tradita_al@yahoo.com

 MIRESEVINI ne faqen e TRADITA LZHK.

 E perjavshme informative, politike dhe kulturore e

 LEVIZJES PER ZHVILLIM KOMBETAR.

"Tradita", gazetë periodike e Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar; Kryeredaktor: Erind Maçi; Adresa:Rr. Reshit Çollaku, Shallvaret,Shk. 20/290-291 ; Tel. 242618

_____________________________________________________________________________

E Enjte, 24 Mars, 2005           Numri 9

_____________________________________________________________________________

Editorial

PR - PRone = 0

Dushk 2005

Një socialist i PS, 1.2 vota

Erind Maçi

Në një skeç komik të viteve të komunizmit, një kapter ushtrie, paksa i trashë nga trutë, pjestonte 21 me 7 dhe i dilnin 13 batalione ushtarësh. Duket se, më në fund, PS ka gjetur mënyrën për të nxjerrë 13 kandidatë nga 7 zona. “Votat do shkojnë për kandidatët e PS, përqindjet për aleatët e Koalicionit”.

Kjo lëvizje e socialistëve është djallëzore. Në kohën kur ata po çirren se po zbatojnë parimin “një anëtar - një vote” brenda partisë së tyre, për zgjedhjet e përgjithshme ata po përpiqen të realizonjë parimin “1 anëtar i PS = 1.2 vota”. Kjo tregon konceptin e tyre për demokracinë dhe “shenjtërinë e votës së lirë”. Por ky marifet komunist nuk është në kundërshtim me ligjin. Ky sistem zgjedhjesh është pranuar nga të gjithë dhe ajo që po bëjnë socialistët ka ekzistuar gjithmonë si opcion. Ata janë të vetmit që nuk humbasin pikë në elektoratin e tyre, nëqoftëse e propozojnë një gjë të tillë, përkundrazi...

Pra, në një vend ku elektorati i majtë në vlerësimin më optimist nuk i kalon 25 % të popullsisë, socialistët rrezikojnë të fitojnë një mandat të tretë, pavarësisht se ku e kanë çuar vendin këto 8 vjet sundimi në pushtet.

Gjatë gjithë kësaj kohe, duket se mediat e djathta kanë qenë në shërbim të kësaj teze të pashpallur të PS.

Së pari, sulmet dhe margjinalizimi i LZHK.

Së dyti, pasqyrimi i gjerë, deri në reklamë, i aktiviteteve të LSI. Dhe, së treti, trumpetimi me të madhe i divergjencave mes PS dhe aleatëve të vegjël, duke i bërë ata të duken parimorë.

Të gjitha këto ndihmojnë në minimizimin e potencialit proporcional të së djathtës dhe fryrjen e tij në krahun e majtë. Kjo për të vetmen arsye se ky potencial në krahun e djathtë i takon LZHK-së, sidomos pas shpalljes së besnikërisë ndaj ligjit 7501 nga ana e PD.

E vetmja siguri që na jepet për mosfunksionimin e skemave të PS për ardhjen në pushtet, janë deklaratat e partisë më të madhe opozitare se do fitojë shumicën absolute.

Injorimi aktual i realiteteve politike konsistente, në mënyrë të veçantë atij të LZHK, mund të çojë në një mandat të ri të së Majtës, dhe kjo do të jetë agoni e demokracisë dhe stabilitetit social e politik në vend.

Në Londër, mes konservatorëve

Nga Fluturak GËRMENJI

Veprimtaria e LZHK –së, tashmë ka përfshirë edhe rrafshin ndërkombëtar. Pas takimeve të zhvilluara në SHBA, në Kongresin Amerikan dhe në Departamentin e Shtetit, këto ditë u zhvilluan takime edhe në Mbretërinë e Bashkuar.

Në Londër ishte ftuar një delegacion i Partisë Konsevatore. Bashkë me të ishin edhe disa nga drejtuesit e LZHK–së. Takimet me drejtuesit e Partisë Konservatore të Mbretërisë së Bashkuar, përfshinë bisedimet në selinë qendrore të saj në Londër dhe në mjediset e qendrës në Brighton, ku u zhvillua Konferenca e Pranverës e Partisë Konservatore të Mbretërisë së Bashkuar.

Slogani elektoral: koha për veprim

 Në zyrat qendrore të Partisë Konservatore në Londër, delegacioni shqiptar zhvilloi bisedime me drejtuesit e sektorit të jashtëm të Partisë Konservatore të Britanisë së madhe. Ata shpjeguan se sllogani i tyre elektoral “Koha për veprim”, shpreh kërkesat e anëtarësisë së konservatorëve britanikë, në kushtet e sotme të zhvillimit në Mbretërinë e Bashkuar. Kjo është një kërkesë që ka filluar të konkretizohet në të gjitha fushat, duke rritur kontributin e konservatorëve për forcimin e shtetit dhe të përgjegjësisë së tij ndaj proceseve të zhvillimit modern. Dhe kjo përfshin të gjitha fushat e zhvillimit, që nga rrugët e reja të rritjes së prodhimit dhe të mirëqënies dhe deri tek forcimi i arsimit dhe i disiplinës në shkollat angleze.

Drejtuesit e Partisë Konservatore i kushtonin rëndësi të madhe veprimtarisë së pushtetit lokal, çështje kjo që zuri një vend të rendësishëm në Konferencën e Pranverës, në Brighton.

Për këtë u shkëmbyen mendime, por edhe u propozuan rrugët që do të përdoren gjatë fushatës elektorale në muajin maj, kur do të zhvillohen zgjedhjet elektorale.

Në bisedimet e zhvilluara, zonja Philippa Broom, drejtore e Zyrës Ndërkombëtare, u interesua në mënyrë të veçantë për veprimtarinë e Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar në Shqipëri, të udhëhequr nga NMT Leka I Zogu. Ajo kishte informacion për pjesëmarrjen e shumë partive politike shqiptare në këtë lëvizje elektorale, që kërkon të sjellë ndryshimin e politikës shqiptare, me moton një shtet me dinjitet kombëtar  për të gjithë shqiptarët.

Objekti i bisedimeve u përqëndrua në drejtimet kryesore të platformës së LZHK–së për zbatimin e ligjit, për respektimin e pronës dhe të iniciativës private, si kushte kryesore për zhvillimin e ekonomisë së tregut dhe të vetë ekonomisë kombëtare të Shqipërisë. Interesim të veçantë pati për programin e luftës kundër trafiqeve dhe të kriminalitetit, të korrupsionit dhe të mosveprimit të shtetit ndaj tyre. U mirëkuptua dhe u vlerësua objektivi i LZHK–së për forcimin e veprimit shtetëror, duke kërkuar zbatimin e ligjit, reformën në gjyqësor, deri në krijimin e xhandarmërisë, si një strukturë efikase në luftën ndaj krimit dhe lidhjeve të tij me politikën aktuale.

Gjatë zhvillimit të takimeve edhe në mjediset e Qendrës së Konferencave në Brighton, u ekspozuan edhe disa nga drejtimet e fushatës elektorale të Partisë Konservatore të Britanisë së Madhe. Sloganet, që shoqëronin sloganin kryesor “Koha për veprim”, lidheshin me thirrjen e kryetarit të konservatorëve britanikë, z.Hauard – “Votoni tani – ndryshe do të paguani më vonë”. Për të arritur rezultate në zgjedhje, konservatorët kishin filluar të përgatisnin postera të vendosura në mjete të lëvizshme në rrugët e qytetetve, me slogane dhe foto të kandidatëve që do të paraqiteshin në zonat elektorale. Këto slogane lidheshin me problemet konkrete të prodhimit, të sistemit të sigurimit social, të arsimit, të pushtetit lokal. Rezultatin ata e mbështesnin në punën me grupe tematike, sipas problemeve të zonave.

Përvoja e konservatorëve britanikë tregon se, në fushatën elektorale, duhen të merren përgjegjësitë para zgjedhësve, duke treguar programet konkrete për zgjidhjen e problemeve që kanë shtruar vetë zgjedhësit. Ata treguan interes edhe për zgjedhjet në Shqipëri, duke premtuar se do të ndërhynin për caktimin e vëzhguesve për zgjedhjet shqiptare nga konservatorët britanikë.

Drejtuesit e Partisë Konservatore të Britanisë së Madhe, vlerësuan mesazhin, që u dërgoi NMT Leka I, si një shenjë të rritjes së bashkëpunimit me LZHK.

Princ Leka  – në Akademinë mbretërore

Gjatë qëndrimit në Londër, delegacioni zhvilloi një vizitë në Akademinë Mbretërore në Sand’hurst, ku vazhdon studimet Princ Leka II.

