Discours tenu par Suleman Gjanaj le 13 Juin ą Prizren lors de la Conférence organisée par le Ministčre de la Diaspora du Kosovo "Le rōle joué par le Roi Leka Ier en exil pour défendre la liberté du peuple albanais et les droits légitimes des Albanais du Kosovo".
Partia Lėvizja
e Legalitetit
Bulevardi Zog I, Tiranė.
www.legaliteti.org
Tel&Fax: +355 4 2230076
Te nderuar,
Bashkengjitur do e gjeni Kumtesen qe mbajti zv-kryetari i
PLL, z. Sulejman Gjana, me dt. 13.06.2012 ne Prizren me teme : "Roli dhe
kontributi i Mbretit Leka ne mergim per lirine e popullit shqiptar dhe ēeshtjen
kombetare". Kjo kumtese u mbajt ne Konferencen Shkencore qe organizoi
Ministria e Diaspores se Kosoves mbi "Rolin e Mergates ne Shtetformim".
Ju urojme lexim te kendshem.
KONFERENCĖ SHKENCORE : ROLI I MĖRGATĖS NĖ SHTETFORMIM
PRIZREN, 10-13 QERSHOR 2012
Kumtesa
: Roli dhe kontributi i Mbretit Leka
nė mėrgim pėr lirinė e popullit shqiptar dhe ēėshtjen kombėtare
Mė 9 prill 1961 ndėrroi jetė Mbreti Zog nė Paris. Ai
nuk abdikoi asnjėherė. As nuk pranoi ndonjėherė pushtimin e Shqipėrisė nga
Italia fashiste. Sipas artikullit 57 tė Statusit Themeltar tė Mbretėrisė
Shqiptare, Mbreti Leka bėri betimin brenda 10 ditėve. Mė 15 prill tė atij viti,
u betua para njė asambleje pėrfaqėsuese tė kombit shqiptar nė mėrgim, duke
pėrsėritur fjalė pėr fjalė betimin e parashikuar nė artikullin 56 tė Kushtetutės:
Unė, Leka I, Mbreti i Shqiptarėve, nė
minutėn qė hypi nė fronin e Mbretnisė Shqiptare dhe marr nė dorė pushtetet
mbretnore, betohem para Zotit Fuqimadh, pėr me rujt njėsinė kombtare,
indipendencėn shtetnore dhe tanėsinė tokėsore; gjithashtu kam me rujtun statutin
e kam me veprue pikėrisht mbas atij dhe si mbas ligjvet nė fuqi, tue pasun
parasysh gjithmonė tė mirėn e popullit. Perėndia mė ndihmoftė.
Pėr Mbretin Leka, kombi ishte njė dhe pa diferencime
krahinore, fetare, politike apo shoqėrore.
Nacionalizmi
ishte filozofia e tij dhe e konsideronte si antitezėn e internacionalizmit
komunist. Ēlirimi i atdheut ishte objektivi madhor, jo vetėm pėr ti kthyer
popullit shqiptar lirinė e mohuar nga diktatura, por edhe pėr tė ēliruar trojet
etnike tė pushtuara padrejtėsisht. Bashkimi i shqiptarėve ishte ideali i tij, qė
duhej tė realizohej nėn njė Shqipėri etnike, ku populli tė vendoste lirisht
formėn e regjimit nėpėrmjet njė referendumi.
Ndonėse nė moshė
tė re, 22-vjeēare, kur pranoi barrėn e fronit mbretėror, Mbreti Leka ishte i
rrethuar nga personalitete tė shquara, tė edukuara dhe me pėrvojė nė qeverisje,
nė administratė e protokoll, si dhe tė ushqyer me ndjenja patriotike.
Nė mesazhin e
parė qė Mbreti Leka i drejtoi popullit shqiptar mė 28.11.1961, ndėr tė tjera, ai
tha: « Nuk duhet tė dėshpėrohemi
Vendi ynė, shpejt ose vonė, do tė gjejė vendin
e pėrshtatshėm midis kombeve tė lira dhe demokratike ». Ai vazhdoi: « Sikundėr e
pata thanė dhe njėherė mė parė, kur fati mė ngarkoi kėtė mision tė randė dhe tė
shenjtė, tė cilit do ti kushtoj gjithė jetėn time dhe pėr pėrmbushjen e tė
cilit kam nevojė pėr ndihmėn tuaj besnike, pėrsėri po bėj njė thirrje tė nxehtė
ndėr ndjenjat e juaja tė atdhetarizmit dhe ju ftoj nė njė bashkėpunim vllazėror,
tue lanė mėnjanė ndryshimet ideologjike, sepse kjo rrugė ėshtė e vetmja pėr tė
mbrojt me sukses interesat dhe tė drejtat tona kombėtare ». Nė pėrfundim tė
mesazhit tė tij tė parė, ai konkludoi se: « Tue vepru nė kėtė mėnyrė, do tė keni
bindjen se do tė plotėsoni detyrėn patriotike dhe sigurisht, do tė rifitoni
kėshtu besimin e patundun pėr njė tė ardhme tė lumtun pėr atdheun tonė tė
dashtun ».
Gjatė gjithė
jetės sė tij, bashkimi i shqiptarėve dhe ēėshtja kombėtare ishin nė qendėr tė tė
gjitha pėrpjekjeve tė Mbretit Leka dhe nuk munguan asnjėherė thirrjet e tij ndaj
popullit shqiptar, nė kėtė drejtim.
Hapat e parė nė
krye tė detyrės sė tij, ai i bėri pėr tu njohur me emigracionin politik
shqiptar anembanė botės, duke patur nė tė njėjtėn kohė edhe pėrgjegjėsinė e
gjetjes sė njė vendi mik, ku do tė mund tė vendosej me familjen mbretėrore dhe
suitėn e tyre dhe qė do tu akordonte mbrojtjen diplomatike dhe njohjen e
pasaportave mbretėrore. Nė vitin 1962, Familja Mbretėrore u zhvendos nga Franca
nė Spanjė dhe nga ai vend, Mbreti Leka filloi kontaktet dhe turnetė nė botė.
Sigurisht baza e tij mbėshtetėse dhe kontigjenti i natyrshėm administrativ,
logjistik dhe ideologjik, ishin familjet besnike tė idealeve zogiste, qė
gjendeshin nė radhėt e Legalitetit, asokohe OKLL. Por, Mbreti Leka dėshironte qė
tė bashkoheshin shqiptarėt dhe synonte pėrtej pėrkatėsive politike dhe
ndasive krahinore, fetare apo shoqėrore.
Ēlirimi i tokave tė pushtuara ishte njė synim nė vetvete dhe pėr kėtė duhej
angazhimi i tė gjithėve.
Nė kongresin e
parė tė Lidhjes sė Prizrenit nė Mėrgim, qė u mbajt nė New York mė 26-27.11.1966,
Mbreti Leka i dėrgoi mė 25.11.1966 njė mesazh kėtij kongresi, ku u shpreh se:
Dėshirat tona vllaznohen me sakrificat e Lidhjes sė Prizrenit. Stop. Ju urojmė
sukses nė ndėrmarrjen e veprimtarisė suaj pėr tė mirėn e Kosovės dhe tė atdheut
shqiptar. Stop. Kemi besimin e patundun se kosovarėt nė mėrgim kanė me u diftue
tė denjė tė tparve tė tyne, qė sakrifikuan ēdo gjė pėr ēlirimin e Kosovės dhe
bashkimin e saj me Shqipninė. Stop..
Nė tė gjitha
udhėtimet nė komunitetet shqiptare nė mėrgim, qėllimi i tij fillestar ishte tė
intensifikonte takimet dhe bashkėrendimin e punėve me tė gjitha forcat aktive nė
mėrgim, qė synonin antikomunizmin dhe Shqipėrinė Etnike. Shprehja dhe dėshira e
bashkėpunimit me grupimet nacionaliste kuptohen sidomos nė shkėmbimin e
korrespondencave dhe mesazheve, si psh: Telegrami i urimit qė Sekretari i
Pėrgjithshėm i Lidhjes sė Prizrenit nė Mėrgim, z. Ukė Sadiku-Berisha i dėrgoi
Mbretit Leka me rastin e 28.11.1967, ku u shpreh se: Ky eveniment historik le
tė festohet nė tė ardhmen me njė Shqipni tė vėrtetė Etnike.
Vizita e parė e
Mbretit Leka nė SHBA dhe Kanada filloi mė 29.06.1968 dhe zgjati disa ditė. Aty
zhvilloi takime tė shumta me komunitetet shqiptare nė qytete tė ndryshme dhe me
personalitete tė administratės amerikane, siē ishte rasti i ish-ambasadorit
amerikan nė Tiranė, z. Hugh Grant. Nė njė intervistė dhėnė pėr gazetėn Augusta
Herald me atė rast, Mbreti Leka deklaroi: I konsideroj SHBA-tė si shpresa e
vetme pėr ēlirimin e vendit tim. Dhe kur gazetarja Sally Lofton e pyeti, nėse
ai shpreson akoma pėr tu kthyer nė vendlindje, Mbreti Leka iu pėrgjigj: Nuk
ėshtė njė ēėshtje shprese, por njė detyrė kundrejt shqiptarėve
derisa tė jemi
tė lirė. Mbreti Leka e kishte tė qartė nė mendjen e tij, qė pėrveēse detyrės
dhe pėrgjegjėsisė duhej tė ndodhte edhe njė ndėrhyrje ushtarake (op.cit.).
Shpeshherė
kundėrshtarėt e tij kanė pretenduar se Mbreti Leka dėshironte tė kthehej me ēdo
kusht nė fron. Por, siē e vėrtetoi e gjithė veprimtaria e tij nė mėrgim, ky
pretendim ishte veēse njė shpifje absurde.
Nė mesazhin e
drejtuar popullit shqiptar, me rastin e 58-vjetorit tė Pavarėsisė, mė
28.11.1970, Mbreti Leka u shpreh se: Interesat e nalta tė atdheut kėrkojnė
gjithmonė bashkim e vllaznim dhe se kjo gjė sot asht ma e nevojshme se kurrė.
Gjithashtu ai konfirmoi se: Tė kemi gjithmonė parasysh se njė ditė do tė
kthehemi nė atdhe dhe do tė mundemi tė shprehim lirisht vullnetin tonė, ku -unė
ma i pari do ti nėnshtrohem vullnetit tė popullit, sepse asht e vetmja rrugė
qė ēon drejt mbarėvajtjes dhe mirėqėnies sė pėrgjithshme si shtet.
Pasi u njoh me
organizatat dhe veprimtarėt shqiptarė nė mėrgim, Mbreti Leka materializoi apelet
e tij pėr bashkim, duke thirrur njė mbledhje tė pėrgjithshme nė Madrid, mė datėn
2-3.07.1972, qė u quajt Konferenca e Madridit. Nė kėtė mbledhje pėr herė tė parė
u ulėn sė bashku: Organizata Balli Kombėtar, Partia Agrare Balli Kombėtar,
Organizata Kombėtare Lėvizja e Legalitetit, Heroizma Shqiptare, Bashkimi
Shqiptar, Lidhja e Prizrenit dhe Komiteti Shqipėria e Lirė. Vėzhgues nė kėtė
mbledhje ishin Federata Panshqiptare Vatra dhe Blloku Kombėtar Indipendent.
