2002 atdheu partI

SOCIALISTET, TRI QEVERI NE VIT
PLL: Kriza qeveritare sjell zgjedhjet e reja

SI DO TA RREZOJME NANON NE PARLAMENT
Legalistet shpallin levizjet politike per te shkuar drejt zgjedhjeve te reja

PLL, FAKTOR VENDIMTAR PER RIKTHIMIN E MONARKISE
Mbreteroret Skender Zogu dhe Ylle Spahija, mesazh falenderimi per Kryesine e PLL

TIRANA: PLANI YNE PER ZGJEDHJET E REJA

SPAHIU: S'KA INTEGRIM NE EUROPE PA TE BURGOSURIT ANTIKOMUNISTE
Fjala e z.Ekrem Spahiu ne debatin parlamentar per ligjin e ish te burgosurve

EDHE MEHMET SHEHU VUAJTI NGA DIKTATURA KOMUNISTE
Fjala e deputetit z.Etâ€™hem Fezollari ne Kuvend e Shqiperise

A KA TE FSHEHTA NE NJE OBORR MBRETEROR?

Gjithcka rreth ndertimit dhe funksionimit te Oborrit Mbreteror ne kohen e Mbretit Zog
Nga Kastriot Dervishi

NJE MONARKI PER SHQIPTARET
Nga Gajur Xhydollari

SI FJETA NE DHOMEN 116 TE MBRETIT ZOG

Fjala e z.Ekrem Spahiu në debatin parlamentar për ligjin e ish të burgosurve

I dëgjova me vëmendje relacionet e komisioneve parlamentare që kanë të bëjnë me projektligjin dhe kuptohet fare qartë se nuk keni ndërmend ta kaloni këtë projektligj që edhe 5 ditë mbushen 6 muaj që është depozituar në Kuvend.

Ju z.kryetar bashkë me shokët tuaj po provokoni çdo ditë shqiptarët e në veçanti shtresën e të përndjekurve politikë nga diktatura komuniste.

Pas paraqitjes së projektligjit me 23.01.2002 nuk u fut në shqyrtim nëpër komisione pa asnjë shkak.

Pastaj thatë që duhet të shprehet Qeveria për këtë projektligj brenda 30 ditëve. Përsëri e vonuat duke mos e dërguar në komisione.

Tani thoni që komisionet duan ta shtyjnë këtë projektligj, sepse fatura financiare është e papërballueshme nga Qeveria.

Si mendoni se do ta shtyni në pafundësi këtë projektligj dhe të përndjekurit do të heshtin që t’i shkelni ju me këmbë!?

Sllogani juaj formal është integrimi i Shqipërisë në strukturat evropiane e në veçanti në BE.

Si mund të kërkoni të integrohet Shqipëria në Europë pa u integruar shtresa e të përndjekurve politikë brenda shoqërisë shqiptare.

Një nga kushtet themelore të hapjes së negociatave të marrëveshjes së stabilizim asocimit me BE, është stabiliteti politik në Shqipëri, por a mund të pretendoni të ketë stabilitiet për integrimin real të kësaj shtrese konform konventave ndërkombëtare e ligjeve të shtetit shqiptar.

Projektligji «Për disa shtesa dhe ndryshime në ligjin 7748, datë 29.07.1993 “Për statusin e ish të dënuarve dhe të përndjekurve politikë nga sistemi komunist” ndryshuar me ligjin nr.7771 dt.01.12.1993»

-në “Kartën Universale të të Drejtave dhe Lirive Themelore të Njeriut” të KE-së më 1990;

-në “Konventën kundër Torturës dhe dënimeve e trajtimeve të tjera mizore, çnjerëzore ose degraduese” e OKB-së në të cilën Shqipëria aderoi në vitin 1994, neni 14 i së cilës garanton viktimat e torturës të gëzojnë të drejtën e një dëmshpërblimi të përshtatshëm;

-Po kështu është në përputhje të plotë me Nenin 44 të Kushtetutës aktuale ku shprehimisht thuhet “kushdo ka të drejtë të rehabilitohet dhe të zhdëmtohet në përputhje me ligjin në rast të një akti, veprimi ose mosveprimi të paligjshëm të organeve shtetërore.

-Në kodin Penal dhe konkretisht Neni 57 përcakton masën e dëmshpërblimit, në monedhë për një ditë të vuajtjes së dënimit, dhe si zgjidhje juridike bazohet në pagën mesatare të sistemit të minierave nga viti 1945-1991 me indeksin përkatës të viteve të fundit.

Baza ligjore është më se e plotë, ndërsa në anën teknike mendimet e mia për këtë projektligj janë si më poshtë:

1.Dëmshpërblimi për vuajtjen e dënimit të bëhet sipas Nenit 57 të Kodit Penal (sikurse iu paguan z.Fatos Nano) duke i zbritur letrat me vlerë të dhëna, shtuar vlerën e indeksuar.

2.Shpërblimi për punën e papaguar të bëhet sipas pagës mesatare të minatorit për periudhën 1945-1990, e cila është përllogaritur 10,000 lekë në muaj (Vendimi i K.M. nr.184 datë 05.04.1994).

Kjo vlerë të indeksohet për periudhën dhjetor 1995 deri në momentin e likuidimit.

3.Letrat me vlerë të mbetura, t’iu kthehen prurësve që u përkasin nominalisht. Kjo bëhet me qëllim që të eleminohet përfitimi për biznes në dëm të të përndjekurve, të cilëve u janë blerë këto letra me vlera qesharake.

4.Grupet që përfitojnë nga ky projekt janë A, B dhe pjesërisht grupi C (Neni 8 i ligjit për statusin e të përndjekurve...).

5.Të Moshuarit mbi 70 vjeç dhe të sëmurët rëndë që vërtetohen me raporte mjekësore, të likuidohen brenda 2 vjetësh.

6.Për pensionet e të burgosurve, të jenë në ekuivalencë me veteranët e luftës kundër okupatorit (thënia e Ramiz Alisë: kontribut për demokraci dhe kartë morale me besueshmëri për perëndimin).

Në rast se ekziston vullneti i pushtetit aktual për integrimin e ish të persekutuarve, burimet e financimit gjenden fare lehtë. Ndër këto burime janë një sërë sektorësh strategjikë të ekonomisë si Telekomi, KESH etj., që janë ende pa u privatizuar.

Pra ekzistojnë të gjitha mundësitë e shërimit të kësaj plage të madhe shoqërore.

Sikundër dhe kemi dëgjur dhe lexuar në mediat vizive dhe të shkruar, kohët e fundit, Gjermania është detyruar nga Organizata Ndërkombëtare e të Drejtave të Njeriut, dhe shtetet demokratike perëndimore, që 57 vjet mbas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, iu detyrohet të gjithë të burgosurve, që u shfrytëzuan me punë të detyrueshme, të dëmshpërblehen sipas kohës së vuajtjes. Duke marrë shembull nga ky gjest humanitar, ky parlament, o sot, o kurrë, duhe të marë një vendim dhe të aprovojë këtë projektligj që parashtrohet sot para këtij Kuvendi, që të shlyejë një detyrim ndaj kësaj klase të persekutuar, që ne dhe gjithë populli jemi dëshmitarë okularë, për vrasjet, burgosjet, internimet dhe torturat çnjerëzore që u aplikuan mbi këta njerëz, me të vetmen arsye se ngritën zërin e së drejtës për t’i thënë “STOP” diktaturës, dhe t’i sjellin vendit një demokraci, që ne sot po e gëzojmë të gjithë sëbashku. Me këtë rast, dua t’i bëj një pyetje, jo vetëm këtij parlamenti, por dhe gjithë popullit shqiptar: ka ndonjë që të provojë në kurrizin e vet gjithë çka thashë më sipër, dhe të jetë i gëzuar? Unë personalisht, ndiej një keqardhje të madhe, dhe njëkohësisht e falenderoj këtë klasë, që duke treguar edhe njëherë fisnikërinë e tyre, nuk u hakmor ndaj persekutorëve, gjë e cila nëse do të ndodhte, do të ishte gjakderdhje masive.

E dimë të gjithë se kënetat, kanalet vaditëse, minierat e Spaçit dhe Bulqiza, fabrikat më të rëndësishme si ajo e Superfosfatit në Laç, e çimentos në Fushë-Krujë, e përpunimit të naftës në Fier, e dhjetëra e dhjetëra të tjera, janë përballur nga puna e rëndë dhe pa orar e të burgosurve politikë. Nga kjo punë humbën jetën motrat dhe vëllezërit tanë. Dhe diktatura lëvdohej në sytë e botës, se Shqipëria është bërë fanar i ndritur i Europës, ndërsa në fakt, realiteti ishte shumë i hidhur.

E dini mirë zotërinj deputetë se diktatura nuk dënoi vetëm inteligjencën balliste apo zogistët, pasanikët apo tregtarët, diktatura vazhdimisht ka dënuar me intensitet intelektualët që drejtuan Luftën Nacional Çlirimtare, dhe këta nuk janë pak, por janë një pjesë e mirë e kësaj klase, siç është rasti i grupit të deputetëve, Koçi Xoxes, Teme Sejkos, Abdyl Kellezit, Beqir Ballukut, Kadri Hazbiut, Kiço Ngjelës, Mehmet Shehut, dhe qindra të tjerëve që po të ishin vrarë në luftë do të kishin marrë titullin “Hero”, por fatkeqësisht, sepse folën realitetin, ju bashkangjitën vuajtjeve shumëvjeçare me gjithë familjet dhe të afërmit e tyre. Atëherë lind pyetja: “Kjo diktaturë ka dënuar vetëm kundërshtarët politikë, apo ka qenë një kuçedër që hante të gjitha ato koka që ngrinin zërin e së vërtetës? Dhe unë mendoj se një pjesë e mirë e deputetëve të këtij parlamenti, ka patur fatin e mirë që i ka shpëtuar kësaj kuçedre kaq të egër. Megjithatë, unë mendoj se ka ardhur koha që gjithë së bashku, çdo gjë që ka kaluar, ta falim dhe ta harrojmë. Por mundi dhe djersa duhet të shkojnë në vend, kulakëve t’u kthejmë pronën, tregtarëve t’u kthejmë atë që është grabitur nga diktatura, të burgosurve dhe të internuarve t’u kthejmë kohën e punës në burgjet.

Përsa i përket anës tjetër të medaljes, e kuptoj që shteti nuk është në gjendje të përballojë të gjitha këto shpenzime. Rëndësi ka që ne sot të aprovojmë këtë ligj, por edhe këtë çështje ta ketë në përparësi. Unë mendoj se kjo është e vetmja mënyrë për të integruar edhe këtë klasë në shoqërinë tonë demokratike.

Tiranë – Të martën (datë 16.07.2002) PLL zhvilloi konferencën e zakonshme për shtyp. Dy çeshtjet kryesore që u trajtuan ishin ligji për shpërblimin e të përndjekurve politikë dhe qëndrimi ndaj qeverisë së re. Në deklaratën për shtyp që u mbajt me këtë rast thuhej:

«Parlamenti Europian nëpërmjet rezolutës saj me 17 prill 2002 shprehet qartë dhe prerë se nuk mund të hapen negociatat për marrëveshjen e Stabilizim-Asocimit me Shqipërinë, pa u plotësuar disa kushte themelore. Ndër këta:

Ngritja dhe fillimi punës së komisionit dypalësh pozitë-opozitë në zbatim të rekomandimeve të OSBE-ODIHR që Shqipëria të shkojë drejt zgjedhjeve të ndershme, të drejta dhe demokratike.

Pikërisht për këto u ngritën dy komisione parlamentare me afat kohor të përcaktuar.

Sipas deputetëve të PLL, në këto komisione, ritmet janë mjaft të ngadalta dhe po shtyhen afatet, pa asnjë shkak.

Grupi Parlamentar i PLL në mbledhjen e Byrosë Parlamentare, nëpërmjet kryetarit të saj, kërkoi që drejtuesit e këtyre dy komisioneve të raportojnë para deputetëve në seancë plenare se deri ku ka shkuar puna e bërë në këto komisione.

PLL i bën thirrje Kryetarit të Kuvendit z.Servet Pëllumbi që të fusë në rendin e dites të datës 18 korrik 2002, kërkesën e miratuar të PLL-së, pasi jemi në mbyllje të sesionit parlamentar.

Shqiptarët po përjetojnë krizën më të thellë qeveritare. Socialistët që pretendojnë se janë të votuar, pa mbushur vitin, ndërruan dy kryeministra me ministrat e kabinetit qeveritar dhe dje votuan kryeministrin e tretë z.Fatos Nano.

Se si drejton dhe qeveris z.Nano shqiptarët e dinë shumë mirë se e kanë provuar tre herë të tjera.

PLL, opozita dhe shqiptarët do të dinë të kundërshtojnë dhe protestojnë ndaj të ashtuquajturës mazhorancë socialiste, e cila është kthyer simbol i krimit, korrupsionit, trafiqeve të paligjshme, papunësisë, varfërisë dhe mjerimit.

Zgjedhjet e reja parlamentare janë domosdoshmëri e shqiptarëve për t'u shkëputur nga kthetrat e pushtetarëve socialistë që po mbajnë peng shqiptarët dhe Shqipërinë,» dhe me këto fjalë mbyllej deklarata e PLL e lexuar nga z.Ekrem Spahiu kryetar i partisë.

Legalistët shpallin lëvizjet politike për të shkuar drejt zgjedhjeve të reja

Spahiu: “do të ndjekim të gjitha rrugët demokratike për të protestuar kundër mosqeverisjes së vendit”

Tiranë – Kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu shpalli ditën e martë në një konferencë shtypi, qëndrimin e PLL ndaj qeverisë së ardhshme të drejtuar nga z.Fatos Nano. Ai tha se ne jemi parimisht kundër çdo qeverie që s’ka ardhur në pushtet me votën e lirë të popullit. Ai theksoi në fjalën e tij se, megjithqë socialistët kanë ndërruar disa qeveri, qysh prej zgjedhjeve të 2001-shit, prapë vendi ndodhet në një gjendje mosqeverisjeje. Pyetjes së gazetarëve se cilat do të jenë mjetet që do të përdorë opozita për të protestuar e kundërshtuar ndaj qeverisë “Nano 5?”, z.Spahiu iu përgjigj: “Ne, përpjekjet tona, do t’i bëjmë konform të gjitha rregullave demokratike dhe protesta jonë fillimisht do të jetë në parlament në procesin e votëbesimit të qeverisë së tretë socialiste.” Më pas kërshërisë së gazetarëve rreth mundësisë së mitingjeve të protestave ai do t’i përgjigjej se “Hap pas hapi do të ndjekim të gjitha ato rrugë demokratike që janë për të protestuar për këtë mosqeverisje të vendit, prandaj jemi edhe parti opozitare dhe ne do të kontestojmë çdo qeveri socialiste që sigurisht nuk ka ardhur në pushtet me votën legjitime të popullit shqiptar.”

Më tej z.Spahiu do të shprehte shqetësimin e tij për mosfunksionimin e koalicionit opozitar Bashkimi për fitore. Në pyetjen e gazetarëve se “Si ka funksionuar ‘Bashkimi për fitore’ këto kohët e fundit?” ai do të shpjegonte se: “Ka disa kohë që BF nuk funksionon. Çdo parti ka mbajtur qëndrimet e veta politike dhe nuk është aspak e moralshme që një parti të flasë në emër të koalicionit, apo për më tepër në emër të opozitës, pa u mbledhur drejtuesit e këtyre partive opozitare. PLL vazhdimisht ka folur dhe flet vetëm në emër të saj dhe nuk mund të flasë në emër të koalicionit pa u mbledhur koalicioni. Këtë do të dëshiroja që ta kenë edhe partitë e tjera aleate të këtij koalicioni, pra të mos flasin në emër të opozitës apo të BF-së, pa u mbledhur ky koalicion,” do të shprehej kryetari i PLL.

N.K.

Mbretërorët Skënder Zogu dhe Yllë Spahija, mesazh falenderimi për Kryesinë e PLL

Ju falenderojmë nga zemra për pritjen tuej gjatë vizitës sonë në Tiranë me rastin e rikthimit në Atdhe të Familjes Mbretnore Shqiptare. Kemi mbetë shumë të kënaqun nga takimi ynë me Kryesinë e PLL në zyrat tueja, dhe jemi krenarë për punën që keni krye deri më sot, si dhe për vendosmëninë tuej për të realizue objektivat e PLL që janë objektiva të shëndosha në dobi të vendit dhe kombit tonë.

Shfrytëzojmë rastin për me ju sigurue përkrahjen tonë të plotë dhe pa rezervë në të gjitha drejtimet dhe në të gjitha aktivitetet tueja.

Ju urojmë suksese të mëtejshme dhe punë të mbarë! Jemi të bindun se PLL do të jetë faktori vendimtar që do të garantojë stabilizimin e Familjes Mbretnore në Shqipni dhe rikthimin e Mbretit Leka në fron.

Tiranë – Zhvillohet mbledhja e Komitetit drejtues të degës së PLL Tiranë. Të premten datë 19 korrik u zhvillua mbledhja e radhës e Komitetit Drejtues të degës së Tiranës nën drejtimin e kryetarit të saj z.Sadedin Balla. Kjo mbledhje kishte si synim kryesor analizën e punës së bërë gjatë periudhës dymujore që nga mbledhja pararendëse, si dhe vlerësimin për punën e bërë gjatë pritjes së kthimit në atdhe të Familjes Mbretërore. Mbledhja pati të veçantën e saj, sepse për herë të parë në të merrnin pjesë, me statusin e anëtarit të Komitetit drejtues, edhe disa kryetarë nëndegësh. Në fillim të saj, kryetari z.Sadedin Balla, mbajti raportin analitik për periudhën në fjalë si dhe bëri vlerësimet për punën e shumëkujt gjatë pritjes së mbretit. Duke bërë këto vlerësime ai u shpreh: «Vijmë në këtë mbledhje të Komitetit drejtues pas një pune të ngjeshur dymujore. Vijmë me kënaqësinë e madhe se Familja Mbretërore ka mbërritur shëndoshë e mirë dhe është pritur në mënyrë dinjitoze dhe mbresëlënëse. Vështruar në optikën tonë të organizimit të degës, këtë që shpreha më lart, mund ta ekuivalentojmë me atë që kur punohet me objektiva të qartë dhe racionalitet, priten fruta të arrira.

Që në fillim ne e konceptuam qartë se pritja do të jetë një festë ku do të shpalosen vlerat tona qytetare, aftësia jonë organizuese, disiplina në kryerjen e detyrave dhe kompaktësia e degës sonë. Çdo gjë, çdo fazë e organizimit të kësaj feste shkoi sipas vizionit tonë, brenda limiteve të parashikuara në funksion të cilësisë. Flamujt e PLL, ata kombëtarë, parrullat, pllakati i madh me Familjen Mbretërore, i lëvizshëm nëpërmjet një makine, portreti i Mbretit, flamujt e vegjël, zbukurimet e tjera të makinave, krijuan një dekor gjigant me përmasat e distancës Tiranë – Rinas.

Disiplina në zbatimin e udhëzimeve të dhëna nga drejtuesit e degës, respekti i ndërsjellë për strukturat nga lart poshtë e anasjelltas, bëri që të mos ndodhë asnjë avari, keqkuptim, ngatërresë a konfuzion.

Mbledhja e zgjeruar e këshillit të degës ish rezymeja e gjithë takimeve të veçanta nëpër nëndegë ku ne me durim dhe mundim, arritëm të injektojmë tek baza jonë e më gjerë, idenë se respekti për Familjen Mbretërore shprehet sipas konceptit tonë.

Në organizimin total për të gatuar suksesin unë falenderoj veçanërisht Komitetin Drejtues, si dhe kryetarët e nëndegëve. Natyrisht duhen falenderuar për fisnikërinë e tyre zotërinjtë Sinan Kalaja, Selim Kulla dhe Haxhi Kurti të cilët duke qenë koshientë se veprimtari të tilla kanë një faturë, ofruan ndihmën e tyre modeste që ndikoi në cilësinë e veprimtarisë.

Dy muaj e ca më parë ne piketuam të ngrejmë në nivele pune serioze nëndegët.

Me vrull ne punuam shpejt nëpër nëndegë dhe ia dolëm të zhvillojmë mjaft takime produktive. Kryetari i degës me dy nënkryetarët Hamit Kurti, Lejla Hysa dhe me anëtarët e tjerë të Komitetit Drejtues, ose të kudondodhurit Blerim Kamberi, Ergjent Bufasi, Seit Preni dhe Vera Dema zhvilluan një sëri takimesh që u hapën me atë në lagjen “Don Bosko” vazhduan në Allias, në Kombinat, në Lagjen Ali Demi.

Nuk ka arsye të jemi modestë, por duhet thënë se kanë qenë takime cilësore me mjaft bereqet. Ajo çka vihet re është se po instalojmë zyra nëpër lagjet (nëndegët).

Kështu së shpejti do të kemi rastin të përurojmë zyrën në nëndegën Kamëz, kemi përuruar zyrën në Allias. Po punohet të gjenden mundësi për të instaluar zyra nëpër çdo nëndegë. Kuptohet ky është një process që do të vazhdojë gjatë.

Vrulli nuk duhet ndalur, ai do të vazhdojë madje me cilësi më të lartë. Në dy muajt që do të vijnë e sidomos në shtator, duhet të përqendrohemi në dy çështje:

1.Të jemi të vetëpërmbajtur në kërkesën për të kontaktuar me NMT Leka I, duke demonstruar emancipim në respektimin e raporteve formale të partisë me Mbretin për të qenë komplementarë në alternativën që ka shpallur Mbreti që - vij në Shqipëri si qytetar, si politikan, si Mbret.

2.Në punën e palodhur për institucionalizimin e nëndegëve si komponent determinant për të realizuar programin tonë politik.

Ndarjet e detyrave vazhdojnë të jenë si më parë. Secili përgjigjet për sektorin e tij. Së shpejti do t’i përvishemi Ndroqit, Pezës dhe minibashkive të tjera të Tiranës. Duhet punuar shpejt dhe me efikasitet për të shfrytëzuar situatën e favorshme politike,» dhe me këto fjalë mbyllej raporti i kryetarit të degës së Tiranës. Më tej pati pyetje e diskutime nga të pranishmit rreth punës së bërë dhe rreth aktivitetit të ardhshëm. Diskutimet dhe analizat e bëra patën një efekt të mirë në planifikimin e detyrave për të ardhmen e punës. Gjithashtu në këtë mbledhje u vlerësua si mjaft i rëndësishëm organizimi kapilar i gjithë degës, për shkak se, siç u tha, zgjedhjet e reja janë afër e duhet të na gjejnë të përgatitur.

Socialistët e shtyjnë shpërblimin e të burgosurve antikomunistë për në kalendat greke

Tiranë – Java parlamentare filloi me seancën plenare të ditës së hënë e cila ish simbolike pasi një pjesë e deputetëve të komisionit ekonomik lëshoi sallën kryesore për të shqyrtuar në një sallë tjetër projektligjin për marrëveshjen që qeveria italiane ka akorduar për KESH-in.

Projektligji për të cilin u debatua gjatë ish ai për një shtesë në ligjin për dëmshpërblimin (punën e papaguar) të të përndjekurve politikë.

Opozita u përball me heshtjen e pozitës. Ishin mjaft folës si z.Spahiu, Fezollari, Roqi, Çako, Begeja, Alibali, Beja, Laço, Dajçi, Berisha, Ndoka, Paloka, Gjana etj., që mbrojtën me zjarr të drejtën e të përndjekurve për t’u dëmshpërblyer për punën e papaguar, pavarësisht se qeveria ka dhënë përgjigje negative, pasi thotë që fatura prej 52 miliard lekësh është e papërballueshme.

Opozita ka sugjeruar se dëmshpërblimi mund të shtrihet në kohë dhe se po të ketë vullnet politik nga pozita, mund të kalohej projektligji.

Debati ka patur ngjyra të forta politike. Duke parë heshtjen e pozitës për këtë çeshtje, në mënyrë të sforcuar kanë marrë fjalën zonja Çeço, z.Koçi dhe Erion Braçe. Ata kanë bërë ca paralelizma të problemve të të përndjekurve me të pensionistëve dhe arsimtarëve çka ka sjellë një klimë të rëndë në sallë dhe reagime shumë të ashpra nga opozita. Opozita ka goditur fort sidomos duke u bazuar tek precedenti Nano, i cili është dëmshpërblyer për vitet e burgut. Në këto kushte deputeti i PD z.Gjana ka paraqitur amendamente për ta thjeshtëzuar dhe bërë më praktik dhe më të lehtë barrën e qeverisë për të përballuar faturën. Z.Gjana ka diversifikuar masën e të përndjekurve për të nxjerrë në pah pjesën që më me emergjencë duhet shpërblyer. Iniciatorët e futjes së këtij projektligji (grupi parlamentar i PDr) nëpërmjet kryetarit Ndoka kanë kërkuar tërheqjen e tij për të inkorporuar amendamentet e z.Gjana dhe për t’u votuar ndoshta javën e ardhshme.

Kryetari i grupit parlamentar të PLL z.Ekrem Spahiu ka kërkuar që sa më shpejt të raportojnë në parlament kryetarët e komisioneve dypalësh pozitë-opozitë dhe ai i Komitetit të Integrimit.

Në fillim të seancës pati debate rreth vrasjes së kryetarit të komunës Dajt z.Flamur Shkoza të PD. PD kërkoi hetim të saktë dhe mbrojtje të pushtetarëve lokalë. Në nderim të tij Kuvendi mbajti një minutë heshtje. Në këtë seancë nuk u votua. Të hënën do të votohen projektligjet e seancës së të enjtes. Ndërkaq në hyrje të ndërtesës së Parlamentit, një grup ish të burgosurisht bënë një miting modest proteste, për të sensibilizuar opinionin për të drejtat e tyre.

Një “dhomë muze” për Mbretin Zog në Hotelin historik "Pera Palas" të Stambollit

Emri i Stambollit - Byjyk Shehër (Qytet i madh) siç thonë turqit, qendër e rëndësishme historike dhe tregtare e Turqisë, është i lidhur në thellësi të shekujve me personalitete iliro-shqiptare. Themelimi i qytetit i takon perandorit romak me origjinë ilire Kostandini i Madh, i cili pas përurimit më 11 maj 330, i dha qytetit emrin e tij Kostandinopojë. Më vonë, në vitin 537, një tjetër perandor ilir, Justiniani, rindërtoi Kishën e madhe të Shën Sofisë, origjina e së cilës i takonte gjithashtu Kostandinit të Madh. Në vazhdim shumë vezirë, pashallarë dhe administratorë të lartë të Perandorisë Otomane qenë në Stambollin me emër në historinë botërore. Dhe në dhjetëvjeçarin e katërt të XX-të një figurë e spikatur e shtetit shqiptar, për konsolidimin e të cilit ai pati shumë merita, ishte Mbreti Ahmet Zogu, ai që provoi mikpritjen e Stambollit të madh, i cili strehonte nga të gjithë vendet.

Pas largimit nga Shqipëria, më 8 prill 1939, Familja Mbretërore mbërriti në Follorinë të Greqisë. Më 2 maj me tren të posaçëm, familja e Mbretit Zog, e shoqëruar nga tetë persona, u largua nga Greqia për në Stamboll. Ditët e qëndrimit në Turqi ishin më të këndshmet për Mbretin. Turqit u treguan tepër mikpritës dhe patën përkujdesje të veçantë për Mbretin shqiptar. Duke njohur mirë turqishten, pasi vitet shkollore të rinisë i kishte kaluar në Stamboll, ai këtu ndjen një mjedis të familjarizuar, aq sa mbretëreshës Geraldina i dukej sikur Zogu nuk do të largohej kurrë nga Turqia. Në Stamboll për rreth një muaj e gjysmë, nga fillimi i majit 1939 deri në mesin e qershorit familja e Mbretit shqiptar u sistemua në Hotelin "Pera Palas" të Stambollit.

Për koincidencë po shënoj se, - për pesë ditë me radhë, prej 17-22 maj të këtij viti 2002, si mik i Ministrisë së Kulturës së Turqisë, - u vendosa në këtë hotel historik, për të marrë pjesë në Simpoziumin Ndërkombëtar të ICOMOS-it për Arkitekturën e Ndërtimeve të fillimit të shekullit të XX. Dhe pikërisht në Simpozium mbajta kumtesën "Urat e ndërtuara në Shqipëri në kohën e Mbretit Zog".

