qė tu jepej tė ėmės dhe motrės vizė pėr nė Itali,
ishte e prerė: Drane dhe Age Bojaxhiu nuk janė nė gjendje
fizike tė ndėrmarrin njė udhėtim jashtė shtetit. Gėnjeshtėr,
- kishte komentuar Lazari. Sėmundja e vetme e nėnės dhe Ages
quhet vetmi dhe dėshpėrim. Janė tė varrosura pėr sė gjalli,
- kishte thėnė ai.
Pasi nuk pati sukses nė ambasadė, Nėnė Tereza nuk rreshti pėrpjekjet
pėr tė nxjerrė tė ėmėn dhe tė motrėn nga Shqipėria. Pėr kėtė
ēėshtje, ajo kėrkoi ndihmėn e shumė personaliteteve botėrore,
si tė J. F. Kennedy-t, President i SHBA-sė, De Golit, President i
Francės, Indira Gandit, Kryeministre e Indisė, por pa sukses.
Nuk mund tė bėj gjė tjetėr, vetėm se tė lutem pėr ju, -
i shkruante tė ėmės dhe tė motrės Nėnė Tereza, pasi pa se ėndrra
e saj e kahershme pėr ti takuar po shuhej.
Me babain e varrosur nė Shkup, Lazarin qė kishte mbetur nė Itali,
Nėnė Terezėn nė Indi dhe Dranen dhe Agen nė Shqipėri, familja
e Bojaxhinjve e shpėrndarė nė katėr shtete, jetonte si nė njė
baladė tragjike, ku tė gjallėt e tė vdekurit, duke dėgjuar
thirrjen e gjakut, kėrkojnė, por nuk munden tė takojnė njėri-tjetrin.
Mirėpo kur gazetarėt e shtypit botėror i bėnin pyetje pėr
familjen e saj, ndėrkohė qė shtypi shqiptar as qė e pėrmendte
asfare emrin e kėsaj shenjtoreje tė pashoqe, Nėnė Tereza jepte
gjithmonė pėrgjigje tė prera, duke iu shmangur kėsisoj ēdo hollėsie
qė kishte tė bėnte me familjen e saj, pėr tė fshehur dhimbshėm
misterin e njė drame familjare, qė mbeti pengu i pėrjetshėm i
saj.
Kjo dramė lidhej me faktin se ajo, e mbetur jetime qysh nė moshėn
tetėvjeēare, nuk mundi tė shihte kurrė mė nėnėn e motrėn e
vet, ngase ato jetonin nė Shqipėri, vendin e vetėm nė botė ku
ateizmi ishte sanksionuar me kushtetutė dhe vendet e kultit ishin
kthyer nė muze, kinema, ndėrsa klerikėt persekutoheshin e
burgoseshin. Nėnė Tereza kishte frikėn e tyre, pasi ajo e dinte
fort mirė se ndėrsa jetonin nė Tiranė, ato mbaheshin nėn mbikėqyrje,
sepse ishin farefisi i Lazar Bojaxhiut, njė refugjat nė Itali, i dėnuar
me vdekje nė mungesė nga shteti shqiptar, si dhe Gonxhe Bojaxhiut,
njė murgeshe e njohur nė botė me emrin Nėnė Tereza e Kalkutės.
E megjithatė, Nėnė Tereza nuk shprehej kurrė publikisht pėr kėtė,
ashtu siē nuk komentonte vrasjen e tė atit, pėr tė cilin ajo
deklaroi se kishte vdekur papritur nė moshėn 46-vjeēare,
pasi kjo ngjarje kishte tė bėnte me rrethana politike, ndėrkohė
qė ajo, duke qenė njė besimtare e devotshme, nuk merrej kurrė me
politikė.
Mirėpo Lazari, ish-ushtarak i ushtrisė sė Mbretit Zog, kishte njė
natyrė krejt tjetėr dhe nė Stokholm, kur vajti pėr tė shoqėruar
Nėnė Terezėn pėr marrjen e ēmimit Nobel, deklaroi pėrpara
gazetarėve se vdekja e babait tė tij kishte qenė njė helmim pėr
arsye politike, sepse babai i tij, Kolė Bojaxhiu, ishte njė
nacionalist.
