tradita_al@yahoo.com

 MIRESEVINI ne faqen e TRADITA LZHK.

 E perjavshme informative, politike dhe kulturore e

 LEVIZJES PER ZHVILLIM KOMBETAR.

_____________________________________________________________________________

E Enjte, 17 Mars, 2005           Numri 8

_____________________________________________________________________________

Editorial

7501, kthim i pamundur tek e kaluara

Pas deklaratës së përsëritur të kryetarit të PD-së

Barazitizmi socialist dhe Pronat

Ligji 7501, është një ligj socialist në princip. Nuk mund të pretendohet të zhvillohet një ekonomi, apo sistem KAPITALIST... lexoni ne faqen 2

LZHK ftohet në Amerikë

Kreu i PDRn Shehi dhe kreu i PLL Spahiu, kryen një vizitë të suksesshme në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Menjëherë pas kthimit, drejtuesit e LZHK-së dhanë intervistat e mëposhtme për "Tradita":

Shehi

Ishte një vizitë e suksesshme, për disa arsye. Në radhë të parë, sepse patëm një takim të madh e të ngrohtë me diasporën shqiptare në Nju Jork, ku në një mbrëmje festive me rastin e krijimit të LZHK-së për këtë qytet metropolitan mbarëbotëror, ishin të pranishëm rreth 500 bashkatdhetarë, të cilët mbështetën me entusiazëm krijimin e kësaj force të re politike. Ne gjykojmë që diaspora e Amerikës në përgjithësi, si ajo e "vjetra", por aq më shumë ajo e reja, që është më e madhe në numër, do të jenë mbështetës dhe faktor i rëndësishëm për fushatën e ardhshme elektorale.

Spahija

Me qindra shqiptarë morën pjesë në mbrëmjen festive në një nga hotelet luksoze për promovimin e LZHK-së në Amerikë. Sigurisht që monarkistët dhe legalistët do të ishin të pranishëm në këtë eveniment të rëndësishëm politik, por përveç tyre ishin edhe mjaft shqiptarë jashtë bindjeve monarkiste dhe legalise, pasi Lëvizja për Zhvillim Kombëtar, nën udhëheqjen e Mbretit Leka I-rë, është një lëvizje e gjerë elektorale, ku mirëpret parti, shoqata, unione, sindikata, grupe të interesit, individë, që duan të kontribuojnë për të ndryshuar aktualitet e dhimbshme shqiptare.

Interviste me deputetin dhe kryetarin e PDRn, z.Dashamir Shehi

LZHK, në esencë, është forcë e djathtë

Zotëri Shehi, ju sapo keni kryer një vizitë të rëndësishme pune në SHBA, në përbërje të një delegacioni zyrtar të LZHK! Mendoni se vizita juaj ishte e suksesshme? Dhe, nëse po, ku qëndron suksesi?

Unë mendoj se ishte një vizitë e suksesshme, për disa arsye. Në radhë të parë, sepse patëm një takim të madh e të ngrohtë me diasporën shqiptare në Nju Jork, ku në një mbrëmje festive me rastin e krijimit të LZHK-së për këtë qytet metropolitan mbarëbotëror, ishin të pranishëm rreth 500 bashkatdhetarë, të cilët mbështetën me entusiazëm krijimin e kësaj force të re politike. Ne gjykojmë që diaspora e Amerikës në përgjithësi, si ajo e "vjetra", por aq më shumë ajo e reja, që është më e madhe në numër, do të jenë mbështetës dhe faktor i rëndësishëm për fushatën e ardhshme elektorale.

Cila ishte axhenda juaj në këtë vizitë, si dhe sa arritët ta konkretizoni dhe realizoni?

Axhenda jonë, përve takimit me diasporën, pa dyshim që kishte si qëllim edhe sqarimin e autoriteteve amerikane në Washington mbi rolin dhe filozofinë e re politike të LZHK-së. Në këtë kuadër ne patëm takime, si në Departamentin e Shtetit, ashtu edhe në Kongresin amerikan, ku bëmë të qartë se LZHK është një forcë elektorale gjithpërfshirëse dhe mbarëkombëtare, e udhëhequr nga Mbreti Leka I, e cila në qendër të saj ka ndërtimin e institucioneve të shtetit shqiptar, vendosjen definitive të demokracisë, rivendosjen e rendit në Shqipëri, luftën kundër krimit dhe korrupsionit, luftën kundër varfërisë, mbrojtjen e interesave kombëtare dhe të shqiptarëve kudo që janë, në Ballkan dhe diasporë. Njëkohësisht u bëmë të qartë bashkëbiseduesve, institucioneve dhe autoriteteve amerikane, edhe preokupacionin tonë për lënien jashtë nga procesi i numërimit të votave, të një force të madhe politike, sikundër është LZHK-ja.

Cila është ecuria e formësimit të profilit politik të LZHK? Cilat janë niveli dhe shtrirja e bashkëpunimit midis aktorëve dhe faktorëve politikë brenda saj?

Tashmë LZHK ka krijuar një profil të spikatur politik, qw përbën edhe diferencën me aktorët dhe faktorët e tjerë të skenës politike aktuale, si dhe arsyen e rritjes së interesimit dhe mbështetjes ndaj saj. Ne vazhdimisht kemi vlerësuar se brenda LZHK ka një bashkëpunim të vazhdueshëm midis faktorëve që gjenerojnë energji në planin politik. Si midis atyre të organizuar në parti si Legaliteti, PDRn, PDM etj., ashtu edhe me rryma e fraksione të ardhur nga PR, Balli Kombëtar dhe partitë e tjera pjesëmarrëse në LZHK. Por kemi konstatuar një dëshirë për bashkëpunim e mirëkuptim edhe me intelektualë, profesionistë dhe biznesmenë të rinj, të pa-angazhuar në politikë, dhe që në tërësi, si në një ansambël të vërtetë, përbëjnë forcën e re dhe më moderne që ka LZHK-ja.

Cila është ecuria rritjes e deritanishme e LZHK në optikën tuaj dhe çfarë hapash duhen ndërmarrë për këtë në të ardhmen?

Ne gjykojmë se LZHK ka akoma disa mungesa në organizim dhe në përfaqësimin publik, por këto janë të meta të cilat, në rrugë e sipër, mendojmë se do të riparohen. Njëkohësisht, duke patur një mbështetje të madhe popullore, gjykoj se ne do të mbërrijmë, brenda afateve të duhura, në paraqitjen dhe publikimin e programit tonë elektoral, krahas një liste kandidatësh në të 100 zonat zgjedhore, dinjitozë dhe përfaqësues.

Cili është pozicioni i LZHK në spektrin politik shqiptar?

Siç është shkruar edhe në programin politik, LZHK është një forcë gjithpërfshirëse dhe mbarëkombëtare, e hapur për të gjithë shqiptarët e ndershëm e patriotë, që duan të kontribuojnë në ndryshimin e Shqiperisë. Por, njëkohësisht, duke qenë se LZHK në programin e saj ka në bazë krijimin e një shteti të fortë autoritar, zgjidhjen e problemit të pronave dhe një theks të fortë atdhetar, sigurisht që në rrafshin ideologjik, në esencë, ajo është një forcë e djathtë.

Mund të na thoni shkurtimisht arsyet e aderimit tuaj individual dhe si parti në LZHK dhe cili është këndvështrimi juaj për këtë lëvizje?

Unë marr pjesë, në radhë të parë, si kryetar i një partie të qendrës së djathtë, që ka brenda saj shumë nga protagonistët e lëvizjeve demokratike të viteve të fundit, por marr pjesë edhe si individ, duke qenë i bindur plotësisht se kam zgjedhur rrugën e drejtë e të vetme për të larguar nga qeverisja te majtën e korruptuar dhe për t’i hapur rrugë ndryshimit të qeverisjes. Me këtë rast do të dëshiroja të theksoja edhe njëherë tjetër se LZHK është, në radhë të parë, jo një shumatore partish, por një bashkim njerëzish dhe idesh rreth një simboli të madh si Mbreti Leka I, dhe rreth një programi politik që përfaqëson interesat e shumicës së shqiptarëve.

Mund të na thoni mendimin tuaj për mënyrën e kandidimit dhe përzgjedhjes së përfaqësuesve të LZHK në parlamentin e ardhshëm? Pra si do të përzgjidhen deputetët e LZHK, me listë shumemërore të paracaktuar, apo me listë të hapur?

Unë kam qenë dhe do të mbetem vazhdimisht për një listë të hapur, ku kandidatët, nën programin e LZHK, të kenë mundësi të përfaqësojnë të gjitha vlerat e tyre individuale dhe të kategorive shoqërore që përfaqësojnë. Ky është mjeti më efektiv për një Lëvizje elektorale, por njëkohësisht është edhe klasifikimi më demokratik që i bëhet përfaqësuesve të LZHK-së. Kështuqë unë do të vazhdoj të mbroj idenë e listës së hapur, si formula më e mirë në favor të LZHK-së, por edhe më e favorshme për zgjedhësit shqiptarë.

Ju faleminderit!Intervistoi Erind Maçi

Ligji 7501 dhe Pronat

shtet kapitalist të shëndoshë apo cënojnë e frenojnë që në fillim sipërmarrjen e lirë dhe ekonominë e tregut?

Ligji 7501, është një ligj socialist në princip. Nuk mund të pretendohet të zhvillohet një ekonomi, apo sistem KAPITALIST, kur "tokën e merr ai që e punon". Toka i takon pronarit , që edhe sipas kushtetutës ekzistuese, përfitohet vetëm me tre mënyra: 1.E trashëguar, 2.E blerë, 3.E dhuruar. Në kushtetutë, nuk ka dhe as mund të ketë,një nen ku tokën ta jep shteti, apo ta fal shteti. Shteti, pronat e veta, mund t’i shesi, t’i japë me qera etj, por nuk mund t`i dhuroje sepse shteti është vetëm administrator i pasurisë kombëtare.

Kur u miratua ligji 7501, mendohej që fshatari me të marrë tokën në dorëzim, do t’i futej punës, duke e bërë gjithsecili "bahce" me pemë, vreshta, zarzavate, sera, grurë e misër, ku prodhimi do të ishte pa hesap. Në fakt ndodhi e kundërta. Në tokat e marra nga shteti, nuk u bënë investime afatshkurtër, pa le afatmesme e afatgjatë, arsyeja dihet, gjithsecili e kishte të qartë se kjo punë nuk shkon. Askush nuk mund t’a konsideronte të tijën, një tokë që me tapi, me letra e kishte dikush tjetër. Nuk mundet të injorohet, qoftë dhe për një farë kohe, ekzistenca e një dokumenti ligjor, të trashëguar, siç është TAPIA. Asnjë ligj, aq më tepër ku ekziston edhe një Kushtetutë e shprehur qartë, nuk mund të heqë të drejtën e Pronësisë. Ndryshimi më i rëndësishëm, ndërmjet sistemit kapitalist dhe atij socialist, është pikërisht prona private apo shtetërore. Pra nuk mund të ndërtohet ekonomia e tregut, ekonomia kapitaliste, me ligje socialiste.

Me ligjin 7501 tokat u ndanë për fymë, sipas sasisë së sipërfaqes që kishte në inventar secili fshat. Ç‘do familje mori sipërfaqen tokës në bazë të numrit të pjestarëve të saj. Në lëvizjen e pashmangeshme të fshatit drejt qytetit sipas skemës "lëvizje e lirë" shumë syresh e braktisën tokën që "i fali" shteti kapitalist. Gjatë gjithë kësaj kohe, toka e dhënë nga ligji 7501 as nuk u taksua, sado simbolikisht për të provuar disi ekzistencës e shtetit. Toka e dhënë nga ligji 7501 ngeli pa punuar si në zonat malore e kodrinore, ashtu edhe në zonat fushore. Nga zonat malore, zbritën shumë fshatarë drejt qyteteve, tashmë banuaes në zona informale. Ky migracion i brendshëm i la toka e kullota pa punuar. Në zonat fushore tokat u lanë gjithashtu djerrë por këtë rradhë në masë të madhe nga emigracioni jashtë shtetit. Në vend që të punonin tokën e ndarë nga shteti, të investonin në të, një pjesë e madhe e fshatarëve zgjodhi emigrimin jashtë shtetit si formë për të siguruar jetesën. Këtu një rol të dorës së parë në konceptin e fshatarit për tokën e luajti mënyra përfitimit të kësaj toke dhe të trajtimit të saj nga shteti. Ajo u dhurua dhe nuk u taksua. Pra një gjë e falur, që iu dha atij ta bënte ç’të donte pa iu kërkuar llogari dhe pa u nxitur ta punonte e shfrytëzonte. Për më tepër që gjithmonë në prapaskenë ishte çështja e tapisë, dokumentit të vjetër të tokës që ekzistonte diku, në emër të një tjetri. A mundet që të ketë fshatarë në një përqindje që ja vlen llogaritet që të investojnë, të mbjellin pemë, të mbjellin vreshta, të rregullojnë vaditjen, kullimet etj. kur "letrat" që i kanë sot në dorë, u ngjajnë tapive të dhëna nga regjimi komunist, me reformen agrare!?

Toka i duhej kthyer Pronarit, dhe atij që nuk rezultonte të kishte pasur toke, t’i jepej në përdorim nga fondi i tokave të reja qe ç‘do fshat e ka pasur, bile me një afat disa vjeçar, me kusht punimin.Përpjekje për të kapitalizuar mbi këtë deklaratë të PD për ligjin 7501 kanë bërë Republikanët, që kanë theksuar se ata do ta ndryshonin këtë ligj kur të ishin pjesë e koalicionit qeveritar. Problemi është se PR e PD janë përplasur më parë për ligjin e pronave si pjesë e partnerë të opozitës. Në opozitë partitë i bashkojnë vetëm parimet sepse pushtetin e ka tjetërkush. PR u kërcënua, u ankua dhe më pas problemi i qëndrimit të majtë të PD mbi pronën u la në harresë dhe aleanca e tyre lulëzoi përsëri. Konkluzioni logjik, PR shumëzoi me zero pikën kryesore të programit të saj, që e bënte të dallohej si entitet më vete jashtë PD, për hir të aleancës me PD-në. Pra ç’mund të themi për trysninë që kjo parti do të ushtronte mbi PD-në për pronat në një koalicion të mundshëm qeveritar ku përvec parimeve ndahet dhe pushteti?

Abrogimin e këtij ligji socialist,mund t‘a bëjë vetëm një forcë gjithpërfshirëse që mbron interesat kombëtare, dhe synon rivendosjen e shtetit ligjor, si LZHK. Dihet tashmë që LZHK e ka cilësuar si pikë të parë të programit, kthimin e pronës tek i ZOTI. Megjithatë, duhet një ekspoze e saktë për të gjitha sipërfaqet e tokave që kërkohen nga pronarët, të të gjitha kategorive. Termi "pronarë të mëdhenj" nuk mund të ekzistojë më për arsyen se trashëgimtarët e një pronari dikur të madh, janë zakonisht aq shumë, saqë secilit do t’i takojë përafërsisht aq tokë sa ka marrë nga ligji 7501 fshatari. Gjithashtu, nuk duhet të kemi më frikë nga pronarë të "mëdhenj" kur tashmë janë bërë shumë e shumë të tillë, kryesisht në mënyra abuzive. Edhe nëse sot bëhet shpqërndarja në mënyrë të barabartë e tokës dhe burimeve të tjera të natyrës shqiptare, njerëzit do të ndryshojnë në punën e dedikimin e tyre ndaj kësaj pasurie. Pas 50-100 vjetësh, do të kemi të varfër, të pasur, njerëz me pak tokë e më shumë tokë. E çfarë, në vitin 2055 do të na duhet të miratojmë një tjetër ligj 7501 për të bërë rishpërndarjen e të miravë të akumuluara? Një tjetër reformë agrare? LZHK është e ndërgjegjshme për absurditetin e këtyre koncepteve që janë të trashëguar nga 50 vjet indoktrinim e propagandë komuniste. Dhe ajo vjen në politikë të sjellë rregull e të garantojë një shtet të së drejtës të ndërtuar mbi principe të shëndosha. Shumë mund të flasin, dhe madje të thonë atë që duhet, por kur vjen puna për të vepruar, këtë mund ta bëjë një forcë reale si LZHK, me gjithë bagazhin e fisnikërisë, burrërisë dhe atdhedashurisë që sjell Kryetari i kësaj lëvizjeje, Mbeti Leka I Zogu.FATMA

Interviste me deputetin dhe kryetarin e PLL z.Eqerem Spahiu

Ja ftesa që u bëmë shqiptarëve të SHBA-së

Z. Spahia, ju sapo jeni kthyer nga Amerika, mendoni se qe një vizitë që I shërbeu rritjes dhe forcimit të frymës gjithpërfshirëse të LZHK, ndërkohë që nga materialet që na kanë dërguar me e-maile në adresën e gazetës tonë bëhet fjalë vetëm për monarkistë dhe legalistë?

Vizita e përfaqësisë sonë në SHBA, z.Dashamir Shehi dhe unë, u zhvillua në kuadër të promovimit të LZHK-së dhe u fokusua në tri pika kryesore:

-institucionalizimi i plotë i LZHK në Amerikë;

-sensibilizim i komunitetit shqiptar në Amerikë për LZHK;

-takime në institucionet amerikane.

Mund t’ju them që në fillim të pyetjes suaj se ishte një vizitë shumë e suksesshme. Me qindra shqiptarë morën pjesë në mbrëmjen festive në një nga hotelet luksoze për promovimin e LZHK-së në Amerikë. Sigurisht që monarkistët dhe legalistët do të ishin të pranishëm në këtë eveniment të rëndësishëm politik, por përveç tyre ishin edhe mjaft shqiptarë jashtë bindjeve monarkiste dhe legalise, pasi Lëvizja për Zhvillim Kombëtar, nën udhëheqjen e Mbretit Leka I-rë, është një lëvizje e gjerë elektorale, ku mirëpret parti, shoqata, unione, sindikata, grupe të interesit, individë, që duan të kontribuojnë për të ndryshuar aktualitet e dhimbshme shqiptare.Por natyrisht ishin figura e Mbretit Leka dhe ideja e LZHK-së faktorët kryesorë që kishin mbledhur në një sallë madhështore, gjithë ata monarkistë republikanë, legalistë e ballistë, vatranë e atdhetarë nga të gjitha viset shqiptare. Nga kontaktet me ta mund të thuash se kishim të bënim me një Shqipëri të vogël në Nju Jork, kishte muslimanë e të krishterë, veteranë e të rinj, ish diplomatë e ish të përndjekur, intelektualë dhe përfaqësues të shtresave të ndryshme shoqërore. Për organizimin e këtij takimi meritë kanë të gjithë, por në veçanti drejtuesit e LZHK-së në SHBA me kryetarin Arjan Boriçi.

A pati angazhime për ndihmë konkrete nga auditori i pranishëm në takimin e New-Jorkut dhe nëse pati mund të na përmëndësh ndonjë?

Si në mbrëmjen festive, ashtu edhe në takimin e veçantë me bordin drejtues të LZHK në SHBA, ne si përfaqësues të LZHK iu bëmë të ditur shqiptarëve të Amerikës synimet e LZHK në zgjedhjet e verës së ardhshme, por që t’i realizojmë ato sigurisht duhet angazhimi i të gjithëve. Ne i ftuam që të japin kontributin e tyre në të gjitha format e mundshme. Por ne konsiderojmë se më produktive do të ishte kandidimi i tyre në zona të ndryshme. Vlerësojmë gjithashtu se edhe vetë prania fizike në Shqipëri e anëtarëve të komunitetit shqiptaro-amerikan gjatë fushatës, do ta impulsonte shumë fushatën dhe do të kishte ndikim shumë pozitiv në rezultat. Anëtarët e drejtuesit e bordit të LZHK në SHBA shprehën gatishmërinë e tyre që të kontribuojnë konkretisht për zgjedhjet e ardhshme si kandidime në zona, pjesëmarrje direkte në fushatë zgjedhore, dhënien e mendimeve në pregatitjen e platformës zgjedhore, sensibilizim te institucionet amerikane mbi realitetin shqiptar, duke u kërkuar mbështetjen e një procesi zgjedhor me shanse të barabarta për të gjithë konkurruesit; shkrime dhe analiza në media të ndryshme etj..

Përveç takimeve me ftuesit amerikano-shqiptarë, a patët takime me personalitete të jetës dhe shtetit amerikan dhe nëqoftë se po, me kë?

Siç është bërë e ditur tashmë përmes mediave, ne zhvilluam disa takime me personalitete të politikës amerikane. Dhe konkretisht gjatë kësaj vizite 1-javore, bëmë takime në institucionet kryesore të SHBA si në kongres, senat dhe Departamentin e Shtetit. Gjatë këtyre takimeve me zyrtarët amerikanë, kemi shtruar çështjen e zgjedhjeve të ardhshme dhe kemi bërë të qartë rrezikun e manipulimit të zgjedhjeve nga zyrtarët e PS-së e të qeverisë Nano. Po ashtu në bisedat tona me zyrtarët amerikanë sqaruam se reforma elektorale ka qenë me shumë probleme, për shkak të kompromisit të dy partive PS-PD në hartimin e miratimin e Kodit Zgjedhor dhe në veçanti për komisionet zgjedhore, ndarjen zonale dhe hartimin e listave të zgjedhësve, të cilat janë bërë sipas interesave të PS-së e PD-së. Në takimin e zhvilluar me zyrtarin e lartë të Departamentit të Shtetit të ngarkuar për Shqipërinë z.Michel Benedict, bëmë një ekspoze të programit dhe synimeve elektorale të nismës së Mbretit Leka I, "Lëvizja për Zhvillim Kombëtar", për të cilën bashkëbiseduesit tanë thanë se kishin njohuri të bollshme dhe se kjo lëvizje ishte në vëmendjen e tyre konstante.Ndërsa në takimin tjetër të zhvilluar në Kongresin amerikan me z.Robert Hand, zyrtar i Kongresit Amerikan që mbulon çështjen e OSBE-së, u diskutua në lidhje me problemet e reformës elektorale. Z.Robert Hand i dorëzuan edhe një material informues rreth synimeve e filozofisë politike të LZHK-së.Po ashtu gjatë vizitës në SHBA kemi bërë një vizitë në Zërin e Amerikës ku kemi dhënë intervista në seksionin shqip të këtij institucioni.

Ju zoti Spahia dhe partia që drejtoni deri përpara thirrjes së N.M.T Leka I Parë Zogu, jeni cilësuar gjithmonë si një nga aleatët më të ngushtë dhe më të besuar të Partisë Demokratike dhe për rrjedhim edhe të liderit të sajë Sali Berisha, mendoni se një e shkuar aq e afërt politike mund të shlyhet menjëherë dhe nëse strukturat tuaja në bazë të mbrujtur për një kohë të gjatë me atë frymë do ti qëndrojnë besnikë LZhK?

PLL gjatë këtij tranzicioni demokratik, e diktuar nga rrethanat, i ka provuar të gjitha variantet e konkurrimit në zgjedhjet parlamentare apo vendore. Ramiz Alia në vitet e para të pluralizmit nuk lejonte legalizimin e OKLL-së në atë kohë, në shtetin shqiptar, për arsye që tashmë i kanë mësuar të gjithë, pasi siç e dini edhe ju, PLL nuk kishte asnjë lloj lidhjeje me PPSH-në. Kështu, ne ishim të detyruar që në zgjedhjet e 31 marsit 1991 dhe 22 marsit 1992, të kontribuonim e votonim për PD-në e opozitën e asaj kohe, duke dhënë një kontribut shumë të madh në rrëzimin e diktaturës. Dhe ky veprim politik sigurisht që ka pasur koston e vet, pasi elektorati zogist u pozicionua te PD-ja dhe më pas me legalizimin e PLL-së, nuk ishte e lehtë ta ripozicionoje këtë elektorat të djathtë.PLL, duke qenë një parti me pika programore të veçanta nga të gjitha partitë e tjera, por në veçanti si parti që kërkon kthimin e monarkisë, ka qenë dhe është e sulmuar nga të tjerët, por me një pjekuri të madhe politike, ia ka arritur të mbijetojë me dinjitet në politikën pas ‘90-ës.Mua më vjen mirë që na thoni se keni qenë aleatët më të ngushtë të PD e Berishës, sepse kjo tregon se kemi qenë gjithmonë kundër PS-së, pasardhës së PPSH-së luftën ndaj së cilës e kemi pasur dhe e kemi pikë programore. PLL ka qenë partnere serioze me PD. Në koalicionin me PD në "Bashkimin për Demokraci" të zgjedhjeve vendore të vitit 2000, arritëm një rezultat prej 3.7 përqind, nga 0.56% në zgjedhjet e tetorit 1996. Në zgjedhjet parlamentare të vitit 2001, ku ishim në koalicion me PD në "Bashkimin për Fitore" arritëm që për herë të parë në historinë e PLL-së të kemi grup parlamentar homogjen në Kuvendin e Shqipërisë. Me këtë dua të them që PLL nuk ka humbur nga aleanca me PD-në, por ka dalë e fituar në llogaritë politike. Pra mund të themi se politikisht jemi partia më e suksesshme në të gjitha vendet ish mbretërore në Europë.

Në zgjedhjet e tetorit 2003, PLL-ja doli më vete dhe ishim të suksesshëm që me siglën e PLL-së fituam komuna, drejtojmë këshilla bashkish e komunash, kemi këshilltarë pothuajse në të gjitha bashkitë e komunat e vendit.Tani jemi në LZHK dhe do të japim kontributin tonë maksimal që kjo lëvizje të triumfojë në synimet e saj për të fituar pushtetin. Legalistët nuk janë vënë në mbështetje të Mbretit Leka I në vitin 2004 apo 2005, por kanë qenë historikisht në mbështetje të gjithanshme të Mbretit Zog I, Familjes Mbretërore, Mbretit Leka I dhe do të jemi në mbështetje edhe të Princ Lekës dhe Dinastisë Zogiste, sepse kështu ne mbështesim idealin kombëtar.

Ju faleminderit

Gjëma që na erdhi nga Greqia

50 miliardë dhrahmi ose rreth 200 miliardë lekë shqiptarë erdhën nga Shqipëria në drejtim të Greqisë

Ky është një artikull i gazetës greke "Apojemathini", i shkruar nga gazetari Jani Papadakis dhe i botuar dje në këtë të përditshme greke.

Nuk është detyra e gazetës sonë të bëjë komentin e këtij shkrimi, por kjo nuk do të thotë se personazhet shqiptarë të atakuar nuk kanë asnjë detyrim moral dhe publik për të përgënjeshtruar përmbajtjen, akuzat dhe aluzionet e këtij shkrimi.

Redaksia

Paratë e shqiptarëve në Greqi

Lekët e mijëra shqiptarëve, nga kursimet e tyre nga viti ’90 e këtej, të vendosura në firmat kryesore "Vefa" e "Cenaj", me një "avion" mbërrinë në Athinë në shuma të mëdha, (rreth 200 miliardë lekë shqiptare). U kujdesën për këtë një "grup i mbyllur" grek e shqiptar, ku kryetar grupi ishte Apostolis Vavilis, që drejtonte grupin në transfertën e lekëve. Bursa "Sofokleu" në Athinë shërbeu si "lavatriçe" për pastrimin e miliardave.I përzier me këtë skandal janë një deputet i minoritetit grek në Shqipëri, një punonjës i lartë i Asfalisë greke, dhe një ministër shqiptar. Eshtë gjithashtu edhe grupi që pastroi 50 mijë miliardë dhrahmi nga firmat rentiere "Vefa" dhe "Cenaj".Të dhënat janë marrë nga burime të sigurta nga "A" që kishte drejtim në Athinë, Shkup e Budapest. I gjithë ky lëmsh i ngatërruar e ka kokën tek i kërkuari tani nga interpoli grek, Apostolis Vavilis, i cili në tetor 1995, në Shqipëri njihej me pasaportë me emrin Apostolis Kavelaras dhe shoqërohej me një grup shumë të besuarish që bashkëpunonin me Vehbi Alimuçën, pronar i firmës "Vefa Holding",  cila punonte si firma që mblidhte lekët me përqindje më të lartë se bankat.Bashkëpunimi i Vavilis-it me VEFA-n filloi me makinat e blinduara, shitje motorësh për sigurimin e firmës "Vefa", si dhe sistemin e përgjimit e ruajtjes së kapos Alimuça. Vavilis hynte e dilte nga Shqipëria nën mbështetjen e njerëzve të lartë e të fuqishëm në politikë. Mbas çdo udhëtimi në Shqipëri ai kthehej në Greqi me shuma të mëdha lekësh nga firma e Vehbi Alimuçës, nga dogana e Kakavijës, prej aty në Janinë e më pas në aerodromin e Athinës. Në çdo herë ai transportonte 1.000.000 (një million) dollarë.

Banka e tragete

Ky person "Vavilis" nuk qëndron këtu. Transporti i milionave në drejtim të Greqisë vazhdoi për dy qëllime: 1.Që të blejë bankë në Greqi, për llogari të z.Alimuça, me qëllim që pastaj të ngrinte një bankë greke në Shqipëri, me qëllim që të futeshin të ligjshme lekët në bankë (Shqipëri) nga veprimtaria e firmës "VEFA".

2.Blen dy tragete për linjën Pire-Durrës-Vlorë e Itali. Trageti i blerë ishte "Vlora" e tjetra "Port of Durrës", që sot janë konfiskuar e qëndrojnë në Shqipëri.Në të njëjtën kohë Vavilis krijon një firmë tjetër "Cenaj Kom", ku drejtues është një ministër i qeverisë së sotme shqiptare (A. Malajn). Firma e zhvillonte aktivitetin e saj në qytetin e Vlorës dhe pronar i saj ishte z.Lefter Cenaj, që sot është i burgosur në burgun e Naplios për skandalin e piramidave shqiptare, ku me rënien e firmave në vitin 1997 i ka borxh rreth 16 mijë qytetarëve rreth 50.000.000 (milion) dollarë.Më 24 shtator 1997 Ministria e Drejtësisë e Greqisë kërkon për z.Lefter Cenaj, nga Interpol Tirana, një biografi të tij, e cila vjen në Athinë më 12 tetor 1997, në të cilën thuhen fjalë të mira për z.Cenaj, dhe nuk flitet fare se ai u ka borxh 16 mijë qytetarëve rreth 50 milionë dollarë.

Kjo biografi e mirë për z.Cenaj bën që z.Apostolis Vavilis të shkëputet nga Kompania "Vefa", e cila nuk po kthente përqindjet për qytetarët dhe më pas Vavilis të lidhej me "Cenaj Kom." Kjo sepse ai kishte lejen për qarkullimin e ligjshëm të lekëve, për t’i futur pastaj të pastra në bankat e Greqisë. Puna e këtij njeriu me 100 fytyra, pati shumë sukses.Krijohet një tjetër grup, ku kryetar nuk është A.Vavilis. Por tashmë ai është drejtuesi i operacioneve financiare, (kësaj here me pasaportë maqedonase dhe nën mbrojtjen e ministrave shqiptarë gjatë viteve 1997-1999), i shoqëruar edhe nga një bashkëpunëtor i Asfalisë greke.

Një nga mënyrat e Vavilis për të udhëtuar pa rënë në sy, ishte përdorimi i makinës së deputetit minoritar, ku ai luante rolin e shoferit të deputetit, ndërkohë që takimet me anëtarët e grupit të tij Vavilis i bënte në "Ksenia" të Janinës.E gjithë veprimtaria e grupit zhvillohet nga viti 1997-1999, periudhë kur bursa greke është me fitim të madh dhe Eteria, ku në bursë është me kodik, arrin rezultate shumë të larta në blerje aksionesh. Sot A. Vavilisi kërkohet nga drejtësia greke jo vetëm për këtë, por dhe për vepra të tjera penale.Deputeti minoritar vazhdon të qëndrojë deputet. Punonjësi i Asfalisë greke (shoqërues i Vavilisit sot është në asistencë). Ministër në qeverinë shqiptare sot është akoma një nga njerëzit që bënë ligjin favorizues për Eteritë (kompanitë rentiere) në Shqipërinë e asaj kohe. Të gjithë këta sot janë në ndjekje nga drejtësia greke, për pastrim parash.

P.S.

A. Vavilis është mpleksur me politikanë të lartë grekë, deri edhe me kryepeshkopin z.Kristodulos, me implikime dhe njohje që shtrihen në Shqipëri, Itali, Izrael.Flitet për mpleksje të tij në trafikimin e drogës dhe armëve. Ai përflitet si fitues i shumë tenderave në ministrinë e Drejtësisë, në blerje armatimi dhe makinash, dhe të gjitha këto nën hundën e shtetit grek, ndërkohë që ai kërkohej nga Interpoli!!! Ky person e katandisi Greqinë në lavatriçe për larjen e parave të pista dhe tani përbën problem për Asfalinë, ministrinë e Drejtësisë dhe Ekonomisë për të gjetur zgjidhjen e duhur për shtetin grek.

Konflikti si pasojë, apo pasoja si konflikt

-Raporti përmbys midis vlerës së shoqërizimit dhe vlerës së individualizmit agresiv-

- A jemi një popull konfliktuoz mes vedi, apo faktorë të ndryshëm si edukimi, mjedisi, institucionet, përçartja e vlerave, kanë shtrembëruar një prej cilësive dalluese të kombeve të spikatur, karakterin?

Nga Qemal Velija

(Vijon nga numri i kaluar)

Këto tipare që përmendëm më lart natyrshëm që do të pasqyrohen në shpirtin e këtij populli dhe do të reflektojnë një dëshirë dhe një gjakim për liri dhe njëkohësisht për epërsi apo qoftë edhe për afirmim krahasues me të tjerët, gjë është vënë re edhe prej shumë autorësh që janë marrë me historinë apo karakteristikat e shqiptarëve. Kështu, sa për ilustrim, do të veçonim Anonimin e vitit 1308, kur në lidhje me mbretërimin anzhuin në trevat shqiptare, shkruan "mbreti i anzhuinëve ishte më tepër i varur nga shqiptarët sesa shqiptarët prej pushtetit të tij". Ndërsa E. Koci në vitin 1910, vëren: "..Ky ferman mbeti në letër i vdekur, sepse Turqia sundonte në Shqipëri vetëm nëpër kazermat ushtarake dhe në fortesat...". Kjo ka sjellë si rrjedhojë që shqiptari të tipizohet si popull me prirje të theksuara individualiste. Por ky individualizëm është keqinterpetuar si një karakteristikë që nuk e lejon atë të krijojë institucione të mira dhe që destinon të gjenerojë vazhdimisht konflikte dhe të mos jetë në gjendje të futet në rrjedhë normale vetëqeverisëse kolektive. Shpesh kjo e krahasuar dhe me popuj të tjerë, qoftë dhe rretheqark.