Ndjeva një kënaqesi të veçantë që të pushoja në atë hotel ku qe mirëpritur edhe Mbreti i Shqiptarëve. Pas interesimit tim të ligjshëm, personeli i hotelit më ndihmoi menjëherë duke më treguar dhomën e mbretit tonë. Ishte dhoma me numrin 116, në katin e parë, në derën e së cilës shkëlqente pllaka e bakrit me mbishkrimin "Ahmet Zogu - Former King of Albania (Ish- Mbreti i Shqipërisë)". Porta ngjitur me numrin 117 shënonte "Eduardi VIII ish Mbreti i Anglisë". Dhoma 116 përmbante dy krevate teke të gjera me një dollap djathtas hyrjes. Banja ndodhej në qoshen karshi pranë dritares ndërsa karriget dhe një kanape plotësonin dhomën. Në fund të korridorit ndodhej dhoma numër 101 ku ka fjetur krijuesi i Turqisë moderne Mustafa Qemal Ataturku. "Pera Palas" Hoteli, i krijuar në vitin 1892, ndodhet në kuartjerin Bej-ollu (Djali i Beut), lagje qëndrore e Stambollit, e njohur për mejhanet tradicionale, ku kalon dhe tramvaji i vjetër i qytetit.

Bej-Ollu kufizon me Tepebashin dhe lagjen Gallatasaraj të klubit të famshëm të futbollit, kampione e Turqisë. Hoteli "Pera Palas" kur u ndërtua, u shërbente pasagjerëve të linjës së famshme hekurudhore Orient Ekspres - Paris - Vjenë - Stamboll. Ai ndodhet fare pranë qëndrës së qytetit - Sheshi Taksin, afër qendrës muzeale Sulltan Ahmet dhe rreth 30 minuta nga aeroporti Ataturk. Në shërbim të klientëve janë 145 dhoma me 273 shtretër.

"Pera Palasi" ka salla konferencash e takimesh, sallë vallëzimi për 400 persona, restorantin Pera, Barin Orient Ekspress, pastiçerinë Pera dhe një impiant të veçantë ujësjellësi me ujë të pandërprerë. Nga pikëpamja arkitektonike hoteli është një ndërtim ure me 6 kate, me një kompozim të fasadave, i cili edhe sot i qëndron kohës. Hoteli shquan për pasurinë e elementëve të drunjtë si dyer, dritare, korniza, mobilimi i holleve ndërmjet kateve etj.. Një dekor i pasur metalik përbën ashensorin historik, i cili zbukuron hollin para restorantit. Një nga sallonet më të dekoruar të hotelit, karshi ashensorit, mban emrin e shkrimtares së njohur Agata Kristi, e cila ka qëndruar në vitin 1979 në dhomën nr.411 të hotelit.

Gjatë viteve të ndryshëm në Hotelin "Pera Palas" kanë pushuar shumë personalitete të njohur politike dhe të artit nga e gjithë bota. Këta kanë qenë Presidentët e Turqisë Mustafa Qemal Ataturku, dhe Xhelal Bajar, ish- Presidenti i Francës dhe Tito i Juosllavisë, ish Kryeministrat e Francës Burge dhe Herriot, i Anglisë Rosberi, ish Shahët e Persisë Kaçar dhe Reza Pahlevi, ish-Mbretër dhe Mbretëresha si Eduardi VIII i Anglisë, Karol i Rumanisë, Pjetri i Serbisë, Ferdinandi i Bullgarisë, Nikolla i Malit të Zi, Vitorio Emanuel III i Italisë etj..

Yje të kinemasë si Greta Garbo, Jozefinë Baker, Mata Hari, Sara Bernard apo muzikantë e këngëtarë të njohur si Teodorakis, Prihoda, spanjollët Hulio Iglezias, shkrimtarët Klod Farrer, janë gjithashtu personalitete të botës së artit e të kulturës që kanë frekuentuar Hotelin Historik "Pera Palas" të Stambollit. Dhe të gjithë këta personazhe të historisë së përbotshme i kanë dhënë "Pera Palasit" emrin Hotel Historik.

Ndërmjet gjithë këtyre aktorëve të historisë ish-Mbreti i Shqiptarëve Ahmet Zogu është mes më të vlerësuarve të ambientit turk.

Dhoma e Ahmet Zogut ndodhet në katin e parë pranë dhomës së Babajt të Kombit Turk Mustafa Qemal Ataturkut. Nuk është aspak e rastit që edhe sot, pas 63 viteve, në derën e dhomës nr.116 të Hotelit Pera Palas të Stambollit shkëlqen në bakër emri i njerit prej burrave më të shquar të shtetit shqiptar, i cili konsolidoi shtetin ligjor, çarmatosi popullin, vendosi rendin dhe qetësinë, emancipoi gruan, siguroi lidhjet me botën dhe ç'është më e rëndësishmja forcoi ndjenjën kombëtare.

Pas plot 70 vjetësh, çuditemi kur dëgjojmë se ekipi i Sport Klub "Tirana" udhëtonte me avion, në ato kohë, për në Korçë, për të zhvilluar ndjeshjen e radhës për kampionat, me Sport Klub "Skënderbeun"!

Sa më shumë konfuzione politike që të kalojë vendi dhe sa më shumë indiferencë kombëtare që të shfaqin politikanët aktualë, aq më shumë vlerësohen burrat e moçëm që kanë drejtuar këtë shtet, ndër të cilët Mbreti Zog ka qenë nga personazhet më të dobishëm e të aftë historikë për shqiptarët. Historia do të shkruhet e rishkruhet përsëri dhe çdo aktori të saj do t'i rezervohet vendi i merituar.

Midis gjërave kryesore të Antikitetit, duhen nderuar gjuhët greke dhe sidomos ato latine, të cilat përbëjnë bërthamën më antike e më solide të kulturës e të dijes europiane, në mënyrë të veçantë – edhe pse jo vetëm – në vendet që kanë adoptuar gjuhë romane (Spanja, Franca, Belgjika valone, Zvicra romande, Italia, Portugalia). Por nuk duhen harruar as filozofia, arkitektura, skulptura, teatri e sporti, të lëna si trashëgimi nga grekët, as e drejta dhe artet liberale, sidomos retorika, të trashëguara nga romakët.

Në fushën e ushqimit, grekë e romakë na kanë lënë verën, vajin dhe bukën e ardhur nga Lindja e Mesme. Mesjeta e Vonshme, në periudhën që shkon nga shekulli i 4-të deri në shekullin e 7-të, nuk u kënaq së shtuari ndonjë shtresë suplementare të vagullt. Nga dy historianët që u kanë dhënë jetë «Annales» dhe kontribuar në një rinovim të thellë të historisë njëri prej tyre, Mark Blok, ka shkruar: «Europa ka lindur kur Perandoria u shemb»; tjetri, Lysien Febvre, e ka marrë këtë frazë, duke i shtuar: «Le të themi se Europa u bë një mundësi në momentin kur Perandoria shpërbëhet». Ajo që në këtë pikë e bëri të mundshme Europën qe se pjesa perëndimore e Perandorisë u nda nga pjesa lindore dhe se pjesa perëndimore iu hap popujve ‘barbarë’ të Veriut dhe të Lindjes – keltë, gjermanë e më vonë sllavë – për t’u dhënë jetë atyre popujve të metizuar që më pas do të bëheshin europianët. Qe edhe fakti që të gjithë banorët e saj u konvertuan gradualisht në kristianizëm, i cili u dha atyre çimenton fetare, ideologjike e kulturore të nevojshme në realizimin e një uniteti idesh, ndjenjash dhe praktikash.

Europa e sotme dhe e nesërme nuk duhet të jetë një Europë kristiane. Pas Mesjetës, Europa ka fituar lirinë në çështjen e besimit dhe besimi fetar mund të bashkëjetojë me një laicitet të bërë rregull mazhoritar. Por në procesin ngritës të një ‘komuniteti’, kristianizmi ka pasur qysh në fillim një rol thelbësor. Nga ana tjetër, vetë kjo gjurmë fetare i ka shtyrë europianët në gabime, bile dhe krime, që rëndojnë goxha mbi historinë e Europës.

Ngjyrimi fetar i identitetit primitiv europian (në mesjetë Europa tenton të konfondohet me kristianizmin) çoi në persekutimine heretikëve, të cilët e kundërshtonin doktrinën e Kishës, dhe atë të hebrejve, që në territorin europian përbënin një trup jokristian që bënte rezistencë; Inkuizicioni iu drejtua torturës. I njëjti ngjyrim fetar shtyu në Kryqëzata, replika ushtarake ndaj ekspansionit musliman, që e transferoi luftën jashtë Europës dhe ngjalli një urrejtje të zgjatur midis popullsive jashteuropiane, duke kundërvënë një lloj xhihadi kristian kundër xhihadit islamik. Një identitet kolektiv u plazmua nëpërmjet faktorësh të shumtë të brendshëm e të jashtëm.

Në rastin e Europës, faktori ekstrem u përfaqësua nga Islami. Një fe e re e predikuar nga Muhamedi lindi në Arabi në shekullin e 7-të dhe në harkun e njëqind vjetëve u përhap në pjesën më të madhe të Lindjes dhe Afrikës Veriore. Muslimanët sulmuan kristianët në Lindje të Mesme dhe në Afrikën Veriore, që iu muar bizantinëve, dhe më pas, duke filluar nga viti 711, kaluan në Europë, ku pushtuan me shpejtësi Spanjën deri në Pirenej. Në vitin 732 një armatë muslimane përparoi në veri të Pirenejve; mbreti frank Karl Shtiza, në krye të një armate kristiane, e ndaloi në afërsi të Puatjesë, duke e shtrënguar të tërhiqej.

Një kronikë kristiane e kohës thotë se bëhej fjalë për një fitore te ‘europianëve’ mbi ‘të pabesët’, duke shënuar me këtë termin ‘europian’, që përveç se të jetë vetëm një shprehje gjeografike, shpreh tashmë edhe një ndjenjë fetare e kulturore të vulosur në vlera identitare. Rifitimi i gadishullit iberik mbi muslimanët, i përfunduar më 1492 me marrjen e Granadës, është një nga ndërmarrjet kolektive të europianëve gjatë Mesjetës. Nga ana e tyre, muslimanët pushtuan për një kohë të shkurtër një pjesë të Provansës e të Siçilisë dhe për dy shekuj qenë padronë të Palermos, përpara se të dëboheshin nga normanët.

Historiani i madh belg Henri Piréne (1862-1935) ka stabilizuar një marrëdhënie, veçanërisht nga pikëpamja ekonomike, midis pushtimit arab dhe ndërtimit europian, duke krahasuar Muhamedin me Karlin e Madh. Por, në kundërshtim me një ide të përhapur, nuk besoj se Karli i Madh ka qenë babai i Europës. Perandoria e tij qe shumë më e vogël se Europa. Ajo nuk përfshinte as Gadishullin Iberik, as botën anglosaksone apo atë skandinave; nuk bënin pjesë Qendra dhe Lindja e Gjermanisë, as vendet sllave të Europës qendrore dhe Ballkani, të cilat sot gjenden në kufijtë e Europës politike, por që historikisht janë europianë. Kryeqyteti i perandorisë karolinge, Akuisgrana, nuk ishte europian në kuptimin që kish qenë Roma në Antikitet apo që është sot Brukseli. Karli i Madh nuk konceptoi projektin e Europës, por më shumë atë të një rikthimi në Perandorinë Romake të së kaluarës. Gjithsesi, dukë shkruar në një latinishte të rinovuar, duke bashkuar në oborrin e tij njerëz të kulturës dhe poetë të ardhur nga të gjitha anët e Perandorisë, edhe nga zona të jashtme të saj – spanjollë, irlandezë, anglosaksonë, frankë e gjermanë, italianë etj., – ai ka kontribuar në farkëtimin e një Europe kulturore. Ai ka demostruar se vatra e unitetit europian, lidhja substanciale e një komuniteti europian, duhej të ishte kultura dhe se ajo kishte nevojë për një legjislacion të përbashkët, atë të kapitullarëve, të dobishëm sidomos për të inkuadruar dhe stimuluar aktivitetin ekonomik.

Midis shekullit të 9-të dhe të 10-të, kristianizmi i dha jetë ngritjes së një Europë pa emër, duke ndjekur në mënyrë të veçantë dy linja drejtuese: konvertimin e vendeve të reja dhe zhvillimin e popullsive kristiane.

Konvertimi – bashkuar me ripushtimin iberik – pati të bëjë më pas me gjermanët, skandinavët, hungarezët dhe sllavët e Perëndimit (polakë, serbë, sllovakë, sllovenë, kroatë). Përpara Karlit të Madh, kristianizmi europian e kish shmangur rrezikun e madh të një ndarjeje midis kristianëve ‘katolikë’, të quajtur ortodoksë, dhe kristianëve ‘arianë’, të konsideruar heretikë. Disa mbretër, visigotë në mënyrë të të veçantë, kishin kaluar nga arianizmi në katolicizëm, por kristianizmi perëndimor, që i bindej Romës dhe fliste latinisht, u shkëput nga kristianizmi lindor që fliste greqisht dhe nuk e njihte Papën. Shkëputja u konsumua në vitin 1054, edhe pse ngjarja më e rëndësishme u verifikua në fundin e shekullit të 10-të, me konvertimin në kristianizmin greko-ortodoks të Vladimirit, Princi i Kievit. Duke filluar nga Kostandinopoja dhe Kievi, Europa lindore u bë kristiano-ortodokse. Në shekullin e 20-të, perandoria sovjetike e gllabëroi këtë Europë ortodokse dhe kështu filloi të acarohej një frakturë e thellë që mbetet deri më sot në zemër të Europës. Në çdo rast, duke filluar nga viti 1000 dhe deri në mesin e shekullit të 13-të, një prosperitet i përhapur dhe një progres i konsiderueshëm i përfshinë pakashumë të gjitha rajonet europiane, përfshi dhe rajonet periferike; ato kontribuan në forcimin e një ndjenje të përbashkët europiane dhe njëkohësisht shpëtuan, nganjëherë dhe i favorizuan, diversitetet rajonale. Një nga karakteristikat thelbësore të Europës – për t’u ruajtur me çdo kusht – është pikërisht diversiteti i saj që mund dhe duhet të bashkëjetojë me unitetin e saj. Një hovi të tillë i është dhënë emri i "revolucionit të parë europian". Në shtegun e çelur prej tij ndodhi zhvillimi intensiv urban; qytetet u rritën dhe u shumëfishuan me zgjerimin e autonomive e të institucioneve të konsoliduara, si dhe me përparimet e urbanizmit.

Midis vitit 1000 dhe shekullit të 13-të, një shtim i konsiderueshëm demografik e dyfishoi popullsinë europiane; për pasojë u desh që të zgjeroheshin sipërfaqet e destinuara për kulturat dhe të futeshin përsosjet teknike në mënyrat e përpunimit të tokës, në transporte, në industrinë tekstile e në ndërtimin e ndërtesave e rrugëve, të mullinjve dhe të varkave. Njëkohësisht me to një fermentim i madh fetar, edhe pse shumëfishoi numrin e heretikëve, konsolidoi lëvizjen qytetare dhe promovimin e laikëve, nëpërmjet krijimit të urdhrave të rinj të domenikanëve dhe françeskanëve. Atyre iu bashkangjit një ethe e madhe artistike, me lindjen e artit romantik dhe më pas atij gotik. Njohje dhe mësime u shtuan në mënyrë të konsiderueshme dhe thirrja ndaj arsyes, shoqëruar fesë, u bë gjithnjë e më e madhe. U krijuan shkolla dhe bëri shfaqjen e tij arsimi i lartë me krijimin e universiteteve në të gjithë Europën. Më së pari në Itali (Bolonja), në Francë (Parisi), në Angli (Oksford e Kembrixh), në Gadishullin Iberik (Salamankë e Koimbra); kështu midis shekullit të 14-të e të 15-të, në Europën Qendrore (Hejdelberg, Pragë, Krakovi) dhe së fundi në shekullin e 15-të në Europën veriore (Upsala). Kudo, në të gjithë Europën, u përhap skolastika. Zhvillimi i tregtisë, me panairet dhe tregjet e saj, kontribuoi që të shëndosheshin mangësitë e ekonomisë mesjetare europiane: numri i tepruar i taksave mbi shumë mallra, papërshtatshmëria e monedhës qarkulluese për shkëmbime që bëheshin gjithnjë e më shumë të rendit monetar. Qarkullimi i monedhës ishte shumë i copëzuar. Edhe monedhat italiane më të çmuara, fiorina dhe dukati, qenë të pamjaftueshme. Ekzistenca e një monedhe të vetme ndoshta do t’i kish bërë një kërcim përpara ekonomisë mesjetare që çoi, midis jo pak vështirësive, në kapitalizëm.

Por, duke parë se jeta ekonomike dhe monetare ka nevojë gjithmonë për kushte politike të favorshme, duke filluar nga shekulli i 14-të luftëra, epidemi dhe revolta e ngadalësuan progresin ekonomik, edhe pse ndërgjegjja e identitetit europian mbeti gjithmonë e gjallë. E dëshmojnë figura si ajo e Enea Silvio Pikolominit, pontifiku me emrin e Piu II (1458-1464) apo e shkrimtarit e politikanit Filip Komiens, aktiv nga Flandra në Itali midis shekullit të 15-të e të 16-të.

Historia është mësuesi më i mirë dhe i pagabueshëm për mbarë kombet e globit tokësor. Në të njerëzit, popujt apo kombet, shohin të kaluarën e paraardhësve të tyre, i gjykojnë dhe i analizojnë ngjarjet dhe i adaptojnë ato duke ua përshtatur të ardhmes. Bëjnë korrigjimet e nevojshme dhe të domosdoshme për çdo kohë e për çdo rast. Eshtë provuar se në historinë e kombeve, popujve apo shteteve, është shumë e rëndësishme veprimtaria e drejtuesve të tyre. Nëse këta drejtues janë të suksesshëm, edhe popujt e tyre kanë lavdi në histori, nëse ata punojnë kundër logjikës së nevojave njerëzore, ata ngelin të mbuluar me pluhurin e historisë, apo në disa raste me ziftin e katranin e saj.

Në këtë vështrim, kur kombi udhëhiqet nga një prijës fisnik, i zgjedhur fisnikërisht dhe me prejardhje nga një derë e madhe e fisnike me tradita atdhedashurie si dhe i përkushtuar ndaj kauzës së kombit apo popullit të vet, ai shtet, ai komb apo popull ka dinjitet, ka begati, ka liri, kushte këto domosdoshme për çdo shoqëri njerëzore.

Ndërkaq kjo situatë ndryshon kryekëput kur një shtet, popull apo komb udhëhiqet nga njerëz të pafisëm, të pazgjedhur dhe nga një racë e çfisëruar. Këta njerëz gjithmonë sjellin fatkeqësi në jetën e kombeve, popujve apo shteteve. Këta tiranë historikisht përfaqësohen nga "njëshat" e sistemeve republikane, të cilët arritën kulmin e poshtërsisë nën regjimet komuniste. Këta drejtues republikanë janë hajdutë të paskrupullt, vrasës të kundërshtarëve politikë, mashtrues, dallaverexhinj të kalibrit, hajdutë të prodhimtarisë mendore e shpirtërore të popullit të tyre, hajdutë të votës e vullnetit të popullit. Këto karakteristika janë të shkruara mirë në AND-në e tyre dhe shembujt janë të pafundëm. Këta sojsëzë nuk kanë ndjenja kombëtare por antikombëtare. Janë të papërgjegjshëm para kombit. Të zezat, bëmat dhe gjëmat e tyre, janë shkaku kryesor që e ka nxjerrë jashtë loje sistemin republikan.

Shteti, ashtu si shtëpia, kërkon një prijës, një baba të përgjegjshëm para njerëzve të tij, e jo një qeraxhi të përkohshëm, rrënimtar e të papërgjegjshëm siç na i ka falë perëndia me bollëk këto kohët e fundit në Shqipëri presidentët e kryeministrat republikanë.

Sistemi monarkist është i trashëguar dhe është i lindur në shpirtin e shqiptarit, është në gen, ndërsa sistemi republikan është fare i panatyrshëm, biles i kundërt me të. Sistemi republikan i depersonalizon njerëzit, ndërsa sistemi monarkist u ngre vlerën, i bashkon, u jep dinjitet e unitet rreth prijësit, rreth mbretit. Në sistemin republikan shteti është në dorën e hiçave, të langove, të interesaxhinjve, në dorë të kriminelëve e hajdutëve që bëjnë pazare të fëlliqura në dëm të shtetasve e të atdheut, ndërsa në atë monarkist shtetasi drejtohet prej fisnikërisë dhe është i mbrojtur totalisht prej pasojave negative, sepse mbreti është ai që mban në dorë më tepër se skeptrin e pushtetit, - skeptrin e drejtësisë, të barabartë për të gjithë!

Pikërisht duke i gjykuar këto alternativa dhe duke bërë bilancin krahasues të tyre, populli shqiptar, në rastin e parë që iu dha më 1997-ën, e dha verdiktin e vet me shumicë dërrmuese votash në favor të monarkisë, pro Mbretit. Tjetër gjë është manipulimi që iu bë procesit nëpërmjet kallashëve dhe hajdutëve republikanistë. Kjo erdhi edhe për mungesë serioziteti në shpalljen e referendumit nga ata që e shpallën duke ruajtur thikën pas shpine...

Por ashtu siç votoi më 1997-ën, populli shqiptar do të votojë edhe sikur 100 herë të bëhet referendum për formën e regjimit, pra ai e do monarkinë. Sot një rezultat pozitiv për monarkinë as që vihet në dyshim. Elektorati ka lëvizur shumë në favor të sistemit monarkik. Situata nuk është më si më 1997, pasi njerëzit janë pastruar më shumë nga balta komuniste që është hedhur mbi monarkinë. Ata janë sqaruar tashmë qoftë për figurën e Mbretit Zog I-rë, por edhe për vetë sistemin monarkist, për vlerat e këtij regjimi. Njerëzit e kanë kuptuar se në vendin tonë nuk ka progres e prosperitet pa mbretëri. Mbreti është bërë i domosdoshëm për shumicën e popullit dhe po kundrohet realisht si i pazëvendësueshëm. Të gjitha këto shpresa nga monarkia rriten edhe për shkak se sistemi republikan në Shqipëri është tërësisht i amortizuar siç kemi shembuj të shumtë me qeverisjen e kësaj dekade ku njerëzit e interesat e tyre janë përbuzur, djinjiteti i tyre është shkelur e poshtëruar vazhdimisht, ku nuk mund të bësh dot fjalë për drejtësi e për ligj, ku nuk mund të flasësh për rend e qetësi publike, ku jeta është bërë e pamundur, sikur të ishim në ndonjë planet tjetër e jo në tokën e bekuar për njeriun. Njerëzit janë mërzitur nga sistemi republikan, jo vetëm nga varfëria ekstreme e familjeve shqiptare, por më keq akoma nga politika e degjeneruar dhe nga këta politikanë që nuk e njohin fjalën ndershmëri. Këto republika kanë treguar se presidentët e tyre shkojnë e vijnë si copa letrash e me copa letrash që i quajnë votë. Kjo tallje me vullnetin e popullit i ka bërë njerëzit më syçelët dhe tanimë shohin se këta persona që janë atje në krye, gjoja përmes votës, nuk kanë kurrfarë përgjegjësie për njerëzit që duhet të qeverisin. Ndërsa të gjithë e kuptojnë se një mbret i përhershëm e i trashëguesëhm është si një zot për çdo familje shqiptare.

Dëshira e shqiptarëve për t'u drejtuar nga një mbret është treguar më 1997-ën, u tregua këto ditë në Rinas e Tiranë me pritjen që i bënë Familjes Mbretërore e do të tregohet patjetër në referendumin e afërt për formën e regjimit kur të votohet masivisht pro monarkisë.

Përfundimisht, populli shqiptar po e sheh se sistemi republikan është bërë materniteti i së keqes, prandaj vështron me shpirt e me zemër në kthimin e sistemit monarkist me Mbretin Leka i Parë në fronin e tij legjitim.

Sot në shumë vende të botës, nuk ka monarki. Forma dominuese e qeverisjes është republika, e cila duket sipërfaqësisht si demokratike. Nga kjo pikëpamje shtrojmë çështjen nëse Monarkia Britanike eventualisht mund të braktiset dhe të zëvendësohet nga një republikë. Ndërkaq në këtë shkrim unë do të përpiqem të shpjegoj se pse republika nuk mund t’ia zejë vendin monarkisë (në Britaninë e Madhe – shën. i red.).

Monarkia kushtetuese ndryshon nga monarkia absolute sepse: “kufizon pushtetin e mbretit dhe lejon ekzistencën e institucioneve demokratike përkrah me institucionin mbretëror, duke plotësuar dhe jo duke asgjësuar njëri-tjetrin.

Në mënyrë specifike, në këtë tip mbretërie, mbreti është kreu i shtetit, dhe forma e mbretërisë ruhet nëpërmjet trashëgimisë së fëmijës së parë të çiftit mbretëror. Por mbreti është mbret me aprovim të popullit dhe jo prej të drejtës hyjnore, dhe populli ka sovranitetin e tij nëpërmjet parlamentit të zgjedhur dhe kryeministrit që është kreu i qeverisë, çka do të thotë, kreu i pushtetit ekzekutiv.”( Dr. M.M. Eskandari-Qajar).

Eshtë e kuptueshme që në momentin e tanishëm ose në të ardhmen e afërt, asnjë formë tjetër qeverisjeje të mos mund t’ia zejë vendin monarkisë. Vetë Profesor Evans me fjalët e tija shpjegon qartë se: “Jo; sepse ndryshimi i një sistemi qeverisjeje në një gjendje stabiliteti kaq të lartë si ky i yni, do t’i sjellë më shumë shqetësime popullit sesa të mirat që mendohen”.

Shumë njerëz mendojnë se nuk është i leverdisshëm trazimi për të ndryshuar një qeverisje që është stabël dhe u ofron njerëzve begati. Kjo është ndjenja e shumë njerëzve, kur ata shohin se ekonomia e tyre është e begatë dhe se ka stabilitet në vend. Një ndryshim qeverisjeje do të sjellë të këqija, vdekje dhe është i dëmshëm për ekonominë dhe mirëqenien e një kombi të tërë – atëherë pse do të duhej që britanikët të rrezikonin stabilitetin dhe begatinë e tyre të sotme për një perspektivë të mundshme kaosi dhe varfërie? Përveç kësaj, duhet kohë për të stabilizuar një formë të re qeverisjeje dhe një kushtetutë të re dhe kjo mund të shkaktojë një rënie të ekonomisë dhe të standardit të jetesës së njerëzve. Pse do të duhej që ndokush të këmbente paqen me trazirën? Shihni Indonezinë për shembull! Qysh kur e ndërruan qeverisjen, ekonomia është shumë e dobët dhe ka shumë anarki në disa qytete. Pra është e pakuptueshme se pse do të duhej që britanikët ta ndërrojnë qeverisjen e tyre e cila u garanton atyre paqe, begati dhe stabilitet. Kjo mund të shihet në rritjen ekonomike të këtyre tre viteve prej 1/75% dhe rënien e papunësisë, e cila sipas statistikave ndërkombëtare është nën 6% dhe kjo është hera e parë pas 20 vitesh. (www.britannica.com).

Arsyeja tjetër pse republika nuk mund ta zëvendësojë monarkinë është vetë rëndësia e monarkisë (britanike – shën. i red.). Mbretëresha simbolizon Britaninë e Madhe. Siç kanë shkruar autorët Hayden dhe Lise në librin e tyre “Symbol & Privileges: The Ritual Context of British Royalty” se: «Të pranosh se në identitetin e Mbetëreshës përfaqësohet edhe identiteti i kombit, ke thënë çdo gjë por njëkohësisht asgjë! Mbretëresha është gjithashtu një simbol i rregullit kozmologjik. Në të janë ngulitura nocionet e historisë, të traditës, të qytetërimit, dhe të asaj se çka do të thotë njeri. Këto nocione dhe ndjenja janë fijet që krijojnë pëlhurën e një shoqërie”. Ato mbahen të përbashkëta nga anëtarët e një shoqërie. Përderisa simboli i monarkisë është kaq i rëndësishëm dhe sinjifikativ, atëherë çfarë do të ishte Britania e Madhe pa monarkinë? Eshtë e paimagjinueshme që Britania e Madhe të jetë pa monarki, për shkak se për shekuj me radhë monarkia ka qenë gjithmonë simboli i vendit. Për më tepër, monarkia i siguron kombit një nyje mistike me historinë; ritualet mbretërore vazhdojnë të influencojnë kulturën britanike dhe sjelljen e njerëzve.

Për më tepër, monarkia është gjithashtu një burim për kërshëri turistike ndaj Britanisë. Shumë njerëz e vizitojnë Britaninë për të marrë pjesë në evenimentet mbretërore. Turistët vizitojnë gjithashtu pallatet (për shembull Buckingham Palace) dhe vendet tjera turistike si Abacia e Uestminsterit (Westminster Abbey), e cila është një prej kishave më më të vizituara të botës kristiane. Abacia e Uestminsterit është gjithashtu një vend qëndrimi për Mbretërorët dhe shumë martesa të Mbretërorëve janë celebruar aty.