Vizita e planifikuar me Ambasadën e Shqipërisë në Londër, u parapri me një ekspoze nga atasheu ushtarak shqiptar, që na tregoi vlerësimet e larta për rezultatet e Princ Lekës. Ai dhe Ambasadori, z.Kastriot Robo, theksuan se këto rezultate të larta na kanë nderuar, pasi Princi është studenti i parë nga Shqipëria, duke dhënë kështu edhe vlerësime të larta për Shqipërinë.

Vizita në Akademinë Mbretërore ishte befasuese, jo vetëm për kushtet e përsosura për studime dhe për stërvitje, por edhe për rregullin dhe kërkesat e larta. Në të gjithë zonën të flisnin me respekt për Akademinë Mbretërore, që e konsideronin si një krenari të vendit dhe të Mbretërisë së Bashkuar.

Bashkë me Princ Lekën, vizituam mjediset e jetesës, të studimit, mësimit e stërvitjes. Takuam edhe disa nga shokët e Princ Lekës, të cilët treguan vlerësim të lartë për rezultatet e tij, duke folur me respekt të veçantë për karakterin dhe miqësinë e treguar me studentët e Akademisë Mbretërore.

Në fillim, shefi i marrëdhënieve me publikun i Akademisë Mbretërore, (një nënkolonel shumë dashamirës ndaj nesh), na tregoi se vizita ishte edhe një vlerësim për Akademinë, jo vetëm për Princ Lekën, që ishte një nga studentët më të mirë të saj. Ai na la në shoqërinë e Princit, që na tregoi dhomën e tij, mjediset e brendshme dhe të jashtme, deri tek Kisha e lashtë, që ishte një muze i vërtetë i historisë ushtarake dhe i angazhimit të akademistëve. Në të ishin të ekspozuara emblemat e shumë reparteve ushtarake dhe emrat e heronjve në luftrat e zhvilluara. Kjo ndërthurje e shpirtit patriotik dhe e historisë së luftrave, përbënte simbolikën e devizës edhe të Akademisë Mbretërore të Sand’hurstit.

Princ Leka II shkëmbeu mendime për zhvillimet politike në Shqipëri dhe për veprimtarinë e LZHK, duke theksuar se tashmë kjo lëvizje po kthehet në një shpresë për të gjithë shqiptarët, por sidomos për rininë.

“Edhe unë do të vij të jap kontributin tim, duke zhvilluar takime me rininë, si në universitetet, ashtu edhe në ambiente të tjera.”

Princi theksoi se “… ne duhet ta çojmë përpara LZHK, të gjithë bashkë, sepse LZHK është një lëvizje për të siguruar zhvillim kombëtar, për të rritur dinjitetin kombëtar të një Shqipërie të re dhe moderne…”

Ne u ndamë me Princ Lekën, me urimin për t’u parë së shpejti në Shqipëri, në takimet e ardhshme të LZHK–së.   

Greqi-Shqipëri, më shumë se një ndeshje

Erind Maçi

Në eleminatoret për Botërorin 2006, që do të zhvillohet në Gjermani, shorti vuri në një grup Bosnjen dhe Serbinë. Në ndeshjen që u zhvillua në Bosnje, tifozët serbë ishin të shumtë në numër, më shumë se biletat e rezervuara me rregullore të FIFA-s. Gjatë gjithë ndeshjes, madje edhe pas saj, këta tifozë u bënë problem sepse shanin dhe këndonin këngë çetnike.

Policia boshnjake i mbajti ata nën kontroll, por nuk përdori forcë. Boshnjakët, (përfshi këtu edhe përfaqësuesit e tyre të rendit), do të ishin të justifikuar të shfaqnin zemërim dhe të reagonin ndaj provokimeve të civilëve serbë që, (në vend që të distancohen nga veprimet e udhëheqësve të tyre që kanë përfunduar në Hagë ose në arrati), japin shenja se lufta e viteve '90-tw ishte më shumë një lajthitje kolektive e serbëve, sesa dora e vetme e një diktatori komunist. Por boshnjakët nuk e bënë një gjë të tillë. Në kuadrin e shpresës së integrimit europian, boshnjakët, ashtu si kosovarët, janë të detyruar t'i thonë "derrit dajë", për të treguar se mund të jetojnë në harmoni me njerëz që, disa vjet më parw ngrinin dolli, sa herë që hapej një varr masiv.

Po të shikojmë skandalin e radhës me biletat e ndeshjes Greqi-Shqipëri, (ku biletat e rezervuara për shqiptarët shiten në Greqi), të krijohet idea se ne i kemi ndonjë borxh historik grekëve, që ata nuk durokan asnjë këmbë shqiptari në stadium për të kënduar himnin kombëtar. Në lidhje me historinë, të gjithë e dinë se kush i ka borxh kujt. Përsa i përket futbollit, i vetmi borxh që i kemi grekëve është se i mundëm në ndeshjen e parw, pas fitimit prej tyre të kupës se Europës dhe kwsisoj ulëm prestigjin e fitores greke duke treguar se çfarë ishte në të vërtetë ajo fitore, pra një aksident që ndodh njw herw nw 50 vjet! Përveç kësaj, bota pa racizmin antishqiptar tw grekwve, kur civilë e policë u lëshuan mbi tifozat shqiptarë në Greqi, që kishin dalë të festonin fitoren.

Po nga ana jonë e kufirit ç'ndodh? Federata jonë hesht deri në momentin kur shtypi e bën problem. Duket se përjashtimi i shqiptarëve nga blerja e biletave për ndeshjen, nuk është vetëm një përpjekje për të vënë në vend një borxh të pretenduar të vitit 2001. Biletat janë shitur vetëm për shtetas grekë. Në sportel duhet të paraqisje pasaportën dhe nuk mund të merrje mw shumë se një biletë (për të shmangur rastet kur shqiptarët mund të paguanin ndonjë grek pa ndjenjë kombëtare për bileta). Po kështu edhe 5 % i rezervuar për shqiptarët me rregullore të FIFA-s. Federata jonë mjaftohet me sqarimin se i ka kërkuar biletat që na takojnë. Të jetë e vërtetë vallë?

Para se të bëhej publik skandali grek i biletave, nëpër televizione reklamoheshin udhëtime të agjensive turistike për në Turqi, ku përfshihej bileta e ndeshjes. Athua nuk kishte oferta të ngjashme për në Greqi, vetëm pwr shkak tw vështirësisë së marrjes së vizave për në vendin fqinj? Mendoj se një qëndrim i arsyeshëm do të ishte ankesa tek FIFA (që, për hir të vërtetës, është premtuar se do bëhet), e pasuar nga kërkesa për zhvillimin e ndeshjes në fushë neutrale, apo edhe nga kërcënimi për bojkotin e ndeshjes. Duke parë precedentin e dhunës mbi shqiptarët, (e vrasjes së Gramoz Palushit, Ilir Frokut e shumë të tjerëve), do tw ishte më mirë të mos zhvillonim një ndeshje ku lojtarët tanë do vihen nën kërcënimin e një ambjenti armiqësor dhe ku hymni ynë kombëtar do të shoqërohej vetëm nga fishkëllima dhe sharje.

Dinjiteti ynë kombëtar është më i shtrenjtë sesa një ndeshje dhe ia vlen ta ruash edhe sikur Greqia t'i marrë tre pikët aforfe.

Së fundmi, mendoj se duhet rishikuar përshkrimi i marrëdhënieve me Greqinë në funksion të pasqyrimit të realitetit. Nuk ka kuptim ta quash "Partner Strategjik", "Vend mik", apo "Avokati kryesor i hyrjes tonë në BE", një vend që mban qëndrime të tilla.

Ne kemi qenë gjithmonë të interesuar dhe të hapur për fqinjësi të mirë, por vetëm me ata që na duan të mirën, apo të paktën nuk ushqejnë ndaj nesh ndjenja urrejteje, përbuzjeje apo superioriteti!

E djathta tradicionale duhet të respektojë votën e saj

Oponion nga Dr. Sulejman ABAZI

Kalimi i pushtetit në duart e dy forcave politike më të mëdha, gjatë tranzicionit, tregoi se nuk ishte kjo rruga më e drejtë për ta drejtuar shoqërinë shqiptare drejt demokracisë.

Përballë fenomeneve të veçanta, që pasqyruan këto periudha, shqiptarët kanë kuptuar se këto parti kanë humbur shumë nga pushteti i tyre, të detyruara nga kushtet dhe rrethanat politike të brendshme dhe të jashtme, nga mënyra se si ato e kanë shpërdoruar pushtetin dhe besimin e votuesit shqiptar.