Kreu i familjes Bojaxhiu, Nikolla, ishte pėrzier me politikė dhe
luftonte pėr tė drejtat e popullit tė Kosovės. Nė vitin 1912,
kur Shqipėria shpalli pavarėsinė, nė shtėpinė e tij, pėr tė
festuar kėtė ngjarje, ishin edhe patriotėt shqiptarė Hasan
Prishtina, Bajram Curri dhe Sabri Qyteza. Ai ishte njė sipėrmarrės
i suksesshėm ndėrtimesh dhe gėzonte edhe pėrkrahjen morale tė
popullit.
Mbrėmjen e ceremonisė sė Nobelit ai ishte gati tė rrėfente
pėr gazetarėt se si ata nuk lejoheshin nga regjimi komunist
shqiptar tė shihnin nėnėn e motrėn e tyre, por ishte bllokuar
nga buzėqeshja e Nėnė Terezės. Dashunija, duhet ta keni
gjithmonė parasysh, don me thanė mbi tė gjitha me dijtė me
falun, - thoshte ajo.
Por, ato qė nuk i tha atė mbrėmje, Lazar Bojaxhiu i tha vite mė
vonė pėr tė treguar se motra e vogėl, e pėrulur, ajo e cila u
pati ardhur nė ndihmė miliona tė braktisurve, ajo qė u ka dhėnė
dashuri dhe solidaritet aq njerėzve tė dėshpėruar, u ndalua
ti qėndronte mbi krye tė shtratit tė vdekjes nėnės sė vet.
Dhe ajo grua e gjorė vdiq e dėshpėruar, duke shtrėnguar nė
kraharor njė fotografi tė njomur me lot.
Lazari e dinte se po hapte njė plagė tė pambyllur tė Nėnė
Terezės dhe qė do tė mbyllej me vėshtirėsi, ndėrkohė qe vetė
ajo kishte qenė gjithmonė e pėrmbajtur madje e ndrojtur pėr tė
folur pėr familjen e vet, pasi ējanė ankthet tona tė vogla
para tragjedisė sė qenieve njerėzore, tė cilėt vdesin ēdo ditė
pėr bukė?, por ai foli vetėm ngase njerėzit ėshtė mirė tė
zbulojnė e ta dinė se si ėshtė vdekja nė njė vend komunist,
nė Shqipėri.
Prej mė se dhjetė vjetėsh, Nėnė Tereza nuk pati ndonjė letėr
prej tyre. Pas kėsaj, mė sė fundi ajo mori vesh se ato jetonin nė
Tiranė, porse u lejohej tė shkruanin vetėm njė herė nė muaj,
megjithėse dihej se tė gjitha letrat kalonin nė duart e njė
censure shtetėrore, e cila kontrollonte edhe hollėsitė mė tė
vogla. Biografė tė shumtė tė Nėnė Terezės shkruajnė se ajo
kishte njė dėshirė tė zjarrtė tė vizitonte Shqipėrinė, madje
pėr kėtė ajo fliste shpesh me miq tė ngushtė tė saj, por ky
vend nė mėnyrė absurde ishte njė tokė e ndaluar pėr tė.
Dranja dhe Agia jetonin nė varfėri. Agia punonte si folėse te
radio Tirana, por, menjėherė pasi regjimi nisi njė nga shtrėngimet
e kohėpaskohshme kundėr armiqve tė shtetit socialist, Agia
u pushua nga puna. Ajo ishte i vetmi ngushėllim i sė ėmės dhe
nuk u martua pėr ti ndenjur pranė asaj. Age, ti je engjėlli
mbrojtės i nėnės sonė, - i shkruante Nėnė Tereza.
Kėshtu, Nėnė Terezės i duhej tė priste telegramin e datės 14
korrik 1972, ku i vėllai Lazar Bojaxhiu i shkruante si mė poshtė:
Lutu pėr loken, qė ndėrroi jetė mė 12 korrik. Drane
Bojaxhiu vdiq me dhimbje nė zemėr, qė nuk arriti tė shihte pėrsėri
tė birin e mbetur nė Itali dhe vajzėn misionare nė Indi. Drania,
bijės sė vet, qė nuk e shihte prej dyzet e pesė vjetėsh,
fotografinė e fundit ia dėrgoi me kėtė nėnshkrim: Gonxhe, tė
puth nanėlokja. Agia vdiq njė vit pas vdekjes sė tė ėmės, mė
1973.