Për këtë ndjenjë individualiteti do të donim të vërenim se në të vërtetë ajo ekziston, por jo si një fatalitet gjenetik dhe si një e keqe e trashëguar edukimi. Në të vërtetë ajo përbën një vlerë të spikatur dhe karakteristikë për popujt e lartë dhe të konsoliduar në karakter, moralitet dhe në qenësinë e tyre të sprovuar. Nëse do ti ktheheshim hershmërisë shqiptare, do të shihnim dhe kushtet në të cilat është krijuar kjo ndjenjë individualiteti që u përcoll mëpastaj në konstitucionin trashëgimor gjenetik me skalitjen e brezave. Duke qënë një popull anas në trevat ballkanike që prej parahistorisë, me një shtrirje të konsiderueshme tokësore, pra me hapësira të pamata e për më tepër të mjaftueshme për të gjithë, - tek ata do të lindte ndjenja e pakushtëzuar e lirisë dhe e hapësirës. Kjo ndjenjë dhe këto kushte do të mundësonin pakufizim shpalosjen e tipareve individualiste dhe të një shpirti të gjerë dhe të shpenguar. Kishte vend për të gjithë dhe për të plotësuar të gjitha hovet e individëve të shoqërisë. Kjo është në kontrast të plotë me kondicionet shpirtërore e mendore të popujve të ardhur më pas në këto treva. Duke qënë nën trysninë e mospasjes dhe kërkimit të hapësirave të begata të nevojshme jetike, dhe në rendje të vazhdueshme për të zënë një pëllëmbë tokë për të stabilizuar jetesën e tyre, popuj barbarë dyndës, grekë, sllavë, etj., ndjenin nevojën e kushtëzuar që të krijonin një psikozë kolektiviteti për t’ia arritur qëllimit. Pra, në përballje me shqiptarët, në viset e të cilëve ata e panë të arsyeshme dhe të volitshme të ndalonin, këta dyndës duhej patjetër të forconin kolektivitetin, psikozën e lukunisë, turmës invaduese agresive, për të fituar diçka mbi shqiptarët e lirë në hapësira të pamata dhe me një ndjenjë të konfiguruar individualiteti dhe epërsie. Pra, ata vunë forcën e identitetit të hordhisë pa indentitet, përballë identitetit të çiltër dhe të spikatur të shqiptarëve.

Shqiptarët u tkurrën në territore por konstitucioni i tyre shpirtëror e mendor mbeti i pacënuar, si i ngulitur përgjatë rrjedhës breznore në trashëgiminë gjenetike.Vizioni i tyre pamor u ngushtua, por vizioni shpirtëror mbeti i lirë, i shpenguar, i shumëfishtë në raport me kufijtë realë. Pra, ndjenja individuale, e krijuar në kushte që thamë, nuk përbën në fakt një ndjenjë përkeqësuese për karakterin e një populli, përkundrazi ajo ka ruajtur dhe shpëtuar asimilimin, shpërfytyrimin tërësor të këtij populli (shembulli më i mirë mbeten arbëreshët në Italinë e jugut), ka konservuar tiparet themelore të tij, të shformuara sipërfaqshëm në kohë të ndryshme, rrethana shtrënguese apo kushte trysnie. Por, në vetvete, këto tipare, me të gjithë harmoninë dhe madhështinë e tyre, krijojnë dhe fytyrën e njëmendtë të këtij populli vital dhe të denjë për të qëndruar krahas popujve të tjerë më të spikatur europianë, që gjithsesi mund të jenë konfiguruar më së voni...

Tashmë, pasi përvijuam disa prej tipareve dalluese, do të shohim arsyet se përse ato në momente dhe kushte të caktuara gjenerojnë konfliktin së brendshmi. E para, institucionet në kundërshtim me shpirtin e racës dhe ato tipare, kanë kryer diversionin në psikikën e shqiptarëve, duke i cilësuar "komb i vogël", "komb difensiv", "vend i vogël", duke u përpjekur t’ia nënshtrojnë psikologjikisht të tjerëve përqark. Kjo trysni psikologjike ka nxjerrë në pah kundërveprimin e natyshëm, që duke mos pasë mundësi të drejtohet për mirë, krijon precedentë të shpërthimit të brendshëm, duke favorizuar elementë konfliktualë. Është një lloj krize mes individualitetit të tyre, shpirtit të tyre hapësinor dhe dinjitar, me atë ç’ka i thuhet dhe injektohet me përdhunë prej institucioneve, një lloj krize që sjell për pasojë një lloj çorodie në nënvetëdije. Këto tipare duan të ekspozohen në dritë, të çlirohen në hapësirë, duan ajër, të jetojnë bashkë me bartësit e tyre të natyrshëm, dhe kur kushtëzohen apo shpërfillen, ato bëhen të pakontrollueshme. Trysnia e ndrydhjes së këtyre tipareve prej organizimit politik (ky në rrethana të caktuara me përkatësi të huaj, apo edhe vendës si në kohët e sotme) dhe prej institucioneve të tjera (si ai i besimit dhe i edukimit), me aktivitetin dhe drejtimin që sugjerojnë, bien ndesh me shpirtin dhe konstitucionin mendor e psikologjik trashëgimor të këtij populli. Është për tu shënuar se shkalla e konfliktualtetit së brendshmi tek shqiptarët, ulet ndjeshëm, deri i papërfillshëm, kur konflikti orientohet së jashtmi. Mjafton të përmendim këtu, kohën e konfliktit në Kosovë më 1999, kur jo për hir të institucioneve shtetërore, por për faktorë të tjerë psikologjikë të shqiptarëve, precedentët konfliktualë në shoqërinë shqiptare u bënë të pandjeshëm. Pra, kanalizimi i energjive, motivimi dhe hapësira për të ngushtuar disi raportin ndrydhës me shpërthyes të vizionit pamor me atë shpirtëror, shkarkuan disa energji dhe plotësuan disa nevoja psikologjike të shqiptarëve, duke i larguar ata nga rreziku i shfaqjes së tyre së brendshmi. Psikoza e të qënit në konflikt me popuj të mëdhenj, me perandori apo superfuqi, që ka qënë reale apo është ushqyer shpesh tek shqiptarët, ka përkëdhelur njëkohësisht sedrën e tyre dhe krahasimin me më të mëdhenjtë. Në këto kohë është realizuar dhe njëfarë harmonizimi i forcave të shoqërisë për të përballuar rrezikun, rrezik që gjithsesi ndihmonte të plotësoheshin nevojat shpirtërore dhe të ecnin në rrugë normale tiparet për të cilat kemi folur. Vetëm në këto raste, krenaria, temperamenti, energjia, individualiteti, dalin në pah dhe nuk kanë nevojë, të ndrydhura, të shpërthejnë në vetvete. Ky harmonizim i forcave të shoqërisë në momente të tilla përbën dhe veçoritë që duhet pasur parasysh tek ky popull që po të drejtohet më mirë mund të sjellë rezultate tepër të favorshme. Nëse institucionet do të funksiononin në këtë drejtim, pra, të përshtatjes së tipareve me mënyrën e veprimit të tyre, patjetër që do të kishim dhe një vlerësim për këto tipare, dhe të mos stigmatizoheshin si tipare përkeqësuese dhe që fatalisht gjenerojnë konflikte. Nuk mund të rrimë pa përmendur deklamacionin e konsullit francez në Shkodër, më 1908: -"O Zot!, Çfarë populli do të ishin këta sikur të kishin në krye një sundimtar të drejtë!"...

Vlera e shoqërizimit në raport me vlerën individuale

Harmonizimin që përmendëm më lart, me fjalë të tjera do ta cilësonim si vlerë shoqërizimi. Dhe në momente kur një shoqëri kalon një krizë, dhe kur janë stimuluar në mënyrë të veçantë vlerat individuale deri në anarkinë dhe pakontrollin e tyre, që rrjedhimisht gjenerojnë në konflikte, ndjehet e domosdoshme rregullimi i raportit mes shoqërizimit dhe individualizmit. Të mos harrojmë se popujt europianë kanë qënë më të shprishur dhe me një shkallë të lartë konfliktualiteti mes vedi, pa ndodhur precedenti i një dore përmbledhëse që i ka kanalizuar energjitë e popujve të caktuar në një qëllim të përcaktuar. Gjermanët, për shembull, nuk do të ishin këta që janë pa u krijuar Rajhu, pa u ngritur në vlerë koncepti i kombit, që në vetvete përbën një element shoqërizimi të caktuar. "Rajhu ka nevojë për armiq që të fuqizohet!" - kjo nuk është një batutë, por një postulat vërtetësie për spikamën e një kombi që mbledh e organizon energjitë e tij. Por ç’ndodhi në dekadat e fundit në Shqipëri, apo më mirë të themi në kapërcyell të sistemeve?

Për disa dekada shoqëria shqiptare iu nënshtrua një vlere aspak të përshtatshme dhe ndrydhëse për tiparet e saj mendore e shpirtërore. Ajo ç’ka mund të ishte e përshtatshme për popujt sllavë, me karakteristika të dalluara në ndjenjën e kolektivitetit, u aplikua në Shqipëri me emërtesën "socializëm", duke i dhënë përparësi dhe duke realizuar një vlerë kolektiviteti të skajshëm, duke e zhveshur individin prej vlerës së tij. Kjo psikozë artificiale e përdhunshme e kolektives, ndrydhi në vetvete ato ç’ka thamë më lart, dhe në sipërfaqe krijoi një fasadë të rreme të përkundërt me tiparet themelore trashëgimore të shqiptarëve, duke ngritur në vlerë barazimtarinë dhe mohimin apo shpërfilljen e vlerës individuale. Kjo solli ndrydhjen patologjike të këtyre tipareve dhe akumulimin e energjive të dëmshme më pas në momente të shpërthimit. Dhe në të vërtetë kështu ndodhi. Institucionet ndërruan dhe tashmë bënë diversionin tjetër në shoqërinë shqiptare, u bë kapërcimi i ideve udhëheqëse nga barazimtaria kolektive dhe rrafshimi i vlerës individuale, në ngritjen në kult të kësaj të fundit, domethënë të vlerës individuale pakusht, që çoi më pas në shpërthime të vlerave dhe antivlerave, të pasioneve dhe instinkteve të përziera me tiparet themelore të karakterit. Pra, instinktet e fjetura dhe që ekzistojnë tek çdo qenie njerëzore, duke shpërthyer dyert bashkë me vlerat e ndrydhura, shpesh i tejkaluan këto vlera duke dalë vetë në përparësi dhe duke mënjanuar kështu elementët e shoqërizimit tepër të nevojshëm për një shoqëri kombëtare, qytetare.

Institucionet nuk përcaktuan kufijtë e lirisë individuale me kufijtë e lirisë shoqërore, me pretendimin e përmbysjes së lirisë së supozuar kolektive. Në këtë mospërcaktim u konfondua koncepti i kolektivitetit me konceptin e shoqërizimit, duke u goditur dhe mënjanuar vlera e patjetërsueshme e këtij të fundit. Koncepti i individualizmit të pakusht që u projektua vitet e fundit prej institucioneve, mbas një ndrydhjeje patologjike të tij (pra, individualizmit), u shoqërua detyrimisht dhe me dukurinë e konfliktit së brendshmi (pra, mes individëve të së njëjtës shoqëri). Kjo edhe në përpjekje të vënies në vend, në mënyrë të menjëherëshme dhe të paduruar, të vlerës individuale të mohuar, duke nxitur inisiativën private (individuale) pa e shoqëruar me inisiativën instruktive të kontrolluar institucionalisht.

Si rrjedhojë, në shoqërinë shqiptare të sotme, është në një shkallë të evidentueshme konfliktualiteti i cili, duke qënë jashtë shtratit normal të ekzistencës së tij, shpesh në momente të caktuara, merr përmasa të frikshme për vetë ekzistencën e shoqërisë, duke krijuar precedentët e organicitetit të pashmangshëm. Kjo natyrisht nuk mund të jetë organike, por e kushtëzuar prej faktorëve dhe kushteve për të cilat kemi folur gjatë këtij trajtimi. Atëhere, në këndvështrimin tonë, dallojmë si të nevojshme dhe të arsyeshme që shoqëria shqiptare duhet të balancojë raportin mes vlerës së individualitetit, që kur është i pakontrolluar kthehet në agresiv, dhe vlerës së shoqërizimit. Me fjalë të tjera, shqiptarët kanë nevojë për konceptin e shoqërizimit. Kjo nuk duhet keqinterpretuar dhe kuptuar si kthim në vlerën e tejkaluar dhe aspak të përshtatshme për konstitucionin mendor e shpirtëror të shqiptarëve, të kolektivitetit. Ky keqinterpretim do të vononte dhe për shumë kohë, vlerësimin për konceptin real të shoqërizimit, dhe për pasojë do të krijonte kushte të favorshme për gjenerim të mëtejshëm të konfliktit në kushtet në të cilat ndodhet shoqëria shqiptare.

Vendosja e vlerës së shoqërizimit aspak nuk do të thotë ndrydhje të vlerës individuale, por rivlerësim të saj nëpërmjet shoqërisë. Pra, vlera individuale duhet të ketë hapësirë të lirë aktivizimi, duke i kaluar shoqërisë kombëtare, dhe më pas duke iu kthyer e shoqërizuar dhe e rivlerësuar individit përkatës. Vetëm në këtë formë, shoqëria do të funksionojë si një mekanizëm i lirë, i mirëdrejtuar, dhe me përputhje të vlerave të saj të natyrshme me rrjedhën e veprimit si shoqëri kombëtare.

Konflikti duke qënë një pasojë dhe jo shkak, në mbarështrimin e mirë të vlerave dhe në raportin e drejtë të vlerës së shoqërizimit me atë të vlerës së individualizmit, do të shkojë drejt mosjustifikimit të qënësisë së tij si një dukuri e shoqërisë shqiptare, dhe do të kthehet më pas në natyrshmërinë e tij ekzistenciale në bashkëshoqërim të pashmangshëm me vetë njeriun, dhe natyrën. Si përfundim, duhet të themi se shoqëria shqiptare nuk është me natyrë konfliktuale, por konflikti artificial, mbi nivelin e arsyeshëm të tij, është i kushtëzuar prej raportit përmbys të vlerave për të cilat folëm.

Literatura e shfrytëzuar

-Le Bon, G. -Lois psychologiques de d’evolution des peuples, Bot. Felix Alcan, Paris 1911.

-Le Bon, G. -Psychologie de l’edukation, bot. Flammarion, 1924.

-Nietzche, F. -Crepuscolo degli idoli, Bot. Newton, Romë 1994.

-Montesqueiu, C. -Della grandezza dei Romani, Bibl. Univ., Bot. Sonzogno, Milano.

-Fromm, E. -Anatomia e destruktivitetit njerëzor (në proces botimi).

-Krasniqi, M. -Gjurmë e gjurmime, Inst. Alban. Prishtinë 1979.

-Durham, E. -Brenga e Ballkanit, SHB "8 Nëntori", Tiranë 1990.

-Mema, Sh. -Shqipëria dhe shqiptarët në veprat e udhëtarëve anglezë, SHB. "8 Nëntori", Tiranë 1988.

-Elezi, M. -E drejta zakonore penale, SHB. "8 Nëntori", Tiranë 1983.

-Burime të zgjedhura për historinë e Shqipërisë, Inst. Hist., Tiranë 1962.

-Konferenca kombëtare për formimin e popullit shqiptar, të gjuhës dhe të kulturës së tij, Akad. Shkencave të Shqip. Tiranë 1988.

-70 vjet të Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare, Inst, Hist., Tiranë 1993.

LZHK dënon atentatin ndaj Rugovës

Ditën e mërkurë, më 16.03.2005, pranë zyrave të LZHK në kryeqytet, kryetari i departamentit Marrëdhënieve me Publikun i LZHK-së z.Shpëtim Roqi dha një konferencë për shtyp, ku shprehu urimet më të mira për shëndetin e Shkëlqesisë së Tij, Presidentit të Kosovës z.Ibrahim Rugova dhe njëkohësisht shpreh indinjatën më të thellë ndaj përpjekjeve terroriste të qarqeve antishqiptare, që kërkojnë destabilizimin e Kosovës". Sipas z. Roqi, LZHK i bën thirrje popullit shqiptar të Kosovës, të ruajë qetësinë dhe të mbështesë qëndrimin e komunitetit ndërkombëtar si e vetmja rrugë që çon drejt pavarësisë, si aspiratë e shprehur tashmë.

Kjo deklaratë e z.Roqi vjen menjëherë pas njoftimeve të bëra rreth atentatit kundër eskortës së Presidentit Rugova, ku mbeti i plagosur një prej bodigardëve të tij, si dhe një kalimtar i rastësishëm. Ky është atentati i dytë i bërë ndaj z.Rugova. Në kohën e luftës së UÇK-së në internet është publikuar një listë me emra politikanësh shqiptarë të cilësuar si "tradhtarë", një pjesë prej të cilëve janë ekzekutuar që nga viti 1998 e deri më sot. Këto lista dyshohet se kanë pasur frymëzime nga organizata të majta e komuniste të Kosovës.

Gjithashtu, në emër të LZHK, z.Roqi shprehu mirënjohjen për gjestin e lartë atdhetar dhe polititik të z.Ramush Haradinaj, si shembullin më të lartë të përgjegjësisë ndaj vendit të tij. Sipas tij, LZHK jep të gjithë mbështetjen e saj për z.Haradinaj me shpresë dhe besim se drejtësia nuk do të gabojë ndaj këtij simboli të qytetarit europian.

Deklarate per mediat e LZHK

LZHK duke shprehur urimet më të mira për shëndetin e Shkëlqesisë së Tij, Presidentit të Kosovës z.Ibrahim Rugova, njëkohësisht shpreh indinjatën më të thellë ndaj përpjekjeve terroriste të qarqeve antishqiptare, që kërkojnë destabilizimin e Kosovës.LZHK i bën thirrje popullit shqiptar të Kosovës, të ruajë qetësinë dhe të mbështesë qëndrimin e komunitetit ndërkombëtar si e vetmja rrugë që çon drejt pavarësisë, si aspiratë e shprehur tashmë.LZHK shpreh të gjithë adhurimin dhe mirënjohjen e saj për gjestin e lartë atdhetar dhe polititik të z.Ramush Haradinaj, si shembullin më të lartë të përgjegjësisë ndaj vendit të tij.LZHK jep të gjithë mbështetjen e saj për z.Haradinaj me shpresë dhe besim se drejtësia nuk do të gabojë ndaj këtij simboli të qytetarit europian.

Zyra e Shtypit te LZHK-se

Si po tenton PS-ja të manipulojë zgjedhjet

Nga Neritan Kolgjini

Tendenca për rezultate "aforfe"

Në këtë prag-fushate elektorale, socialistët po shfaqin qartë tendencën e tyre për t’i manipuluar edhe zgjedhjet e vitit 2005 e për t’i "fituar" ato përmes një skeme që cakton rezultatet nëpër zyrat e selive rozë. Frika që ka ekzistuar gjithnjë në kampin opozitar, po del e bazuar për shkak të lojërave me listat e zgjedhësve, caktimin e komisionerëve, lejimin e policisë në procesin e votimit, truket me ndarjen zonale, situatën kuazi-terroriste që po krijohet përmes vrasjeve të përditshme etj., etj., që përbëjnë sfondin e kësaj skeme.

Tashmë ligjërisht duhen më pak se 4 muaj, që të përmbushet afati i fundit i zgjedhjeve, megjithatë asgjë nuk të tregon se po shkojmë drejt një procesi normal zgjedhjesh. Kjo ndjenjë pasigurie të forcohet dita-ditës nga deklaratat e veprimet e krerëve eminentë të PS-së në pushtet e në institucionet që lidhen direkt me procesin zgjedhor. Kështu psh., nga qëndrimet e reagimet e kreut të KQZ-së Celibashi, që shkel ligjet dhe rregullat e KQZ-së, mund të kuptosh se në këto zgjedhje ai do të luajë rolin e "kamikazit elektoral". Skandali i fundit i dhënies së programeve të përpunimit të listave, ministrit Ben Blushi të MPVD-së, ishte akti i fundit në radhë, që vlen sa për 100, i cili denoncon këtë tendencë rozë për rezultate "aforfe" si faturat e KESH-it. Kjo do të thotë se ditën e votimit, qoftë votuesit, qoftë komisionerët, do të ndeshen me një listë zgjedhësish, e cila do të jetë e ngjashme me atë të përdorur më 2003-shin. Një listë ku u shpërndanë njerëzit e një familjeje "në katër anët e atdheut". (Për këtë jam dëshmitar vetë). Dihet se në një listë votuesish ku shumica janë njerëz të identifikuar si votues të PS-së, (në bazë të votimeve për kushtetutën e vitit 1998) rezultatet do të anojnë nga ngjyra rozë e PS-së. Edhe unë, po të bëja një listë me votues legalistë, mund të nxirrja fitues çdo kandidat që do të vishte fanelën e PLL. Kjo është logjike.

Ndërkaq shtojmë këtu se odiseja e hartimit të ligjit elektoral që u mbyll si "pëlhura e Penelopës", ndarja zonale e shumëkritikuar që u pranua përtej të gjitha afateve kohore, - ishin lajmëtaret e hershme se zgjedhjet e këtij viti do të jenë problematike. Këto truke synonin të vinin në një pozicion "cajtnot-i" përfaqësuesit e opozitës dhe në një situatë ku detyrohesh të zgjedhësh "të keqen më të vogël". Ndërsa "kopili" i radhës që kanë nxjerrë shtabet elektorale rozë, është propozimi për lejimin e policisë në procesin e përpunimit të rezultatit. Nuk besoj se ky propozim do të aprovohet. Përndryshe në kushtet kur polici i PS-së numëron votat, fituesi dihet gjithmonë... sepse zbatohet parimi i Stalinit "populli voton, ne numërojmë votat!"

Zgjedhje të lira dhe të pandershme!

Që zgjedhjet të konsiderohen normale, duhet të përmbushen dy kushte, të jenë të lira dhe të ndershme. Nëse njëri prej këtyre kushteve mungon, atëherë ato nuk janë më zgjedhje normale dhe për pasojë nuk kemi të bëjmë me një verdikt real të votuesve. PS-ja duket se do t’i përdhosë edhe këto zgjedhje duke prekur thelbësisht ndershmërinë e gjithë procesit. Deklaratat e fundit të kreut të PS për emrat e kandidatëve të PS në Tiranë, të bëjnë të kuptosh se gara e afërt elektorale do të jetë thellësisht e pandershme. PS-ja qysh sot po angazhon fuqishëm administratën e shtetit tërësisht në funksion të zgjedhjeve. Kandidatët "tiranasë" të PS-së si Igli Toska, Andis Harasani, Shpëtim Idrizi etj., po ngrenë shtabet e tyre nëpër zona, duke përdorur njerëz e mjete të administratës shtetërore.

Ministri Toska, psh., ka caktuar një eksponent të lartë të Rendit si shef të shtabit të tij elektoral. Harasani, në zonën ku ka shpallur kandidaturën, ka përzgjedhur një "lukuni" të vërtetë nga faturistët e "famshëm" të KESH-it për t’i pasur si "grupe të gatshme". Ndërkohë ai ka dhënë urdhër që në lagjet e zonës së tij të ketë 24 orë energji pa ndërprerje, pavarësisht se ato janë lagje periferike, që deri dje u fikeshin dritat me orare të zgjatura. Shpëtim Idrizi, drejtori i përgjithshëm i doganave, ka ngritur gjithashtu një shtab "pasunarësh" që do të financojnë fushatën e tij.

Por si qershia mbi tortë që tregon më së miri se po shkojmë drejt një procesi të pandershëm, është përdorimi politik i kthimit të atyre pak parave që kanë mbetur në llogaritë e ish-firmave piramidale. Kështu ka afro një javë që nëpër sportelet e bankave ka filluar "kthimi" i "fajdeve të ’97-ës", megjithëse ky kthim nuk dihet sa do të zgjasë dhe nëse do të realizohet plotësisht, apo jo, për të gjithë njerëzit që kanë emrat nëpër lista. Por këtu është rasti të kujtojmë se po mbushen 8 vjet që kur shoku Nano premtoi solemnisht kthimin e plotë të parave të humbura nëpër "firma", më 9 qershor 1997 në Sheshin e Flamurit. Ai premtim jo vetëm që s’u mbajt në shifrat e deklaruara, por as edhe si kohë nuk ka më kuptim, pasi për 8 vjet, ato para, vetëm me përqindjet bankare, mund të prodhonin këto shifra parash që pretendohet të kthehen. Gjithsesi PS-ja po e luan me marifet kartën e fajdeve, pasi këtu ka rast të bëjë propagandë duke akuzuar PD-në si shkaktare të "epidemisë së fajdeve". Këto lëvizje populiste tregojnë se PS-ja po vë në jetë parimin e "shkopit dhe karotës".

Ndërsa një fakt tjetër i pandershmërisë së kësaj fushate është edhe shtrimi i ndonjë rruge nëpër Tiranë e gjetkë, apo ndërtimi i ndonjë vepre tjetër publike si shkollë, ambulancë apo ujësjellës. Pra, në fund të fundit, përdorimi elektoral i parave të taksapaguesve shqiptarë nga ana e qeverisë, çka do të thotë një garë e pandershme zgjedhore.

Gjithsesi, socialistët në këto vite të vegjetimit në pushtet, janë konsumuar aq shumë sa megjithë tendencën për të përdorur edhe këto karta të pandershme elektorale, nuk ka gjasa të përfitojnë elektoralisht aq saç shpresojnë. Skandalet e tyre të njëpasnjëshme i kanë diskredituar aq shumë sa nuk mund të besohet se zëvendësimi i Hajdaragës me Harasanin, apo i Cac Angjelit me Shpëtim Idrizin, do të sjellë ndonjë gjë të re, pa i shndërruar votimet në akte të thjeshta burokratike ku vlera e nënshkrimeve nuk shpreh vullnetin politik të elektoratit.

Njoftim

Pas fushatës së hapjes së zyrave dhe seksioneve të LZHK-së në mbarë Europën, dje NMT Leka I Zogu emëroi zotin Alban Kraja përfaqësues i Departamentit më të ri të LZHK-së, Departamenti i Diasporës. Kjo erdhi si domosdoshmëri e kohës pasi rreth 1/3 e kombit tonë gjendet në emigracion. Departamenti i Diasporës do hapë dhe zyrat e tij në Tiranë pranë Shallvareve. Hapja dhe inaugurimi do të bëhet me rastin e ditëlindjes së NMT me 5 Prill 2005 dhe në piacën përballë do të jepet një koncert për rininë e kryeqytetit.

Alban Kraja

Ç/Njerëzorët, ish-komisarët e kuq të kulturës

Nga Sadik BEJKO

Njerëzorët, të urtët, shtetarët… komunistë sot i sheh tek të flasin në media se kanë bërë këtë e atë për përparimin e artit, se u digjej barku e u prishej gjumi për njerëzit e artit. Në të vërtetë duan të na tregojnë që kanë qenë të pushtetshëm apo të na e mbulojnë me mirësi atë që vepra e tyre, shteti i tyre ishte pastërtisht i kalbur dhe kriminal?

Kapedanët e propagandës së kuqe

Për komunizmin, letërsia e artet ishin kryesisht propagandë. Në do të shohësh çfarë është e rëndësishme për një qytetërim, nisu nga monumentet në qendrën e kryeqytetit të tij. Vini re se ku janë edhe sot Teatri, Estrada, Opera, Pallati i kulturës, Lidhja e Shkrimtarëve. Janë gju më gju me shtetin, pranë atyre ministrive që u projektuan nën stilin neoklasicist të fashizmit musolinian. Shteti e dinte se jo vetëm me dhunën, jo aq me fjalimet buçitëse të udhëheqësve të mëdhenj, po me dramat, filmat, këngët, parrullat, pikturat e vjershat e artistëve do ta impononte sundimin e tij.Disa nga kapedanët më të mëdhenj të kulturës së realizmit socialist ishin më të rëndësishëm dhe se shtetarët. Disa u bënë dhe ministra, po gjithësesi për kapedanët e mëdhenj të kulturës vëmendja e shteti ishte më e madhe se për gjithë ministrat bashkë. Disa nga këta zyrtaro-shkrimtarë i përgjigjeshin flakë për flakë me vepra, frymës së kongreseve të partisë. Shkonin në rrethe dhe jepnin orientime. Zinin tribunat më prestigjioze kudo pranë udhëheqjes së madhe. Thelbi i gjithë kësaj ishte që, njeriu, në vend që të donte e të mbronte veten, lumturinë e tij, duhej të mbronte një kauzë, të hidhej në zjarr për këtë kuazë, para së cilës ai individi ishte një hiç. Kështu urdhëronte Vëllai i Madh atje lart fare, në majë të shtetit. Kapedanët e kulturës duhet t’i bënin të ndërgjegjshëm masat për këtë kauzë vëllazërore, që ndonjëherë - gati gjithmonë - i hante vëllezërit e vegjël për llogari të Të Madhit.

Klima perfide e dyshimit

Pranë këtyre prijëtarëve të mëdhenj të kulturës vinin më të vegjwlit. E rreth e rrotull shpështillej ajri i molepsur i tërë një klime, vinte ushtria e kritikëve, e redaktorëve, e gazetarëve, nëpunësit e ndërmarrjeve botuese, të teatrove, të radio-televizionit, të kinostudios ku kishte njerëz që për besnikëri e zell ndaj partisë, "për ideal", po dhe me shpresën e privilegjeve, të hanin të gjallë. Kudo në këto ndërmarrje e gazeta kishte organizatë partie, frymë partie, sigurimsa. Për letërsinë mbaheshin mbledhje, takime, pleniume. Domosdo, prej tyre e mes tyre, do të kishte gjithmonë të goditur e të ndëshkuar se tensioni e frika duheshin mbajtur ngrehur. Redaktorët rrinin me gërshërë në dorë mbi fjalën e shkruar, por tashmë, nga sa shpallin arkivat, dhe vetë byroja e vë romanin përpara, si pacientin në sallën e operacionit, dhe bën gati gërshërët, thikat, gjilpërat, penjtë. Në një pellg të tillë, në një atmosferë të tillë perfide u bë ajo letërsi e ai art me të mirat e të këqijat e tij. Por prapë një i tillë ingranazh preu dhe në mishin e atyre që e krijuan inganazhin. Dihet, jo pak nga shkrimtarët partiakë e pësuan. Shkrimtarët që e kuptuan plehun ideologjik, zbukuruar me parulla totalitaro-revolucionare, iu përshtatën plehut dhe mbijetuan.

Tipi i shkrimtarit në simbiozë me shtetin

Disa nga këta tipa shkrimtarësh iu qepën mbrapa atyre që më ’92 morën qeverisjen demokratike, por dhe këta filluan të këndojnë tashmë për bëmat e shefave të rinj. Madje nën frymën dhe erën e ngrohtë të tyre, që ndryshonte dhe nuk ndryshonte shumë nga e atyre të vjetërve, këta lejfeno-komunistë të transformuar në lejfeno-demokratë klanistë u ndien më mirë se më parë. Por ajo ngrohtësi pushtetore në stafetën e historisë së vjetër, pa farë emrash të rinj, shpërndahej bujarisht edhe për shefat, edhe për sahanlëpirësit shkrimtarë nga një mëmë pjellë. Ende dhe sot këta intelektualo-pacientë, aty i kanë partitë e do t’i kenë ashtu, për jetë të jetëve, mu në zemër, në thelbin e vogël te zemrës. Nanos të tijtë ia bëjnë poezitë me zogj, Berishës vazhdojnë t’ia këndojnë vetëm me bjeshkë e me skifterë. Ky tip shkrimtari, në komunizëm do të merrte frymë vetëm në simbiozën e shtetarit, politikanit dhe letrarit. Të dy palët janë folklorikë, populistë, dogmatikë të vrazhdë, entusiastë dhe çati-jashtë, mes plehut politik që, me syze të vetëshpikura në autosugjestionin politiko-pushtetor, i thonë: sa i bukur je, kur mua më ngroh, kur mbret mua më njeh, o pleh. Shpallin se dashuria e tyre është letërsia, pa dalë kurrë nga kafazi, nga kolltuku i partisë. Kështu, me atë më të shpifurin, me atë të njëjtin rozë-solucion kaluam nga revolucioni drejtpërdrejt e në tranzicion.