Nė fjalėn hyrėse
dhe pasi u uroi mirėseardhjen pjesėmarrėsve, Mbreti Leka tha: Kushtet e
rrezikshme nė atdheun tonė na ēojnė nė pėrfundimin se, emigracioni shqiptar
duhet tė jetė i pregatitur tė plotėsojė siē duhet misionin e tij historik, nė
mbrojtje tė tė drejtave tona kombėtare dhe duhet tė bashkohet. Ai shtoi se:
Nevoja qė shqiptarėt nė mėrgim tė bashkohen ėshtė vėnė nė dukje shpeshherė edhe
nga kryetarėt e shteteve mike. Jo rastėsisht kryetarė tė Konferencės sė
Madridit u zgjodhėn unanimisht z. Xhaferr Deva, qė ishte njėkohėsisht edhe
kryetar i Lidhjes sė Prizrenit nė Mėrgim, dhe pėrfaqėsuesi i Mbretit Leka, z.
Atanas Gega. Nė pėrfundim tė punimeve tė kėsaj konference, partitė dhe grupet e
emigracionit shqiptar vendosėn ndėr tė tjera:
1.
Qė forcat
nacionaliste tė bashkohen, me qėllim qė tė sigurohet njė Shqipėri etnike dhe
pėrmbysja e regjimit komunist
si dhe pėr mbrojtjen e integritetit tė kombit nga
ēdo pretendim i jashtėm.
2.
Qė tė zhvillohen
veprimtari nė tė gjitha fushat.
3.
Qė tė krijohet
njė organizatė ekzekutive prej 9 anėtarėsh dhe njė organizatė kėshilluese, e
pėrbėrė prej anėtarė tė grupeve politike.
Mė 11.08.1972,
senatori Strom Thurmond nga Karolina e Jugut i kėrkoi kryetarit tė Senatit
Amerikan qė marrėveshja e dalė nga Konferenca e Madridit tė shkruhet nė Rekordet
(Records), organi zyrtar i Kongresit Amerikan. Nė fjalėn e tij nė Senat atė
ditė, Thurmond tha: Shqiptarėt nė mėrgim kanė rėnė dakord pėr herė tė parė qė
tė bashkėpunojnė pėr tia kthyer lirinė njė vendi, tė cilit i ėshtė mohuar prej
njė kohe tė gjatė.
Menjėherė pas
kėsaj konference, Mbreti Leka nisi njė turne tė ri nė vendet ku emigracioni
politik shqiptar ishte i pėrqendruar. Nė vitin 1973, ai vizitoi pėrsėri SHBA-tė,
ku zhvilloi takime tė rėndėsishme me Senatorė dhe Kongresmenė nė Washington.
Qėllimi i kėsaj vizite ishte i shumėfishtė: shprehja e miqėsisė dhe aleancės sė
popullit shqiptar me SHBA-tė; sensibilizimi i opinionit ndėrkombėtar pėr
gjendjen nė Shqipėrinė komuniste dhe trojet shqiptare tė robnueme; rikonfirmimi
i konceptit tė Shqipėrisė Etnike dhe bashkimi i emigracionit shqiptar.
Mė 30.07.1975
hapi punimet Konferenca e Helsinkit pėr Sigurinė dhe Bashkėpunimin nė Europė, qė
i pasoi mbledhjes sė Komitetit pėr Koordinim, qė u mbajt nė Gjermani pak muaj mė
parė. Nė kėtė mbledhje tė fundit i ishte kėrkuar Bashkimit Sovjetik njohja e
Status Quo-s pėr kufijtė e Europės dhe Konferenca e Helsinkit kishte pėr ta
miratuar atė vendim. Prandaj, Mbreti Leka i dėrgoi njė Memorandum Konferencės sė
Helsinkit, ku iu bėri me dije pėrfaqėsuesve tė shteteve pjesėmarrėse, se asnjė
vendim qė cėnon tė drejtat legjitime tė popullit shqiptar, si dhe integritetin
territorial tė Shqipėrisė Etnike, nuk do tė pranohet.
Ndėrkaq, Mbreti
Leka u martua mė 08.10.1975, me mbretėreshėn Suzanė. Nė dasėm morėn pjesė mbi
2.000 shqiptarė nga tė gjitha trojet etnike dhe nga Kalabria, pėrfaqėsues tė
klerit mysliman, ortodoks e katolik, si dhe njė pėrfaqėsues i kishės anglikane.
Edhe nė njė rast si ky, Mbreti Leka synoi qė tė bashkonte shqiptarėt dhe besimet
fetare.
Nė vitin 1975,
Mbreti Leka krijoi gjithashtu Ushtrinė Kombėtare pėr Ēlirimin e Shqipėrisė
Etnike, e cila ishte e pėrbėrė nga: Njė krah ushtarak, qė organizonte stėrvitjen
e vullnetarėve shqiptarė nė Spanjė dhe vende tė tjera, si dhe nga njė Kėshill
Ushtarak tė kryesuar nga vetė Mbreti. Krijimi i kėsaj Ushtrie i parapriu
thyerjes sė marėdhėnieve tė ngushta ndėrmjet Shqipėrisė komuniste dhe Kinės,
izolimit tė vendit por edhe ngjarjeve nė Kosovė dhe trojet e tjera nė
Jugosllavi. Motivi i krijimit tė Ushtrisė dhe Kėshillit Ushtarak ishte pėr tė
koordinuar, fuqizuar dhe drejtuar veprimtarinė kombėtare pėr ēlirimin e popullit
shqiptar, nėn njė Shqipėri Etnike.
Mėnjėherė pas
stėrvitjeve tė para tė Ushtarėve tė Mbretit, bėhet aksioni i pare, ku mė
24.12.1976, goditet me predhė ambasada e regjimit komunist tė Tiranės nė Francė,
nga grupi i ēetės Hamit Matjani. Ky aksion kishte pėr qėllim qė tė
ndėrgjegjėsonte opinionin publik ndėrkombėtar pėr gjendjen e mjerueshme tė
popullit shqiptar nėn diktaturėn komuniste dhe tė ringjallte shpresat e popullit
shqiptar pėr njė ndryshim tė regjimit.
Ndėrkohė,
Konferenca pėr Sigurinė dhe Bashkėpunimin nė Europė hapi punimet nė Beograd. Me
kėtė rast, Mbreti Leka u drejtoi pjesėmarrėsve njė Memorandum, mė 15.06.1977.
Aty, ai shprehet se: Ne konsiderojmė se Jugosllavia nuk ėshtė e denjė pėr tė
folė, dhe aq mė pak, pėr tė organizue Konferencėn e Sigurimit dhe Bashkėpunimit
nė Evropė. Duke vėnė nė dukje shkeljet e tė drejtave tė njeriut nga qeveria
jugosllave nė Kosovė dhe diktaturėn nė Shqipėri, Mbreti Leka u kėrkoi kryetarėve
tė shteteve pjesėmarrėse nė Konferencėn e Beogradit, qė tė marrin pėrgjegjėsitė
e tyre dhe tė dėnojnė publikisht veprimet e kėtyre dy qeverive. Ai konfirmoi nė
atė Memorandum se: Nuk mund tė ketė paqė, dorėshtrėngim dhe mirėkuptim nė
Ballkan, po nuk u njoft prej tė gjithėve integriteti territorial i Shqipnisė
Etnike, me Kosovė e Ēameri. Mbreti Leka konkludoi mė tej, se: Ēdo vendim
tjetėr qė mund tė merret nė Konferencėn e Beogradit ėshtė i kundėrt me
legjitimitetin shqiptar dhe do tė konsiderohet si i paqenė dhe i pavlefshėm.
Gjatė natės sė
24-25.08.1977 u dhunua varri i Mbretit Zog nė Paris, nga agjentė tė Sigurimit tė
shtetit komunist shqiptar, por nuk u arrit qė tė grabitet kufoma e Mbretit.
Mė 19.11.1977,
Kėshilli Ushtarak lėshoi njė komunikatė, me anėn e sė cilės njoftoi, se: Gjatė
natės sė 19.11.1977 u krye kėputja e lidhjes telefonike dhe telegrafike nė detin
Adriatik qė lidhte Shqipėrinė me Italinė, nga grupi i ēetės nėndetėse Mujo
Ulqinaku. Nė kėtė komunikatė u sqarua gjithashtu se: Ky aksion ėshtė bėrė pėr
tė tėrhequr vėmendjen e opinionit publik botėror mbi situatėn politike dhe
gjendjen e mjerueshme nė Shqipni. Nė realitet, ky aksion ishte njė pėrgatitje
pėr njė ndėrhyrje ushtarake nė Shqipėri.
Mė rastin e
100-vjetorit tė Lidhjes sė Prizrenit, Mbreti Leka lėshoi njė deklaratė, ku u
shpreh se: Vllaznit tonė kosovarė luftuen pėr liri dhe pėr bashkimin me nanėn
Shqipni, por u tradhėtuan mizorisht prej klikės sė Enver Hoxhės me shokė, qė ua
lidhėn duart vllaznive tė tyre dhe ua dorėzuan armiqve shekullorė pėr me i vra
pa mėshirė. Ai shtoi se: Gjendja ndėrkombėtare ėshtė e turbullt. Nė sektorin e
Ballkanit ndoshta shumė shpejt kanė me u vėrtetu ngjarje me rėndėsi, tė cilat
vetėkuptohet qė kanė me pasė pasoja edhe pėr atdheun tonė. Prandaj, si bijė tė
denjė tė Lidhjes sė Prizrenit duhet qė ti vejmė nė lėvizje tė gjitha fuqitė
tona pėr njė Shqipni tė lirė, etnike e demokratike.
Nė tė njėjtėn
kohė vazhduan kontaktet me grupet, partitė dhe organizatat politike
antikomuniste shqiptare nė botė dhe u kryen disa turne tė Mbretit Leka nė
Europė.
Nė njė intervistė
dhėnė gazetės franceze LEventail, mė 24.11.1978, Mbreti Leka ritheksoi se
detyra e tij ėshtė qė tė ēlirojė popullin shqiptar nga komunizmi, ta bashkojė
atė dhe se: Populli duhet tė vendosė me referendum, nėse dėshiron Mbretninė
Kushtetuese apo Republikėn. Nė atė intervistė, ai nuk jep hollėsira pėr vendet
ku stėrviten ushtarėt e ushtrisė sė tij, por pohon se ka lidhje tė mira me
SHBA-nė dhe botėn arabe. Deklaroi gjithashtu, se: Vetėm Jugosllavia do tė luajė
njė rol tė rėndėsishėm pėr ne, pas vdekjes sė Titos.
Pėrgatitjet
ushtarake pėr njė ndėrhyrje nė tokat shqiptare u bėnė ēdo ditė e mė tė prekshme.
Spanja, qė ishte njė vend kandidat pėr anėtarėsim nė Komunitetin Europian (BE e
sotme) i kėrkoi Mbretit tė largohet nga tokat e saj. Ndaj, nė fillim tė vitit
1979 Mbreti, Familja Mbretėrore dhe njė togė ushtarėsh, u larguan nė drejtim tė
Gabonit, Rodezisė (Zimbavesė sė sotme) dhe mė vonė, pėr nė Afrikė tė Jugut.
