Tiranė, mė 21 prill 2012
Informacion per media
Nė kuadrin e aktiviteteve pėr 100 vjetorin e
shpalljes sė Pavarėsisė sė Shqipėrisė, L.T.M. Princi Leka, Kryetari i PLL, z.
Ekrem Spahiu, dhe njė delegacion i kryesisė sė PLL nga Shqipėria zhvilluan njė
vizitė nė komunitetin shqiptar nė Belgjikė.
Takimi u zhvillua nė formė kokteji nė njė kėshtjellė mesjetare prestigjioze tė
Brukselit ku morėn pjesė mbi 200 bashkėatdhetarė.
Mbledhjen e hapi zv-kryetari i PLL, njėherit kryetar i degės tė PLL nė Belgjikė,
z. Sulejman Gjana, i cili, nė emėr tė komunitetit shqiptar tė Belgjikės dhe
veēanėrisht tė legalistėve dhe nacionalistėve, i shprehu mirėseardhjen
delegacionit nga Shqipėria.
Princi Leka pėrshėndeti tė pranishmit duke theksuar se "Shqiptarėt duhet tė
kuptojnė se kur gjenden larg Atdheut, nuk ka mė interesa politike apo partiake,
por se duhet tė qėndrojnė tė bashkuar".
Mė pas mori fjalėn Ministri-kėshilltar i Ambasadės sė Kosovės nė Belgjikė, z.
Gani Azemi, i cili tha se "tė gjithė e dijnė se legalistėt dhe nacionalistėt e
Belgjikės kanė qėnė nė zė dhe se kanė marrė pjesė nė tė gjitha manifestimet qė
janė mbajtė nė Bruksel, Paris, Londėr e nė tė gjitha metropolet e Europes pėr
Kosoven dhe se, ka prej tyre qė kanė dhėnė jetėn me pushkė nė dorė nė Kosovė".
Nė fjalėn e tij, Kryetari Spahiu theksoi se nė 100 vjetorin e Shpalljes sė
Pavarėsisė sė Shqipėrisė duhet tė kujtojmė se njė pjesė e historisė sė shtetit
shqiptar lidhet edhe me historinė e Familjes Mbretėrore. Spahiu kujtoi se po
pėrgatitet seriozisht kthimi i eshtrave tė Mbretit Zog gjatė kėtij viti dhe se
pėr kėtė qėllim ėshtė ngritur njė komision ndėrministror qė kryesohet nga
Ministri i Brendshėm, z. Bujar Nishani.
Duke vlerėsuar kontributet e legalistėve dhe nacionalistėve tė diasporės nė dobi
tė interesave t'Atdheut, tė Kombit dhe tė Mbretit, z. Spahiu tha se "duke punuar
pėr Mbretin, kemi punuar pėr Atdheun".
Mė pas, Kyetari i PLL, z. Spahiu shtoi se : " jemi tė lumtur qė Shqiptarėt kanė
njė progres tė dukshėm jo thjesht nė hapėsiren shqiptare por kudo qė jetojnė". Kryetari
Spahiu vuri nė dukje progresin e madh qė ka realizuar vitet e fundit qeveria
Shqiptare nėn drejtimin e Kryeministrit Berisha dhe tha se "e rendėsishme ėshtė
qė kėtė qeveri e drejton Kryeministri Berisha i cili ka qėnė edhe njė mbėshtetės
i fuqishėm i vlerėsimit tė Familjes Mbretėrore".
Zyra e shtypit e PLL.
FJALIM ME RASTIN E 51 VJETORIT TE VDEKJES SE N.M.T. MBRETIT ZOG I
Lartėsia juaj, Princi Leka,
E nderuara, zonjusha Elia Zaharia,
I nderuar Imam Tasim Ramadani,
I nderuar Z. Skender Zogu,
Chčre Sylviane,
I nderuar Z. Ekrem Spahiu, kryetar i PLL,
Tė nderuar Z. Ylljet Aliēka, Ambasador i Shqipėrisė nė Francė dhe Z. Gani Azemi,
kėshilltar i Ambasadės sė Kosovės nė Belgjikė,
Bashkatdhetarė tė dashur,
Zonja dhe Zotėrinj,
Jemi mbledhur sot pėr tė pėrkujtuar dhe nderuar jetėn dhe veprėn e njė prej
personaliteteve mė tė ndritura tė historisė sonė kombėtare dhe pėr tė bėrė
homazhe para varrit tė themeluesit tė shtetit shqiptar modern, Naltmadhėrisė Tij,
Mbretit Zog I.
Kjo ditė pėrkon me 51 vjetorin e ndarjes nga jeta tė Sovranit tonė, por edhe me
njė ngjarje tė rėndėsishme pėr gjithė popullin shqiptar. Nė kėtė pėrvjetor, qė
shėnon edhe 100 vjetorin e shpalljes sė Pavarėsisė sė Shtetit Shqiptar, eshtrat
e Mbretit Zog do tė riatdhesohen nė vendlindjen e tij dhe do tė prehen
pėrjetėsisht nė Shqipėrinė tonė tė dashur, pėr tė cilėn Mbreti Zog lindi dhe
jetoi.
Ėshtė pikėrisht kjo arsye qė jemi mbledhur sot bashkė me njė delegacion tė gjerė
nga Shqipėria, me nė krye Princin Leka, sepse ėshtė hera e fundit qė vijmė nė
kėto varreza nė pėrvjetorin e vdekjes sė Mbretit Zog dhe ku eshtrat e tij
pushuan 51 vite me radhė. Shfrytėzoj rastin pėr tė falenderuar shtetin dhe
popullin mik francez, qė i dha strehė familjes mbretėrore shqiptare, si dhe
shumė legalistėve dhe mbretėrorėve shqiptarė, dhe ku Mbreti Zog kaloi shumė vite
tė jetės, ku trupi i tij pushoi nė paqe, derisa vendlindja dhe populli e
thėrritėn pėr tu rikthyer.
Sipas traditės tonė tė kahershme, para se tė vazhdojmė, ftoj Imamin tonė tė
nderuar, Hirėsinė e Tij, Tasim Ramadanin, pėr tė bėrė njė lutje pėr shpirt tė
Mbretit Zog.
*****
Lartėsia Juaj,
Zonja dhe Zotėrinj,
Nuk kemi pėr qėllim tė pėrshkruajmė jetėn e Sovranit tonė tė shtrenjtė. Jo se na
mungon dėshira, por do tė duhej njė studim shkencor dhe historik pėr tė nxjerrė
nė dritė vlerat e tij. Megjithatė, nuk mund ti kalojmė nė heshtje pėrpjekjet mė
krijesore tė figurės mė tė shkėlqyeshme shqiptare, pa tė cilėn rilindja jonė do
tė ishte jetime.
Ahmet Zogu lindi nė vitin 1895, nė Burgajet tė Matit, nė Oxhakun e Zogollėve, i
dalluar pėr trimėrinė, atdhe-dashurinė dhe besnikėrinė e tij. Qė nė orėt mė tė
para tė jetės sė tij, Ahmet Zogu u orvat pėr tė krijuar njė levizje
antiarmiqėsore nė vendlindjen e tij dhe u pėrpoq qė tė ballafaqohej me sulmet e
shumta tė ushtrive italiane dhe serbo-malazeze, qė dėshironin tė sundonin vendin
tonė. Kėshtu, ai fitoi besimin e patundur tė bashkėvendasve tė tij dhe pa humbur
kohė, u ngrit nė rangun mė tė lartė tė prijėsve luftarakė nė mbarė Shqipėrinė.