Stili i hanxharit

Në stilin komunist ishte normale që, vëllai për partinë, e ha vëllain dhe miku-mikun. Ndaj komunistët nuk i mbajnë mëri askujt, as Enverit që hëngri Memetin, as Memetit që hëngri Koçin, as Kadriut që hëngri Memetin. Këto janë çështje stili. Komunizmi të shkojë përpara, pa këto, punët me stilin, as nuk kanë e as do të kenë kurrë rëndësi. Dhe është kjo puna e stilit, e parëndësisë së stilit, që komunistëve nuk u bën hiç përshtypje që sot të vriten e nesër të puthen, për t’ia filluar po kështu, edhe një herë të pasnesërmen, nga e para. Komunistët tanë stalinistë nuk e kanë ndjeshmërinë e stilit të hollë, ata kanë shpatë, pallë, hanxhar të përgjakur prej revolucioni. Hanxhari, stilistikisht, është i vrazhdë. Po revolucioni komunist nuk është çështje delikatesash. Eshtë çështje gjaku. Derdhja e lumit të gjakut do hanxhar, e jo stil. Ndaj sot komunistët, të vrarë nga njëri-tjetri në breza, lidhen bashkë në teh të hanxharit dhe i harrojnë ato dreq lajle-lule dekadente borgjeze të stilit. Diktatori Alia - në vite ish-Gebëls i komunizmit shqiptar - me deklarimin e fundit se shkrimtarët më dërgonin letra spiunimesh e… bla bla bla, ka harruar se për "idealin e lartë të partisë" ka burgosur edhe miqtë e tij, Fadilin e Todin. Por për ideal ama, jo për gjëra dosido…

Terror e kontroll total

Shteti komunisto-enverist shqiptar bënte atë që dhe Car Nikolla i Rusisë dhe Luigji i 14-të, që thoshte "shteti jam unë", madje edhe Gebëlsi i zi fashist, do ta kishin zili. Car Nikolla nuk mblidhte oborrtarët e tij për t’i mësuar Tolstoit si ta përshkruante figurën e Napoleonit, të Car Aleksandrit a të Kutuzovit në romanin "Lufta dhe paqja". Këtë budallallëk me brirë, komunistët tanë e bënin me zell. Komunistët e vunë vendin e veten dhe jetuan kështu "të lumtur", nën një terror total, nën një kontroll total. Edhe Sejfullai, edhe Bedri Spahiu, edhe shoqja Liri, edhe Mehmeti kanë qenë të përgjuar, edhe Ramizi, edhe Dritwroi, edhe O.Paskali, edhe besniku shoku Hysni kanë qenë të përgjuar. Të gjithë ia fusnin njëri-tjetrit. Në një klimë të tillë asnjë nuk ishte i sigurt, kur ngrysej dhe kur gdhihej. Këtë mund ta dinte vetëm njëshi, po dhe ai varej nga ëndrrat që shihte në darkë dhe nga ato çfarë i pëshpëriteshin në mëngjes. Pasiguri totale, mbikqyrje totale e vetvetes dhe e tjetrit. Përfolje totale deri në kokëprerje nga vulnerabiliteti i njëshit të sëmurë me paranojë. E kishin pranuar një klimë të tillë që as sfinksat e pamëshirshëm mitologjikë nuk e taksin për njeriun. Ata ia kishin dorëzuar veten e tyre një qenieje impersonale e të panatyrshme, një qenieje autarkike e primitive, po dhe shkencërisht e logjikisht (alogjikisht) burokratike, një qenie gjasme iluministe e utopiste, që shkonte gjer në çmendurinë më vrasëse, në atë se e nesërmja, një e nesërme që nuk vjen asnjëherë, do të jetë e mirë. Përfundimisht, këta komunistë që mbase e nisën këtë rrugë me ideale, nuk u bënë dot kurrë njerëz dhe nuk donin njerëz veç kurbane për t’i flijuar te ajo parajsa që do të vinte e s’erdhi kurrë, janë sot aq asnjwanës në mëritë me njeri-tjetrin, janë aq të paqtë në atë që ia kanë bërë gropën njëri-tjetrit. Dhe mund t’i shohësh ashtu, në përvuajtjen e tyre pleqërore-foshnjore, e jo inatçore, vetën si ujq-miq. Ujq-miq që ia hëngrën e ia nxinë jetën, karrierën, ia shkatërruan familjen, fëmijtë njëri-tjetrit. D. ia bëri T., pastaj Xh. do t’ua bënte T. e D. bashkë. Po pse t’u mbetet hatri? Vetëm kështu mund të ndodhte me ata. Secili do t’ia bënte tjetrit të zezën e gjëmën, me një urdhër nga lart. Kjo varej nga pozicioni që e vërviste njërin apo tjetrin në vartësi me atë forcën impersonale, stërbishërore që quhej udhëheqje, ndaj së cilës që të gjithë i hiqnin poturet, madje, pa detyrim, vullnetarisht.

Lum e lum Shqipëria e partia për ju

Të tillët sot dalin në shtyp e të thonë se ne ishim njerëz, kishim ideale njerëzore, donim t’i mbronim të mirët e të talentuarit. Po nga kush, nga cilët jonjerëz, ju donit të mbronit njerëz? Nga ai shteti i panjerëzi që vetë e pollët dhe vetë e mbronit? Sigurimi i Partisë i ndiqte shkrimtarët, Partia e Sigurimit i mbronte. Pra, pabesia ishte në sistem. Kulaçi i Partisë, hapur dhe fshehtas, ishte kërbaçi i Sigurimit. Kjo do të thoshte: tregojeni me vepra, o shkrimtarë, se sa e doni Partinë, që t’iu mbrojmë dhe nga ata dreq sigurimsa.Çdokush që do të mbrojë e të justifikojë një të nesërme kriminale, fsheh një krim, a mbase kërkon kredi në të sotmen. Me sa mend hiqen njerëzorë e mbrojtës të së mirës, ata që mbi kurriz kanë faje që nuk shlyhen? Edhe kur i thyen padashje xhamin komshiut, i kërkon njëmijë herë ndjesë dhe, menjëherë vë në vend dëmin e kryer. Ju dilni dhe jepni mend, shpalosni njerëzi, hiqeni viktima, sikur në pushtet të mos ishit ju, sikur gjëmat në kulturë e më tej mbi gjithë popullin të mos i kishit bërë ju, po një forcë e huaj që u vuri me zor në ca kolltuqe turpi e gjaku. Ju flisni për logjikë dhe urtësi, duke e lënë fajin jetim. Dhe ju nuk ishit ca mësues të mjerë fshati, por koka që jepte urdhërin dhe dora që kryente veprimin. Sa të mirë, sa të mënçur kanë qenë e janë këta partiakët e lartë komunistë! Lum partia e Shqipëria për ta!

"Formula" për të fituar

Nga Bahri MYFTARI

Ashtu si për çdo "lojë" serioze, edhe për këtë që sapo ka nisur të trokasë, pra për lojën e madhe të zgjedhjeve të 2005-ës, ku do të garojnë dhjetëra e qindra bij të këtij vendi, të cilët, për gjatë katër viteve të ardhshëm do të përgjigjen, si për punë të mira, ashtu edhe për punë të liga, ekzistojnë rregulla të dukshme e të padukshme.Një tërësi rregullash është edhe "formula" e mëposhtme, e cila, duhet thënë qysh në fillim, se s’është aspak e ngjashme, e zorshme, marramendëse si ato të kimisë apo fizikës, përkundrazi është tepër e thjeshtë, tepër e suksesshme, natyrisht nëse e vlerëson.Siç na mëson teoria dhe praktika e përfituar, në formë eksperience a mendësie, përgjatë shumë zgjedhjeve, qofshin këto legjislative apo vendore, qofshin të realizuara në vend apo dhe jashtë, ekzistojnë katër elementë, gjithsesi më të dukshmit, më të kapshmit:

- kandidati

- programi

- organizimi

- paraja

Duke i marrë të mirëqena, të konsideruara elementët e mësipërm, pra, puna në zgjedhjen dhe përzgjedhjen e kandidatit është kryer me bazë testesh të duhura, (të paktën kështu pretendojnë të gjithë subjektet pjesëmarrës në zgjedhje).

Të gjithë pretendojnë se vlerat e mëposhtme si: kualifikimi, mençuria, ndershmëria, serioziteti dhe përgjegjësia e detyrës, janë tipare thelbësore të tyre. Gjithashtu, po të njëjtin seriozitet përshkruan edhe programi, apo programet e të gjithë partive pretenduese, që padyshim kanë shkuar drejt perfeksionimit. Natyrisht, një pamje kësisoj do dhe mjeshtëri, aftësi dhe talent në publikimin, paraqitjen dhe përcjelljen tek zgjedhësit. Ndërkaq, s’ka pse të mos bëhet kujdes, dhe njëherësh transparent, për elementin tjetër; atë të parave.Pra, si ç’do punë, edhe në këtë rast, leku ka rëndësinë dhe misionin e padiskutueshëm. Veçse harxhimi dhe trajtimi i tij duhet t’i nënshtrohet survejimit, transparencës, kontrollit. Shkurt, jo lekë për mitmarrje, kompromentim, blerje të individit në detyrë apo blerje të votës, por lekë në shërbim të mjeteve të nevojshme të reklamës, propagandës, posterave dhe veprimtarive të ngjashme me to.Duke patur në mendje dhe parasysh kushtet aktuale, ngritjet dhe uljet e zhvillimeve politike dhe sociale të realitetit tonë, të kthesave dhe manovrave të ndryshme politike, të konjukturave brenda-përbrenda, apo dhe me jashtë, të katër elementët, edhe pse janë të vlerësuar, të barazpeshuar, mendojmë se njëri syresh, ai i zgjedhjes dhe i përzgjedhjes së kandidatit, do një vëmendje edhe më të madhe. Shkaku është ky dhe vetëm ky: tashmë, partitë politike, ato më seriozet dhe më të organizuarat, dëshmojnë për programet e tyre, për limosjen dhe "tualetin", për organizimin, ndaj të cilit mund të thuhet po i njëjti vlerësim, ashtu si dhe për fuqitë financiare të secilës. Asnjëra prej tyre nuk është në "ditë të hallit". Pra, përbërësi tjetër, i njeriut, kandidatit, përfaqësuesit, jo gjithnjë ka qenë në lartësinë e duhur, jo gjithnjë ndaj tij ka triumfuar vlera dhe aftësia. Ndër të tjera do të shtonim se një ndër "garat" më të rrezikshme, më të vështira midis subjekteve, midis partive politike, është gara e prezantimit të Njeriut, të kandidatit. Cila prej partive politike a subjekteve pjesëmarrës në betejën e 2005-ës do të prezantojë dhe do të paraqesë "kampionë" të tillë? Ky do të jetë një hap drejt fitores. Megjithatë, katër përbërësit e formulës nuk janë vetë formula. Që ajo të funksionojë duhet të materializohet në praktikë. Një devijim, një nënvleftësim, në dukje i parëndësishëm, të shpie në humbje. Ja dhe njëherë ç’na mëson politikani amerikan, tashmë i njohur për lexuesin tonë, z.Thomas P. O’Neill:

"Uinston Çurçilli humbi në zgjedhje, sepse nënvlerësoi zonën e tij zgjedhore, kur po udhëhiqte Britaninë e Madhe në Luftën II Botërore…

…Xhorxh Bushit, triumfi i madh në luftën e Gjirit Persik, ia largoi vëmendjen nga politika e brendshme. Dhe dihet që e pësoi."Komentet janë të tepërta. Një harresë kaq e "vogël", lënia mënjanë e interesave, halleve, problemeve, të shoqërisë përkatëse, vetvetiu shpërblehet me dënim. Po kaq i rëndë është edhe qëndrimi prej fodulli dhe mendjemadhësie, apo dhe supersiguria.

Shembujt e mësipërm, vjelë prej veprës së politikanit të përmendur, tregojnë se si edhe ata dy Burra të Mëdhenj të historisë dhe të politikës, ndonëse të shënuar përfundimisht si fitimtarë, nuk i paskëshin shpëtuar disfatës.Mesa kuptohet edhe ndër ta "formula" e artë, e cila tashmë ka nisur të qartësohet, pra formula që të shpie në fitore të garës, i ka rrënjët, i ka fillesat atje në lagje, atje në komunë, aty në mes të komunitetit.Protagonistët e politikës që do të përfshihen në këtë mision, kandidatët për deputetë të parlamentit të nesërm, duhet të lënë mënjanë përbetimin partiak, dogmën që buron prej fjalamanëve të dështuar të lidershipit politik në përgjithësi, duhet të braktisin reklamat e fryra, boshe, butaforike, duhet të braktisin podiumet dhe presidiumet.Ata, pra, këta njerëz që, tashmë, kanë shpallur dëshirën, pasionin, aftësinë për të drejtuar punë, halle e gëzime njerëzore, duhet të shkojnë pikërisht atje, midis atyre nga të cilët do të votohen. Këtu zë e shfaqet "formula".

Kontaktet, njohjet, shkëmbimi i mendimeve, realizimi qoftë dhe i përciptë i njohjes, respekti i ndërsjelltë, të parët e të dëgjuarit si shoku me shokun, miku me mikun, përfundimisht njeriu me njeriun, është shumë e shumë herë më i vlefshëm se një tubim a kongres i tërë partie!Trajtimi i detyrës, i zotimit para institucionit përkatës, por mbi të gjitha para komunitetit, shoqërisë, i heq kandidatit thatësirën shpirtërore, i heq fjalomaninë, arrogancën e, më kryesoren, në rast fitoreje e motivon për punë të përgjegjshme, të dobishme, e pajis me dëshirën sublime: për të qenë në shërbim të tyre, si dhe nga ana tjetër, në rast humbjeje, nuk e hedh në greminë, nuk e kapitullon, nuk e "vret".

Të veprosh ndryshe, t’u largohesh kontakteve, ballafaqimeve, shkëmbimit të mendimeve, t’u flasësh atyre që pretendon t’i drejtosh dhe t’i orientosh drejt së ardhmes, drejt disa interesave që nuk duken lehtësisht, pra t’u flasësh atyre nga sallat dhe presidiumet partiake, t’u betohesh e t’u përbetohesh për besnikëri partish, të ngresh në qiell shefin a të tërë kompaninë e shefave të tu, do të thotë se "formula" të ka shkuar tangent, nuk ka funksionuar. "Formula" është tejet e zbërthyeshme, tejet e kapshme. Ajo është tek rubineti i çezmës, tek çelësi i dritave, tek ilaçet, spitalet, tek shkollat, tek klasat ku në vend të lirisë, të frymëmarrjes të mbërthen ngërçi, zagushia. "Formula" është në portretin e komshiut, tek ai që është i papunë, apo tek ai që, diçka, para teje, shënoi emrin në listën e tregtarit. Ajo, e famshmja "formulë", është tek biri dhe bija në emigracion, është tek dashuria dhe bekimi për vendin dhe atdheun. "Formula" është pjesë e jetës. Nëse nuk e sheh, nuk do që ta shohësh! Nëse e sheh por nuk do ta përdorësh, mos u mundo më kot. Nuk mund të fitosh!

Konservatorizmi dhe shenjtëria e pronës

Prona sipas filozofit gjerman Hegel

Një njeri duhet të transmetojë lirinë e tij në një sferë të jashtme në mënyrë që të ekzistojë si Ide. Personaliteti është përcaktimi i parë krejtësisht abstrakt i vullnetit absolut dhe infinit, si rrjedhojë kjo sferë e ndryshme nga personi, një sferë e aftë që të personifikojë lirinë e tij, përcaktohet si ajo çka është krejt e ndryshme nga njeriu dhe e ndarë nga ai.

Llogjika e pronës duhet gjetur jo tek plotësimi i nevojave por tek tejkalimi i subjektivitetit të pastër të personalitetit. Në pronën e tij një person ekziston për herë të parë për një arsye. Edhe pse liria ime këtu mishërohet në një diçka të jashtme, dhe mishërohet keq, prapëseprapë personaliteti abstrakt nuk mund të mishërohet ndryshe veçse në këtë mënyrë.

Aftësitë mendore, akademizmi, kapacitetet artistike, madje edhe gjërat shpritërore e fetare(si meshat, lutjet, pagëzimi), shpikjet etj., bëhen subjekte kontrate duke u vlerësuar me anë të blerjes, shitjes apo shkëmbimit me gjëra të tjera që njihen si të tilla. Mund të lindë pyetja nëse artisti, akademiku etj., zotëron nga pikëpamja ligjore artin, mendimin inteligjent, aftësinë për të drejtuar një meshë, këngën e një meshe etj., pra nëse mund të quhen këto arritje "gjëra". Ne mund të hezitojmë të quajmë këto aftësi, arritje, mendime inteligjente etj. "gjëra", sepse megjithëse zotërimi i tyre mund të jetë subjekt transaksioni biznesi apo kontrate sikur ato të ishin "gjëra", ka diçka të brendëshme dhe mendore në to dhe për këtë arsye botëkuptimi jonë mund të jetë në dilemë se si të përshkruajmë gjëra të tilla në terma ligjore, sepse horizonti i këtij botëkuptimi është i kufizuar në dilemën "o janë gjëra ose s’janë" sa ç’është i kufizuar në dilemën "o është finit ose infinit". Arritjet, akademizmi, talentet dhe kështu me rradhë janë pronë e një mendjeje të lirë dhe janë diçka e brendëshme dhe jo e jashtme për të, por megjithatë shprehja e tyre mund ti mishërojë ato në diçka të jashtme dhe ti tjetërsojë ato, dhe kështu ato mund të futen në kategoritë e "gjërave". Pra ato nuk janë të jashtme dhe të tjetërsuara në fillim, por bëhen të tilla prej një proçesi të mendjes që i kthen zotërimet e saja të brendëshme në diçka të jashtme e rrethanore.

Nëse theksi vihet tek nevojat e mia, atëherë zotërimi i pronës duket si mjet për plotësimin e tyre, por përkufizimi i vërtetë nga pikëpamja e lirisë është që prona është mishërimi i parë i lirisë pra në vetvete një qëllim thelbësor.

Meqenëse vullneti im, si vullneti i një njeriu, pra si një vullnet i vetëm, mishërohet për mua tek prona, prona merr karakterin e pronës private, dhe prona e përbashkët e një natyre të tillë që mund të zotërohet nga persona të ndryshëm merr karakterin e një parteriteti që mund të prishet lehtë, ku zotërimi i pjesës time është ekskluzivisht çështje e preferencës time subjektive.

Idea kryesore që përshkron "gjendjen ideale" të Platonit shkel të drejtën e personalitetit duke ndaluar zotërimin e pronës private. Idea e një vllazërimi të virtytshëm, miqësor apo edhe të detyruar njerëzish që i mbajnë gjërat bashkë dhe refuzojnë pronën private, mund të shfaqet në momentin kur keqkuptohet natyra e vërtetë e lirisë mendore dhe së drejtës dhe nuk kapet në momentet e saja përcaktuese. Sa për pikëpamjen morale apo fetare pas kësaj ideje, kur miqtë e Epikurit propozuan të formojnë një shoqëri të tillë ku të mbanin gjërat të përbashkëta, ai i ndaloi ata pikërisht me arsyen se propozimi i tyre tregonte mosbesim dhe ato që nuk besonin njëri tjetrin nuk ishin shokë.

Kërkesa që bëhet ndonjëherë për një ndarje të barabartë toke dhe burimesh të tjera në dispozicion është gjithashtu një intelektualizëm bosh dhe sipërfaqësor sepse thelbi i dallimit dhe i diferencimit nuk përbëhet vetëm nga rastësi të jashtme të natyrës por edhe nga e gjithë hapësira e mendjes, e ndarë dhe e diferencuar pafundësisht, dhe llogjika e mendjes së zhvilluar në një organizëm.

Ne nuk mund të flasim për padrejtësi natyrore në shpërndarjen jo të barabartë të zotërimeve dhe burimeve natyrore, sepse natyra nuk është falas dhe si rrjedhojë as e drejtë e as e padrejtë. Idea që të gjithë duhet të kenë gjëra të mjaftueshme për plotësimin e nevojave të tyre është një dëshirë morale dhe e thënë në përgjithësi është një ide me qëllim të mirë, por si gjithçka që ka në vetvete vetëm një qëllim të mirë, i mungon objektiviteti…

Barazia që mund të ndërtohet, p.sh. në lidhje me shpërndarjen e të mirave materiale, do të shkatërrohej sepse pasuria varet nga përkujdesja ndaj saj. Por një projekt që nuk mund të zbatohet nuk duhet të zbatohet fare. Patjetër që njerëzit janë të barabartë, por vetëm në të qenit njerëz, në lidhje me burimin nga vjen zotërimi, rrjedhimisht nga kjo nxjerrim se të gjithë njerëzit duhet të kenë pronë. Pra nëse duhet të flitet për barazi, është kjo barazia që duhet pasur parasysh. Por kjo barazi është ndryshe nga përcaktimi i sasive të pronës, nga çeshtja se sa pronë duhet të zotëroj. Nga kjo pikëpamje është e pavërtetë që të pohosh se drejtësia kërkon që të gjithë të kenë të njëjtën sasi prone, pasi ajo vetëm kërkon që të gjithë të zotërojnë pronë dhe kaq. E vërteta është se veçantia është sfera ku ka vend pabarazia dhe ku barazia do të ishte e gabuar. Me të vërtetë njerëzit shpesh lakmojnë të mirat materiale të të tjerëve, por kjo është gabim pasi e drejta do të ishte të qëndroje indiferent ndaj të veçantave.

Principi se një diçka i përket personit që e merr në zotërim për herë të parë është vetë-shpjegues në mënyrë të bollshme, sepse një person i dytë nuk mund të marrë në zotërim atë çka është në zotërimin e një tjetri.

Idetë e hedhura deri tani kanë pasur të bëjnë me mendimin se personaliteti i njeriut duhet të mishërohet në pronë. Fakti se personi i parë që e merr në zotërim pronën duhet të jetë i zoti i vetëm rrjedh nga sa u tha më lart. I pari është i zoti i vërtetë, por jo sepse ai ishte i pari, por sepse ai zotëron vullnet të lirë dhe vetëm pasardhësi i tij mund të bëhet i parë në atë pronë.

Meqenëse prona është mishërimi i personalitetit, idea ime e brenndëshme dhe vullneti im se diçka duhet të jetë e imja nuk mjaftojnë për ta bërë një pronë timen. Për ta bërë këtë, zotërimi i pronës është domosdoshmëri. Pra ajo çka arrin vullneti im për këtë pronë është njohja e ekzistencës së saj… Një njeri vë vullnetin e tij tek diçka, kjo është vetëm koncepti i pronës, hapi tjetër është realizimi i këtij koncepti. Ai akt i brendshëm që konsiston në të thënit "ajo dicka është e imja" duhet që të njihet e pranohet nga të tjerët. Nëse e bëj diçka timen, i jap një përemër pronor "e imja", i cili duhet të shfaqet në një formë të jashtme dhe jo të mbetet thjesht në vullnetin tim. Shpesh ndodh që fëmijët i mëshojnë idesë që ato e deshën diçka përpara se ta merrnin të tjerët. Por për të rriturit kjo nuk është e mjaftueshme, meqenëse forma e subjektivitetit duhet të hiqet dhe duhet të kalohet mbi subjektiven drejt objektivitetit.

Zotërimi e bën materien e diçkaje pronën time, meqenëse materia në vetvete nuk i përket vetvetes.

Materia më bën rezistencë mua, dhe materia është vetëm rezistenca që më bën mua, pra i prezantohet mendjes time si diçka abstrakte dhe e pavarur vetëm atëhere kur mendja ime merret si ndijime abstrakte(Perceptimi i shqisave e merr kokëfortësisht mendjen si ndijim për diçka konkrete dhe për arsyen e abstraktes).

Por në lidhje me vullnetin dhe pronën, kjo pavarësi e materies nuk gjen vërtetësi. Zotërimi, si akt i jashtëm ku ne aktualizojmë të drejtën tonë universale për të pronësuar objekte të natyrës, kushtëzohet nga forca fizike, mjeshtëria, shkathtësia, mjetet me anë të të cilëve ne zotërojmë gjërat. Duke qenë se ka diferenca cilësore midis objekteve në natyrë, mjeshtërimi dhe zotërimi i tyre ka një numër të pafund kuptimesh të ndryshme që nënkupton një kufizim dhe rastësi po kaq të pafund. Përveç kësaj, një kategori e caktuar "gjëje", apo një element nuk është objekti përkatës i një individi. Përpara se të bëhet i tillë dhe të merret në pronësi duhet të individualizohet në pjesë unike, në një shkulm ajër apo një gllënjkë ujë…

Në veprën "Shkenca e të drejtave"(Fichte), pika 19A, pohon se fshatari nuk ka të drejtë mbi tokën si të tillë, por vetëm mbi produktet e saja, mbi rrjedhojat e saja dhe jo mbi substancën e saj, ai nuk mund të ndalë të tjerët që të kullosin bagëtinë mbi një tokë ku ai ka mbjellur pasi është bërë korrja, vetëm nëse përveç të drejtës së kultivimit ai ka dhe të drejtën e kullotjes së bagëtisë së tij. Prandaj, Fichte ka shtruar pyetjen se a më përket mua materia nëse i imponoj asaj një formë të caktuar. Në argumentin e tij, pasi që unë kisha bërë një kupë prej ari, dikush tjetër kishte të drejtë të merrte arin e kupës me kusht që të mos dëmtohej puna ime. Por, sado që materia mund të ndahet me mendje, në realitet ky dallim është bosh sepse nëqoftëse unë marr në zotërim një fushë dhe e plugoj atë, nuk zotëroj vetëm vijën e plugut por edhe tokën e pluguar. Pra duhet të themi që unë e marr këtë gjë me vullnetin tim, te gjithën në zotërim dhe materia nuk ngelet diçka pa zot apo pronë e vetvetes. Për më tepër, edhe nëse materia nuk përfshihet në formën që i kam dhënë objektit, kjo formë është pikërisht një shenjë që unë e shpall këtë gjë timen. Gjëja pra nuk ngelet jashtë vullnetit tim apo jashtë asaj që ka skalitur vullneti im. Pra, nuk ka mbetur asgjë për tu marrë në zotërim nga dikush tjetërMarrë nga "Filozofia e së drejtës"

Përktheu Erind Maçi

Homo liberalis: Si të kontrollohet kush komandon!

Pjesë nga një intervistë në la VOCE LIBERALE, organ i Aleancës Nacionale Italiane

Në kuadër të debatit filozofiko-politik, të hapur kohët e fundit në media, rreth vizoneve liberale dhe konservatore, si baza programore të politikës mëtonjëse të pushtetit qeverisës të ardhshëm, Redaksia ka vendosur të trajtojë me përparësi këndvështrimin më të shenjuar të filozofëve të mëdhenj-përfaqësues të këtyre rrymave, që bënë epokë në filozofinë dhe mendimin politik mbarëbotëror.

Nga Dario Antiseri

-Çfarë do të thotë të jesh liberal në ditët e sotme?

-Në bazë të një analize të kujdesshme të literaturës spikatëse, Homo liberalis është një person i vetëdijshëm për gabueshmërinë e vetes dhe të tjerëve, dhe për padijen e vet dhe të tjerëve; homo liberalis, duke ditur se "pushteti korrupton dhe pushteti absolut korrupton absolutisht", nuk shtron pyetjen se kush duhet të komandojë?, por kërkon më mirë ti përgjigjet pyetjes mbi atë se si të kontrollohet kush komandon; kundër statalizmit liberali është liberist: mbron ekonominë e tregut jo vetëm pse kjo sjell mirëqenie më të gjerë, por mbi të gjitha për motivin faktik se pa ekonominë e tregut nuk mund të ekzistojë asnjë Shtet i së drejtës - dhe në të vërtetë "kush zotëron të gjitha mjetet përcakton të gjitha qëllimet". Liberali nuk pranon pikëpamjen lirishkelëse, sipas së cilës mbi individin duhet të ketë ndonjë tjetër entitet - si, për shembull, Shteti, partia, klasa, etj., - autonom dhe të pavarur nga individët: në mos tjetër ekzistojnë vetëm individët. Liberali e di se shoqëria (e supozuar) e përkryer është një mohim i shoqërisë së hapur: në çdo utopist dremit një kapiten i së ardhmes. Liberali nuk është një konservator: konservatori i druhet së resë; liberali, në të kundërt, e supozon konkurencën si proces të zbulimit të së resë. Liberali nuk është një anarkist, nuk është një libertar: liberali nuk mendon se nuk ka role dhe detyra që duhet ti besohen qeverisë. Liberali, ndryshe nga konstruktivistët, e di që jo të gjithë institucionet, dhe jo të gjitha ngjarjet historiko-shoqërore, janë rezultate të planeve ndërkombëtare - ndodhin, në të vërtetë, rrjedhoja të pashmangshme të paqëllimshme prej veprimeve njerëzore të qëllimshme. Dhe prandaj liberali është kundër edhe ndaj teorisë konspiratore të shoqërisë, ku mbrohet ideja se të gjitha ngjarjet shoqërore negative do të ishin fryt i komploteve apo përbetimeve të kurdisura nga armiq, apo të paktën nga individë të ligj - e vërteta është se mund të ekzistojnë shkaqe pa faje dhe rezultate pa meritë. Liberali mbron, kundër Shtetit grabitqar, trupat ndërmjetës dhe institucionet vullnetare. Liberali e di se tregu - njëlloj si shkenca - është gjithherët i pafajshëm: nëse dikush arrin përfitime duke shitur armë apo duke qarkulluar drogë, fajtor nuk është tregu, fajtorë janë më tepër ata persona që shesin dhe blejnë armë apo drogë, dhe jonjerëzore është etika e tyre. Për tu reformuar, në këtë rast, nuk është pra tregu, por etika; dhe të pafrytshëm kanë qënë profetët, mësuesit dhe predikuesit.

-Por si pajtohet tregu i lirë me solidarësinë e nevojshme?

-Nuk duhet të gjykohet se tregu mohon solidarësinë. Shoqëria e Madhe - ka mësuar, mes tjerash, F.A. fon Hajek - jo vetëm mund të jetë solidare pasi është e pasur dhe pra mund ta bëjë të mundur këtë; ajo duhet të jetë solidare sepse, pasi ka këputur hallkat që mbanin të lidhur individët në grupin e vogël, i jep fund asaj sigurie relative dhe asaj mbrojtjeje prej së cilës përfitonte i dobti: prej kësaj përgjegjësisë nga ana e Shtetit për t'iu përgjigjur nevojtarëve me ndihmë. Tregu dhe solidarësia janë të çiftuar. Jo të çiftueshme janë, në të kundërt, tregu dhe shkapërderdhja e burimeve, tregu dhe korrupsioni; statalizmi e bën njeriun hajdut, dhe i shndërron qytetarët në lypsarë të kërcënuar të cilët si zanat bëjnë zgjedhësit. Dhe, së fundmi, liberali nuk është antiklerikal. Hajek shkruan: "Në dallim me racionalizmin e Revolucionit francez, liberalizmi i vërtetë nuk ka asgjë kundër religjionit, dhe unë nuk mund veçse të qortoj antiklerikalizmin militant dhe në thelb joliberal që ka frymëzuar një pjesë të mirë të liberalizmit kontinental të shekullit XIX". Dhe në vijim, një përcaktim i qartë na është dhënë nga Karl Poperi "Me liberalin nuk kam ndërmend një person që ka simpati për një parti politike, por thjeshtë një njeri që i jep rëndësi lirisë individuale dhe është i vetëdijshëm për rreziqet e lidhura ngushtë me të gjitha format e pushtetit dhe autoritetit".

-Liberalët ende vlerësohen, në disa mjedise katolike, si armiq të rrezikshëm të besimit. Nga se buron ky qëndrim dhe si mund të kapërcehet?

-Kundërshtia mes liberalizmit dhe Kishës katolike ka rrënjë kulturore dhe rrënjë politike. Rrënjët politike mund të gjenden në procesin që çoi në përbashkimin e Mbretërisë së Italisë - një proces që u ndesh, mes tjerash, me ekzistencën e Shtetit papal. Rrënjëve kulturore, në të kundërt, i gjenden gjurmët në një liberalizëm me prejardhje iluministe me tipare të forta antifetare dhe antiklerikale.

Ju shtroni një pyetje: si të kapërcehet një qëndrim i tillë. Po, në të vërtetë qëndrime të tilla mbijetojnë, në ditët e sotme, vetëm në mendje të ngurosura. Zhvillimet e historisë politike kanë asgjësuar plotësisht arsyet e kundërshtisë. Dhe zhvillimet e mendimit liberal, mbi të gjitha me Shkollën austriake të ekonomisë dhe në mënyrë te veçantë me Hajekun, e kanë çliruar liberalizmin - duke vlerësuar iluminizmin e Shkollës skoceze - nga të gjithë ata elementë që e bënin të papajtueshëm me katolicizmin: elementë si dogmatizmi racionalist, ateizmi, antiklerikalizmi, përfytyrimi i njeriut si homo oeconomicus, dhe kështu me rradhë.

-Dhe nga ana tjetër, a duhet të harrojmë traditën e madhe të mendimit liberal katolik?

-Është thënë këtu se katolicizmi liberal - i luftuar nga e majta komuniste dhe socialiste, në thelb i shpërfillur nga një laicizëm antiklerikal shpesh i errët, i varrosur nga një katolicizëm i së majtës skllave, prej mëse pesëdhjetë vjetësh, e ideve të kërkuara nga një mitologji hegjemonike marksiste - shfaq qartas në ditët e sotme një forcë të tërë teorike të tij, prakticitetin e tij politik dhe vlerën e paanë morale të tij.

-Kush janë sot trashëgimtarët e kësaj tradite?

-Trashëgimtarët e tanishëm të traditës së liberalizmit katolik janë Mikael Novak dhe at Robert A. Siriko në Shtetet e Bashkuara; Zhak Garelo dhe Zhan-Iv Node në Francë, don Anxhelo Tozato në Itali. Në shekullin e kaluar, përfaqësuesi më me peshë i mendimit liberal katolik ka qënë padyshim Aleksis dë Tokëvil (1805-1859): "Ajo që mbi çdo gjë tjetër karakterizon në sytë e mi socialistët e të gjitha ngjyrave, të të gjitha shkollave, është një mosbesim i thellë për lirinë, për arsyen njerëzore, një përçmim i thellë për individin e marrë në vetvete, për qenësinë e tij si njeri; ajo që i karakterizon të gjithë është një orvatje e përhershme, e larmishme, e parreshtur, për të gjymtuar, për të shkurtuar, për të rënduar me të gjitha mënyrat, lirinë njerëzore; është ideja se Shteti nuk duhet vetëm të jetë udhëheqësi i shoqërisë, por duhet të jetë, si të thuash, padroni i çdo njeriu; padroni i tij, mësuesi i tij, pedagogu i tij {...}: me një fjalë, është konfiskimi, në një shkallë pak a shumë të lartë, i lirisë njerëzore". Dhe ja një tjetër katolik liberal, Frederik Bastiat (1801-1850): "Kur një komb është i shtypur nga taksat, asgjë nuk është më e vështirë - unë do të thoja, për më tepër, e pamundshme - se ti shpërndajë ato në mënyrë të drejtë". Dhe më pas: "Atëhere kur do të jetë pranuar në rrugë parimore se Shteti ka detyrën të veprojë në mënyrë vëllazërore në favor të qytetarëve, do të shihen të gjithë qytetarët të shndërrohen në lutës. Pronë e patundshme, bujqësi, industri, tregti, marinë, shoqëri industriale, të gjithë do të ngarendin që të kërkojnë me ngulm mbështetjen e Shtetit. Thesari publik do të jetë i plaçkitur në kuptimin e vërtetë të fjalës. Secili do të gjejë arsye të mjafta për të provuar se vëllazëria e ligjshme duhet të kuptohet në këtë drejtim: "Përfitimet për mua, dhe kostot për të tjerët" {...}. Përpjekja e të gjithëve do të priret të shkëpusë prej legjislacionit një copë privilegji vëllazëror".

-E megjithatë një pjesë e mirë e botës katolike është dyshuese në lidhje me tregun dhe me pronën private

-Të gjithë ata katolikë - dhe jo vetëm ata, natyrisht - që, edhe të motivuar nga qëllimet më fisnike, janë ngritur kundër pronës private do të ishte mirë të kthehen të reflektojnë mbi faqet e Filozofisë së të drejtës së Antonio Rosminit (1797-1855), për të cilin "prona private shpreh në të vërtetë atë lidhje të ngushtë të një sendi me një person {...}. Kjo lloj lidhjeje që quhet pronë ndodh gjithherët pra mes personave dhe sendeve dhe përfshin një sundim të tyre ndaj këtyre. Prona është parimi i prejardhjes së të drejtave dhe përgjegjësive juridike. Prona përbën një sferë rreth personit, për të cilën qendra është personi; dhe në atë sferë askush tjetër nuk mund të hyjë".