Politika e konfliktit, sipas konceptit të ndarjes "ne" dhe "ata", demagogjia, intriga, prapaskena, kulisat, lufta për pushtet, dhënia e hapësirave jetike për krimin e organizuar, e kanë çuar elektoratin shqiptar në një klimë mërie dhe dhune, në reagime negative; një pjesë në pasivitet dhe në humbje të shpresës, në zbehjen e ndjenjave dhe të identitetit kombëtar, duke e mbajtur Shqipërinë në një gjendje "ngërçi", tejet të varfëruar. Kjo është politika e lodhjes së shqiptarëve.

Panorama e skemave të dhunimit të demokracisë, (një lloj marrëveshje midis "të mëdhenjve"), janë injorimi i votës së lirë, lodhja dhe çoroditja e elektoratit shqiptar, për ta shmangur atë nga analiza e problemeve thelbësore që gërryejnë përbrenda jetën e shqiptarëve.

Kosto politike deri tani mbetet në kufijtë e saj tronditës.

Në drejtimin e proceseve reformuese të shtetit dhe të shoqërisë, natyrisht që kanë ndikuar "firot" e periudhës kalimtare, të cilat nuk kanë të sosur. Fenomenet negative të kësaj periudhe dhe, shpesh, mungesa e vullnetit politik për të korrigjuar vetveten, janë bërë shkak i vërejtjeve esenciale që u janë bërë qeverisjeve demokratike dhe socialiste nga opinioni i brendshëm dhe faktori politik ndërkombëtar.

Pavarësisht konstatimit të përfundimeve të karakterit teoriko-praktik, gjendja e vështirë sociale dhe ekonomike e shqiptarëve sot, dhe mbarsja e jetës së tyre me fenomene agresive drejt një mjedisi të kriminalizuar, (që ua bëjnë jetën shumë të vështirë), shtron herë pas here nevojën për ndryshime politike.

Njerëzit përherë do të jenë në kërkim të një jete më të mirë e më të qetë dhe, për këtë, sytë i drejtojnë nga shteti i tyre.

Mesa duket, njerëzit po kuptojnë se çfarë po ndodh, dhe më në fund, ndoshta me orientimin dhe pjesmarrjen e tyre në lëvizjet e reja politike, do të stimulojnë një shpërbërje të batakut politik në Shqipëri.

Zgjedhjet e ardhshme elektorale dhe rezultati i tyre, ndoshta mund të jenë shans i vetëm për krahun reformator në politikën shqiptare. LZHK ka dalë në skenën politike me një vizion të ri. Garant i ndryshimeve të pritëhme do të bëhen njerëzit që janë krye të saj, të cilët nuk vuajnë nga sëmundjet politike me krizë të identitetit, nuk pranojnë konfliktualitetin brenda vetes dhe organizimit politik që përfaqësojnë, që nuk kanë probleme të personalitetit dhe janë larg manisë së drejtimit me "dorë të fortë", duke mos synuar rrënimin moral dhe politik të kundërshtarëve të tyre. Reformimi i politikës shqiptare, nuk mund të bëhet nga njerëzit që janë përgjegjës për këtë gjendje, por nga të tjerë, që kanë moshën dhe dëshirën e mirë për ta mëkëmbur Shqipërinë.

Përgjegjësia politike këtu vjen e rritet, krahas rritjes së ndikimeve në opinionin shqiptar. Kjo po ndodh përditë. Zhvillimet përballë realitetit në ndryshim nuk çudisin askënd, nëse shpesh shfaqen qëndrime të papritura në luftën politike brenda insitucioneve shqiptare. Në tavolinë me ekspertë të politikës, secili luan në bazë të rregullave të lojës dhe me kartën e tij. Në kushte të tilla, nuk ka pse të mos ketë rezervime në lojën politike, duke mos dekonspiruar platformat e veprimit dhe strukturat që i shërbejnë asaj. Kështu ndodhi dhe po ndodh edhe sot me LZHK-në. Kjo alternativë e re, po bëhen çdo ditë më depërtuese në opinionin politik dhe elektoral shqiptar.

Duke ndjerë rrezikun e tyre, politikanë në zë të partive të tjera, kanë bërë diversion mbi gjoja mungesën e strategjisë politike të këtyre lëvizjeve, mbi gjoja mungesat "e dukshme" të tyre, me "politika dhe platforma të konsumuara", struktura "amalgamë e pa alternativa të reja" etj etj. Realisht, LZHK-ja jep sot një erë të re në politikën shqiptare. Nuk mund të ngatërrojmë këtu vendin dhe rolin e individëve, përballë ideve që pasqyrojnë ndërmarrje të tilla politike, të cilat premtojnë për një të ardhme ndryshe.

Në mesazhin që Mbreti Leka I-rë i drejtoi kombit shqiptar në prill të vitiit të kaluar, vërehet e nënkuptuar përmbajtja e platformës politike të kësaj lëvizjeje, e cila, me idetë që përmban, është konsideruar një hap përpara politikës së sotme shqiptare.

Tashmë është bërë e qartë në opinion se vetë lëvizja e re, nuk është prezantuar me ndjenjën e monarkisë, por me idenë e një lëvizje të gjerë politike e qytetare, e cila synon t'u kthejë shqiptarëve besimin e humbur tek politika. Kjo rrit shanset e një përkrahjeje të gjerë, sepse realisht duhet pranuar që Mbreti Leka I-rë ka një emër, ka një histori, ka një traditë që lidhet me veprimtarinë e hedhjes së themeleve moderne të shtetit të parë shqiptar.

LZHK është një lëvizje që premton për një situatë ndryshe në të ardhmen. Ajo i është drejtuar në thirrjen e vet, intelektualëve. Kjo nuk është ndonjë gjë e re në luftën politike që bëhet tashmë në Shqipëri. Të gjitha subjektet politike bëjnë shpesh thirrje të tilla, duke synuar një lloj monopoli mbi këtë shtresë të nderuar të shoqërisë. Fakti që ekziston një tendencë e tillë, tregon se kjo shtresë mbetet skeptike dhe e tërhequr në pjesmarrjen e saj në politikë. Përfshirja e intelektualëve në lëvizjet politike është një e drejtë e ligjshme e tyre, duke vlerësuar realisht kontributin e tyre të çmuar për të cilin populli dhe politika shqiptare kanë shumë nevojë. Konceptimi modern i zgjidhjeve të mundshme, afron pranë këtyre lëvizjeve të gjitha lëvizjet e tjera qytetare, lëvizje të reja të majta e të djathta, grupime partiake, shoqata të ndryshme, intelektualë të pavarur, parti të vogla, figura të shumta me emër, duke bërë të mundur që, me një vision krejt të ri, të vlerësohen çështjet e politikës dhe të interesave tona kombëtare.

Ka ardhur koha që e Djathta tradicionale politike në Shqipëri, të gjejë veten dhe të afrojë rreth saj të gjithë ata që e duan Shqipërinë ndryshe.

Sot ngjall shumë interes fakti që janë krijuar të gjitha mundësitë që votuesit e çoroditur shqiptar, që deri dje kanë ushqyer shpresat e tyre në të djathtën inekzistente shqiptare, të gjejnë veten e tyre në strukturat e LZHK-së.

Aleancat dhe mosmarrëveshjet e zgjedhjeve të fundit vendore, nxorën në dritë konfliktet në gjirin e së djathtës së qendrës, përballë dinakërisë dhe manipulimit të situatës zgjedhore prej koalicionit të majtë.

Tradicionalizmi konservator shqiptar, ose tradita konservatore (nënkupto: e djathta tradicionale), ende është nën trysninë e agresionit ideologjik dhe politik, që po i bëhet në hullitë e tendencave të rrotacionit të pushtetit politik në Shqipëri. Sinjalet e hërë pas hershme që vijnë nga mesazhet e Mbretit Leka I-rë dhe politikanëve të tjerë, bien në vesh të shurdhër tek politikanë pa përvojë, që mendojnë se me pozitën e tyre personale kanë arritur gjithçka. Kujt i intereson që në Shqipëri të mos ketë një forcë politike të djathtë, të pamanipuluar dhe tërësisht me interesa shqiptare?!

Në zgjedhjet e vitit 2005, ndoshta për herë të parë, e djathta historike mund të mos i transferojë votat e saj tek partitë e qendrës së djathtë, të udhëhequr sot nga PD-ja. Duke vlerësuar thirrjen e Mbretit Leka I-rë dhe organizimin politik të LZHK-së, grupime shoqërore dhe shtresa të cilat nuk kanë marrë pjesë në votime, pasi nuk e kanë gjetur veten, realisht mund të obligohen për të dalë në votime.