Gjithmonė nė krye tė luftės, ballė ēdo rreziku, Ahmet Zogu ishte i pari ndėr tė
parėt nė betejat mė vendimtare pėr fatin e Shqipėrisė. Kėshtu qė, edhe Ismail
Qemali e ftoi prijėsin e Matit, nė moshėn e re 17-vjeēare si delegat nė Vlorė,
me rastin e ngritjes sė flamurit, mė 28 nėntor 1912.
Aktiviteti i tij i gjithanshėm kombėtar, i udhėhequr nga ndjenjat mė tė larta
patriotike, triumfoi mė 21 janar 1920, me Kongresin e Lushnjės. Aty, si arkitekt
i kuvendit nė fjalė, pėr fatin e madh tė kombit, u zgjodh Ministėr i Punėve tė
Brendshme dhe kėshtu arriti tė sigurojė themelet e shtetit tė ri Shqiptar. Mė 23
dhjetor 1923, u caktuan zgjedhjet e para tė lira nė Shqipėri, me anėn e tė
cilave populli ia dha besimin heroit tė tij legjitim, i cili diti ti bashkojė
shqiptarėt, duke u prirė nė luftė e ti udhėheqė nė paqe, pėr tė formuar shtetin
e parė shqiptar.
Mirėpo, nė qershor tė vitit 1924, procesi demokratik nė atdhe u ndėrpre pėr afėr
6 muaj, nga njė grusht-shteti, i frymėzuar nga bolshevizmi anti-kombėtar i Fan
Nolit. Ky i fundit dėshironte tė vendosė nė Shqipėri njė regjim anti-parlamentar
dhe filloi tė krijojė miqėsi tė ngushta me Bashkimin Sovjetik.
Kjo situatė ishte e papranueshme dhe kur qeveria shqiptare mbajti zi me rastin e
vdekjes sė Leninit, fuqitė perendimore vendosėn tė ndihmojnė Ahmet Zogun qė tė
kthehet nė Shqipėri dhe tė shpėtojė jo vetėm Atdheun e tij, por mbarė Evropėn
prej kėtij rreziku. Mė 24 dhjetor 1924, Ahmet Zogu hyri triumfalisht nė Tiranė,
me pėrkrahjen dhe pėlqimin e pothuajse shumicės dėrrmuese tė popullit shqiptar
dhe rrėzoi qeverinė ilegjitime tė Fan Nolit, duke shpallur Triumfin e
Legalitetit.
Me kthimin e Ahmet Zogut nė Shqipėri filloi njė periudhė pėrparimi dhe begatie,
qė do tė vazhdonte pėr 15 vjet me radhė. Kryetar republike mė parė dhe Mbret i
madh i njė kombi tė vogėl, i cunguar padrejtėsisht nga shtetet fqinjė, Ahmet
Zogu kishte fituar emėr e zė, duke e bėrė Shqipėrinė tonė tė njohur nė botė dhe
anėtare e kombeve nė Gjenevė.
Mbreti Zog u dallua nė krye tė shtetit shqiptar si organizator dhe strateg i
pamposhtur, si reformator e konsolidues i shtetit tė ri shqiptar i pashoq. Vetėm
nėn udhėheqjen dinjitoze tė tij dhe afinitetin diplomatik e kombėtar, Shqipėria
u radhit nė familjen e qytetėruar tė Evropės, u sigurua pavarėsia e pėrhershme e
shtetit shqiptar, populli shqiptar ishte i lirė dhe zot i vetvetes nė trojet e
veta.
Pasi kishte krijuar premisat e njė zhvillimi tė sigurt dhe me afat tė gjatė pėr
vendin tonė, Mbreti Zog vendosi tė bashkohet me njė konteshė hungareze, e cila
shndriti atdheun tonė nga bukuria e rrallė.
Mė 27 prill 1938, nga Tirana jonė e dashur, u hap jehona: Naltmadhėria e Tij,
Zogu I, lidhi fatin e tij dhe tė kombit me Trėndafilin e Bardhė tė Hungarisė,
Konteshėn Geraldinė Apponi, e cila me fisnikėrinė e saj, hijeshinė dhe bukurinė
e veēantė, i dha Mbretėrisė tone tė re njohje mė tė gjerė dhe prestigj mė tė
lartė, nė gjirin e mbretėrive mė tė vjetra dhe mė tė mėdha tė Evropės e tė botės.
Njė vit mė vonė, pikėrisht mė 5 prill 1939, u sigurua ardhmėria e vendit tonė.
Zoti e bekoi jo vetėm ēiftin Mbretėror, por edhe tė gjithė popullin shqiptar, si
nė Shqipėri, Kosovė, Ēameri e Mal tė Zi. Pėr fatin e madh tė kombit, atė ditė
lindi Princi trashėgimtar Leka, Mbreti ynė i dashur Leka, qė pėr fat tė keq u
nda nga jeta parakohe, pak muaj mė parė, por qė na la Princin Leka II,
trashėgimtar tė fronit Mbretėror, qė na nderon sot me prezencėn e vet.
Zonja dhe Zotni,
Procesi i rindėrtimit dhe zhvillimit tė atdheut tonė u ndėrpre nga pushtimi i
Italisė fashiste, e cila nė kundėrshtim me tė gjitha ligjet botėrore tė
integritetit e tė sovranitetit tokėsor, pushtoi vendin tonė mė 7 prill 1939. Nė
kėtė datė, Parlamenti vendosi unanimisht qė Mbreti, familja e Tij dhe qeveria
shqiptare duhej tė largoheshin nga vendi pėr ti shėrbyer nė liri ēėshtjes
kombėtare.
Mbreti ynė u largua pėr njė mėrgim, sa i gjatė aq edhe i hidhur. Por jo pa i
siguruar popullit tė tij njė udhėheqės luftarak tė pashoq, besnikun e tij mė tė
vendosur, heroin tonė kombėtar, tė pavdekshmin gjeneral Abaz Kupin. Ai, bashkė
me dėshmorin kombėtar Mujo Ulqinaku dhe sa e sa tė tjerė, i treguan botės mbarė,
se stėrnipat e Skėnderbeut nuk dorėzohen pa luftė dhe se, shqiptari qė vdes pėr
Atdhe, Flamur e Mbret, ai nuk ka vdekur, por veē ka lindur.
Data e 7 prillit 1939 do tė mbetet pėrgjithmonė e shėnuar me tė zezė nė
kalendarin e historisė shqiptare. Jo vetėm sepse u humb liria dhe pavarėsia, por
atė ditė diktatura fashishte ia bėri djepin diktaturės mė tė egėr dhe mė tė
pėrgjakshme tė historisė sonė.
Gjatė Luftės Dytė Botėrore, Mbreti Zog u vendos nė Londėr, si shumė kryetar tė
vendeve europiane tė pushtuar. Aty, Mbreti Zog u orvat gjithnjė pėr tė fituar
pėrkrahjen e aleatėve pėr ēlirimin e vendit, por meqenėse fati i Atdheut ishte
vendosur sipas interesave politike dhe gjeo-strategjike tė fuqive perendimore,
aktiviteti i Tij ishte gjithnjė i sabotuar.