-Breza të tërë të rinjsh janë ndaluar - në këto pesëdhjetë vitet e fundit - ti bashkangjiten pikëpamjeve të katolicizmit liberal

-Është e vërtetë. Kur më 12 shkurt 1966, ndërroi jetë ekonomisti gjerman Vilhelm Rëpke, kancelari i atëhershëm i Gjermanisë Perëndimore, Ludvig Erhard, pohoi se mrekullia gjermane i detyrohej në pjesën më të madhe pikëpamjeve dhe propozimeve të ekonomistit liberal katolik Vilhelm Rëpke (1899-1966).... Rëpke shkruante: "Antikiteti klasik dhe kristianizmi, të dy janë pararendësit e vërtetë të liberalizmit, pasi janë paraardhësit e një filozofie shoqërore që rregullon raportin, të pasur me kontraste, mes individit dhe Shtetit sipas postulateve të një arsyeje të brenda-gjindshme tek çdo njeri dhe të dinjitetit që i përket çdo njeriu si qëllim dhe jo si mjet, dhe kështu i kundërvë pushtetit të Shtetit të drejtat e lirisë së individit". "Liberalizmi nuk është {...} në thelbin e tij një braktisje e Kristianizmit, por përkundrazi është biri i tij i ligjshëm shpirtëror{...}". "Liberali nuk i zë besë çfarëdolloj akumulimi pushteti, pasi e di që me çdo pushtet, që nuk mbahet në caqet e tij me kundrapesha, bëhet shpejt a vonë shpërdorim".

-Çfarë kuptimi ka, në ditët e sotme, të ndahet panorama politike mes së majtës dhe së djathtës?

-Jam plotësisht në një mendje me Ju. Kohë më parë, bashkë me kolegun prof. Lorenco Infantino, kemi pregatitur një vëllim esesh me titull E djathta dhe e majta: dy fjalë tashmë të pavlera. Don Luigji Sturzo shkruante: "Jemi mësuar, unë do të thoja keqmësuar, të flasim për të djathtë, të majtë, qendër sikur të ishin entitete objektive, deri qenie të gjalla dhe të përgjegjshme. Një shqyrtim i këtyre "fantazmave" nuk është i pavend". Dhe, në të vërtetë, shqyrtimi i literaturës tashmë të gjerë, që i përket koncepteve të "së djathtës" dhe "së majtës", tregon qartë dështimin e orvatjeve të panumërta që janë bërë, në mënyra të larmishme, për të shpëtuar rëndësinë e tyre shpjeguese (dhe përshkruese). "Fantazma" shihte Luigji Sturzo në konceptet e "së djathtës" e të "së majtës". Dhe më 6 mars 1992, në një konferencë të mbajtur në Sevilje, Karl Poperi deklaronte se "ne duhet të përpiqemi të merremi me politikë jashtë polarizimit e djathtë-e majtë".

-Çfarë mendoni për konceptin e "ekonomisë sociale të tregut"?

-...Ju më pyesni për mendimin tim mbi "ekonominë sociale të tregut". Nëse "ekonomia sociale e tregut" është ajo e parashtruar nga katoliku liberal V. Rëpke, atëhere me ngazëllim dhe bindje unë do ta përqafoja një propozim të këtillë; nëse, në të kundërt, është një etiketë për të fshehur tipare dhe masa të natyrës stataliste, unë do ta refuzoja atë.

Përktheu: G. ULQINI

Mbi nje teze te mohuar te historiografise zyrtare

Rrënjët pellazgjike të shqiptarëve

-Në gjurmë të burime albanologjike-

* * * * *At Zh.K. Faveirial në Histoire... të 1889, vëren: "Dijetarët kanë pretenduar se një e treta e gjuhës shqipe është me rrënjë latine, një e treta greke, dhe një e treta ilire. Por, në vend që të nxjerrin prej shqiptarëve fjalë të huazuara nga gjuhët latine dhe greke, a mos do të ishte më mirë ti shihnim ato të huazuara prej latinëve dhe grekëve nga gjuha pellazgjike, e cila kalon, në mënyrë të pakundërshtueshme, si gjuha e parë e ardhur në Itali dhe në Greqi, dhe të cilën shqiptarët e përcjellin natyrshëm si e vetmja e ruajtur deri në ditët tona?"

* * * * *

Ish-konsulli francez në Janinë, z. Dozon, në Excursion... të vitit 1875, pohon se "...në raportin fonetik, gjuha shqipe ka një begati dhe shumllojshmëri që e kalon mjaft gjuhën e Aristofanit...".

* * * * *

Në përgjithësi është pranuar se shqiptarët i përkasin racës pellazgjike - thotë historiani Kantu në Histoire universelle..., të 1849 - Pellazgët ishin shumë të lashtë për grekët, më të lashtët, të cilët përbënin një racë mitike, si Titanët dhe Ciklopët. Por historia e tyre na është përcjellë veçse nga pushtuesit e tyre...

* * * * *

Po Kantu në Histoire..., vëren "Por faktet dëshmojnë se Pellazgët sollën në Greqi, jo vetëm disa arte, por një sistem të tëre besimi, artesh dhe gërmash. Ajo ishte një racë po aq sa bujare, edhe e pafat. Gjuha e tyre, më e ngjashme me latinishten sesa me greqishten, u ruajt në dialektin eolian dhe në atë epirot, që helenët i cilësonin si barbarë".

* * * * *

Nga Justini mësojmë se maqedonasit ishin një racë pellazgjike. Ndërsa tek Kuin-Kyrsi dhe Plutarku shohim se midis greqishtes dhe maqedonishtes ekziston një ndryshim i tillë saqë, duke kuptuar njërën prej dy gjuhëve, nuk mund të kuptoje edhe gjuhën tjetër. Kurse Straboni thotë se, edhe në kohët e tij, shumë njerëz i thërrisinin Epirit me emrin Pellazgji.

* * * * *

Në Shqypnia...., P.Vasa shkruan "na shqiptarët kemi qëndruar tash tri mijë vjet e ma tepër, e kemi mbajtur gjuhën e mendimin, karakterin e trimninë, dashuninë e lirinë që na kanë lanë të parët, njata Pellazgë, që i përmendën e i ngulën mbretnitë e Epirit, Maqedonisë e Ilirisë...".

* * * * *

Sipas Nermin Vlorës në L’Etrusco..., autorë të ndryshëm italianë kanë pranuar tezën e një ndikimi të konsiderueshëm iliro-pellazg në krijimin e popullsive të gadishullit Apenin. Kështu, Ribeco pranon përputhjen e konsiderueshme midis onomastikës venete, japige, ilirike dhe shqiptare. Lattes pohon se nuk ka ndonjë arsye për të mos pranuar një origjinë ilirike të popullsisë italike. Trombeti në fund përforcon se fiset ilirike janë shpërndarë gjatë gjithë Gadishullit Italik, nga Veneto në Pulia, e deri në Kalabri.

* * * * *

Në veprën e tij, gjeografi i lashtësisë Straboni shkruan se "Popullsia e Epirit, Ilirisë dhe Maqedonisë flasin të njëjtën gjuhë, bile dhe flokët i presin në të njëjtën mënyrë. Kanë të njëjtat zakone, dhe qeverisen nga kuvendi i pleqve të cilin e quajnë Plakonia. Të vjetërve u thonë Plaixh kurse plakave Plaixhe".* * * * *

Për hershmërinë e traditës folklorike, si dhe për autenticitetin e saj tek shqiptarët, autorët e huaj vërejnë edhe përkimet e elementëve të mitologjisë zanafillore antike tek shqiptarët. Kështu, M.Lamberc e quan si një motiv shqiptar të Nausikës përshkrimin që i bëhet në këngët tona të bijës së krajlit dhe vashave të tij, të cilat banojnë nëpër çadra dhe i lajnë vetë ndërresat e leshta në breg të lumit. Po Lamberci në "Volksopik...", Zanën ai e krahason me Pallas Atenën e Homerit që përkrah Odisenë dhe Diomedin, dragonjtë i krahason me gjigantët e mitologjisë antike, lubinë me tipin e Perseut dhe Andromedës. Ndërsa etnologu R. Grevs, në "Mitet greke", ka vënë në dukje se miti i shndërrimit të nimfës Kajnida në djalë për të marrë pjesë në jetën luftarake, gjen vazhdimësi tek zakoni shqiptar i "virgjinave".

* * * * *

Studiuesi i gjuhës Mihaesku vëren se treva ku është formuar gjuha shqipe (veç Shqipërisë) duhet të ketë përfshirë edhe treva të tjera ballkanike dhe, duke qënë kjo mjaft e gjerë "nuk ka mundur të qëndrojë e padepërtueshme nga kulturat dhe popullsitë e jashtme, por pa dyshim ka strehuar, për një kohë të gjatë, një shumicë etnike shqiptare".

* * * * *

Në hyrje të Gramatikës shqipe të vitit 1887, të lënë në frëngjisht nga P. Vasa, lexojmë "Populli shqiptar është, pa aspak mëdyshje, më i vjetri në të gjithë ata që banojnë në Europë. Nuk mundet dot ta mohojë kush këtë përparësi të popullit shqiptar ndaj bashkëgjinorve të tij, sepse tashmë ia ka dhënë të drejtën shkenca, që thotë se ai zbret drejtpërdrejtë nga Pellazgët, nga ai popull parak, prejardhja e vërtetë e të cilit humbet në mjegullat e dendura të lashtësisë...".

* * * * *

"Grekët mburren se letërsia e tyre ka filluar me Homerin. Po Homeri vetë nga cila shkollë ka dalë? Nga cilat shkolla është formuar? Përpara shkollave greke, pra, ka pasur shkolla pellazgjike, dhe një literaturë të madhe dhe të përkryer, e cila ka qënë themeli i letërsisë greke, ashtu si ndërtimet ciklopike (pellazgjike) kanë shërbyer si themel për ngrehinat e përkohshme të ngritura prej grekëve të lashtë" - shkruan At Faveriali në Historia e Shqipërisë.

* * * * *

Kur flet për kombësinë shqiptare, studiuesja D. D’Istria shkruan: "...ata pellazgë që mitet helenike i bëjnë të lindur "përpara hënës" , këta bij të Pellazgut, z. Dorsa, që ka mbledhur me kujdes dhe ka diskutuar me kaq mprehtësi traditat popullore të bashkatdhetarëve të tij, rivendikon për racën shqiptare këto origjina të ndritura dhe nderin që ka nxjerrë Filipin, Lekën e Madh, Aristotelin, Pirron, mbetëreshën Teuta, që guxoi ti bëjë ballë republikës romake...".

* * * * *

Në Thesare lajmesh, Nikollë Keta shkruan se shqiptarët rrjedhin nga maqedonasit dhe janë të njëjtë me ta, gjuha shqipe është një nga më të vjetrat në botë, dhe Shqipëria në kohë të lashta ka qënë ajo pjesë e Maqedonisë që shtrihej drejt lumit Drin i Bardhë, Epirit dhe një pjese të Peloponezit, dhe që quhej Alvanitia prej shkrimtarëve bizantinë.

* * * * *

Duke iu referuar Herodotit në Librin I të tij, At Faverial shkruan "Disa filologë pretendojnë se pellazgët flisnin greqisht. Por gjuha shqipe që ekziston ende, dhe që, pak a shumë e pastër, është në mënyrë të pakundërshtueshme një e folme pellazgjishte - ajo vetë dëshmon se pellazgjishtja ndryshon prej greqishtes. Veç kësaj, Herodoti, i cili shtron po këtë pyetje, në një periudhë kur shumë bërthama pellazgjike ende ekzistonin, pohon se ata flisnin një gjuhë barbare, dhe shton se vetë Athinasit, duke u bërë Helenë, ndryshojnë gjuhën"

* * * * *

J. Hubshmid në referatin Interpretimi..., ndër të tjera, vëren se "Hans Krahe, dhe pas tij Julius Pokorni, deri pak pak dhjetëvjeçarësh besonin se kishin zbuluar në treva të gjera të Europës, relike gjuhësore ilire në toponime e në disa apelitiva... Krahe shikonte tek elementët e cilësuara më parë "ilire", material gjuhësor "europian të vjetër"...".

Pregatiti: Gent ULQINI

Historia kombëtare meriton respekt

Nga Pirro Prifti

Me rastin e 600-vjetorit të lindjes së Gjergj Kastriotit–Skënderbeut, do të ishte i nevojshëm një angazhim tërësor i organeve qeveritare dhe shtetërore, si asnjëherë tjetër, për të nderuar këtë figurë kombëtare të pa-arritshme të Shqipërisë, figurë që shërbeu dhe shërben ende si një simbol i bashkimit kombëtar, pa dallim feje, krahine apo ideje, por edhe si një nga personalitetet unikale që përcaktojnë formatin e identitetit tonë kombëtar.Krahas panegjerizmit të zakonshëm, në këto raste, për këtë figurë madhështore të të gjithë shqiptarëve, do të duheshin edhe disa hapa të tjerë për të plotësuar nderimin e plotë të Skënderbeut nëpërmjet shenjtërimit të tij, si nga kisha katolike por dhe ajo ortodokse, duke plotësuar deri në fund nderimin që i bëri kisha katolike me titullin «Atlet i Krishtit».Për këtë çështje teknike kishtare, i kam dërguar letër edhe Papës së Romës për shenjtërimin e figurës së Gjergj Kastriotit, dhe për caktimin e një date fikse shenjtërimi.Nuk është për t’u habitur kur dëgjojmë kritika nga personalitete të huaja për shumë probleme që nuk janë të zgjidhura ose janë të harruara këtu në Shqipëri, sikundër janë vërejtjet e politikanëve të lartë grekë për rishikimin dhe rishkrimin e teksteve të historisë lidhur me marrëdhëniet shqiptaro-greke, nën dritën e marrëdhënieve aktuale, në shërbim të miqësisë dhe evitimit të kultivimit të urrejtjes midis popujve. Por si gjithmonë, shteti ynë dhe, në një farë mënyre, qeveritarët tanë hezitojnë të veprojnë në mbrojtje të intëresave tona kombëtare, dhe kjo jo sepse nuk kanë mundësi të zgjedhin nga arkivi ynë apo nga dikasteret përkatëse profesionistë për trajtimin e këtyre problemeve akute por, si në të gjitha rastet, (me ndonjë përjashtim të rrallë), vërehet që personat që kanë përgjegjësitë të japin përgjigjet e duhura diplomatike, nuk kanë profesionalizmin e duhur. Mungesa e profesionalizmit është një nga të këqijat që kanë mbërthyer për fyti politikën e cila udhëheq prej 15 vitesh jetën sociale, kulturore, politike, ekonomike-financiare dhe ndërkombëtare. Qëndrimi aspak dinjitoz i përfaqësuesve të shtetit shqiptar, i cili ende, megjithëse i pavarur dhe sovran brenda llojit të vet, ka mbetur me «kry n’hi» që nga koha kur heroi ynë kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu mposhti me heroizëm hordhitë osmane dhe Shqipëria e Arbërit dhe Epirit ishte një «zonjë e randë... ku bijtë e dheut i thojshin Nanë».

Po për habinë e shqiptarëve që e kuptojnë fyerjen kur duan të na ndryshojnë historinë, (e që kanë ende një «pëllëmbë fytyrë» dhe jo «një dynym» si qeveritarët tanë, të cilët s’e kanë për gjë që të anashkalojnë fyerje, data historike, harresa protokollesh, pranojnë çdo gjë që mund të thotë një i huaj, duke pranuar edhe sentenca raciste ndaj shqiptareve), askush nga shteti shqiptar nuk ngriti zërin për të kundërshtuar. O tempra, o mores, ç’turp. Ku është krenaria kombëtare? Ku është dinjiteti i një shteti që nëpërkëmbet nga kushdo? Ku është ministria e jashtme? Ku janë akademikët tanë të nderuar? Nuk është për t’u habitur që edhe fqinj të shqiptarëve si Tadiç, ose edhe të tjerë, e kanë shprehur përbuzjen ndaj nesh dhe vëllezërve shqiptarë të Kosovës, ndërkohë që ne vazhdojmë të themi frazën e servilit "bjer, pa ta shohesh", dhe s’bëjmë asgjë. Mendoj se nuk ka asgjë kundër demokracisë të reagosh me dinjitet ndaj ofezave të thëna si padashje, apo ashtu si rastësisht. Për të reaguar në mbrojtje të intëresave kombëtare, o të dreqosur qeveritarë, kompetencën dhe detyrimin përkatës e keni ju. Dhe nëse nuk flisni ju, duhet të flasin akademikët e nderuar. E nëse nuk flasin as akademikët, duhet të flasin njerëzit e thjeshtë, atdhetarët e vërtetë, që u dhimbset vendi dhe historia jonë.

Kaq poshtë kemi rënë, kaq shumë na i ka zënë sytë dhe veshët rendja pas parasë, pas veseve, pas mëkateve, pas prishjes së familjes, pas monopoleve, sa nuk pyesim për asgjë?Atëherë në qoftë kështu, përse gjoja i nderokemi rilindasit tanë, të cilët na ushqyen me dëshirën për të parë një komb shqiptar dinjitoz? Mendoj se shteti shqiptar nuk reagon sepse është zhytur nën efektin tronditës të korrupsionit, akademikët nuk reagojnë sepse janë duke kërkuar rritjen e rrogës... Atëherë le të mbesë ky shkrim i thjeshtë si një simbol që mund të referohet nesër, që dikush e ngriti zërin, dikush tha diçka po s’piu ujë në pusin e tharë të dinjitetit të shqiptarëve. Kërkoi diçka por nuk ia dhanë në indiferencën refraktare të akademistëve, profesorëve, letrarëve shqiptarë, të cilët përloten kur recitojnë diçka nga «koha e Arbrit». Sot është më e rëndësishme të reagohet ashpër deri në procedim penal nëse dikush që s’ka gjë në dorë del dhe flet kundër monopoleve, kundër rritjes së turpshme të tarifave të rrymës elektrike, kundër gjendjes katastrofike të sistemit shëndetësor, kundër rritjes së rrogave në arsim, apo kur kërkojnë llogari se ku shkuan letrat me vlerë, apo përse nuk kthehen 100 % paratë e piramidave etj..

Deri kur kështu? Deri atëherë kur dinjiteti kombëtar të marrë vlerësimin dhe vendin që meriton në marrëdhëniet me të huajt, kushdo qofshin.

Përralla nga e kaluara

Nga Erind Maçi

Para disa ditësh, TVSH po transmetonte poezi patriotike shqiptare, të recituara nga Reshat Arbana. Më bënë përshtypje dy vargje që unë mendoja se i dija saktësisht: "Mos braktisni kisha e xhamia, veç e para fe e shqiptarit asht shqiptaria". Pra një ndryshim rrënjësor me atë që na ishte servirur në kohën e komunizmit, kur këto vargje çuditërisht tingëllonin marksiste dhe antifetare: "Mos besoni në kisha e xhamia, feja e shqiptarit asht shqiptaria". Propaganda komuniste kishte prekur, ndryshuar dhe shtrembëruar jo vetëm historinë tonë, figurat e shquara dhe veprat e tyre më të mira, por ajo nuk i kishte lënë asgjë rastësisë, duke ndërhyrë edhe në dy vargje të një rilindasi e duke i kthyer në shërbim të regjimit dhe luftës së tij ndaj fesë. Ja pse shqiptarët nuk njohin aq sa duhet At Gjergj Fishtën e Faik Konicën. Kjo është arsyeja që, ndërsa Ismail Kadare rrezikonte burgun, Dritëro Agolli me një "Trëndafil në gotë" e një "Shoku Zylo" ngrihej në qiell e bëhej kryetari i LSHA. Dhe lista e manipulimeve të historisë dhe e lavazheve të trurit bëhet e pafund. Partizanët ishin luftëtarët e lavdishëm, ndërsa ballistët e legalistët hajdutë, pulaxhinj e tradhtarë. Kaq propagandë e keqe dhe e fshehtë u bë ndaj çamëve dhe kosovarëve, saqë as vetë ne nuk e dinim pse mendonim se ata ishin njerëz të ulët e mashtrues dhe meritonin fatkeqësinë e sundimit të huaj. U deshën vite kontakti direkt dhe fatkeqësia e luftës për të parë se ata ishin vëllezër të një gjaku dhe po aq të përvuajtur sa ne.

Punët e mëdha që iu atribuan socializmit tonë të lavdishëm, në fakt u bënë nga të përndjekurit politikë. Tharjet e kënetave, hapjet e brezareve, nxjerrja e mineraleve, hidrocentralet, fabrikat e deri tek godinat e banimit janë fryti i punës së papaguar të pjesës më të mirë të kombit. Me keqardhje vërehet se kjo propagandë e urryer po rikthehet ngadalë në realitetin shqiptar, jo aq e egër dhe e hapur si më parë, por mbase më e dëmshmë e dinake. Këtë kthim po e mundëson shtypi ynë, në dukje i lirë. Fantazma e diktaturës po rikthehet në ekrane e në gazeta me një ton të zbutur si për të thënë: "Kjo ishte e kaluara jonë, duam apo s’duam. Por nuk ka qenë aq keq sa ç’e kujtoni ju". Dalin në emisionin "Opinion" ekspertë e montazhe filmike të së kaluarës së lavdishme dhe përqendrohet debati në "A ka qenë apo s’ka qenë Enver Hoxha komandant apo komisar në 1944"? Analizohet koha e Ahmet Zogut dhe specialistët janë Xhelal Gjecovi, një enverist i tërbuar dhe Paskal Milo. Pra një i majtë ekstremist e fanatik dhe një tjetër i majtë. Platforma SAT+ ka një kanal që jep gjithë kohën filmat me partizanë e komunistë. Në Tiranë hapen ekspozita me piktura të asaj kohe të realizmit socialist, që ishte gjinia më shterpë e krijimitarisë së lirë. Kemi dhe një lokal ku kamarieri të shërben me shall pioneri dhe parrullat komuniste shkëlqejnë nëpër mure. Na është rikthyer 29 Nëntori me marshime, podiume e paraqitje force, zjarre e këngë partizane dhe deklarata se "Lufta e komunistëve e ka kthyer Shqipërinë në një nga kombet më të përparuara në botë". Na është kthyer qeveria që vepron sekret, pa transparencë. Na jane cunguar liritë e të drejtat e njeriut. Shikoni se c’ndodh kur pedagogët e mësuesit bëjnë grevë për një rrogë më të mirë. Kërcënohen me pushime në masë a arrestime. Çfarë iu ndodhi shoferëve të autobuzëve kur tentuan të mblidhen në bulevard për protestë? Në të njëjtën kohë Xhorxh Bushi kudo që shkonte pritej me protesta nga të gjithë hipitë, lezbikët, komunistët, anarkistët e vegjetarianët e vendit ku vizitonte. Fyerje e pranueshme ndaj presidentit të Amerikës, vetëm e vetëm se e drejta e protestës është e shenjtë në demokraci. Pyetni çamët se çfarë ndodhi kur donin të demostronin me rastin e vizitës se presidentit grek, kur ky i fundit u soll sikur të ishte i pari i vendit tonë. Guxoni të keni një post në administratë apo një biznes privat dhe të kritikoni publikisht qeverinë, apo të ekspozoni korrupsion. Të gjithë karakteristikat e diktaturës na janë kthyer por në forma të tjera, të zbutura apo të kamufluara. Na mungon vetëm izolimi me jashtë dhe dënimi e internimi për ata që tentojnë të largohen. Por me hyrjen në BE para nesh të Kroacisë, Bullgarisë, Rumanisë, e në fund Turqisë, edhe kjo do të realizohet. Shikoni ligjin e sotëm që parashikon dënim për ata që blejnë viza fallco, në përpjekje të dëshpëruar për të ikur e siguruar një të ardhme më të mirë. Kam parasysh atë shkodranin që u dënua me një vit burg, sepse u kap në Vlorë kur përpiqej të ikte me traget në Itali me një vizë që e kishte blerë mijëra Euro. Koha e diktaturës ka ikur një herë e mirë. Sikur asnjë liri tjetër të mos kishim fituar nga kjo periudhë 15 vjeçare tranzicioni, e drejta e votës është ajo që na duhet më shumë se kurrë dhe duhet ta përdorim me kujdes. Përgjegjësia për sigurimin e të ardhmes tonë dhe mospërsëritja e së kaluarës është e madhe. Dhe nëse abstenojmë, nuk kemi të drejtë të ankohemi më. Të gjithë shqiptarët, kur të vijë dita, lipset t’i tregojnë vendin këtyre fenomeneve që shprehin nostalgji të denja vetëm për kohën e diktaturës, që i konvenon kësaj qeverie pasardhëse të saj.

Nje artikull i panjohur i gazetes franceze "La Patrie" 2 jave pas shpalljes se monarkise shqiptare

1928: Përse e duan shqiptarët Zogun e parë

nga Pierre Chanlaine La Patrie 18.09.1928

Z.Ahmet Zogu, president i Republikës shqiptare qysh prej 31 janarit 1925, sapo është shpallur Mbret i këtij vendi. Nëse ka kurora që bien, ka të tjera që lindin. Një barazpeshë e thjeshtë.

Kur unë luftoja dikur në Shqipëri, ai ishte vendi më i prapambetur që ekzistonte. Por gjithashtu një vend i bukur, ku përrenjtë derdheshin gëzueshëm prej maleve gjigante, - një vend simpatik. Shqiptarët e kanë mbrojtur gjithherë gjuhën e tyre kundër shtypjes greke ose turke. Shqiptari është i drejtë; ai çmon nderin më shumë se çdo gjë. Ai është ushtar i mrekullueshëm e me traditë. Të parët e tij kanë luftuar në Fornoue (Fornovo, burg në Itali pranë Taros në rrjedhën e lumit Po - shën. i përkth.) në gjirin e ushtrisë së Henrikut III, të Maksimilianit, të Françeskut I. Ai është i matur. Ai është trim. Si mund të mos e duash me gjithë shpirt?

Po, por përpara Ahmet Zogut, duhet ta themi troç se vendi nuk ishte shumë i sigurt. Ky vend i vogël ishte molepsur prej mikrobeve - komitët - të cilët po e shkatërronin. Nuk kishte një pushtet qendror. E nëse rastësisht Fuqitë e mëdha do të tentonin të vendosnin një të atillë (pushtet) askush nuk do t’i bindej.

Anarkia po bënte kërdinë dhe - me gjithë simpatinë që shqiptarët kishin ditur të nxisnin dhe pavarësisht protestave të tyre të zjarrta e të ligjshme - po kërkohej që, nëse do të ishte e detyrueshme, të bëhej copëtimi i shqiptarëve ndërmjet Greqisë dhe Jugosllavisë.

*****

Por erdhi Ahmet Zogu. Dhe vendi u transformua.

Në fillim ai vendosi një Kushtetutë. Dy dhoma. Dhoma e Deputetëve, e zgjedhur me votime të përgjithshme; Senati, në të cilin një të katërtën e zgjidhte Presidenti, ndërsa pjesa tjetër zgjidhej njëlloj si deputetët.

Presidenti i Republikës është në të njëjtën kohë edhe kryetar i Këshillit të ministrave; njëlloj si në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ai krijon qeverinë dhe përgjigjet para Dhomës së deputetëve.

I mveshur me funksionet e tij dhe i merakosur për detyrën, Ahmet Zogu punonte. Ai ndërtoi rrugën Durrës - Tiranë, Elbasan - Korçë, Tiranë - Shkodër, në këtë të fundit është ndërtuar ura e mrekullueshme e Matit. Shoqëria franceze e "Fives Lille" ka ndërtuar dy prej këtyre veprave gati artistike në rrugën Tiranë-Durrës, me të cilat ajo ka të drejtë të krenohet.

Këtyre rrugëve u shtohet edhe ajo nga Tirana në Berat, e ndërtuar së fundi, ajo nga Saranda në Bresnitza (Sarandë - Selanik) e cila ka qenë meremetuar gjatë luftës e që tani është kthyer në gjendje të mirë. Ahmet Zogu ka urdhëruar që nëpër këto rrugë të vendoset një shërbim i rregullt autotransporti. Por meqenëse lidhjet janë të ngadalta, pavarësisht përpjekjeve të bëra, ai ka ngritur tri linja avionësh: Tiranë, Vlorë, Korçë; Tiranë - Shkodër, Brindizi - Vlorë.

Dhe menjëherë, ja që vendi ka gjetur qetësi. Ahmet Zogu i siguron atij mjetet për të zhvilluar tregtinë. Ai ka rregulluar portin e Durrësit. Eshtë ngritur një shoqëri shqiptare për të prodhuar energji hidroelektrike të nevojshme për qytetin. Për herë të parë në këtë vend është ndërtuar një hekurudhë ndërmjet Tiranës dhe Durrësit; ajo është zgjatur tashmë drejt portit të Vlorës.

Dhe më tej, Presidenti ka vënë nën shfrytëzim në mënyrë të llogaritur, - më në fund, - pasuritë nëntokësore: bakrin e krahinës së Pukës, naftën e Elbasanit dhe të Vlorës, ku katër shoqëri - një franceze, një italiane, një angleze dhe një amerikane - bëjnë nxjerrjen e naftës. Ka filluar peshkimi dhe një shoqëri franceze e ka marrë me qira gjirin e Vlorës; peshkohet trofta e famshme në liqenin e Ohrit, janë përmirësuar kuajt e vegjël në rrafshnaltën e Mokrës, të cilët janë të famshëm për qendrueshmërinë e tyre dhe në tregtinë me shtetet fqinje, janë një burim të ardhurash të konsiderueshme për Shqipërinë.

Industria e vjetër - sapuneria, rafinim i vajit, fabrikat e duhanit dhe të alkoolit - mbrohen nga shteti; kultura e drithrave dhe e verës është zhvilluar. Dhe meqenëse një vend që përparon zgjon edhe lakmi, e cila të shtyn drejt drojës e njëkohësisht drejt admirimit, Ahmet Zogu ka krijuar një ushtri dhe një xhandarmëri. Për organizimin e secilës prej tyre janë ngarkuar oficerë italianë dhe anglezë. Gjithë forcat ushtarake arrijnë afër 20 mijë vetë.

Ahmet Zogu ka bërë për vendin e vet, atë që s’e ka bërë asnjë kryetar shteti tjetër. Kanë thënë se ai s’ka bërë gjë tjetër, veçse një koloni italiane...

Çfarë gabimi! A do ta lejonte patriotizmi shqiptar këtë? Në të vërtetë Shqipëria, si të gjitha vendet në zhvillinm, i shfrytëzon pasuritë e saj nëpërmjet shqoqërive të huaja. Por këto konçesione jepen me ankand dhe nuk ka asnjë rast që të ketë fituar një shoqëri italiane në rast ofertash të barabarta.

Përktheu nga frengjishtja: Neritan Kolgjini

Politika e ndërlikuar e Serbisë në Kosovë

Marre nga The Times

Dorëheqja e menjëhershme e Ramush Haradinajt, kryeministrit të Kosovës, dhe vetdorëzimi i tij në Gjykatën e Hagës "për krime lufte në Jugosllavi", për t’u përballur me akuza të paspecifikuara, ishte sa i papritur aq edhe i mirëpritur. Haradinaj, i cili u kthye nga mërgimi të udhëheqë forcat kryengritëse shqiptare, para dhe gjatë luftës së Kosovës në vitin 1999, insiston se është i pafajshëm, megjithëse serbët e kanë akuzuar për 108 krime të ndryshmë lufte. Edhe liderët serbë, e mirëpritën këtë "akt të përgjegjshëm" të tij. Ishte gjithashtu një lëvizje e zgjuar politike. Duke u vetdorëzuar, z.Haradinaj, 38 vjeçar, vë nën trysni të madhe Serbinë që të ekstradojë në Hagë shumë njerëz që akuzohen për krime lufte në Bosnje e Kosovë, përfshi këtu edhe dy më të kërkuarit, Radovan Karaxhiç dhe Ratko Mlladiç. Ish komandanti i UÇK gjithashtu ka mundur të shmangë akuzat e zyrtarëve të OKB-së që administrojnë Kosovën, sipas të cilave, ekzistenca e akuzave ndaj tij "për krime lufte" e bënin atë të papërshtatshëm për mbajtjen e një posti politik.

Në rast se z.Haradinaj shpallet i pafajshëm, (një mundësi reale kjo për shkak se të provosh krimet gjatë një kohe lufte është mjaft e vështirë), ai mund të kthehet në Kosovë me një popullaritet të madh. Nëse dënohet, konsiderimi i tij si martir do të bëjë që, numri i deputetëve të forcës politike që ai drejton, të rritet. Zotëri Haradinaj e di gjithashtu se, për sa kohë akuza nga Haga vërtitet rreth tij, Perëndimi nuk do të bëjë asnjë përpjekje për të pranuar kërkesën e kosovarëve për Pavarësi. Statusi politik akoma i pazgjidhur i Kosovës, është një nga çështjet më akute që OKB dhe paqeruajtësit perëndimorë do të përballojnë. Nëse insistohet që ky territor 90 % shqiptar, të kthehet nën sovranitetin e shtetit që u përpoq të bënte pastrim etnik në mënyrë aq mizore, do të ishte e papranueshme për Perëndimin dhe do të provokonte një kryengritje të re në Kosovë. Por edhe dhënia e Pavarësisë para përmirësimit të trajtimit të minoritetit serb prej 200 mijë banorësh, do të ishte kundër normave për të Drejtat e Njeriut, të miratuara nga OKB dhe do të sabotonte përpjekjet e Perëndimit për të ri-integruar në Europë një Serbi mosbesuese. Kjo krahinë vazhdon të mbetet problematike. OKB ka marrë zotim për të rishikuar Statusin e Kosovës vitin tjetër. Shumica e anëtarëve do të donin thjesht ta shtynin për më vonë një vendim, me shpresë se më shumë kohë dhe rifillimi i marrëdhënieve mes shqiptarëve dhe serbëve, do të ulnin disi armiqësinë midis tyre. Disa cinikë shpresojnë që minoriteti serb të emigrojë, me fjalë të tjera "pastrim etnik i sugjeruar". Tensioni midis dy komuniteteve mbetet i lartë dhe, para një viti, 19 serbë u vranë gjatë 3 ditëve dhune kundra atij komuniteti. Në Kosovë ka akoma 19 mijë trupa të huaja, që po përpiqen të parandalojnë përplasje të tjera. Ato nuk mund të rrinë përgjithmonë atje. Thjesht kostoja e qëndrimit të tyre e bën këtë të pamundur. Pra i mbetet shumicës shqiptare të bëjë më shumë për të mbrojtur serbët dhe të demonstrojë vullnet për të punuar sëbashku. Vetëm atëherë do të mund të diskutohet Pavarësia. Duke u dorëzuar në Hagë, zoti Haradinaj, me sa duket, ka hedhur një hap në atë drejtim, por nuk është e thënë të jetë patjetër kështu.