Përveç turizmit, monarkia është gjithashtu e rëndësishme sepse Mbretërorët shërbejnë si ambasadorë vullnetmirë të Britanisë nëpër botë. Mbretëresha dhe anëtarët e tjerë të Familjes Mbretërore udhëtojnë në vende të ndryshme të botës për të vendosur lidhje diplomatike, tregtare e miqësore. Kjo ndihmon në përmirësimin dhe forcimin e marrëdhënieve ekzistuese me vendet e tjera. Duke vizituar shtete të tjera, Mbretërorët mund të rrisin lidhjet me vendet që më parë nuk kanë qenë shumë të lidhur me Mbretërinë e Bashkuar.

Përmbi të gjitha, mungesa e anarkisë në Mbretërinë e Bashkuar është një arsye pse republika s’mund ta zëvendësojë monarkinë. Ekonomia është e fortë dhe qeveria është stabël. Për më tepër nuk ka ndonjë trazirë shqetësuese, apo rrëmujë politike apo kaos, prandaj gjasat që njerëzit të kërkojnë një ndryshim qeverisjeje janë fare-fare të vogla.

Është e vërtetë se ka disa avokatë të qeverisjes republikane në kohë paqeje, të cilët kërkojnë që qeverisja republikane të zëvendësojë atë monarkike dhe që “Mbretëresha të abdikojë, si dhe/ose të aprovohet një Akt Parlamentar i cili të anullojë monarkinë – veprim për të cilin duhet të japë aprovimin e tij formalisht edhe monarku”. (Prof. Evans). Sidoqoftë shumica e njerëzve janë kundërshtarë të idesë së braktisjes së monarkisë e cila simbolizon paqen dhe stabilitetin, për të përqafuar republikën e cila mund t’i sjellë Britanisë pasiguri dhe kaos, përderisa ajo nuk është aq stabël sa monarkia, dhe sepse ajo mund të shkaktojë edhe një grusht shteti gjakatar me qëllim që të bëjë ndryshime.

Së katërti, kurora është si një simbol bashkues jopolitik i të gjithë kombit, me individë të të gjitha opinioneve politike të aftë për të respektuar një monark jopolitik dhe ndjejnë besnikëri ndaj një institucioni të përhershëm dhe aspak kërcënues. Kurora e ruan këtë besnikëri dhe e kthen duke mbrojtur të gjithë individët, pa bërë dallime politike, fetare, prej arbitraritetit ose trajtimit të padrejtë të qeveritarëve. Një shembull është fati se Qeveria vepron në emër të Kurorës, e cila është një mënyrë simbolike për të pohuar se qeveritë janë të detyruara të veprojnë në interes të qytetarëve, më shumë sesa ekskluzivisht në interes të mbështetësve të tyre. Nga ana tjetër, një qeveri republikane vepron në interes të partisë politike në pushtet dhe të mbështetësve të saj. Koncepti i të drejtës dhe të gabuarës janë gjithmonë poshtë të vetmes pyetje me kuptim për republikanët: - a i kemi votat? (A i kemi numrat për të fituar). Sidoqoftë, republika nuk do të mund ta heqë monarkinë.

GarantSë fundmi arsyeja e mbrame se pse republika nuk do të mund ta zëvendësojë monarkinë është ajo se çdo anëtar i ndonjë grupi të vogël politik, fetar apo racial që jeton në një monarki kushtetuese, ndjen se një ndryshim i qeverisjesjes mund t’i rrezikojë jetën, lirinë dhe pasurinë. Siç e dimë republikat kanë famë të keqe për trajtimin e tyre armiqësor dhe shfrytëzues të minoriteteve. Një shembull klasik është ai i republikës së nazistëve, e cila ka nam të keq për programet e saj gjenocidale kundër çifutëve dhe gabelëve.

Për më tepër njerëzit ndihen të siguruar kur e kanë kryeshtetarin e vet, përderisa nuk bëhen kurrfarë zgjedhjesh për monarkun. Nuk ka kurrfarë konfuzioni për të ditur se kush do të jetë kreu i ardhshëm i shtetit të Mbretërisë së Bashkuar. Shihni Shtetet e Bashkuara! Kaluan muaj e muaj qysh se kur amerikanët votuan për presidentin, por megjithatë fituesi nuk doli. Për më tepër atje pati shumë kundërshtime në Florida ku u numëruan votat disa herë dhe pati seanca gjyqësore në Gjykatën e rrethit, në Gjykatën federale, në Gjykatën e apelit, në Gjykatën Supreme të Floridas dhe në Gjykatën Supreme të SHBA-së. Dhe në përfundim, sa iu desh amerikanëve të mësojnë se cili do të jetë presidenti i tyre i ardhshëm?! Përndryshe asaj që ngjet në SHBA, populli i Mbretërisë së Bashkuar e di se cili do të jetë monarku i ardhshëm. Ata janë paracaktuar si kryeshtetar nëse rastis t’i ndodhë ndonjë gjë e papëlqyeshme Mbretëreshës Elizabeta II, apo nëse ajo vendos të abdikojë dhe kështu do të duhet dikush që ta zëvendësojë atë: - por qeveria nuk ka nevojë të kërkojë rreth e rrotull për ndonjë monark të ri dhe vendi nuk do të shkojë drejt kaosit dhe konfuzionit.

Sidoqoftë, unë mendoj se është një çmenduri që disa njerëz kërkojnë që të zevendësojnë monarkinë me republikën. Aq më tepër që sot në botë nuk kanë ngelur dhe aq shumë monarki.

Monarkia britanike është një prej institucioneve më të famshme në botë dhe një mishërim i historisë, kulturës dhe traditave të Mbretërisë së Bashkuar. Unë mendoj se është një veçanësi që Britania e Madhe ka një moarki, kështuqë them se është e pamençur që ta zëvendësosh monarkinë me republikën.

Si konkluzion, mendoj se historiani kanadez Zhak Monet (Jacques Monet) ka thënë gjënë më të mirë: “Një mbret është mbret, jo sepse ai është i pasur dhe i pushtetshëm, jo sepse ai është një politikan i suksesshëm, jo sepse ai i përket një kredoje të caktuar apo një kombi të veçantë. Ai është mbret sepse ai ka lindur (i tillë). Dhe duke ia lënë zgjedhjen e kreut të shtetit – rastësisë së lindjes – këtij emëruesi të përbashkët të të gjithë botës, kanadezët shpallin në mënyrë implicite besimin e tyre në barazinë njerëzore; shpresën e tyre për triumfin e natyrës mbi manovrat politike, mbi interesat financiare dhe shoqërore; besimin në fitoren e njeriut”.

Mendoj se ky pohim jep qartë thelbin e monarkisë. Monarkia kushtetuese e Mbretërisë së Bashkuar, duke qenë se nuk merr pjesë në ndeshjet politike, mund të shpenzojë më shumë kohë në ngritjen e ndërgjegjes shoqërore duke marrë pjesë në vepra bamirësie ose duke vizituar të vobektit, të pafatët apo të paaftët, për shembull Princesha Ana ka pasë vizituar të sëmurët lebrozë në një spital në Nepal dhe ku vullnetarët britanikë janë përkujdesur për të varfrit për dekada të tëra. Në këtë mënyrë, monarkia dhe monarku përfaqëson dëshirën e mirë dhe dhembshurinë; prandaj republika nuk duhet ta zëvendësojë monarkinë.

Duke pasur këtë në mendje, pyetja që duhet të shtrojnë britanikët është se cila qenka ajo e mirë do t’u japë republika, të cilën ata s’e paskan akoma?! Çfarë problemesh do të zgjidhë republika, dhe a do të jetë e vlefshme të bëhen gjithë ato ndryshime madhore kushtetuese që kërkohen?

Monarkia është një trashëgimi e madhe: të mos e hedhim poshtë me mendjelehtësi.

Gjithçka rreth ndërtimit dhe funksionimit të Oborrit Mbretëror në kohën e Mbretit Zog

Duke u bazuar në artikullin 88 të Statutit të Mbretërisë Shqiptare, Oborri Mbretëror u krijua me ligj të veçantë, i emëruar drejtpërdrejt nga Mbreti dhe përbëhej nga dy degë:

a-Ministria e Oborrit që përbëhej nga Ministri, Sekretari i Përgjithshëm, nëpunësve të arkivës, protokollit e daktilografisë.

1.I parashtronte Mbretit aktet, lutjet, ankimet dhe transmetonte tek autoritetet e tjera urdhrat dhe porositë e Mbretit.

2.Studionte çështjet e ngarkuara nga Mbreti dhe jepte mendim konsultativ për to.

4.Caktonte audiencat e pritjes sipas urdhrit të Mbretit dhe lajmëronte adjutanturën për veprim.

Sekretari i Përgjithshëm i Ministrisë së Oborrit kishte për detyrë të rregullonte korrespondencën sipas shënimeve të Ministrit të Oborrit, të cilin e zëvendësonte kur mungonte.

Detyra e saj ishte kontrollimi dhe inspektimi i administratës shtetërore e parashtetërore.

1.Veprimet e këshillave administrative, të Bashkive, Komunave dhe ushtrimin e të drejtave të tyre.

2.Gjendjen e emigrantëve, instalimin, veprimet e zyrës së tyre, ankimet për ndarjen e tokave shtetërore, gjendjen shëndetësore dhe kërkesat për të.

3.Veprimet administrative të xhandarmërisë e policisë, vonimet e shkaktuara në zbatimin e urdhrave qeveritarë.

4.Spitalet, dispanseritë, komisionet e rekrutimit, gjendjet civile, veprimet e kryqit të kyq e shoqërive të ndyshme.

5.Zyrat financiare, doganore e institutet e monopolit. Kontroll i plotë në çdo regjistër.

6.Zyrat e Punëve Botore, të ardhurat, shpenzimet, zbatimin e ligjeve, dëftesat e punimeve dhe çdo gjë të kësaj natyre.

8.Arsimin, gjendjen shëndetësore të nxënësve, moralin, zhvillimin kombëtar të arsimit, kërkesat.

9.Zyrat e bujqësisë, pyjeve, veterinarisë, dhomat e tregtisë, shoqëritë anonime, konçesionet, mënyrat e plotësimit të kushteve etj..

Përveç këtyre detyrave kontrolluese, personeli i Inspektorisë së Oborrit Mbretëror kontrollonin sjelljet e moralin e nëpunësve në qendrat e qarqeve, vijimësinë në detyrë, zbatimin e orarit zyrtar, aftësinë e nëpunësve, të gjyqtarëve, sjelljen me popullin dhe çdo veprim të funksionarëve në shërbim. Varësia e tyre ishte drejtpërdrejt nga Mbreti. Ministrat dhe zyrtarët nuk mund të ndalonin personelin e Inspektorisë së Oborrit të kryenin detyrën.

-Pregatiste projektet e urdhëruara nga Mbreti për organizimin e ushtrisë në kohë paqeje dhe përgatitjen e saj në kohë lufte.

-Jepte mendim mbi gjendjen ushtarake, situatën politiko-ushtarake, mënyrën e mobilizimit dhe administrimit të ushtrisë.

-Studionte aktet e urdhëruara prej Mbretit për xhandarmërinë dhe shfaqte mendim për to.

-Studionte e përgatiste projektet mbi stërvitjen dhe zhvillimin e xhandarmërisë.

Varesh drejtpërdrejt nga Mbreti dhe përmbushte urdhrat Mbretërore mbi inspektimin ushtarak dhe raportonte tek Mbreti.

Të gjithë titullarët e zyrave, emëroheshin e shkarkoheshin nga Mbreti, ndërsa varësit e tyre, emëroheshin nga Mbreti, me propozim të titullarëve të këtyre zyrave.

Duke menduar rrjedhojat që solli ndërrimi i sistemit politik një dekadë më parë në Shqipëri, më erdhën ndër mend personazhet e novelës së Xhek Londonit "Dashuria për jetën" në të cilën njeriu e ujku zvarriten për t'i shpëtuar vdekjes. Drama e tyre është drama e popullit tonë me komunizmin në finalen e luftës për jetë a vdekje. Por a ishte me të vërtetë finalja?! Ai ishte ai caku i fundit i pleqërisë së komunimzit ujk?! A ia kishte dhënë njeriu ujkut goditjen vdekjeprurëse?! Njeriu i asaj novele mbijeton në sajë të ndihmës së kujdesshme në të ushqyerit gradual deri në kthimet e njeriut në jetën normale. Por popullit tonë kaq i ngjashëm me atë personazh si i ngjau?! Ushqyesat e tij i lanë pas dore dy këshilla të domosdoshme që populli i trashëgon ndër shekuj në fjalët e tija të urta: "Kafshata e madhe të zen fytin" dhe "Damtorët kanë 100 shpirtra!" Kështu lejimi i kalimit të popullit nga një rrethim e izolim i tmerrshëm, në një anarshi e shthurje të paparë e gjithashtu të tmerrshme, zëvendësoi fatkeqësitë e vjetra me fatkeqësi të reja. Ujku mjeshtër për 100 metamorfoza u lejua të shndërrohej në dhelpër për aq kohë sa t’i nevojitej kthimit të tij prapë në origjinë. Ky ujk tashmë "dhelpër" mund shfrytëzonte ligjet e papërshtatshme për kushtet tona e shumë të favorshme për të. Duke e ndihmuar luftën kundra ligjeve vetë dobësia e ligjeve, filloi rrokullisja e Shqipërisë, rrokullisje e shpërfillur nga drejtuesit e shtetit të asaj kohe. Ata harruan se qëllimin nuk e realizon dëshira për ta arritur, por mjeshtëria për ta mbërritur atë. Shteti i së drejtës nuk mund të krijohet duke u dhënë pushtetin njerëzve anti-shtet. Ndërtimi i shtetit ka nevojë për një projekt serioz e po aq seriozë do të duhej të ishin edhe zbatuesit e atij projekti.

Projekti e zbatuesit e tij ishin të gatshëm. Ne kishim një monarki shumë të suksesshme e përse të provonim një rrugë të pashkelur e tash që u pa se ku çoi kjo rrugë Shqipërinë, përse të këmbëngulet në vazhdimin e saj?! Në qoftë se në 1992 do të vendosej kushtetuta e 1928-ës me ndonjë përmirësim të diktuar nga koha, në vendin tonë nuk do të krijohej as embrioni i 1997-ës. Ajo kushtetutë do t'i jepte shtetit sigurinë e palëkundshme që buron nga marrëdhëniet shtet-popull, marrëdhënie të bazuara në respektimin e ndërsjelltë demokratik që funksionuan aq suksesshëm gjatë viteve kur Mbreti Zog dirigjonte me aq mjeshtëri politikën e shtetit shqiptar. Megjithëse e vërteta nuk ka nevojë të pohohet se ajo është vetë pohimi, të vërtetën duhet të dish ta shohësh.

Sot popullin tonë më shumë se gjithçka e bën të vuajë miopia politike që i shkaktoi komunizmi e pra rrjedhja e ngjarjeve të këtushme na bën të shohim qartë rrugën nga na lypset të ecim.

Ne duhet të vazhdojmë rrugën e projektuar nga mbretëria dhe ja përse: - Zgjedhja e presidentit është diçka e kotë dhe e pasuksesshme pasi nuk zgjidh gjë nga kriza e përhershme e sistemit. Ligjet e sotme, këtij kryeshtetari konsensual, i japin "çelësat e kashtës". Kjo shihet mirë nga secili prej nesh!...

Rrokullisjen e fateve të atdheut tonë duhet dhe mund ta ndërpresë vetëm ndërhyrja autoritare e mbretit duke disiplinuar ecjen tonë drejt demokracisë. Demokracia duke qenë një "lule mos më prek" mund të lulëzojë vetëm aty ku i sigurohet paprekshmëria. E këtë paprekshmëri nuk mund t'ia sigurojë një shtet që nga gjithçka duhet të ketë, ka vetëm vetëm emrin të tillë, (pra shtet)! Ne duhet t'i këpusim ato hallka të atij zinxhiri që e kanë lidhur demokracinë shqiptare. E përse të mos shpresohet se dekada e kaluar ua ka dhënë shqiptarëve atë përvojë të nevojshme për t'i këputë hallkat e atij zinxhiri. Shekspiri thotë: "Mund të luftohet edhe me armë të thyera, por jo me duar thatë!" Kundërshtarët e monarkisë shqiptare janë me duar thatë gjë që e tregon më së miri drejtimi aq i suksesshëm që i bëri Shqipërisë gjatë atyre 15 viteve aq të vështira sa veç urtia, guximi e përkushtimi më i përkryer, mund ta ngrinin në këmbë vendin që Vaso Pasha e krahasonte me "një lis të rrëzuem përdhe" nga robëri shekullore. Ajo periudhë e drejtimit të Shqipërisë ishte një pranverë politike që nisi t'i gjelbërojë të gjitha fushat e jetës shqiptare, aq sa lind pyetja si do të ishte sot mbretëria jonë e vogël, sikur mos të pësonte goditjet fatale të fashizmit e të komunizmit të brendshëm e të jashtëm.

Përgjigjja e saktë e kësaj pyetjeje është: - atë Shqipëri që Ahmet Zogu do ta kishte bërë sot, Leka i Parë arrin ta bëjë me siguri nesër. Drejtimi i Shqipërisë nga Familja Mbretërore nuk është një provë garancie, por një siguri absolute sepse ka në gjak përkushtimin që është motorri më i fuqishëm i suksesit. Pa një dashuri të madhe nuk mund të arrihet asnjë e mirë e vogël. Dështimet e sotme a mund të jenë një provë garancie për të nesërmen? Familja Mbretërore i trashëgon cilësitë e virtytet që përbëjnë mënyrën fisnike të udhëheqjes. E pra kthimi i Familjes Mbretërore në atdheun e vet megjithëse nga disa mund të mos kuptohet ende ashtu si duhet, sot për sot është një sakrificë mbasi i duhet të përballet me luftën e mentalitetit antimonarkist, pavarësisht se ai mentalitet nuk ka as vlerën e një ferre, është një ferrë që duhet larguar me durim nga shtegu i përparimit. Familja Mbretërore ka besim të arsyeshëm se shërbimi i saj ndaj popullit shqiptar do të shpërblehet me atë kënaqësinë që ndjejnë ata që arrijnë të fitojnë dashurinë e shtetasve të tyre. Ky besim frymëzues na bën ta presim, kthimin në atdhe të kësaj Familjeje të nderuar, me zemër të hapur e ta ndihmojmë ta kryejë sa më me lehtësi detyrën patriotike për t'i sjellë Shqipërisë dinjitetin e mbretërive motra.

POEZI NGA AUTORË TË NDRYSHËM

Epitafi i nji jakobiti

(Përkthim nga Enver Hasa)

Për Mbretin tim, guxim e besë dhurova,
Guxim e besë të panjolla unë kot harxhova.
Për te u braktisën toka, parja e ndera
Dhe nji shpresë të shenjtë që vlen ma se të tjera.
Për hir të tij në dhé të huej lëngova,
E së këqijash u thinja bash kur u burrnova.
Mërgimi, vuejtja në Arkaqil të Lavernisë
Dhe Arni më përmalloi për të dashunin Tis (Tees),
Dhe, kur Zotit për mue keq i ra,
E së fundi me nji vorr nji vend pushimi më dha.
O ti që fati të solli në ket gur pa emën,
Prej atij krenari vend ku unë dikur kam lemun,
Për ato shkambij të bardhë që s'shoh ma kurrë,
Për atë të bukrën gjuhë që n'vesh m'kumboi dikurë,
Çdo urrejtje harroje e derdhe nji lot anglez,
Mbi pluhun anglez të nji zemre shkri pa shpresë!
Lord Macaulay

Shqipëria autoshkollë

E përplasën djathtas
Majtas drejt në rrape
E po kursantë jemi
Do ta provojmë prapë.

Njerëzit nuk janë makinë
Kush ta karambolojë
Ta çojnë në ofiçinë
Për ta lyer me bojë.

E provoi PD-ja...
PS-së tymi fjollë
E bënë Shqipërinë
Si autoshkollë.

Këtyre dy partive
Timoni në dorë u mbeti
Drejtues i vërtetë shteti
Mbetet vetëm Mbreti.
Ismet Sheshori

Nënë e shtrenjtë Geraldinë

Që kur ke lënë Shqipërinë
Shumë vite kanë kaluar
Nënë e shtrenjtë Geraldinë
Toka mëmë s'të ka harruar

Edhe pse zbriti ajo mjegull e zezë
Nata pus e errët për Shqipërinë
Në dallgë e futunë, por liria mbeti ndezë
Krah-hapur të presim Nëna Geraldinë

Nëna Mbretëreshë e tokës arbnore
Kurrë nga zemrat tona nuk u ndave
Furtunat e kohës dhe koha vetë
Na dhanë fuqi shpresë, kurajo e jetë

I madh sa mali ngazëllimi për ne
I zjarrtë është gëzimi pa kufi
Ju presim krahapur Mbretëreshë në atdhe
Në tokën arbnore, te Nëna Shqipëri.
Haxhi Qerimi
Botanist
Fushë - Krujë

MBRETI, KEMBEKRYQ ME LEGALISTET
NMT Leka I: Legaliteti ka bere nje mrekulli politike

PSE HUMBI PD-JA NE BULQIZE
PLL analizon zgjedhjet e 7 korrikut

SOCIALISTET KUNDER TE BURGOSURVE POLITIKE

SPAHIU, TAKIM ME DEPUTETET E KOSOVES
Reagon ashper perfaqesuesi i minoritetit serb

MBRETI, SHPRESA E VETME PER SHQIPTARET
Interviste me legalistin dhe zogistin e vjeter nga Kanadaja z. Mustafa Kulla

EDHE NJEHERE PER MONARKINE KUSHTETUESE
Dr. Manoutchehr M. Eskandari-Qajar (Kadjar)
Santa Barbara City College
Department of Political Science
president@qajarstudies.org

SHIRAKU, A ESHTE VERTET MBRETI I RI I FRANCES?
Flet Eric Zemmour, shkrimtari qe ka Â«bere psikanalizenÂ» e kreut te Elizeut