LZHK ka shanse të demonstrojë vitalitetin e saj, të dijë të afrojë pranë vetes votuesit shqiptarë, që realisht i përkasin asaj dhe jo PD-së. Ajo mund të synojë që t'u bëjë të qartë njerëzve, se mjaft ia dhanë votën PD-së, megjithë zhgënjimet e tyre. Ata tashmë mund ta gjejnë veten e tyre në radhët e kësaj lëvizje të re. Kjo lëvizje, ndoshta do të mund të bëjë me përgjegjësi analizën e qeverisjeve të deritanishme dhe të dijë të afrojë shtresat sociale që i përkasin asaj. Jo vetëm kaq, por mesazhet politike janë bindëse dhe synojnë që "dera e hapur" e LZHK të pranojë të gjitha shtresat sociale në Shqipëri.

LZHK momentalisht ndodhet përballë xhelozisë së të djathtës të ashtuquajtur "demokratike", e cila operon në format e saj diversive tradicionale. Ky është një paralajmërim parazgjedhor, përballë të cilit LZHK do të ndodhet gjatë gjithë kohës deri në zgjedhje, nën trysninë politike të forcave të ashtuquajtura "të djathta" dhe të majta në Shqipëri. Kësaj here mendohet se, për shkak të prezencës së LZHK-së, PD-ja do të kavërdiset me dhjamin e vet. Votat që ajo mund të marrë, realisht do të jenë vetëm votat që i takojnë. Shkurt, gjykohet se mund të ketë një rrjedhje të votave, dhe kjo të jetë një shqetësim alarmant për kampin blu. Për ta kompensuar këtë, PD-së do t'i duhet të zhvillojë një fushatë adekuate, në mënyrë që indiferentët e saj të zgjohen dhe të rikthehen tek kutitë e votimit, ndryshe...

Tek LZHK duhet të veprojë, veç të tjerave, edhe vetë instikti historik. Pra është gjendur mundësia që e djathta historike, t'ia japë votën kësaj lëvizjeje, dhe nuk është ndonjë habi që kjo të ketë një rritje të ndjeshme në këtë drejtim. Mjaft subjekte politike, që përfaqësojnë të djathtën tradicionale, tashmë janë pjesë e kësaj lëvizjeje politike. Ato aderojnë në koalicion dhe të tjerë pritet të anëtarësohen në të ardhmen. Pra, në këtë lëvizje do të rreshtohet e djathta tradicionale dhe e djathta pas 91-shit, pra ajo e djathtë e dalë nga njerëz të goditur nga "pushteti popullor", në vitet 60-të dhe të pas '74-ës. Edhe njerëzit e goditur para këtyre viteve, që kanë të bëjnë me shtresat e mesme, të lidhur me klasën e vjetër politike shqiptare, do të orientohen drejt kësaj lëvizjeje. Pra, një strukturë e tillë ka filluar të ndihet fuqishëm në skemën elektorale shqiptare.

Tradicionalistët e djathtë konservatorë, të cilët në thelbin e tyre e pranojnë ndryshimin, reformimin, por realisht nuk pranojnë që të shkelet mbi sistemin e vlerave tradicionale të kombit shqiptar, mbi historinë e tij, duhet të sulmojnë në propagandën e tyre, krahas kritikës për një politikë sociale më korrekte e gjithpërfshirëse, në mënyrë të veçantë, tek uniteti shpirtëror dhe bashkimi kombëtar mbarëshqiptar. Në këtë sens LZHK do të vlerësojë bastionet e veta dhe tërë hapësirën shqiptare, duke synuar çështje të tjera të rëndësishme politike, që presin zgjidhje. Çështja e pronave p.sh., nuk ka të bëjë me Partinë Republikane, por me LZHK-në.

Po kështu, rivendikimet e historisë sonë kombëtare, apo vlerësimi i traditës. Këto janë faktorë të mëdhenj, që LZHK-ja mund t'i menaxhojë, jo duke vlerësuar predispozicionin, por duke rekomanduar zgjidhjet për ta çuar Shqipërinë përpara.

Ky organizim politik do të jetë mbështetja më e fuqishme në Parlamentin e ardhshëm shqiptar për mbrojtjen e interesave kombëtare të popullit shqiptar, si një aspekt tërësisht i munguar deri më sot në Shqipëri. Eshtë rasti të mos shpërdorojmë votën e lirë, si deri tani.

Marrëzia "referendare" e kop-istëve

Nga Astrit KOLA

Angazhimi politik i përfaqësuesve të njohur si "teknicienë" në forumin e pagëzuar KOP (Komiteti i Orientimit të Politikave), me të drejtë zgjoi kërshërinë dhe simpatinë e segmenteve të së djathtës shqiptare. Dhe kjo thjesht për arsyen se politikat qeverisëse të opozitës në pushtetin e ardhshëm, tashmë do të kenë një bazament solid nga pikëpamja programore dhe e përzgjedhjes së stafeve të afta për drejtim dhe menaxhim. Por shpërdorimi i këtij besimi dhe përdorimi i këtij forumi intelektual për t'i bërë jehonë skemave politike dhe tezave të artikuluara nga lidershipi i PD, vënë në dyshim integritetin moral, politik dhe profesional të këtyre individëve të shenjuar si ekspertë të atashuar pranë opozitës.

Hedhja së fundi nga KOP e tezës së një "referendumi mbarëpopullor për ligjin 7501", është një orvatje për përdorimin e këtij forumi si prekursor i publikimit, testimit dhe imponimit të skemave politike të ruajtjes dhe vazhdimit të kursit të tjetërsimit të pronave legjitime të shqiptarëve me mekanizma "kushtetues e ligjorë".

Guximi aventuresk i kop-istëve, qoftë edhe për të menduar marrëzi të tilla, vë në dyshim qëllimin e angazhimit politik dhe formimit të tyre "perëndimor", teksa ata lançojnë një tezë që ngjall reagime të natyrshme në segmentet e opozitës dhe shtresën e pronarëve legjitimë, për shkak të konotacionit të thellë komunisto-ramizist.

Të kërkosh referendum për një ligj kriminal si 7501 do të thotë, as më pak e as më shumë, veçse të tentosh dhe realizosh përdorimin e "verdiktit" të shumicës për të grabitur me ligj pronat e një pakice.

Kjo marrëzi "demokratike", pra e dhunimit të së drejtës së pronarëve legjitimë me anë të votave "referendare", dëshmon se kop-istët tanë nuk paskan kuptuar asgjë nga thelbi i demokracive perëndimore, ku pretendojnë se janë shkolluar dhe specializuar. Ata duhet ta dijnë mirë se treguesi më sintetik i nivelit të demokracisë, i mbartjes dhe zbatimit të koncepteve dhe standardeve demokratike, është pikërisht mbështetja dhe shenjtërimi i të drejtave të "pakicës", dhe jo shprehja e jetësimi i vullnetit të shumicës me anë votash e kartonash.

Ata gjithashtu duhet ta dijnë mirë se e Drejta e Shenjtë e Pronës është një e drejtë universale, vendosur si parësore në themelet e kartave për të Drejtat Themelore të Njeriut, dhe si e tillë nuk mund t'i nështrohet votimit apo "verdikteve popullore", pra nuk mund të votohet. Nëse kop-istët tanë të nderuar nuk e kanë kuptuar këtë, atëherë ata nuk paskan kuptuar asgjë nga demokracia dhe Perëndimi, të cilin, mesa duket, veçse e kanë pare me sy.

Ky koncept pseudodemokratik alla-referendar i kop-istëve, nuk ndryshon shumë nga ai që kishte Enver Hoxha për pronat dhe pronarët legjitimë, të cilët, për hir të së vërtetës as që guxoi t'i grabisë pa hartuar dhe aprovuar kushtetutën famëkeqe të vitit 1946 dhe kuadrin ligjor në mbështeje të saj, me shumicë votash partizano-fitimtare të atyre që i rebeloi dhe i ngriti në luftë kundër "gjakpirësve bejlerë dhe agallarë", që nuk ishte veçse lufta e përgjakshme civile, që mori trajta genocidale.

Pra, procesi i tjetërsimit arbitrar të pronave, të dashur kop-istë, në trajtën e tij alla-shqiptare ka në themele gjak njerëzish të pafajshëm, që u masakruan vetëm për faktin se ishin pronarë dhe "shfrytëzues-gjakpirës".

Po kështu, edhe zbatimi i ligjit 7501, pas miratimit është shoqëruar me gjakderdhje të panevojshme, ideuar dhe ligjëruar nga ata që s'kanë gjë për të ndarë, por që i japin vetes të drejtën të ndajnë pronën e të tjerëve.

Askush nuk i pengon politikanët dhe deputetët tanë të nderuar të ndajnë pronat e trashëguara, apo pasuritë e fituara pas vitit 1990, nëpërmjet veprave të bamirësisë, por ata nuk kanë të drejtë të dhurojnë atë që nuk e posedojnë.