Po atė vit,
Mbreti u ftua pėr njė vizitė nė SHBA, ku takoi zyrtarė tė lartė dhe konfirmoi
mbėshtetje pėr ushtrinė dhe veprimtaritė e tij.
Pas vdekjes sė
Titos, nė maj tė vitit 1980, Mbreti Leka i drejtoi njė Memorandum Shtėpisė sė
Bardhė, Kongresit dhe Senatit amerikan, ku shprehu rreziqet e Bashkimit Sovjetik
nė Evropėn Juglindore dhe nevojėn pėr ndihmėn amerikane nė tre drejtime
strategjike:
Nė qershor tė vitit 1980, Presidenti Sadat e ftoi
Mbretin Leka pėr tu vendosur nė Egjipt, ku mund tė vazhdonte mė lehtė
aktivitetet politike dhe ushtarake pėr lirinė dhe bashkimin e shqiptarėve. Me
kėtė rast, ambasada e shtetit komunist shqiptar nė Kairo protestoi tek
autoritetet e vendit, duke e cilėsuar kėtė vendim tė Sadatit si njė akt
jo-miqėsor ndaj Shqipėrisė. Ndėrkohė qė po bėnin pėrgatitjet pėr njė zhvendosje
pėr nė Egjit, Presidenti Sadat ndėrroi jetė nė njė atentat. Kėshtu qė dėshtoi
afrimi i Mbretit Leka dhe i ushtrisė sė tij nga brigjet e detit Mesdhe.
Nė mesazhin drejtuar popullit me rastin e 28.11.1980
dhe pasi bėri njė ekspoze tė rreziqeve qė po i kanoseshin atdheut dhe popullit
shqiptar, Mbreti Leka bėri edhe njė herė njė apel pėr bashkimin e tė gjithė
shqiptarėve, ku u shpreh se: Koha na tregon se
duhet me i rrėmbye armėt pėr
mbrojtjen e Shqipnisė Etnike prej armiqve
dhe pėr zhdukjen e komunizmit barbar
nga trevat tona.
Nga data 16.02.1981 deri mė 17.04.1981, Mbreti Leka
qėndroi nė SHBA ku zhvilloi takime tė rėndėsishme me Senatorė, Kongresmenė dhe
nė Shtėpinė e Bardhė. Gjatė kėsaj vizite, ai u ftua edhe nė Seminarin e 12-tė tė
veteranėve tė Luftės Amerikane nė Capitol Hill, ku bėri njė ekspoze tė gjendjes
nė Shqipėri, nė trojet shqiptare tė robėruara, si dhe tė rreziqeve qė e
kėrcėnonin Evropėn prej shtrirjeve tė Bashkimit Sovjetik drejt Adriatikut
nėpėrmjet Jugosllavisė, ēka do tė rrezikonte gjendjen e popullit shqiptar.
Mbreti Leka shpjegoi gjithashtu se Ushtria Kombėtare pėr Ēlirimin e Shqipnisė
Etnike ka pėr qėllim ēlirimin e popullit shqiptar nga komunizmi dhe bashkimin
kombėtar. Nė fund tė fjalės sė tij, Senatori Hamilton Fish, ish-kryetar i
Dhomės pėr Punėt e Jashtme nė Senatin Amerikan dhe themelues i Legjionit
Amerikan, i drejtoi njė thirrje administratės amerikane, ku deklaroi qė SHBA
duhej tė ndihmojė miqtė e Amerikės me armė, financa dhe ēdo gjė tjetėr. Kėshtu
qė kėta popuj tė etur pėr liri e demokraci tė ēlirojnė vendet e tyre, pasi po tė
rrimė me duar kryq, diktatura subversioniste dhe agressive do tė shtrihet nė
mbarė botėn.
Ndėrkohė, situata po pėrkeqsohej nė Kosovė me
reprezaljet e qeverisė jugosllave ndaj kryengritjeve studentore dhe popullore.
Mė 9.08.1981, Mbreti Leka i drejtoi njė letėr
Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė Kombeve tė Bashkuara, z. Kurt Waldheim. Letėr, e
cila u shndėrrua nė peticion, nė emėr tė popullit shqiptar tė Kosovės dhe ku
Mbreti:
1.
U bėn apel anėtarėve tė OKB-sė qė tė dėnojnė genocidin e ushtruar nga qeveria
jugosllave mbi popullin shqiptar.
2.
I bėn apel qeverisė jugosllave qė tė ndėrprese dhunėn ndaj shqiptarėve dhe tu
njohe tė drejtėn e vetėvendosjes.
3.
I bėn po ashtu apel pėrfaqėsuesit tė shtetit shqiptar nė OKB, vllazėnve tė
gjakut (siē e thekson nė letėr), qė pavarėsisht dallimeve ideologjike, tė
dėnojnė agresionin e qeverisė jugosllave nė Kosovė.
Mė 26 mars 1982, lindi princi trashėgimtar Leka dhe
deri atėherė, Mbreti u kishte shpėtuar disa atentateve.
Mė 30.08.1982, Mbreti Leka i nisi njė letėr Kryetarit
tė Shtetit Turk, Gjeneralit Kenan Evren qė ishte duke u nisur pėr njė udhėtim nė
Jugosllavi dhe kėrkoi ndihmėn e tij nė favor tė shqiptarėve tė Kosovės si dhe
tė ndėrhyjė pėr lirimin e mijėrave tė burgosurve shqiptarė.
Nė atė letėr, Mbreti shton se: shpreh bindjen se shteti turk mund tė
luajė njė rol tė rėndėsishėm nė rivendosjen e paqes nė Kosovė.
Nė mesazhin drejtuar popullit shqiptar me rastin e
28.11.1982, ndėr tė tjera, Mbreti Leka tha: Gjendja ndėrkombėtare ėshtė shumė
kritike, sidomos nė sektorin Ballkanik, tė prijmė me revoltėn patriotike
kosovare pėr tė drejtat legjitime shqiptare nė trojet tona stėrgjyshore, si dhe
me ngjarjet serioze brenda kufijve politikė tė vendit tonė sot, lėnė me kuptu se
sė shpejti kanė me u vėrtetu ndryshime gjeo-strategjike, tė cilat vetkuptohet se
kanė me pasė pasoja jetike pėr kombin tonė dhe Shqipninė Etnike.
Dhe shtoi: Prandaj, sot mė tepėr se kurrė, ju bėj njė thirrje tė nxehtė
ndjenjave tuaja tatdhetarizmit dhe ju ftoj: Bashkohuni bashkohuni
nacionalista shqiptarė brenda dhe jashtė atdheut. Se atdheu ėshtė nė rrezik, e
gjaku qė u derdh dhe po derdhet nė Kosovėn shqiptare, si dhe vuajtjet e mjerimi
i popullit shqiptar brenda kufijve etnikė, presin ndihmėn tuaj tė bashkueme. Se
vetėm tė bashkuem mundemi me realizue sigurimin e njė Shqipnije tė lirė, Etnike
dhe demokratike, dhe me i rikthye popullit shqiptar lirinė e lumturinė e
meritueme.
Apelet e vazhdueshme tė Mbretit Leka kishin provokuar,
qė nė vitin 1979, krijimin e Kėshillave tė Nacionalistėve Shqiptarė nė shumė
vende tė botės, ku jetonin emigrantėt politikė shqiptarė. Kėto kėshilla
organizuan qė nė vitin 1981 demostratat e para nė mbėshtetje tė kėrkesave
legjitime tė popullit shqiptar tė Kosovės, si nė Bruksel, Bon, Paris, Londėr,
New York, Washington, Chicago, Toronto, Sidney, etj
Ndėrkohė qė Mbreti Leka bėnte apel dhe u pėrpiqte pėr
bashkimin e shqiptarėve, angazhimin e tyre pėr ēėshtjen kombėtare, mbrojtjen e
integritetit tė Shqipėrisė Etnike, etj, diktatori komunist Enver Hoxha nė
fjalimin e tij tė mbajtur nė Tiranė, mė 10.11.1982, para zgjedhjes sė
legjislaturės tė 10-tė tė tė ashtuquajturės Asamble Popullore tė RPSSH,
deklaroi: Leka Zogu, njė bandit, trafikant armėsh, droge dhe femrash, tė cilit,
pėr ēudi, njė shtet mik i yni i jep strehė dhe e lejon qė tė jape intervista
shtypit dhe tė thėrrasė pėr ndryshimin e pushtetit popullor nė Shqipėri.
Por Mbreti Leka e kishte siguruar mbėshtetjen e
aleatėve tė natyrshėm tė popullit shqiptar, SHBA.
Mė 15.12.1982, Senatori Jesse Helms, mbajti njė fjalim
nė Kongresin amerikan, ku theksoi se: Lajmet e kohėve tė fundit bėjnė tė ditur
se udhėheqėsi i ri sovjetik, Juri Andropov, po pėrpiqet ti japė fund pėrēarjes
22-vjeēare midis Bashkimit Sovjetik dhe Shqipėrisė. Ai theksoi se: Kombi
shqiptar ėndėrron pėr liri dhe pavarėsi kombėtare. Ėshtė nė interesin strategjik
tė Amerikės pėr tė parandaluar ripushtimin e Shqipėrisė nga sovjetikėt dhe ėshtė
detyra jonė morale pėr ti ndihmuar popullit shqiptar, qė ta ēlirojė vendin e
tij njėherė e pėrgjithmonė nga komunizmi.
Ai shtoi se :
Rezistenca nacionaliste shqiptare, si brenda vendit ashtu edhe jashtė, kurrė
nuk hoqi dorė nga lufta pėr liri.
Tė mbledhur rreth Mbretit tė tyre nė mėrgim, NMT Leka I, Mbretit tė
Shqiptarėve, u bashkuan si kurrė ndonjėherė mė parė nė vendosmėrinė e tyre pėr
ti dhėnė fund shtypjes komuniste nė vendin e tyre tė lashtė. Duke besuar nė
Zotin, nė kombin e tyre dhe nė Mbretin e tyre, shqiptarėt e dinė se pėrsėri mund
tė jenė njė komb i lirė. Ky fjalim u shkruajt zyrtarisht nė Records (fletorja
zyrtare) e Kongresit Amerikan.