MBRETI, KEMBEKRYQ ME LEGALISTET
Leka I: Legaliteti ka bere nje mrekulli politike

Tirane - Diten e premte date 10 korrik 2002, ne zyrat e punes se Familjes Mbreterore u zhvilluan dy takime te rendesishme ndermjet dy perfaqesive te PLL me NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve. Ne takimin e pare merrnin pjese kryetaret e te gjitha degeve te Shqiperise ndersa ne takimin e dyte ishte nje perfaqesi e veteraneve te PLL te kryesuar nga z.Ali Ohri.
Takimi u zhvillua ne ambjentet e qendres "Valleverde" pikerisht ne sallen e madhe te takimeve dhe te konferencave te shtypit te Mbretit. Takimi i pare i planifikuar per ne oren 11:00, u shty pakez per te filluar me 11:15 per shkak se me pare Mbreti kishte pasur nje tjeter takim me nje perfaqesi te nje shoqate kulturore. Takimi me kryetaret e degeve zgjati rreth 45 minuta deri rreth ores 12:00, kur u bene edhe fotografite rituale me grupe nga 6 vete.
Me poshte mund te ndiqni te plote kete bashkebisedim mes Mbretit dhe drejtuesve legaliste.
***
Takimi filloi me fjalen pershendetese te Mbretit i cili tha:
Â«Ju faleminderes qe keni pase miresine te vini dhe shpresoj se ky takim i pare (do ta quaj keshtu) do te jete nje prej shume takimeve qe do te kemi ne te ardhmen. Partia e Legalitetit ka qene gjithmone nje shtylle e forte e Mbretnise edhe besoj se sic e keni marre nje drejtim sidomos me keto reformat qe keni filluar, te mendoni jo vetem qe te zmadhoheni numerikisht, por edhe te fuqizoheni cilesisht edhe shpresoj qe Partia e Legalitetit te behet nje faktor i rendesishem ne politiken shqiptare. Une sic ju kam thene, (e kam thene ne shtyp, e kam thene ne TV), nuk merrem me ceshtje partiake, me politiken partiake, por do te merrem me ceshtje kombetare. Megjithate eshte e kuptueshme se na lidh dicka e jashtezakonshme. Partia me e vjeter ne Shqiperi, partia qe ka filluar jete me 1924, ka filluar aktivitetin e saj bashke me baben tim, per t'i dhene themelet nje shteti modern shqiptar, e kjo ka qene Partia e Legalitetit. Edhe shpresoj se ne te ardhmen ju do te vazhdoni te veproni ne nje menyre te shkelqyeshme te cilen tashme e keni filluar.Â»
Pas ketyre fjaleve pershendetese te Mbretit e merr fjalen kryetari i PLL Spahiu i cili thote:
"Madhni, eshte nje kenaqesi e vecante dhe nje gezim i jashtezakonshem qe kryetaret e degeve takohen me NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve, enderr e cila asnjehere nuk eshte larguar nga zemra dhe mendja e legalisteve se nje dite Familja Mbreterore do te vije ne atdhe dhe tashme kjo dite ka ardhur. Edhe ne tani kemi filluar pune per realizimin e qellimit politik te programit tone, vendosjen e monarkise ne Shqiperi me rruge e mjete ligjore. Sic ju kemi vene ne dijeni edhe me pare, Naltmadhni, ne kemi shtrirje ne te gjithe rrethet e vendit, megjithese nuk mund te themi se jane te gjithe rrethet njesoj, ka rrethe me pune te mire, por ka edhe rrethe qe jane dobet, por ne shpresojme se me pune do t'i permiresojme ne te ardhmen. Shumica derrmuese e kryetareve te degeve jane mjaft te arsimuar e specialiste te zote, jane gati te gjithe me arsim te larte, dhe ne kemi ditur te krijojme ate bashkejetesen e brezave ne Legalitet ku brezat e vjeter me mirekuptim e marreveshje ua kane hapur rrugen me te rinjve per te punuar ashtu sic jane edhe kerkesat politike te kohes. Sukseset e PLL jane modeste sepse aq kane qene mundesite e hapesirat ku ne mund te vepronim per shkak te politikave qeveritare qe jane ndjekur gjate ketyre viteve ne Shqiperi."
Mbas kesaj fjale z.Spahiu iu drejtua te gjithe kryetareve te degeve qe t'i drejtonin Mbretit pyetjet apo fjalet e rastit qe kishin planifikuar per kete takim.
Pas nje pauze nderhyn vete Mbreti dhe thote se "Te mos keni emocione, sepse ketu jemi te gjithe vellezer, prandaj flisni haptazi!"
Pas kesaj e merr fjalen i pari, kryetari i deges se Durresit z.Riza Dajko i ndermjet te tjerash thote se "Baballaret tane dhe ne bijte e tyre e kemi pritur kete dite te rikthimit tuaj ne atdhe me nje shprese te pashuar. Me kthimin tuaj ju keni kryer nje akt teper patriotik me te cilin keni cuar peshe zemrat e popullit. Por s'duhet te harroni se sic keni miq, keni edhe armiq. Miq keni popullin shqiptar, ndersa armiq ata qe gjithmone kane punuar kunder tij!" Me tej z.Dajko do te perqendrohej ne cilesite e PLL dhe ne forcen qe ka marre ajo prej ardhjes se Mbretit ne atdhe. Ai e mbylli pershendetjen e tij me fjalet "dhe do te vije nje dite qe populli shqiptar nen drejtimin tuaj do te jetoje i lumtur!"
Mbreti Leka, pas fjaleve te kryelegalistet durrsak do te shprehej: "Shpresoj se do te jem i denje per te realizuar shpresat tuaja!"
Me pas e mori fjalen e pershendeti kryetari i PLL dega Korce z.Nebi Ganellari, i cili beri urimet e rastit si kryetar i deges se Korces, si kryetar i Keshillit Kombetar te PLL dhe ne emer te legalisteve te Prefektures se Korces. Pas nje prezantimi te shkurter e te mbarsur me emocione, Ganellari ndermjet te tjerash do t'i thoshte Mbretit se: "Naltmadhni, Ju uroj shendet te plote juve e gjithe Familjes Mbreterore. Uroj gjtihashtu qe me vullnetin e popullit, me impenjimin e angazhimin tone maksimal, me ndihmen e Zotit, t'ju shohim ne fronin legjitim!"
Pas z.Ganellari e mori fjalen kryetari i legalisteve te Librazhdit z.Liman Menalla i cili theksoi se ne Librazhd ka shume njerez qe perkrahin monarkine dhe mjaft prej fiseve te njohura te Librazhdit, kane kujtime e lidhje te forta me kohen e arte te monarkise shqiptare me Mbretin Zog I-re. Ardhja juaj i ka gezuar se teper monarkistet librazhdas dhe ne shpresojme e kerkojme qe nje dite te jeni ne mesin e librazhdasve. Ju jeni i mirepritur e i mireseardhur ne Librazhd, Naltmadhni! - do te shprehej z.Menalla.
Faleminderes, - do te pergjigjej Mbreti. Dhe me tej do te shtonte: "Shpresoj se do te kemi rastin te kalojme edhe njehere, megjithese kam qene ne 1997-en ne Librazhd, por tani edhe Princi edhe Mbretnesha kane nevoje te njohin kete vend te bukur, qe quhet Shqiperi!"
Folesi i radhes ishte kryelegalisti krutan z.Enver Kaloshi, i cili eshte gjithashtu shef i Departamentit te Organizimit i PLL. Ne fjalen e tij z.Kaloshi mbas prezantimit te rastit dhe mbas fjaleve te mireseardhjes do te nxirrte ne pah domosdoshmerine e rikthimit te monarkise ne Shqiperi. Ne urimin e tij z.Kaloshi do te thoshte: "Ju dhashte Zoti shendet e force qe te na riktheni besimin dhe shpresen e humbur!"
Fjaleve te z.Kaloshi, Mbreti do t'i pergjigjej me sentencen e meposhtme: "besoj qe e keni pare se qysh kur kam ardhur ne Shqiperi, une kam marre force cdo dite. Persa i perket forces moralo-shpirterore, ate e kam pasur dhe vazhdoj ta kem per te bere cmos per popullin tone!"
Pas fjaleve te Mbretit, do te degjohej mendimi i legalisteve shkodrane nepermjet gojes se kryetarit te tyre z.Enis Dizdari. Ne fillim z.Dizdari do te evokonte emocionet e vitit 1997 kur do te prezantonte Mbretin para nje auditori ne qytetin e Shkodres ne sallen e Teatrit Migjeni dhe u shpreh gjithashtu se "edhe sot kam emocione te natyrshme qe po kam mundesine te flas para jush. Populli i Shkodres, ju uron shendet, ju uron suksese te shpejta, dhe rikthim ne fronin legjitim!" Me tej z.Dizdari do te shprehej: "Eshte nje interesim i jashtezakonshem ne Shkoder per nje vizite sa me te shpejte atje dhe une kam marre kontakte me njerezit e duhur e personalitet e vendit per te bere ftesen e domosdoshme qe te vini atje dhe ku shkodranet do t'ju presin ashtu sic ka hije. Ne duam t'ju shohim ne krye te shtetit e te fronit legjitim sepse sic thote edhe opinioni i pergjithshem 'monarkia krijon vertet shtet'!"- do te thoshte Dizdari. Ne fund z.Dizadri e mbylli perseri me nje urim te perzemert per Mbretin e gjithe Familjen Mbreterore.
-Ju faleminderes dhe ashtu e dhente Zoti! - do te shprehej Mbreti ndaj urimit te shkodranit.
Me pas do te fliste z.Bilbil Saliaj kryetar i deges se PLL Fier, i cili do te bente urimet ne emer te te gjithe legalisteve te deges se Fierit dhe do te kujtonte vitin 1997 kur ai kishte kontribuar gjeresisht ne referendumin per monarkine. Z.Bilbil Saliaj ne fjalen e tij do te bente edhe nje biografi personale ku do te shpjegonte se ishte nje ushtarak qe kishte perfunduar studimet akademike ne vitin 1980. Saliaj do te shprehej se rrjedh nga nje familje me tradita patriotike dhe qe kishte lidhje me monarkine e 1928-es. Me tej z.Saliaj do te thoshte para Mbretit se: "Naltmadhni, ju premtoj se per instalimin e Mbreterise ne Shqiperi, per te realizuar objektivin tone qe mbreti te shkoje ne fron, nuk do te kursej as jeten time, por dhe shoket e mi. Me thane t'ju dergoj te fala dhe se nuk do te kursehen kurre qe ne Fier, Legaliteti, ashtu sic ka qene i fuqishem te behet edhe njehere!"
-Ju faleminderes, - do te fillonte Mbreti pergjigjen e vet. Me tej ai do te theksonte se: "Une dua t'ju bej me dije qe Mbreti nuk kerkon qe te vdesin per te. Mbreti kerkon qe te jetojne per te! Se, me vdeke eshte kollaj, por (ne kete moment shperthejne duartrokitje)... por me jetue e me punue eshte ma zor!
Me pas e mori fjalen perfaqesuesi i deges se Tepelenes i cili z.Fejzaj i cili do te bente pershendetjet dhe urimet e rastit dhe do te shprehte besimin e shpresen e tij per rikthimin e monarkise ne Shqiperi.
Si pergjigje ndaj ketyre fjaleve Mbreti do te thoshte: "Mendoni mire se asnje njeri ne bote nuk mund ta marre ne kurriz gjithe hallet qe ka ky vendi yne i dashun. Por sic thoshte ajo fjala e vjeter 'burri i forte me shoke shume" me duket se keto dite po na shtohen shoket e po na fuqizohet cdo dite morali qe te mundim t'i perballojme ato levizje qe jane kunder nesh. Une besoj e shpresoj se Partise se Legalitetit, ardhja e Familjes Mbretnore do t'i jape nje impetus (impuls, shtyse) qe do t'ia rrise mundesite per t'u zmadhuar. Por edhe pa kete, (ardhjen e Familjes...) ajo qe keni bere eshte nje mrekulli per mundesite qe keni pasur. Une per Legalitetin ju uroj edhe shpresoj se do te vazhdoni ne kete rruge qe keni nisur me gjithe fuqine tuaj sic me keni premtuar. Vetekuptohet, e keni kryetarin e Legalitetit ketu, - nuk jam une kryetar i Legalitetit, edhe nuk duhet qe te mendohet se jam, - une jam mbipartiak, por ne rast se ndonje don te keshillohet kuptohet se jam gjithmone ne pritje per te dhene ato mendimet e mia, sido qe te jene, te rendesishme ose jo te rendesishme.
Pas fjaleve te Mbretit, beri prezantimin kryetari i legalisteve vlonjate z.Akil Danushi, i cili qe ne fillim te fjales solli pershendetjet e vlonjateve per Mbretin e Familjen Mbreterore per kthimin e tyre ne atdhe. Me pas z.Danushi do te shprehte nje urim klasik ne fjalet: "me punen tone te perbashket dhe me vullnetin e Zotit, u realizofte deshira per te ardhur ne fronin mbreteror!" Me tej kryelegalisti vlonjat do te shprehte kerkesen per nje vizite te shpejte te Mbretit ne qytetin historik te Vlores. Ai do te thoshte gjithashtu se ardhja e Mbretit ne atdhe do t'i mobilizoje legalistet qe te forcojne strukturat e PLL qe ne rast te nje referendumi te ri per monarkine, te mos lejojne te vidhet e te humbase asnje vote per monarkine.
Mbas falenderimit per fjalet e z.Danushi, Mbreti Leka do te thoshte: vetekuptohet se ne ndonje prej diteve ne vijim do te kemi ndonje udhetim per ne Vlore, per te bere nje vizite, per t'u takuar me miqte vlonjate. Dhe shpresoj se ne te ardhmen ajo lidhja qe na mban te gjithe te bashkuar te vazhdoje te qendroje nje lidhje e ngushte.
Ne fund e mori fjalen kryetari i deges se PLL Mat z.Besnik Murati i cili ia nisi fjales se tij me pershendetjen "ne emer te mbreteroreve dhe legalisteve te Matit". Mes emocioneve te sinqerta z.Murati do te shprehej me fjale te zgjedhura per mbaresi ne punet e aktivitetet e Familjes Mbreterore dhe per sukses ne rikthimin e monarkise ne Shqiperi. Ai do te shprehej mes te tjerash "se une jam nje perfaqesues i brezit te ri qe kane besuar e shpresuar ne nje rikthim me dinjitet ne atdheun qe ju lindi!" Ne fund te fjales ai do te shprehte urimi "Dhente Zoti qe te realizohet qellimi yne i perbashket!"
Mbas fjales se z.Besnik Murati, mori fjalen mbyllese e falenderuese ne emer te te gjithe legalisteve, kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu i cili pervec tjerash tha: "tani vjen puna jone me e madhe, sepse sic kemi thene tani vjen momenti per realizimin e pikes kryesore te programit tone politik, rikthimin e monarkise".
Me keto fjale u mbyll ky takim me kryetaret e degeve te PLL. Mbas kesaj te gjithe kryetaret e degeve ne grupe nga 6 vete bene nga nje fotografi me Mbretin Leka. Mes duarshtrengimesh, urimesh e premtimesh, u mbyll edhe ky takim i shumepritur e mjaft i rendesishem i drejtuesve lokale e kryesore te PLL. Takim te cilin vete Mbreti e cilesoi si mjaft te vlefshem per hapat e metejshem politike.
Neritan Kolgjini

MBRETI, TAKIM ME SENATORET E PLL

Mbas takimit me kryetaret e degeve, Mbreti Leka zhvilloi nje takim me nje perfaqesi veteranesh nga shumica e rretheve te vendit, anetare te Senatit. Takimi nisi rreth ores 12:00 te drekes dhe Mbreti do te shprehej se "jam ketu, ne dispozicionin tuaj, dhe mund te me beni cfaredo pyetjeje qe deshironi!"
Ne fillim Mbreti do t'i jepte doren secilit prej veteraneve duke shkuar e sajdisur secilin ne karrigen ku ishte ulur. Pas ketij rituali shqiptar, Mbreti si "zot i shtepise" do t'u uronte mireseardhjen veteraneve te Legalitetit. Me tej ai tha: Â«Ky eshte nje gezim i jashtezakonshem per mua qe kam rastin te jem mes jush dhe te mund te shkembej disa mendime. Por fillimisht do t'ia le fjalen kryetarit te Senatit per ta celur kete bisede".
Pas ketyre fjaleve te Mbretit, kryetari i Senatit te PLL z.Ali Ohri do te thoshte se: "Naltmadhni, keta jane anetaret e Senatit, jane krenaria e zogisteve! Fati e dha qe sot keta njerez qe kane enderruar per vite te tere, te paraqiten te ju per t'ju pershendetur e per t'ju dhene mireseardhjen te cilen e kane pritur prej kaq e kaq vitesh. Shikoni fytyrat e tyre, tregojne vetem gezim. Kane harruar krejt vuajtjet qe kane bere, nga gezimi i kesaj dite. Kaq mund te them per ta!"
Mbreti mbas fjales se z.Ohri do te thoshte: Â«Ju faleminderes. Edhe per mua, sic ju thashe, eshte nje gezim i jashtezakonshem sepse ju perfaqesoni dicka shume te larte, perfaqesoni shtyllen ne te cilen Legaliteti si parti e ka ringjalle veten. Juve ia keni mbajtur frymen gjalle ketu ne atdhe, ashtu si disa te tjere ia kane mbajtur frymen gjalle jashte atdheut. Po t'mos kishte pase kete fryme nga ju te Senatit qe perfaqesoni gjithe veteranet e Legalitetit, besoj se nuk do te kishte pase nje Legalitet sot. Megjithate une duhet te perseris se nuk merrem me politiken partiake. Ju keni kryetarin e partise. Punet ne Partine e Legalitetit duket se po ecin boll mire. Une po shoh se pakashume Legaliteti po fuqizohet. Kjo eshte jo vetem ne te mire te kauzes mbretnore, por sidomos te kauzes kombetare. Edhe sa me teper te jete e forte, sa me teper te zmadhohet, sa me teper te kete mundesi per te kryer nje rol qe i takon Legalitetit si partia me e vjeter qe ka Shqiperia ... Mos harroni se baballaret tuaj gjysherit tuaj e kane krijuar Legalitetin me 1924-en. Nuk ka parti me te vjeter ne Shqiperi. Ju jeni pasardhes te denje te tyre edhe shpresoj se do ta ndiqni kete rruge, ashtu sic e kane ndjeke ata qe ju kane paraprire. Per mua eshte shume e zorshme te vleresoj sakte veprimtarine e cdonjerit prej jush, sepse une kam qene per shume kohe jashte atdheut, por une besoj me gjithe zemer se ju qe jeni ketu, te Senatit, dhe qe perfaqesoni jo vetem Senatin por gjithe legalistet veterane, do ta mbani ate tradite qe ka mbajtur ne te kaluaren Legaliteti, qofte ne perendim, qofte nen dhunen komuniste. Dhe kete kam besim te plote qe do ta beni. Legalistet do te shtohen. Duhet te shohim se ne Parlament sotpersot eshte nje grup i vogel legalistesh. Por une besoj se ne rast se ne rast zgjedhjesh te tjera, ai grup mund te zmadhohet. Ai mund te zmadhohet si drejtpersedrejti, ashtu edhe me listen proporcionale sipas ligjit te zgjedhjeve.
Por ju jeni shembulli per gjithe te rinjte qe hyjne ne Legalitet. Dhe ju jeni ata modele qe duhet te ndiqen per parimet kombetare.
Senati i PLL eshte nje gje e re, nje reforme e re dhe me duket se eshte mjaft efikase. Kjo reforme i tregon opinionit qe edhe vazhdimesia mbahet, por edhe reformat dine te behen ne Partine e Legalitetit.
Une shpresoj qe te gjitha partite shqiptare, sidomos ato qe jane ne Kuvend, te heqin dore nga interesat personale, dhe te vene ne plan te pare interesat kombetare, interesat e gjithe popullit, interesat per trojet etnike.
Kaq mund t'ju them sot. Ne rast se keni ndonje pyetje, une do t'ju pergjigjesha me gjithe qejf.Â»
Mbas fjales se Mbretit foli sekretari i Senatit te PLL z.Seit Preni i cili ndermjet tjerash tha se keta burra jane ata qe kane rezistuar qe prej 1939. Keta kane rezistuar dhe kane mbrojtur idealin zogist per 50 vitet e diktatures komuniste. Megjithe vuajtjet, ata, kur iu dhane mundesite pas viteve 90, kane vazhduar angazhimin e tyre ne PLL. Mund te them se asgje s'eshte bere e asnje vendim s'eshte marre pa u keshilluar e marre aprovimin e ketyre burrave. Ne fund te fjales sekretari i veteraneve do te shprehej: "Ne Naltmadhni, sa te jemi gjalle do te luftojme per interesat e kombit e per Mbretin!"
-Ju faleminderes, do te shprehej Mbreti. E me tej do te thoshte: -Dua t'ju them se Mbreteria eshte nje institucion e nuk eshte nje njeri. Mbreteria eshte nje institucion qe shkon brez mbas brezi dhe shpresoj se ai institucion, ne rast se fiton ne nje referendum (ketu ne Shqiperi) do te dije ta mbaje pozicionin e vet dhe te veproje si nje kryeplak i nje katundi bashke me dashamiresine e popullit.
Pas fjales se Mbretit veterani z.Hamit Kurti mbajti nje fjalim qe e kishte pergatitur posacerisht per kete takim. Pas shprehjes se pershendetjeve, emocioneve dhe urimeve per pranine e Familjes Mbretnore ne atdhe, dhe pas nje pershkrimi historik rreth monarkise dhe Familjes Mbreterore, z.Hamit Kurti do te thoshte se: "Mbretnia dhe Legaliteti jane te lidhur si mishi me kocken. Kjo dihet fare mire. Zanafilla e PLL jane vitet 20-21 dhe me vone me Triumfin e Legalitetit me 1924 me burrin me te shquar te kombit shqiptar Ahmet Zogun, me vone Mbret i shqiptareve, i cili per mua eshte personaliteti me i madh i kombit mbas Skenderbeut. Legaliteti u ringrit ne forme organizate nga besniku i Mbretit Zog, major Abaz Kupi ne Zall-Herr me 1943-shin. Ka zhvilluar disa kongrese jashte atdheut dhe tre kongreset e fundit ne atdhe.
Ne kongresin e 14-te e deri me sot kemi nje kryesi te rregullt dhe merita me e madhe eshte e kryesise se partise me ne krye z.Ekrem Spahia, i cili eshte konsultuar me veteranet zogiste per cdo problem madhor politik te partise. Pra nuk eshte marre asnje vendim pa aprovimin e veteraneve te PLL, ashtu edhe sipas rastit pa aprovimin e Keshillit Kombetar apo Komitetit Drejtues te Partise.
Sot Legaliteti eshte me i forte se asnjehere tjeter ne kete dekade, - do te shprehej veterani Kurti. Fjalet permbyllese te fjalimit te tij ishin: "jemi optimiste se do te arrijme fitore te medha!"
Pas fjales se z.Kurti, foli poeti Ylber Merdani, i cili ne do te sillte nje amanet te veteranit te PLL z.Enver Hasa, si dhe do te bente pershendetjet ne emer te te persekutuarve politike te Korces. Z.Merdani do te shpjegonte para Mbretit se ishte me rrenje e dege monarkist dhe sic do te shprehej vete poeti "kemi lindur monarkiste e nuk jemi bere tashti!" Me pas z.Merdani do t'i dhuronte Mbretit disa libra, tre te vetet dhe librin e fundit te veteranit Enver Hasa.
Ne fund te ketij takimi prekes u bene fotografite qe tashme jane kthyer ne nje zakon per takime te tilla ceremoniale e protokollare.
N.Kolgjini

LEGALITETI, SI M'U DUK
Flet Mbreti pas dy takimeve me kryetaret e degeve dhe me veteranet

Si ju duk takimi me kryetaret e degeve? Cfare pershtypjesh patet?
Une kam nje pershtypje se jane burra te pjekur dhe se jane njerez qe dijne se cdo te thote sakrifice, te cilat i kane bere edhe do te vazhdojne t'i bejne per kauzen e tyre.

Por per takimin me veteranet?
Aq me teper per veteranet. Keta jane edhe me te vuajtur, megjithate vazhdojne me te gjitha fuqite e tyre te japin ndihmesen e vet.

Ne 97-en eshte folur qe Legaliteti nuk ka qene shume i zoti te mbroje referendumin. A besoni se ky Legaliteti i sotem e mbron nje referendum te ri nese behet?
Ne rast se behet nje referendum une besoj se Legaliteti sot do te jete ne gjendje ta mbroje me mire voten
Pergatiti: Neritan Kolgjini

SARANDA URON MBRETIN

NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve
MS Nenes Mbretereshe Geraldine
MS Mbretereshes Suzane
NT Princit Leka
Mireseardhet ne Atdheun tuaj te dashur! Kalofshi dite te bardha per te miren edhe te te gjithe shqiptareve! Patem fatin e vecante te merrnim pjese ne festen e madhe te kthimit tuaj. Ajo ishte nje dite e madhe gezimi nga Jugu ne Veri kudo ku flitet shqip dhe i thone Shqiperi.
Ne emer te deges se PLL Sarande
Ne emer te shume dashamiresve te Monarkise
Shkelqim Selmani

LAJME & AKTIVITETE

PSE HUMBI PD-JA NE BULQIZE
PLL analizon zgjedhjet e 7 korrikut

PLL organizoi dhe realizoi nje pritje madheshtore per Familjen Mbreterore shqiptare.
Ashtu sic parashikohej ne kete pritje predominoi qytetaria, rregulli dhe organizimi perfekt. Nje klime festive krijuan legalistet ne te gjitha qytetet e Shqiperise qe kulmoi me pritjen madheshtore ne Rinas e Tirane.
Edhe pse drejt Rinasit u dynden me qindra e mijera makina te te gjitha llojeve, asnje incident nuk ka ndodhur, asnje bllokim trafiku madje shume sinjifikativ eshte fakti se mes rreshtave te makinave udhetonte drejt Rinasit me flamur ne dore dhe ndonje kalores.
Shqiptaret brenda e jashte atdheut paten rastin te shohin nje feste madheshtore cka tregon se PLL eshte nje parti e mirorganizuar me disipline dhe mjaft korrekte me rregullat e ligjet e shtetit. Legalistet po shfaqin shkalle te larte emancipimi dhe gjate gjithe ketyre diteve qe e kemi mes nesh Mbretin e Familjen Mbreterore duke percjelle ne menyre te kulturuar tek te gjithe njerezit se Mbreti qendron mbi partite dhe se u perket gjithe shqiptareve. Te gjitha strukturat partiake te PLL jane ne gjalleri dhe eficence te plote per realizimin e programit te partise.
***
Me keqardhje mesuam se ne zonen 19 te Bulqizes ku u zhvilluan zgjedhje per deputetin e kesaj zone per ne Kuvendin e Shqiperise ka fituar kandidati socialist, ndersa kandidati i "BF" ka zene vendin e dyte. PLL mendon se ne kete fushate PD ka shperfillur koalicionin "BF" duke nenvleftesuar subjekte te ketij koalicioni dhe strukturat perkatese te tyre ne kete zone zgjedhore.
Ne kemi bindjen se PD po manifeston nje vetekenaqesi te tepruar madje jashte realitetit per klimen e re politike dhe marredheniet e reja pozite opozite.
Me shume se fitore e PS, ne mendojme se ajo qe ngjau ne zonen 19 eshte reagimi i elektoratit rreth pozicionimit te ri te PD si rezultat i rreshqitjes se saj nga qendra e djathte drejt qendres.
Mesazhi i asaj qe ndodhi ne zonen 19 eshte se PD duhet te rivleresoje levizjet e koheve te fundit dhe te kuptoje se duhet t'i vleresoje si duhet aleatet e djathte te saj PLL dhe Balli Kombetar. Pasojat e kesaj humbjeje u shfaqen menjehere ne punen e komisionit bipartizan ku perfaqesuesit e krahut te majte si triumfatore pretendonin se fitorja e korrur ne zonen 19 ezauron perfundimisht ceshtjen e hetimit te parregullsive te zgjedhjeve te Qershorit 2001.
Zona 19 tregoi qarte se imperativ i kohes eshte konsolidimi i nje te djathte te mirefillte, jo konsolidimi i imazhit te nje te djathte. Elektorati i djathte nuk i suporton ne asnje lloj rrethane levizjet politike te panatyrshme. Militarizimi i zones 19 ne prag te zgjedhjeve tregoi se pushtetaret aktuale dhe me tej do punojne intensivisht per te kultivuar ne elektorat psikologjine e frikes dhe te pasigurise.
Per te qene te suksesshem ne te ardhmen ndaj nje te majte agresive dhe shume te kamur lipset qe ne te djathten shqiptare te kultivohet nje klime e re.
Deklarate per shtyp e PLL
Tirane me 09.07.2002

PD-PS, DASHURI DHE URREJTJE
Legaliteti ne konference shtypi

Tirane - Te marten date 9 korrik PLL beri konferencen e saj te zakonshme per shtyp ne seline e vet. Interesimit te gazetareve iu pergjigjen Sekretari i Pergjithshem z.Sadedin Balla, Sekretari i Marredhenieve me Jashte z.Sulejman Gjanaj dhe si zakonisht zedhenesi i shtypit z.Blerim Kamberi.
Mbas leximit te deklarates nga sekretari Balla, pyetjet e gazetareve u perqendruan rreth votimeve ne Bulqize. Pyetjes se "Ju keni thene se PD duhet t'i vleresoje sic duhet aleatet e saj, a mos perben kjo nje percarje ne koalicionin Bashkimi per fitore?" - z.Balla iu pergjigj: "Jo s'perben asnje percarje, por ne kete rast nuk u veprua si ne rastet e tjera ku kemi shkuar bllok, kemi vene ne levizje te gjitha strukturat e BF. PD-ja e mori shume te lehte, mjaftoi qe shkoi Arben Imami dhe disa liberaldemokrate atje dhe shpallen se perkrahin PD-ne, dhe nuk u vu ne levizje dhe nuk punoi si nje mekanizem i tere BF-ja. Ata u entuziazmuan me faktin qe liberaldemokratet po shfaqin nje afrimitet."
Me tej ne pyetjen se cila eshte arsyeja e kesaj carjeje?, z.Balla do te thoshte: "Nuk kam deshire ta quaj carje apo percarje, por dua ta quaj njefare romantizmi ne politike i PD-se, ose si te themi nje sentiment i vjeter qe kishte per krijuesit e PD-se, dhe, fakti qe ata po vijne, - nje nostalgji ndoshta. Keshtu PD e kaperceu ate organizim te BF-se dhe ate menyre veprimi e cila u realizua ne zgjedhjet e qershorit."
Nje pyetje tjeter ishte se "ku e ka origjinen kjo neglizhence e PD-se?" se ciles Balla iu pergjigj me fjalet: "une e thashe se po ndodh nje fenomen i rreshqitjes se PD-se nga qendra e djathte drejt qendres dhe ne mendojme se keto fenomene ne PD jane mjaft te rrezikshem. Ka ndodhur nje here ne PD me 1994 dhe PD e pesoi me humbjen e referendumit. Ne mendojme se gjate ketyre 12 viteve ne PD ka patur levizje e dukuri te tilla qe PD i ka paguar me nje kosto mjaft te larte. Nje fakt te tille na e ka pohuar edhe ish kryetari i PD-se Selami ne marsin e 95-es mbasi ai nuk ishte me kryetar."
Nje pyetje tjeter ishte se: "Nje arsye e ketij zhbalancimi ne drejtimin politik te PD-se, a mos eshte edhe faktori "mbret" tashme prezent ne Shqiperi?" Balla ne kete rast tha: Ne nuk mund ta themi se mund te jete nje reagim ndaj "faktorit mbret". Ne e konsiderojme PD-ne nje aleate te natyrshme dhe ne kemi dokumente qe PD i ka firmosur boterisht nepermjet z.Berisha qe etj., dhe ne nuk duam te arrijme deri ne kete pike. Gjithsesi ne themi se PD duhet te jete me e matur ne levizjet e saj."
Pyetjes se "a i perjashtoni ju manipulimet ne zgjedhjet e Bulqizes?" Balla iu pergjigj: "Nuk besojme qe PS-ja te beje zgjedhje e te mos kete manipulime! Manipulimi eshte pjese e natyrshme e PS dhe e te majteve. Por deri tani nuk kemi nje kontestim te qarte nga PD dhe keshtu s'kemi te drejte as ne te themi qe u manipulua. Aq me teper qe strukturat tona nuk jane vene ne levizje. Ne nuk jemi perfillur dhe nuk kemi qene partnere ne fushate me PD, pra BF nuk ka funksionuar ashtu sic funksionoi ne zgjedhjet tjera."
Ndersa pyetja tjeter se "Perfaqesuesit tuaj atje a kane pasur kundershtime per rezultatin?" - do te merrte kete pergjigje: "Nuk kemi si ta bejme kete kundershtim, pasi sic e thame edhe vete PD nuk e ka shfaqur kundershtimin. Zakonisht ne te tilla raste kundershtimet behen qe ne fillim biles pa u mbyllur kutite e votimit. Perderisa PD ka qene e heshtur, dhe kjo sic duket i sherben "klimes se re" dhe ndoshta e gelltit edhe manipulimin per hir te asaj qe e quan "klima e re politike"! nuk e dime, edhe kete mund ta beje!" - do te thoshte z.Balla.
Ne kete konference shtypi u bene edhe pyetje te tjera jashte temes se zgjedhjeve sic ishte pyetja se "Cilat jane marrdheniet tuaja me Familjen Mbreterore?" Balla kesaj pyetjeje do t'i pergjigjej se "PLL respekton statusin e saj, ajo eshte nje nder partite politike ne Shqiperi, dhe kuptohet se Mbreti qendron mbi partite. Ky raport marredheniesh, ka ekzistuar, ekziston dhe do te ekzistoje. Ne rast se ekzistojne shenja se ne jemi te privilegjuar nga partite e tjera ne raport me Mbretin, ky do te ishte nje demtim shume i madh i imazhit te Mbretit dhe institucionit mbreteror, i cili eshte mbi partite. Ne kerkojme rikthimin e mbretit ne fron dhe kjo eshte specifika jone si parti politike, por kjo nuk nenkupton se ne jemi te privilegjuar ne raport me partite tjera. Ne biles ftojme edhe partite tjera qe te kene te njejtat marredhenie ne raport me Mbretin sic i kemi ne."
N.K.