Kur qeveria angleze njohu regjimin gjakatar tė Enver Hoxhės, nė nėntor 1945,
Mbreti Zog u largua nga Britania e Madhe dhe u vendos te miku i tij i vjetėr,
Mbreti Faruk i Egjiptit. Nė Egjipt, Mbreti Zog ishte i lirė tė organizojė
pėrpjekje kombėtare pėr rrėzimin e regjimit komunist nė Shqipėri, siē ishin
pėrgatitjet pėr zbarkimin e terenistėve nė Shqipėri, gjatė viteve 49, 50 dhe
51.
Gjatė atyre viteve, Mbreti Zog vuajti gjithashtu nga njė sėmundje tė rėndė. Nė
vitin 1955, Mbreti Zog u vendos nė Kanė tė Francės, ku kaloi ditėt e fundit tė
jetės tij.
I prekur nga njė kancer i pashėrueshėm, Mbreti Zog mbylli sytė pėrfundimisht nė
Paris tė Francės, mė 9 prill 1961. Me vdekjen e Mbretit Zog, populli shqiptar
humbi udhėheqėsin mė tė shquar tė pėrpjekjeve tė tij kombėtare, humbi figurėn mė
tė lartė tė historisė, humbi shpėtimtarin e kombit, humbi themeltarin e
Shqipėrisė moderne, i cili gjatė jetės, si nė Atdhe, ashtu edhe nė mergim,
kishte vepruar pėr njė Shqipėri tė lirė, etnike dhe demokratike.
Zonja dhe Zotėrinj,
Shumė herė thuhet se personalitetet mė tė ndritura tė historisė nuk vdesin,
sepse vepra e tyre mbetet pėrgjithmonė e gjallė dhe e shėndoshė pėr popujt e
tyre.
Kjo thėnie vėrtetohet mė sė miri me N.M.T. Mbretin Zog I, i cili u zhduk
fizikisht, por vepra e tij e lartėsuar, ideali i tij nė shėrbim tė atdheut dhe
tė kombit nuk do tė shuhet pėr jetė, por do tė trashėgohet brez pas brezi me
N.T.M. Princin Leka II, nė krye.
I paharruar qoftė kujtimi i Mbretit Zog.
Ju falemnderit,
Sulejman Q. Gjana
Zv-Kryetar i PLL
http://www.gazeta55.al/index.php?kat=opinion&artikulli=26741
Jemi mbledhur sot pėr tė pėrkujtuar dhe nderuar jetėn dhe veprėn e njė prej
personaliteteve mė tė ndritura tė historisė sonė kombėtare dhe pėr tė bėrė
homazhe para varrit tė themeluesit tė shtetit shqiptar modern, Naltmadhėrisė Tij,
Mbretit Zog I. Kjo ditė pėrkon me 51 vjetorin e ndarjes nga jeta tė Sovranit
tonė, por edhe me njė ngjarje tė rėndėsishme pėr gjithė popullin shqiptar. Nė
kėtė pėrvjetor, qė shėnon edhe 100 vjetorin e shpalljes sė Pavarėsisė sė Shtetit
Shqiptar, eshtrat e Mbretit Zog do tė riatdhesohen nė vendlindjen e tij dhe do
tė prehen pėrjetėsisht nė Shqipėrinė tonė tė dashur, pėr tė cilėn Mbreti Zog
lindi dhe jetoi. Ėshtė pikėrisht kjo arsye qė jemi mbledhur sot bashkė me njė
delegacion tė gjerė nga Shqipėria, me nė krye Princin Leka, sepse ėshtė hera e
fundit qė vijmė nė kėto varreza nė pėrvjetorin e vdekjes sė Mbretit Zog dhe ku
eshtrat e tij pushuan 51 vite me radhė. Shfrytėzoj rastin pėr tė falenderuar
shtetin dhe popullin mik francez, qė i dha strehė familjes mbretėrore shqiptare,
si dhe shumė legalistėve dhe mbretėrorėve shqiptarė, dhe ku Mbreti Zog kaloi
shumė vite tė jetės, ku trupi i tij pushoi nė paqe, derisa vendlindja dhe
populli e thėrritėn pėr tu rikthyer. Sipas traditės tonė tė kahershme, para se
tė vazhdojmė, ftoj Imamin tonė tė nderuar, Hirėsinė e Tij, Tasim Ramadanin, pėr
tė bėrė njė lutje pėr shpirt tė Mbretit Zog.
***
Zonja dhe Zotėrinj, Nuk kemi pėr qėllim tė pėrshkruajmė jetėn e Sovranit tonė tė
shtrenjtė. Jo se na mungon dėshira, por do tė duhej njė studim shkencor dhe
historik pėr tė nxjerrė nė dritė vlerat e tij. Megjithatė, nuk mund ti kalojmė
nė heshtje pėrpjekjet mė krijesore tė figurės mė tė shkėlqyeshme shqiptare, pa
tė cilėn rilindja jonė do tė ishte jetime. Ahmet Zogu lindi nė vitin 1895, nė
Burgajet tė Matit, nė Oxhakun e Zogollėve, i dalluar pėr trimėrinė, atdhe-dashurinė
dhe besnikėrinė e tij. Qė nė orėt mė tė para tė jetės sė tij, Ahmet Zogu u orvat
pėr tė krijuar njė levizje antiarmiqėsore nė vendlindjen e tij dhe u pėrpoq qė
tė ballafaqohej me sulmet e shumta tė ushtrive italiane dhe serbo-malazeze, qė
dėshironin tė sundonin vendin tonė. Kėshtu, ai fitoi besimin e patundur tė
bashkėvendasve tė tij dhe pa humbur kohė, u ngrit nė rangun mė tė lartė tė
prijėsve luftarakė nė mbarė Shqipėrinė. Gjithmonė nė krye tė luftės, ballė ēdo
rreziku, Ahmet Zogu ishte i pari ndėr tė parėt nė betejat mė vendimtare pėr
fatin e Shqipėrisė. Kėshtu qė, edhe Ismail Qemali e ftoi prijėsin e Matit, nė
moshėn e re 17-vjeēare si delegat nė Vlorė, me rastin e ngritjes sė flamurit, mė
28 nėntor 1912. Aktiviteti i tij i gjithanshėm kombėtar, i udhėhequr nga
ndjenjat mė tė larta patriotike, triumfoi mė 21 janar 1920, me Kongresin e
Lushnjės. Aty, si arkitekt i kuvendit nė fjalė, pėr fatin e madh tė kombit, u
zgjodh Ministėr i Punėve tė Brendshme dhe kėshtu arriti tė sigurojė themelet e
shtetit tė ri Shqiptar. Mė 23 dhjetor 1923, u caktuan zgjedhjet e para tė lira
nė Shqipėri, me anėn e tė cilave populli ia dha besimin heroit tė tij legjitim,
i cili diti ti bashkojė shqiptarėt, duke u prirė nė luftė e ti udhėheqė nė
paqe, pėr tė formuar shtetin e parė shqiptar.