Me logjikën e kop-istëve i bie që, nëse ligjvënësit amerikanë do të çmendeshin e do të nxirrnin ligje për tjetërsimin e pronave të pasanikëve (në pakicë), duke përdorur "verdiktin" e shumicës, Amerika të shembej brenda pak orësh nga turravrapi i "shumicës" më të varfër për të përlarë pasuritë e pakicës së pasur, por kjo nuk mund të ndodhë, sepse kushteuta amerikane ka në themel Deklaratën e të Drejtave dhe Lirive të Qytetarit. Dhe kjo do të thotë se kop-istët tanë kanë harruar edhe kushtetutën aktuale në fuqi, e cila referendumin nuk e parashikon për të ligjëruar grabitje të pronës dhe kalime të së drejtës në duar të tjera, në kundërshtim me ligjin, moralin, të Drejtën dhe kartat ndërkombëtare të firmosura edhe nga shteti shqiptar, si palë.

Kësisoj, kopistët na këshillojnë të ecim në rrugën e Hoxhës, i cili megjithëse shkelte hapur parimet e të drejtat universale që qëndronin në themelet e kartës së OKB, guxoi të nënshkruajë e më pas të anëtarësohet në këtë organizatë të përbotshme, kurse nga ana tjetër eleminonte fizikisht dhe grabiste pronarët e ligjshëm e kundërshtarët politikë, ndonëse në Kartën e OKB e Drejta e Jetës dhe e Pronës ishin të shenjta.

Destabilizimi me të cilin i frikëson shqiptarët kop-isti që qëndronte pas dyerve të Edi Ramës për kocka në favor të CO-PLAN-it, (për gjoja projekte mbi pronat e pronarëve dhe ato publike), nuk ka asnjë bazë dhe gjasë të ngjajë.

Kop-isti nuk ka asnjë plan në kokë dhe nuk na servir asnjë zgjidhje, sa kohë që deklaron se "... Asetet nuk mjaftojnë për të kompensuar të gjithë të shpronësuarit, prandaj duhen gjetur rrugët dhe mënyrat për ta bërë një gjë të tillë. ... pronarët duhet të sqarohen për rrugët dhe mënyrat sesi do të konkludohet...".

Zotëria në fjalë nuk është i vetmi që teorizon hava, pa sugjeruar rrugëzgjidhje, dhe gabohet si paraardhësit nëse mendon se bëhet interesant teksa këput kopaçe për mediat. Ndaj, dështimi i tezës së tij, është paracaktuar...

Së fundmi, do t'i kujtoja kop-istit tonë të nderuar, parimin universal, se e drejta e tij dhe e ligjvënësve apo qeveritarëve, mbaron aty ku fillon e drejta e pronarëve legjitimë!

AKTIVITETE

Shehi, Ibrahimllari dhe Tujani, marrin pjesë në mbledhjen e parë të LZHK në qytetin muzeal

Konstituohet dega e LZHK në Berat

Berat - Ditën e enjte, më datë 17 mars 2005, u zhvillua takimi nismëtar për konstituimin e degës së LZHK të këtij rrethi. Në takimin promovues të degës së LZHK në qytetin me tradita atdhetare dhe muzeale të shquara, merrnin pjesë përfaqësuesit më të lartë të Departamentit të Organizimit të LZHK, zotërinjtë Yllson Ibrahimllari dhe Artan Tujani, ndërsa nga Departamenti elektoral LZHK përfaqësohej nga zotëri Dashamir Shehi.

Pjesëmarrja në takim ishte e gjerë dhe ra në sy prania e konsiderueshme e individëve të shquar nga shoqëria civile, që u përkisnin sferave të ndryshme të aktivitetit intelektual.

Takimin e hapi kryetari i degës së PLL për rrethin e Beratit z.Ruzhdi Orizaj, i cili pasi i bëri një ekspoze të shkurtër punës përgatitore, realizuar në bashkëpunim me përfaqësuesit e forcave të tjera politike në rreth deri në momentin e përgatitjen së këtij takimi, ia kaloi fjalën shefit të departamentit elektoral të LZHK-së zotëri Dashamir Shehi.

Zotëri Dashamir Shehi, pjesën më të madhe të fjalës së tij ia kushtoi shpjegimit të programit politik dhe elektoral të LZHK, dhe u ndal më në hollësi në disa anë të veçanta të tij si, integrimi i vërtetë i kombit shqiptar, reforma arsimore, reforma në fushën e bujqësisë dhe sistemin bankar, rishikimi i disa marrëveshjeve me Organizatën Botërore të Tregtisë së Lirë etj.. Ai foli edhe për përkrahjen ndërkombëtare që gëzon Lëvizja për Zhvillim Kombëtar e iniciuar nga Leka I Zogu, si dhe në fund dha disa porosi të dobishme për organizimin konkret në shkallë dege të LZHK-së.

Zotëri Artan Tujani foli për pjesëmarrjen, kontributin, angazhimet dhe përgjegjësitë e subjekteve aderuese, që rrjedhin nga pjesëmarrja në kuadër të LZHK-së.

Duke e konsideruar komoditetin dhe nderin që meriton pjesëmarrja në LZHK, z.Tujani kërkoi përfaqësim të të gjithëve në përputhje me zakonet më të mira shqiptare, për krijimin e hapësirave dhe lehtësirave të duhura edhe për angazhimin e pjestarëve nga shoqëria civile.

Diskutantët e tjerë folën për simpatinë dhe shpresën e madhe që ka ngjallur në elektorat Lëvizja për Zhvillim Kombëtar dhe shprehën nevojën për një propagandim sa më të efektshëm të saj në media dhe takimet publike, qofshin këto edhe promovuese, sikundër ky takim që u vlerësua maksimalisht nga të gjithë të pranishmit, si për nga serioziteti ashtu edhe nga zotimet dhe angazhimet konkrete në kuadër të LZHK, iniciuar dhe drejtuar personalisht nga NMT Mbreti Leka.

Në fund të takimit, me një konsensus të plotë, u ra dakord që Udhëheqësit të Lëvizjes t'i propozohen për bashkëkryetarë të LZHK-së për rrethin e Beratit, emrat e z.Ruzhdi Orizaj, kryetar i degës së PLL dhe z.Ali Shënepremte nga shoqëria civile. Për sekretar, u propozua z.Luftar Spahiu, përfaqësues i PDRn-së.

Korresp. i "Tradita"

Zhvillohet mbledhja e LZHK Mirditë

Rrëshen - Javën që shkoi u zhvillua mbledhja e degës së LZHK Mirditë, e drejtuar nga kryetari i saj z.Mark Ndoi. Kjo mbledhje u zhvillua në prani të përfaqësuesve të LZHK të ardhur nga Tirana, përkatësisht z.Nevruz Ndregjoni, nënkryetar i Departamentit të Organizimit pranë LZHK-së, zonjës Vjollca Disha dhe z.Negri Myftiu, përkatësisht përfaqësues të Partisë Konservatore dhe PDM në Departamentin e organizimit të LZHK.

Mbledhjen e hapi kryetari i LZHK të rrethit Mirditë z.Mark Ndoi, i cili pasi përshëndeti pjesëmarrësit një pjesë e të cilëve ishin përfaqësues të njohur mirditorë të Shoqërisë Civile dhe pasi u uroi mirëseardhjen drejtuesve të LZHK të ardhur nga Tirana, i njohu me punën e bërë për shtrirjen e LZHK në njësitë vendore të rrethit, me afrimin pranë saj të individëve dhe grupeve të individëve nga shoqëria civile dhe grupet e interesit.

Z.Ndoi i njohu të pranishmit edhe me programin dhe strategjinë e hartuar për organizimin dhe drejtimin e fushatës elektorale në këtë rreth, në mënyrë të detajuar.

Në program ishin përcaktuar linjat kryesore të zhvillimit të fushatës, ngritja dhe funksionimi i stafit, puna me votuesit derë më derë, përzgjedhja e vëzhguesve dhe përfaqësuesve si dhe programi për trajnimin e tyre.

Në përfundim të fjalës së diskutantëve u bënë pyetje dhe propozime kokrete për përcaktimin e njerëzve dhe stafeve që do të merren me pistat kryesore të fushatës zgjedhore.

Kishte edhe propozime të veçanta, sipas të cilave duhej rishikuar krijimi i LZHK-së dhe diskutantët që e morën fjalën, argumentuan se një gjë e tillë nuk i shërben mbarëvajtjes së punës së LZHKs-ë. Jo vetëm kaq, por përfaqësuesi i PDM-së z.Fran Gega sqaroi se është praktikë në themelimin e institucioneve të tilla, se nuk mund të pengohet askush të ndërmarrë inciativën dhe ata që e morën atë duhen përgëzuar për këtë iniciativë që i nderon mbarë mirditorët, dhe se sipërmarrja e tyre e rrit reputacionin e LZHK në funksion të zgjedhjeve të ardhshme.