PROJEKTLIGJI, PERJASHTOHEN DEPUTETET PA KOLLARE
Nje jave parlament

Tirane - Java filloi me mbledhjen e byrose parlementare te henen paradite. U trajtua programi dyjavor, ne menyre te vecante u debatua rreth dy ceshtjeve; 1-futja e projektligjit per nje shtese ne ligjin per te perndjekuit politike dhe 2-raportimi i drejtuesve te komisioneve te kthimit te pronave dhe komisionit bipartizan.
Kryetari i grupit parlamentar te PLL z.Ekrem Spahiu nuk pranoi si argument si zvarritje te projektiligjit per te perndjekurit faturen prej 52 miliard lekesh pasi po te jete vullneti i qeverise, gjenden shume forma shperblimi.
Ne seance plenare pasdite pati disa interpelanca me ministra te ndryshem. Interesante ishte interpelanca me ministrin e punes dhe ceshtjeve sociale z.Skender Gjinushi kerkuar nga deputetja Marjeta Zace mbi strategjine e qeverise per t'i prere rrugen trafikut te grave, vajzave dhe femijeve. Zonja Zace me shifra dhe fakte argumentoi deshtimin e politikave te qeverise ne kete drejtim.
Diten e marte dhe te merkure u zhvillua pune ne komisione. Gjithashtu duhet vleresuar puna ne seance plenare e nje delegacioni parlamentar te parlementit te Kosoves diten e hene. Kuvendi i Shqiperise u ngrit ne kembe kur autoritet e delegacionit zune vend ne llozhat e kuvendit.
Te marten kryetaret e grupeve parlamentare priten delegacionin e parlamentit te Kosoves. Z.Spahiu pershendeti arritjet e Kosoves ne ndertimin e konsolidimin e institucioneve dhe uroi qe te realizohet aspirata e banoreve te Kosoves ne ndertimin e demokracise pluraliste.
Nder projektligjet e rendesishme qe u shqyrtuan neper komisione vlen te permendet ai i deklarimit te pasurive te personaliteteve te larta te shtetit dhe te personave publike qe mbajne poste delikate qe kane te bejne me vlera te konsiderueshme monetare. Diten e enjte u zhvillua nje seance plenare rutine.
Po hartohet nje projektligj per etiken e deputetit, ku do te perfshihen rregulla te caktuara per seriozitetin e paraqitjes se deputetit duke filluar qe nga veshja.
S.B.

SOCIALISTET KUNDER TE BURGOSURVE POLITIKE

Spahiu: drejtuesit e komisioneve parlamentare pozite opozite per reformen legjislative dhe prones te raportojne ne parlament

Tirane - me daten 8.7.2002 u zhvillua mbledhja e byrose parlamentare te kuvendit. Pika me e diskutueshme ne kete mbledhje perseri ishte projekt ligji "Per disa shtesa dhe ndryshime ne statusin e ish te denuarve dhe te perndjekurve politike". Tashme dihet se ky serial debati ka prej muajsh qe ka filluar. Perfaqesuesi i qeverise ministri i shtetit z.Ndre Legisi ne spjegimet e tij tha se shperblimi i ish te burgosurve nga diktatura komuniste kap faturen rreth 52 miliard leke, prandaj qeveria nuk mund te marre persiper shperblimin e kesaj shtese.
Protagonisti kryesor ne mbrojtje te ish te burgosurve dhe te perndjekurve politike kryetari i grupit parlamentar te PLL z.Spahiu e ka kundershtuar me argumente te plota ligjore dhe ekonomike deklarimin e z.Legisi qe qeevria nuk mund te pranoje kalimin e projektligjit ne fjale.
Edhe kryetaret e grupeve te tjera parlamentare si Bamir Topi (PD), Shpetim Roqi (PBK), Fatmir Mediu (PR), Nard Ndoka (PDr), Teodor Laco (PBL) mbeshteten z.Spahiu ne argumentet e tij.
Perballe kesaj situate kryetari i grupit parlamentar te PS z.Arben Malaj tha: "Projektligji te diskutohen ne komisione dhe te kaloje ne seance plenare per votim". (Shumicen e kartonave dihet qe e ka PS).
Kryetari i Kuvendit z.Servet Pellumbi e pranoi qe ky projektligj te futet ne kalendarin dyjavor te kuvendit. Gjithashtu z.Spahiu ne kete mbledhje kerkoi qe drejtuesit e komisioneve parlamentare pozite-opozite si dhe ai i prones e te raportojne para deputeteve ne seance plenare se si po ecen puna ne keto komisione te rendesishme per reformen legjislative ne respektim te rekomandimeve te OSBE/ODIHR dhe per kthimin e prones dhe per kompensimin e saj.
Propozimi i z.Spahiu u pranua ne parim por data nuk u fiksua se duhej nje konsulte me drejtuesit e ketyre komisioneve.

SPAHIU, TAKIM ME DEPUTETET E KOSOVES
Reagon ashper perfaqesuesi i minoritetit serb

Tirane - Delegacioni parlamentar i Kosoves i kryesuar nga kryetari i tij z.Nexhat Daci i ardhur ne Shqiperi ka zhvilluar takime me drejtuesit me te larte te shtetit shqiptar. Me daten 9 korrik delegacioni zhvilloi ne kryesine e Kuvendit nje takim me deputetet e Komisionit te jashtem te kuvendit te shqiperise. Ne fjalen e tyre z.Daci dhe z.Nano ishin konvergues se bashkepunimi ndermjet dy kuvendeve do te ishte nje ndihme e madhe per integrimin e vendeve tona ne hapesirat demokratike globale.
Deputeti legalist z.Spahiu ne fjalen e tij nder te tjera tha: "Partia te cilen perfaqesoj ne kete komision ka dy specifika nga partite e tjera:
-Rikthimin e monarkise kushtetuese ne Shqiperi me rruge e mjete demokratike.
-Bashkimin e trojeve etnike ne respektim te konventave nderkombetare per vetevendosjen e popujve.
Besoj se edhe koleget e mi ma lejojne qe une te ndihem me krenar dhe i privilegjuar se dy pikat kryesore te programit tone jane ne rruge te mbare se - tashme Familja Mbreterore shqiptare pas 63 vitesh mergimi te detyrueshem ndodhet ne atdhe, dhe se - Kosova tashme eshte e lire nga pushtuesi shekullor barbar serb.
Ju te nderuar kolege te parlamentit te Kosoves dhe mbare shqiptareve te Kosoves i treguat botes mbare se meritoni jo vetem kete status aktual por shume me teper.
Zgjedhjet lokale dhe ato parlamentare, mirekuptimi dhe bashkepunimi ne ngritjen e institucioneve demokratike tregon se jeni ne rruge te mbare ne realizimin e deshires se shqiptareve te Kosoves per nje Kosove te lire demokratike dhe te pavarur," - do te thoshte z.Spahiu.
Pas fjales se kryetarit Spahiu, perfaqesuesi serb ne perberje te delegacionit, nderhyri menjehere duke mos u pajtuar me qendrimin nacionalist te kryelegalistit.
E.G.

MBLIDHET KOMITETI DREJTUES I DEGES SE LUSHNJES
Analize 1-vjecare per periudhen qershor 2001-qershor 2002

Lushnje - Ne qytetin e Lushnjes eshte bere mbledhja analizuese e punes se bere gjate nej viti nga dega e PLL se ketij qytetin per periudhen qershor 2001 - qershor 2002. Mbledhja u zhvillua ne seline e kesaj dege nga kryetari z.Shpetim Axhami. Ne raportin e mbajtur z.Axhami theksoi se prioritet ne punes e deges kishte qene ngritja dhe fuqizimi i strukturave te kesaj dege. Ai tha se per kete qellim u krijuan dy grupe pune. Grupi i pare do te pergjigjej per shtrirjen e nendegeve ne te gjitha komunat e rrethit ndersa grupi i dyte do te merrej me formimin e seksioneve ne te gjitha lagjet e qytetit. Si rezultat i kesaj, - do te shprehej Axhami, - jane krijuar nendeget ne 9 komuna nga 14 qe ka gjithsej rrethi i Lushnjes dhe ne baze te planit te punes per te ardhmen, brenda dy muajve te ardhshem do te ngrihen nendeget ne te gjithe rrethin dhe do te kontrollohet puna e tyre brenda per brenda komunes.
Ndersa puna ne qytet ka ecur mire, tha kryetari i deges se PLL Lushnje z.Shpetim Axhami. "Gjithe lagjet e qytetit jane mbuluar me seksionet perkatese te cilat jane krejtesisht funksionale" - do te shprehej ai. Ne raportin e mbajtur me tej ai do te perqendrohej ne problemet me bazen materiale dhe infrastrukturen e deges. Ai tha se eshte bere i mundur qe ne bashkepunim me pushtetin lokal te pajisemi me zyre partiake, e cila na e ka lehtesuar shume punen.
Persa i perket organeve zinxhir te PLL Axhami do te thoshte se kemi mundur te krijojme berthamat e organizatave te rinise, gruas dhe te veteraneve. Keto do te kene ne te gjithe rrethin degezimet e tyre funksionale, do te shprehej ai.
Me tej ne fjalen e tij kryetari i legalisteve lushnjare do te percaktonte objektivat qe duhet te synonte te arrinte dega. Theksi u vu ne menyre te vecante ne organizimin kapilar te te gjithe rrethit me nendege e seksione per lagjet e qytetit dhe per komunat e fshatrat e rrethit Lushnje. Ai u shpreh se eshte rritur fluksi i anetaresimeve ne PLL dhe gjithashtu edhe prestigji i saj. Axhami me tej ne objektivat e deges konsideroi edhe pranine me te shpeshte ne mediat lokale te drejtuesve lokale te deges. Ai u shpreh se kthimi i Familjes Mbreterore ne atdhe ka shtuar vemendjen e elektoratit myzeqar drejt PLL dhe kjo situate duhet te miradministrohet.
Fjala e kryetarit, u aprovua nga te gjithe anetaret e Komitetit Drejtues dhe per cdo rast u raportua sipas detyrave te ngarkuara me pare.
Ne fund secili prej anetareve mori edhe angazhimet konkrete per te ardhmen.
Mbledhja u konsiderua mjaft e suksesshme per drejtimin e puneve ne te ardhmen.
Korresp. "Atdheu"

INTERVISTA

MBRETI, SHPRESA E VETME PER SHQIPTARET
Interviste me legalistin dhe zogistin e vjeter nga Kanadaja z. Mustafa Kulla

Mbreti Leka i eshte nje personalitet, i paster dhe i ndershem, simbol i fisnikerise dhe krenarise kombetare, ushtar i atdheut dhe kombit shqiptar.

Se pari po e fillojme me nje pyetje retrospektive; ju jeni me origjine nga Familja e madhe zogiste e Kullajve te fshatit Zemblak te rrethit te Korces, e cila priti e percolli Familjen Mbreterore dhe Mbretin Zog I ne ditet e veshtira te vitit 1939. C'mund te na thoni rreth kesaj nepermjet kujteses suaj, apo te te afermve tuaj?
Persa i perket percjelljes se Familjes mbreterore ne vitin 1939 une kam qene femije, por mund t'ju sjell ne kete interviste kujtimet e gjyshit tim Gani Kulles (Zemblakut) i cili ka qene mik i Mbretit Zog I. Para largimit nga Shqiperia Mbreteresha Geraldine, me djalin e saj 2 ditesh, Mbretin Leka I, dhe me pas Mbreti Zog I , qendruan ne shtepine e gjyshit tim dhe me pas u percollen prej tij dhe shume miqve te tjere deri ne kufi, ne Kapshtice dhe Fllorine te Greqise. Largimi i detyruar i Familjes Mbreterore u percoll me dhimbje nga te gjithe, por dhe me shpresen se nje dite do te rikthehej ne Atdhe.

Jeni larguar nga Shqiperia se bashku me nje grup zogistesh dhe jeni vendosur ne Kanada. Keni qene anetar i OKLL ne mergim, pjesemarres dhe drejtues ne disa Kongrese te OKLL. C' mund te na thoni per fillimet dhe veprimtarine e OKLL ne mergim?
Une jam betuar se jam bere anetar i OKLL qe ne vitin 1951, ne kampin e emigranteve ne Llavrios te Greqise. Ne kete kamp ishin rreth 1000 vete, ku shumica ishin zogiste te larguar nga vendlindja me vendosjen e regjimit komunistn Shqiperi. Si kryetar i OKLL ne kete kohe ne kamp ka qene Faik Bukmiri dhe me pas Myftar Spahia. Me vone qendra e OKLL u be New York dhe ne cdo shtet u krijuan deget e saj. Veprimtaria e OKLL ka qene sistematike, duke koordinuar veprimtarine me te gjitha deget e saj ne te gjithe kontinentet, por edhe me veprimtarine e organizatave te tjera politike nacionaliste ne mergim, duke mbajtur gjalle idealin nacionalist dhe zogist, duke ruajtur identitetin tone kombetar, politik dhe shpirteror. Si rregull pas kongresit te pare ne mergim, kongreset mbaheshin ne cdo 3 vjet me nje rregull e disipline te madhe, me nje procedure demokratike ne zgjedhjen e organeve drejtuese te OKLL. Ne mergim OKLL ishte e para organizate politike qe organizoi nje kongres dhe me pas do te mbaheshin edhe kongrese nga partite e tjera politike ne mergim. Ne kongrese ftoheshin nga te gjithe partite politike, organizatat e ndryshme, komitetet fetare etj. Une kam qene ne disa kongrese te OKLL, nenkryetar ne kongresin e VI, kryetar ne kongresin e X te OKLL etj, dhe gjate gjithe veprimtarise se saj shume vjecare OKLL eshte udhehequr nga parimi zogist "Atdheu mbi te gjitha", nga ndjenja e larte e nacionalizmit per te realizuar qellimin e saj final, kthimin ne Atdhe te Familjes Mbreterore dhe monarkise legjitime.

Cilat kane qene marredheniet e OKLL (dhe pas PLL) te deges se Kanadase dhe tuajat personalisht me Familjen Mbreterore dhe Mbretin Leka I?
Po, gjithmone OKLL, dega Kanada si dhe cdo dege tjeter ka mbajtur lidhje me Familjen Mbreterore dhe Mbretin Leka I. Ne cdo aktivitet qe behej, dite perkujtimore, festa kombetare, urime te NMT Leka I lexoheshin publikisht dhe percilleshin nga te pranishmit me emocione dhe ovacione te medha. Kemi pritur Mbretin Leka I ne vitin 1970, ne viziten qe beri ne Kanada. Qene te pranishem ne kete pritje autoritetet qeveritare si dhe shume zogiste e simpatizante te ardhur nga SHBA dhe qytete te tjera. Po keshtu edhe ne viziten e dyte ne mars te vitit 1976, ku bashke me NMT Leka I, erdhi edhe Nena Mbretereshe Geraldine dhe Mbreteresha Suzane. Kjo vizite u be me ftese te autoriteteve qeveritare dhe kryetarit te bashkise te qytetit Peterborough, ONT, te cilet qene te ftuar dhe moren pjese ne dasmen e NMT Leka I ne Madrit te Spanjes me 1975. Ne kete pritje madheshtore qene te pranishem personalitete politike, te qeverive federale dhe provinciale, ministra, deputete si dhe urimi per NMT Leka I Mbret i shqiptareve nga Kryeministri i Kanadase.
Une personalisht kam patur lidhje te vazhdueshme me familjen Mbreterore dhe Mbretin Leka I. Kam vizituar shume here kur ka qene ne Spanje si dhe kam marre pjese i ftuar familjarisht ne dasmen e Mbretit Leka I, ne Madrit me 1975. Korrespondenca ime ka qene e vazhdueshme dhe do te jete e tille deri sa te kem fryme.

Cili eshte komenti dhe vleresimi juaj per veprimtarine e PLL ne Shqiperi pas rilegalizimit te kasaj partie ne vitet e pluralizmit ne Shqiperi?
Me lejimin e pluralizmit politik ne Shqiperi u vendos dhe qendra e OKLL te ishte ne Tirane dhe me vone kjo organizate u shnderrua ne Partine Levizja e Legalitetit, si nje domosdoshmeri dhe me qellimin e mire qe veprimtaria e deritanishme e OKLL te bashkerendohej me veprimtarine e te gjithe legalisteve e zogisteve, te cilet kishin sakrifikuar, kishin rezistuar nen regjimin e eger komunist. Fillimisht puna eci mire, por per veprimtarine e mevonshme mund te flasim me rezerva, pasi nuk funksionoi si duhej demokracia e brendshme ne kete parti, si dhe niveli i organizimit dhe shtrirjes strukturore ishte dobet. Ndihma e degeve te diaspores gjate kesaj periudhe ka qene e pranishme. Megjithate, pozitive qe referendumi i vitit 1997, referendum i cili u be me kontributin e PLL, i cili u manipulua nga socialkomunistet dhe demokomunistet. Me gjithe kushtet e veshtira ne te cilat u mbajt ky referendum, faktoret e ndryshem objektive qe bene te mundur qe ai te mos jepte rezultatin real, nje pergjegjesi per kete mban edhe PLL e cila u gjet e papergatitur per t'i bere balle atij, si dhe te bente te mundur ruajtjen e rezultatit te tij.
Aktualisht PLL, lidershipi i saj ka bere nje pune te mire ne drejtim te organizimit, te afrimit te te rinjve, intelektualeve, te njerezve idealiste dhe me punen e saj, me perfaqesim parlamentar, me qendrimin e saj politik dhe nje konrtibut te madh ne kthimin e Familjes Mbreterore ne Shqiperi.

Si do t'i vleresonit marredhenit midis diaspores dhe PLL aktualisht?
Marredheniet midis diaspores dhe PLL pas vitit 1997 nuk kane qene ne nivelin e duhur. Kjo per arsye te ndryshme por edhe te nje fare indiferentizmi apo pesimizmi, por pse te mos themi edhe nje mosbesimi dhe zhgenjimi per qendrimin e PLL deri ne kete periudhe. Megjithate me kushtet e reja te krijuara, me kthimin e familjes Mbreterore ne Shqiperi, kontributi i PLL per kete eshte per t'u vleresuar, mendoj se e gjithe veprimtaria jone do te perqendrohet ne Shqiperi. Mbreti Leka I deklaron se qendron mbi partite politike dhe lidhjet tona do te jene me Familjen Mbreterore, por edhe me PLL si parti politike qe ne programin e saj ka patur dhe do te kete rivendosjen perfundimtare te Mbretit Leka I ne Fronin Mbreteror.
Veprimtari dhe lufta politike e PLL duhet te synoje tani ne berjen e nje referendumi per formen e qeverisjes, per zgjidhjen definitive te saj, te mundesimit ligjor, te organizimit, administrimit dhe ruajtjes nga nje manipulim i mundshem, duke bashkerenduar dhe bashkevepruar me te gjitha forcat politike qe jane te predispozuara per nje zgjidhje demokratike te ketij problemi. Per kete ne kemi besim dhe ndihma jone do te jete e pranishme ne menyra dhe forma te ndryshme.

Familja Mbreterore dhe Mbreti Leka I u kthyen perfundimisht ne Atdhe. Ju jeni nga ato familje qe e percolli para 63 vjetesh dhe sot, ju, sebashku me shume te tjere nga fisi juaj erdhet posacerisht per ta pritur ne Tirane. Cilat jane impresionet tuaja per kete eveniment historik?
Une megjithe problemet shendetesore qe kam patur, kam ardhur posacerisht ne Shqiperi per kete dite te madhe. Pas 51 vjetesh kam ardhur ne vendlindjen time, tek njerezit e mi, tek gjaku im e trualli per te cilet kam patur mendjen dhe zemren per nje gjysme shekulli. Erdha nga Korca per ne Tirane se bashku me shume te tjere nga prefektura e Korces per te pritur Mbretin. Nuk permbahesha nga emocioni dhe nuk me pritej deri sa te takohesha me te. Me dukej si nje enderr. Ne momentin qe mberiti makina me Familjen Mbreterore une isha ne pritje para viles se saj. Me hipen emocione dhe te dridhura. Pas pak hyra dhe e takova brenda. I dhashe doren duke e uruar per mireseardhjen dhe fale Zotit qe arriti shendoshe e mire ne vendin e tij, dheun e terve tane ne te cilin kemi mendjen dhe shpirtin.

Si do ta komentoni pritjen madheshtore qe iu be Familjes Mbreterore me 28 qershor ne Tirane?
Pritja qe iu be Familjes Mbreterore ishte madheshtore, e jashtezakonshme. Pas nje odiseje te gjate, pas 63 vjetesh, mberriti shpresa jone, shpresa e popullit per nje te ardhme me te mire, per nje paqe, bashkim e vllazerim te popullit dhe kombit shqiptar.

Nje koment rreth koleksionit te armeve te Familjes Mbreterore dhe te "Insidentit" te ndodhur me qeverine aktuale per kete problem.
Une, sic e thashe me siper pam patur lidhje te vazhdueshme dhe relata konfidenciale me NMT Leka I, Mbret i shqiptareve prej shume vitesh dhe per kete problem jam i mirinformuar. Megjithese vete Mbreti dha sqarimet e nevojshme ne intervisten qe dha dhe une nuk dua qe te perseris fjalet e tij. Ai ka qene shume i kujdesshem ne kete drejtim. I apasionuar per armet dhe koleksionit prej shume vjetesh, nje koleksion i rralle, me shume vlera muzeale, te cilen une e kam pare para shume vjetesh, qe kur ndodhej ne Madrit dhe nje pjese e se ciles ndodhet ne New york dhe se shpejti do te kthehet ne Shqiperi.
Qellimi i segmenteve te caktuara politike dhe forcave konservatore ne Shqiperi ishte qe te hidhte balte dhe mjegull rreth figures se Mbretit Leka I dhe te ulte sadopak vlerat e pritjes madheshtore qe iu be me 28 qershor. Ky dezinformim i tipit stalinist shume shpejt do te kthjellesohet dhe mund te kthehet ne te kunderten e vet. Edhe genjeshtra edhe desinformimi ka nje mase perndryshe kthehet ne te kunderten e vet, do te kthehet dhe do te konsiderohet nje vlere, nder te shumtat qe permban Familja Mbreterore. Jo vetem kaq, por edhe nje propagande e shume viteve me pare per gjoja trafik armesh me kete rast do te duket dhe do te pelcase si nje flluske sapuni. NMT Leka I eshte nje figure e ndryshme, e paster, simbol i fisnikesise dhe kranarise kombetare, ushtar i Atdheut, dhe Kombit shqiptar.

Jeni larguar qe 14 vjec nga Shqiperia, nga vendlindja juaj. Si ju duket sot Korca, Shqiperia? Si e shikoni ju prespektiven e saj?
Kur pashe me sy vendlindjen time, fshatin, qytetin e Korces me erdhen ne kujtese kujtimet e femijerise time. Nuk i gjeta si lashe. Korca ishe qender e kultures, qender ekonomie, tregtare, me nje arkitekture bashekohore jo vetem ne Shqiperi por edhe ne Ballkan. Fatkeqesisht nuk eshte e tille. Ka mbetur mbrapa shoqeve. Si kunder edhe gjithe Shqiperia. Ne na vjen shume keq kur e shikojme ne kete gjendje por shpresojme tek Mbreti dhe tek Zoti. Mbreti eshte shpresa e vetme per Shqiperine e kombin shiptar, per te ardhmen e tij. Pas kesaj, dite me te mira do te vijne - sic thote poeti yne kombetar Naim Frasheri.

Si mendoni ju, ku duhet te synoje veprimtaria e PLL ne keto kushte? Si duhet te jene marredheniet midis saje dhe diaspores. A ka dicka qe duhet te funksionoje me mire sidomos tani qe edhe Familja Mbreterore eshte ne Shqiperi?
Veprimtaria e PLL ne keto kushte duhet te fokusohet sic e permenda dhe me lart ne arritjen e objektivit tone final. Nje referendum per te arritur vendosjen ne menyre demokratike te Mbreterise Parlamentare e demokratike. Per kete eshte nje pergjegjesi per PLL , per te gjithe ne, brenda dhe jashte Shqiperise, eshte nje pergjegjesi historike. Kerkohet nje perkushtim maksimal, organizim dhe struktorim i kesaj partie. Ndihma e diaspores ne funksion te saj do te jete e pranishme dhe marredheniet do te forcohen me teper. Tani mbreti ndodhet ketu. E ndjeni, e prekni dhe e kontaktoni cdo dite. Me punen tone te perbashket, me vullnetin e popullit dhe me ndihmen e Zotit, se shpejti kemi shume besim se do ta kemi ne fronin legjitim.
Ju faleminderit
Intervistoi: Nebi Ganellari

DEBAT & ANALIZA

EDHE NJEHERE PER MONARKINE KUSHTETUESE
Si mund te mbrohet nje monarki ne kohen e sotme (7)

Dr. Manoutchehr M. Eskandari-Qajar (Kadjar)
Santa Barbara City College
Department of Political Science
president@qajarstudies.org

Vijon nga numri i kaluar
Cili eshte mesimi qe del prej zhvillimeve te fundit te sotme ne Iran, duke degjuar nje leksion ne lidhje me avantazhet e monarkise mbi republiken. Une besoj se eshte ky, qe, pertej deklarimeve zyrtare kunder saj, Irani ka ende nje tradite monarkike te rrenjosur ne thellesi te shpirtit, dhe gjithashtu se kjo tradite permbledh ne vetvete nje kerkese per drejtesi, ndershmeri dhe dinjitet. Ajo cka mungon sot ne praktiken e tij politike eshte forma e qeverisjes qe i misheron keto cilesi - monarkia kushtetuese - nje forme qeverisje per te cilen jane perpjekur brezat e fundit te ketij shekulli por qe tani mungon ne skenen politike te Iranit per shkak se praktika politike e dekadave prej 1925 deri me 1975 ishte shume e kundert me ato ideale te hershme saqe shkaktoi nje kunderveprim; nje kunderveprim i cili solli si rezultat nje kataklizme qe shtyu edhe me larg e me thelle mbrapa sesa ishim me 1906. Tragjedia behet edhe me e dhimbshme prej faktit se kujtimi i monarkise mbetet ne nje forme te zbehte ne Iranin e sotem, dhe se atje ka shume pak zera qe mund t'i kujtojne brezit te sotem dhe te mileniumit te ri qe monarkia eshte ende nje opsion, dhe jo vetem kaq por eshte nje zgjidhje drejt se ciles duhet te synojme. Dhe keshtu ne Iran, ashtu si ne shume vende te tjera, mungesa e kujteses ose e njohurive sjell mungese te imagjinates politike, dhe mungesa e imagjinates politike sjell si rezultat shume me pak rrethana te favorshme politike. Porse mungesa e imagjinates nuk eshte vetem nje fenomen i brendshem, por gjithashtu nje fenomen qe inkurajohet edhe se jashtmi, ashtu sic jam perpjekur ta shtjelloj me siper, dhe eshte gjithashtu i pranishem ne literaturen e disa prej gazetave me prestigjioze opinion-formuese te botes si psh "Foreign Affairs" dhe "National Interest", ku restaurimi i konceptit dhe realizimi i tij ne praktike kundershtohen aktivisht prej individesh te tille si Fukuyama dhe e gjitha kjo ne emer te triumfit te teorise se tyre te parapelqyer, e cila rastis te duket si triumf i liberalizmit perendimor.
E keshtu duket se ne duhet te terhiqemi prej asaj qe eshte haptaz me e vlefshme dhe alternativa me e shendetshme e eminente per gjendjen e sotme te politikes ne ate vend te varfer, Iranin, po ashtu si edhe ne shume vende te tjera ne bote. Por ekziston nje shprese, dhe shpresa shpesh lulezon atehere kur me pak e presin, sic duket edhe ne lajmin e tentatives se fundit te kesaj qeverie (amerikane) per te gjetur nje rrugedalje per problemin iraken. E kam lexuar me shume kenaqesi nje artikull ne New York Times me 3 janar 1999, te cilin ma dergonte kusheriri im, Ambasadori Farhad Sepahbody-Qajar, nje ish diplomat iranian dhe tani gazetar dhe shkrimtar, se qeveria e SHBA-ve po kerkon aktivisht qe te restauroje monarkine ne Irak, monarki e cila u rrezua me nje grusht shteti gjakesor pothuajse 40 vite me pare, duke na sjelle nje cmendine te tmerrshme si Ndeshjen e Gjirit dhe gjeniun e se keqes se te gjitha koherave, Sadam Husseinin!
Pretenduesi i fronint Hashimit te Irakut eshte 44 vjecari Sharif Ali ibn-al-Hussein. Ai drejton Levizjen per Monarkine Kushtetuese te Irakut ne mergim te vendosur ne Londer. Ai i mbijetoi revolucionit te 1958-es i cili rrezoi monarkine, duke u larguar prej Irakut ne moshen dy-vjecare sebashku me prinderit e tij. Kur e pyeten se pse restaurimi i monarkise ishte nje zgjidhje e mire per problemin irakian, ai u pergjigj, - ne mbeshtetje te pikepamjeve te mia te mesiperme se: "Monarkia irakene eshte nje simbol rreth te cilit te gjitha pjeset e Irakut mund te bashkohen sepse ne nuk mbeshtetemi vetem nje grup te caktuar, nuk jemi nje parti politike,... ajo qe ne kerkojme me ngulm eshte stabilizmi i institucioneve demokratike te cilat do te garantonin qe te gjithe lojtaret politike te ishin te afte te merrnin pjese ashtu sic deshironin".
Per t'ia arritur kesaj ai kishte bere nje plan per te ardhmen te titulluar "National Covenant" (Pakti Kombetar) i cili do te "restauronte nje monarki islamike e cila te zotohej se do te mbronte te drejtat njerezore te te gjithe besimtareve te te gjitha feve dhe te krijonte nje sistem te ekonomise se tregut, nje demokraci shumepartiake dhe nje sistem gjyqesor te pavarur". Te gjitha keto, do te shtoja une, qe Fukuyama i konsideron si te mundshme vetem nen nje republike te stilit perendimor. Dhe pyetjes se pse irakianet duhej te zgjidhnin ate para alternativave te tjera, ai iu pergjigj: "sepse monarkia arriti pavaresine e Irakut nga mandati i Liges se Kombeve" dhe se "Iraku ishte shteti i pare arab qe fitoi pavaresine. Trashegimia e monarkive e krahasuar me republikat qe erdhen me pas - te gjitha diktatura - i ka bere njerezit shume te ndergjegjshem per rolin pozitiv te monarkise".
Rrethana te ngjashme ekzistojne edhe per monarkine iraniane. Vecse ketu kemi dy alternativa ndermjet te cilave mund te zgjedhin iranianet per restaurimin e monarkise se tyre permes rrugeve demokratike. Njera eshte e shahut te ri ne mergim Reza Shah II, te cilin iranianet ende e kujtojne si "Valiahd" ose "Princi i Kurores". Ai eshte nje figure e panjollosur prej teprimeve te sundimit te gjyshit dhe babait te tij, dhe ka vullnet ta coje vendin drejt principeve te pranueshme te qeverive demokratike dhe shtetit ligjor. Alternativa tjeter eshte natyrisht me afer zemres sime dhe perfaqesohet ne resturimin e Kaxhareve ne personin e Sulltan Ali Mirza Kaxhar ose ata qe percaktohen prej tij ne linjen qe vazhdon. Ne cdo rast, ashtu si ne restaurimin e mundshem te monarkise irakene, do te ishte thelbesore mbeshtetja e komunitetit nderkombetar dhe vecanerisht e kombeve me te fuqishme, por jo si kambalece apo si xhonglere mbas nje perdjeje, por si garante te nje fushe loje te ndershme e te barabarte per t'u dhene atyre qeverive nje shans per te hedhur shtat gje qe iu mohua (atyre) prej rrethanave dhe intrigave nderkombetare jo shume larg ne kohe, dhe per ironi ne rastin e Iranit prej vete atyre fuqive, te cilat tashme kerkohet te rregullojne punet dhe ta clirojne edhe vetveten nga agonia qe ia kane imponuar popullit te atij vendi te varfer per gjithe kete kohe.
Ne fund te fundit, une e kam te qarte se sidoqofte, shanset e kthimit te shpejte te kesaj forme qeverisjeje ne Iran nuk jane shume te larta, por duke punuar per realizimin e saj, nuk eshte nje gje e pavlevfshme.
Nje udhetim prej nje mije miljesh fillon gjithmone me hapin e pare, ka thene Lao Tzu, ndersa Gregory Copley, me 1990 e perfundoi thirrjen e tij per nje rivleresim te se ardhmes se monarkise me fjalet "Le te fillojme debatin!".
Qysh prej asaj kohe kane kalur shume vite, dhe eshte shkruar shume mbi ate subjekt, shume ndryshime kane ndodhur neper bote te cilat japin shprese se nocioni i kohes se monarkise mund te vije perseri. Une deshiroj te shtoj zerin tim te vogel ne ate kor qe rritet dita dites ne menyre qe te behet perseri nje simfoni e madhe.
Faleminderit qe me ndoqet deri ne fund dhe per durimin e vullnetin tuaj te mire!
Fund
Perktheu nga anglishtja: Neritan Kolgjini

Shenim i redaksise:
Sic e kemi njoftuar edhe me pare ky shkrim i profesor Manucer Skenderit eshte mbajtur ne mars te 1999 si nje kumtese me personalitete te politikes dhe jetes amerikane e te huaj. Ne disa raste ne kemi redaktuar lidhjet kohore gjate citimeve me qellim qe te mos corientohej lexuesi. Sidoqofte data e shkrimit eshte 25 mars 1999.