Mirėpo, nė qershor tė vitit 1924, procesi demokratik nė atdhe u ndėrpre pėr afėr
6 muaj, nga njė grusht-shteti, i frymėzuar nga bolshevizmi anti-kombėtar i Fan
Nolit. Ky i fundit dėshironte tė vendosė nė Shqipėri njė regjim anti-parlamentar
dhe filloi tė krijojė miqėsi tė ngushta me Bashkimin Sovjetik. Kjo situatė ishte
e papranueshme dhe kur qeveria shqiptare mbajti zi me rastin e vdekjes sė
Leninit, fuqitė perėndimore vendosėn tė ndihmojnė Ahmet Zogun qė tė kthehet nė
Shqipėri dhe tė shpėtojė jo vetėm Atdheun e tij, por mbarė Evropėn prej kėtij
rreziku. Mė 24 dhjetor 1924, Ahmet Zogu hyri triumfalisht nė Tiranė, me
pėrkrahjen dhe pėlqimin e pothuajse shumicės dėrrmuese tė popullit shqiptar dhe
rrėzoi qeverinė ilegjitime tė Fan Nolit, duke shpallur Triumfin e Legalitetit.
Me kthimin e Ahmet Zogut nė Shqipėri filloi njė periudhė pėrparimi dhe begatie,
qė do tė vazhdonte pėr 15 vjet me radhė. Kryetar republike mė parė dhe Mbret i
madh i njė kombi tė vogėl, i cunguar padrejtėsisht nga shtetet fqinjė, Ahmet
Zogu kishte fituar emėr e zė, duke e bėrė Shqipėrinė tonė tė njohur nė botė dhe
anėtare e kombeve nė Gjenevė. Mbreti Zog u dallua nė krye tė shtetit shqiptar si
organizator dhe strateg i pamposhtur, si reformator e konsolidues i shtetit tė
ri shqiptar i pashoq. Vetėm nėn udhėheqjen dinjitoze tė tij dhe afinitetin
diplomatik e kombėtar, Shqipėria u radhit nė familjen e qytetėruar tė Evropės, u
sigurua pavarėsia e pėrhershme e shtetit shqiptar, populli shqiptar ishte i lirė
dhe zot i vetvetes nė trojet e veta. Pasi kishte krijuar premisat e njė
zhvillimi tė sigurt dhe me afat tė gjatė pėr vendin tonė, Mbreti Zog vendosi tė
bashkohet me njė konteshė hungareze, e cila shndriti atdheun tonė nga bukuria e
rrallė. Mė 27 prill 1938, nga Tirana jonė e dashur, u hap jehona: Naltmadhėria e
Tij, Zogu I, lidhi fatin e tij dhe tė kombit me Trėndafilin e Bardhė tė
Hungarisė, Konteshėn Geraldinė Apponi, e cila me fisnikėrinė e saj, hijeshinė
dhe bukurinė e veēantė, i dha Mbretėrisė tone tė re njohje mė tė gjerė dhe
prestigj mė tė lartė, nė gjirin e mbretėrive mė tė vjetra dhe mė tė mėdha tė
Evropės e tė botės. Njė vit mė vonė, pikėrisht mė 5 prill 1939, u sigurua
ardhmėria e vendit tonė. Zoti e bekoi jo vetėm ēiftin Mbretėror, por edhe tė
gjithė popullin shqiptar, si nė Shqipėri, Kosovė, Ēamėri e Mal tė Zi. Pėr fatin
e madh tė kombit, atė ditė lindi Princi trashėgimtar Leka, Mbreti ynė i dashur
Leka, qė pėr fat tė keq u nda nga jeta parakohe, pak muaj mė parė, por qė na la
Princin Leka II, trashėgimtar tė fronit Mbretėror, qė na nderon sot me prezencėn
e vet.
Procesi i rindėrtimit dhe zhvillimit tė atdheut tonė u ndėrpre nga pushtimi i
Italisė fashiste, e cila nė kundėrshtim me tė gjitha ligjet botėrore tė
integritetit e tė sovranitetit tokėsor, pushtoi vendin tonė mė 7 prill 1939. Nė
kėtė datė, Parlamenti vendosi unanimisht qė Mbreti, familja e Tij dhe qeveria
shqiptare duhej tė largoheshin nga vendi pėr ti shėrbyer nė liri ēėshtjes
kombėtare. Mbreti ynė u largua pėr njė mėrgim, sa i gjatė aq edhe i hidhur. Por
jo pa i siguruar popullit tė tij njė udhėheqės luftarak tė pashoq, besnikun e
tij mė tė vendosur, heroin tonė kombėtar, tė pavdekshmin gjeneral Abaz Kupin.
Ai, bashkė me dėshmorin kombėtar Mujo Ulqinaku dhe sa e sa tė tjerė, i treguan
botės mbarė, se stėrnipat e Skėnderbeut nuk dorėzohen pa luftė dhe se, shqiptari
qė vdes pėr Atdhe, Flamur e Mbret, ai nuk ka vdekur, por veē ka lindur. Data e
7 prillit 1939 do tė mbetet pėrgjithmonė e shėnuar me tė zezė nė kalendarin e
historisė shqiptare. Jo vetėm sepse u humb liria dhe pavarėsia, por atė ditė
diktatura fashiste ia bėri djepin diktaturės mė tė egėr dhe mė tė pėrgjakshme tė
historisė sonė. Gjatė Luftės Dytė Botėrore, Mbreti Zog u vendos nė Londėr, si
shumė kryetar tė vendeve europiane tė pushtuar. Aty, Mbreti Zog u orvat gjithnjė
pėr tė fituar pėrkrahjen e aleatėve pėr ēlirimin e vendit, por meqenėse fati i
Atdheut ishte vendosur sipas interesave politike dhe gjeo-strategjike tė fuqive
perendimore, aktiviteti i Tij ishte gjithnjė i sabotuar. Kur qeveria angleze
njohu regjimin gjakatar tė Enver Hoxhės, nė nėntor 1945, Mbreti Zog u largua nga
Britania e Madhe dhe u vendos te miku i tij i vjetėr, Mbreti Faruk i Egjiptit.
Nė Egjipt, Mbreti Zog ishte i lirė tė organizojė pėrpjekje kombėtare pėr
rrėzimin e regjimit komunist nė Shqipėri, siē ishin pėrgatitjet pėr zbarkimin e
terrenistėve nė Shqipėri, gjatė viteve 49, 50 dhe 51.
Gjatė atyre viteve, Mbreti Zog vuajti gjithashtu nga njė sėmundje tė rėndė. Nė
vitin 1955, Mbreti Zog u vendos nė Kanė tė Francės, ku kaloi ditėt e fundit tė
jetės tij. I prekur nga njė kancer i pashėrueshėm, Mbreti Zog mbylli sytė
pėrfundimisht nė Paris tė Francės, mė 9 prill 1961. Me vdekjen e Mbretit Zog,
populli shqiptar humbi udhėheqėsin mė tė shquar tė pėrpjekjeve tė tij kombėtare,
humbi figurėn mė tė lartė tė historisė, humbi shpėtimtarin e kombit, humbi
themeltarin e Shqipėrisė moderne, i cili gjatė jetės, si nė Atdhe, ashtu edhe nė
mergim, kishte vepruar pėr njė Shqipėri tė lirė, etnike dhe demokratike.
Shumė herė thuhet se personalitetet mė tė ndritura tė historisė nuk vdesin,
sepse vepra e tyre mbetet pėrgjithmonė e gjallė dhe e shėndoshė pėr popujt e
tyre. Kjo thėnie vėrtetohet mė sė miri me N.M.T. Mbretin Zog I, i cili u zhduk
fizikisht, por vepra e tij e lartėsuar, ideali i tij nė shėrbim tė atdheut dhe
tė kombit nuk do tė shuhet pėr jetė, por do tė trashėgohet brez pas brezi me
N.T.M. Princin Leka II, nė krye.