Po ashtu, mė 7.06.1983, pėrsėri Senatori Jesse Helms,
me rastin e njė vizite tė Mbretit Leka nė Washington, mbajti njė fjalim tė gjatė
para Kongresit Amerikan, nėn titullin: Ballkani sot: Jugosllavia dhe
perspektivat pėr ēlirimin e Kombit Shqiptar. Nė atė raport paraqitej rreziku i
destabilizimit tė Ballkanit nga Bashkimi Sovjetik qė synonte tė dilte nė Ujrat e
Ngrohta (Adriatik). Aty deklarohej publikisht se Bashkimi Sovjetik po
destabilizon nė mėnyrė aktive Federatėn Jugosllave, duke pėrdorur ndjenjat
kombėtare, shpeshherė pa dijeninė e grupeve etnike nė fjalė. Ai shtoi se: Nė
rastin e Kosovės, pėr shembull, sovjetikėt formuan njė organizatė tė quajtur
Fronti i Kuq, e cila financohet nga Moska dhe frymėzohet nga Tirana
. Sipas
senatorit Helms, Fronti i Kuq ėshtė me orientim marksist-leninist, por
manipulon ndjenjat anti-serbe qė janė aq shumė tė pėrhapura ndėr shqiptarėt, qė
jetojnė nė rajonin e Kosovės dhe nė vendet e tjera. Fronti i Kuq vepron nė
komunitetet shqiptare nė Belgjikė, Gjermani Perėndimore, Zvicėr, Turqi, SHBA,
Kanada dhe Australi, disa herė nėn emra tė ndryshėm. Duke analizuar gjendjen nė
Kosovė, senatori Helms vazhdoi fjalimin e tij para Kongresit Amerikan: Nė
fillim tė viteve 70, kur Kėshilli Ushtarak pėr Ēlirimin e Shqipėrisė Etnike
Lėvizja ēlirimtare nė Shqipėri, qė
pėrfaqėsohet nga NMT Leka I, Mbreti i Shqiptarėve filloi tė krijojė njė rreth
informativ nė zonat shqiptare nė Jugosllavi (pėrkatėsisht nė Kovosė) si njė urė
pėr tė penetruar nė Shqipėrinė politike, dmth nė Shqipėrinė me kufijtė e
sotshėm, dy faktorė dolėn nė shesh: Faktori i parė ishte rritja e valės sė
nacionalizmit brenda komuniteteve shqiptare nė Jugosllavi. Dhe sė dyti, ishte
fakti qė paralelisht me Kėshillin Ushtarak pėr Ēlirimin e Shqipėrisė Etnike, po
formohej njė organizatė nga Bashkimi Sovjetik. Qė tė dyja kėto organizata
pėrbėhen nga vullnetarė, ndjenjat e tė cilėve pėr nacionalizmin shqiptar kanė
arritur deri nė atė pike, saqė janė gati tė ndėrmarrin rreziqe jashtėzakonisht
tė mėdha pėr ribashkimin e Kosovės me atdheun e tyre. Veprimtaria e Kėshillit
Ushtarak i dha rast popullit tė Kosovės qė tė shprehė ndjenjat e veta
nacionaliste, me anė tė njė veprimtarie ndėrtuese duke luftuar regjimin e
tanishėm tė Tiranės. Ata ishin plotėsisht tė vetėdijshėm se duke ēliruar
Shqipėrinė, mundėsitė pėr ribashkim me atdheun do tė shtoheshin nė mėnyrė tė
dukshme dhe ribashkimi do tė arrihej. Vetėm pak kohė para vdekjes sė Marshallit
Tito, organizatat e influencuara dhe tė kontrolluara nga Bashkimi Sovjetik nė
Kosovė, filluan veprimtaritė e tyre militante
Njėkohėsisht, disa anėtarė tė
qeverisė sė Tiranės kishin filluar tė politizonin klasėn intelektuale tė
shqiptarėve tė Kosovės. Ideologjia e tyre ishte e ngjashme me atė tė Tiranės dhe
ofronin njė zgjidhje marksiste-leniniste, me ribashkimin kombėtar si kurth. Mė
poshtė nė raport, Senatori Helms vazhdoi duke pėrshkruar situatėn nė Kosovė,
vrasjet e burgosjet, si dhe gjendjen nė Shqipėri. Ai deklaroi se: Nėse nuk
merren masat e nevojshme, ose me ndėrhyrje nga ana e fuqive perėndimore ose
duke inkurajuar lėvizjet nacionaliste antikomuniste brenda vendeve tė ndryshme,
e gjithė kjo zonė do tė kontrollohet dhe dominohet nga Bashkimi Sovjetik brenda
njė kohe tė shkurtėr, thuajse 2 vjet. Nė pėrfundim tė raportit tė tij para
Kongresit, Senatori Helms tha: Zoti Kryetar, nė vend qė tė lejojmė qė rajoni i
Ballkanit tė eksplodojė si shkak i manipulimeve sovjetike, do tė ishte mė e
kėshillueshme qė Perėndimi tė pėrpiqet pėr njė evolucion tė natyrshėm tė asaj
zone. Njė evolucion i tillė duhet tė bazohet nė parime tė drejta qė do tė
garantojnė integritetin dhe sovranitetin e kombeve tė ndryshėm brenda kufijve
natyrorė etnografikė tė tyre. Njė shembull i njė evolucioni tė tillė do tė
garantojė qė shqiptarėt e Kosovės tė ribashkohen me atdheun e tyre, Shqipėrinė.
Por, njė gjė e tillė mund tė bėhet vetėm me njė Shqipėri jokomuniste dhe
properėndimore.
Ky ishte njė fjalim profetik i mikut tė ngushtė tė
Mbretit Leka, pas lobimit qė Mbreti kishte bėrė vite me radhė nė Shtėpinė e
Bardhė, nė Kongres, nė Senat, CIA, NSA, etj, por edhe nė bazė tė veprimtarisė sė
tij duke u bėrė apel shqiptarėve pėr bashkim dhe pėrpjekje kundėr ideologjisė
sllavo-komuniste.
Nė tė njėjtėn kohė, grupet e ndryshme
marksiste-leniniste nėn ndikimin e Bashkimit Sovjetik dhe Shqipėrisė komuniste
intesifikuan pėrpjekjet e tyre duke krijuar lėvizje tė ndryshme siē ishte
Lėvizja pėr Republikėn Socialiste Shqiptare nė Jugosllavi dhe duke aktivizuar
rrjetet propagandistike me organe tė shtypit, ku shpesh herė denigronin dhe
akuzonin nė mėnyrė tė tėrthortė, Mbretin Leka dhe nacionalistėt antikomunistė,
me tė njėjtat akuza banale qė pėrdorte Tirana Zyrtare kundėr tyre.
Ndėrkaq, Radio Tirana raportonte lidhur me ngjarjet e
Kosovės: Shqipėria Socialiste nuk ka bėrė as ndėrhyrjen mė tė vogėl nė Kosovė
dhe as ndonjė protest zyrtare. Radio Tirana sqaronte se: Vetėm Zėri i
Popullit botoi njė artikull, ku shprehu mendimin e tij si media, siē bėri edhe
i gjithė shtypi botėror pėr ngjarjet nė Kosovė. Qė kur botuam artikullin tonė tė
8 Prillit dhe deri tani, ne e kemi ruajtur gjakftohėsinė.
Nė fillim tė vitit 1984, nė Miami, Mbreti Leka
nėnshkroi njė marrėveshje tė rėndėsishme (me 5 pika) me Gjeneral Vladimir Secen,
Kryetar i Legjionit Ndėrkombėtar Antikomunist dhe lider i Kroatėve tė Mėrguar nė
SHBA, Dr. Silvaio Arguello, ish-zėvendės Kryetar i Shtetit tė Nikaraguas, z.
Ernesto De La Fe, Sekretar i Pėrgjithshėm i organizatės Primera Continental de
la Demokracia Kombatente dhe me disa organizata luftarake antikomuniste, ku
bashkė me Ushtrinė Kombėtare pėr Ēlirimin e Shqipėrisė Etnike, vendosėn tė
bashkėrendojnė forcat e tyre politike dhe ushtarake kundėr armikut tė pėrbashkėt
komunizmit ndėrkombėtar, si dhe tė krijojnė njė front tė pėrbashkėt politik
dhe ushtarak.
Me 18.01.1984, Mbreti Leka i dėrgoi njė teleks
Konferences Islamike qė ishte mbledhur nė Rabat (Marok) dhe ku u kėrkoi shteteve
anėtare tė kėsaj konference tė bėjnė presion ndaj qeverisė sė Tiranės pėr hapjen
e vendeve tė besimit dhe lejimin e feve.
Po atė vit, mė 31.10.1984 Mbreti Leka dhe mbretėresha
Suzanė udhėtuan nė Paraguaj me ftesė tė presidentit tė republikės, gjeneral
Alfredo Stroesner. Aty, pėrveē bisedave zyrtare pėr interesat e lirisė dhe
demokracisė sė Shqipėrisė Etnike, Mbreti Leka zhvilloi audienca edhe me tė
gjithė trupin diplomatik tė akredituar nė Paraguaj dhe takime intensive me
Ministrin e Mbrojtjes, Ministrin e Jashtėm, Ministrin e Drejtėsisė, Ministrin e
Industrisė dhe Tregtisė, me Komandantin e Pėrgjithshėm tė Forcave Ajrore dhe me
komandantėt e tė gjithave regjimenteve tė ushtrisė.
Nė dhjetor 1984 ishte paralajmėruar takimi i Sekretarit
tė Shtetit Amerikan, z. Georges Schultz me homologun e tij sovjetik, z. Gromiko.
Me kėtė rast, Mbreti Leka i dėrgoi njė teleks z. Schultz, ku i kėrkoi atij qė tė
ketė parasysh gjatė takimit me z. Gromiko disa pika qė prekin interesat
kombėtare shqiptare dhe veēanėrisht se:
Me rastin e vdekjes sė diktatorit Enver Hoxha, Oborri Mbretnor lėshoi njė
deklaratė pėr shtyp, mė 12.04.1985, ku paralajmėroi se njė periudhė
destabiliteti do tė fillojė nė vendin tonė dhe se egziston rreziku i njė
ekspansionin sovjetik nė Ballkan. Prandaj, Mbreti lėshoi njė thirrje pėr tė
gjithė nacionalistėt shqiptarė brenda dhe jashtė kufijve qė tė bashkohen sot ma
tepėr se kurdoherė pėr mbrojtjen e integritetit tonė kombėtar dhe pėr tė
ndihmuar krijimin e njė kombi tė lirė dhe demokratik, brenda kufijve tonė
etnikė.
Ndėrkaq, mė 27.09.1986, nė New York u firmos
marrėveshja multilaterale e Komunitetit tė Evropės Qendrore, ndėrmjet Mbretit
Leka pėr Shqipėrinė Etnike dhe pėrfaqėsuesve nė botėn e lirė tė vendeve tė
robėruara nga diktatura komuniste, siē ishin: Mbretėria Bullgare, Mbretėria
Rumune, Shteti Kroat, Republika Ēekosllovake, Republika e Polonisė dhe Republika
e Estonisė. Nė kėtė marrėveshje u afirmua ndėr tė tjera koncepti i Shqipėrisė
Etnike, i bashkimit kombėtar dhe i pėrpjekjeve pėr demokraci, liri dhe
vetėvendosje pėr popujt e pėrfaqėsuar nė kėtė marrėveshje. Kėshilli pėr Evropėn
Qendrore i kėsaj organizate ishte i pėrbėrė nga firmėtarėt e marrėveshjes dhe
kishte pėr anėtarė nderi LTI Dr. Otto von Habsburg, Deputet nė Parlamentin
Evropian, Senatorin amerikan Jesse Helms, Ambasadorin amerikan David
Funderburch, etj.
Mbėshtetja politike perėndimore pėr kauzėn shqiptare
dhe pėr pėrpjekjet e kombit tonė tė pėrfaqėsuar nga Mbreti Leka, ishte e qartė.
Ky Kėshill zhvilloi njė aktivitet tė ngjeshur
diplomatik, sidomos lidhur me ēėshtjen e Kosovės, siē ishte:
Duke marrė parasysh ndryshimet e pakthyeshme nė tė
gjithė Evropėn, sidomos nė kampin e Lindjes, ky Kėshill i drejtoi mė 12.04.1989
njė letėr personale Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė Parlamentit Evropian,
Asistentit tė Posaēėm tė Presidentit Amerikan dhe Vatikanit, ku protestoi kundėr
dhunės sė ushtruar nga serbėt ndaj shqiptarėve nė Kosovė dhe vise tė tjera dhe
ku kjo situatė krahasohet me njė genocid.