Nje udhetim kronologjik ne rrugen e Europes se Bashkuar

(1)

Stacionet e BE-së nëpër dekada

-1923-

Dështon përpjekja e kontit austriak Rikard Kudenhof-Kalergi (dhe e Bashkimit Paneuropian të themeluar prej tij) për ti dhënë jetë "Shteteve të Bashkuara të Europës"; projekti (në të cilin aderuan, mes tjerësh, Eduart Herriot dhe Aristid Briand) u gjend përballë një konservatorizmi të jashtëzakonshëm dhe një karakteri tepër të dukshëm filogjerman.

-1926 -

4 tetor – Zhvillohet në Vjenë Kongresi i parë Paneuropian. Bie mundësia (e projektuar më 5 shtator në Asamblenë e përgjithshme të "Lidhjes së Kombeve", në Gjenevë, nga presidenti i Këshillit dhe ministri i punëve të Jashtme franceze, Aristid Briand, dhe nga kolegu i tij gjerman, Gustav Shtrezeman) për ti dhënë jetë një bashkimi europian brenda "Lidhjes së Kombeve", të bazuar mbi një klimë bashkëpunimi mes shteteve të ndryshëm europianë në lidhje me autonomitë e tyre të ve[anta.

-1941-

Gusht - Manifesti i Ventotenes - Altiero Spineli, Euxhenio Kolorni dhe Ernesto Rosi flasin për domosdoshmërinë e krijimit në Europë të një Shteti të fuqishëm mbinacional, cilido që do të ishte përfundimi i luftës.

-1943-

Në përmbyllje të kuvendit të mbajtur më 27 dhe 28 gusht në Milano, Altiero Spineli themelon Lëvizjen Federaliste Europiane.

-1945-

26 qershor – Nënshkruhet në San Francisko, Statuti i Kombeve të Bashkuara. Në Itali është ratifikuar me ligjin 848 të 17 gushtit 1957.

-1946-

6 shtator – Sekretari amerikan i Shtetit Xhejms Byrns, në Shtutgard, mbështet autonominë politike dhe ekonomike të Gjermanisë së pushtuar.

19 shtator – Duke folur në Universitetin e Zyrihut, kryeministri britanik Uinston [ur]ill parashtron një projekt të krijimit të "Shteteve të Bashkuara të Europës", duke parashikuar ripërtëritjen e një marrëdhënieje më të ngushtë bashkëpunimi mes Francës dhe Gjermanisë; Britanisë së Madhe do të luante thjeshtë një rol mbështetës të jashtëm dhe jo atë të anëtarit aktiv.

Më 15-16 dhjetor krijohet zyrtarisht në Paris "Lidhja Europiane e Federalistëve" (UEF), në të cilën aderon edhe "Lëvizja Federaliste Europiane" e themeluar nga Altiero Spineli.

-1947-

12 mars - Përpara Kongresit, presidenti paraqet "doktrinën Truman".

22 mars - Kongresi i Shteteve të Bashkuara miraton një rezolutë të paraqitur nga senatori Fulbriht, kryetar i Komisionit të punëve të jashtme të Senatit, në të cilën pohohet "Kongresi i Shteteve të Bashkuara mbështet krijimin e Shteteve të Bashkuara të Europës".

5 qershor – Sekretari i Shtetit Xhorxh Marshall njofton në Harvard "Progamin për Rindërtimin e Europës" (ERP), më i njohur si plani Marshall, për ndihma ndaj Europës. Është lufta e ftohtë me Bashkimin Sovjetik.

27 qershor – Franca dhe Mbretëria e Bashkuar i përgjigjen planit Marshall duke lajmëruar Konferencën për Bashkëpunimin Ekonomik Europian. Konferenca, me 16 shtete (një varg vendesh, si BRSS, vendet e lindjes, Finlanda, nuk pranuan të marrin pjesë), u hap më 12 korrik në Paris.

-1948 -

17 mars – Mbretëria e Bashkuar, Franca, Belgjika, Luksemburgu dhe Vendet e Ulta nënshkruan, në Bruksel, Traktatin e Brukselit për një bashkëpunim ekonomik, social e kulturor dhe për mbrojtje legjitime kolektive. Lind Bashkimi Europian Perëndimor.

16 prill – Me inisiativën e sekretarit amerikan të Shtetit, Xhorxh Marshall, lind në Paris organizata e parë europiane e pasluftës, OECE (Organizata Europiane e Bashkëpunimit Ekonomik) – e shndërruar në vitin 1961 në OSCE, me prirje për të mbështetur një bashkëpunim ekonomik të shteteve kontinentale në fazën e rindërtimit të pasluftës, me ndihmën parësore të dhënë nga SHBA.

7-10 maj – Kongresi i I i lëvizjeve dhe organizatave federaliste dhe europeiste, me shtysën e Komitetit ndërkombëtar të bashkëpunimit të lëvizjeve për Europën e Bashkuar. Rezultatet zhgënjyen parashikimet e më të shumtëve, për shkak të mosmarrëveshjeve mes unionistëve dhe federalistëve. Në Kongres u votuan krijimi i një Lëvizjeje Europiane dhe i Qendrës europiane të kulturës. Qenë miratuar pesë artikuj:

1. Dëshirojmë një Europë të bashkuar, ku të bëhet i mundur, në të gjithë shtrirjen e saj, qarkullimi i lirë i njerëzve, i ideve dhe pasurive.

2. Dëshirojmë një Kartë të të drejtave të njeriut, që garanton lirinë e mendimit, të mbledhjes dhe të shprehjes, ashtu si dhe ushtrimin e lirë të një opozicioni politik.

3. Dëshirojmë një Trupë Gjykuese në gjendje të zbatojë sanksionet e nevojshme përderisa Karta të jetë e respektuar.

4. Dëshirojmë një Asamble Europiane, në të cilën të jenë të përfaqësuara forcat e të gjitha kombeve.

5. Dhe marrim në mirëbesim angazhimin për të mbështetur me të gjitha forcat tona, në shtëpitë tona dhe në publik, në partitë tona, në kishat tona, në mjediset tona profesionale dhe sindikale, njerëzit dhe qeveritë që punojnë për këtë vepër shpëtimi publik, mundësi më e lartë paqeje dhe garancie për një të ardhme për këtë brez dhe për brezat e ardhshëm.

10 dhjetor – Deklarata Universale e të Drejtave të Njeriut e Kombeve të Bashkuara.

-1949-

4 prill – Në planin e bashkëpunimit ushtarak, lind NATO (North Atlantik Treaty Organization), ku anëtarësohen pjesa më e madhe e Shteteve të Europës Perëndimore (Britania e Madhe, Franca, Vendet e Beneluksit, Norvegjia, Danimarka, Islanda, Portugalia dhe Italia), Shtetet e Bashkuara dhe Kanadaja. Në Itali Traktati u ratifikua nga Parlamenti më 1 gusht 1949 me ligjin 465.

5 maj – Ngrihet në Londër, në Pallatin Shën Xhejms, Asambleja Europiane, e riemëruar Këshilli i Europës (me 10 shtete, Belgjika, Franca, Luksemburgu, Vendet e Ulta, Mbretëria e Bashkuar, Irlanda, Italia, Danimarka, Norvegjia dhe Suedia).

31 tetor – Në një fjalim në Paris përgjegjësi amerikan i jetësimit të planit Marshall thotë "...Qëllimi parësor i këtij integrimi është lindja e një Tregu të Përbashkët brenda të cilit të jenë të eleminuara të gjitha shtrëngesat sasiore ndaj lëvizjes së pasurive, barrierat valutore që pengojnë pagesat dhe të gjithë kufijtë doganorë".

-1950-

9 maj - Data e krijimit të Bashkimit europian të qymyrit dhe ]elikut (CECA). Ministri francez i punëve të jashtme Robert Shuman, në sallonin madhështor të Orës në Ke d’Orse, në Paris, i njoftoi shtypit ndërkombëtar propozimin e qeverisë së tij, në të cilin kishte dhënë një dorë vendimtare Zhan Mone, për të vendosur përbashkësinë e prodhimit, shpërndarjes dhe tregëtisë së qymyrit dhe ]elikut mes Francës dhe Gjermanisë, duke krijuar një institucion mbinacional të hapur për të gjithë vendet e Europës. Një bashkëngjitje në parim u dha menjëherë nga Gjermania Federale, nga Italia, Belgjika, Vendet e Ulta dhe nga Luksemburgu.

24 tetor – Pas kërkesës amerikane për riarmatosjen gjermane, të shtruar në fundin e shtatorit në këshillin atlantik të Nju Jorkut, kryetari i Këshillit francez, Rene Pleven, propozoi krijimin e një ushtrie europiane, në të cilën njësitë e ndryshme kombëtare do të integroheshin nën një komandë ushtarake (CED, Bashkimi europian për mbrojtjen).

4 nëntor – Nënshkrimi në Romë i Konventës për mbrojtjen e të drejtave të njeriut i Këshillit të Europës. Konventa do të hyjë në fuqi më 3 shtator 1953. (Vijon)

Përgatiti: Klaud Balsha

Jose Manuel Durao Barroso

(Kryetar i Komisionit Europian)

Jose Manuel Durao Barroso lindi në Lisbonë në 1956. Ai u përfshi shpejt në aktivitete politike, duke u anëtarësuar në Lëvizjen e Riorganizuar të Partisë Proletare në moshën 18 vjeç. Ndërsa Barroso ndiqte fakultetin juridik në Universitetin e Lisbonës, zhvillohej lufta e famshme midis grupeve të majta e të djathta. Ai ishte një figurë qendrore në këtë luftë. Ai braktisi Partinë Proletare në 1977, në moshën 21 vjeç, pasi kjo e fundit ndërroi emrin në Partia e Punëtorëve Komunistë Portugezë. Më pas ai shkoi në Gjenevë, ku u diplomua Master në shkencat politike e sociale dhe, mw pas, në Amerikë ku mbaroi kurse specializimi në Universitetin Xhorxhtaun. Me kthimin në Lisbonë, ai u bë mësues në fakultetin Juridik. Në vitin 1980 u bë anëtar i Partisë Social Demokrate. Në vitin 1985 nw Portugali u mbajtën zgjedhjet e përgjithshme dhe Barroso u bë deputet në moshën 29 vjeçare. Ai u emërua gjithashtu nën-sekretar shteti në Ministrinë e Brendshme. Në vitin 1987 u zhvilluan zgjedhje të reja dhe PSD e Barrosos fitoi shumicën absolute. Ai vetë u bë Sekretar Shteti për Bashkëpunimin në Ministrinë e Jashtme, duke u bërë figurë kryesore në proçesin e paqes në Angola. Në vitin 1992 PSD e tij fitoi përsëri shumicën absolute dhe Barroso u emërua ministër i Jashtëm. Në vitin 1995 në Portugali erdhën në pushtet të majtët. Barroso vazhdoi të punonte në specialitetin e tij duke kryesuar komisionin parlamentar për punët e Jashtme dhe Departamentin e Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Lusiada në Lisbonë, duke qenë kontribues i rëndësishëm në procesin e pavarësisë së Timorit Lindor.

Në vitin 1999, pas dorëheqjes së Marcelo Rebelo de Sousa, Barroso u zgjodh kryetar i PSD Portugeze. Në 2001, qeveria socialiste e Portugalisë humbi zgjedhjet lokale dhe meqenëse ishte një shenjë e fortë e pakënaqësisë së njerëzve, Barroso dha dorëheqjen. Ai udhëhoqi fushatën e të djathtëve që fituan zgjedhejt e përgjithshme në vitin 2002, në koalicion me Partinë Popullore Konservatore. Në 2004, ai lë detyrën e kryeministrit të Portugalisë për të drejtuar qeverinë e re të Bashkimit Europian, pas mbarimit të mandatit të grupit të Romano Prodit. Kandidatura e tij u votua nga Partitë Popullore Europiane, grupi më i madh në Parlamentin Europian, dhe një pjesë e Socialistëve. Kundwr tij votuan komunistët dhe ambientalistët. Politika e ndjekur nga komisioni i tij duket se po gjen mbështetje të gjerë në Europë. Qëllimet e tij kryesore janë fuqizimi i Europës së Bashkuar dhe arritja e objektivave realiste. Komisioni i tij ka braktisur deklaratat dhe synimet e fryra të komisionit të mëparshëm, duke i vënë vetes detyra të realizueshme dhe të matshme. Sfidat e BE janë të shumta, por sfida kryesore mbetet veprimi i të gjithë shteteve anëtare si një trup i vetëm në të mirë të interesit të përbashkët.  

_____________________________________________________________________________

E Enjte, 10 Mars, 2005           Numri 7

_____________________________________________________________________________

Editorial

Atentat Antishqiptar!

Beogradi çon në Hagë Haradinajn, prononcohen të mëdhenjtë e politikës

Leka I Zogu: Thikë pas shpine

Xhejms Huper: ...kjo nuk e sfidon aspak legjitimitetin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe atë çfarë ajo bëri në vitet 1998 dhe 1999 kundër shtypjes serbe

Eliot Engëll: Eshtë vetëm një akuzë dhe jo provë e fajit

Martin Sletzinger: Akt-padia mund të minojë negociata të mundshme lidhur me statusin e Kosovës

Sondazh Parazgjedhor i Institutit Strategjik dhe Elektoral Kanadez

Ditët e para të Marsit, Instituti Strategjik dhe Elektoral Kanadez zhvilloi një sondazh parazgjedhor. Nëqoftëse zgjedhjet parlamentare do të zhvilloheshin këto ditë marsi në Shqipëri, sipas anketës së zhvilluar me 1000 qytetarë të rastësishëm në qendër të Tiranës nga Instituti Elektoral Kanadez në Tiranë – do të kishim këtë përqindje votash –Pyetja: Për cilën Parti politike votuat sot?

PS - 27,74 %

PD - 21,23 %

LZHK - 17,69 %

LSI - 3,91 %

Të Tjerë (4 parti të tjera parlamentare) - 11,17 %

                                              Abstenim - 18,26 %

Nëse heqim përqindjen e votuesve që abstenuan duke i llogaritur si persona që në një votim eventual nuk do të shkonin të votonin, ne i llogaritëm përqindjet e anketës duke u nisur nga numri vetëm i atyre që u prononcuan për një parti.

PS - 33.9 %

PD - 25.9 %

LZHK - 21.7 %

LSI - 4.8 %

Të Tjerë (4 parti të tjera parlamentare) - 14.3 %

Të dhënat janë marrë nga web-siti:  http://albca.com/institute.html, nëpërmjet www.tanportal.com

Interviste me z. Et’hem Fejzollari, deputet i LZHK

Partnerë me konservatorët anglezë

Delegacioni i LZHK merr pjesë në Takimin e Pranverës së konservatorëve anglezë

Z.Fejzollari! Ju kryesoni delegacionin e LZHK, ftuar për të marrë pjesë në punimet e Takimit të Pranverës së Partisë Konservatore angleze, që do të zhvillohet në Brighton. Cila është përbërja e delegacionit që ju kryesoni dhe çfarë objektivash synoni të arrini në këtë vizitë pune në metropolin e famshëm britanik?

Së pari dëshiroj t’u bëj të ditur juve, si redaksi e gazetës së nderuar "Tradita" dhe, nëpërmjet jush, mbarë lexuesve tuaj, simpatizantëve të Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar dhe opinionit publik se, pas ftesës së Partisë Konservatore angleze, kam nderin të kryesoj delegacionin zyrtar të LZHK, në përbërje të të cilit janë edhe zotërinjtë Fluturak Gërmenji kryetar i Zyrës së Oborrit Mbretëror dhe Armando Ruço kryetar i P.K. shqiptare. Delegacioni ynë është ftuar të marrë pjesë në punimet e Takimit të Pranverës së Partisë Konservatore angleze, që fillojnë më datë 11 mars 2005. Nëpërmjet kësaj ftese zyrtare dhe pjesëmarrjes sonë në këto punime, ne synojmë realizimin e kontakteve zyrtare me drejtuesit më të lartë politikë të kësaj partie dhe personalitetet më të spikatur të saj në legjislativin britanik, konform axhendës së miratuar dhe interesit reciprok për shkëmbim pikëpamjesh politike, zyrtarizim e më pas intensifikim kontaktesh institucionale midis LZHK si formacion i ri politiko-zgjedhor dhe P.K. angleze si parti me përvojë dhe traditë shumë të pasur politike, shtetformuese e institucionale.

Cili është impresioni juaj pas kësaj ftese dhe si vlerësoni atë?

Ftesa e konservatorëve anglezë për LZHK dhe pjesëmarrja e delegacionit tonë në punimet e Takimit të Pranverës, padyshim përbën një eveniment për LZHK. Natyrisht që pjesëmarrja në evenimente të tilla të krijon emocione, pasi bëhet fjalë për vlerësim të LZHK dhe krijim të mundësive për thellimin e partnershipit me një parti që ka bërë historinë e parlamentarizmit dhe pluralizmit politik jo vetëm në Mbretërinë e Bashkuar, por në mbarë politikën botërore. Partia Konservatore e Britanisë së Madhe ka një histori të lavdishme, që lidhet me sukseset e padiskutueshme në qeverisjen e Mbretërisë së Bashkuar. Përfaqësuesit e saj në qeverisje kanë bërë epokë dhe kanë determinuar zhvillimet kontinentale dhe mbarëbotërore, për faktin se Britania e Madhe ka qenë një ndër politikëbërësit botërorë. 

Në këtë këndvështrim, roli dhe kontributi i Partisë Konservatore në formësimin e politikave të brendshme dhe të jashtme të Britanisë, ka krijuar dhe akumuluar shtresëzimet e një përvoje shumë të pasur, si një shkollë e vërtetë e politologjisë, filozofisë politike konservatore dhe artit të qeverisjes. Kjo përvojë është depozituar denjësisht në fondin e artë të konservatorizmit shekullor të traditës dhe atij bashkëkohor, dhe marrëdhëniet institucionale që ne do të konsolidojmë nëpërmjet kontakteve të planifikuara, do të shërbejnë si përvojë pozitive për LZHK në këtë pragfushate zgjedhore.

Cila është me pak fjalë axhenda juaj gjatë kësaj vizite pune?

Në axhendën tonë parashikohet një takim protokollar me kryesinë e P.K. angleze në selinë qëndrore të saj në Londër, më datë 10 mars, ora 11.00, një ditë para fillimit të punimeve të Takimit të Pranverës. Gjithashtu, pas këtij takimi është parashikuar edhe një takim pune me kryetarin e P.K. angleze z.Hauard, me të cilin padyshim që do të shkëmbejmë mendime dhe pikëpamje që do të shtrojnë shinat e bashkëpunimit të mëtejshëm institucional midis formacioneve tona politike, për çka ne jemi reciprokisht shumë të interesuar.Vijon në faqen 5

Angela Merkel, kryetarja e CDU

Angela Merkel lindi si Angela Dorothea Kasner në 1954 në Hamburg në Gjermaninë Perëndimore të atëhershme. Mbiemri Merkel vjen nga martesa e saj e parë që përfundoi në divorc në 1982. Edhe pse akoma jo aktive në politikë, zonja Merkel ishte punëtore e palodhur dhe ambicioze. Ajo ka studiuar fizikë dhe ka një doktoratë në këtë fushë të marrë në vitin 1986. Karrierën ajo e filloi në Institutin e Kimisë Fizike dhe Akademinë e Shkencave në Berlinin lindor. Vetëm në Dhjetor 1989, pasi muri i Berlinit kishte rënë, Merkel u bë anëtare e Rilindjes Demokratike, një koalicion i partive pro-demokratike në Gjermaninë Lindore. Ajo ishte zëdhënësja e Lothar de Maizière, lideri i fundit i Gjermanisë Lindore para bashkimit. Angela Merkel fitoi një vend në Parlament në vitin 1991. Ishin zgjedhjet e para pas bashkimit të Gjermanive. Ajo u bë ministre një vit më vonë. Në 1999, në kohën e një skandali financiar të partisë së saj, ajo u zgjodh kryetare e Unionit Kristian Demokrat me mbështetjen e 96% të delegatëve. Ajo tashmë shihet si kandidatja konservatore për kryeministre në zgjedhjet e ardhshme që do të mbahen në 2006. Kjo mund të ndodhë edhe më parë, pasi kryeministri aktual Gerhard Schröder është mjaft i kontesuar dhe jo popullor. Kjo mundësi po diskutohet gjithnjë e më shumë në Gjermani. Sido që të jetë, në 2006 apo më shpejt, nëqoftëse zonja Merkel fiton, ajo do të bëhet gruaja e parë dhe gjermano-lindorja e parë që drejton vendin. E gjithë vëmendja që vjen nga ky status është drejtuar nga tek ajo. Megjithëse Merkel është përpara në sondazhe, ajo nuk e pohon formalisht se është kandidate për kryeministre. Ajo është një figurë gjithnjë e më publike duke u prezantuar si personi që mund të ketë sukses aty ku Schröder ka dështuar, në ripërtëritjen e ekonomisë Gjermane dhe uljen e nivelit të papunësisë që është vazhdimisht rreth 10%. "Unë vij nga Gjermania Lindore dhe kam bindjen se jam pjesë e një vendi të suksesshëm dhe jo e një vendi të dobët"- tha ajo në një intervistë kohët e fundit në zyrën e saj parlamentare. "Pra unë kam vullnet dhe dëshirë për ta kthyer Gjermaninë në nivelet e larta të rritjes ekonomike. Ne kemi bërë progres në disa drejtime"-tha ajo duke iu referuar legjislacioneve të miratuara e të mbështetura edhe prej saj për ndryshimin e ligjeve të punësimit dhe prerjen e shpenzimeve të sigurimeve sociale. "Por ajo që ka rëndësi është shpejtësia jonë në lidhje me vendet e tjera"- tha ajo. Një nga aspektet më interesante të biografisë së Angela Merkel është se deri në bashkimin e Gjermanisë ajo nuk kishte shfaqur interes për politikën. Por megjithëse ajo është bërë figura politike më e përfolur, rivalët e saj kryesorë për kryeminstër janë brenda partisë së saj dhe brenda partisë aleate Unionit Kristian Social. Kjo e ka penguar Merkel për të paraqitur deri më sot një program të detajuar. Ajo është mbështetëse e luftës në Irak. "Duhet të jemi të kujdesshëm që Perëndimi të tregohet i bashkuar kundër terrorizmit"-thotë ajo. "E kundërta mund të merret për dobësi dhe mund të shfrytëzohet nga terroristët. Unë e di çfarë do të thote të mos kesh liri, prandaj jam pro luftës për liri. Kjo është ndryshe nga Perëndimi në përgjithësi ku liria është diçka normale dhe nuk është e nevojshme të luftosh për të. Unë jam gati të rrezikoj. I shikoj rreziqet dhe nuk i neglizhoj por ama nuk i stërzmadhoj. Mendoj se Gjermania duhet të jetë një shtet që merr iniciativën".

LZHK, alternativa me frymë kombëtare

Nga Dr. Sulejman ABAZI

Nevoja e reformimit të politikës dhe shoqërisë meritojnë vëmendje të veçantë. Eshtë kjo një nga synimet kryesore të LZHK-së, duke ndjerë domosdoshmërinë e ndryshimit të saj. Në këtë çështje, ndoshta mund të ndalemi paksa më gjatë, për faktin se opinioni shqiptar mund të jetë më i interesuar që të dijë më shumë se çfarë përfaqësojnë ato dhe sa të besueshëm janë në përmbushjen e detyrave dhe të misionit të tyre në të gjitha planet. Elementët bazë filozofikë të çështjes kombëtare dhe përmbajtja e shtyllave kryesore të shtetit, ndoshta janë subjektet më të diskutueshme sot, në planin e reformave dhe vlerave demokratike që ato përfaqësojnë. Probleme të tilla madhore janë objekt i programit politik dhe elektoral të LZHK-së.

Analiza mbi përmbajten e mesazhit drejtuar kombit shqiptar, sjell përfundimin se kontradiktat dhe diversiteti në çështjet e përmbajtjes dhe të vlerave të legjitimitetit të pushtetit politik, kanë shpalosur në vëmendjen e politikës dhe të faktorit politik ndërkombëtar, fakte dhe ngjarje, të cilat vënë në dyshim vlerat e reformimit dhe ndryshimeve thelbësore në strukturat bazë të shoqërisë shqiptare. Pasojat e përplasjeve dhe të diktatit politik, për shumë probleme që kanë të bëjnë me reformimin dhe ristrukturimin e institucioneve bazë të shoqërisë, japin kudo një tablo të zymtë, që pason me vet natyrën e realitetit social – politik në Shqipëri.

Duke mos dëshiruar që ky realitet të shikohet në kontekstin "bardh e zi", insitucionet vendim-marrëse të LZHK-së mendojnë se ka vend për të reflektuar. Mungesa e transparencës në trajtimin e çështjeve të reformimit dhe të ndryshimit të strukturave të shoqërisë, duke ju shmangur, ndoshta me djallëzi problemeve të brendshme, që shprehin një lloj mospërputhje midis mendimit qytetar dhe diktatit të pamoralshëm të politikës, shkaktojnë mungesën e besimit tek politika. Dhunimi i mendimit intelektual shfaqet dukshëm, me një kosto të lartë dëmprurëse në thellimin e reformave. Tendencat drejt reformimit pa vizione të qarta strategjike dhe me përmbajtje politike të dyshimta, që lidhen më shumë me emrat e individëve që drejtojnë, sesa me efektivitetin e strukturave në shërbim të çështjeve të rëndësishme kombëtare dhe shkalla e lartë e informalitetit, i imponojnë opinionit shqiptar të mendojë se ka një shpenzim të paprinciptë të kapaciteteve intelektuale, energjive dhe të profesionalizmit në shërbim të politikës, duke mos zbatuar ato norma drejtpeshimi dhe tolerance, brenda misionit të karakterit të tyre kombëtar. Problematika social – politike me tendenca drejt destabilizimit, bëjnë që Shqipëria të jetë shumë larg plotësimit të kërkesave, për një pranim dinjitoz në strukturat europiane. Faktori ndërkombëtar është shumë i kujdesshëm në qëndrimet e tij për këto çështje. Të habit fakti që çdo "arritje" është propaganduar rëndom si një slogan i mërzitshëm i një politike përverse.

Gjithsesi, afrimi në bashkëpunim i Qeverisë Shqiptare në disa nisma rajonale të angazhimit të saj ndërkombëtar, nuk jep shanse për ta mbajtur nën kontroll këtë politikë klienteliste. Çështja e një "antarësimi formal", është një nga arsyet largpamëse, që e detyron herë pas here politikën europiane "t’i bëjë qejfin lidershipit shqiptar". P.sh. antarësimi formal në NATO, do të bëjë të mundur largimin e Shqipërisë nga "vija e zjarrit" të tendencave të sigurisë kolektive rajonale në të cilën ajo ndodhet. Një qëndrim i tillë, është mendërisht shumë i sofistikuar, çka e detyron shpesh politikën shqiptare të ndihet keq. Kjo situatë komplekse është në vëmendjen politike e institucionale të LZHK-së.

Politika shqiptare deri tani, me sloganet e zakonshme dhe me një gjuhë dinake, arrin të gënjejë veten dhe tenton të mashtrojë opinionin shqiptar, kur pretendon se me "avancimin e reformës" në strukturat e saj insitucionale, po afrohet çdo ditë e më shumë drejt përfshirjes në standartet e bashkësisë europiane. Çështja e mospërputhjes së realitetit me situatën që mbizotëron në strukturat shtetërore dhe largimi i qëllimshëm i tyre nga elementë të tjerë të karakterit kombëtar, që ndihen "si të parëndësishëm", është një dinakëri jashtë natyrës së shqiptarëve. Opinioni shpesh reagon. Skandalet politike në vlerat reale që përfaqësojnë qëndrimet e lidershipit politik, nuk përfaqësojnë aspiratat e shqiptarëve dhe as mundësitë dhe potencialet e tyre. Në përmasat e një shkatërrimi, janë çështje që kanë të bëjnë me trajtimin e papërgjegjshëm të vlerave tradicionale. Probleme të tilla, që shkaktojnë kriza politike, sociale e psikologjike, japin pasqyrën e një dështimi të pashmangshëm. Shqiptarët gëzojnë të drejtën të shfaqin vullnetin e mirë, se duan të ndryshojnë jetën e tyre. Megjithatë, thellimi i reformave në strukturat e shoqërisë, do të mbetet ende një vullnet spontan i pamotivuar dhe çuditërisht i nxituar, i përfaqësuar prej individësh që synojnë përfitime politike, inkopetent në planin politik dhe profesional. Këto elementë, të ndërthurur në mënyrë të çrregullt në të gjitha llojet e pushteteve dhe të trazuara me nuanca politike, sot nuk shikojnë më larg se sa interesat momentale të një dualiteti "të mirëkuptimit" dypalësh (në planin e brendshëm kompromiset PS-PD), ndoshta dhe më gjërë, brenda dhe jashtë Shqipërisë. Një situatë e tillë nuk mund dhe nuk duhet të gjejë mbështetje në vlerësimin e interesave kombëtare. LZHK jep një mesazh të qartë dhe shpresëdhënës, që ka të bëjë me natyrën e saj me përmbajtje tradicionale. Problemet pambarimisht të mbartura nga e kaluara dhe nga menaxhimi i keq i mundësive dhe resurseve për ecurinë e reformave institucionale në Shqipëri, duke humbur pambarimisht kohën, duke rritur diktatin dhe duke krijuar një mjedis psikologjik shkatërrues, po parapërgatisin dobësimin dhe shkatërrimin e kombit shqiptar dhe të institucioneve të tij, duke i kthyer ato në "oborre të pasme" të politikës, për t’i nxjerrë në dritë sa herë që lëkunden interesat e individëve me rol të dyshimtë në politikë dhe të klaneve të ndryshme në pushtet. Në këtë pasqyrë rolesh janë të përfshirë elementët në drejtimin e shtetit shqiptar. Reagimet e atdhetarëve dhe intelektualëve kanë tërhequr vëmendjen e LZHK-së, se tashmë ka ardhur koha e ndryshimeve të thella në psikologjinë e drejtimit të shoqërisë, e cila duhet të preket nga njerëzit e thjeshtë në përmbajtjen dhe vlerat e insitucioneve shqiptare. Nuk është e pranueshme që në këto insitucione, përballë meskinitetit të disa qarqeve të brendshme dhe ndërkombëtare, të shfaqen hapur kontradiktat e ashpra dhe të paprincipta, të mbështetura në reagime banale të funksionarëve të lartë, të cilët për shumë çështje të rëndësishme të karakterit kombëtar bëjnë lojën e tyre, sipas preferencave personale. Ky është një realitet i hidhur, i cili duhet të shkundë nga themelet institucionin e votës së lirë të shqiptarëve.

Tendencat drejt krijimit të një personaliteti të pranueshëm të fizionomisë së strukturave të shoqërisë, realisht vlerësohen me një dështim, të shkaktuar nga pjesa e pareformuar e shoqërisë, e cila, duke shfrytëzuar të kaluarën e saj, arrogancën politike dhe mungesën e kontrollit e të përgjegjësisë, me një agresivitet dhe delirancë të papranueshme, deri në kufijtë e papërgjegjshmërisë, nuk i bën përshtypje fakti se ka të bëjë me të ardhmen e shtetit dhe kombit shqiptar. Nuk janë të rastësishme ngjarjet e rënda, shuplakat e faktorit ndërkombëtar mbi politikën vendase, pasojat e trafiqeve dhe krimit të organizuar, gjendja e sigurisë, revoltat dhe reagimet në rritje të njerëzve të thjeshtë, që e duan jetën dhe kombin e tyre. Këto reagime, kur bëhen shumë, atëherë përfaqësojnë një qëndrim të caktuar, me efekte të drejtëpërdrejta. Këtu nuk kemi të bëjmë me konstatime që bartin doza ekstremizmi, por me pasojat e papërgjegjshmërisë së thellë politike dhe sociale, që ndikojnë mbi një realitet të hidhur. Shteti shqiptar sot nuk përfaqëson interesat e shtresave të ndryshme sociale. Lëvizjet e reja politike duhet të rezonojnë në mënyrë të drejtpërdrejtë me interesat e shqiptarëve. Pasojat në elementët e reformimit dhe të zhvillimit të shoqërisë shqiptare sot, janë të ndjeshme dhe, në kushtet e mosndryshimit, do të jetë i vështirë rikuperimi i tyre. Ende, Shqipëria dominohet nga mendimi i "revolucioneve demokratike", të cilët e kanë kthyer atë disa herë në pikën "O". Gjuha e dhunës sot po kthehet në gjuhë të kompromisit të pamoralshëm. Çfarë garancie jep kjo në zgjidhjen drejtë të çështjeve kombëtare, në planin e brendshëm dhe atë rajonal? Garancia dhe stabiliteti në vend janë ato elementë që na bindin për ekzistencën e vlerave të sigurisë dhe të ndikimeve të saj në rajon. Dilema në mjedisin shqiptar mbetet tronditëse. E keqja e organizuar nëpërmjet strukturave të mafies politike dhe të krimit të organizuar, ia ka dalë të uzurpojë drejtimin e shoqërisë. Në këto kushte, nuk mund të pranohet një situatë anormaliteti brenda normales, në kushtet e prishjes së harmonisë së bashkëjetesës së elementëve kryesorë të psikologjisë së drejtimit në thelbin e shoqërisë. Në këtë çështje serioze, që nuk shkakton shumë habi, ka një kompromis shumë të rrezikshëm, madje edhe midis politikës dhe vet faktorit ndërkombëtar. Ai synon në goditjen e tradicionalizmit shqiptar, që nuk i prish punë askujt, si në çdo popull tjetër, duke synuar në shpëlarjen e trurit të inteligjencës dhe të atdhetarëve të ndershëm në të gjitha strukturat e shoqërisë, goditja dhe eleminimi i nervit të ndjesisë institucionale kombëtare tek ta, skllavërimi i mendimit të lirë, duke artikuluar në pamje një progres formal në strukturat shtetërore, ndërsa në përmbajtjen e tyre një regres shkatërrues, larg traditave dhe krijimit të vlerave të reja. Në njëfarë mënyre, me këtë konstatim të dhimbshëm, politika ia ka arritur qëllimit të saj, duke mbajtur nën drejtim dhe kontroll njerëzit që nuk kanë dhënë prova "besnikërie".