KRIZA QEVERITARE "ZBERTHEN" TURQINE
Nga Baha Gungor

Turqia, vendi qe ndodhet ne kryqezimin e feve dhe kulturave dhe qe mbart vlera dhe standarde te qyteterimit lindor dhe perendimor, po ballafaqohet me probleme te brendshme te cilat po thellohen perhere e me shume. Ngurtesia e politikanit veteran, kryeministrit 78-vjecar Bulent Exhevit, etja per pushtet e partnerit ultranacionalist ne koalicion, Devlet Bahceli, dhe kursi i paqendrueshem i liberal konservatorit Mesut Jillmaz, perbejne koalicionin qe po e zhyt vendin ne krize. Kjo situate po i davarit shpresat per nje rigjallerim te shpejte ekonomik dhe afrim te metejshem me Bashkimin Evropian.
Partia e Bahceliut e Levizjes Nacionaliste ka aktualisht shumicen me te madhe ne Parlament me 127 deputete. Ky numer, deri ne fillim te javes ishte nje me pak sesa ajo e Partise se Majte Demokratike te Exhevitit. Ky kontigjent i plotesuar me 79 perfaqesuesit e Partise se Memedheut, te drejtuar nga Mesut Jillmaz, krijonte shumicen e nevojshme per te qeverisur me nje numer prej 550 deputetesh. Kjo ka qene gjendja qysh prej prillit te 1999-s. Periudha pesevjecare legjislative mund te kishte perfunduar mire nese arsyeja do te kishte triumfuar mbi egoizmin e politikaneve me te rendesishem turq.
Ceshtja, e cila shkaktoi percarjen ne koalicion ishte afrimi i metejshem i Turqise me BE. Exheviti, i cili ne vitet '70 e refuzoi propozimin e ketij organizmi per t'u anetaresuar deshiron qe tashme ne nje moshe me te thyer te hyje ne histori, si njeriu qe e permbushi kete mision. Jillmazi ishte me i lekundur persa i perket qendrimit te tij. Ai shkonte shpeshhere nga frynin ererat politike duke qene here pro dhe here kunder. Bahceli, nga ana tjeter, kerkonte t'u deshmonte zgjedhesve se heqja e denimit me vdekje para se te denohej me vdekje Abdullah Ocalani, nuk mund te realizohej, po ashtu edhe mesimi ne gjuhen amtare dhe programet radiotelelvizive ne gjuhen kurde.
Megjithate, ekziston pyetja se kush e mban pergjegjesine per nje gjendje te tille katastrofale. Ai eshte thjesht Bulent Exheviti. Sikur ai t'ia kishte lene drejtimin e partise njerit prej njerezve te besuar, per shembull ministrit te Jashtem Ismail Xhem, gjate kohes qe ishte i semure, atehere ky do te kishte qene nje hap i zgjuar. Ne vend qe te bente kete gje, ai ia besoi udheheqjen gruas se tij, Razan Exhevit, e cila ishte zevendeskryetare e partise se tij. Marredheniet shume te keqija qe kishte ajo me perkrahesit e burrit te saj, bene qe shume figura te dilnin nga partia.
Exheviti, pra, nuk ka ditur te veproje sic e kerkonte koha. Cmimin per deshtimin e tij po e paguan Turqia ne aspektin ekonomik dhe politik. Megjithate, ne fund te fundit, Turqia eshte vend ku ushtaraket e shohin veten si ruajtes te reformave te inicuara nga themeluesi i Republikes, Mustafa Kemal Ataturk, pra edhe si mbrojtes te laicizmit. Nuk duhet harruar fakti qe kater here me radhe qe prej vitit 1960, ata kane marre drejtimin e vendit duke e nxjerre jashte loje demokracine.

SHIRAKU, A ESHTE VERTET MBRETI I RI I FRANCES?
Flet Eric Zemmour, shkrimtari qe ka Â«bere psikanalizenÂ» e kreut te Elizeut

"Njeriu qe nuk dashurohet", biografia psikanalitike e ketij njeriu qe ka hyre ne fushaten elektorale i quajtur nga gjysma e Frances Â«SupermenteurÂ», supergenjeshtar, dhe ka dale prej saj si nje monark. Por a eshte vertet Mbreti i ri i Frances? Â«Mund edhe te jete, por temperamenti i tij...

Shiraku, thoshte Eduard Baladyr, eshte si Beaujolais nouveau, cdo vit eshte nje i Â«riÂ». Tani qe pas 35 vjetesh jete politike ka arritur aty ku dy muaj me pare ishte e paimagjinueshme - President i Republikes i plebishituar nga 82 perqind e francezeve me nje mazhorance derrmuese parlamentare, Presidentet e Asambleve dhe Senatit miq, nje Keshill te Larte te Drejtesise mik, nje Keshill Kontrolli te Informacionit te emeruar nga mazhoranca e tij - nuk mund te lejoje me luksin qe te ndryshoje cdo vit, si Beaujolais.
Por cili eshte Shiraku i fundit?
Ia kemi kerkuar Erik Zemur, i cili ka shkruar Â«L'homme qui ne s'aimait pasÂ», Njeriu qe nuk dashurohet, biografia psikanalitike e ketij njeriu qe ka hyre ne fushaten elektorale i quajtur nga gjysma e Frances Â«SupermenteurÂ», supergenjeshtar, dhe ka dale prej saj si nje monark.
Por a eshte vertet Mbreti i ri i Frances? Â«Mund edhe te jete, por temperamenti i tij eshte me shume ai i nje super KryeministriÂ», thote Zemur. Por ekziston ne fakt nje Mbretereshe, Bernadet Shirak, e shoqja, qe shfaqet e tille ne kurriz te Mbretit. Historia eshte e komplikuar, le te fillojme nga fillimi.

***

Zoti Zemur, me cfare gjendjeje shpirterore eshte futur ne fushaten elektorale Zhak Shiraku?
Â«Kishte shume frike se mos humbiste. eshte njeri plot ankth nga karakteri, por kesaj radhe ishte ne menyre te vecante. E kishte frike Zhospenin dhe nuk e imagjinonte se do te gjente Le Penin ne balotazhÂ».

Me pak fjale, duke pare rezultatet e turnit te pare, do te jete ndjere i lehtesuar?
Â«Sigurisht, ka menduar se kish fituar. Ne momentin ne te cilin sfida ishte me Le Penin ishte e qarte se nuk kish me histori. Kish fituar. Per te thelbesore ishte kjo. Po ate nate, vete ai, ZhypÃ© dhe Mono kane organizuar partine e re, UMP-ne, Bashkimin per Mazhorancen ParlamentareÂ».

Ishte i kenaqur, i lumtur?
Â«Shiraku eshte profesionist i politikes dhe nga kjo pikepamje nje njeri i ftohte, pa emocioneÂ».

Perse e ka refuzuar debatin me Le Penin?
Â«Kish frike se do te dorezohej nen goditjet e Le Penit, i cili nuk do t'i kish kursyer asgje. pastaj ka filluar te luaje rolin e shpetimtarit te madh te republikes. Te gjithe ia kerkoninÂ».

Duke filluar nga e majta...
Â«Si te gjithe njerezit e se djathtes, endrra sekrete e Shirakut eshte qe te dashurohen nga e majta. Per te ka qene nje fantazi e realizuarÂ».

Sikur te kish fituar nje lloj kompleksi inferioriteti?
Â«Po, sepse e majta e merr ne konsiderate shume kulturen dhe mediat dhe Shiraku nuk i shpeton kesaj gjeje te rendomte te politikaneve te djathte. Ka realizuar endrren sekrete: apelin e se majtes per te votuar per te. Prej tridhjete vjetesh e priste nje gje te tilleÂ».

Kurse ne te vertete ankthi i se majtes ishte saktesisht e kunderta: e gjendur e detyruar per te votuar per Shirakun?
Â«Po, Franca eshte pershkuar nga ironia e historiseÂ».

Te pakten kjo do ta kete bere te lumtur Shirakun?
Â«Nuk e di, eshte nje njeri qe jeton i blinduar, enturazhi i tij e ka bere ate nje produkt marketingu politik. Ishte minister ne vitin 1967... ka kaluar nje jete e tere, ka pare gjithcka, ka prekur gjithcka. Tashme ndodhet pertej emocioneve, gjjithcka eshte llogari, nuk ka me moral. Eshte njelloj monstre, si Miterrani i funditÂ».

Perse ka zgjedhur si Kryeminister Rafarinin?
Â«Per te shmangur gabimin e vitit 1995, pasi ka bere nje beteje kunder "enarkeve", zgjodhi ZhupÃ©ne qe nga enarku kishte te gjitha difektet, duke filluar nga arroganca. Kete radhe ka luajtur provincen kunder Parisit, ka zgjedhur Rafarinin qe eshte nje komunikues i afte per shkak se ka qene njeri publicitetiÂ».

Do te funksionoje?
Â«Pikepyetja eshte nese Rafarini do te jete ne lartesine e rolit te Kryeministrit, per shkak se eshte njeri i radhes se dyte. I zgjedhur edhe perse nuk kercenon imazhin e ZhupÃ©se, i cili deshiron te komandoje te djathten gjate pese viteve te ardhshmeÂ».

Shiraku ka zgjedhur Rafarinin edhe per te permiresuar imazhin e vet?
Â«Ka emeruar te kundertin e vetes se tij. Ne te njejten kohe ka luajtur mbi mediokritetinÂ».

Mund te thuhet se Shiraku eshte sot Mbreti i ri i Frances?
Â«Ashtu sic eshte dashur nga Gjenerali de Gol, Republika e Peste parashikonte ekzistencen e nje "Mbreti". Problemi i Shirakut ishte pikerisht qe ai nuk kish mundur te ishte asnjehere i tille. Besoj se nuk do te jete as kesaj radhe, per shkak se s'ka lakmi qe ta beje, eshte nje superaktiv dhe do te beje super Kryeministrin qe vendos gjithckaÂ».

Ne fakt Rafarini shkon e vjen me Elizeun. Per kompensim ekziston nje Mbretereshe: Bernadeta nuk ka bere kurre nje fushate elektorale si kesaj radhe. Perse?
Â«Ka pasur nje rol te pabesueshem, kurre te ndodhur gjate historise se Frances. E gjitha kjo e ka nervozuar ShirakunÂ».

Por edhe e ka ndihmuar shume.
Â«Per kete e ka nervozuar. Ajo ka zene nje hapesire, ai ka kuptuar se kish nevoje per te. Eshte nje cift shume i vecante, bile nje cift fals. Nuk jetojne sebashku. Ajo nuk ka pasur kurre nje konsiderate te larte per teÂ».

Domethene sot ne Paris eshte nje Mbret qe nuk eshte Mbret dhe nje Mbretereshe qe mendohet Mbretereshe?
Â«TamamÂ».

Eshte nje nga te bijat, Klod, ajo qe komandon?
Â«Sebashku me Dominik de Vilepin, qe ka qene sekretar i Elizeut prej shtate vjetesh dhe tani eshte Minister i Jashtem, dhe me Zherom Monone. Klod eshte nje Mbretberes: e ka vulosur krejtesisht komunikimin e te jatit te saj. Asgje nuk del nese ajo nuk e do, asnje telekamera nuk ndizet pa miratimin e saj, kontrollon cdo hap dhe cdo imazh. Nje organizate mbreselenese, por - cfare te thuash? - kane fituar dhe keshtu qe kane te drejte ataÂ».
Pergatiti:
ARMIN TIRANA

SPECIALE

GAZETA "ATDHEU" NE INTERNET
Lexoni ne www.atdheu.8k.com

Prej me teper se nje muaji gazeta "Atdheu" ka faqen e saj ne internet, adresa e se ciles eshte www.atdheu.8k.com dhe shume lexues legaliste kane tashme njohuri per te. Faqja jone ne internet eshte e thjeshte, ka nje faqe kryesore, por ne te ardhmen ajo do te permireosht rrenjesisht ne rubrika te vecanta. Kjo faqe eshte ne rikonstruksion dhe se shpejti do te marre forme me te pershtatshme e me te plote. Cdo numer gazete eshte e plote ne faqen e internetit dhe kjo faqe rifreskohet me numrin e ri, cdo dite te hene. Se shpejti kur faqja te jete e plote, ajo do te kete arkivin e saj ku do te gjeni te dhena per Partine Levizja e Legalitetit, si dhe shkrimet me te rendesishme ne kohe te gazetes "Atdheu".
Nje "link" te gazetes mund ta gjeni edhe ne faqen e internetit te Oborrit Mbreteror Shqiptar e cila eshte ne adresen www.french-market.com/albania dhe ne kete adrese ka te dhena rreth Familjes Mbreterore shqiptare, rreth historise se monarkise shqiptare dhe rreth PLL-se.
Kjo faqe eshte ne frengjisht dhe ne shqip.
Ditet e fundit Familja Mbreterore ka edhe nje adrese te re e-mail me te cilen mund te kontaktoni ne Tirane, e cila eshte royalcourt@albaniaonline.net dhe ne kete adrese duhet te drejtohen te gjithe mesazhet per Familjen Mbreterore. E bejme kete shenim sepse disa simpatizante te monarkise na kane derguar ne adresen e e-mail-it te PLL, mesazhet pershendetese per Familjen Mbreterore.
***
Te dhena per monarkite e tjera te botes mund te gjeni ne faqen monarchy.net ku jane te lidhura dy faqet kreysore te International Monarchist League dhe te Constitutional Monarchy Association (Liga Monarkike boterore dhe Shoqata Monarkia Kushtetuese).
I.Koka

E diel 07 korrik 2002; nr.26(490)

________________________________________________

MBRETI: PLANI IM PER REFERENDUMIN
Ekskluzive per gazeten "Atdheu" - Interviste me NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve
"Sot ka ndryshuar qendrimi i komunitetit nderkombetar ndaj meje"

MBRETI LEKA: MARREDHENIET E MIA ME PARTITE
Gjithcka rreth konferences se pare te shtypit te Familjes Mbreterore

ARMET TONA JANE NE SHBA
Deklarate per shtyp e Zyres se Shtypit te Familjes Mbreterore

SI U ZHVILLUA TAKIMI ME AMERIKANET
Takime te ngjeshura diplomatike te kryetarit te PLL z.Ekrem Spahiu

NJE MODEL PER ADMINISTRATEN E SHTETIT
Fjala e z.Sadedin Balla ne kuvend ne interpelancen me Kryeministrin Majko

28 Qershori, ndarja e shqiptareve nga e keqja
Nga Luftar Pepmarku

ZGJEDHJET FRANCEZE: "BATICA BLU"

Nje sprove per te shpjeguar kthimin e te djathtes ne pushtet ne te gjithe Europen
Nga Maurizio Bonanni
Si mund te mbrohet nje monarki ne kohen e sotme (6)

PSE BESOJ TE RIKTHIMI I MONARKISE
Dr. Manoutchehr M. Eskandari-Qajar (Kadjar)
Santa Barbara City College
Department of Political Science
president@qajarstudies.org
Vijon nga numri i kaluar

POEZI NGA AUTORE TE NDRYSHEM

________________________________________________

Ekskluzive per gazeten "Atdheu" - Interviste me NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve
Mbreti: Plani im per referendumin
"Sot ka ndryshuar qendrimi i komunitetit nderkombetar ndaj meje"

Te premten date 5 korrik, ne zyren e punes se Mbretit, patem fatin te zhvillojme nje interviste me vete NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve per lexuesit e gazetes "Atdheu". Gjate kesaj interviste Mbreti Leka theksoi edhe njehere qendrimin e vet per rolin e tij ne politiken shqiptare, zbuloi disa te vecanta per rruget qe mund te shkohej drejt referendumit, marredheniet e tij me komunitetin nderkombetar, pershtypjet e tij momentale per politiken shqiptare, marredheniet me mediat dhe qartesoi pozionin e tij ne qendrimin e Familjes Mbreterore ndaj sulmeve te padrejta te shtypit. Kjo interviste zbulon edhe marredheniet e Mbretit me PLL dhe pershtypjen qe i kishte bere prania e flamujve te shumte te PLL me 28 qershor ne Rinas.
N.K.

Cilat jane pershtypjet tuaja, Naltmadhni, per pritjen qe ju eshte bere me date 28 qershor nga shqiptaret?
Pershtypja jone ka qene mjaft e mire, biles mund te them e mrekullueshme. Ne kemi

pare vertet nje pritje te ngrohte e mjaft te dashur te shqiptareve. Kjo eshte pohuar jo vetem prej njerezve te ketushem, por edhe prej te huajve. Ajo pritje eshte vleresuar edhe prej shteteve te tjera, dhe ne i kemi pare neper te gjitha televizionet e edicionet e lajmeve te asaj dite. Organizimi ka qene i mrekullueshem. Ajo qe me ka rene me shume ne sy ka qene flamuri juaj (i Legalitetit). Ai u dukte kudo (ne kete moment Mbreti buzeqesh lehte).

Ndermjet njerezve qe ju priten ishin politikane nga te gjitha krahet, cili eshte vleresimi juaj per kete, dmth., per politiken aktuale shqiptare (ne krahasim me me pare, 97-en e me tej)?
Une besoj se kjo tregon bujarine shqiptare. Prania e zonjes Monika, prania e z.Arbnori kane qene mjaft sinjifikative, per arsye se e kam ndier veten me te vertete i mirepritur nga gjithe anet e politikes shqiptare. Dhe besoj se kjo eshte nje shembull,

nje shenje shume e mire per te ardhmen.

PLL tashme eshte nje parti me e forte se me pare, ka nje grup parlamentar, dhe eshte mjaft aktive ne politiken e perditshme. Si e vleresoni ju punen e kesaj partie, e cila eshte teresisht ne funksion te kauzes se monarkise?
Une po ju them se shoh se Partia e Legalitetit ka ecur perpara, ka bere disa reforma te nevojshme brenda kuadrit te saj. Mund te kete nevoje per reforma te tjera ndoshta, por kjo varet prej partise.
Une e thashe edhe ne konferencen e shtypit si dhe ne intervisten ne TV Klan se une nuk do te nderhyj ne politiken partiake. Ne rast se me kerkohet ndonje keshille ose ndonje send tjeter, une jam i gatshem qe ta jap.

Dy deputete te PLL kane votuar per presidentin konsensual. Cfare komenti do t'i benit ju ketij veprimi te dy deputeteve "mbreterore"?
S'kam cfare komenti te bej! Ajo eshte nje ceshtje e brendshme e Partise se Legalitetit dhe une nuk nderhyj ne ceshtjet e brendshme te saj.

A nuk ju duket paradoks qe dy vete qe e quajne veten monarkiste, te votojne per presidentin?
Shqiperia eshte nje vend me shume paradokse...

Mbreti quhet simbol i kombit, pasi eshte jashte partive, mbi partite, mbi dasite fetare e krahinore e etnike. A mendoni se Shqiperia vuan prej te gjitha ketyre fenomeneve gerryese te nje shoqerie dhe cfare mund te ndryshonit ju ne rolin e nje monarku ne fron?
Ka disa percarje e dasi ne te gjitha keto qe numeruat tani. Por shpresoj se qofte si qytetar, qofte si nje kryeplak i ketij vendi, do te perpiqem qe t'i mbyll keto plage. Fatkeqesisht kemi edhe shume vrasje qe po behen, vrasje per hakmarrje dhe ne keto raste duhet, ne nje menyre apo tjeter, qe te nderhyjme, dalengadale. Ne po shkojme drejt nje shteti modern e demokratik. Detyra ime sic e shoh, eshte te jem i hapet, te degjoj keshillat e njerezve, dhe vetem atehere mund te tentoj te veproj, qofte ne menyre private, qofte ne menyre institucionale, nepermjet qeverise apo kuvendit.

Mbreti Leka: Ju tregoj per bisedat me Mbretin Zog

Keni deklaruar me pare se nje nder veprimet per te cilet Mbreti Zog eshte eshte penduar me pas, ka qene largimi nga Turqia me 1939. C'mund te shpjegoni rreth ketij largimi nga Turqia e pastaj rrugetimin neper Ballkan e deri ne Lituani e ne fund ne France e Angli?
Situata ne Turqi ne ate moment ka qene e mjegullt. Nuk dihej nga do te shkonte Turqia, a do t'u bashkonte si ne Luften e Pare me Gjermanine, apo do t'u bashkonte me aleatet. Vete turqit ishin te shqetesuar per ate situate. Megjithese Turqia na ka pritur ne menyre te mrekullueshme ne ate kohe, u vendos qe te benim ate udhetim permes Ballkanit e deri ne Angli. Ne beme kete rruge, sepse ishte e vetmja e mundshme ne ate kohe lufte. Nga Franca ne Angli kemi kaluar me anijen e fundit qe kishte ngelur dhe pas saj nuk u nis me anije tjeter nga Franca per ne Angli.

Shkolla me e mire politike per ju kane qene bisedat me Mbretin Zog, keni thene ne nje prononcim te meparshem. Kur kane filluar ne kohe keto biseda dhe cfare mund te na tregonit ndonje episod tipik?

Keto biseda kane filluar qysh ne femijeri, kur ishim ne Egjipt. Ai me thoshte kur vinin politikane te ndryshem per vizite, qe te rrija ne nje karrige e te degjoja. Kur mbaronte bisedat me pyeste rreth tyre e me pas me shpjegonte se pse kishte thene nje shprehje apo nje tjeter. Ose me pyeste me direkt, psh., a e kuptove arsyen e kesaj? Etj.. Pra atje ka filluar, por me pas u intensifikua, sidomos kur u ktheva nga akademia ushtarake, intensiteti i bisedave ka qene i jashtezakonshem. Gjate atyre bisedave kemi rrahur shume probleme. Jo vetem probleme shqiptare, por edhe probleme te gjeopolitikes. Por edhe sesi gjeopolitika prekte Shqiperine! Apo sesi mund t'i shfrytezonte Shqiperia keto levizje ne nje kuader boteror te politikes. Kemi biseduar pastaj edhe per ceshtje te ringjalljes e forcimit te ekonomise, pra kemi pasur biseda te llojllojshme.

Vitet e fundit te jetes se Mbretit Zog nuk jane shume te njohura per publikun e sotem shqiptar. A mund te na tregoni ndonje moment te rendesishem te kesaj periudhe?
Mund t'ju them se kur shkoi Shqiperia per t'u anetaresuar ne OKB, ka pasur mjaft veshtiresi. Ka provuar dy-tre here qe te hyje ne OKB por eshte bllokuar. Im ate, atehere, per hater te mbrojtjes se kufijve tone shteterore tha se duhet qe Shqiperia te hyje ne OKB. Atehere me ane te Liges Arabe u bashkuan 35 shtete qe percaktuan qe Shqiperia te pranohet ne OKB.
Ky ishte nje nga kontributet e Mbretit Zog. Ai ka pasur edhe akte te tjera politike me vlere, por duhet te kemi parasysh se edhe shendeti i tij ne ate kohe kishte filluar te rendohej.

Nga Franca, tek Franco

Pse iket nga Franca ne Spanje?
Nje nga arsyet ka qene se ne Spanje mund te vepronim politikisht me me lirshmeri, sepse Franco na i kishte dhene keto mundesi, por edhe per arsye financiare ku ne Spanje i kishim me te medha.

Ju deklaruat se keni nje projekt per nje referendum te ri. Per kete referendum, a do te ndiqni rrugen e marrjes se firmave popullore apo nepermjet vendimit te parlamentit?
Ceshtja e referendumit varet nga populli, por edhe nga dashamiret tane qe mund te jene ne kuvend. Nuk eshte vepra ime ku une duhet te nderhyj. Ajo eshte deshire e popullit shqiptar ne rast se duan nje referendum.

Ne 97-en OSBE deklaroi se nuk monitoronte referendumin, por vetem zgjedhjet parlamentare. Ne rast te nje referendumi te ri, a do te kerkoni monitorim nderkombetar?
Meqenese nuk jam une ai qe e organizoj, do ta kisha zor qe te veproja. Por besoj se ata qe do ta organizojne, mund ta kerkojne. Ka mjete se si ta kerkojne, por edhe qe te dallojne se cilet vezhgues jane vertet te paanshem.

Referendumi i 97-es eshte i pari qe eshte zhvilluar ne nje vend te ish Europes komuniste. Ne rast te nje referendumi te dyte, a besoni se mund te jeni edhe i pari prej ish monarkeve qe kthehen ne fron?
S'e di, ajo varet prej rrethanave nderkombetare por edhe prej situates ne Shqiperi. . .

Shqiptaret besojne shume, gati verbtaz, ne komunitetin nderkombetar. Si e shpjegoni kete. Dhe, e dyta, ju, cfare lloj lidhjesh mbani me nderkombetaret?
Lidhjet e mia me nderkombetaret jane lidhje normale. Dua te cek me kete rast se me 1997 komuniteti nderkombetar ka qene pjesetar ne manipulimin e referendumit. Atehere vetekuptohet se ata s'kane pase ndonje dashuri te madhe per mua ne ate kohe. Por besoj se kjo ka ndryshuar.
Sa i perket besimit te shqiptareve tek te huajt, me mire gjithsecili te pyese veten, sepse kesaj nuk kam se si t'i pergjigjem!...