Në takim e mori fjalën edhe z.Nevruz Ndregjoni, i cili në emër të Departamentit të Organizimit të LZHK përshëndeti punën e bërë deri më tash nga LZHK e Mirditës, dhe në mënyrë të veçantë shprehu mirënjohjen për ata që ishin afruar së fundmi në LZHK, sikundër ishin përfaqësuesit nga shoqëria civile dhe grupet e interesit. Ai u bëri të qartë të pranishëmve se LZHK po fiton çdo ditë e më shumë mbështetje në të gjithë vendin sikurse edhe në Mirditë, dhe se po punohet në harmoni dhe bashkërendim për realizimin e objektivave në funksion të fitores së shumëpritur në zgjedhjet parlamentare të këtij viti.

Nëpërmjet përfaqësuesve të LZHK Mirditë dhe të deleguarve të qendrës, si dhe intelektualëve të pranishëm dhe përfaqësuesve të shumtë nga shoqëria civile dhe grupet e interesit, z.Ndregjoni i ftoi zgjedhësit mirditorë që të votëbesojnë lëvizjen e iniciuar nga NMT Leka Zogu, duke i garantuar ata se do të dijnë të nxjerrin vendin nga gjendja kritike e shkaktuar nga keq-qeverisja socialiste, krijimin e kushteve për mirëqenie dhe integrimim të metejshëm të vendit në strukturat euro-atlantike.

Korresp. i "Tradita"

Dibranët ngrejnë degën e LZHK

Ditën e shtunë, më datë 19 mars 2005, grupi nismëtar për krijimin e LZHK dega Dibër, zhvilloi në qytetin e Peshkopisë takimin për kostituimin e degës së LZHK të këtij rrethi. Në këtë takim morën pjesë nga të deleguarit e LZHK nga Tirana, zotërinjtë Ekrem Spahiu (kryetar i PLL dhe shef i Departamentit të Sigurisë kombëtare), z.Yllson Ibrahimllari, shef i Departamentit të Organizimit, z.Hysen Sinani, z/shef i Departamentit të Organizimit, z.Armando Ruço, kryetar i Partisë Konservatore dhe zonja Rozeta Mersini, anëtare e Departamentit të Organizimit.

Zotëri Ekrem Spahiu, i cili e mori fjalën në këtë takim të rëndësishëm pune, bëri një ekspoze të gjerë të situatës politike dhe veprimtarive të LZHK dhe ndërmjet të tjerash trajtoi edhe probleme specifike që lidheshin me Kodin elektoral dhe ndarjen e re zonale, si dhe mundësitë e shfrytëzimit maksimal të hapësirave ligjore ekzistuese nga kandidatët e LZHK dhe stafet e fushatës zgjedhore, tashmë që procesi I përzgjedhjes së kandidaturave të LZHK po shkon drejt kurorëzimit. Spahiu theksoi domosdoshmërinë e njohjes së Kodit zgjedhor dhe ofroi disa nga prioritetet e punës kualifikuese me stafet e kandidatëve dhe grupet e punës së subjekteve politike aderuese në LZHK gjatë fushatës zgjedhore.

Ndërsa z.Yllson Ibrahimllari, që e mori fjalën pas tij, foli për disa momente të karakterit organizativ dhe mbi situatën organizative në përgjithësi, duke nënvizuar njëkohësisht edhe disa pikësynime të programit elektoral të LZHK që, së shpejti, do të deklarohen dhe publikohen.

Në fjalën e tij, publicisti dhe shkrimtari i njohur z.Hysen Sinani, trajtoi aspekte të punës angazhuese për afrimin e shoqërisë civile në mbështetje të LZHK, si dhe vizionin e përgjithshëm politico-zgjedhor që ofronte shoqëria civile pas përfshirjes së eksponentëve të spikatur të saj, në përgjigje të mesazhit gjithpërfshirës të NMT Leka I Zogu në mbështetje të LZHK.

Në fund të takimit e mori fjalën edhe kryetari i Partisë Konservatore shqiptare z.Armando Ruço, i cili u bëri të ditur të pranishmëve suksesin politik të vizitës së delegacionit zyrtar të LZHK që mori pjesë në Takimin e Pranverës së Partisë Konservatore angleze, institucionalizimin e marrëdhënieve dypalëshe dhe mbështetjen politike e institucionale që PK angleze ofron për LZHK. Më pas z.Ruço theksoi se konservatorizmi, si filozofi politike e qeverisëse, është një frymë politike që shqiptarët e kanë të domosdoshme ta përkrahin dhe votojnë, dhe qëndron në themelet e angazhimit dhe aksionit politiko-zgjedhor të LZHK.

Fjala e të deleguarve të LZHK nga Tirana, u ndoq me interesim të jashtëzakonshëm nga aktivistët e LZHK të pranishëm në këtë takim pune dhe shërbeu për të sqaruar shumë probleme për të cilat ata interesoheshin, duke krijuar kështu një mendim të qartë rreth objektivave politike dhe elektorale të saj, sidomos tani në prag të fushatës së zgjedhjeve parlamentare, për të cilën LZHK ka shpalosur objektiva ambicioze.

Në fund të takimit u kalua në konstituimin e degës së LZHK Dibër, dhe pas procedurave demokratike ku u angazhuan të gjithë të pranishmit, kryetar i degës së LZHK Dibër u zgjodh z.Selman Agolli, ndërsa sekretar i saj u zgjodh z.Shkëlqim Gaba, të cilët me këtë rast u angazhuan për një punë serioze dhe intensive me synimin e shfrytëzimit efektiv të kohës së mbetur deri në zgjedhje, për arritjen e rezultateve të denja, në përputhje me simpatinë dhe mbështetjen e fuqishme që elektorati dibran ka demonstruar për LZHK.

Vlorë: Së shpejti dega e LZHK

Ditën e shtunë, më datë 19 mars, në qytetin e Vlorës u zhvillua një takim përgatitor i kryetarit të PDM z.Eduard Ypi me aktivistë të njohur të kësaj partie dhe të LZHK, (në bashkëpunim me Departamentin e Organizmit të LZHK), për krijimin e Degës së LZHK të këtij rrethi. Në këtë takim, z.Eduard Ypi u përcolli pjesëmarrësve përshëndetjet e NMT Mbretit Leka dhe Këshillit Konsultativ për punën e mirë organizative në misionin e krijimit të LZHK, në bashkërendim me Departamentin e Organizmit në qendër, drejtuar z.Yllson Ibrahimllari.

Ndërmjet të tjerash, z.Ypi dhe sekretari i Përgjithshëm i PDM z.Argent Grabova, u sugjeruan drejtuesve lokalë të PDM detyra konkrete për krijimin së shpejti të degës së LZHK Vlorë. Për sa më sipër, kryetari i degës së PDM Vlorë z.Krenar Bino, u angazhua që, në bashkëpunim edhe me degët lokale të PLL, PDRn e Partisë Konservatore, të punonin në përbërje të një grupi pune për afrimin e figurave të spikatura nga shoqëria civile. Zotërinjtë Argent Grabova dhe Krenar Bino e bënë me dije z.Ypi se janë marrë të gjitha masat që, javën e ardhshme, në qytetin e Vlorës të zhvillohet mbledhja e themelimit të degës së LZHK Vlorë.

Dështimi i misionit historik të së majtës konservatore shqiptare

Pirro Prifti

Mundet të habitet ndokush kur dëgjon se paska të majtë konservatore në Shqipëri. Në Shqipërinë tonë çdo gjë është e mundshme në të kundërtën e vet në paradoksin e vet. Pikërisht e majta shqiptare, e cila është një nga spektrat politikë më me përvojë në politikën shqiptare. E majta që ka filluar që me Fan Nolin dhe kaloi në të majtën ekstreme gjatë regjimit të Enver Hoxhës, sot, në 15 vitet e demokracisë në tranzicion, bart në vetvete një të ashtuquajtur të majtë konservatore që, tashmë është bërë e frikshme në momentin e përfundimit realisht të misionit historik të së majtës së vjetër.

Eshtë e qartë që të majtat europiane e hodhën tej kostumin e përgjakur të komunizmit dhe veshën një kostum të ri, atë të demokracisë së majtë, misioni i së cilës nuk është më përmbysja dhe marrja me dhunë e pushtetit, nuk është më doktrina marksiste e ekonomisë së centralizuar, nuk është më lufta e klasave, nuk është më mungesa e transparencës në lëvizjet politike dhe as lufta e heshtur hakmarrëse ndaj kritikuesve që dalin nga gjiri i saj, por është social-demokracia, bashkëpunimi, kompromiset në rastet e takimeve të mendimeve diametralisht të kundërta, asistenca sociale, ekonomia sociale e tregut si fazë më e përparuar e ekonomisë së tregut të lirë, janë më në fund të gjitha autokritikat e sinqerta progresive.