Në strukturat e LZHK-së nuk shikojmë të kërkohen garanci të tilla. Dera është e hapur për të gjithë ata që mendojnë se do të gjejnë veten në përpjekjet e përbashkëta për të ruajtur vlerat kombëtare. Politika është përgjegjëse për mënyrën se si persekutohet inteligencia, bizesmenët dhe njerëzit patriotë. Politika mund të dijë shumë gjëra, por me këtë mjedis psikologjikisht të rënduar, një ditë të bukur ajo nuk do të dijë të ndalojë kalbëzimin e plotë moral të kësaj shoqërie të brishtë. Mungesa totale e transparencës në komunikimin me opinionin shqiptar për çështje kaq të rëndësishme dhe justifikimet e paskrupullta "të mbuluara me truproje nderi", janë një shfaqje e asaj që tentohet të fshihet pas bujës së sukseseve të reformave të pambarimta në strukturat e sigurisë. Duke analizuar dukuri të tilla, lobingu në drejtim i LZHK-së konstaton me tronditje se, nën efektet e një tranzicioni të tejzgjatur dhe raskapitës, po vihet re mospërputhja midis shtetit dhe kombit, midis pushtetit politik dhe shqiptarizmit, duke mbjellë krizën e besimit në popullin shqiptar. Në Shqipëri duhet të vlerësohet fakti që tranzicioni i gjatë që po kalojmë, ka tendenca të hapura destabilizimi, për shkak të ndikimit dhe veprimtarisë së drejtpërdrejtë të forcave jodashamirëse ndaj kombit shqiptar. Gjithashtu, tronditjet e institucioneve të dobëta të shtetit tregojnë se ekzistojnë vakuumet e historisë, që rrezikojnë të vrasin atdhedashurinë e të kompromentojnë idealet tona kombëtare, si dhe të rrezikojnë seriozisht sigurinë kombëtare. Realisht LZHK-ja vlerëson faktin se siguria kombëtare është e rrezikuar deri në kufijtë e saj ekstremë. Të gjitha përfundimet çojnë në dilema të fuqishme dhe i imponojnë opinionit shqiptar dyshimin serioz për faktin se Shqipëria sot është shndërruar, dashur pa dashur, në një protektorat dhe si një "oborr i pasëm" për fqinjët tanë. Kjo analizë është e konceptuar si një proçes i domosdoshëm, i organizuar dhe i motivuar me nevojën e angazhimit të të gjithë spektrit të politikës dhe të shoqërisë shqiptare, që mbron tradicionalizmin dhe vlerat kombëtare. Kombi shqiptar e ka bërthamën e inteligencies. Ajo synon të japë kontributin e saj në konceptimin e shtetit Ligjor, e atij të së Drejtës, demokracisë si proçes, të sigurisë kombëtare, të ekonomisë së zhvilluar (pra mirëqënies së popullit) dhe përmbushjes së aspiratës shekullore, të pranuar në identitetin dhe bashkimin kombëtar, si një proçes i pakthyeshëm.

Skënderbeu dhe vizioni europian i shqiptarëve

Nga Sadik Bejko (vijon nga numri i kaluar)

5. Ideali i shtetarit

Në një plan tjetër, mbase dhe si refleks i problemeve të kohës, na e jep Skënderbeun tragjedia e E. Haxhiademit. Mes dy rrugëve për mbajtjen e kurorës, të pushtetit ai di të zgjedhë mëshirën dhe shmangien e gjakut. Skënderbeu kështu nuk është bir i kohës së tij. Mund të këmbëngulte në ndëshkimin, në derdhjen e gjakut të secilit që e tradhton, po aq sa këmbëngul në rrugën morale

mëshuar më fort se ç’duhet anës morale në fjalë, por në tërësi figura e Skënderbeut historik përputhet me vizionin artistik të poetëve.

6. Një vizion themelor për shtetin

Nga të gjitha ç’u shkruan për Skënderbeun, më e përhapura dhe ajo më me ndikim në kohë ka qenë Historia e Skënderbeut e Naimit. Vendi ishte në ethet e pavarësisë dhe një poemë e tillë erdhi kur duhej. Ai një jugor i këndon një veriori. Por për Naimin kjo as që përfillej dhe jo nga që ai e shikonte Shqipërinë nga një qendër kozmopolite, kryeqytet perandorie. Ai kishte një projekt: donte bashkimin e shqiptarëve, ecjen e tyre përpara drejt Perëndimit, andej nga, sipas tij, lindte dielli. Më mirë se kushdo këtë mund ta bënte ringjallja e një heroi si Skënderbeu. Një mysliman, në ato ditë të ardhjes së pavarësisë brohoret për mbretin e Shqipërisë, kthimin e tij si një mbret i krishterë. Jo vetëm ky, por gjithë poema është e mbushur me lavde për emra të ndritur të krishterësh si Moisi, Muzakë, Angjelinë, Perlat, Kaman, Gjon etj. dhe me mallkimet si egërsira të Azisë për emra myslimanësh otomanë a shqiptarë. Naimi me ato këngë e kthime heronjsh të krishterë, gati sikur po kërkonte dhe kthimin te një fe e lashtë.  (vijon ne faqen 6)

Simbolika që shpërfill shtetin

Klaud Balsha

Zgjedhjet po afrojnë. Fushata për to natyrshëm do të jetë e ethshme. Do të ketë mitingje, takime, parada makinash, postera, ...e flamuj me shumicë. Sipas zakonit, këto të fundit do të jenë tepër të larmishëm: flamuj identifikues partish, flamuj kombëtarë, e më së shumti flamuj tashmë të kudogjindshëm amerikanë, europianë, anglezë, grekë, italianë, etj. Ashtu si dhe herë të tjera, trualli fushator do të ngjajë me ndonjë oborr të OKB-së, ku flamujt e shteteve pjesmarrës janë të përligjur. Gjithçka ngjan normale në anormalitetin e vet, pasi kjo dukuri ka marrë një trajtë natyralizimi tash 15 vjet. Ato flamuj do të dalin, për tu valëvitur rrugëve e shesheve, nga zyrat e administratës, nga mjediset e institucioneve të ndryshme, të partive, organizatave, shoqatave, etj., ku janë kthyer në një pjesë të pandashme të rekuizitës së tyre. Herë-herë ato përdoren si kartë kredibiliteti, herë si krizë identiteti, herë si pikë orientimi politik, herë si modë e kohës, e shpesh edhe si forcë zakoni. Por, në të vërtetë, kjo dukuri shpreh shtratin konceptual mbi të cilin zhvillohet politika dhe jeta publike shqiptare, atë të vullnetit për varësim, servilizëm, e deri mercenarizëm.

Nëse do të pyesësh një politikan apo zyrtar (pa folur më tej për ojq-istët) se përse mban në zyrë, mbi skrivani apo në mur, një mozaik flamujsh të huaj (zakonisht amerikanë, europianë, anglezë, grekë, etj.), kundërpërgjigja mund të jetë tepër e vetvetishme: "Pse, mos duhet të mbaj flamur kinez?!". Pra, nuk mund të kuptohet ndryshe, qenësia e tij politike qëndron e mbështetur në një (apo disa) flamur të huaj. Vërehet pa shumë mundim kujdesi i politikanëve për të nxjerrë në pah mbajtësen e flamujve mbi tavolinë në raste konferencash shtypi apo intervistash vetjake para kameras, flamujt e varur nëpër mure në raste takimesh të mbyllura, apo militantët që i tundin ato nëpër tubime, mitingje e fushata zgjedhore, si kjo e pritshmja. Demonstrimi është i qartë, kërkohet të theksohet se ata janë të afërt dhe favoritë të politikës amerikane, europiane, apo edhe më specifike, angleze, franceze apo greke. Ndërkohë, ajo që të shkon ndërmend në çdo rast është padëshira dhe paaftësia për tu shfaqur si politikanë denjësisht shqiptarë, si përfaqësues të një shoqërie që ka shtetin e vet, simbolikën e vet, gjuhën dhe institucionet e veta. Padyshim, në kohë dhe rrethana të tjera më të hershme, po ky soj politikanësh mund të mbante "me zell dhe krenari mercenare" edhe flamurin sovjetik, jugosllav, kinez apo kamboxhian. Mendësia është po ajo, cilësia e kësaj skote po ajo, ndryshojnë vetëm ngjyrat e flamujve.Ka disa arsye për të kundërshtuar dukurinë në fjalë, pa lënë shteg për keqkuptime që mund të lindin nga dashakeqësia apo arsyetimi i verbër se këtu bëhet fjalë për "antiamerikanizëm", "antieuropianizëm", "antiperëndimorizëm".

Së pari, flamuri, si simbol qendror kombëtar (apo shtetëror) i një vendi me sovranitet të njohur juridikisht, ka ngarkesat e veta konceptuale, emocionale, domethënien dhe pasqyrimin pikërisht të këtij sovraniteti, kuptimin dhe qenësinë e një kombi, identitetin dhe legjitimitetin e tij. Si simbol, në momente dhe rrethana të caktuara historike, ai kthehet në një tabù dhe udhërrëfyes për lëvizje historike, organizative e përcaktuese për një popull. Si i tillë ai mbart dhe kuptimin e pavarësisë dhe profilit të një shteti, populli, kombi, duke u shpalosur nëpër institucione apo mjedise të tjera, ai i jep ngjyrën reale kombëtare, shtetërore, jep rëndësinë dhe legjitimitetin vetë shtetit dhe istitucioneve të tjera të tij. Në këtë kontekst, shpalosja dhe valëvitja e flamujve të shteteve të huaj në veprimtari dhe institucione mirëfilli shqiptare, përdorimi i tyre në jetën politike dhe publike shqiptare - shpreh dhimbshëm krizën e identitetit, dinjitetit, ekzistencës sovrane të shtetit shqiptar. Shpreh shtratin botëkuptimor dhe moral të politikës që drejton fiktivisht këtë shtet dhe shoqëri. Simbolet e shteteve të tjerë respektohen, por kur ato suprimojnë simbolin shtetëror shqiptar, kur ato kthehen në një dukuri të natyralizuar në mjedisin shqiptar, padyshim s’bëhet më fjalë për respekt. Apo më mirë të themi ato dëshmojnë mungesën totale të respektit, vlerësimit dhe dinjitetit për veten. Mercenari rregullisht paguhet, por merr si shpërblim edhe përçmimin....

Së dyti, flamuri nuk është vetëm një simbol dhe shenjë konvencionale, ceremoniale. Ai shpesh kthehet dhe në precedent në marrëdhëniet mes shteteve apo edhe në akt domethënës në lëvizjet politike ndërkombëtare. Për ilustrim, mjafton të kujtojmë krizën e marrëdhënieve greko-maqedone viteve të fundit dhe shqetësimin që solli flamuri i shtetit të sotëm maqedon për shtetin grek. Apo kur administratori i mëparshëm i Kosovës ndaloi në mënyrë të prerë vendosjen e flamurit kombëtar shqiptar në institucionet zyrtare atje. Pra, për organizmat ndërkombëtarë, flamuri qenka një precedent domethënës i vlerësueshëm së tepërmi.

Së treti, nëse në fillimet e daljes prej izolimit në vitin 1991, flamuri amerikan apo ai i BE u përdor si simbol i demokracisë dhe shprehte aspiratën popullore e politike për të ndryshuar në përshtatje me modelin perëndimor, më pas, me instalimin e sistemit demokratik në Shqipëri (pavarësisht mënyrës, ndërrimi i sistemit tashmë është kryer), kthimi në akt normativ i përdorimit të këtyre flamujve nuk e kishte më atë funksion. Në këtë hulli, normativiteti i papërligjur i vazhdimësisë së përdorimit të këtyre flamujve, merr trajtat e dënimit dhe braktisjes qëllimkeqe të simbolit kombëtar e shtetëror shqiptar nga ana e politikës, për të zvjerdhur shqiptarët prej identitetit, prej kuptimësisë së shtetit të tyre. Sot, përdorimi masiv i flamujve të huaj, flet për një psikozë kolektive të skalitur hap pas hapi prej politikanëve dhe aksesorëve të tyre-ojqistë, për një psikozë zhvlerësimi të çdo gjëje kombëtare drejt një kozmopolitizmi të tejskajshëm, të pakuptimtë dhe rrënues.

Së katërti, edhe shtete të tjerë ndërruan sistemet, por (tek ata që kanë një kuptim të drejtë mbi sovranitetin dhe identitetin kombëtar e shtetëror) nuk ndjejnë të nevojshme të largohen prej simboleve dhe aspekteve kombëtare, përkundrazi tek ata është shfaqur dukuria e kundërt, ringritja e nacionalizmit.

Së pesti, nëse në fillim flamuri i BE u përdor për të ilustruar parrullën emocionale "Të shkojmë drejt Europës!", tashmë që u bënë pesëmbëdhjetë vjet ndërrim sistemi (dhe ende jemi larg dhe anash saj) përdorimi i pavend i këtij flamuri nuk ka më atë kuptim. Në yjet përbërës të tij asnjëri nuk është i Shqipërisë, pra, asnjë arsye e qënësishme nuk përligj përdorimin zyrtar (përveç rasteve ceremoniale diplomatike, apo institucioneve që i përkasin në kuadër të bashkëpunimit).

Së gjashti, (për analogji dhe për ironi), nëse përdorimi i tyre don të shprehë me zë të lartë orientimin politik të Shqipërisë, bashkëpunimin reciprok apo partneritetin mes shtetesh të mirëkuptuar ndërsjelltas, -do të kishim përdorim paralel të flamurit shqiptar në institucionet zyrtare amerikane, europiane, franceze, greke apo italiane; -do të kishim fushata zgjedhore të Bushit, Shrëderit, Blerit, Karamanlisit apo Berluskonit, me flamur shqiptar krahas me atë përkatësin; -do të kishim flamurin shqiptar në tavolinën e punës së Shirakut, Finit, Stefanopullosit, etj.; -do të kishim flamurin shqiptar në godinën e partive amerikane, angleze, franceze, greke, etj. Gjë që natyrisht nuk ndodh e s’ka se si të ndodhë. Precedenti shqiptar është vetëm shqiptar. Ai shpreh një mendësi vasaliste, mercenare, klienteliste e sharlatane të politikanëve që udhëheqin shqiptarët. Ai shpreh megallomaninë shpërfaqëse, të injektuar edhe në masën e qytetarëve, për partneritete hipotetike e aleanca reciproke iluzive me të mëdhenjtë (në mos mashtrimin dhe manipulimin e dhimbshëm të shoqërisë shqiptare).

Flamujt e huaj që përdoren pa kursim në Shqipëri, nuk janë më disa copa bezesh që shërbejnë veçse për çlirim emocional të momenteve të caktuar. Ato janë simptomat e një patologjie psikike kolektive (përderisa askush nuk e konteston këtë dukuri) që është induktuar prej klasës së përçudme politike dhe prej një elite të zvetënuar, tek shqiptarët, të cilët, nën efektin e saj, ndjejnë pamjaftueshmërinë e simboleve identifikuese kombëtare, jepen në rendje pas të tjerëve dhe ikje pej vetvetes së zvetënuar. Këtë patologji mund ta përkufizojmë edhe si "kompleksi i flamujve". Fushata zgjedhore po afron, ashtu si dhe ndeshjet e kombëtares sonë në futboll. Në këto të fundit jemi të etur të shfaqemi sa më kombëtarisht, po në zgjedhjet politike? A mos vallë në këto të fundit valëvisim flamuj të huaj ngase dhe politikën mjerisht e kemi të tillë, pra, të huaj? Kur do ti kthehemi flamurit kombëtar, domethënë edhe një politike kombëtare?!...

Konflikti si pasojë, apo pasoja si konflikt

Nga Qemal VELIJA

Po të zbresim në truallin e konfliktit (i parë ky në të gjitha format e paraqitjes) do të vlerësojmë se nuk është dualizmi ai që nxit dhe krijon precedentët aktivë, por vaakumi dhe keqpërdorimi i praktikave juridike të shtetit modern, që sjell çorodinë dhe inisiativën private në drejtim të zgjidhjes së problemeve, dhe si pasojë gjenerojnë konfliktin.

Së dyti, si rrjedhojë e keqinterpretimit të koncepteve demokratike, nga ana e institucionit të organizimit politik, dhe shfrytëzimit për qëllime tepër të ngushta të grupeve shoqërore - u ligjërua dhe u realizua një kaos demografik, që natyrshëm do të akumulonte dhe shfaqte një bazë potenciale për kultivimin e konfliktit. E ashtuquajtura "lëvizje e lirë e njerëzve", pa u shoqëruar me asnjë masë amortizuese për efektet që mund të sillte si në zonat urbane që mbipopulloheshin, ashtu dhe për zonat rurale që braktiseshin, - do të rriste shkallën e konfliktualitetit. Kjo për disa arsye:

- e para, përplasja e mendësive të vendasve të aklimatizuar dhe që kërkojnë të ruajnë konturet e normave të sjelljes, mënyrës së jetesës, të gjykuarit, etj., me ardhësit që - nën trysninë e ndryshimit të mjedisit, me tendencën për të transplantuar mekanikisht norma sjelljeje apo veprimi të një mjedisi tjetër lokal, të tollovisë që krijohet prej shndërrimeve të menjëhershme në psikikë, kushte jetese, mënyra jetese, etj., - kërkojnë integrimin e rrufeshëm dhe, shpesh me stimulimin e institucionit të organizimit politik, superimin e vendasve;

- e dyta, në kushte të reja, të mospasjes së mjeteve të jetesës së përshtatshme për urbanizim, dhe duke u përballur me stabilizimin relativ të vendasve, qoftë edhe në veprimin e psikikave tranzitive, vetë midis ardhësve gjenerohet konflikti i mbiekzistencës në kushte të reja, në shtrat të ri mjedisor të pacaktuar;

- e treta, përplasja e mendësive, kulturave të jetesës, temperamenteve, normave lokale të grupeve të shpërngulura, nën efektin hipnotik të urbanizimit të atypëratyshëm;

- e katërta, instrumentalizimi dhe përdorimi abuziv i elementit ardhës për qëllime të mbrapshta prej institucionit të degraduar të organizimit politik. Kjo duke shfrytëzuar pastabilitetin jetësor të tyre dhe krizat e kuptueshme emocionale, gjendjen subjektive të mospërshtatjes me mjedisin e ri, padurimin për tu integruar gradualisht dhe me natyrshmëri në mjedisin urban, dhe shpërfytyrimet psikike të elementëve, të dalë prej shtratit të tyre normal që vepronte në mjedisin e mëparshëm rural;

- e pesta, përballja me dukuri të reja e ardhësve, me pamundësinë e shpeshtë për ti bërë të prekshme menjëherë për shkak të konstitucionit të formuar mendor, për shkak të kufizimeve apo ndryshimeve të kuptueshme të ndërvarura prej mjedisit që vijnë, dhe krijimi i mllefeve të nënvetdijshme përkundër vendasve urbanë.

Kjo lëvizje demografike, duke mos u shoqëruar me masa preventive për krijimin e parakushteve që do ta bënin atë sa më organike dhe pa pasoja të vrullshme, duke mos u ndjekur prej kujdesit të institucioneve për ardhje të natyrshme dhe përthithje të ardhësve pa prishur strukturat themelore të urbanizimit, duke mos kontrolluar raportin e nevojshëm numerik e strukturor mes ardhësve dhe vendasve në funksion të përshtatjes së të parëve me kushtet e organizimit dhe të normave të zonave urbane - kuptueshëm që do të shfaqte tendenca për t’iu imponuar vendasve urbanë, kushtet e ardhësve. Si pasojë e rezistencës së tyre për të ruajtur konturet dhe njëfarë tradicionaliteti, dhe furisë e karakterit më agresiv të ardhësve për vetë ndikimin psikik të transformimeve të menjëhershme dhe herë-herë të përdhunshme, natyrshëm që do të lindnin kushtet për një shkallë të lartë konfliktualiteti. Nuk bëhet fjalë këtu për përplasje civilizimesh, por për konflikte që rrjedhin prej ndryshueshmërisë së mendësisë dhe psikologjive lokale.

midis mjetit dhe qëllimit, pra, duke marrë vlerën e qëllimit, dobësoi ndjeshëm ata elementë që përmendëm. Dhe këta elementë duke u spostuar (më së shumti tek njerëzit me natyra neutrale, pra tek ata që nuk i kanë të skalitura thellë në konstitucionin mendor dhe shpirtëror) i lanë vendin, qoftë dhe përkohësisht, por që gjithsesi me pasoja - mjetit që fitoi parësinë, "parasë".

Së katërti, përmbysja e raportit mes nevojave e vlerave materiale me ato shpirtërore, në favor të së parës, shkaktoi disekuilibre psikike që detyrimisht do të gjeneronin konflikte të shumllojshme, deri dhe ato me pamje absurde. Kjo do të pasohej dhe me të ashtuquajturën krizë identiteti, që në shfaqjen e saj patjetër që jep pamje të paparishikueshme, jashtë kontureve normale dhe në kundërshti me vetëdijen kolektive. Në kushtet e kësaj krize padyshim që do të lëvizte dhe raporti i vlerësimit mes jetës dhe vdekjes, duke e zhvlerësuar të parën në favor të së dytës, për motive shkakore aspak të qënësishme dhe pa shtrat normal të konfliktit si dukuri e pashmangshme njerëzore.

Për arsyet që thamë më lart, dhe për të tjera që nuk mund të përfshihen në hapësirat e një trajtimi të tillë, lindi dhe vazhdon të përjetohet dhe ajo që mund ta quajmë "krizë qytetarie", mes dëshirës dhe mundësisë së parealizuar për të qënë qytetar i natyrshëm, me karakteristikat e duhura dhe parametrat e domosdoshëm, pa kërkuar me përdhunë të ndryshosh vetë kuptimin e tij. Ajo që përmendëm më lart, lëvizja kaotike demografike, ende nuk ka konfiguruar urbanizimin e një përqindjeje të madhe të popullsisë, por transplantimin mekanik të sasisë numerike në zonat urbane. Por, siç thotë Le Bon "Vlera e një vendi nuk matet me numrin e banorëve të tij, por me numrin e qytetarëve të tij".

Favorizime psikologjike

Kundrejt faktorëve dhe kushteve stimuluese për rritjen e shkallës së konfliktualitetit, popuj të ndryshëm me shtrat psikologjik të ndryshëm, reagojnë padyshim në mënyra të ndryshme, dhe ndikimi i këtyre faktorëve shkon paralel me veçoritë etno-psikologjike të popullit që përballet me to. Vetë tiparet psikologjike të shqiptarëve, si rrjedhojë e konstitucionit trashëgimor gjenetik, përbëjnë një favorizim për reagim më të vrullshëm dhe më me ndjeshmëri karshi faktorëve nxitës dhe aktivizues drejt konfliktualitetit. Një temperament i ndezur shqiptar natyrshëm do të reflektojë pasoja më të dukshme karshi nxitësve shkakorë, sesa një temperament i flashkët që mund të jetë karakteristikë e popujve të tjerë. Ky temperament i përfiguruar qartë në shekujt e jetës shqiptare, i përkrahur ndoshta edhe prej mjedisit tradicional dhe karakteristik, dhe i farkëtuar si një nevojë ekzistenciale rezistente ndaj përballjeve me kërcënimet e vazhdueshme dhe masive të popujve të tjerë sulmues, si një element vetëmbrojtës, është tepër i ekspozuar dhe krijon kontakt të atypëratyshëm me ngacmuesit e jashtëm konfliktuozë. I gërshtetuar ky temperament në një mënyrë organike me mjedisin natyror dhe me shortin historik, i përcjellë më pas prej një jete tipike spartane - ka bërë që të dallohet si karakteristikë e shqiptarëve edhe rreptësia. Kjo e spikatur dhe përshtypjelënëse për këdo që është përballur apo që i ka njohur shqiptarët.

Një element tjetër dallues dhe që, për rrethana të caktuara, kthehet në favorizues të konfliktualitetit, është natyra energjike e shqiptarit. Kjo energji e kushtëzuar shpesh prej prurjeve të kohës, është orientuar drejt shpenzimit nëpër luftëra, që ka sjellë si pasojë dhe karakterizimin sipërfaqësor për shqiptarët si "popull luftarak", "popull që preferon më tepër armën sesa mjetin e punës", etj. Në realitet, kjo shpjegohet, përveçse me faktin e kushtëzimit historik, edhe me keqinterpretimin dhe keqpërdorimin e energjive të shqiptarëve nga ana e institucioneve të tyre. Këto institucione nuk kanë mundur, nuk kanë dashur, apo edhe nuk kanë ditur të trajtojnë këtë tipar pozitiv që posedojnë shqiptarët, energjinë spikatëse, për ta orientuar në drejtime të tjera frytdhënëse, por në rastin më të mirë e kanë lënë të pashfrytëzuar, apo edhe e kanë kanalizuar në drejtime aspak qëllimmira. Dhe në rastin kur janë lënë të paorganizuara apo të padrejtuara, rrjedhimisht ato energji, nevojshmërisht për tu harxhuar, kanë sjellë dhe çlirimin në drejtime të pakontrolluara, - një bazë e mirë kjo për konfliktualitet, qoftë dhe të pamotivuar qenësisht. E njëjta gjë ka ndodhur kur institucionet janë përpjekur ti ndrydhin për një kohë të gjatë, sa më të mundshme, këto energji, të cilat më pas, me gjetjen e shtegut për të shpërthyer, kanë krijuar precedentë për dukurinë për të cilën po flasim, konfliktualitetin. Shpeshherë kjo duke marrë formën e një organizimi të çrregullt, të cilësuar dhe si "marri kolektive", që në fakt s’është gjë tjetër veç harxhim kaotik i energjive të pashfrytëzuara, të ndrydhura e të akumuluara relativisht gjatë.

Ajo që është vënë re dhe është përcaktuar si një tipar i veçantë i shqiptarëve, dhe për të cilën do të japim dhe disa ilustrime, është një ndjenjë spikatëse e dinjitetit, personalitetit (dhe unit), që shpesh është keqinterpretuar edhe si kryekcymje. Në këtë rast kryekcymja duhet vështruar si një shenjë revolte dhe reagimi karshi shkeljes dhe shpërfilljes së këtij tipari që, me shfaqjen e tij të dukshme, merr nuanca të theksuara krenarie dhe fisnikërie. Kështu, Spenseri do të vërejë se "fyerja tek shqiptarët nuk falet kurrë", dhe se "disiplina ushtarake e tyre nuk e lejon ndëshkimin fyes... ata varen, u pritet koka, por kurrë nuk rrihen". Ndërsa Marino Sanuto shkruan me admirim: "Asnjëherë këta luftëtarë (shqiptarë) nuk kërkonin nga prijësit e tyre mëshirë apo të zgjasnin duart drejt tyre për lëmoshë a për bukën e gojës. Në të kundërt ata kërkonin vetëm lavdinë që u takonte dhe njohjen publike të bëmave të tyre". Edhe E. Liri shkruan "...me flokë të gjatë, që kanë në ecje një qëndrim të plotë të dinjitetit shqiptar, shprehje më e lartë dhe më sovrane e krenarisë dhe pavarësisë në çdo gjest". Pra, kjo ndjenjë dinjiteti, personaliteti apo krenarie, kur nuk gjen përkrahjen apo natyrshmërinë e vet, sjell më pas një lloj krize dhe shpërthimi emotiv brenda vetes dhe rrethit të ngushtë mjedisor ku gjendet. Me ngushtimin e hapësirave të veprimit dhe të daljes në pah, e ndikuar edhe prej tipareve të tjera që përmendëm më lart, kjo ndjenjë kërkon detyrimisht, në rrethana të kushtëzuara, të shprehet, dhe kjo shprehje krijon përplasje ndër individë me të njëjtat karakteristika psikologjike, për të thënë më gjerë në individët në shumicë përbërës të shoqërisë shqiptare.

Interviste me z. Et’hem Fejzollari, deputet i LZHK

Vijon nga faqja 2

Cila është shkurtimisht tematika e bisedimeve zyrtare që ju do t’u ofroni partnerëve tuaj, konservatorëve anglezë?

Me pak fjalë thelbi i rezymesë që ne do të parashtrojmë në takimet bilaterale me partnerët tanë, do të jenë informacionet me karakter njohës për LZHK, programin e saj politiko-zgjedhor, shtrirjen dhe objektivat politikë e qeverisës në përgjithësi, si edhe mbështetjen që LZHK ka në elektoratin dhe popullin shqiptar, si një lëvizje që synon moderimin dhe normalizimin e luftës politike dhe vënien e saj në interes të zhvillimit kombëtar, që është edhe moto dhe kredo politike e LZHK, e ideuar dhe udhëhequr nga NMT Leka I-rë. Më tej ne jemi të interesuar të bashkëbisedojmë me partnerët tanë për shkëmbimin e përvojave zgjedhore, që për ne janë shumë të rëndësishme në momentet e fillimit të fushatës së zgjedhjeve parlamentare.

Sa mendoni ju se kjo vizitë pune do të ndikojë në forcimin e marrëdhënieve midis Mbretërisë së Bashkuar dhe vendit tonë në të ardhmen?

Duke marrë parasysh faktin se LZHK është një nga formacionet më seriozë të opozitës shqiptare dhe me mbështetje elektorale gjithnjë në rritje, si edhe për faktin se ajo do të jetë pjesë e rëndësishme e qeverisjes së ardhshme, pas fitores së padiskutueshme të konservatorëve anglezë në zgjedhjet e ardhshme parlamentare në Britani pas dy mandatesh të qeverisjes së laburistëve, institucionalizimi dhe intensifikimi i marrëdhënieve reciproke do t’i shërbejë edhe forcimit të marrëdhënieve dhe bashkëpunimit ndërshtetëror midis Mbretërisë së Bashkuar dhe Shqipërisë. Në këtë kontekst duhet theksuar se Britania e Madhe përfaqëson demokracinë më të vjetër dhe më të konsoliduar në botë, dhe një nga fuqitë ekonomike më të mëdha e të industrializuara, cka për ne shqiptarët përbën një prerogativë për partnership të rëndësishëm politik dhe ekonomik.

Si i përndjekur politik dhe përfaqësues i së djathtës konservatore shqiptare, mund t’u kujtoj se demokracia britanike ka qenë busull orientuese dhe model i përkryer politik për të djathtën shqiptare, gjë që është përforcuar edhe nga përvoja personale gjatë viteve të mia të ekzilit politik të detyruar në Australi, pjesë e Komunuelthit britanik, pra nën Kurorën e M.S. Mbretëreshës Elizabet.

A keni ju lidhje dhe kontakte që kanë siguruar njohje personale me botën politike britanike dhe sa mendoni se do t’i shërbejnë ato institucionalizimit dhe intensifikimit të kontakteve politike që ju do të promovoni tashmë pas kësaj vizite zyrtare në krye të delegacionit të LZHK?

Natyrisht që angazhimi im politik gjatë dekadave të shkuara, si dhe marrëdhëniet e biznesit që unë kam ushtruar gjatë asaj periudhe, padyshim që më kanë krijuar hapësira njohjesh dhe kontaktesh me sferat e larta të politiëks dhe politikëbërjes. Edhe veprimtaria ime akademike gjatë mësimdhënies në disiplinat e ekonomisë, më ka rritur mundësitë e kontakteve me përfaqësues të shquar të botës akademike të lidhur me politikën dhe biznesin. Natyrshëm që përvoja e krijuar gjatë këtyre kontakteve dhe njohjet e mia me këto qarqe të larta, mendoj se do t’i shërbejnë edhe kontakteve dhe njohjeve të reja në kuadër të marrëdhënieve institucionale me Partinë Konservatore angleze dhe përfaqësuesit me në zë të spektrit politik të djathë me të cilin ne jemi të angazhuar për krijimin e marrëdhënie të partnershipit politik në funksion të interesave dhe kurorëzimit me sukses të LZHK, pas krijimit të një mbështetje mëse të nevojshme në të gjitha rrafshet.

Përvec institucionalizimit të marrëdhënieve politike reciproke midis LZHK dhe Partisë konservatore angleze, cilat do të jenë objeksionet tuaja në bisedimet zyrtare për stimulimin e angazhimit dhe ndihmës konkrete të konservatorëve anglezë ndaj ceshtjes së pavarësimit të Kosovës dhe avancimit të objekjtivave të çështjes kombëtare shqiptare në Ballkan?

Padyshim që egjida "Lëvizje për Zhvillim Kombëtar", promovuar tashmë dhe e mirënjohur në të gjithë hapësirën mbarëshqiptare në Ballkan, e nënkupton kontributin e LZHK për avancimin e objektivave në favor të një zgjidhjeje të shpejtë dhe adekuate të ceshtjes kombëtare shqiptare. Koshientë për këtë objektiv politico-atdhetar tonin si përfaqësues të LZHK, si dhe për ndikimin e fortë të konservatorëve anglezë në vendim-marrjen e ekzekutivit dhe legjislativit të Madhërisë Saj, në kontaktet zyrtare ne do të kërkojmë angazhim konkret të partnerëve tanë në shpejtimin e miratimit të Statusit të Pavarësisë për Kosovën dhe ndihmesë konkrete në zgjidhjen e kërkesave të artikuluara nga foktorët politikë përfaqësues të shqiptarëve në të gjithë hapësirën ballkanike jashtë kufijve administrativë të shtetit shqiptar. Dhe ky është objektiv madhor që buron nga angazhimi ynë në LZHK, për të cilën interesaqt kombëtare janë shumë të rëndësishme dhe gjithmonë do të punojmë për realizmin e tyre në bashkëpunim me faktorët politikë shqiptarë dhe ndërkombëtarë, sidomos me faktorët që kanë dëshmuar mbështetje dhe frymë proshqiptare në zhvillimet politike në rajon gjatë dekadës së fundit. Me rastin e vizitës sonë ne padyshim që do t’u shprehim partnerëve tanë konservatorë anglezë mirënjohjen për ndihmën që qeveria e MS dha për clirimin e Kosovës nga tirania serbe dhe për angazhimin politik e ushtarak të Mbretërisë së Bashkuar me infrastrukturë administrative dhe trupa ushtarakë në kuadër të UNMIK-ut dhe KFOR-it.

Atëherë z.Fejzollari, në emër të redaksisë së gazetës "Tradita", më lejoni t’u uroj paraprakisht suksese në këtë vizitë të rëndësishme në atdheun e demokracisë parlamentare, në Mbretërinë e Bashkuar, e udhëhequr me largpamësi nga MS Mbretëresha Elizabet!