I paharruar qoftė kujtimi i Mbretit Zog!
Fjala e mbajtur nė Paris, me rastin e 51-vjetorit tė vdekjes sė N.M.T Mbretit
Zog.
Autori ėshtė Zv-Kryetar i PLL
12/04/2012 - Gazeta 55 : Pelegrinazhi legalist nė Paris, nėn shenjėn Atdheu mbi tė gjitha
Tiranė mė, 11.04.2012
Informacion pėr mediat
Nė kuadėr tė aktiviteteve pėr 100 vjetorin e
shpalljes sė Pavarėsisė sė Shqipėrisė dhe me rastin e 51 vjetorit tė vdekjes sė
Mbretit Zog, degėt e PLL nė Belgjike dhe Francė organizuan njė ceremoni
pėrkujtimore tek varri i Mbretit Zog nė Paris.
Duke marre parasysh se shteti shqiptar ka
vendosur qė tė kthejė eshtrat e Mbretit Zog nė atdhe, kėtė vit ishte hera e
fundit qe mund te organizohej njė pelegrinazh i tillė nė Paris.
Nė kėtė ceremoni morėn pjesė L.T. Princi Leka
II me tė fejuarėn znj. Elia Zaharia, anėtarė tė Familjes Mbretėrore Shqiptare,
z. Skėnder Zogu dhe zonja Sylviane Muselier, Kryetari i P.L.L.-sė z. Ekrem
Spahiu, njė delegacion i gjerė i PLL nga Shqipėria si dhe anėtarė e simpatizantė
tė PLL nga Belgjika dhe Franca.
Ceremoninė e hapi, zv-kryetari i PLL,
njėherazi edhe kryetar i degės sė PLL nė Belgjikė, z. Sulejman Gjana, i cili
ftoi imamin e Xhamisė Shqiptare tė Belgjikės z. Tasim Ramadani
tė bėnte njė lutje pėr shpirt te Mbretit Zog I.
Me pas z. Gjana mbajti njė referat nė
pėrkujtim tė jetės dhe veprės sė Mbretit Zog I e cila ka qenė tėrėsisht nė
shėrbim tė popullit dhe kombit shqiptar dhe kujtoi se "vetėm nėn udhėheqjen
dinjitoze te Mbretit Zog dhe afinitetin diplomatik e kombėtar, Shqipėria u
radhit nė familjen e qytetnueme t'Europės, u sigurua pavarėsia e pėrhershme e
shtetit shqiptar, populli shqiptar ishte i lire dhe zot i vetvetes nė trojet e
veta".
Nė fjalėn e tij, kryetari i PLL z. Ekrem
Spahiu theksoi se me Vendim tė Kėshillit tė Ministrave ėshtė ngritur njė
komision i posaēėm shtetėror pėr kthimin e eshtrave tė Mbretit Zog I nė atdhe
dhe po punohet qė tė kemi njė ceremoni sa mė dinjitoze nė respektim tė
kontributit tė Mbretit Zog I, nė dobi tė shtetit dhe kombit shqiptar.
Mė pas, ambasadori i Shqipėrisė nė Francė z.
Ylljet Aliēka, pėrshėndeti tė pranishmit duke siguruar se do tė bėjė tė gjitha
pėrpjekjet qė tė mundėsohet sa mė parė kthimi i eshtrave tė Mbretit Zog nė atdhe.
L.T. Princi Leka falėnderoi tė pranishmit dhe
i siguroi se, nė angazhimin e tij pėr t'i shėrbyer Atdheut dhe Kombit Shqiptar,
do tė ndjekė me pėrkushtimin mė tė madh shembullin e Mbretit Zog dhe te Mbretit
Leka. Ndėrsa z. Skėnder Zogu, falėnderoi nė gjuhėn franceze miqtė belg e
francez qė ishin tė pranishėm nė kėtė ceremoni.
Pas ceremonisė pėrkujtimore, aktivisti i PLL
dhe ish-ushtari i Ushtrisė sė Mbretit Leka z. Petrit Karaj, pėr nder tė Princit
Leka, tė z. Ekrem Spahiu dhe tė gjithė tė pranishmėve shtroi njė drekė.
http://www.nobility-association.com/latestnews.htm
NEWS APRIL, 09, 2012
THE INTERNATIONAL COMMISSION AND ASSOCIATION ON NOBILITY
51st Anniversary of King Zog's death (9 April 1961)
photo taken on the 51st Anniversary of King Zog's death (9 April 1961) at the cemetry of Thiais in front of the late king's tomb, in the presence of Our Royal Patron HRH Prince Leka II (tall man on right of photo), his fiancée Miss Elia Zaharia, his aunt Mrs. Sylviane Muselier (sister of the late Queen Geraldine), Our Honorary Member Skender Zogu, nephew of the late king (with light coat beside Prince Leka II), HE the Albanian Ambasador Mr. Ylljet Aliēka, the Albanian Imam Tahsim, and about 300 Albanian royalistes who came from Belgium, Albania and France. The Albanian Royalist party was represented by his President Mr. Eqrem Spahija and Vice-president Mr. Sulejman Gjanaj. The representative of the Kosovo Embassy in Bruxelles Mr. Gani Azemi, first secretary, the late King Leka's military attaché Commander Hylle Spahija, the Honorary Member Dr Patrice Najbor and some Albanian press & TV members were present.
It is expected following the
decision taken by the Albanian government, that the remains of the late King Zog
I and the members of his family will be transferred, during 2012 year of the
100th anniversary of the independance of Albania (1912-2012) to Tirana where a
museleum will be erected and where the ashes of the following members of the
Royal family will be burried: HM King Zog I, HM. Queen Geraldine, HM King Leka
I, HM Queen Susan of the Albanians; HH Prince Xhelal (brother of king Zog I); HH
Royal Princesses: Senije, Adile, Myzejen, Maxhide, Ruhije and Nafije (sisters of
the late King). Theceremony will be organised by the Albanian state and the date
will be announced soon by the special Commission which has been formed for this
sacred event.
http://www.mapo.al/2012/04/08/mbreti-ne-hije/
Nga Alfred Lela/Fotot: Armand Sallabanda/ Revista Mapo mumri i Shkurtit
Intervista / Princi Leka flet pėr amanetin e tė atit dhe pėr dėshirėn qė tė jetė
i pari nė Dinastinė Zogu qė do tė bėhet gjysh. Lidhjen e tij me Mbretėreshėn
Geraldinė dhe kujtimi i Mbretit Zog.
Nė njė natė tė
acartė shkurti, bashkė me Edi Lesin, njė koleg qė ka punuar me Princin Leka nė
ministrinė e Jashtme, bėjmė pėr nga Pallati Mbretėror. Edi ka luajtur rolin e
ndėrmjetėsit pėr njė bisedė me Trashėgimtarin e fronit, dhe falė tij, shmangen
ato momentet mbushur me siklet e kortezi kur bashkėbiseduesi tė ėshtė jo vetėm i
panjohur, por edhe njė i panjohur emri i tė cili shoqėrohet me titullin Princ.
Nė fillim si duhet tJu drejtohemi, pra cila ėshtė etiketa e duhur sipas
ceremonialit, dhe si u pėlqen Ju personalisht, Naltmadhni, Princ Leka
?