Pak kujtime të historisë, që s'duhet harruar. Duhet thënë që, edhe sot e kësaj dite, kjo e majtë konservatore, që mban veshur akoma xhaketat e vjetra por me kollare portokalli, akoma nuk i ka kërkuar falje publikisht komunitetit dhe popullit për dëmet, luftën e paprinciptë të klasave, për gabimet dhe fajet në zhvillimin ekonomik të vendit si dhe për gafat e qëllimta në kalimin e ashtuquajtur paqësor të pushtetit në vitin 1991-1992 duke prishur, shkatërruar dhe lënë pa punë pothuajse të gjithë punonjësit e asaj kohe.

Fjalimet programatike të Ramiz Alisë dhe aluzionet për letrat Gorbaçoviane për dhënien e pasurisë kombëtare vetëm ish administratës së kuqe dhe përkrahësve të tyre, pas 15 vitesh tranzicion mund të shikohet se janë realizuar me sukses.

Kamuflimi i lëvizjeve politike djallëzore, futja e elementëve të majtë ekstremistë dhe spiunë apo sigurimsa, qofshin këta edhe intelektualë (me tituj Prof. Dr. të thekur), në partitë e tjera dhe kryesisht në atë Demokratike, përfunduan në një kaos të plotë duke shkatërruar vendin në 1997 dhe duke ringjallur përsëri në shpirtin e kalbur të ekstremit të majtë, dëshirën e zakonshme të paranojakut, për t'ia hedhur fajin për çdo gabim dikujt tjetër.

Shumëkush mund të thotë se përse kjo kategori politike e të majtës së vjetër është e frikshme ! Eshtë e frikshme sepse i ngjan zombi-t, i cili përpiqet të rehabilitohet në kohën reale në shoqërinë reale, me njerëz të tjerë dhe tradita të tjera, por që e ka të pamundur, sepse është e pamundur që një person i së shkuarës duhet të jetojë normalisht dhe pa bërë zullume në kohën e tashme.

Eshtë për të ardhur keq që këta Zombi kanë bërë "miq", kanë zënë "mikesha" dhe nëpërmjet aftësisë së tyre për të futur në punë njerëz të përshtatshëm kanë futur një pjesë të komunitetit në punë të administratës, duke bërë kështu, për fat të keq, një vazhdimësi zombish në të ardhmen, që nuk kanë për ta lënë rehat Shqiperinë. Këta zombi duhet ta dinë mirë (dhe njerëzit normalë e dinë fare mirë), që çdo dëshirë e tyre, sado e mirë qoftë, është në fakt dëshirë zombi - pra një dëshirë inkoshiente që kërkon të realizojë një realitet të kaluar, në të cilën ata ishin të gjallë dhe të pushtetshëm, pra e padobishme dhe, në shumë raste, e dëmshme për kohën e sotme.

Çfarë përdorën zombit e së majtës së vjetër për të mbijetuar? Sigurisht, ushqimin e zakonshëm m-l, i cili në mjedise demokratike dhe lirie në vendet tona post-komuniste, u krijoi iluzionin se mund të bëheshin demokratë dhe mund të drejtonin demokracinë, paçka se qenë pushtetarë dhe administratorë të lartë në të kaluarën, edhe sikur të kenë qenë spiunë ose sigurimsa.

Jeta është e bukur edhe me shpirt të kalbur, të cilin mund ta "rinosh" duke vjellë tepricat e djallëzive në mjedisin e ndotur nga kaosi i demokracisë.

Për këtë tip përzjerje të së vjetrës, që duhet larguar kokulur, ka një thënie kuptimplote: "Askush nuk pret një copë prej palltos së re për të arnuar pallton e vjetër, përndryshe do të griset e reja. Përveç kësaj, copa e prerë prej palltos së re nuk shkon me të vjetrën" (Testamenti i Ri, 5 :36, Ungjilli sipas Lukës).

Demokracia ka për të qenë përherë në rrezik të transformimit të saj në një rrjet mafiozësh të lumtur, që punojnë, jetojnë, fitojnë dhe drejtojnë për qejf të vet, nëse s'bëhet katarsisi i sinqertë, nga partitë e mëdha në radhë të parë, por edhe nga partitë e vogla, nëse zombi-t s'largohen dhe të zenë vend në arkivat e historisë; nëse edhe krahu tjetër i politikës, që ka më pak eksperiencë, të mos infektohet nga hakmarrja e verbër dhe inatet e vjetra; nëse të gjithë sëbashku nuk do të jemi tolerantë dhe plot dëshirë për të jetuar një të ardhme pa mllefe.

Brezi i ri që gradualisht po zëvendëson të vjetrin, duhet të ketë kujdes ndaj monstrave të reja që bartin pabesinë e që mund t'i dallosh kollaj nëse dëshiron me të vërtetë të realizojë politikat europiane të integrimit, nëse dëshiron që popullata të mos emigrojë, nëse dëshiron që të vendosë në krye të politikës njerëz pa paragjykime; nëse dëshiron me të vërtetë të bëjë programe, projekte të dobishme për komunitetin.

Monstrat e reja të politikës së vjetër, që po zënë me sukses postet drejtuese në pushtet, të përkrahur sigurisht nga zombi-t, kanë disa shenja që mund të dallohen:

- Jane persona te rinj shume te zellshem per te share pa dallim ata qe shan gjithashtu 'komandanti',

- Jane militante dhe asnjehere profesioniste, qe s'kane 'as din as imam' qe perflasin kafeneve te gjithe shoket dhe miqte e tyre dhe qe fusin ne grindje kedo duke mohuar fjalet qe kane thene

- Kane aftesi te çuditeshme per te bere te tyret fraza te mençura te thena nga njerez te urte dhe t'i deklamojne ne çdo rast qe u jepet por vetem kur eshte i pranishem 'komandanti' (qe t'i degjoje)

- Nuk kane lexuar ne jeten e tyre libra artistike por edhe politike,

- Jane çuditerisht ngacmues seksuale dhe pelqejne te nxjerrin ne gazeta (kur jane ne drejtim) kerkesa per pune kryesiht per vajza te reja, dhe flasin vetem per seks ne mjedise si te tyret

- Jane hakmarres dhe mllef -nxjerres ne çdo rast kur kritikohen; kur kritikohen nga 'komandanti' behen pula dhe nuk flasin me njeri duke u munduar te gejne personin qe ka shpene informacion ne dem te tyre tek 'komandanti'

- Kur bien nga fiku, te vjen ndot t'i shohesh dhe bejne ç'mos te bashkangjiten perseri 'komandantit' duke derguar dhurata, bere elozhe tamam si 'qeni qe njeh te zotne'.

- Imitojne te foluren e 'komandantit', vishen si ai dhe bejne shaka pa kripe si ai dhe ne pergjithesi rrine te krekosur edhe ne mjedise ku nuk eshte e nevojshme

Keta njerez te rrezikshem per politiken dhe demokracine jane duke inonduar hierarkine e politikes dhe administrates duke krijuar nje anarki dhe konfuzion ne popull sepse perkrahen nga zombie-t duke krijuar pershtypjen tek populli qe 'keta njeriez qe rrine me ne jane me te aftet per te drejtuar partine dhe politiken'.

Perhapja e ketij infeksioni per tu bere politikan dhe per tu futur ne parti te ndryshme sepse mund te behesh fare kollaj, mjafton te zbatosh 'te gjitha deshirat qe mund te leçitesh nga syte e komandantit' sidomos tek te rinjte, tek ata qe nuk jane te afte dhe qe nuk kane qejf te punojne si dhe nuk mund te çajne ne hierarkine shteterore eshte duke krijuar nje problem te vertete social dhe politik i cili do te shkaktoje qe tranzicioni te zgjatet, klanet mafioze te mbijetojne, integrimi ne Europe te vonohet, tokat e shqiperise do te rreshkasin te gjitha nga prerja e pyjeve, popullata do te doje te vazhdoje te emigroje, ndertimet do te ngrihen pa kritere, ndotja e mjedisit te keqesohet etj, etj, por nje gje do te vleresohet nga zombi-t: qe kane lene pasardhes te denje per te vazhduar punen e tyre te mbrpshte qe u nderpre diten kur idete e se majtes se vjeter avulluan me 1989 nga renia e murit te Berlinit.

Dhe kane te drejte mllefi qe kane eshte ne sasi te madhe duhet ta marrin edhe nje pjese e brezit te ri te papergjegjshem. Do te ndodhe keshtu: 'kur shpirti i keq largohet nga njeriu dhe bredh neper vende te shkreta duke kerkuar vendbanim por nuk gjen. Pastaj thote me vehte :do te kthehem ne shtepine e meparshme..... merr me vehte edhe shtate shpritra me te zinj se vehten..... keshtu gjendja behet me e keqe se me pare' (Testamenti i Ri 12:43.44.45, Ungjilli sipas Mateut).