Keni plot nje jave ne Tirane dhe kontaktoni direkt me politiken shqiptare. Cila eshte pershtypja juaj per menyren e te berit politike te shqiptareve te ketushem? Dhe cfare ka ndryshuar sipas jush ne raport me 97-en apo me heret?
Une shoh se politika shqiptare ka evoluar mjaft. Ka nje maturitet me te madh ne politiken shqiptare dhe sidomos ne gazetarine shqiptare. Por ende ka shume vend per te bere permiresime. Por them gjithashtu se eshte nje kohe e shkurter qe te jap nje pergjigje te sakte per kete pyetje. Me pyesni mbas nje muaji dhe atehere do te dij t'ju jap nje pergjigje me te plote.

Megjithese bete nje vleresim me siper per median, une dua t'ju pyes edhe nje here drejtperdrejt se c'mendim keni per median shqiptare?
Sic thashe, ajo eshte shume me e pjekur tani sec ka qene me 1997. Ne konferencen e shtypit qe beme te henen pashe qe pyetjet ishin te matura, respektonin mjaft radhen e njeri tjetrit dhe kishin nje kuptim me te gjere ne kerkesat (pyetjet) qe benin.

Ne shtyp ka pase edhe sulme ndaj monarkise, mbretit Zog ndaj jush personalisht. Ju nuk keni dhene pergjigje direkte per keto sulme, as keni bere replika ne shtyp. A keni ndonje plan t'iu pergjigjeni ketyre sulmeve dhe nese po, si do t'iu pergjigjeni?
Shikoni, eshte e drejte e shtypit qe te shkruaje sipas mendimit te vet. Une nuk shoh arsye se pse te bej replike. Edhe statuti themeltar i 1928-es e ka pase nje nen ku thoshte se shtypi nuk mund te censurohet. Tjeter gje jane sharjet. Por sa per kritikat cilatdo qofshin arsyet, politike apo tjeter, sidoqofte kemi te bejme me lirine e shtypit. Liria e shtypit duhet mbajtur, sepse ajo eshte nje prej shtyllave te demokracise. Ne ndonje rast te vecante edhe ne mund te pergjigjemi. Por parimisht une nuk kam ndermend te pergjigjem kundrejt cdo sulmi qe behet. Ne nuk kemi nevoje qe te pergjigjemi, ata do te shohin veprimtarine time, e do ta gjykojne vete, dhe do te binden se nuk jam ashtu sic shkruajne ata.

Gazeta "Atdheu" eshte gazeta qe ka botuar me shume intervista me ju gjate 10 viteve te fundit, per aq sa di une. Cfare do t'i thonin lexuesit te saj, i cili eshte krejtesisht legalist?
Gazeta "Atdheu", jo vetem qe ka bere shume pune ketu, por edhe ne mergim ajo e ka mbajte me dinjitet emrin e saj. Lexuesit te gazetes "Atdheu" i bej pershendetjet e mia dhe u jap shume te fala te perzemerta.

Ju faleminderit Naltmadhni!
Intervistoi: Neritan Kolgjini

________________________________________________

Gjithcka rreth konferences se pare te shtypit te Familjes Mbreterore

Mbreti: Marredheniet e mia me partite politike

Tirane - Konferenca e pare e shtypit e Familjes Mbreterore u zhvillua diten e hene date 1 korrik ne zyrat e punes ne Qendren "Valleverde" ku Familja Mbreterore ka ambientet e saj per aktivitetin e perditshem. Interesimi i gazetareve ishte i jashtezakonshem. Eshte e sigurt se deri me sot nuk eshte zhvilluar ndonje konference me prani me te shumte te mediave dhe te gazetareve. Ishin te gjitha mediat e huaja qe transmetojne nga Shqiperia, te gjitha gazetat e perditshme, te gjitha televizionet kryesore e radiot me te degjuara.
Ne kete konference para gazetareve dolen Mbreti Leka, Mbreteresha Geraldina dhe Princi Leka.
Ne fillim te saj z.Fluturak Germenji i zyres se shtypit te Familjes Mbreterore shpjegon se largesia me atdheun ua ka veshtiresuar komunikimin ne gjuhen shqipe Princit Leka dhe Mbretereshes Suzan, te cilet mund te japin pergjigje ne anglisht (megjithese eshte perkthyesi per cdo rast, shpjegoi Germenji). Edhe per gazetaret e huaj, per cdo rast, thote Germenji, eshte gati perkthyesi.
Me pas Princi Leka ben pershendetjen e pare ne shqip para medias:
Motra dhe vellezer!
Une jam shume i gezuar qe jam ketu ne atdhe, ne vendin tone te dashur.
Falenderoj kuvendin dhe te gjithe personalitet qe bene te mundur kthimin tone.
Rrofte populli dhe kombi shqiptar!
Pas kesaj z.Germenji lexon deklaraten e shtypit te cilen e keni te plote ne kete numer gazete.
N.K.

________________________________________________

Deklarate per shtyp e Zyres se Shtypit te Familjes Mbreterore

Armet tona jane ne SHBA

Familja Mbreterore shqiptare falenderon deputetet e Kuvendit shqiptar per ftesen e ofruar, autoritetet legjislative dhe ekzekutive per mikpritjen ne Aeroportin "Nene Tereza" te Rinasit dhe, vecanerisht, popullin qe kishte dale per te uruar mireseardhjen tradicionale nga te gjitha trojet shqiptare.
Posacerisht pershendesim median shqiptare dhe te huaj qe pasqyruan momentet e rikthimit historik te Familjes Mbreterore shqiptare duke shprehur gatishmerine tone per te komunikuar, ne radhe te pare me gazetaret shqiptare.
Nena Mbretereshe Geraldine, me mirenjohje dhe dashuri, pershendet motrat dhe vellezerit shqiptare, deputetet dhe autoritetet qe i ofruan "buke kripe e zemer" dhe lule te shumta per kthimin ne atdhe.
Ne kemi deklaruar se vijme per te jetuar pergjithmone ne atdhe, bashke me te gjithe shqiptaret, duke deshiruar per te dhene ndihmen tone me moton "Atdheu mbi te gjitha!" Ne kemi jetuar gjithmone me dashurine per kombin shqiptar dhe do te vazhdojme te jetojme dhe te punojme per idealin kombetar, duke bashkepunuar me te gjithe shqiptaret per nje te ardhme dinjitoze per atdheun tone.
Familja Mbreterore do te punoje per te ndihmuar ne fusha te ndryshme ekonomike, sociale, kulturore, artistike etj., ne bashkepunim me te gjitha institucionet e interesuara. Kjo do te perbeje aktivitetin tone kryesor, duke e shtrire ne te gjitha zonat dhe shtresat, sipas zhvillimeve aktuale demografike dhe ekonomike e sociale.
Per problemet qe lidhen me koleksionin e armeve ne kerkojme qe te zbatohen procedurat perkatese ligjore, duke u bazuar dhe ne deklaratat doganore dhe lejen e eksportit qe e shoqerojne. Ne mendojme qe autoritetet kompetente duhet te japin lejen perkatese per Koleksionin, duke njoftuar, me kete rast, se nje pjese tjeter e vecante e ketij Koleksioni ndodhet ne ruajtje ne SHBA dhe do ta rikthejme se shpejti ne Shqiperi.
Zyra e shtypit e Oborrit Mbreteror
Tel&fax: 04 271 192
Tirane me 01.07.2002

________________________________________________

Me tej vazhdojne pyetjet e gazetareve te cilat po i japim te plota me emer e me media;

Briseida Mema (AFP):
Ne ardhjen tuaj, a ka nje synim politik?
Ardhja ime eshte nje rikthim ne Shqiperi ne vendin ame. Vetekuptohet se ka synim politik e do te kete. Por duhet te kuptoni nje gje - une nuk merrem me politiken partiake. Une interesohem per popullin shqiptar e per nevojat e tij (politike). Keshtu qe te mos nderhyjme ne problemet e partive dhe te institucionit te kuvendit.

Valbona Kurti (TVA):
Ne c'menyre do te perfshiheni ne jeten publike ose politike te vendit dhe a do te kerkoni riberjen e referendumit, pasi PLL, gjate kohes qe ju nuk keni qene ketu, ka nenshkruar nje marreveshje me partite e tjera ku kerkohet perseritja e referendumit?
Une do t'i pergjigjem - po. Ne rast se populli kerkon nje perseritje te referendumit te referendumit, une jam gati. Por kete here shpresoj se referendumi nuk do te manipulohet sic u manipulua me 1997-en. Te behet nje referendum i paster.

Denion Ndrenika (RTV Kosoves):
Si do te jene marredheniet tuaja me lideret politike te Kosoves, si dhe me autoritetet e atjeshme nderkombetare?
Te gjitheve atyre u uroj me te mirat! Shpresoj se do te kem marredhenie shume te ngushta, sepse une nuk i kam harruar vellezerit tone ne Kosove, Maqedoni e Cameri. Nuk i kam harruar, jo!...

Suela Russeti (Vizion Plus):
A do te aplikoni ju per pashaporte shqiptare, dhe e dyta, me cfare te ardhurash jeton Familja Mbreterore, nese mund te na e thoni?
Ne kemi ardhur me nje pasaporte shqiptare. Nuk kemi nijetin (qellimin) me dale tashpertash per te udhetuar. Atehere ne do te ndjekim rrugen ligjore e do te shohim se si do te zhvillohet situata.
E dyta per ceshtjen e te ardhurave. Ajo eshte nje ceshtje private e nuk eshte nje ceshtje qe mund te bisedohet ne shtyp, apo neper njerez, qofshin edhe miq. Do te me falni, por per kete nuk do t'ju jap nje pergjigje.

Besnik Shaqiri (gazetar i lire):
Si do te bashkepunoni me politikanet e tjere te djathte per ringritjen e vendit?
Une shpresoj se do te kem rastin te takohem me kryetaret e te gjitha partive dhe me njerezit qe jane te interesuar per kete ceshtje. Sic e dini edhe ne 97-en kam thene "Bashkim, vllaznim e paqe!" Bashkimi na duhet sepse duhet ta ringjallim Shqiperine. As une dhe asnje njeri, vetem, nuk mundet ta ringjalle nje komb, duke e mbajtur ne shpine. Kjo eshte nje gje qe realizohet kur te mblidhemi te gjithe e te bashkepunojme te gjithe per te miren e kombit, per te miren e atdheut, per te miren e popullit. Me e heqe mundesine e korrupsionit, t'u heqim mundesine ngaterresave qe shpesh here dalin (perpara). Kete shpresoj se mund ta arrijme, por kjo eshte nje gje qe s'mund te behet menjehere. Sic e dini une nuk kam ardhe me nje pozite zyrtare, por do te deshiroja te keshilloja e te bisedoja me te gjithe ata qe duan e deshirojne nje bisedim per kete ceshtje.

Dashnor Kaloci (Gazeta Shqiptare):
A ka ndonje plan per rikthimin e eshtrave te Mbretit Zog ne Shqiperi?
Shpresoj se po. Por tash per tash eshte ende ne drejtim te bisedave......

Gazeta "Dardania":
Shumica e popullit shqiptar gjendet jashte kufijve ne emigracion. Rikthimi juaj ne atdhe a mendoni se do te ndikoje fuqishem ne rikthimin ne atdhe te emigracionit shqiptar, pasi ju jeni personaliteti me me influence sidomos ne emigracionin politik 50-vjecar?
Une shpresoj se do te kete nje efekt per ne diaspore. Shpresoj se ata do te mendojne te rikthehen ne Shqiperi. Por duhet qe t'u japim edhe kushtet. Ketu kemi ende probleme te rendit, kemi probleme sociale, kemi papunesi. Atehere keto te gjithe te mblidhen ne nje pike, dhe kur shohim se nuk ecin perpara per te ardhshmen.... por une nuk besoj se do te jene te huajt qe do te interesohen te investojne shume ne Shqiperi.

Armando Meta (Korrieri):
Cfare procedurash do te ndiqni per pronat tuaja? (Te Familjes Mbreterore):
Kuptohet se ajo do te varet nga ligji qe do te kaloje kuvendi. Do te interesohemi. Por ajo do te jete ne dore te avokateve, te eksperteve, sepse une vete as nuk i njoh e as nuk i di pronat e mia.

Edmond Harizaj (Koha Jone):
1.Familja Mbreterore, a eshte ende ne posedim te floririt qe mori me 1939, dhe 2-a do te ndikoni te PLL per perseritjen e referendumit?
Persa i takon ceshtjes se arit, qe ju e dini shume mire qe ne s'kemi pasur. Ketu (ne Tirane) eshte gjetur edhe ceku bankar qe baba (Ahmet Zogu) ka nenshkruar perpara sesa te dale (nga Shqiperia) dhe qe ka marre rrogen e vet. Por ai ishte floriri qe ai ka pase te vetin. Florini qe ka qene i shtetit, ka mbetur ne Itali. Ai, mbas lufte, ka qene bllokuar ne Inglitere. Nuk e di qysh ka qelluar (ndodhur) me mbrapa, nuk e di a e kane kthyer ende, ase jo. Po te deshironi me dite, une kam nje cope flori, njeqind franga ari qe e kam amanet prej asaj kohe. Kaq. Flori tjeter s'kam.
Sa per pyetjen e dyte, ajo eshte puna e partise dhe nuk eshte puna ime. Une jam mbipartiak. Ju thashe edhe me pare se une nuk do te nderhyj ne ceshtjet e partive. Ndersa ne rast se vjen ndonjera do te me kerkoje ndonje keshille, jam gati ta keshilloj. Por une nuk do te nderhyj ne ceshtjet e politikes partiake, sepse do te ishte nje gabim shume i madh.

Linda Spahiu (Reuter):
1-Arkiva qe keni sjelle me vete, a do te vihet ne dispozicion te autoriteteve shqiptare per te bere nje rishikim te historise se atyre koheve? Dhe 2-Mbreti Simeon i Bullgarise, i cili eshte nje mik i juaj, eshte tashme kryeminister i Bullgarise, a eshte ky nje shembull per ambiciet tuaja politike?
Shikoni, Shqiperia ka probleme te tjera, ndersa Bullgaria ka probleme te tjera, por une i uroj mbretit Simeon shume sukses ne veprimtarine e tij. Dhe shpresoj se edhe ju do te me uroni sukses ne veprimtarine time!
Sidoqofte, per pyetjen e pare, une kam sjelle tashpertash vetem nje hise (pjese) te vogel te arkivit. Ende kam lene shume ne Johanesburg qe do te vijne me dete (me rruge detare), por shume prej tij kane mbete ne SHBA.

Esmeralda Gjoka (TV Koha):
A keni ju nje program tuajin per t'u integruar ne jeten politike shqiptare?
Une per veten time pres vullnetin e popullit. Ne rast se populli kerkon nje referendum, une do t'i pergjigjem, ne rast se populli nuk kerkon une nuk do te hyj ne politike.

Roland Qafoku (Koha Jone):
1.Cila do te jete e ardhmja e birit tuaj, cfare shkolle do te ndjeke ai? E dyta, kur folet per bashkim folet per bashkimin e trojeve shqiptare apo per bashkimin e partive te Shqiperise?
Une do te flas per nje bashkim te te gjithe shqiptareve per te ringjalle Shqiperine, se Kosova eshte duke u ringjallur vete. Atehere, ne ne Shqiperi kemi nevoje te ringjallim veten tone.
Persa i takon ceshtjes se shkollimit te djalit, ajo do te varet nga disa faktore qe nuk jane krejtesisht ne doren tone e te percaktuara.

M. Mudja (Gazeta Liria):
A keni ndonje mesazh per ish te persekutuarit politike?
E di qe kane vuajtur shume ne te gjitha pikepamjet si fizikisht edhe shpirterisht. Por shpresoj qe ata do te shohin dite me te mira, por kjo nuk mund te behet menjehere. Shqiperia nuk mund te ringjallet menjehere. Eshte e kote te themi se neser do te behen mrekullira.

Gazeta Shekulli:
Policia ka thene se ka sekuestruar armet tuaja dhe materialet ia ka kaluar prokurorise. A keni ju ndonje njoftim per kete dhe cili eshte mendimi juaj per kete problem?
Po ju them se deri me sot nuk kam asnje njoftim. Ne i kemi vene dokumentacionin ne dispozicion te dogana, listen e plote. Dhe kuptohet qe eshte nje koleksion i vjeter qe fillon qysh perpara se im ate te largohet nga Shqiperia dhe ky koleksion ka vazhduar te zmadhohet deri me sot qe ato po kthehen ne vendin e vet.

Pyetje:
Cfare lloj armesh jane dhe cila eshte sasia e tyre?
Keto qe jane ketu shkojne nga viti 1916 -1918. Ndersa pjesa qe ka mbetur ne SHBA shkon nga 1920 e deri ne kohet e kaluara te bronxit, hekurit, etj..

KosovaLive:
Si e vleresoni ju viziten e Aleksandrit, pretendentit serb te fronit, bashke me bashkeshorten e tij, ne Kosove, ne te njejten dite qe ju erdhet ketu, dhe a do te keni edhe ju se shpejti nje vizite ne Kosove?
Ajo varet prej qeverise kosovare. Une them se kjo varet se si do ta vleresojne kosovaret. Persa i perket vizites time atje, une shpresoj se do ta kem rastin ta vizitoj Kosoven.

Kozeta Zavalani (Radio Tirana):
Kam bere disa libra per gra te shquara te Shqiperise. Doja te shkruaja dicka ne nje liber te ri, edhe per zonjen tuaj. Dij qe ajo eshte e interesuar per vepra artistike e aktivitete kulturore. Cfare ndihme mund te me jepnit ne kete rast per te plotesuar librin?
(Pergjigjet Mbreteresha Suzana): Me pelqen shume arti dhe kultura, me pelqen opera. Por, do te doja te ulesha ne tavoline dhe te diskutoja per ate qe po ndodh. Une kam disa plane konkrete, sidoqofte do te doja te dija se pari per cfare behet fjale e pastaj te diskutonim konkretisht.

Pyetje:
A ka mina ne koleksionin tuaj?
(Qeshje ne salle). Une s'mund te jem aq i pakujdesshem sa te marr eksploziv ne aeroplan!

Gazeta Ballkan:
Mbas kontakteve me PS dhe PD, nese nuk arrini ne realizimin e idese se kryerjes se referendumit, a do te viheni ne krye te PLL?
Une e thashe edhe me pare se nuk hyj ne ceshtje partiake. Persa u perket kontakteve, une kam pase rastin te takohem me perfaqesues te ketyre partive ne Rinas. Po ashtu jam takuar edhe ne udhetimin tim te meparshem. Atehere shpresoj se keto takime do te realizohen me sukses.

________________________________________________

LAJME & AKTIVITETE

Fjala e z.Sadedin Balla ne kuvend ne interpelancen me Kryeministrin Majko
Nje model per administraten e shtetit

Indro Montaneli, publicist i shquar italian deklaronte dikur se ne Ballkan pushteti nuk ndahet, ate e merr prijesi per ta gezuar me farefisin, klanin, krahinen

I nderuar z.kryetar!
Te nderuar deputete!
Zotni Kryeminister!
E kam theksuar dhe here te tjeter se krijimi i administrates publike eshte nje nga sfidat me te rendesishme me te cilat perballet shteti dhe ne fund te fundit demokracia jone e brishte.
Administrata perben trungun e shtetit.
Ne fund te fundit duhet te bindemi perfundimisht qe qeverite shkojne e vijne dhe administrata mbetet.
Fatkeqesisht tek ne gjate ketyre viteve nuk ka ndodhur keshtu, pasi me ardhjen e ikjen e qeverive ka ardhur e ikur dhe pjesa me e madhe e administrates. Madje dhe brenda qeverisjes se te njejtes force politike ka ndodhur keshtu, kur klane te caktuara heqin e marrin njerezit e aferm te farefisit, krahines apo partiaket qe i simpatizojne.
Keshtu kjo dukuri qe une do ta krahasoj me metastazat kanceroze qe e brejne dhe asfiksojne administraten eshte perkohshmeria.
Punonjesit e administrates duke e ndier dhe kuptuar kete dukuri, punojne si te perkohshem me mentalitetin per te perfituar sa me shume nga pozicioni qe kane kapur, per te shperdoruar ne maksimum detyren dhe ne rastin me te mire, duke mos bere asnje perpjekje per kualifikim.
Duhet theksuar dhe pranuar se demi i shtetit eshte i dyfishte pasi procesi i perkohshmerise se administrates nxit korrupsionn e shperdorimin, por con dem shuma kolosale qe investohen here pas here per kualifikimin e administrates. Duke sjelle ne vemendje raportet e komisionit te sherbimit civil dhe te sherbimit te kontrollit te larte te shtetit, del se administrata shteterore eshte pergjithesisht e korruptuar dhe e paafte. Konstatimet e sherbimit civil jane se mbi administraten influencon negativisht politika.
Nese gjate periudhes 92-96 me ndryshimin e sistemit qeverises u bene perpjekje te jashtezakonshme per nje administrate sipas koncepteve te ekonomise se tregut, sic ka pasur dhe shume teprime, eshte e pafalshme qe qeverite e pas 97-es te mos kene mesuar asgje nga te hidhurat e asaj periudhe. Cdo qeverisje indukton ne administrate dhe me gjere frymen e saj.
Nese kjo fryme eshte ajo e leshimit, e mungeses se seriozitetit, e perdorimit te mandatit per perfitime, atehere rezultatet e punes se administrates do te jene mjaft te uleta. Kemi 12 vjet qe vertitemi rreth te njejtit shqetesim qe eshte inefikasiteti i administrates.
A e kuptoni z.Kryeminister sa i vlefshem dhe efikas ka qene shteti i Mbretit Zog I-re qe ia doli qe ne 10 vite monarki te ndertoje nje administrate moderne, serioze, e admirueshme nga shtetet me nje tradite shtetforimi. Nje administrate per te cilen ishin te huaja dukurite negative te administrates se sotme. Mos harroni se ata 10 vite ishin vitet e nje krize te thelle ekonomike boterore.
Administratoret e monarkise karakterizoheshin nga nje etike e shkalles me te larte. Ka mbetur proverbial ne historine e shtetit nje rast kur inspektoret e Oborrit Mbreteror gjeten abuzime ne zyren e postes se Fierit dhe mjaft i prekur ne seder drejtori i pergjithshem i postave vret veten, megjithese shkalla e abuzimit nuk kish pasoja te renda per buxhetin e shtetit.
Kur mendojme se komuniteti nderkombetar ka vene kusht per integrim jo vetem presidentin konsensual por dhe ngritjen ne standarde te larta te punes se administrates, vlen te shqetesohemi dhe te kontribuojme te gjithe se bashku.

Zotni kryeminister!
Une besoj shume ne ndershmerine tuaj dhe te ministrit te shtetit z.Legisi.
Vleresoj perpjekjet dhe nismat tuaja ne luften kunder trafiqeve dhe korrupsionit. Nese do ta konceptoni luften per ndertimin e administrates ne standarde te pranueshme si perpjekje te vetem Majkos, Legisit e ndonje tjetri, dijeni mire se do te deshtoni, nese ju do te ushqeni dite per dite, ore e cast frymen mbytese ndaj dukurive negative te administrates.
Te them te drejten ma ka shtuar besimin nje deklarate publike e ministrit te Arsimit sot, ku ai shpjegoi se ka filluar nga puna nje shkolle kualifikimi dhe seleksionimi per drejtues shkollash ku pervec drejtuesve te shkollave marrin pjese dhe nje numer i konsiderueshem arsimtaresh qe do te konkurrojne per drejtues shkollash. Ne nje ekonomi tregu per te menjanuar dukurite negative, duhen mekanizma te posacem qe cojne ne institucionalizime. Klima e re politike perben nje faktor ndihmes ne efikasitetin e punes se administrates.
Lufta per administrate efikase nuk eshte fitore vetem per nje qeveri apo nje subjekt politik, ajo eshte fitore per shtetin dhe si e tille eshte per te gjithe.
Indro Montaneli, publicist i shquar italian deklaronte dikur se ne Ballkan pushteti nuk ndahet, ate e merr prijesi per ta gezuar me farefisin, klanin, krahinen etj.. Le te punojme se bashku per ta prishur kete imazh te keq.

Nje jave ne parlament
Parlamenti, dush i ftohte qeverine

Deputeti Spahiu akuzoi socialistet se u mungon vullneti per te integruar ne shoqeri klasen e te persekutuarve politike

Tirane - Java u hap me seancen plenare qe permbante disa interpelanca me ministra te ndryshem.
Nder interpelancat njera me z.Majko u zhvillua me debat. Interpelanca konsistonte ne masat qe po merr qeveria per te menjanuar korrupsionin ne administrate.
Ne emer te grupit te PLL foli deputeti z.Sadedin Balla. Deputeti Balla u perqendrua ne nje dukuri negative qe vihet re gjate ketryre 12 viteve pluralizem ne administrate qe eshte perkohshmeria e administrates cka don te thote se me renien e ngritjen e qeverive, bie dhe ngrihet dhe administrata.
Te marten e te merkuren u zhvillua pune ne komisione. Nje problem delikat ishte heqja e takses per turistet qe vijne ne Shqiperi. Heqja e kesaj takse lidhet me joshjen e tyre per te ardhur ne Shqiperi per pushime duke siguruar keshtu nxitjen e nje sere biznesesh ne fushen e sherbimeve dhe turizmit. Gjithashtu heqja e saj do te kete ndikime shume pozitive dhe per shqiptaret e Kosoves dhe Maqedonise.
Opozita qe e ka propozuar kete heqje ngulmoi mjaft qe te kaloje ne seance plenare kurse qeveria ishte mjaft e rezervuar.
Problem tjeter ishte projektligji per disa ndryshime ne statusin e te persekutuarve politike.
Futja e ketij projektligji po zvarritet qellimshem nga pozita me arsyen se ai ka nje fature dhe duhet te shprehet qeveria.
Qeveria nga ana e saj nuk po shprehet, keshtu qe pa arsye bindese zvarritet e zvarritet futja e tij ne seance. Ne seancen plenare te te enjtes deputeti Spahiu akuzoi socialistet se u mungon vullneti per te integruar ne shoqeri klasen e te persekutuarve politike.
S.B.

Takime te ngjeshura diplomatike te kryetarit te PLL z.Ekrem Spahiu
Si u zhvillua takimi me amerikanet

Tirane - Kthimi i Familjes Mbreterore ne atdhe eshte percjelle me vemendje te vecante edhe nga trupi diplomatik i akredituar ne Tirane.
Kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu gjate javes qe shkoi eshte takuar me ambasadore dhe diplomate te shteteve te ndryshme. Gjithashtu eshte takuar me drejtues te institucioneve nderkombetare ne Tirane.
Teme e ketyre bisedave kane qene:
-Kthimi i Familjes Mbreterore ne atdhe.
-Qendrimi politik i PLL mbas ketij evenimenti.
-Situata politike aktuale ne vend.
Ne keto biseda, z.Spahiu sqaroi bashkebiseduesit e tij se PLL ka programin e saj dhe cdo qendirm politik e mban ne emer te PLL. Me tej ai ka sqaruar se - fatmiresisht Mbreti Leka I tani ndodhet ne atdhe dhe ne takimet tuaja qe sigurisht do te keni drejtpersedrejti me te, do te merrni vleresimet dhe qendrimet e tij per gjithcka.
Nje rast shume te mire per takime me diplomate, drejtues institucionesh, deputete e politikane, kryetari Spahiu pati diten e enjte date 4 korrik me rastin e festes se pavarese se SHBA-ve. Ftesa e te ngarkuares me pune e kesaj amabasade, znj. Elizabet Shelton, per ne rezidencen e ambasadores, ne "Rilindja Ridge" ku qene te pranishem pervec trupit diplomatik te Tiranes, pothuajse te gjithe partiaket me me peshe te vendit, ishte nje moment mjaft i pershtatshem per te percuar ne opinionin kombetar e nderkombetar mendimin e PLL per zhvillimet ne vend.
E.G.