Faleminderit për urimet tuaja dhe për këtë intervistë të këndshme, që besoj se do të justifikojë kërshërinë e lexuesve të gazetës suaj dhe simpatizantëve të LZHK, të cilën ne shpresojmë ta përfaqësojmë me sukses në këtë vizitë pune shumë të rëndësishme.Intervistoi Erind Maçi

Ju lutem, më jepni votën!

Nga Bahri Myftari

nga 1952 deri më 1986, në Kongresin e Shteteve të Bashkuara.Ditën e zgjedhjes së kandidaturës sime të parë, njëra nga fqinjat e mia, zonja Elizabet O’Brajen më ndaloi në rrugë e më tha:

- Tom nesër do të votoj për ty, edhe pse nuk ma ke kërkuar votën.

Të them të drejtën, u shtanga në vend.

- Po pse do ta kërkoja, zonja O’Brajen? Kemi 18 vjet që banojmë përballë njëri-tjetrit. Në verë të kam korrur barin e kopshtit, në dimër të kam pastruar dëborën, të kam hequr blozën e oxhakut. Nuk e dija se duhej ta kërkoja votën.

- Tom – m’u përgjigj – më dëgjon një fjalë? Njerëzve u vjen mirë kur ua kërkon votën.

Në çdo ditë votimesh, kur ime shoqe, Meli dhe unë shkonim për votime, e bëra zakon t’i thoshja gruas:

- Shpirt, do doja të ma jepje votën mua.

- Tom – m’u përgjigj ajo – do ta kem parasysh.

Pa i bërë kurrfarë komenti fragmentit dhe njëherazi, duke vlerësuar mesazhin e qartë, e përgjithshëm dhe serioz të njërit prej politikanëve më të sukseshëm të botës së politikës, madje jo vetëm amerikane, do të ishte më mirë, e udhës dhe me vlerë që, secili prej nesh, prej atyre që guxojnë të marrin përsipër përgjegjësira, të udhëheqin dhe të drejtojnë punët e komuniteteve përkatëse, pra për ta kjo "këshillë" praktikë e mendësi, duhet mbajtur mbi tavolinë.Të kërkosh votën do të thotë të ndjesh peshën e saj, të ndjesh përgjegjësinë dhe gjithashtu t’i japësh llogari për mosvlerësimin e saj. Fenomeni i marrjes së votës direkt, si pasojë e kërkesës direkte për të, tashmë pas kaq zgjedhjesh të herëpas’hershme, duhet të kishte fituar vlerën e takueshme, duhet të ishte thjesht normalitet.Arritja e një stadi të tillë, kur protagonisti politik apo cilido individ nga shoqëria civile, intelektualë, akademikë që marrin përsipër dhe që kanë synime e ambicje të tilla, kërkon, "lutet" për votën e qytetarit, kjo pamje shënon një stad të ri të ndërgjegjes sonë politike.Nuk ka dyshim se, ndër të tjera, rruga e servirur më lart do ta çojë komunitetin dhe tërë shoqërinë në një të ardhme kur politika dhe masa e madhe e qytetarëve votues do të jenë objekt dhe subjekt, dhe njëherësh do t’i japin dhe do t’i marrin njëri-tjetrit detyrime dhe përgjegjësi, pra kjo rrugë, s’ka ç’emër tjetër të ketë, përveçse asaj: të kërkosh (t’i lutesh qytetarit tënd) votën.

Skënderbeu dhe vizioni europian i shqiptarëve

Vijon nga faqja 3

Nga Sadik Bejko

Dhe një ide e tillë shpesh është diskutuar nga Konica e të tjerët.Ajo çfarë mbeti me rëndësi themelore nga kjo punë e Naimit dhe e rilindasve të tjerë ishte projekti i tyre për fytyrën e Shqipërisë së ardhshme. Ky projekt qe më jetëgjatë dhe se veprat e tyre, mund të thuash. Elita shqiptare në kohën e shkëputjes së vendit nga Turqia e përcaktoi me dorë të sigurtë drejtimin europian të këtij shteti të ri. Mbi ndërtimin e këtij themeli, të imazhit të Skënderbeut, u mor shqiponja e tij për flamurin e shtetit të ardhshëm, flamur pa asnjë shenjë myslimanizmi, u morën shkronjat latine për alfabetin e gjuhës. Kjo ndikoi që dhe, më pas, Mbreti Zog do ta shpallte atë hero kombëtar, do të pagëzonte me emrin e tij sheshin qendror të kryeqytetit, do të shpallte se shteti shqiptar nuk do të kishte fe zyrtare, medalja më e lartë e shtetit do të ishte me emrin e tij etj.

7.Vizioni i një Shqipërie të përjetshme

Periudha komuniste duke e zhveshur nga pak nga vizioni bazë rilindas, e përdori Skënderbeun si mit të nacionalizmit shqiptar. U bë shumë për figurën e Skënderbeut, por jo pa i shpëtuar interpretimit me ngjyrat e ideologjisë së kohës. Propaganda dilte shpesh mbi përmbajtjen, mbi lëndën a frymëzimin. Ndonjë vepër me rëndësi, si romani i Sabri Godos, mbetet një vlerë në njohjen e ripërtëritjen e imazhit mbi Skënderbeun. Skulpturat e O. Paskalit, sidomos busti i tij, me atë gërryerje aq të thatë të fytyrës së tij, prapë në frymë të shpie te një imazh ikonografik i tipit të Onufrit, te një sintezë e shënjtorit dhe luftëtarit.Por pas modelimit të rilindasve të një Shqipërie me orientim europian, do të vijë Ismail Kadareja. Ai ka disa nga poezitë më të bukura për Skënderbeun. Por me mjete artistike të tjera, me gjuhën aq të pëlqyer të prozës së tij në mbarë botën, me romanet ai do të sintetizojë ç’kishte më të mirë bota shqiptare, fytyrën e veçantë të një qytetërimi, ato drita dhe fryte bukurie të vështirë që përmes shekujve u mbrujtën dhe u bënë të pathërmueshme. Ngrehinën e ndritur të një Shqipërie në ëndrrën e saj evropiane, kthyer me dorë mjeshtri në fiksion artistik, ai do ta përçonte jashtë nesh. Ai krijoi vizionin e një Shqipërie të përjetshme, të tillë përpara shekujve që shkuan dhe atyre që vijnë, mbrujtur me motivet më rrënjore dhe universale të saj. Kjo sikur donte t’i bënte ballë asaj çfarë këtu po prishej e deformohej nën mitologjinë paranojake të një Shqipërie "të re" kundër gjithë botës. Pas Barletit, me Kadarenë përherë të dytë, Shqipëria po shfaqte universalisht thellësitë e saj. Barleti na nxori në botë... Rilindasit e rimorën Barletin për të na ribërë pas modelit të tij, proza e Kadaresë, në ato kohë kur mund të na merrte lumi, ngjizi imazhin tonë, për të na njohur me vetveten, por për të na bërë të njohur edhe para botës. Duhej nxjerrë thelbi i vërtetë i kësaj kulture, duhej një dëshmi për atë se cilët ishim. Këtë mision Kadareja shkrimtar e arriti, vepra e tij ende gjen përhapje botërore.

8. Një antivizion

Dua të rimarr dy ide të mësipërme: atë se duke njohur më mirë Skënderbeun kultura shqiptare ka qenë në rrugën e gjatë për të njohur veten dhe se figura e Skënderbeut, duke mbetur një vizion, është përherë e gjallë dhe lejon përtëritje të vazhdueshme.Por Skënderbeu nuk është pa armiq. Në vitet ’70-të, kur në Tiranë do të vihej në skenë një opera mbi Skënderbeun, u dëgjua një funksionar komunist tek tha: edhe kjo na duhej. Ne s’kemi ç’i bëjmë atij monumentit të tij që na është ngulur te sheshi, ky na bën edhe opera. Po, për disa, Skënderbeu është ngulur dhe nuk e luan dot askush. Vetëm kaq. Nga ana tjetër, ka një grupim..., që është kundër atij Skënderbeut që njohim. Në të vërtetë ky grupim jo se ka sjellë ndonjë gjë me vlerë në ato që thamë: në Skënderbeun e historianëve a të poetëve. Ata ngrenë ide në dukje interesante, por më shpesh e më shumë hedhin baltë mbi figurën e tij. Në kuadrin e çmitizimit komunist mund të duket e natyrshme që nga statuja e Skënderbeut të rrëzosh diçka nga allçia e propagandës komuniste. E vërteta e këtyre, është se duan të rrëzojnë imazhin e Skënderbeut, vizionin e tij. Agresiviteti a zelli i rishtarëve të tillë, i ngjashëm me atë të komunistëve të kthyer në antikomunistë, gjithmonë nuk ka të bëjë me ndjenjat e besimtarëve shqiptarë, të cilët nuk folën atëhere kur u ngrit flamuri i tij, as atëhere kur mbreti Zog e vuri në qendër të kryeqytetit emrin e tij. Ky grup mbase do një antivizion, një antiSkënderbe, Skënderbeun që nuk duhet t’u kundërvihej otomanëve, por të bashkëpunonte me ta. Dhe kjo gjen vend në trajtesa (siç!) shkencore ose në romanin e në tregimet e një shkrimtari. Megjithatë do të jetë e vështirë të rrëzosh një imazh që, edhe nga sa pamë më lart, ka jetuar kaq gjatë dhe është ngulitur kaq në thellësi ndër shqiptarët. Një imazh që është i aftë të rimerret dhe të japë frute e fara idesh dhe për kohët që vijnë. Sidoqoftë, nga gjithë sulmet ky është më i hidhuri dhe më i pabesi. Dhe vjen kur ne sapo dolëm nga një kohë nën të cilën po e humbnim atë esencën e vërtetë të imazhit Skënderbejan të Shqipërisë. Kur Skënderbeut po i zihej fryma me butaforinë e fryrë dhe boshe të imazhit komunist mbi të. Vijnë këto sulme në një kohë kur Shqipëria më shumë se kurrë ka nevojë për një imazh europian. R. Hollbruk dëshmon se stafi i atyre që morën vendimet më 1998-99 mbi rrjedhat e punëve në Kosovë, iu drejtuan vizionit evropian të elitave shqiptare rilindase, përfytyrimit të atyre burrave mbi fytyrën ardhshme të Shqipërisë. Sot prapë kemi nevojë të momentit për Skënderbeun. Ai rilind dhe vjen. Ngrihet nga themelet tona. Sytë e mendjes sonë, duke ndjekur vizionin e tij, prekin në një të nesërme të përjetshme.

"Qeveria e vdekjes" dhe "standardet europiane" të krimit

Nga Neritan Kolgjini

Krimet që ndodhën ditët e fundit të dimrit "alla-turka" dhe, në total, krimet e aksidentet me pasojë vdekjen që ndodhën në këtë fillimviti, kanë qenë me të vërtetë të frikshme qoftë për nga numri, qoftë për nga tipologjia e tyre. Por së fundi kurba e krimeve kundër personit shënoi një kulminacion të ri, që mund të konsiderohet si krim i shkallës më të rëndë, krimin terrorist. Për mendimin tim, ekzekutimet e disa njerëzve të njohur si bisnesmenë e ish funksionarë shtetërorë, mund të konsiderohen pa frikë si akte terroriste, për nga mënyra e organizimit dhe ekzekutimit. Ende nuk ka dalë qartë nëse kemi të bëjmë me ndonjë prapavijë politike, apo është thjesht zhdukje kundërshtarësh e njerëzish që dinë shumë, por gjithsesi, them që politika shtetërore, është e implikuar, qoftë tërthorazi, qoftë direkt. Sepse vetëm në një rast të tillë mund të kuptohen deklaratat e kreut të policisë Albert Dervishi kur thotë se në Republikën e Shqipërisë "krimi është brenda standardeve europiane". Se si mund të jetë brenda "standardit europian" ekzekutimi me eksploziv të fuqisë më të lartë (Lamaj, Arsi) apo me mina antitank (1 janar, në Bajram Curri) i qytetarëve shqiptarë, këtë e ka detyrim polici i vjetër Dervishi, të na e thotë. Prej këtyre "standardesh" e këtij stili gjykimi, unë kam të drejtë të konkludoj se qeveria është e implikuar direkt ose tërthorazi në këto krime të rënda vdekatare. Eshtë fakt se tendenca e qeveritarëve e zyrtarëve të sotëm është minimizimi e relativizimi i gravitetit të këtyre gjëmave, dhe kjo gjë për mua është më e rëndë se vetë krimet që ndodhën.

"Qeveria e vdekjes"

(perëndisë së pasurisë) me rolin e Plutonius-it (perëndisë së vdekjes). Një qeveri që forcohet duke shpenzuar qindra milionë dollarë, ose rreth 10% të buxhetit të shtetit, për të... lejuar masakrimin e të qeverisurve të këtij vendi. Një qeveri që në ditë zie kombëtare, lejon kryetarin e saj të zdërhallet nëpër buzuqe e kabare greke apo arabe. E më tej, për të justifikuar vetveten për këtë gjendje tragjike, nxjerr para njerëzve një polic të papërgjegjshëm për të recituar një sallatë fjalësh që kulmon me sintagmën "standarde europiane të krimit". Por nëse këmbëngulet se qenka brenda standardeve, vrasja e përditshme e qytetarëve të këtij vendi, atëherë unë refuzoj t’i pranoj këto standarde. Lipsur qofshin standardet! Edhe po patën cilësorin "europiane" nga mbrapa.

"Standardi europian"

Unë nuk gjej dot forcë për të kuptuar se si z.Albert Dervishi, pak orë pas ekzekutimit makabër të disa biznesmenëve të deklarojë me qetësi "standardet europiane të krimit". Nuk pretendoj t’i hyj në profesion z.Dervishi, por megjithatë nuk mund të lejoj që ai të më dhunojë ndërgjegjen time qytetare e intelektuale me të tilla karagjozllëqe. Unë nuk e di se çfarë ka në mendje z.Dervishi me shprehjen e tij të "standardeve europiane" të krimit, por gjithsesi nuk mund ta pranoj se psh., në Londër mund të quhej "krim standard" ekzekutimi i një biznesmeni (ose më mirë 2) me eksploziv (tritol apo C4) brenda në ashensor. Nuk di dhe ngul këmbë që në Londër gjëra të tilla nuk mund të quhen"brenda standardit". Me këtë rast po sjell në dijeninë e lexuesit rrëfimin e një kolegu tim, i cili ka qenë para një viti në gazetën "The Guardian", si i ftuar special për një periudhë 3-javore, për shkëmbim eksperience. Kolegu im më tregoi për rregullin dhe qetësinë që mbizotëronte në lagjen ku ai kishte hotelin dhe për "vështirësinë" e gazetarëve të kronikës për të bërë lajmet. Për të më ilustruar këtë vështirësi ai më tregoi rastin më tragjik që kishte gjetur në shfletimin e koleksionit të gazetës për atë lagje, që kishte qenë një aksident ku një person i dehur kishte humbur jetën në një kthesë me makinë. Ai vend ishte shndërruar pothuaj në një vend pelegrinazhi ku të gjithëve u tregohej jeta e fatkeqit dhe vdekja e tij tragjike. Për një periudhë disavjeçare, ajo lagje nuk mbante mend krim tjetër vdekatar. Pra ky ishte "standardi londinez" (e pra edhe europian). Ndërsa gjatë ditëve që kolegu im kishte ndenjur në redaksinë e "The Guardian" ai më tregoi rastin më "të përgjakshëm" me të cilin ishte hapur një gazetë lokale e lagjes. Titulli i madh: "Përgjaket rruga Heath". Në fakt përgjakja kishte ndodhur si pasojë e sulmit "gjakatar" të një skifteri mbi një zog shtëpie, të cilin e kishte mbërthyer me kthetra dhe më pas e kishte rrëmbyer të gjakosur drejt folesë së vet diku larg atij vendi. Gazetari e kishte përshkruar këtë "masakër" me nota kaq tragjike, athua se bëhej fjalë për ndonjë fëmijë apo qenie humane. Ky pra është standardi i krimit në Europë, për të cilin polici Dervishi duhet të ketë minimalisht njohuri.

Çfarë duhet të bëjë një qeveri normale

më vendos një kat ndanë meje një eksploziv, pasi kjo qenka "standard europian". Unë duhet ta bëj gjumin të qetë, edhe nëse eksplozivi shkakton tërmet që mund ta rrëzojë tërë pallatin. E pra kjo s’mund të kapërdihet. Në të tilla kushte, një qeveri e arsyeshme duhej të kishte marrë masa të jashtëzakonshme. Duhet ta kishte rrëmuar çdo skutë kriminelësh, duhet të kishte nxjerrë para gjykatës me dhjetëra autorë krimesh e mbështetës të tyre, duhet të kishte neutralizuar çdo vatër gjeneruese të krimit. Ndërsa në fjalorin e policisë nuk duhet të bëjë pjesë fraza "iku në drejtim të paditur". Dhe vetëm kështu shtetasit e këtij vendi do të ndiheshin më të qetë e më të sigurt. Më e pakta që s’duhej bërë, është pikërisht deklarata e qeverisë për "standardet" e krimit. Ndërsa po u vazhdua me këtë stil qeverisjeje që "u jep liçensë" kriminelëve, dalngadalë do t’u vijë radha edhe atyre njerëzve me pushtet që u duket vetja të pacënueshëm. Sepse krimi, kur ka këto ritme dhe arrin në këto nivele, nuk ka arsye të ndalet aty, por vazhdon edhe më lart.

Historinë e Shqipërisë e rishkruajnë vetë shqiptarët

Martin Kristi

Historinë shqiptarët e kanë bërë vetë, ashtu si grekërit të tyren, francezët, italianët, anglezët apo turqit. Madje, ashtu si të tjerët, edhe ne shqiptarët e kemi shkruar historinë tonë. E kemi shkruar mirë apo keq, kjo është puna jonë. E kemi mistifikuar apo shtrembëruar një pjesë të saj pesëdhjetë vitet e fundit, edhe kjo na takon neve ta gjykojmë, ashtu siç është e drejta jonë që ta rivlerësojnë dhe rishkruajnë historinë studiuesit dhe historianët tanë. Askush nuk ka të drejtë të fusë hundët në çeshtje që kanë të bëjnë me historinë, kulturën, traditat, identitetin dhe integritetin tonë kombëtar. Kjo nuk përjashton studiuesit dhe historianët e shquar të huaj, që i janë përkushtuar çeshtjes shqiptare dhe shkruajnë libra për ta pasuruar historinë tonë me fakte e argumente të reja, duke debatuar për të vërtetën historike.Mirëpo kohët e fundit, klane të caktuara greke duan të na (ç)rishkruajnë historinë, bashkë me disa nga historianët tanë(!) për të "korrigjuar" disa shtrembërime(!). Se ç’punë kanë grekërit me historinë tonë, e dijnë ata! Po dhe ne shqiptarët e kuptojmë... Jo si pushteti nanoist dhe ministri ynë i (ç)nderuar i Arsimit, Memushi, i cili hedh firmën për një akt të tillë, duke rënë në kurthin e dinakërisë së vjetër ekstremiste greke të tipit Gejxh, që akoma jeton me ëndrrën utopike të Vorio-Epirit, duke gajasur qytetërimin e sotëm europian. Nuk është çudi që, duke u frymëzuar nga Greqia e Turqia dhe nga papërgjegjshmëria e shtetit tonë, edhe Serbia, Mali i Zi e Maqedonia mund të kërkojnë për të rishkruar "bashkërisht" historinë e njëri-tjetrit, në mënyrë kolektive(!). Kjo të kujton kohën e diktaturës enveriste, kur marrëdhëniet shqiptaro-kineze ishin në zenit atëhere kur këndohej kënga: "Dy luanë ka sot bota/një Azia një Europa". Pikërisht në atë kohë, në një përvjetor të Skënderbeut, sipas modulit kinez, u thirrën 5 dramaturgë, të shkruanin një dramë historike për Heroin Kombëtar. Drama duhej të kishte pesë akte, ku secili dramaturg të bënte një akt. Njëri prej tyre të bënte montazhin. Kështu, dramaturgët, skllevër të ideologjisë së mbrapshtë të partisë, shkruan një turli-drame, që doli një çorbë të cilën nuk e hanin as qentë, as derrat. Natyrshëm lindin pyetjet: vallë a e njohim ne shqiptarët historinë tonë? Nuk dijnë ta rivlerësojnë e ta rishkruajnë historianët tanë Historinë e Shqipërisë?Akademikët tanë janë mësuar, që nga koha e komunizmit, të flasin të fundit, pasi shkruhet historia.Sidoqë të jetë, fajin nuk na i kanë të huajt...

Heshtja e klasës politike për këtë çeshtje madhore, (me përjashtime të rralla nga ndonjë deputet i LZHK), si dhe heshtja e Akademisë së Shkencave, madje edhe e parlamentit, (sidomos e parlamentit), është e pakuptueshme dhe e dënueshme.

Nëse shteti dhe institucionet nuk kanë si përparësi filozofinë e kombëtares, do të vijë një ditë që Shqipërinë do ta bëjnë atdhetarët e vërtetë.

Rrënjët pellazgjike të shqiptarëve

-Në gjurmë të burimeve albanologjike-

Përgatiti: GENT ULQINI

######Në L’Albania..., prof. M. Markiano thotë "populli shqiptar është, nëse jo pellazgjik, me origjinë pellazgjike, ose një familje e asaj race shumë të lashtë që populloi brigjet e Azisë së Vogël, Greqinë, Trakinë, Maqedoninë, Epirin, Mizinë dhe Dakinë...", ndërsa më tej konkludon "mendimi për origjinën pellazgjike të shqiptarëve, i pranuar përgjithësisht, ka themel historik, etnologjik dhe gjuhësor".

######

Në Studi linguistici të vitit 1856, Biondelli, mbasi shqyrton studimet historike dhe gjuhësore të bëra në atë kohë për shqiptarët, pranon se sipas të gjitha gjasave origjina e shqiptarëve është pellazgjike dhe se "pa dyshim janë të një gjaku me Maqedonasit e lashtë, Trakët, Dakët dhe Ilirët".

######

Në Illyrische-albanische..., Thalloczy shkruan "Trako-Ilirët banonin tokën e brendshme të gadishullit ballkanik, domethënë Ilirët pjesën perëndimore, Trakët atë lindore dhe në Jug jetonin fiset Maqedono-Epirote, të gjithë prej së njëjtës farë... Që të tre fiset e kishin origjinën e tyre në familjen e popujve indoeuropianë dhe kishin mbërritur në Ballkan para Helenëve. Kishin zbritur prej veriut, prej Karpateve, pikësëpari Ilirët e më vonë Trakët. Para tyre mundet që në Ballkan jetonin njerëz po të një gjaku me ta, ose banorë më të vjetër...". Megjithëse mbron tezën e ardhjes së Ilirëve para Helenëve, Thalloczy pranon se në Ballkan jetonin njerëz po të një gjaku me ta, domethënë ata që njihen si Pellazgë.

######

Herodoti, kur flet për zakonet e jonianëve, thotë qartë se këta jonianë ishin me origjinë të përzierë dhe se "Mollosë, Pellazgë të Arkadisë dhe Dorianë të Epidaurit ishin të përzierë me ta". Mollosët janë ndër fiset më të njohura ilire që Herodoti i rendit bashkë me Pellazgët dhe dorianët si fise jogreke.

######

"Shqiptarët për Hahnin - shkruan Elena Gjika - janë pasardhësit e pellazgëve të famshëm. Pellazgët, në kohërat primitive do të kenë populluar Epirin, Maqedoninë, Ilirinë, Greqinë (Heladën dhe Peloponezin) dhe shumë vende të Italisë".

######

Në Etruskishtja..., autorja N. Vlora-Falaski nënvizon se "Herodoti ka shkruar se kishte zbuluar rrënoja të Pellazgo-Ilirëve në Dodonë dhe se njerëzit e Epirit, ashtu si edhe ata të Korinthit e të Peloponezit, flisnin një gjuhë të panjohur për të. Veç kësaj, jo pak autorë pohojnë se dorianët ishin një fis ilir i helenizuar".

######

Në Le origine... të vitit 1910, autori Drerup, përkundër tezave që kërkojnë të barazojnë Pellazgët me degët helenike, Pellazgët i quan një popull si jogrek "...familjes së madhe të popullatave të njëjta, që përpara se të arrinin Helenët, ishte e shpërndarë ndër ishujt dhe brigjet e detit Egje mund ti lidhim edhe Pellazgët që unë nuk mund ti quaj si një racë greke... kështu mund ti caktohet territori i tërë bregdetar i detit Egje popullatës së lashtë jogreke të Pellazgëve".

######

Në La nazione... të marsit 1897, J. de Rada vëren: "...janë në fushë fisi pellazgjik (shqiptar) dhe fisi helenik me rreth e përqark bushtra të thara që ndihmojnë. Sot është bërë e qartë që një erë pellazgjike qe mbyllur në Greqi prej vërshimit helenik, vërshim i cili erdhi mbi shtresën e pavdekshme prehistorike. Kjo përzierje e dy popujve që edhe sot e kësaj dite e gjejnë aty udhëtarët, ekzistonte që në kohën e Platonit që e përmend "E madhe është Greqia, në të cilën ndodhen edhe njerëz me vlerë të madhe dhe me një prejardhje barbarësh" -tek Fedoni".

######

Në Sanskrishtja dhe shqipja P. Zheji shkruan "Qysh në vitin 1836 kapiteni Ksilander, duke profetizuar botonte në Kopenhagen një shkrim në të cilin thuhej: një përcaktim i bërë me themel i popullit shqiptar dhe i gjuhës së tij, do të ndihmonte në sqarimin jo vetëm të historisë së atyre viseve, në përgjithësi e errët, por ndofta edhe shumë gjëra të historisë së përbotshme më të lashtë, si dhe të doktrinave kryesore të vetë ndërtesës së linguistikës sonë moderne". Duke aluduar për një primordialitet të gjuhës shqipe që i zbret rrënjët në pellazgjishten.

######

Gjuhëtari H. Ëlberg, pasi pranon vjetërsinë e gjuhës dhe popullit shqiptar në këto troje, e mbështet atë duke paraqitur edhe shtresëzimet e huazimeve latine në sistemin fonetik: "...në zhvillimin e sistemit fonetik të shqipes mund të dallohen katër shtresa kronologjike gjatë të cilave ndryshoi ky sistem...", dhe më tej shton për shtresën e parë "Shtresa e parë është ajo parahistorike indoeuropiane, kur gjuha e vjetër greke ende nuk ushtronte ndonjë ndikim mbi sistemin fonetik të shqipes...". Pra, një shtresë më e vjetër se ajo greke e lashtë, çka në këto vise ishte veçse pellazgjishtja.

######

Studiuesi Rizaj njofton se historiani Sulejman Kulçe mbron tezën se në botën aktuale shqiptarët kanë mbetur pjestarët e vetëm autentikë të familjes së Pellazgëve.

 ######

Në Shqiptarët, autori Xh.F. Uilliams shkruan "Kur do të jetë studiuar mirë gjuha shqipe dhe kur të jenë zhvarrosur gojëdhënat e saj, atëhere shumë nga veprat e Homerit do të rishikohen dhe disa nga ato do të jetë nevoja të korigjohen. Herodoti nuk e dinte që emrat e heronjve të veprës së Homerit ishin fare qartë në gjuhën pellazgjike. E deri vetë emri i Homerit mund të gjurmohet në gjuhën shqipe... Nuk është çudi nëse njerëzit që kanë studiuar gjuhën shqipe, të thonë se ajo është gjuha origjinale e Homerit, edhe që grekët morën nga poetët pellazgjikë të shumtën e këngëve trimërie e heroike".

Në Shqiptarët, autori Xh.F. Uilliams shkruan "Kur do të jetë studiuar mirë gjuha shqipe dhe kur të jenë zhvarrosur gojëdhënat e saj, atëhere shumë nga veprat e Homerit do të rishikohen

Prioritete të Programit të Partive Popullore Europiane për 2004-2009

Një ekonomi e bazuar në dije: Promovimi i konkurrencës

Konkurrenca është baza e mbarëvajtjes ekonomike. Për të bërë të aftë Europën që të adaptohet në ekonominë globale dhe të arrijë objektivat e veta ekonomike, sociale dhe ambientaliste, neve na duhet konkurrencë më e madhe Europiane. Pra na duhet të ndërtojmë një treg të vetëm e të mirëfilltë dije dhe kërkimesh shkencore. Europa duhet të bëjë më shumë në këtë fushë. Për sa i përket kërkimeve shkencore për shembull, ne jemi në disavantazh dhe kjo është e dukshme. Shpenzimet tona për kërkime shkencore në Europë vazhdojnë të jenë të ulëta dhe ekonomitë tona janë më pak të afta të shfrytëzojnë rezultatet e punës shkencore për përfitime ekonomike. Për ta kapërcyer këtë, Europa duhet të ketë më shumë inovacione dhe një lëvizje më të madhe të individëve dhe ideve. Rritja e shpenzimeve për kërkime shkencore të paktën deri në 3% të GDP

Që Europa të ecë përbri konkurrentëve të saj, duhen bërë përpjekje që të rritet shpenzimi për kërkimet shkencore në të paktën 3% të GDP. Nga këto, 1/3 shpenzime publike dhe 2/3 investime private. Europa aktualisht shpenzon 1.9% të GDP në krahasim me 2.7% të Amerikës dhe 3% të Japonisë. Është shumë e rëndësishme që të lehtësohet aksesi i bizneseve të vogla në arritjet teknologjike, sidomos tek ato që kanë 9 punëtorë apo më pak, pasi anketat tregojnë që këto kanë vështirësi në përdorimin e toeknologjisë së re më shumë se firmat e mëdha. Pikësynime duhet të përcaktohen dhe shfrytëzimi efektiv i rezultateve kërkimore duhet të rritet. Kjo lidhet ngushtë me përcaktimin e mekanizmave të mbrojtjes së të drejtës së autorit për Komunitetin Europian.Ndërtimi i një Europe sipërmarrëse të cilësisë më të larte

Për të përballuar konkurrencën në ekonominë globale, shoqëritë tona duhet të veprojnë në një ambient që stimulon cilësinë e sipërmarrjen e lirë nga ana legjislative e fiskale. Duhet t’i vihet rëndësi implementimit efektiv dhe në kohë të strategjisë së Lisbonës për të krijuar një ambient stimulues për biznesinLiberalizimi i tregut të energjisë

BE po punon për decentralizimin total duke futur konkurrencën e tregut në sektorët e elektricitetit dhe gazit natyror, monopolet e fundit të tregut të brendshëm. Edhe konsumatorët privatë dhe bizneset duhet të kenë mundësinë të zgjedhin se kush i furnizon ato me këto lëndë. Na duhet gjithashtu një paketë ligjore e kompletuar për të siguruar një shërbim publik cilësor.Sisteme taksash që favorizojnë konkurrencën dhe taksa më të ulëta

Koncepti i taksave më të ulëta është në qendër të modelit ekonomik të PPE sepse të gjithë partitë e qendrës e të qendrës së djathtë kanë për qëllim krijimin e një pasurie brenda ekonomisë dhe inkurajimin e iniciativës private. Taksa të larta pengojnë ekonominë dhe sektorin privat dhe nënkuptojnë më shumë përfshirje të shtetit në ekonomi në dëm të sipërmarrjes private.Rritja e moshës së daljes në pension

Meqënëse njerëzit jetojnë më gjatë, ato duhet të punojnë e të kontribuojnë më gjatë në sistemet kombëtare të pensioneve si kusht për të drejtën e të marrit të një pensioni të plotë. Duhet të ulen në maksimum rastet e daljes në pension para moshës 55 vjec. Me anë të stimujve taksore apo me eliminim me ligj të tyre, këto praktika shumë të kushtueshme duhet të cohen në minimum.Nevoja për ritme më të mëdha të lindjeve

Emigracioni nuk është një zgjidhje afatgjatë e ndryshimeve demografike që po ndodhin në Europë. Një zgjdhje do të ishte nxitja e më shumë lindjeve me krijimin e ambienteve të përshtatshme vecanërisht për gra që kanë dëshirë të punojnë.Zhvillimi i turizmit afatgjatë dhe cilësor

Turizmi përmban rreth 5% të vendeve të punës në BE dhe ka një impakt të rëndësishëm në ritmet e punësimit. Për të rritur potencialin turistik Europian dhe për të promovuar pasuritë historike, kulturore dhe gastronomike të rajoneve Europiane, BE duhet të jetë në gjendje të zgjedhë mes praktikave më të mira drejt një turizmi cilësor dhe dinamik.Zhvillimi i një bujqësie të qëndrueshme

Zhvillimi i një bujqësie të qëndrueshme është mënyra jonë për të siguruar se brezat e ardhshëm do të vazhdojnë të gëzojnë të mirat e burimeve natyrore unike te Europës. Për këtë duhet kapërcyer tre sfida: 1. Sfida ekonomike

Kjo do të thotë forcimi i konkurrencës në sektorin e agrikulturës. 2. Sfida shoqërore Përmirësimi i kushteve të jetesës dhe mundësive ekonomike në zonat rurale.3. Sfida ekologjike Promovimi i praktikave ambientaliste për ruajtjen e biodiversitetit dhe ambientit.Sigurimi i brendshëm dhe stabiliteti i shoqërisë tonë

Emigracioni ilegal dhe terrorizmi nga një anë, dhe krimi i organizuar nga ana tjetër po na kërcënojnë sigurinë e stabilitetin e brendshëm në shoqërinë tonë në mënyrë të papranueshme. Në këtë fushë, BE mund të shtojë dukshëm aftësinë e shteteve individuale për të luftuar këto fenomene. Lufta kundër emigracionit klandestin

Ne duam t’i japim azil politik personave të kërcënuar fizikisht. Por abuzimi që po bëhet me këtë praktikë dhe numri i emigrantëve ilegalë që po hyjnë në BE cdo vit nuk mund të tolerohen. Forcimi i konceptit të qytetarit Europian

Mbrojtja e të drejtave të qytetarit është baza e sistemit tonë demokratik të bazuar në ligje. Dokumenti i të Drejtave Themelore që bën pjesë në Traktatin Kushtetues të sistemit ligjor Europian i pajis qytetarët e BE më mbrojtje civile të mëtejshme për shembull nga cënime prej shtetit të origjinës. Ne duam që qytetarët të kuptojnë esencën e të drejtave të tyre dhe t’i përdorin ato. Po kështu, Europianët duhet të ndihen të sigurtë si konsumatorë dhe të gëzojnë të gjitha avantazhet që vijnë nga marka e vetme e sigurisë së produkteve BE. Pra qëllimi ynë është ta bëjmë Europën një pjesë konkrete të jetës së përditëshme të qytetarëve, punëtorëve, konsumatorëve, studentëve, pensionistëve apo fëmijëve.Në fushën e sigurisë

BE shpenzon rreth 150 miliardë euro për mbrojtjen në vit. Kjo është e barabartë me rreth ½ e shpenzimeve të Amerikës.