Faleminderit pėr pyetjen, sigurisht qė kjo varet nga konteksi, nė rastin konkret
mund tė mė drejtoheni edhe thjesht me emrin Leka, por sipas protokollit me
titullin Naltmadhėri i drejtohen vetėm Mbretit, ndėrsa djalit tė tij, Princit, i
drejtohen me termin Lartesė.
Lartesė. Nėse do tė bėnit njė kategorizim tė njerėzve qė u drejtohen, secili me
njė nga kėto cilėsime qė pėrmenda mė sipėr, si do i ndanit ata?
Sė pari, askėnd nuk do tė ngarkoja me faj pėr mosnjohjen e terminologjisė
protokollare, sigurisht duke pėrjashtuar nė kėtė rast diplomatėt, ndėrsa pėr
pjesėn tjetėr kjo mosnjohje ėshtė e justifikueshme, pasi pėr rreth gjysėm
shekulli kjo terminologji sipas ideologjisė komuniste pėrbėnte herezi.
Si u drejtohet e fejuara Juaj? A ka ajo ende njė emėr pėrkėdhelės pėr Ju?
Sigurisht qė brenda ēiftit nuk ka protokolle.
Nė ēift
sigurisht qė jo, por Protokolli i Oborrit ruhet nė praninė nė bisedė tė Sulejman
Gjanės, zv kryetar i Partisė Lėvizja e Legalitetit dhe me sa duket kėshilltar i
Princit. Gjana duket si njė nga ata burrat e ardhur nga njė kohė tjetėr. Ėshtė i
gjatė, i zbardhylėt ka sy tė ēelėt dhe ėshtė i veshur me kostum e kravatė. Shto
kėtu edhe njė shall bezhė qė sikur shkrihet me dritėn e zbehtė tė dhomės me
kubaturė tė lartė. Gjana flet nė njė gegnishte tė qashtėr dhe thotė se ka lindur
nė Belgjikė. Po tė mbyllėsh sytė pėr njė moment e tė shkėputesh nė kohė, Gjanėn
mund ta zėvendėsosh me njė prej shoqėruesve tė Ahmet Zogut ndėrsa Princin me
gjyshin e tij. Kjo dhomė mund tė jetė kudo: nė njė hotel nė Francė apo njė
kėshtjellė nė rrethinat e Londrės. Ēdo gjė qė ka ndodhur e do tė ndodhė me
monarkinė, shqiptarėt patjetėr do ta lidhin me Mbretin Zog dhe trashėgiminė e
tij.
Kur tė ndodhė betimi Ju do tė emėrtoheni Leka, Mbret i Shqiptarėve siē pat bėrė
edhe gjyshi juaj, pėr tė shenjuar shqiptarėt dhe jo veē Shqipėrinė?
Titulli qė unė trashėgoj ėshtė Naltėsia e Tij Mbretėrore Princ i Kurorės Leka II
i Shqiptarėve.
Dua tė ndalem te betimi Juaj si Mbret. A ka ndodhur ky betim mbi varrin e
Mbretit Leka I, siē e tha shtypi, apo mė shumė ishte njė fjalė lamtumire?
Betimi im nuk ishte zyrtar, por lidhej me amanetin e Tij dhe detyrimin tim si
djalė dhe si Princi i Shqiptarėve pėr tė ndjekur rrugėn e Tij.
Cili ishte ky amanet? A mund tė bėhet publik?
Amaneti i tij ishte shumė i thjeshtė: Tė vazhdoj me devotshmėri rrugėn e tij!
Ēparashikon Statuti i Mbretėrisė kur, ku, dhe si do tė ndodhė betimi i Princit
Leka si Mbreti Leka II?
Kurorėzimi im, pavarėsisht se kur, do tė bėhet nė pėrputhje me vullnetin e lirė
tė shqiptarėve.
Ēdoni tė thoni me vullnet i lirė i shqiptarėve?
Me votėn e tyre tė lirė, nėpėrmjet Parlamentit ose njė referendumi tė
pamanipuluar.
Nė dekorin e
madh qė shoqėron Familjen Mbretėrore Shqiptare, referendumi i vitit 1997, me
pyetjen a jeni pėr Monarkinė apo pėr Republikėn? ėshtė njė moment i errėt.
Zgjedhjet e 1997-ės ishin mė tronditėset nė historinė post-komuniste tė
Shqipėrisė. Mbretėrorėt fituan bindshėm nė disa zona tė vendit dhe me po kaq
bindje kontestuan rezultatin final, tė cilin e konsideruan tė manipuluar. Pjesė
e kėsaj proteste ishte edhe bravadoja ushtarake e tė ndjerit Mbreti Leka, i
cili u shfaq i armatosur, bashkė me ndjekėsit, nė afėrsi tė Pallatit tė
Kongreseve. Kaosi qė pasoi prodhoi njė tė vdekur nė anėn e Mbretėrorėve dhe njė
urdhėr arresti pėr Mbretin Leka qė u detyrua tė largohej nga Shqipėria. I njohur
me kėtė dekor e kėtė histori, ndoshta Princi Leka duhet tė ketė patur mėdyshje
nė lidhje me rolin e tij tė ardhshėm.
A keni menduar ndonjėherė: unė nuk dua tė jem Mbret i njė mbretėrie qė
sekziston. Dua ti jap fund kėtu dhe tė vazhdoj jetėn si pasardhės i Mbretit
Zog, por pa etiketimet e ceremonitė, thjesht si qytetar i vendit tė tij dhe
timit?!
Ju pėrmendet fjalėn amanet dhe besoj se ia dini kuptimin, pra shqiptarėt nuk
do ta pranonin kurrė mosmbajtjen e amanetit. Familja Mbretėrore nuk ėshtė vetėm
e imja, por i pėrket tė gjithė shqiptarėve.
Amaneti ėshtė qė Ju tė betoheni si Mbret dhe tė bėni ēdo pėrpjekje pėr rikthimin
e Monarkisė si formė regjimi
Amaneti nuk ėshtė i lidhur vetėm me sistemin. Pėr mua do tė thotė tė jem i
pėrkushtuar nė ēėshtjen kombėtare. Do tė thotė tė punoj dhe tėjetoj
pėr Vendin tim, pėr tė gjithė Shqiptarėt pa dallim. Qė edhe fėmijėt e mi tė
flasin Shqip dhe ta shikojnė tė ardhmen e tyre nė Shqipėri. Tė jem nė Shėrbim,
siē kanė qenė tė gjithė paraardhėsit e mi.
Kur i bėn njė
vijė fati Familjes Mbretėrore Shqiptare, ajo, dashur pa dashur, tė lidh me fatin
e monarkive tė tjera europiane tė pas Luftės sė Dytė Botėrore. Nė mėrgim, duke
pritur, herė nė dritė, por mė shumė nė hije, i gjen tė gjithė mbretėrit,
mbretėreshat apo princat europianė: italianėt, grekėt, jugosllavėt, bullgarėt e
tė tjerė. Ata parakalojnė nė sytė e opinionit publik fatin e trishtė tė
pėrmbysjeve tė mėdha qė solli Lufta e Dytė nė Europė. Shkėlqimi i tyre ėshtė i
njė kohe tjetėr dhe brenda kėsaj drite qė birret e birret ata pėrcjellin njėri
tjetrin. Aty janė edhe mbretėrorėt shqiptarė, qė zhvendosen sa nga njė cep i
Europės nė tjetrin, pėr tė marrė nė sy edhe Amerikėn e pėr tė provuar si
destinacion pėrfundimtar tė largėtėn Afrikė tė Jugut. Nė kėtė zhvendosje brenda
lėkurės tėndė, si i thonė, nuk mund tė mos ndjehesh leqelėshuar e fatalist.