Po tė njėjtėn ditė, ky Kėshill iu drejtoi njė
Memorandum tė gjithave vendeve anėtare tė OKB-sė, ku u shprehėn tė njėjtat
shqetėsime.
Mė 01.11.1988, Mbreti Leka u drejtoi njė letėr tė
veēantė dhe personale tė gjithė delegatėve dhe vėzhguesve tė Asamblesė sė
Pėrgjithshme tė OKB-ė, ku u kėrkoi ndėrhyrje urgjente nė Kosovė, sepse fati i
kombit shqiptar ishte nė rrezik. Kėtė letėr Mbreti Leka e shoqėroi me njė
Memorandum, ku u vunė nė dukje qėllimet ekspansioniste tė Serbisė, nevoja pėr
vetėvendosje tė shqiptarėve tė Jugosllavisė dhe synimi pėr bashkimin nėn njė
Shqipėri Etnike. Bashkangjitur me kėtė letėr dhe Memorandum ishte edhe njė hartė
e Jugosllavisė dhe njė mesazh i pėrbashkėt i Presidentit tė Shtetit Kroat tė
Lirė, Gjeneral Vladimir Secen dhe Mbretit Leka, drejtuar popujve kroatė dhe
shqiptarė, ku angazhohen: tė kombinojnė pėrpjekjet e tyre pėr ēlirimin,
pavarėsinė dhe lirinė e Shqipėrisė Etnike dhe tė Kroacisė, si ēėshtje tė
interesit vital tė ndėrsjelltė.
Gjatė tė njėjtės periudhė, Mbreti Leka ishte
bashkėthemelues dhe anėtar i Konferencės Ndėrkombėtare tė Rezistencave nė Vendet
e Pushtuara (CIRPO). Edhe kjo organizatė me qendėr nė Francė ishte mjaft aktive
nė pėrpjekjet pėr ēlirimin e vendeve tė Evropės Lindore nga komunizmi dhe nė
lobing nė favor tė lirisė dhe demokracisė, nė veēanti pėrsa u pėrket
shqiptarėve, pasi pėrpjekjet shkonin drejt njohjes sė bashkimit tonė kombėtar nė
njė Shqipėri Etnike, tė lirė dhe demokratike.
Mė 06.03.1989, pėr hir tė interesave madhore tė
popullit dhe kombit shqiptar, Mbreti Leka i dėrgoi njė telegram sekret z. Ramiz
Alia, ku shprehet se pėrkeqėsimi i situatės nė Kosovė rrjedh nga ambiciet
ekspansioniste serbe. Mbreti Leka i tha Ramiz Alisė, se nėse nuk ndėrmerren
aksione nga tė gjitha palėt pėr tė mbėshtetur kėrkesat legjitime dhe pėr tė
gjetur njė zgjidhje -qė nė rastin e shqiptarėve ėshtė bashkimi nėn njė qeveri tė
lirė dhe demokratike qė do tė pėrfaqėsonte aspiratat e vėrteta tė kombit-
situata nė Ballkan dhe veēanėrisht nė shtetin artificial jogusllav, do tė
destabilizohej krejtėsisht, duke shkaktuar luftra civile dhe derdhje gjaku tė
panevojshėm, qė do tė rezultojė nė ndėrhyrje tė huaja tė padėshirueshme.
Natyrisht, kjo letėr ngeli pa pėrgjigje.
Mė 05.04.1989 u organizua nė Bruksel njė ceremoni e
madhe pėr kremtimin e 50-vjetorit tė ditėlindjes sė Mbretit Leka, ku vetė ai
ndodhej nė Paris dhe do tė merrte pjesė nė festimet. Por, mėngjesin e asaj dite,
ambasada belge nė Paris njoftoi Mbretin se do ti lejohej hyrja nė territorin
belg atė mbrėmje, me kusht qė ai tė mos shprehej pėr situatėn nė Kosovė.
Natyrisht Mbreti refuzoi kėtė propozim dhe qėndroi nė Paris.
Nė pėrgjigje tė ankesės drejtuar qeverisė belge, mė
06.04.1989 nga komuniteti shqiptar i Belgjikės, ministri i Punėve tė Jashtme tė
Belgjikės, z. Leo Tindemans, shkruajti nė letrėn e tij se qėndrimet dhe
deklaratat qė Mbreti Leka pritej qė tė bėnte nga Brukseli nė drejtim tė
Jugosllavisė do tė kishin krijuar dyshime pėr paanshmėrinė e Belgjikės, pėrsa u
pėrket rivaliteteve kombėtare nė Ballkan.
Mė 01.05.1989, nga Londra, Mbreti Leka njoftoi nė
mėnyrė sekrete se atė ditė kishte patur takime tė nivelit tė lartė me
pėrfaqėsuesit e disa vendeve tė BE-sė (CEE) dhe tė botės islame dhe se kishte
marrė garancitė se do tė bėheshin presione qeverisė jugosllave pėr shkeljet e tė
drejtave tė njeriut nė Kosovė dhe viset e tjera etnike shqiptare. Po atė ditė,
qeveritė britanike, turke dhe saudite, u shprehėn protestat e tyre tė fuqishme
ambasadorėve tė Jugosllavisė nė vendet e tyre respektive.
Me anė tė njė telegrami tė datės 23.07.1989, Mbreti
Leka protestoi pranė sekretarit tė pėrgjithshėm tė OKB-sė, z Perez de Cuellar,
kundėr manifestimit tė Millosheviēit me 1 milion serbė nė Kosovė dhe i drejtoi
njėkohėsisht njė telegram Presidentit tė Jugosllavisė, Janez Drnovsek, ku e
paralajmėroi se: Pėrderisa shqiptarėt qė jetojnė nė trojet etnike shqiptare nė
Jugosllavi tė mos gėzojnė lirinė, vetė Jugosllavia do tė vuajė pasoja tė rėnda.
Nė mesazhin e tij pėr 28.11.1989, Mbreti Leka i bėri
thirrje popullit shqiptar qė tė ngrihet kundėr regjimit tiranik dhe ateist, i
cili pėr njė kohė kaq tė gjatė ka keqsundu atdheun tonė tė dashtun.
Ai shtoi: Besoni nė Perėndi dhe nė njėri-tjetrin dhe mos i lejoni ideologjitė
apo interesat e huaja qė tė pengojnė pėrpjekjet tuaja. Nė kėtė mesazh,
ai u angazhua sėrish pėr njė referendum, ku populli tė zgjedhė lirisht formėn e
qeverisė qė mė sė miri i pėrshtatet aspiratave tė tij.
Duke marrė parasysh zhvillimet politike nė dhjetor
1989, Mbreti Leka i drejtoi njė apel popullit shqiptar pėr tu bashkuar dhe pėr
ta rrėzuar regjimin ilegjitim komunist.
Mbreti Leka ishte gjithashtu i pari qė pėrgėzoi z.
Milan Kucan pėr rezistencėn sllovene kundėr ekspansionit serb dhe pėr
mbėshtetjen qė populli slloven po u jepte kėrkesave legjitime tė popullit
shqiptar nė trojet etnike.
Mė 02.02.1990, gjithashtu Mbreti Leka falenderoi dhe
nxiti popujt miq sllovenė, kroatė dhe boshnjakė pėr solidaritetin e tyre, nė
drejtim tė kėrkesave legjitime tė shqiptarėve pėr liri nė trojet etnike nė
Jugosllavinė artificiale.
Gjatė njė vizite zyrtare tė Mbretit Leka nė SHBA, nė
mars-prill 1990, ēuditėrisht njė projekt-rezolutė e paraqitur nė Kongresin
Amerikan nga Civil League, e kryesuar nga Josef DioGuardi, shėnonte: SHBA-tė
vazhdojnė tė mbėshtesin pavarėsinė, unitetin dhe integritetin territorial tė
Jugosllavisė. Falė lobingut tė Mbretit Leka dhe ndėrhyjes sė vet energjike, kjo
rezolutė gjoja pėr Kosovėn, nuk u miratua nga Senati dhe Kongresi Amerikan.
Zhvillimet e viteve 90, si nė Shqipėri po ashtu edhe
nė Kosovė e vendet e tjera etnike shqiptare, e shtynė Mbretin Leka tė
intensifikojė pėrpjekjet pėr lobing, udhėtimet, protestat e deklaratat, duke
bėrė gjithnjė thirrje nė mbrojtje tė interesave kombėtare tė popullit shqiptar
dhe pėr bashkimin e shqiptarėve nėn njė Shipėri Etnike.
Mė 04.07.1990, Mbreti lėshoi njė komunikatė pėr shtyp,
ku rikujtoi se shqiptarėt, jo vetėm nė Kosovė, por edhe nė trojet etnike
shqiptare nė Mal tė Zi e Maqedoni, po vuajnė dhunėn e egėr nga hegjemonia serbe
dhe ku u bėri thirrje fuqive tė interesuara tė mos pengojnė pėrpjekjet legjitime
tė shqiptarėve pėr bashkim, liri dhe demokraci.
Po mė 04.07.1990, me rastin e eksodit tė popullit
shqiptar nė ambasadat e huaja nė Tiranė, Mbreti Leka i dėrgoi njė letėr
Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė Kombeve tė Bashkuara, ku protestoi kundėr Kinės,
Kubės dhe Bullgarisė, qė shkelėn konventat e azilit duke ua rikthyer refugjatėt
autoriteteve shqiptare.
Mė 06.07.1990, Mbreti Leka i drejtoi njė thirrje
popullit shqiptar, brenda dhe jashtė kufijve etnikė, qė tė veprojnė si njė trup.
Qė edhe njė herė populli shqiptar tė rifitojė lirinė e vėrtetė dhe tė mund tė
jetojė Zot e kryenaltė nė trojet e veta stėrgjyshore.
Me 02.02.1991, nė prag tė zgjedhjeve tė 31.03.1991 nė
Shqipėri, Mbreti Leka u bėri thirrje ndjenjave tė atdhetarizmit dhe ftoi:
Bashkohuni nacionalistė shqiptarė brenda dhe jashtė kufijve etnikė tatdheut
tonė, pėr me pėrmbys dhe flakė jashtė trojeve iliro-dardane regjimin
antishqiptar sllavo-komunist, gjė qė do tė na mundėsojė realizimin e aspiratave
tona tė shenjta kombėtare, pėr njė Shqipni tė lirė, Etnike dhe demokratike pėr
tė gjithė shqiptarėt, me jetu tė lirė, krenarė dhe Zot nė trojet tona
stėrgjyshore.
Mė 14.08.1991, Mbreti Leka i dėrgoi njė telegram
presidentit tė Italisė, z. Francesco Cossiga, ku denoncoi marrėveshjen e
nėnshkruar me qeverinė shqiptare, qė lejon forcat detare italiane nė ujėrat
shqiptare dhe i kėrkoi atij qė tė mos zbatohet kjo marrėveshje.