Megjithatë, për arsye se në kemi 25 ushtri të mirëfillëta e jo një, pra struktura paralele pa fund, efektiviteti jonë është rreth 10% i atij të Amerikanëve. Europa duhet të zhvillojë një treg të vetëm për armatimet.

Të gjitha hapat duhet të ndërmerren për të mundësuar që BE të flasë me një ze në fushën e mbrojtjes. Projektet e kërkimeve shkencore duhet të centralizohen ose të paktën të koordinohen nga një qendër. Tenderat duhet të publikohen në të gjithë Europën për prokurime sa më të hapura dhe sa më kompetitive në fushën e armatimeve. Një ndihmë e vazhdueshme financiare vendeve në zhvillim

Mbi 1 miliardë njerëz jetojnë me më pak se një dollar në ditë. Shumë njerëz kanë mungesa në ushqimin e përditshëm, mjekime dhe shkollim. Grupi i PPE do të sigurojë që BE të angazhohet fuqimisht në ndihmë të vendeve në nevojë.

Nje artikull i panjohur i "Giornale d’Italia" per marredheniet Shqiperi-Itali

Politika italiane ndaj Shqipërisë në vitet ’30-të

Nuk mund të thuhet se shqiptarët kanë gëzuar një mirëkuptimin të gjerë nga ana e shkrimtarëve (analistëve) politikë. Racë shumë e vjetër, e shtrënguar pak nga pak (të banojë) në një territor më të vogël e të ngushtë se ai i hershmi për shkak të pushtimeve dhe, e zbuar prej qendrës së gadishullit (ballkanik) drejt brigjeve adriatike; origjinaliteti i saj etnik e gjuhësor absolut, - nuk i dha mundësi që të gjente një shtet mbrojtës, të afërt për nga raca e gjuha, - ashtu siç gjetën sllavët dhe ballkanasit e sllavizuar në kohën, kur në këtë gadishull u formuan bërthamat e para kombëtare, - në mënyrë që të ushqente qëllimet politike me ardhjen e erës së bashkësive të gjakut.

Për këtë arsye është një rast shumë i volitshëm që Dr.J.Swire, i Royal Geografical Society, "sub speciem aeternitatis" studiues që dëshmon se di të trajtojë problemet politike - i ka ofruar botës anglo-saksone një libër mbi Shqipërinë, prej të cilit, nëpërmjet bollëkut, rregullit dhe saktësisë së ngjarjeve të treguara, është e lehtë të mbërrish në ato boshte kryesore të historisë së këtij populli që janë janë çelësi për të kuptuar qendrimet e tij. (J.Swire - Albania, the rise of a kingdom - shën. i përkth.).

Një shpërblim simpatik

Eshtë një libër, ta themi menjëherë, që duhet t’u pëlqejë së tepërmi italianëve, sepse, - përtej kritikës, ndershmëria thelbësore dhe pavarësia absolute e autorit është fare e dukshme, - konkluzionet përfundimtare të veprës së tij janë në përputhje me frymën e politikës sonë ndaj Shqipërisë dhe na leverdis ta shënojmë si një apologji të mirëpëlqyer e të papritur e ndoshta të pakërkuar të logjikës së pakundërshtueshnme të politikës fashiste kundrejt kësaj Mbretërie të re (Shqipërisë - shën. i përk.)

për të përmbushur dëshirat e pangopura të shteteve të reja fqinje me pjesë territori qartësisht shqiptare.

Eshtë për t’u shënuar që pikërisht në këtë kohë për herë të parë formohet ndjenja kombëtare shqiptare në "Ligën e së Drejtës". Përcaktohet saktë fenomeni i dyndjes sllave drejt Adriatikut, mbi trupin e Shqipërisë si një faktor i historisë bashkohore dhe, në të njëjtën kohë, nacionalizmi shqiptar, - deri në atë kohë i mbytur prej përçarjeve krahinore dhe prej politikës shkombëtarizuese të turqve, - ngjitet në skenë me vendosmëri. Kërcënimi sllav i ka dhënë Shqipërisë, ndoshta jo ndjenjën që ekzistonte edhe më parë, por të paktën ndërgjegjen aktive të kombësisë së vet. Pikërisht në këtë raport të veprimit dhe reagimit duhet të fiksohet vëmendja e veçantë e lexuesit.

Viti 1913, me luftërat ballkanike që provokuan rënien dhe tërheqjen e përkohshme të Turqisë nga Evropa, nxjerr në skenë, për fat të mirë të Shqipërisë, problemin e ekzistencës tërësore të saj në një bllok të vetëm: (kësisoj) ta injoroje ose ta nënvlerësoje grupin shumë kompakt të shqiptarëve, nuk ishte më e mundshme. Kështu u ndal - edhepse në fund pas një ndarjeje të tmerrshme përfundimtare - veprimi copëtues që kishte nisur prej kohësh. Dhe del në pah në të gjithë qartësinë e tij, hyrja në veprim e faktorit të tretë: ndërhyrja e fuqive adriatike joballkanike, interesat e të cilave janë të lidhura thelbësisht me gjendjen e Kanalit të Otrantos, pra të Austrisë dhe të Italisë. Ato do të jenë mbrojtëset dhe shpëtimtaret e Shqipërisë. Ndërkohëqë mbrojtja e interesave të njëjta i bashkon spontanisht dy rivalet si në anën negative të qëllimeve (pengimin e Serbisë së Madhe) ashtu edhe në anën pozitive (pavarësinë shqiptare); nga ana tjetër parashtron njëkohësisht rivalitetet ndërmjet tyre.

Për Shqipërinë e Madhe

Me paktin e Londrës, pararendësi i hyrjes së Italisë në luftë, fillon ndërkaq një fazë e re: trinomi i forcave që përcaktojnë gjendjen e Shqipërisë mbahet akoma, por njëra prej dy fuqive adriatike, Perandoria Austriake, vetëtërhiqet.

E ndodhur ndërmjet dy cepave të dilemës - një Adriatik i garantuar nga një Shqipëri e pavarur, apo nga një pushtim i saj - Italia, sipas J.Swire, do të lëkundet për shumë vite, duke u anuar së fundmi drejt një forme hibride të ndarjes së Shqipërisë që të kënaqte shtetet fqinje ballkanike dhe, duke i dhënë vetes si zonë influence ose okupimi, një rrip bregdetar me një hinterland të mjaftueshëm. Dhe këtu, edhepse nuk është detyra jonë të korrigjojmë, por të shtjellojmë; dhe aq më pak të mbrojmë qëndrime politike italiane të së kaluarës; - nuk mund të mos tërheqim vëmendjen që J.Swire nuk ka nxjerrë mjaftueshëm në dritë faktin që këto ndryshime, - përkundrejt tezës më të mirë, asaj të pavarësisë shqiptare - i janë imponuar politikës italiane nga disa forca të jashtme (ekstrinseke) ndaj të cilave ajo nuk duket se mund kundërshtonte duke pasur shpresa të qarta për sukses. Italia pranon, me fjalë të tjera, tërheqjen nga pozicionet kryesore - Shqipërinë e Madhe - duke zënë vend në llogore shumë më të ngushta e të papërshtatshme, të mbarsura me rreziqe, të vështira për t’u mbajtur dhe në kundërshtim me aspiratat kombëtare shqiptare, sidoqoftë të preferuara përballë shkatërrimit të plotë të situatës strategjike në Adriatikun jugor, shkatërrim që do të koinçidonte në fund të fundit edhe me zhdukjen e plotë të Shqipërisë.

Riorganizimi i shtetit

të periudhës së saj të vështirë, ajo bën një kthim të shpejtë. Ndërkaq vetëm pas ardhjes në pushtet të Fashizmit do të mund të shtrohej e të zgjidhej në plotësinë e vet, problemi i marrëdhënieve me Shqipërinë. Pikënisja politike që Shqipëria e pavarur është një mbrojtëse e natyrshme e daljes së Adriatikut - pikënisje e pranuar dhe e vënë në zbatim ndërkaq edhe nga regjimi i vjetër, mbas heqjes së pushtimeve territoriale të mbetura çprej luftës - rivihet në veprim nga Qeveria Fashiste në kuptimin që është e kotë të presësh nga Shqipëria ndërmarrjen e një detyrimi të tillë thelbësor për sigurinë e Italisë, nëse ajo, Shqipëria, nuk vendoset menjëherë në atë gjendje që të forcojë stabilitetin e nevojshëm shtetëror. Përndryshe: Shqipëria e pavarur është një fjalë boshe, nëse nuk është një Shqipëri e fortë, e organizuar, e aftë që të zhvillojë ndërgjegjen e saj kombëtare. Kështuqë Italia duhet të ndihmojë me efikasitet shtetin e ri shqiptar duke i dhënë mbështetjen më të përzemërt dhe efikase në çështjet ndërkombëtare; duhet ta ndihmojë në gjithçka që i përket organizimit të brendshëm: përforcimin e ndërgjegjes kombëtare dhe arsimimin e përgjithshëm, krijimin e ingranazheve administrative e financiare, zhvillimin e burimeve natyrore dhe, në fund, krijimin e një ushtrie të rregullt dhe kombëtare, e cila është bërthama dhe shkolla e nacionalizmit më të shëndoshë.

Zhvillimi i forcave pozitive

Një politikë që, për fat të saj ndjek rrugën natyrale të gjërave, ka një mijë mundësi që t’ia dalë mbanë. Qeveria Shqiptare që pej 1925-ës, s’ka bërë gjë tjetër veçse ka shkuar drejt kësaj rruge natyrale: i është drejtuar Italisë.

Konkluzioni i librit shkurtimisht është si më poshtë: politika italiane ndaj Shqipërisë është e kundërta e asaj që mund të quhet një politikë dominimi (sundimi); sepse është e drejtuar saktësisht në favorizimin e zhvillimit të atyre forcave që përjashtojnë sundimet (dominimet) e huaja: - ushtrinë, ndjenjën e një uniteti kombëtar, pushtetin qendror. Që prej kohës së turqve, ata që kanë kërkuar të sundojnë në Shqipëri, kanë bërë një politikë të kundërt: përçarje të popullsisë, inkurajim dhe mbështetje të forcave centrifuge (përçarëse), nxitje dhe përkeqësim të mërive të krerëve e të fiseve, dobësim dhe prishje të ndjenjës kombëtare. J.Swire e mbyll fjalën e vet në atë që ai e konsideron si kurorëzimi i ndërtesës së rinuar shtetërore shqiptare: manarkinë kombëtare, të personifikuar në më të aftin e më energjikun e krerëve të kombit (shqiptar). Kësisoj nuk paraqiten zhvillimet e gjera e konkrete, të arritura nga bashkëpunimi italo-shqiptar mbas shpalljes së monarkut. Megjithatë aty, ai parashtron qartë që një Shqipëri e fortë dhe e ndërgjegjshme për interesat e veta, s’ka rrugë tjetër veçse të mbështesë qëllimet politike italiane, pastërtisht paqësore dhe difensive, për arsyen thelbësore të ekzistencës së vetë shtetit (shqiptar).

Përktheu nga italishtja: Neritan Kolgjini

Titulli origjinal "La politica italiana verso l’Albania"

Botuar më 30.03.1930 (VIII) në gazetën "Giornale D’Italia"

Politika t’i shërbejë interesit kombëtar

Politika shqiptare është një fatkeqësi për kombin. Pozita drejton shtetin me ndihmën e kartonave rozë dhe pa bashkëpunimin e opozitës. Pra, politika shqiptare është futur në një rrugë pa krye. Gjendja e vendit është shumë e tensionuar, sepse politikanët tanë nuk njohin tolerancën, kompromisin.

Ata vazhdojnë gjithmonë me të njëjtin avaz, pa marrë parasysh interesat kombëtare. Veprime të tilla janë të dëmshme, si për opinionin e brendshëm, ashtu dhe atë të jashtëm. Mbreti Leka erdhi në Shqipëri duke predikuar "Paqe-bashkim-vllaznim". Kjo është një profeci që i duhet politikës shqiptare. Pa bashkim, asnjëherë nuk do jemi në gjendje të mbrojmë interesat kombëtare dhe t’i sigurojmë të mira materiale këtij populli të shumëvuajtur. Shteti është në një gjendje apatike. Kontrabanda e korrupsioni ia kanë marrë frymën. Drejtuesit e segmenteve të këtij shteti akuzojnë njëri tjetrin për paaftësi. Doganat akuzojnë rendin, rendi gjykatat e këto të fundit ligjin. A nuk është kjo sorrollatje e zhurmshme pa brume, që i kushton shtetit miliona dollarë të humbur, që përfundojnë në xhepat e organizatorëve. Pse ndodh kjo? Ndodh sepse shtetit i mungon një dorë e forte, që të organizojë e drejtojë me drejtësi, por edhe të luftojë për interesa kombëtare.

Qeveria shqiptare ka patur një kohë mëse të mjaftueshmë për të treguar veten dhe ka treguar se është e paaftë për të drejtuar vendin. Qeveritarët japin premtime, flasin me shifra e caktojnë afate dhe populli nuk po sheh gjë. Populli llogarinë e bën thjesht, sa të ardhura ka për fëmijët, sa i mjaftojnë për të përballuar jetesën. Ai i shikon sa kanë qenë çmimet dhe sa janë. Në pjesën më të madhe çmimet janë dy e trefishuar dhe të ardhurat janë përgjysmuar. Historia e vendit tonë nuk ka kaluar gjithmonë në errësirë, ka patur edhe periudha shkëlqimi. Një nga këto periudha është ajo e viteve 1920-1939. Me të vërtetë vendi nuk kishte atë përparim kulturor që ka sot, (sepse ishte në fillimet e tij), por shteti shumë shpejt arriti të organizohet e të radhitet ndër shtetet më demokratike të Europës. Kjo periudhë lidhet me figurat politike më të ndritura të vendit tonë. Një nga këto figura ishte Ahmet Zogu, kryeministër, president e Mbret i Shqiptarëve më 1928. Një faktor negativ në politikën shqiptare ka qenë paaftësia e politikanëve për të organizuar të djathtën e vërtetë. Një alternativë tjetër i ka ngjallur shpresat shqiptarëve, ajo e LZHK. Lëvizja për Zhvillim Kombëtar, e formuar nga Mbreti Leka I-rë, me një spektër të gjerë në politikën shqiptare, ka një politikë ndryshe nga ajo partiake, në themel të së cilës është interesi kombëtar.

"Kombi po degradohet" - ka thënë Mbreti Leka I. Fatet e kombit po bien dita ditës në duart e armiqve tradicionalë të vendit. Pra, kur nuk ka shtet, nuk kanë ]’na duhen partitë. Kush ka ndërgjegje kombëtare, të luftojë për të shpëtuar kombin dhe sëbashku të ndërtojmë një shtet pa njolla. E këtë mund ta bëjë vetëm alternativa e LZHK

Skënder Hoxha               Elbasan

Edi Rama blen edhe opozitën

Këshilli bashkiak i Tiranës votoi për legalizimin, ndërtimin pa leje dhe shitjen e truallit prej 1310 metër katror me ]mimin 12 mijë lekë në favor të subjektit "Tajvan" Shpk., tek parku Rinia. Shtypi opozitar, para afro një muaji, e kish denoncuar këtë si një nga aferat më skandaloze të kohëve të fundit. Projekt-vendimi i Edi Ramës nuk u miratua në mbledhjen e parë të këshillit bashkiak, si pasojë e këtij presioni të opozitës, dhe ky ishte një qëndrim i vërtetë opozitar

Në mbledhjen e radhs, Luani(!) që drejton këtë këshill, e futi projekt-vendimin përsëri në rendin e ditës. Gazetat e opozitës heshtin. Mesazhi u dha. Projekt-vendimi do të miratohej. Dhe ashtu ndodhi. Opozitarët ishin blerë. Fatalitet. Kush do ta ndalë tashmë Edi Ramën, sa kohë që ia ka arritur të blejë edhe opozitën?Vendimi i miratuar është shprehja më tipike e abuzimit me ligjin. Eshte rasti më tipik i lejimit me dashje (për arsye korruptive) të shkeljes së ligjit, në zemër të Tiranës, për një vepër që të nxjerr sytë në ditën me diell dhe natën pa hënë.Ky është imponim i dhunshëm, injorim i qëllimshëm i gjith]kaje, i shtetit ligjor, i shoqërisë demokratike dhe, së fundi, i këtij këshilli.Jo vetëm që është lejuar ndërtim në 100 % të pronës, por gllabërohet edhe 1310 metra katror pronë publike, apo 73 % mbi pronën-siperfaqe e gjelbërt e parkut.Atë ditë që qytetarëve të Tiranës u vendoset taksa për zgjerimin e sipërfaqeve të gjelbërta, merret një vendim për t’ua grabitur ato mu në mes të Tiranës, me arrogancë dhe shpërfillje të paimagjinueshme.Tashmë në këtë vend mund të ndodhë gjith]ka, pasi opozita është shitur dhe blerë.

Nuri Mema          Tiranë

Arsimi nga rrënjët

Kastriot Mahilaj

Lulet e papakësuara për çdo 7 Mars, janë treguesi më i fortë dhe më i mrekullueshëm i gjithçkaje të mirë që ka mbetur prej shpirtit të Shqipërisë. Më tepër se çdo reformë apo program, ato janë shpresa më e besueshme se ditët e mira do të vijnë. Se sa përcaktues po bëhet arsimi në zhvillimin ekonomik të vendit, këtë e nënvizon edhe ky fakt autoritar: Një ndër dy detyrat kryesore që artikuluan ekspertët e Bankës Botërore para 4-5 ditësh, është "rritja e cilësisë së arsimit të mesëm dhe e numrit të nxënësve të arsimit të mesëm".Arsimi do të jetë në fokusin e vëmendjes së LZHK-së, një nga tri hallkat kryesore - tok me ekonominë e tregut dhe rendin - të cilat do të përbëjnë trinomin prioritar në lëmin e reformave.Ky prioritet rrjedhon, së pari, nga hapësira që zë sektori i arsimit, ku afro një e treta e popullsisë është e angazhuar përvit si nxënëse - dhe – dhënëse dijesh; së dyti: nga potenciali i një tradite të paasgjësueshme, si një nga pasuritë me të vyera kombëtare që ka grumbulluar shkolla, janë falë shpirtit arsimdashës të shqiptarëve.Në mbivlerësimin që do t’i kushtojmë arsimit ne nisemi nga vizioni i qartë me vlerë aksiomatike se: "Si të jetë shkolla, do të jetë dhe shoqëria shqiptare". Shumë mangësi e plagë sociale si krimi, ngujimi, drogimi etj., na janë hapur për shkak të dobësimit e formalizmit të arsimit. Logjikisht shumë syresh do të minimizohen me forcimin e shkollës sonë.Prandaj e themi me plot gojwn se ne do të investojmë me përparësi në këtë sektor jetik, shumë më tepër se deri tani, për të sotmen dhe të ardhmen e vendit.Shtimi i konsiderueshëm i investimeve në lëmë të arsimit, do të ketë po atë efikasitet që ka profilaksia në parandalimin e sëmundjeve dhe në pakësimin e shpenzimeve për shërimin e tyre. Nga kjo pikëpamje, investimi i shtuar për arsimin, do të jetë njëherit edhe kursim në buxhetin e shtetit në harkun e disa viteve.Dy janë objektivat madhore që qëndrojnë para shkollës sonë:

1- Përgatitja e qytetarit të ardhshëm: a) me moralin dhe etikën bashkëkohore, të aftë për të bashkëjetuar në komunitet; dhe këtu do të kihet parasysh shkartisja e virtytit dhe zakonit kombëtar me atë të qytetërimit evropian;

b) me edukatën bashkëkohore ekologjike ndaj mjedisit. Sjellja ndaj komunitetit dhe mjedisit, janë dy përbërësit kryesorë që do të rrezatojë qytetarinë e tij.

2- Pajisja e qytetarit shqiptar me njohuri e dije të cilat do të garantojnë përparimin social ekonomik.

Këto dy objektiva qëndrore diktojnë një varg reformash:

A- Në strukturë:

- Ravijëzimi gradual i sistemit të ri parauniversitar me bazë arsimin e detyrueshëm nëntëvjeçar.

- Lehtësimi i ngarkesës mësimore, që aktualisht për nxënësit tanë është tepër e lartë, me anë të thjeshtimeve dhe jo thjeshtëzimeve të programeve dhe teksteve shkollore.

- Dhënia përparësi aspektit cilësor të mësim-dhënies në raport me atë sasior, për t’u lënë nxënësve e studentëve më shumë kohë për të shkathtësuar operacionet mendore të analizës e të sintezës, që të mund të kultivojnë më vonë shprehitë eksperimentuese dhe ambicjen për kërkim shkencor.

- Shkëputja përfundimtare nga fryma libreske dhe skolastike, afrimi me praktikën eksperimentuese, me laboratorët dhe njësitë ekonomike e shkencore.

- Profilizimi sa më i shpejtë i shkollave të mesme të përgjithshme.

- Shtimi i shkollave të mesme profesionale, politeknike dhe me orientim hoteleri-turizëm.

- Inkurajimi i shkollave jopublike në të gjithë spektrin arsimor, që nga kopshti deri në universitet etj..

B- Në infrastrukturë

- Zgjerimi i rrjetit të shkollave me anë të ndërtimit të godinave të reja dhe rikonstruksionit të atyre ekzistuese. Shndërrimi i ndërtesave të tilla në komplekse shkollore, me ambientet përkatëse kompjuterike, sportive, çlodhëse e argëtuese etj..

- Shtimi i dhomave-klasa, çka do të mundësojë kthimin e proçesit mësimor në normalitet; një klasë jo më shumë se 30 nxënës.

- Rritja e numrit të mësuesve, edukatorëve dhe pedagogëve, çka do të çojë gjithashtu në kthimin e proçesit mësimor në normalitet.

- Rritja e konsiderueshme e shpërblimit material për mësuesit dhe drejtuesit e arsimit.

Si kudo në natyrë e shoqëri që, po nuk dhe, nuk merr, ne nuk mund shpresojmë të marrim ç’kërkojmë nga arsimi ynë, pa i dhënë paraprakisht atij. Dhe është një dhënie e bekuar, nga ato që të kthehen me shumëfishin e tyre.

Reagim i Departamentit te Shtetit per akuzat ndaj zotit Haradinaj

Huper: Akt-akuza ndaj Haradinajt nuk është akt-akuzë ndaj UÇK-së

Duke reaguar për zhvillimet e sotme në Kosovë, një zyrtar i Departamentit të Shtetit i tha Zërit të Amerikës, se Shtetet e Bashkuara përshëndesin qëndrimin e sotëm të zotit Haradinaj pas njoftimit për ngritjen e akuzave nga Gjykata Ndërkombëtare e Hagës. Vendimi i zotit Haradinaj, për të dhënë dorëheqjen nga posti i kryeministrit dhe gatishmëria që shprehu për të shkuar vullnetarisht në Hagë, - tha zyrtari amerikan, - flasin për shqetësimin e tij të thellë për të ardhmen e Kosovës dhe popullit të saj. Zyrtari i Departamentit të Shtetit tha se i takon qeverisë së Kosovës të marrë tani vendimet përkatëse. Shtetet e Bashkuara, tha ai, mbeten të angazhuara për të ndihmuar Kosovën në forcimin e institucioneve të saj si dhe për plotësimin e standarteve. Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të punojnë nga afër me UNMIK-un dhe popullin e Kosovës për plotësimin e standarteve në përgatitje të procesit të vleresimit të tyre gjatë këtij viti. Dhuna në Kosovë, tha zyrtari amerikan, nuk do të tolerohet dhe ajo do të kishte pasoja negative për të ardhmen e Kosovës. Shtetet e Bashkuara, tha zyrtari amerikan, mbështesin Gjykatën e Hagës dhe u bëjnë thirrje të gjithë individëve në Kosovë dhe në Ballkan, që të bashkëpunojnë me Gjykatën dhe kjo nënkupton kapjen dhe dorëzimin e të gjithë personave të akuzuar për krime lufte, si një kusht për integrimin e plotë të këtyre vendeve në institucionet euro-atlantike

Kryeministri i Kosovës, Ramush Haradinaj, mbajti një qëndrim dinjitoz ndaj akuzës së ngritur kundër tij, - thotë Xhejms Huper i Grupit për Ligjin dhe Politikën Publike Ndërkombëtare. Në një intervistë me kolegen tonë Izabela Çoçoli, zoti Huper shprehu besimin se përgjigja e zotit Haradinaj tregon se ai ka shumë mundësi të vazhdojë të ketë një të ardhme politike në Kosovë.

Zoti Huper, është pritur prej kohësh ngritja e akt-akuzës kundër Kryeministrit të Kosovës, Ramush Haradinaj. Cili është reagimi juaj lidhur me këtë ngjarje?

Para së gjithash, do të doja të vlerësoja qëndrimin prej burri shteti të Kryeministrit Haradinaj ndaj akuzës së ngritur kundër tij. Ngritja e akt-akuzës nuk do të thotë se ai është fajtor. Ai vetë ka thënë se nuk është fajtor. Ai ka pranuar vullnetarisht të shkojë në Hagë nesër për t’u mbrojtur para Gjykatës, në përputhje me ligjin ndërkombëtar. Me veprimin e tij dinjitoz prej burri shteti ndaj këtij problemi, ai e ka nderuar popullin e Kosovës. Së dyti, do të doja të vija në dukje se edhe komuniteti ndërkombëtar e ka trajtuar atë me shumë dinjitet, pikërisht si udhëheqës të zgjedhur të Kosovës, pa as më të voglin ndikim nga Serbia, nga autoritetet e Beogradit. Komuniteti ndërkombëtar e ngriti këtë akt-akuzë në baza ligjore, e ka trajtuar atë me dinjitet, ai është lejuar të shkojë vetë në Hagë, ku do të lejohet ta mbrojë veten dhe, për mendimin tim, kjo është shumë e rëndësishme. Së treti, është me shumë rëndësi të vihet në dukje se kjo nuk është në asnjë mënyrë një akt-akuzë kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës apo ndaj rezistencës kundër shtypjes serbe. Akt-akuza kundër Kryeministrit Haradinaj është akt-akuzë ndaj një personi dhe kjo nuk e sfidon aspak legjitimitetin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe atë çfarë ajo bëri në vitet 1998 dhe 1999 kundër shtypjes serbe. Por tani është me shumë rëndësi të theksohet se vëmendja e botës është përqëndruar tek Prishtina, tek Kosova. Bota është në pritje të shikojë se si populli i Kosovës do t’i përgjigjet kësaj ngjarjeje. Ne jemi tani në një periudhë kur do të diskutohet statusi i Kosovës. Besoj se duke u treguar i disiplinuar, duke treguar përmbajtje, populli i Kosovës do të bëjë hapa të mëdha përpara në muajt e ardhshëm drejt statusit përfundimtar dhe pavarësisë. Ky është një moment që përkrahësit e zotit Haradinaj dhe partia e tij duhet të tregohen të përmbajtur dhe të mos reagojnë me forcë dhe dhunë, të nderojnë popullin e Kosovës, duke treguar gjithashtu se ata janë të gatshëm të jenë pjesë e komunitetit ndërkombëtar, pjesë e Europës, duke e trajtuar këtë si një çështje ligjore që duhet të zgjidhet me gjyq.

Zoti Huper, akuzat kundër zotit Haradinaj ngrihen në muajin mars, për të cilin shumë analistë kanë thënë se është muaj trazirash në rajon. A ka kjo ndonjë lidhje me faktin?

Nga një pikëpamje, koha e ngritjes së kësaj akt-akuze nuk është e përshtatshme, duke patur parasysh dhunën që ndodhi marsin e vitit të kaluar në Kosovë. Megjithatë, kjo ndodhi dhe nuk mund të kthehet mbrapsht. Por, nga ana tjetër, kjo i jep rastin popullit të Kosovës të distancohet nga kujtimi i dhunës së marsit të vitit të kaluar, duke treguar përmbajtje dhe gatishmëri për të bashkëpunuar me komunitetin ndërkombëtar. Ky është një moment që populli i Kosovës mund t’i dëshmojë botës se është i aftë të shkojë përpara drejt statusit përfundimtar dhe pavarësisë, duke vepruar në të njëjtën mënyrë dinjitoze dhe prej burri shteti si Kryeministri Ramush Haradinaj. Për më tepër, përgjigja e zotit Haradinaj tregon se ai ka shumë mundësi të vazhdojë të ketë një të ardhme politike në Kosovë.

Marrë nga "Zëri i Amerikës"

Karluçi: E vetmja zgjidhje afatgjatë për çështjen e Kosovës është pavarësia e saj

Ish Sekretari Amerikan i Mbrojtjes komenton mbi Kosovën

Frenk Karluçi, ish sekretar i Mbrojtjes së Shteteve të Bashkuara dhe kryetar nderi i firmës investuese Carlyle Group, thotë se e vetmja zgjidhje afatgjatë për çështjen e Kosovës është vetëm pavarësia e saj, që eventualisht do të sillte edhe stabilitetin në Ballkan. Ai e ka trajtuar ditët e fundit këtë çështje në një artikull të botuar në gazetën The New York Times me titull "Lufta që ne nuk kemi përfunduar".

 Zoti Sekretar, kohët e fundit ju keni bërë një deklaratë fare të hapur në mbështetje të pavarësisë së Kosovës. Çfarë ju nxiti që ta bëni këtë deklaratë?

Kjo ka qënë diçka për të cilën kam menduar për një kohë të gjatë. Kam biseduar me kolegët e mi në ish Këshillin për Veprim në Ballkan dhe në Grupin Ndërkombëtar për Parandalimin e Krizave. Është e qartë se tensionet po shtohen dhe mund të mbërrijnë një pikë shpërthimi në pranverë, kur në rajon fillojnë trazirat. Mendova se do të ishte e dobishme për të bërë një paralajmërim, në mënyrë që njerëzit t’i presin rrugën dhunës dhe të angazhohen në atë proces që do të çonte në zgjidhjen e disa prej tensioneve etnike.

Natyrisht kjo është e dëshirueshme për shqiptarët e Kosovës, por jo për serbët. Si mund t’i pajtojnë të dy palët qendrimet lidhur me këtë çështje?

Nuk duhet harruar se një nga çështjet që unë kam trajtuar është një proces për të garantuar të drejtat e pakicave. Ky duhet të jetë një nga kriteret që duhen plotësuar gjatë procesit për përcaktimin e statusit përfundimtar të Kosovës. Ky nuk është një proces që u jep vetëm shqiptarëve të Kosovës atë që duan, por është një proces që çon drejt pajtimit të fraksioneve të ndryshme etnike.

Zoti Sekretar, ju jeni i mendimit se pavarësia është e vetmja zgjidhje e çështjes së Kosovës. Ju përjashtoni çdo variant tjetër, ndarjen e saj, bashkimin me Shqipërinë, dhe kështu me radhë. A mund të flisni pak më gjatë lidhur me këtë ide?

Shumica e ekspertëve janë dakord se ndarja e Kosovës do t’i acaronte tensionet etnike ekzistuese. Ndarja teritoriale nuk është një zgjidhje e mirë. Ndoshta pas negocimit të statusit përfundimtar, në qoftë se entitetet e pavarura duan të shkëmbejnë territore, apo të arrijnë ndonjë tjetër marrëveshje, kjo është një çështje krejt tjetër. Por për mendimin tim, përpjekjet për ndarjen e vendit tani do të ishin një proces zjarrvënës.

Administrata e tanishme amerikane ka folur mjaft për plotësimin e standardeve para diskutimit të statusit. A jeni i mendimit se administrata duhet të bëjë një deklaratë edhe më të hapur lidhur me çfarë do të jetë statusi i Kosovës?

Patjetër. Ekziston rreziku i rënies në letargji, duke u përqëndruar në standardet, që janë të shumtë, dhe pa krijuar një proces që do t’u ngjallte shpresat të dy palëve, shqiptarëve dhe serbëve të Kosovës, një proces që do t’u jepte zgjidhje disa prej çështjeve me të cilat ata përballen. Për mendimin tim, kjo është koha e përshtatëshme për të folur për statusin përfundimtar. Jam i mendimit se Grupi i Kontaktit ka përgjegjësinë për ta bërë këtë, prandaj dhe duhet të veprojë. Ndoshta rusët do të kundërshtojnë, por ne duhet të merremi me këtë çështje kur të vijë koha.

A do t’i shërbente zgjidhja e statusit të Kosovës stabilitetit në Ballkan dhe më tej?

Ne e dimë se statusi i tanishëm është faktor destabiliteti. Askush nuk mund të parashikojë me siguri nëse pavarësia e Kosovës do ta stabilizojë gjendjen, por patjetër që do ta përmirësojë atë, gjë që eventualisht do të çonte në stabilizimin e saj. Aktualisht, de jure, Kosova është pjesë e Serbisë dhe është nën kontrollin e saj, gjë që kosovarët e kundërshtojnë. Tensionet janë në ngritje dhe, nëqoftëse do të bëheshin përpjekje për t’ia kthyer Kosovën Serbisë, do të dilnin probleme të tjera, si për shembull përfaqësimi në parlament, ëndërra ekonomike, mënyra e përdorimit të forcës ushtarake, e shumë të tjera, që mund të çojnë në një gjendje shpërthyese, siç ishin trazirat e marsit të vitit të kaluar. Në një rast të tillë, serbët mund të kërkojnë ndërhyrjen e Serbisë, dhe kështu do të kishim përsëri një luftë në shkallë të gjerë. Për t’i prerë rrugën kësaj, të paktën siç e shikoj unë, duhet përvijuar një proces për negociatat mbi statusin përfundimtar të Kosovës.

Zoti Sekretar, si do ta vlerësonit rolin e Kombeve të Bashkuara në Kosovë?

UNMIK-u ka patur vështirësi me qeverinë e përkohshme. Ajo ka tani disa përfaqësues të rinj që po mbajnë një qëndrim të ri. Tani UNMIK-u po ndjek një strategji veprimi me statusin përfundimtar si objektivin e saj final. Për mendimin tim, UNMIK-u po ecën në drejtimin e duhur.

ARCHIVES N°6