Korcaret: Miresevjen Familja Mbreterore
Te perndjekurit korcare pershendesin Mbretin

NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve
MS Mbretereshes Suzane
MS Nenes Mbretereshe Geraldina
NT Princit Leka

Shoqata e ish te burgosurve, internuarve dhe persekutuarve politike nga diktatura komuniste, ju uron mireseardhjen ne atdhe.
Eshte shtresa fisnike, jane anetaret e Shoqates sone qe vune ne themelet e demokracise, gjakun dhe jeten, vitet e rinise ne vitet e inkuizicionit komunist.
Shoqata e ish te burgosurve, internuarve dhe persekutuarve politike dega Korce, eshte gati te jape kontributin e saj per ceshtjet kombetare dhe demokratike. Nje pjese e konsiderueshme e anetareve tane jane anetare te Partise Levizja e Legalitetit dhe ne jemi krenare per kete.
Kryesia e Shoqates se te Persekutuarve dega Korce

________________________________________________

KOMENT & ANALIZA

28 Qershori, ndarja e shqiptareve nga e keqja
Nga Luftar Pepmarku

Me 28 Qershor 2002, pas nje mungese te gjate e te imponuar dhunshem, u kthye ne Atdhe Familja Mbreterore. Rruget e Shqiperise, ne kete dite kishin nje ngarkese disi te pazakonte.
Nje numer i madh makinash te markave e llojeve te ndryshme, te mbushura me qytetare te te gjitha moshave, vershonin qe ne oret e para te mengjesit, drejt aeroportit "Nene Tereza" te Rinasit. Larmi targash te te gjitha rretheve, por edhe te huaja kishin mbushur sheshet para aeroportit dhe anet e rruges se Rinasit. Nje limuzine e madhe dhe disa fuoristrada prisnin brenda kangjellave rrethuese. Numri i madh i makinave, ishin zbukuruar me flamuj kombetare e portrete te NMT Leka I, e te familjes Mbreterore.
Te cdo pjesemarres vihej re nje ndjenje e natyrshme gezimi dhe hareje. Konstatohej qarte se ate dite, cdo njeri i kishte lene ne nje ane hallet e problemet e shumta, me te cilat eshte ngarkuar kjo jeta jone. Veshi te kapte copa bisedash si: - Tani po, mori fund padrejtesia e madhe.......! Mos u perseritshin me ato gjema qe......!
Te mos lejohet njeriu te jetoje ne vendin e tij.......! E kush pra, familja e atij qe krijoi e konsolidoi shtetin......! etj., etj.. Keshtu shtyheshin sekondat, minutat, deri ne kufirin e ores 12:00. Eshte tamam koha kur NMT Leka I, dhe familja Mbreterore, do te shfaqeshin para atij lumi njerezish prej mijera e mijera bashkatdhetaresh, qe aq gjate i kishte munguar fizikisht ketij vendi. Akti fisnik e njekohesisht i guximshem (per mentalitetin komunist) i te rese, Monika Kryemadhi, e cila i zbriti shkallet e avionit duke mbajtur per krahu, (si ta kishte nenen e saj) NENEN Mbetereshe te Shqiptareve. Ate grua te madhe qe i kishte falur aq shume dashuri e mall Shqiperise, ndonese prej saj dhe per te, kishte perjetuar shume dhimbje e hidherime, vuajtje e mundime.
Sa respektin e fituat ate dite, me aktin tuaj njerezor ju znj.Monika, z.Legisi, z.Arbnori e personalitete te tjera politike qe kishit ardhur t'i uronit me dashamiresi mireseardhjen NMT Leka I, dhe pjesetareve te tjere te Familjes Mbreterore!
***
NMT Leka I, me nje pritje te tille eshte ballafaquar edhe me 12 Prill 1997. Por ne ndryshim nga 28 Qershori i ketij viti, atehere, koha ishte e vrenjtur. Populli i armatosur. Tragjedite ndiqnin njera tjetren. Dikush vritej, te tjere mbyteshin ne det. Politikanet akuzonin e shanin njeri tjetrin. E ne kete det sharjesh e krimesh kumbuan fuqishem fjalet, PAQE, BASHKIM, VLLAZERIM.
Ky mesazh buronte nga shpirti fisnik i NMT Leka I Mbreti i Shqiptareve, i cili edhe me pare na kishte derguar mesazhe e keshilla, ne pervjetor pavaresie e datash te shenuara te historise kombetare. Nga te cilat kujtojme; "Te besojme ne zotin, ne vehten tone e ne njeri tjetrin........"; "Deshirat t'i bejme shprese e shpresat realitet ......."; "E mos te lejojme te huejt, apo interesat e hueja politike, ekonomike apo fetare, te udheheqin fatin e kombit, te Kosoves shqiptare, dhe te Shqiperise etnike......."; "Ne nuk duhet kurre te lejojme qe fanatizmi partiak, fetar apo krahinor, te behen shkak i ndonje percamje eventuale qe, mund te demtoje rande bashkimin kombetar......."; " Te kemi kujdes e te ruhemi, nga veprimet e mbrapshta te kameleoneve te situatave e te kodosheve te karrigeve......."; " Duhet te jemi te vetedijshem se, para cdo gjeje, s'parit jemi shqiptare......" etj., etj..
I solla keto fragmente te shkeputura nga nje pjese e mesazheve e keshillave qe NMT Leka I, na ka percjelle qe nga koha kur u be i mundur komunikimi, pra gjate tranzicionit. Me kenaqesi konstatojme cdo dite e me shume se, mosmarreveshjeve e keqkuptimeve po u ngushtohet terreni. Nga ana tjeter marreveshjet e mirekuptimi, po fitojne gjithnje e me shume terren e po gjejne hapesire. Kete e shohim ne marredheniet e reja te krijuara kohet e fundit midis pozites e opozites dhe lidereve te tyre, Nanos e Berishes. Nga fryma e mirekuptimit kane ardhe gjithmone te mirat e begatite. Ndersa mosmarreveshjet e keqkuptimet kane sjelle gjithmone fatkeqesi, krime e deri luftera civile.
Qofte 28 Qershori 2002, kufiri i ndarjes se shqiptareve nga e keqja e madhe qe na injektoi teoria dhe praktika e varferise dhe e mjerimit te popujve. Ka ardhe koha qe secili nga ne te gjeje forca per t'u shkeputur nga e kalueara e hidhur dhe cdo trashegimi e ideologjise antishqiptare sllavokomuniste.
***
Eshte per te te ardhur keq qe edhe ne kete pritje madheshtore dhe te merituar te Familjes Mbreterore, pati ndonje shtremberim buzesh nga individe te vecante, ora e te cileve ka ngelur aty rreth Kongresit te Permetit, qe mos qofte i Permetit. Po, ai do te mbahet mend si kongresi i termetit, te rrenimit te vlerave historike, te traditave e te ekonomise shqiptare. Por atyre individeve qe i referohen akoma asaj ideologjie e praktike, do t'u lutesha qe t'i hidhnin nje sy nivelit te jeteses se atyre popujve qe paten fatin e keq te udhehiqeshin prej saj. E pastaj te na thonin se cilin popull lumturoi ideologjia e preferuar e tyre? Apo presin t'i lumturoje ne boten tjeter? Te cilen ajo nuk e njeh...
Une qe po shkruaj keshtu dhe qe i gezohem konsensusit e flas me admirim per mirekuptimin, jam nje qytetar qe, baben ma ka pushkatuar diktatura. Dhe jo vetem kaq, por edhe te tjere nga rrethi familjar e miqesor. Disa te burgosur e te internuar. Te perbuzur e te persekutuar per 50 vjet. Dy shtepi te shembura e te shkaterruara e prap gjej forca per te falur. Mjafton qe edhe ju te reflektoni. Ju kujtoj se asgje e keqe nuk e gjeti Papen, perse kerkoi falje ne emer te Krishterimit per krimet qe kishte bere kisha ne te kaluaren. Perkundrazi me shume u shtua respekti per te e me shume iu rrit autoriteti!
Erdhi demokracia, sado e brishte e me probleme, ju u pasuruat. Shtepite qe i merrnit me prioritet ne diktature, per hir te biografise ua falen, ose i moret me cmime simbolike, me pak se qiraja e nje muaji. E tani na i shisni ne me cmime marramendese, thua se ne nuk jemi banore te ketij planeti. Po keshtu dyqanet, ne te cilat, po per hir te biografise, ju ose pjesetare te familjes tuaj keni punuar, i privatizuat. E tani vetem qiraja e nje muaji eshte sa 10-fishi, ne mos me teper se vlera me te cilen ju u graduat pronare. Lere pastaj poqese vendosni t'i shisni. Cmimet ne stratosfere. E pra gjithe jeten keni predikuar, lufte kunder interesit personal. Lufte kunder rehatise personale, e te tjera dogma si keto. Apo nuk i thonit per vete keto, i kishit dhe i keni per ne?!
Ne keto kushte natyrshem na lind pyetja, Si guxoni e shprehni edhe mllefe? Kur normalisht duhej te kerkonit ndjese! A e dini se viktimat e diktatures pervec fjales se lire, gjate ketij tranzicioni, kane perfituar nje shume minimale letrash pa vlere, nese nuk ua keni blere ju me 1 e 1.5%?!
Por nje gje te gezon se, sado qe ka akoma midis jush nga ata qe shprehin mllefe e pergojojne, me kenaqesi konstatojme se numri i ketyre tipave sa vjen e zvogelohet. Edhe midis jush ka nga ata qe ndergjegjesohen dhe i kepusin vargojte e skllaverimit te shpirtrave, per t'i shikuar bashkekombasit me dashamiresi vllazerore, e jashte kornizave te luftes se tmerrshme te klasave. Prandaj sot me shume se kurre kerkohet respekt ndaj vlerave kombetare, me shume sinqeritet ndaj njeri tjetrit e seriozitet ndaj problemeve me te cilat perballet shoqeria shqiptare.
Perfundimisht duhet thene se cdo shqiptar duhet t'i shprehe urimet me te mira Familjes Mbreterore shqiptare, NMT Leka I, MS Nena Mbretereshe Geraldine, MS Mbreteresha Suzan dhe NT Princi Leka. Kjo eshte ne te mire te se ardhmes se kombit shqiptar.

Nje sprove per te shpjeguar kthimin e te djathtes ne pushtet ne te gjithe Europen
Zgjedhjet franceze: "batica blu"
Nga Maurizio Bonanni

Fitore e thelle: "Ky eshte Problemi". Posi, pasi qysh neser qendra e djathte nuk do te kete me alibira per mangesite e reformave. Pasi ka marre fund "Koabitacioni", tashme kalohet drejt gjerave serioze. E para, e ndjere prej te gjitheve, eshte se si te rifitohet besimi ndaj funksionimit te sistemit politik francez, kredibiliteti i te cilit ishte bere copash prej qeverisjes se majte, ne vijim te shifres rekord te abstenuesve, e cila ka qene karakteristika e zgjedhjeve te se djeles se 16 qershorit. Sistemi mazhoritar francez beri qe Le Pen-i te mos kishte as edhe nje deputet ne Asamble, por ka kursyer ekstremin e majte dhe Partine Komuniste Franceze prej nje disfate analoge. Dhe kjo shpjegohet shume thjesht, duke pare se, persa i perket kesaj te fundit u verejt nje fare "ndihme reciproke midis te kuqve", midis zgjedhesve te hapesires socialiste dhe asaj komuniste. Ne ato zona ku kandidati i PKF kishte ndonje shprese per te fituar balotazhin kundrejt kundershtarit te tij te UMP (unionit "trasversal" centrist, i lindur ne kete rast, ne mbeshtetje te presidentit Shirak), zgjedhesit e Lionel Zhospen nuk kane patur kurrfare medyshjeje per te dhene perpara kutise se votimit mbeshtetjen e tyre per kandidatin komunist.
Por shifrat flasin qarte: ne fund te fundit kontabiliteti i disfates se te Majtes matet me pak shifra simbolike. Me 1997, e Majta kishte, e gjitha se bashku 314 vende ne Asamble, te ndara ne kete menyre: 248 per PS (Partita Socialiste); 35 per PKF; 12 per Radikalet e Majte dhe 7 per te Gjelbrit, dhe te tjeret te formacioneve te tjera minore te paperfillshme. Ndersa prej 17 qershorit 2002, kompozimi paraardhes ka ndryshuar ne menyre radikale, duke kaluar ne nje total prej 178 vendesh ne Asamble, prej te cileve: 141 per PS; 21 per PKF; 7 per Radikalet e Majte; 3 per te Gjelbrit; ndersa 6 te tjere i jane bashkangjitur ashtu si ne zgjedhjet e kaluara prej formacioneve minore.
Ne kete menyre Qendra e Djathte eshte ne gjendje te realizoje sa me thelle qe te jete e mundur programin e saj elektoral. Do ta beje vertete? Pasi dihet, "frenuesit" nuk mungojne kurre dhe ne asnje rast. As edhe bashkesite sindikaliste gjithashtu. Do te jete e thjeshte t'i fryhet zjarrit te te pakenaqurve (sic ka shume mundesi te bejne sindikatat e perkrahura prej pjeseve te mbetura prej se majtes), kur te vije ora e rregullimit si duhet te raporteve midis klasave shoqerore dhe te diskutohet per sigurimet. Te sherosh Francen, ne fakt, do te thote, te veprosh ndaj dy kundershtareve te pameshirshem, dhe pas nje hapi te gabuar eshte e lehte te biesh me te shpejte poshte, duke humbur me te shpejte besueshmerine e fituar sot.
A do te mundet Qendra e Djathte te fitoje, e vetme, betejen e rregullimit te raporteve te punes, duke futur ne keto negociata fleksibilitetin e duhur te marreveshjeve relative? Dhe, mbi te gjitha, si do ta perballoje qeveria e re franceze problemin e refermes se orarit, te artikuluar tek 35 oreshi javor i punes? Keto pyetje vijne vetvetiu, sado qe te duket e cuditshme, pasi nje komponent shume i rendesishem i disfates se te majtes eshte i ndertuar pikerisht persa i perket kesaj reforme, e cila kishte perfaqesuar me pare per kete te majte nyjen me thelbesore te vazhdimesise dhe ecjes se saj, kishte qene flamuri ideologjik i te ashtuquajturit reformizmit te se majtes. Nderkohe, tridhjete e pese oreshi javor i punes ishte bere nyja gordiane e zgjedhjeve per te dy palet te cilit i ishin versulur egersisht njera tjetres pikerisht ne kete teme.
Faktikisht, logjika e prodhimtarise industriale ka ditur te perfitoje ne maksimum prej instrumentit te tridhjete e pese oreshit ne jave, duke e perdorur kete per eleminimin e kompensimeve anesore te oreve pertej tete orarshit zyrtar, fale edhe nje artikulimi te ndryshem te turneve te punes dhe te orarit te hapjes se fabrikave.
Ndersa me pas, ndermarrjet private dhe publike kane ulur ne menyre analoge kompensimet pertej rroges baze, duke u dhuruar nderkaq punonjesve te tyre shume me teper kohe te lire, si persa i perket pushimeve javore, ashtu dhe persa i perket atyre vjetore, pra me rreth tri muaj pushime verore te paguara! Kjo e re, sigurisht qe u ngulit ne zakonet e punonjesve transalpine. Kush u demtua, persa i perket te gjitha aneve, ishte ajo pjese e klases punetore, aq e "dashur" per leaders-at e se Majtes, si Lionel Zhospen dhe Robert Hue, e therritur ne menyre solemne prej tyre ne kutite e votimit, fillimisht ne zgjedhjet presidenciale e me pas ne ato te pergjithshme politike. Te gjithe e pane dhe u vertetua me se miri se si u braktis e majta "popullore" ne keto zgjedhje, se me sa lehtesi fitoi Shiraku ndaj Zhospenit dhe sa thelle fitoi Qendra e Djathte ndaj te kuqve socialiste e komuniste ne France.
Sigurisht, reforma persa i perket terminiologjise presidenciale, duhet te kaperceje te gjitha pengesat per te bere te mundur realizimin e programit qeverises, e cila i ka letrat ne rregull per te zgjatur gjate ketyre pese viteve te legjislatures se re qe sapo filloi, pra aq sa edhe mandati i Presidentit te Republikes, Zhak Shirak. Ceshtjet qe jane shtruar per zgjidhje lidhen drejtpersedrejti me pergjegjesite qe jane marre: qeveris ai qe fiton, dhe anasjelltas.
Sindroma qe kishte favorizuar suksesin e deridjeshem te se Majtes, mbeshtetej ne thenien, krejtesisht te gabuar qe, "nese reformat e medha jane gjithmone te guximshme, guximi, gjithsesi, eshte virtyt i budallenjve..."
Sot, qellimi i nje Qeverie nuk mund te krahasohet me interesin e saj ekskluziv ne rizgjedhjen e neserme te mazhorances qe e mbeshtet. Ne demokracite e sotme, te dominuara prej abstenimit dhe prej levizshmerise se elektoratit gri, objektivi i vetem racional eshte i perfaqesuar prej interesave te pergjithshme. Kush qeveris duhet te ndermarre reformat per te cilat edhe eshte zgjedhur, pa patur iluzionet e kota per beneficet politike te se nesermes.
Kete gje e di mire edhe Berluskoni ne Itali, duke patur parasysh zgjedhjet e politikave ekonomike te cilat eshte jo vetem i obliguar perkundrejt premtimeve elektorale te bera, por edhe i detyruar t'i zbatoje ato pikerisht per kete gje.
Grupet e zjarrit, brenda dhe jashte parlamenteve respektive, ne France dhe ne Itali ku qeverisin dy qendrat e djathta me te fuqishme te Evropes Perendimore, jane te gatshme per te goditur ne cdo moment dhe me cdo mjet qe do t'iu paraqitet, per te mbrojtur privilegjet e tyre te fituara deri dje. Ne fakt eshte e qarte qe, pa dhene kontribut te drejtperdrejte, raporti i perenduar tashme punonjes/pensioniste nuk do te mjaftoje me per te garantuar nivelin edhe te atyre te ardhurave qe marrin.
International Herald Tribune me 18 qershor shkruante paralajmeronte: "Duke premtuar nje prosperitet me te madh, duke deklaruar me te madhe uljen e taksave, leaders-at e Qendres se Djathte evropiane ne ato vende ku jane ne qeverisje mund te ndeshen ashpersisht me rritjen e bilanceve te vendeve te tyre...". Pa nje rritje te dukshme te ekonomise se ketyre vendeve, e cila do te shtoje edhe te ardhurat fiskale, Qeverite e cfaredo lloj tendence qofshin ato mund te hasin me veshtiresi serioze ne mbajtjen e premtimeve te tyre elektorale".
Duhet ta provosh qe te besosh.
Pergatiti:
Edi DELIU

_________________________________________

DEBAT

Si mund te mbrohet nje monarki ne kohen e sotme (6)
Pse besoj te rikthimi i monarkise

Dr. Manoutchehr M. Eskandari-Qajar (Kadjar)
Santa Barbara City College
Department of Political Science
president@qajarstudies.org

Vijon nga numri i kaluar

Nepermjet ketyre tregimeve te shkurtra, nje gje behet e qarte. Monarkite nuk u munden dhe nuk u rrezuan ne gjyqin e arsyes. Ato nuk dolen nga skena per shkak se republikat kishin argumente me te forta. Ato u zhduken per shkak te forcave te pandalshme kataklizmike qe i perfshiu ato ne vorbullen shkaterrimtare.
Nderkaq per ate cka bene, monarkite nuk ishin as me pak e as me shume fajtore se sa c'kane qene qeverisjet e tjera ne lidhje me pjesen tjeter te botes. Por vetem ne rastin e tyre, historia ishte shume me pak falese!

Epilog

Me lejoni t'ju coj drejt nje konkluzioni me te njejten menyre sic e fillova kete diskutim, me nje shenim vetjak. Une e fillova shtjellimin duke ju treguar rreth vetes sime, dhe se si monarkia eshte nje pjese integrale e personalitetit tim. Ajo eshte ne gjakun tim, me te mirat e te keqijat e saj, dhe shpresa ime eshte natyrisht qe nje dite te mund te shoh rikthimin e monarkise ne trojet e mia stergjyshore, ne Iran... ne Persi, dhe ta shoh kete rikthim si nje bekim per ate vend te lashte dhe jo si nje barre.
Natyrisht une deshiroj te njejten gje edhe per Francen, per Austrine apo per Rusine. Ne fund te fundit, une jam monarkist! Kete gje une uroj te ngjase edhe ne shume vende te tjera per te cilat besoj se monarkia do te ishte shume e dobishme (e favorshme), sidoqofte, ne cdo rast duke mos i larguar ato vende nga rruga e progresit qe ato kane bere ne drejtim te lirise, drejtesise dhe dinjitetit njerezor. Ne cdo rast, sic u perpoqa te shpjegoj ne kete shkrim, une mendoj se monarkia do t'i shtonte shume pasurise se kesaj ndertese dhe, pa diskutim... do ta fisnikeronte ate!
Ne njefare menyre, me nje zemer te vrare, une thashe gjithashtu se e di qe disa vende, ne te gjitha gjasat, nuk do te kene kurre nje monarki, ose te pakten pa bere nje sforcim te madh te imagjinates. Ndermjet atyre vendeve une llogaris edhe Shtetet e Bashkuara. Une e thashe kete gje me keqardhje, sepse une mendoj se shoqeria pasurohet, forcohet dhe fisnikerohet prej nje vazhdimesie te tille me te shkuaren, - ndoshta jo me te shkuaren e afert, por sidoqofte me te shkuaren njerezore, dhe prandaj me trashegimine tone boterore. Natyrisht, une e kuptoj se per nje pjese te madhe te kesaj trashegimie eshte shpifur dhe eshte bere zakon per ta bere kete gje ne emer te progresit, por biles edhe ne emer te shkollimit. Por ngelet fakti qe mungesa ne rritje e ketij institucioni te lashte ne bote dhe rrallimi i radheve te tij, na ka privuar nga nje qender e qete dhe dinjitare ne mes te politikes sone qe perpelitet mes furtunes, na ka privuar nga nje perkujtues i perhershem parimesh, te cilin ne e duam marrezisht, por nuk guxojme ta themi, te pakten jo me koshience. Si mund ta shpjegojme ndryshe qe njerezit e ketij vendi kaq te bukur (SHBA) qe pandehet se jane shume antimonarkiste, i referohen periudhes se presidences se njerit prej presidenteve me popullore e karizmatike te ketij vendi si "Camelot" (Legjenda e Mbretit Artur - shen. im) dhe u vjen keq, njelloj si njerezve te legjendave, per vdekjen e parakohshme dhe tragjike te "mbretit" te tyre?!
Keshtu une dua te perfundoj me nje veshtrim mbi Iranin dhe te ndaj me ju mendimet e mia per te shkuaren dhe te ardhmen e atij vendi i cili eshte kaq shume pjese e jetes sime. Persia (sic ka qene quajtur dikur) dhe Turqia Otomane kane qene vendet e para ne Lindjen e Mesme qe kane tentuar te krijojne monarki kushtetuese reale. Megjithese ajo turke ishte me jeteshkurter se ajo e Persise, fatet e tyre kane qene shume te ngjashme e te nderlidhura ne menyre interesante, po ashtu si fatet e familjeve te tyre mbreterore. Keto dy histori na kane ardhur sot, ketu, sebashku, ne personin e Nadine Sultanes e cila me ka nderuar tej mase me prezencen e saj ne kete fjalim timin.
Ne shtator 1906, Mbreti i Kaxhareve Mozzafar ed Din Shah firmosi Ligjin Zgjedhor te Persise. Pastaj, me 30 dhjetor 1906, pak dite para vdekjes se tij, ai firmosi Ligjin Themelor te Persise, duke i thene vendit nje kushtetute sipas modeleve belge dhe franceze. Te 33 nenet e Ligjit Elektoral dhe 51 nenet e Ligjit Themelor i jepnin vendit nje parlament dydhomesh, nje ndarje pushtetesh, kontrolle dhe balanca, nje ekzekutiv te modeluar sipas sistemit francez me nje monark si kryeshtetar (te cilen me siper e kam quajtur "monarki kushtetuese te forte"), dhe garantonte perfaqesim te ndershem dhe te drejta politike per te gjithe popullin e Persise. Keto zhvillime e shtyne Edward G. Brown, kronikanin e famshem te Revolucionit Kushtetues te Persise te deklaronte krenarisht me 1906 se: "A na jep historia ndonje rast tjeter te ngjashem ku ne jeten e nje kombi te behen kaq perparime thelbesore te frymes kombetare dhe morale, ne nje kohe kaq te shkrurter sic u bene nga perset gjate periudhes qe po diskutojme? Une guxoj te them se shembuj te ngjashem nuk mund te gjenden aq lehte".
Sidoqofte kjo fitore e hershme per konstitucionalizmin do te kete problemet e para te saj me 1908-1909, megjithate konstitucionalizmi, per here te fundit, do te funksionoje ne Persi, deri ne rrezimin e qeverise legjitime te Sulltan Ahmet Shah nepermjet nje grushti shteti te fabrikuar nga Britaniket, me 1925. Nje diskutim per arsyet e kesaj tradhtie dhe per shpresat e popullit iranian do te shkonin pertej kontekstit te ketij shkrimi, por ai eshte mjaft i dokumentuar ne libra te ndryshem rreth asaj ceshtjeje dhe nuk ka nevoje per zberthime te metejshme ketu. Mjafton te themi se, sidoqofte eshte mjaft e ironike qe nje vend si Britania e Madhe, e cila ka kaq shume pretendime per demokracine te mund te fabrikoje rrezimin e nje qeverie kushtetuese te Iranit. Rrezimi i monarkise kushtetuese ne Iran dhe zevendesimi i saj me nje monarki absolute mbasi u cliruan aspiratat dhe energjite demokratike te popullit te atij vendi, solli si rezultat pakenaqesi te thella, te cilat u manifestuan gjate gjithe mbreterimit te Dinastise Pahlavi - e cila dihet se eshte familja qe pasoi Kaxharet me 1925. Keto tensione sollen si rezultat anullimin e monarkise me 1979 dhe bashke me kete erdhi edhe revolucioni me inspiracion teokratik, i cili zevendesoi qeverimin e mbreterve me qeverimin e hoxhallareve per here te pare gjate historise 25 shekullore te monarkise iraniane.
Per ate qe e njeh historine e Iranit dhe politiken e tij, nje pike eshte mjaft e qarte dhe lehtesisht e kuptueshme. Iranianet, kur t'u vije mundesia do te dijne te zgjedhin nje individ qe perfaqeson fuqine dhe stabilitetin. Kjo eshte pjese e psihes se tyre kolektive dhe pjese e mitit te tyre nacional. Eshte e vertete gjithashtu se sidoqofte iranianet do te preferonin qe ky individ te jete i drejte, heroik dhe i paanshem, dhe ata do te zgjidhnin nje person te tille, kur t'u jepej mundesia, kundrejt nje njeriu te forces. Kjo eshte gjithashtu pjese e historise se tyre kombetare. Ne e gjejme kete ne epopete e medha te Shahnamese ose ne "Librin e Mbreterve" ku jane figurat e Rustamit e te Zaal-it apo Xhamshid-it e Fereidun-it, sic e gjejme gjithashtu ne ate qe Michael Fischer e quan "Paradigma e Kerbelase" ne librin e Revolucionit te Iranit. Kjo paradigme eshte beteja per drejtesi e misheruar ne figurat e hershme shiite te Imam Aliut e Imam Hyseinit, ose e shohim edhe ne emocionet qe evokon emri Mossadegh ne zemrat dhe mendjet e shume iranianeve, megjithe faktin se ky lider i pazakonte perfshinte ne vetvete edhe karakteristikat e nje njeriu te forces, edhe ato te nje heroi te drejte per iranianet.
Ka gjithashtu edhe nje tjeter qendrim ironik me Iranin sot e kesaj dite. Eshte fakti qe hoxhallaret qe qeverisin sot vendin, kane kundershtuar gjithmone ligjet e padrejta per shkak te trashegimise se tyre shiite, por ne te njejten kohe ata u jane shmangur zyrave politike per shkak te tendences se tyre per te mos u interesuar per gjerat e kesaj bote (fakiret? - shen. im). Kjo eshte e vertete qe prej fillimit te historise shiite te Iranit, megjithese lideret e tyre, muxhtahed-et dhe ajatollahet me ne ze, kane pasur nje rol te rendesishem ne rezultatet politike te Iranit qysh prej shekullit te 19-te kur mbreterit Kaxhare pranuan qe pelqimi i tyre (klerikeve te medhenj - shen. im) te ishte dicka thelbesore dhe bekimi i tyre te ishte nje pjese e legjimitetit te monarkise. Por nderkaq megjithese i kane thyer te dy precedentet ne kete rastin e sotem, ata jane pranuar prej popullit te atij vendi dhe kane ndejtur ne pushtet per mbi 20 vjet. Tani ata shohin se sundimi i tyre po pranohet edhe prej dashnoresh te tille te demokracise si SHBA-te, ne rast se ne interpretojme flirtimin e fundit te kesaj qeverie me lidershipin iranian ne menyre korrekte dhe, pershkrimin e liderit te ri te tyre nga ana e autoriteteve dhe shtypit te SHBA me fjalet "presidenti i moderuar i zgjedhur i Iranit", - si nje moment sinqeriteti.
Vijon ne numrin e ardhshem
Perktheu nga anglishtja: Neritan Kolgjini

__________________________________________