Mė 29.08.1991, Mbreti Leka i dėrgoi njė telegram
presidentit tė Francės, z. Franēois Mitterand, ku i kėrkoi qė gjatė takimit tė
tij tė parashikuar pėr ditėt nė vijim me Millosheviēin, tė ngrihet ēėshtja e
Kosovės dhe respekti i tė drejtave legjitime tė shqiptarėve.
Mesazhi i Mbretit drejtuar popullit shqiptar me rastin
e 28.11.1991 kishte nė thelb shpresėn, nevojėn pėr qėndresė; lirinė dhe
demokracinė, dhe ēėshtjen e trojeve etnike shqiptare nėn Jugosllavinė
artificiale.
Mė 29.04.1992, Mbreti Leka i dėrgoi njė telegram
Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė OKB-sė, z. Butros Butros Galli, ku protestoi
kundėr krijimit tė planifikuar tė njė Jugosllavie tė re, qė nuk do tė merrte
parasysh aspiratat legjitime tė popullit shqiptar.
Kėtė qėndrim dhe tė njėjtėn protestė ia kishte shprehur
edhe Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė Konferences Islamike nė telegramin e tij,
drejtuar mė 12.04.1992.
Mė 08.09.1992, Mbreti Leka i dėrgoi njė letėr zyrtare
Archipeshkut Vasolomeos I, Patriarkat i Stambollit, ku protestoi kundėr emėrimit
tė njė Peshkopi tė huaj pėr kishėn ortodokse shqiptare, pasi kjo gjė ishte njė
pėrpjekje pėr tė sabotuar Kishėn Autoqefale Ortodokse Shqiptare.
Nė fillim tė viteve 90, Mbreti Leka ishte po ashtu
mjaft aktiv nė politikėn shqiptare. Pavarėsisht se kur u kthye nė Tiranė pėr
herė tė parė, mė 21.11.1993, qeveria e atėhershme nuk e lejoi tė qėndrojė mė
shumė se 24 orė duke pėrdorė njė pretekst banal dhe tė pabazė por, Mbreti Leka
nuk rreshti sė vepruari. Konstrukti i tij ishte i tillė saqė ēdo vėshtirėsi i
jepte force dhe kurajo pėr tė vazhduar pėrpjekjet e tij, se e dinte qė ishin
pėrpjekje tė drejta dhe nė interes tė popullit dhe kombit tė tij.
Nė vitin 1994, Mbreti Leka organizoi takime tė shpeshta
nė Londėr, Paris, Aman dhe Johanesburg me politikanė shqiptarė dhe personalitete
tė rėndėsishme tė jetės politike dhe shoqėrore shqiptare. Kur filloi greva e
pėrgjithshme nė Shqipėri, krerėt e disa institucioneve tė vendit u detyruan tė
kėrcėnojnė, se Shqipėria qeveriset nga Tirana dhe jo nga Johanesburgu.
Mė 14.04.1994, Mbreti Leka i dėrgoi njė telegram
kryeministrit grek, z. Andreas Papandreu dhe Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė
OKB-sė, z. Butros Butros Galli, ku shprehu protestat mė tė forta kundėr shkeljes
tė tokave shqiptare nga trupat ushtarake greke.
Nė mesazhin e tij drejtuar popullit shqiptar me rastin
e 28.11.1994, Mbreti Leka i kėrkoi popullit qė tė njohė mirė miqtė dhe armiqtė,
aleatėt natyralė dhe ata interesaxhinj, si dhe neokomunistėt kameleonė.
Mesazhet e Mbretit bėheshin nga viti nė vit edhe mė politike, por gjithmonė
ēėshtja kombėtare, bashkimi i popullit dhe Shqipėria Etnike ishin nė thelb tė
mendimit tė tij.
Nė vitin 1997, Mbreti u rikthye nė Shqipėri, ku situata
ishte nė prag tė njė lufte civile. Me tė mbėrritur nė Rinas, mesazhi i tij pėr
popullin ishte: Paqe, Bashkim, Vėllazėrim. Njė referendum u zhvillua mė
29.06.1997 pėr formėn e regjimit. Sipas tė gjitha rezultateve paraprake,
Monarkia fitoi, por rezultati u manipulua. Mbreti u largua nga Shqipėria mė
12.04.1997 dhe njė vit mė vonė, u nėnshkrua njė marrėveshje me tė gjitha forcat
politike tė djathta, duke pėrfshirė edhe Partinė Demokratike, ku u denoncua
manipulimi i referendumit dhe u shpreh angazhimi pėr organizimin nė tė ardhmen i
njė referendumi tė ri pėr formėn e regjimit.
Mė 10.03.1998, Mbreti Leka i dėrgoi njė telegram
Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė OKB-sė, z. Kofi Anan, ku:
Me 11.06.1998,
Mbreti Leka u dėrgoi njė Memorandum tė ri pėr Kosovėn tė gjitha kancelarive
perėndimore, ku kėrkoi qė armėpushimi ti imponohet Beogradit, ku deklaroi se
statusi i autonomisė pėr Kosovėn nuk mund tė jetė mė nė axhendėn e bisedimeve
dhe qė e drejta e vetėvendosjes pėr popullin shqiptar tė Kosovės tė vihet nė
veprim.
Mė 13.08.1998,
Mbreti Leka i dėrgoi njė letėr private presidentit turk, z. Sulejman Demirel, ku
i propozoi njė nismė ballkanike pėr Kosovėn, nėn kuadrin e sė cilės Turqia duhet
tė luante njė rol tė rėndėsishėm.
Mė 23.11.1998,
Mbreti Leka i dėrgoi njė letėr private autorit tė kėsaj kumtese, lidhur me
kontaktet me komandėn e rezistencės tonė nė Kosovė.
Mesazhi i Mbretit
drejtuar popullit shqiptar me rastin e ditės sė Pavarėsisė, mė 28.11.1998, u
pėrqėndrua rreth qeverisjes sė Shqipėrisė dhe situatės nė Kosovė. Mbreti apeloi
pėrsėri popullin shqiptar pėr tu bashkuar pėr fatet e kombit dhe shpėtimin e
tij drejt njė Shqipnie Etnike.
Nė mėngjesin e
datės 05.02.1999, qeveria e Afrikės sė Jugut informoi Mbretin Leka se prej asaj
dite nuk gėzonte mė mbrojten diplomatike nė atė vend. Pas kėtij njoftimi, pak
minuta mė vonė, Mbreti Leka u arrestua nėn pretekstin e mbajtes tė armatimeve nė
rezidencen mbretėrore. Siē u vėrtetua mė vonė, disa qarqe armike tė kombit
shqiptar kishin ndėrhyrė te qeveria e Afrikės sė Jugut pėr ta bllokuar Mbretin
Leka atje. Kėshtu, ai nuk do tė mund tė merrte pjesė as nė ceremoninė e varrimit
tė mikut tij tė vjetėr, Mbretit Hysein tė Jordanise me dt. 07.02.1999 dhe as nė
punimet e Konferencės sė Rambujesė qė hapi punimet tė nesėrmen e arrestimit tė
Mbretit. Natyrisht, prezenca e Mbretit Leka nė Jordani dhe Rambuje do ti kishte
dhėnė mundėsinė atij qė tė bėnte lobingun e nevojshėm dhe tė siguronte
pėrkrahjen e duhur pėr realizimin e aspiratės sė popullit shqiptar, pėr njė
bashkim nėn njė Shqipėri Etnike. Pas ndėrhyrjes energjike tė disa kryetarėve
shtetesh, si Presidenti Francez Jacques Chirac, tė gjitha akuzat e qeverisė sė
Afrikės sė Jugut ranė mė 29.11.1999.
Mė 18.03.1999,
nėpėrmjet njė komunikate tė Oborrit Mbretėror Shqiptar, Mbreti u shpreh se
mbėshtet aspiratat legjitime tė popullit tė Kosovės nė bisedimet e Rambujesė,
por paralajmėroi se janė disa pika tė rrezikshme pėr kombin shqiptar nė atė
marrėveshje, qė u lėnė vend interpretimeve tė ndryshme. Nė atė komunikatė,
thuhej se Shqipėri Etnike nuk do tė thotė deklarim lufte.
Mė 17.05.1999,
Mbreti i dėrgoi njė letėr private Sekretarit tė Pėrgjthshėm tė Natos, z. Javier
Solana, ku denoncoi spastrimin etnik nė Kosovė dhe u shpreh se e drejta e
vetėvendosjes ėshtė e vetmja zgjidhje.
Nė njė intervistė
botuar nė gazetėn franceze Le Monde, Mbreti deklaroi se problemi i Kosovės ka
vetėm njė zgjidhje dhe qė ėshtė Bashkimi i Kosovės me Shqipėrinė.
Pas arestimit tė
Mbretit nė Afrikė tė Jugut, nė shkurt 1999, qėndrimi i tij atje ishte bėrė i
pamundur, ndaj duhej gjetur njė vend mik, ku tė qėndronte deri nė kthimin
pėrfundimtar nė atdhe. Me anė tė njė letre private dėrguar autorit tė kėsaj
kumtese, mė 09.04.2001, Mbreti Leka foli lidhur me rivendosjen nė Kosovė, sipas
propozimit tė disa miqve nga Kosova.
Nė vitin 2002, mė
27 qershor, sipas njė ftese tė Parlamentit
shqiptar, Mbreti Leka u kthye pėrfundimisht nė Shqipėri, bashkė me
anėtarėt e tjerė tė Familjes Mbretėrore.
******
Qė nga momenti
kur u betua, Mbreti Leka i qėndroi besnik fjalės sė tij pėr tė bėrė ēdo
sacrificė pėr popullin e kombin, pėr lirinė e demokracinė, pėr bashkimin e
krijimin e Shqipėrisė Etnike. Ai nuk kurseu asgje pėr ēėshtjen tonė kombėtare
dhe sidomos pėr tė realizuar pavarėsinė e Kosovės, qė e konsideronte si hap tė
parė drejt bashkimit nėn njė Shqipėri Etnike. Mbreti Leka udhėtoi pa rreshtur
nėpėr botė gjatė gjithė jetės sė tij, nė kėrkim tė mbėshtetjes pėr kauzėn tonė
kombėtare. Kishte miq tė ngushtė nė mesin e kryetarėve tė shteteve dhe
pushtetarėve nė botėn arabe, nė BE, nė SHBA, etj, dhe i vuri tė gjithė ata nė
dispozicion tė interesave tė popullit dhe kombit shqiptar. Dha me dhjetra
intervista nė vit nė mediat e shkruara dhe vizive nė mbarė botėn pėr tė
ndėrgjegjėsuar opinionin publik ndėrkombėtar pėr vuajtjet e popullit shqiptar.
Kishtė njė vizion tė qėndrueshėm dhe tė palėkundur pėrsa i pėrket tė ardhmes sė
popullit dhe kombit shqiptar. Ai diti ti japė njė sens jetės sė tij, duke e
konsideruar vetveten si njė ushtar tė atdheut. Ashtu jetoi, pa e shijuar
plotėsisht realizimin e vullnetit tė popullit, por tė paktėn pati meritėn qė la
njė model reference pėr popullin shqiptar, pėr patriotizmin, nacionalizmin dhe
atdhedashurinė.