Familja Juaj, por nė pėrgjithėsi shumica e familjeve mbretėrore nė Europė
pas Luftės sė Dytė Botėrore, mund tė konsiderohet e pafat? A ndjeheni Ju i
pafat?
Gjatė diktaturės komuniste tė gjithė shqiptarėt ishin tė pafat, ndėrsa sot unė e
shoh veten me fat, pasi mė nė fund Familja Mbretėrore u kthye nė Atdhe.
Kur nuk jam
pjesė e bisedės i hedh sytė rreth e rrotull dhomės ku jemi ulur. Princi e kap
kėtė dhe shpjegon se dhomat nė Pallat janė me dekoracione tė ndryshme dhe kjo ku
po rrimė ėshtė me motive afrikane. Familja e Tij ka kaluar shumė vite nė Afrikėn
e Jugut dhe nėse historia e mbretėrorėve shqiptarė nė kontinentin e errėt mund
tė shpejgohej pėrmes kėtyre maskave tė varura nėpėr mure, ato do tė pikonin
trishtim. Ato maska, nė njė mėnyrė a tjetėr shėrbejnė, jo vetėm si historik i
shpejtė i njė pjese tė jetės sė Familjes Mbretėrore, por edhe si urė lidhėse
mes Mbretit Leka dhe Princit Leka. Mes tė atit me tė birin.
Nėse do e pėrshkruanit me disa fjali babanė Tuaj, Mbretin Leka I, cilat do tė
ishin ato?
Babai im, Mbreti Leka I, gjithė jetėn ia kushtoi ēėshtjes kombėtare dhe besoj se
pėrfaqėsoi mėse miri simbolin e unitetit kombėtar. Si pasardhėsi i Tij i jam
mirėnjohės, pasi atdhedashurinė ma ka kultivuar edhe mua qė nė fėmijėri.
Mė thoni Ju lutem, dhe nėse mundeni, cili ka qenė reagimi i parė kur e patė apo
u thanė se babai Juaj kishte mbyllur sytė pėrgjithmonė?
Mė lejoni tė mos i pėrgjigjem kėsaj pyetjeje.
A jeni besimtar nė pėrgjithėsi? Ju jeni pjesė e njė familjeje dybesimėshe por,
cila fe ka luajtur rol mė tė madh nėn jetėn Tuaj, Krishtėrimi apo Muhamedanizmi?
Une besoj nė Zot,dhe tė dyja besimet me tė cilat jam rritur mė kanė hapur mė
shumė horizont drejt kulturave qė secila prej tyre pėrfaqėson.
Princi Leka
ėshtė njė djalė i gjatė. Ky vertikalitet trembės zbutet megjithatė nga manierat
e tij, e folura e qetė, sytė e paqtė dhe njė theks anglez nė tė folur qė e bėn
tė duket mė shumė njė Windsor se sa njė Atilė.
Ju jeni njė individ ekzotik, edhe pėr njė vend plot ekzotizma si Shqipėria: keni
theks tė huaj nė tė folur, jeni shumė mė i gjatė se mesatarja e shqiptarėve;
keni tipare mė tė zbardhylėta se sa mesatarja e vendit e cila, mund tė thuhet,
ėshtė e zeshkėta dhe; jeni zėbutė, nė njė vend ku mė hapėsirė gjejnė bėrtimat
e ēirrjet. A ndiheni nganjėherė ndopak si i huaj? Si dikush i cili nuk e ka
vendin kėtu?
(Qesh) Ndoshta keni tė drejtė, por unė e dua kėtė vend siē ėshtė,edhe me
paradokset e tij. Pėrsa u pėrket tipareve dhe fizikut tim mendoj se jam njė
malėsor i vėrtetė.
Unė nuk besoj se do i shmangeni frerėve tė tė qenit politikisht korrekt, por
nganjėherė, shqiptarėt, qė nė njė situatė tjetėr mund tė ishin nėnshtetasit
tuaj, a nuk janė, deri diku, tė paqeverisshėm?
(Qesh) Barcaletė: Mbreti Zog, Bulevardin e ndėrtoi shumė tė gjerė qė autobusėt
tė ecnin horizontalisht, kjo pasi ēdo shqiptar dėshiron tė ulet nė vendin e
parė. Por, le tė kthehemi seriozė: ndoshta hapėsirat duhen zgjeruar qė secili
individ tė gjejė vendin e tij.
Njė zgjerim i
mundshėm i hapėsirave do tė ishte Shqipėria e bashkuar, qė sė fundi etiketohet
me emra tė ndryshėm nė varėsi tė atij apo asaj qė e artikulon predispozitėn: E
Madhe, Natyrale, Etnike e tė tjera. Pėr kėtė, Princi Leka, kur tė kurorėzohet,
ashtu si i gjyshi dhe i ati do tė quhet Mbreti Leka II i Shqiptarėve. Sigurisht
mund tė flasim pėr hapėsirė tė zgjeruar, ėndrra dhe idelae tė mėdha tė matjanit
Ahmet Zogu nga Burgajeti qė u shpall Mbret i Shqiptarėve.
A keni qenė nė Burgajet tė Matit, nė vendlindjen e gjyshit Tuaj? Cilat janė
ndjesitė qė patėt kur vizituat tokėn e tė parėve?
Nė Burgajet shkoj vazhdimisht dhe ndjehem shumė i lidhur me zonėn e Matit.
Ka njė mendim qė qarkullon prej dekadash dhe qė i ka rrėnjėt te qėndrimi i
komunistėve ndaj Mbretit Zog, sipas tė cilit,
ky i fundit e tradhėtoi vendin kur u largua mė mėrgim, nė vend qė tė rrinte kėtu
e tė luftonte
Kjo ėshtė mė tepėr njė ēėshtje e propagandės sė sistemit komunist. Parlamenti
shqiptar vendosi largimin e pėrkohshėm tė Mbretit, pasi qėndrimi i tij
rrezikonte pavarėsinė e shtetit. Mbreti Zog nuk pranoi tė bėhej njė vegėl e
pushtuesve dhe tė mbretėronte nėn bajonetat e tyre. Mbreti Zog ishte rasti me
unikal nė Europė qė nuk u rreshtua nė rradhėt e koalicionit nazifashist.
Ndėrkohė, qėndrimi ndaj Mbretėreshės Geraldinė, qoftė edhe nga komunistėt, ka
qenė i butė, ose mė pak mohues. Pse mendoni se ka ardhur kjo?
Me sa duket, pas 10 vitesh mbretėri, shqiptarėt prisnin me padurim Mbretereshėn
e tyre e cila do te simbolizonte vazhdimėsinė e kėsaj familjeje. Pėrveē kėsaj,
ajo qė nė fillim u angazhua pėr ti shėrbyer Shqipėrisė dhe i qėndroi deri nė
fund besnike idealeve tė Mbretit Zog. Ajo e deshi kėtė vend dhe dėshira e saj
ishte tė prehej nė tokėn shqiptare. Jam shumė i lumtur qė kjo dėshirė iu
realizua!