Herėn e fundit qė e kishte parė Lazarin, ai kishte qenė me
uniformėn e kapitenit tė ushtrisė shqiptare.
Lazar Bojaxhiu vdiq nė vitin 1981, nė moshėn 73-vjeēare, pa e
parė mė kurrė nėnėn dhe motrėn e tij dhe u varros nė Sicili.
Nė njė letėr tė shkruar pas vdekjes sė tė vėllait, Nėnė
Tereza thoshte: Tėrė jetėn e saj, nėna jonė pati ėndėrruar
qė Lazari tė kthehej nė shtėpi. Djali i vetėm, tė cilin ajo e
donte mė shumė se jetėn, mė sė fundi ėshtė takuar me tė.
Por jetėt takohen nė pėrjetėsi. Nė pėrvjetorin e Armės sė
Artilerisė, pėrherė kur bėhet apeli i nderit, krenarisė
dhe dinjitetit, nuk mungon gjithashtu edhe njė emėr: emri i
Kapitenit Lazar Bojaxhiu, vėllait tė shenjtores Nėnė Tereza.
|
05/08/2009
Notice biographique
LE
NOUVEAU REPRÉSENTANT DE lALBANIE AUPRČS DES NATIONS UNIES PRÉSENTE SES LETTRES DE
CRÉANCE
(Rédigé
sur la base des informations reēues
du
Service du protocole et de la liaison)
Le nouveau Représentant
permanent de lAlbanie auprčs des Nations Unies, M. Ferit
Hoxha, a présenté ses lettres de créance aujourdhui au Secrétaire général
des Nations Unies, M. Ban Ki-moon.
Avant cette nomination, M.
Hoxha était Coordonnateur national de lAlliance des civilisations et
Coordonnateur national du processus de Barcelone: une Union pour la Méditerranée,
depuis 2008. Il a été Gouverneur de lAlbanie au sein du Conseil
des gouverneurs de lAgence internationale de lénergie atomique
(AIEA) en 2007 aprčs avoir été nommé Secrétaire général du Ministčre
albanais des affaires étrangčres en 2006.
De 2001 ą 2007, M. Hoxha
était le représentant personnel du chef de lÉtat auprčs du Conseil
permanent de lOrganisation internationale de la Francophonie (OIF).
Parallčlement, il était Ambassadeur de lAlbanie en France de 2001 ą
2006 et Ambassadeur au Portugal, résident ą Paris, de 2003 ą 2006.
Auparavant, il a été
Ambassadeur de lAlbanie en Belgique (1999-2001) et Ambassadeur et chef
de la Mission de lAlbanie auprčs de lUnion européenne ą Bruxelles
(1998-2001). Il a également été Directeur du Département de la
coopération multilatérale et des organisations internationales du Ministčre
albanais des affaires étrangčres de 1996 ą 1998.
Aprčs avoir joint le
Ministčre des affaires étrangčres de son pays en 1991, M. Hoxha a été
nommé Directeur adjoint du Département de la coopération multilatérale
et des organisations internationales de ce Ministčre en 1993, avant dźtre
nommé ą un poste de Conseiller ą la Mission permanente de lAlbanie
auprčs des Nations Unies ą New York, en 1995.
Par ailleurs, M Hoxha a
suivi une formation auCentre détudes internationales et de sécurité
du Maryland (États-Unis) en 1998, ainsique le programme de recherche de
la Commission européenne ą Paris, Londres et Bruxelles en 1995. Il
a également participé ą la formation de lInstitut néerlandais des
relations internationales ą Clingendeal (La
Haye) en 1992. De 1984 ą 1988, il a étudié la langue et la
culture franēaises ą lUniversité de Tirana (Albanie) aprčs des études
ą lÉcole des langues étrangčres de Tirana de 1980 ą 1984.
Né le 22 février 1967 ą
Koplik, en Albanie, M. Hoxha est marié.
Il parle langlais, le franēais et litalien.
*
*** *