*****
Mė lejoni tė
falenderoj Qeverinė e Republikės sė Kosovės, veēanėrisht ministrin e Diasporės,
z. Ibrahim Makolli, pėr organizimin e kėsaj konference dhe sidomos pėr ftesėn qė
na bėri pėr tė mbajtur kėtė kumtese, pėr rolin dhe kontributin e Mbretit Leka nė
mėrgim pėr lirinė e popullit shqiptar dhe ēėshtjen kombėtare. Ėshtė hera e parė
qė jepen kaq shumė informacione mbi pėrpjekjet e Mbretit Leka dhe gėzimi im
shtohet, kur kjo gjė u realizua pikėrisht nė Kosovėn e lirė dhe tė pavarur qė
Mbreti Leka e kishte kaq shumė pėrzemėr dhe qe e konsideronte si pjesė e pandarė
tė trojeve etnike shqiptare.
Ju falemnderit,
Sulejman Gjana, MR
Zv-Kryetar i PLL
Shėnim : tė gjitha
informacionet qė u pėrdorėn nė pėrgatitjen e kėsaj kumtese gjenden ne arkivin
personal e privat tė autorit (kontakt : pllsg@hotmail.com)
http://balkans.courriers.info/article20169.html
Le Courrier des Balkans
Sur la Toile :
Mise en ligne : mardi 12 juin 2012
La majorité de droite au Parlement albanais a finalement élu lun des siens,
lactuel ministre de lIntérieur, ą la présidence de la république lors du
quatričme tour de scrutin, sur fond de crise politique.
(Avec agences)
Lors des trois tours précédents, lactuelle coalition de droite, au pouvoir, et
lopposition socialiste nétaient pas parvenus ą sentendre sur un nom
consensuel. Selon la législation, lélection du Président de la république doit
se faire ą la majorité qualifiée de 84 voix sur 140 lors des trois premiers
tours de scrutin, forēant ainsi la majorité et lopposition ą sentendre sur un
candidat. Au quatričme et cinquičme tour, une majorité simple suffit.
Lundi, les parlementaires de la majorité se sont donc prononcés en faveur de
Bujar Nishani, actuel ministre de lIntérieur, dont la candidature a été soumise
in extremis ą lAssemblée, quelques heures seulement avant le vote. Les députés
socialistes, présents dans lenceinte, ont refusé de participer au scrutin pour
protester contre le choix imposé par la majorité.
La communauté internationale, et particuličrement lUnion européenne, avait
appelé la classe politique albanaise ą se choisir un candidat de consensus afin
de désamorcer la crise politique qui frappe le pays depuis trois ans le Parti
socialiste ne reconnaīt toujours pas les résultats des élections législatives de
2009, tout en siégeant ą lAssemblée.
Le choix de Bujar Nishani et labsence dun candidat consensuel est « un mauvais
signal adressé ą lEurope dans le cadre du rapprochement de lAlbanie avec
lUnion européenne », a déclaré le leader socialiste Edi Rama ą la sortie du
scrutin. A contrario, le Premier ministre et leader du Parti démocratique, Sali
Berisha, a estimé que ce vote « ne compromettait pas les aspirations européennes
du pays ».
http://www.gazeta55.al/index.php?kat=politike&artikulli=27907
POLITIKĖ
Bashkėpunim me faktorin politik pėr integrimin e Shqipėrisė nė BE
Intervistė e Presidentit tė zgjedhur, Bujar Nishani, dhėnė radios Evropa e Lirė
Unė besoj plotėsisht nė ndėrtimin e marrėdhėnieve korrekte institucionale dhe
bashkėrenduese, midis institucionit tė presidentit tė Republikės me opozitėn, me
mazhorancėn, dhe me institucionet tjera tė pavarura dhe kushtetuese tė vendit,
tha presidenti i sapozgjedhur i Shqipėrisė, Bujar Nishani, nė njė intervistė
dhėnė Radios Evropa e Lirė.
Zgjedhja juaj erdhi nė mėnyrė kushtetuese, por megjithatė jo nė formė
konsensuale siē do tė donte apo kėrkonte opozita. Ėshtė njė deklaratė e
kryetarit tė Partisė Socialiste ku thotė se njė ministėr nuk mund tė bėhet
president dhe e kundėrta. Ēfarė garancie do ti jepni ju opozitės qė do tė jeni
njė president mbi palėt?
Unė i kam ndjekur me vėmendje deklaratat e zotit Rama, kryetar i partisė mė tė
madhe opozitare, dhe i opozitės parlamentare, dhe kam konstatuar dy qėndrime:
qėndrimin politik dhe qėndrimin institucional. Midis kėtyre kam dalluar njė
diferencė. Qėndrimi politik ėshtė i kuptueshėm pėr njė forcė politike, qėndrimi
institucional, i pėrcjellė pėrmes deklaratės qė procesi ka qenė kushtetues,
ėshtė shumė inkurajues pėr punėn time. Por, besoj qė pėr tė gjithė qytetarėt
shqiptarė, unė nuk paragjykoj dhe nuk keqkuptoj asnjė qėndrim politik, ashtu siē
vlerėsoj tė gjitha qėndrimet e kornizės institucionale qė adresohen ndaj
opinionit publik. Kėshtu qė, nuk e shoh ndonjė qėndrim shqetėsues nga opozita
dhe kryetari i saj nė adresė tė institucionit tė presidentit tė Republikės, tė
zgjedhur. Pėrkundrazi, unė besoj plotėsisht nė ndėrtimin e marrėdhėnieve
korrekte institucionale dhe bashkėrenduese, midis institucionit tė presidentit
tė Republikės me opozitėn, me mazhorancėn, dhe me institucionet tjera tė
pavarura dhe kushtetuese tė vendit.
Si e konsideroni ju deklaratėn e liderit tė Partisė Socialiste, i cili ka thėnė
qė zgjedhja e njė pėrfaqėsuesi tė mazhorancės si president i Republikės, i
rrezikon vendit statusin e kandidatit pėr nė Bashkimin Evropian?
Unė besoj qė procesi pėr marrjen e statusit tė vendit kandidat nga ana e
Shqipėrisė, ėshtė njė proces i cili do tė bazohet tėrėsisht nė meritėn, nė
plotėsim tė atyre rekomandimeve, qė vet Bashkimi Evropian ia ka adresuar
Shqipėrisė. Rekomandime tė identifikuara qartazi prej kohėsh, rekomandime mbi tė
cilat tashmė ka njė axhendė konkrete pune nga institucionet shqiptare, duke
filluar nga Parlamenti nė radhė tė parė, ku opozita ėshtė pjesė e saj, dhe nga
tė gjitha institucionet e tjera. Ka njė plan veprimi, i cili ėshtė rakorduar
midis Shqipėrisė dhe Komisionit Evropian, dhe unė besoj qė plotėsimi i kėtyre
rekomandimeve ėshtė kushti mbi tė cilin do tė gjykohet dhe vlerėsohet Shqipėria
pėr tė pasur meritėn pėr ta marrė statusin e vendit kandidat. Pėr sa i takon
procesit tė zgjedhjes sė presidentit, ashtu siē ėshtė shprehur edhe nė herėt e
tjera, qė ka qenė njė proces tėrėsisht i bazuar nė Kushtetutėn e vendit, dhe unė
besoj pėr sa kohė ėshtė kushtetues, ėshtė i ligjshėm, ėshtė transparent, ėshtė i
pranuar nė aspektin e brendshėm dhe tė jashtėm.
Ēfarė do tė bėni ju pėr tė nxitur tre kushtet qė Bashkimi Evropian i ka vendosur
Shqipėrisė, si kushte pėr tė marrė statusin e vendit kandidat? Politika ka
mbetur ende pėr tė mbyllur reformėn parlamentare, atė zgjedhore, ēėshtjen e
imunitetit. Ēfarė do tė bėni ju brenda hapėsirės qė ju mundėson ligji, pėr ta
nxitur politikėn tė shkojė drejt pėrmbushjes sė tyre...?
Normalisht qė ka prerogativa tė drejtpėrdrejta nė ēėshtjet pėr sa i takon
ushtrimit tė tij nė kėtė ēėshtje qė ju pėrmendėt. Janė tėrėsisht ēėshtje qė i
takojnė Parlamentit dhe politikės nė tėrėsi qė pėrfaqėsohet nė Parlament. Pa
dyshim, unė do tė mirėprisja dhe do tė mbėshtesja ēdo zhvillim pozitiv, dhe unė
besoj plotėsisht nė zhvillimet pozitive nė kėtė fushė. Pėr sa kohė palėt janė
dakorduar nė parimet kryesore, dhe ėshtė shumė e rėndėsishme kur palėt
dakordohen pėr parimet kryesore, pavarėsisht teknikaliteteve qė gjenden midis
rreshtave nė procesin e negocimit dhe diskutimit dhe tė punės tė komisioneve tė
pėrkohshme qė palėt ngrenė pėr tė arritur nė konkluzionin pėrfundimtar.
Duke pasur parasysh tashmė nivelin e pėrgjegjshmėrisė qė identifikohet midis
palėve, unė besoj plotėsisht qė do tė arrihet nė konkludimin pėrfundimtar, pasi,
siē e kemi parė tė gjithė, puna kryesore nė kėto dy reforma ėshtė bėrė, e kam
fjalėn pėr reformėn zgjedhore, qė ėshtė kryesisht edhe pjesa kryesore, por edhe
nė atė parlamentare dhe mė tej, ku ėshtė rikonfirmuar politikisht nga palėt qė
janė plotėsisht pėr heqjen e imuniteteve dhe unė kam besimin qė do tė shoh njė
zgjidhje tė shpejtė kushtetuese dhe ligjore pėr tė gjitha ēėshtjet.
Si do ti ndėrtoni ju marrėdhėniet me mazhorancėn? Ju vini nga mazhoranca, ishit
pak kohė mė parė ministėr i Brendshėm, sot president i Republikės. Si do tė
shmangni ju paragjykimet qė qytetarėt dhe politikanėt tė mendojnė qė zot Nishani
ėshtė njė president mbi palėt?
Ėshtė e vėrtetė qė vij nga njė familje politike, siē ėshtė Partia Demokratike.
Nė mėnyrė shumė tė hapur dhe transparente ju deklaroj qė jam krenar qė i kam
takuar njė force tė tillė politike, deri ditėn qė u zgjodha president, ashtu siē
duhet tė jetė krenar ēdo anėtar i Partisė Socialiste, qė i pėrket asaj force
politike, siē duhet tė jetė krenar ēdo anėtar i Lėvizjes Socialiste pėr Integrim,
qė i pėrket asaj force politike, siē duhet tė jetė ēdo shqiptar qė nuk ėshtė i
angazhuar nė forca politike, pėr arsye se kėto janė zgjedhje vullnetlirė, qė
secili prej nesh ka bėrė, duke besuar nė parimet qė reflektojnė rreth kėtyre
forcave politike. Por, ajo qė ka tė bėjė tash me personin tim, unė besoj
thellėsisht nė pėrgjegjshmėrinė, besoj thellėsisht nė integritetin, nė
pėrgjegjėsinė e individit dhe timen personalisht, pėr tė respektuar tėrėsisht
Kushtetutėn, germėn dhe frymėn e saj, dhe pėr tė respektuar atė qė qytetarėt
shqiptarė e kėrkojnė, dhe, nė fund tė fundit, tė gjitha forcat politike e
kėrkojnė. Unė garantoj qė do tė jem tėrėsisht jashtė palėve politike, tėrėsisht
jashtė ndikimit mbi partitė politike, tėrėsisht i paangazhuar pėr tu pėrdorur
kundėr njė force apo njė tjetre. Besoj qė kjo do tė jetė njė sfidė, e cila, siē
e thash nė fillim, do ti tregojė rezultatet e saj mė shpejtė se ēdo sfidė
tjetėr. Jam plotėsisht i qetė, pėr sa i takon gjykimit tė pritshėm nga qytetarėt
shqiptarė dhe nga forcat politike, pėr sa i takon kėtij aspekti, sepse
objektivat e mija janė shumė tė qarta. Procesi qė unė kam pėrpara, rruga ime
ėshtė shumė e qartė nė gjykimin tim, nė mendjen time dhe nė objektivat e punės
time.