Na flisni pak pėr Mbretėreshėn Geraldinė, gjyshen tuaj, nė nivel personal. Cila
ka qenė marrdhėnia Juaj me tė?
Unė kam qenė shumė i lidhur me gjyshen time. Ajo mė donte shumė, mė tregonte
historitė e familjes, mė fliste pėr dashurinė e saj pėr Mbretin Zog, pėr
Shqipėrinė qė e kujtonte me aq mall! Unė jam rritur me gjyshen time pranė dhe
pėr kėtė jam me fat. Ajo ka qenė frymėzim pėr ne dhe pėr tė gjithė shqiptarėt qė
sakrifikuan dhe e lidhėn fatin e tyre me fatin e Familjes Mbretėrore.
A Ju vizitojnė nė ėndrra tė afėrmit tuaj qė kanė ndėrruar jetė: babai Juaj,
gjyshi, gjyshja, nėna? A vijnė ata si bartės tė amanetit mbretėror, apo thjesht
si njerėz tė gjakut tuaj?
Nuk ėndėrroj shpesh tė afėrmit e mi, por janė gjithnjė nė mendimet e mia.
Nukmund tė them qė vijnė nėpėr ėndrra, por mund tė pohoj se prindėrit e mi janė
gjithmonė prezent. I kam dashur shumė dhe vazhdoj ti ndjej pjesė tė jetės time,
dhe kėshtu do tė jetė gjithmonė.
Nė oborr tė
Pallatit shfaqen edhe dy qen tė mėdhenj. Nė hyrje, te porta kryesore, qėndrojnė
dy roje. Shto kėtu kėshilltarin e Princit, tė fejuarėn dhe kėta, pak a shumė,
kėta duhet tė jenė rezidentėt e pėrhershėm tė Pallatit. Tė paktė pėr tė mbushur
njė hapėsirė tė tillė dhe nė kontrast tė fortė me Oborrin e dikurshėm mbretėror
ku gjezdiste Princ Tati, Princeshat motra, nėna Mbretėreshė, Mbretėresha
Geraldinė, adjutantė e shėrbėtorė tė ndryshėm. Vetmi. A nuk vjen era vetmi?
A ndiheni i vetmuar? Ju jeni fėmija i vetėm i njė Mbreti i cili ishte gjithashtu
fėmija i vetėm i njė mbreti tjetėr. A do tė jeni edhe Ju njė Mbret njėfėmijėsh,
si paraardhėsit Tuaj, apo do tė shohim njė Oborr Mbretėror plot e pėrplot? A
keni folur pėr kėtė me tė fejuarėn?
Disa ditė mė parė isha duke parė me interes pemėn e familjes dhe kam vėnė re qė
asnjė anėtar i familjes sė linjės Zogolli, nuk ėshtė bėrė asnjėherė gjysh. Nisur
nga kjo kam shumė dėshirė tė ndryshoj fatin e familjes. Padyshim qė e ndjej
mungesėn e prindėrve, dhe sidomos tė njė motre apo vėllai, me tė cilėt do tė
ndaja gėzimet dhe hidhėrimet! Por jam i lumtur qė kam pranė Elian, e cila me
kupton dhe me ėshtė gjendur pranė nė ēdo kohė. Fėmijėt janė vullneti i Zotit,
por ajo qė unė do tė doja shumė ėshtė tė bėhem njė ditė gjysh, gjė tė cilėn nuk
e arriti dot as Mbreti Zog dhe as babai im, Mbreti Leka.
Asnjė prej
atyre qė e kanė pasuar nuk mund ti shpėtojė krahasimit me tė. Ai ishte Mbreti
Absolut, Zogu I i Shqiptarėve, i pamėshirshėm me armiqtė dhe i kujdeshėm me
miqtė, pėrllogaritės gjakftohtė dhe trim sipas njė stili shqiptarėsh tė vjetėr;
njohės i mendjes shqiptare dhe pėrdorues mjeshtėror i saj; interpretues i
Kanunit, fesė, sentimenteve, por edhe shtetndėrtues, me aq lėndė tė pakėt sa tė
ofron njė hapėsirė ku fisnorja bėn ligjin dhe ku ligji nuk njihet pėr mbret.
Mbret i njė kohe tjetėr sigurisht, por edhe Mbret pėr ēdo kohė, gjithashtu. Por
Princi Leka duket se ka nga ajo lėnda tjetėr, njė lloj qetėsie dhe durimi, njė
lloj vetėdije se ti japėsh kohė kohės ėshtė gjithashtu njė gjest mbretėror. Mes
Zogut I dhe Lekės II shtrihet, e paanė, historia. Por tė gjithė e dimė se ajo
merr kthesa kur tė gjithė shpresojmė se asgjė nuk ndryshon mė brenda saj. Princi
Leka, ky Mbret i pashpallur, ky Mbret nė pritje, e ka nė tė atė genin zogollian
dhe duket se gjyshi i ashpėr do tė gjejė brenda butėsisė sė vet kohėn e duhur
pėr tė bėrė aleancė me historinė.
Gjyshi Juaj, Mbreti Zog, ėshtė identifikuar si njohės i psikologjisė shqiptare
dhe rrjedhimisht njė menaxhues i mirė i ndarjeve fetare, krahinore e klanore
ndėr shqiptarė. Kjo cilėsi, veē tė tjerash, e ndihmoi atė tė formonte shtet aty
ku shtet nuk kish patur mė parė. A ėshtė kjo psikologji shqiptare mė kompatibėl
me njė formė tė qeverisuri si monarkia, dhe pse?
Mendoj se pyetja juaj e ka vetė pėrgjigjen brenda, prandaj dhe unė besoj nė
idealin e Mbretėrisė Kushtetuese, si njė sistem qė siguron stabilitet politik,
ekonomik e social, dhe kjo u provua jo vetėm gjatė kohės sė Mbretėrisė nė
Shqipėri, por edhe nga pėrvoja e shteteve mė tė pėrparuara tė Europės.
Nga
disa, shihet si shenjė tėrheqjeje ose dorėzimi fakti se Ju jeni zyrtar i
Republikės? A shihni ndonjė paradoks te kjo: dikush qė pret tė betohet si Mbret
u shėrben strukturave republikane tė shtetit?
Detyra ime ėshtė tė jem nė shėrbim tė vendit tim nė ēdo rrethanė, pėrvoja
institucionale do mė shėrbejė edhe mė shumė pėr tė ardhmen.
Bashkė me Edin
ēapitemi pėrmes njė nate tė acartė shkurti pasi jemi pėrshėndoshur me Princin
Leka kėshilltarin e tij dhe me rojet te porta. Pedonalja ka pak lėvizje. Nė tė
djathtė gjendet ministria e Brendshme, ku princi Leka punon si kėshilltar. A ka
njė paradoks te kjo: njė trashėgimtar qė synon fronin mbretėror punon si zyrtar
i Republikės? Pėrgjigjen e kėsaj e morėt pak mė lart, por ēdo pėrgjigje, nė fund
tė fundit, do tė kishte qenė e pamjaftueshme. E mjaftueshme duket se ėshtė vetėm
koha nė dispozicion tė Princit. Ai ka kohė pėr tė gjitha: tė martohet, tė lindė
trashėgimtarė, ta zgjerojė Oborrin dhe tė punojė nė pritė tė historisė. A nuk
pat bėrė tė njėtėn gjė edhe parardhėsi i tij, Mbreti Zog?