A do tė flisni ju si president edhe atėherė kur mendoni qė mazhoranca e ka gabim?
Pa dyshim, kjo nuk do tė jetė aspak e vėshtirė, pėr sa kohė tėrė pėrkushtimi im
ėshtė pėrkushtim ndaj asaj ēka vullneti i qytetarėve shqiptarė ėshtė
materializuar nė aktin mė tė rėndėsishėm tė shtetit shqiptar nė Kushtetutėn e
vendit.
Cilėt ishin njerėzit qė ju uruan tė parėt, nga pėrfaqėsuesit politikė, pėrveē
atyre tė mazhorancės?
Natyrisht qė mė kanė uruar, drejtuesit e mazhorancės nė radhė tė parė, kolegėt e
mi nė Parlament, miq tė mi, tė afėrm, shokė... por, pėr mua nuk ka qenė surprizė,
por ka pasur njė fluks urimesh edhe nga kolegėt e opozitės nė Parlament, qė
gjithsesi, identiteti i tyre mbetet pjesė e intimitetit personal tė komunikimit,
por ka pasur njė numėr tė konsiderueshėm, pėr tė cilėt unė i vlerėsoj dhe i
falėnderoj.
http://www.gazeta55.al/index.php?kat=politike&artikulli=27906
Opozita vuri nė presion kandidatėt - Bujar Nishani, i pakontestuar
Kreu i grupit parlamentar demokrat, Astrit Patozi flet pas zgjedhjes sė
Presidentit
Kryetari i grupit parlamentar tė Partisė Demokratike, Astrit Patozi deklaroi
gjatė njė interviste televizive se, opozita shantazhoi kandidatėt pėr
Presidentit. Sipas deputetit demokrat, Artan Hoxhėn dhe Xhezair Zaganjorin i
detyruan tė njėjtėt njerėz tė tėrhiqen. Ai tha gjithashtu se mazhoranca nuk
zgjodhi rrugėn mė tė shkurtėr pėr zgjedhjen e Presidentit, por zgjodhi njė
proces negociatash brenda saj dhe me opozitėn, nė mėnyrė qė tė arrinte
konsensusin. Ne patėm dy shkrepje boshe dhe e treta ngjiti, qė do tė thotė
ishim tė pėrgatitur edhe Zaganjorin dhe Hoxhėn, qė ishte njė nga tė propozuarit
e tryezės sė fundit me PS. Nėse kandidaturat do tė shkonin nė seancė do tė
merrnin tė njėjtat vota qė mori edhe Nishani. Bjeri gjatė se tė del shkurt,
megjithėse hoqėm dorė nga kandidaturat politike, ne sėrish mbėrritėm nė njė
kandidaturė tė tillė. Kjo jo pėr dėshirėn tonė, sesa pėr mėnyrėn aspak luajale
me tė cilėn opozita u pėrfshi nė proces. Nuk ka asnjė konspiracion dhe as
tentativė komplotiste pėr tė ardhur nė njė zgjidhje qė ėshtė mė afėr mazhorancės.
Nuk ka pasur skenar dhe as konspiracione pėr zgjedhjen e Presidentit. Ne provuam
qė hymė nė proces me dėshirėn e mirė qė nė zgjedhje tė pėrfshihet edhe opozita.
Mos prisni prej meje qė unė tė futem nė detaje tė njė historie tė pakėndshme, e
cila prej meje ėshtė iniciuar politikisht nga tė njėjtėt njerėz, nga tė njėjtat
segmente qė detyruan Zaganjorin tė tėrhiqej nga gara. U pėrdor e njėjta artileri
pėr tė krijuar njė traumė nė procesin e zgjedhjes sė presidentit, tha Patozi.
Ai theksoi se zgjedhjet e parakohshme ishin vite dritė larg. Patozi tha se posti
i Ministrit tė Brendshėm i takon PD-sė. Sipas Patozit, vota kundėr Nishanit ka
qenė ajo e Gazmend Oketės, pasi sipas tij, Dule dhe Islami kanė dorėzuar njė
fletė tė pavlefshme. Gjithashtu, Patozi tha se mazhoranca refuzoi kandidaturėn e
Sandėr Lleshit pasi nuk donin qė vendi tė bėhej njė republikė ushtarake.
Gjithashtu, Patozi vuri nė dukje se lideri i sė majtė, Fatos Nano nuk kishte
asnjė shans tė bėhej president konsensual.
...
Argumente
Premte, Qershor 15th, 2012
BUJAR NISHANI
PAS ZGJEDHJES SI PRESIDENT NGA PARLAMENTI (majtas) MJEKU I NJOHUR MENTOR PETRELA
Flet mjeku i njohur:
Nuk ka asnjė pasojė pėr funksionin qė kryen.
Ėshtė operuar nė tru,
tani konsiderohet i kuruar
Pas zgjedhjes si Presidenti i
Ri i Republikės, Bujar Nishani ka folur hapur edhe pėr problemin e tij
shėndetėsor.
Ai e ka cilėsuar tė tejkaluar e madje estetik, duke ftuar publikisht edhe
mjekun qė e ka ndjekur, Mentor Petrelėn, tė bėjė me dije detaje tė sėmundjes. Nė
intervistėn e tij pėr gazetėn, neurokirurgu i njohur tregon pėr mėnyrėn si ėshtė
kuruar President i ri.
Profesor Petrela, ditėt e fundit po flitet gjatė pėr problemin
shėndetėsor qė ka kaluar Presidenti i ri, Bujar Nishani. Ai ju ka ftuar tė bėni
publike kartelėn e tij klinike si garanci pėr gjendjen shėndetėsore, mund tė na
thoni diēka mė shumė nė lidhje me diagnozėn dhe trajtimin qė ka marrė zoti
Nishani?
Duke respektuar vullnetin e Presidentit tė zgjedhur, i cili ka kėrkuar
publikimin e gjendjes shėndetėsore, sipas shembullit tė mjaft liderėve europianė
e amerikanė, po thyej sekretin mjekėsor. E kam diagnostikuar pėr kavernome
cerebrale pėrpara disa vitesh, pas i kishte dhėnė shqetėsime. Pėr tė parandaluar
njė hemorragji ėshtė operuar nga njė nga neurokirurgėt mė tė mirė nė planet.
Konsiderohet i kuruar.
Sipas zotit Nishani, stafi i mjekeve ėshtė shprehur se brenda njė viti e
gjysmė do tė zgjidhet dhe problemi estetik. Mund tė ketė rishfaqje tė
sėmundjes?
Natyrisht, me vullnetin e tij dhe tė specialistėve ka bėrė njė progres mjaft tė
mirė, i cili do tė vazhdojė nė vitet ardhshme fokusuar nė kinestezinė.
A ndikon aktiviteti intensiv nė trajtimin e kėsaj sėmundjeje?
Aktivitetet konstitucionale, si ministėr, zoti Nishani i ka filluar tre muaj pas
operacionit.
Parė nė optikėn e mjekut qė e ka ndjekur, e shihni si pengesė sėmundjen
qė ka kaluar nė ushtrimin e funksionit tė zotit Nishani si President i
Republikės?
Duhet tė mėsohemi me konceptet perėndimore e ku shembujt janė jo tė rrallė qė
funksionet konjitive, intelektuale e sidomos integriteti moral ruhen nė kondita
tė sėmundjeve, sidomos kur ato kurohen edhe kur janė nė tru. Miterani drejtoi
Francėn pėr 14 vjet duke qenė me kancer pėrpara se tė merrte funksionin.
A do publikohet kartela klinike e zotit Nishani?
Dosja mjekėsore mbrohet nga sekreti mjekėsor dhe mund tė vihet nė dispozicion
kur e autorizon i interesuari. Pėr ta divulguar pėr lexuesit tuaj, kavernomat
janė lezione beninje qė gjenden nė tė gjithė trupin, shpesh janė gjetje
rastėsore kur bėhet EKO, CT skaner ose rezonance manjetike pėr arsye tė tjera e
nuk kanė nevojė pėr trajtim. Nė tru mund gjinden rastėsisht, por kur japin
shqetėsime dhe kur kanė rrezikun e hemorragjisė, nevojitet ndėrhyrja
kirurgjikale me rezultate shumė tė mira e rikthim nė aktivitetin e mėparshėm.
SEMUNDJA
Kavernoma cerebrale
pėrfaqėson njė keqformim vaskular, i cili zbulohet rastėsisht nė pjesėn mė tė
madhe tė rasteve. Incidenca pėrgjithėsisht nė popullatė ėshtė 0,5%, ose 5
persona nė 1000 shfaqin kėtė sėmundje. Gjatė jetės ajo evoluon. Ndėrhyrjet
kirurgjikale janė tė domosdoshme dhe kėrkojnė specializim mjekėsor, pasi bėhet
fjalė pėr prekjen e zonave mjaft delikate. Kėto janė shpjegimet pėr sėmundjen tė
marra nga Wikipedia.
Sqarimi i Presidentit
tė zgjedhur pas akuzave
Nishani: Ndėrhyrja nė kokė, nė 2008
Qytetarėt shqiptarė kanė tė drejtėn legjitime qė tė kenė njė President tė
shėndetshėm. Njė President qė ėshtė nė gjendje tė marrė vendime tė shėndosha, me
moral dhe me fuqinė e tė qenit mbi palėt, kėshtu ka deklaruar ditėt e fundit nė
media Presidenti i ri i Republikės, Bujar Nishani. Ai ka folur pėr problemin e
tij shėndetėsor, duke treguar se nė vitin 2008 ka mėsuar nga mjekėt nė Finlandė
se kishte njė problem tė lindur. Me kalimin e kohės, dy vena nė kokė, qė ishin
tė ngjitura, nė njė moment krijuan njė ngėrē tė qarkullimit tė gjakut. Ka qenė
njė operacion i shkurtėr, por shumė delikat qė u pėrmbyll me sukses, ka
deklaruar Nishani. Tashmė ai e ka quajtur tė tejkaluar sėmundjen e tij, e cila
ka mbetur nė pasoja fizike, krejtėsisht tė shėrueshme edhe ato brenda njė kohe
tė shkurtėr. Sa pėr pasojat fizike, qė siē e shihni ėshtė njė ngadalėsim nė
lėvizje tė kėmbės sė majtė dhe krahut tė majtė, ato janė tė pėrkohshme. Mjekėt
thonė se shėrimi nuk do tė jetė mė i largėt se njė vit e gjysmė. Pas kėsaj kohe,
gjithēka do tė jetė si mė parė, ėshtė shprehur Nishani.
ZIRINA LLAMBRO