Tam-tamet e zhurmshme të një fushate të shterpëzuar

Sadik Bejko

Të gjitha sa them më poshtë, më erdhën në kokë e m'u mblodhën në shpirt këto ditë kur TV-të, radiot, gazetat, sheshet buçisnin nga parullat dhe fjalimet e fushatave zgjedhore. Nga veshët nuk më ndaheshin fjalët e mëdha për deputetin e madh, për ministrin e madh, për zyrtarin e madh dhe të suksesshëm, për bisnesmenin e madh, për personalitetin e madh nga shoqëria civile, për liberalin e madh, për kriminelin e madh, për zgjedhjet e mëdha etj., etj.. Dhe unë ndjehesha përhërë e më i vogël, i vockël e i vockël fare.

1.Dhe Krishti tha: lumë të varfërit se do fitojnë botën

Dhe them: po për mua kush flet, kush pyet për mua, për jetën time të vogël prej njeriu të zakonshëm, kur në tribuna më tregojnë vetëm të suksesshmit, të fortët, të bukurit e këtij tranzicioni të lemeritshëm, kur ne shumica e shqiptarëve jemi ja kështu... nën minimumin jetik. Unë njeriu i vogël kam 15 vjet që më thonë voto për të shquarin, të shkëlqyerin, të ndriturin. Dhe i kam votuar, dhe ja ku jam, nën minimumin tim jetik. Kush flet për mua?

Krishti, vetëm Krishti, ka thënë: mbrojeni të moshuarin, jetimin, të voglin, të sëmurin. Po ku është Krishti? Dikur edhe komunistët me kërbaç në dorë e me çelësa burgu në dorën tjetër thoshin: ne jemi për proletarët, për të varfërit. Dhe e morëm vesh mirë se me kë ishin. Me varfërinë totale, totalitariste që na ka hyrë në palcë si ai të ftohtit e lig e nuk po na del kurrë. Sot e kanë më mirë, të thonë troç e në dritë të diellit: voto për të madhin, të krimburin me para të zgjebosura, të pasurin nga droga, nga tenderat a nga pastrami i parave të pista, voto për buçko rrumbullakun, makar dhe për halabakun.

2. Dhe politikani ynë tha: jam me halabakun

Këtu, në këtë fjalën "halabaku" duhet të ndalem. Një miku im ish-deputet këto ditë shkoi në një dasmë të njerzve të tij, në ish-zonën dhe vendlindjen e tij. Njerëzit fillimisht e pritën mirë. Ke qenë demokrat, i thanë. Ke qenë idealist. Nuk je ndyrë si këta të krromosurit socialistë etj., etj.. Ndërkohë, me dorë i tregonin një zyrtar vendas kokoroç e buçkaran, që nga doganier ishte bërë prefekt. Por, kur ky buçkua hodhi mbi gjysmë milioni lekë për nusen në valle, njerëzit, orkestra e gjithë dasma, i madh dhe i vogël, u çmendën pas tij, pas të zgjebosurit me pare.

Hallall, - thoshin njerëzit. I ka bërë si i ka bërë ato lekë, po hallall ia bëftë zoti. Eshtë kavalier, është hovarda. Dhe mikut tim iu kthyen me fjalët: "Vërtet, i mirë je ti, po për veten tënde nuk ke ditur. E kishje në dorë dhe nuk bëre para".

Pra, halabakët e pasur në këtë vend na adhurohen, hyjnizohen. Do t'i kemi përgjithmonë deputetë. Nanua në këtë pikë po imiton Berishën e 96-tës. Ka vënë kandidaturat e zyrtarëve për deputetë. Berisha u kthye mbrapsht, te figurat e traditës. Agjërimi i papushtetit i ka purifikuar këta të Berishës. Dhe ai u kthye pas. Abuzimi me pushtet i ka gërbulur në mëkate figurat tradicionale të Nanos. Dhe ai u kthye nga zyrtari i pasuruar, nga zyrtari agresiv e i paskrupullt, që do t'i martojë paratë me pushtetin.

3. Integriteti, apo qyrku me lëkurë prej qeni

Po integriteti? Kjo fjalë nuk mund të thuhet për halabakun e kamur rishtaz. Do të ishte si sapuni mbi qyrkun prej lëkurës së qenit. Fjala "integritet" mund t'i shkonte një republikani. Re-pu-bli-kan. Edhe po ta ndash në rrokje të bind për diçka të rëndë, të fisme. Pa lëre që dhe Platoni i antikitetit ka një vepër të tillë. Filozofi i filozofëve të botës ky Platoni. Pa na vjen dhe Ciceroni me librin "De res publica". Pastaj revolucioni francez me republikanin heroik... E të mendosh që me këto pajosje filozofike dhe historike vjen republikanizmi ndër ne... vjen, p.sh. me figurën e Fatmir Mediut. Republikan me integritet ky Mediu, me Celibashin e KQZ- së kunat, me gruan në Presidencë, me një mandat deputeti të falur nga Berisha... Këtij t'i thuash republikan me integritet. Këtij që një herë në javë çan oqeanet e shkon në Amerikë. (Me paratë e kujt?). Hajde, integritet hajde. Dhe bën koalicion me atë që mohon pronat e pronarët. Me PD. Po ç' mbetet nga republikanizmi shqiptar po i hoqe dhe kthimin e pronës pronarit? Me siguri mbetet vetëm integriteti i një kolltuku parlamentar të falur nga vëllai i madh Berishë. Tamam lëkura e qenit e bërë qyrk..., qyrk për integritetin e republikanit shqiptar. Çfarë fisnikërie, çfarë halabakërie!

3. Dhe Krishti tha: Kush ka shumë, atij do t'i jepet dhe më shumë

Në një kontekst tjetër dhe Krishti i tradhton të dobtit, pse mos ta bëjnë këtë edhe partitë tona?. Ja, ngado që të vëresh në këto ditë, partitë e mëdha ia bëjnë me sy biznesit të madh, politikanit të madh, emrit të madh nga shoqëria civile, deputetit, ministrit, kriminelit, halabakut e që të gjithëve atyre që janë të mëdhenj. Kur do të vijë ajo ditë që të merren me të vegjlit, kur do të vijë koha e shtetit për qytetarin e vogël, e shtetit që të mbron jetën, nderin, të mbron nga grabitësi, nga abuzuesi i zyrave, nga ai që të rrëmben fëmijën, të rrëmben dhe të trafikon gruan e vajzën, pronën? Të mbron nga zhvatja e mjekut, e mësuesit. Kur do të merren partitë tona me atë qytetarin që ka një biznes të vogël dhe që bie pre e të gjithë abuzuesve tatimorë dhe e gjithë hajdutëve ordinerë? Kur do ndërtojmë shtetin e qytetarëve, shtetin të vegjëlve?

Dikur, mbreti Zog me një xhandar mbronte një qytet, sot policët janë miqtë më të ngushtë të krimit të madh. Të mëdhenjtë e politikës premtojnë lumë me ujë e lumë me drita, lumë me para, por ne, edhe pas 15 vjetësh, në terr e në të thatë mbetëm. Një gjë nuk premtojnë: shtetin, rregullin e shtetit. Shtetin e hajdutëve të mëdhenj e morëm vesh. Prapë me të tillë shtet? E kishte mirë Krishti: atij që ka, do t'i jepet më shumë, atij që ka pak, do t'i merret dhe ajo që ka.

Nuk e them, nuk e them këtë që partitë e mëdha politike thënien e Krishtit ta përdorin si devizë në posterat e tyre elektoralë: atij që ka shumë, do t'i jepet më shumë, fukarait - do t'i merret dhe ajo që ka. Kjo, prapë, do të ishte më e mirë se... "shpresa, ditët e shpresës", "Shqipëria ndryshe", "Me ne fitojnë të gjithë" etj. Por e di, (dhe sikur mos ta dija, kush më pyet?) nuk do të ishte hiç e këshillueshme kjo thënie e Krishtit. Për askënd. As për veten time, sidomos për veten time. Le që, veç celularit në brez, tjetër ç'do t'më marrin mua? Shokët e mi të moshuar nuk m'i marrin dot. As librat.

4. Para dhe pushtet, pushtet për para - formula e këtij tranzicioni

Djemtë e rinj na kanë ikur nga sytë këmbët. Ikin edhe në këto ditë të zhurmave elektorale e të posterave të shumëngjyrshëm. Prapë do të ikin. Punë nuk ka dhe nuk do të ketë. Zanatet e vjetra tradicionale të Shqipërisë nuk ngjallen më, se pronarit të vogël qytetas as në Tiranë, as në Shkodër, as në Berat, as në Korçë nuk iu kthye ai dyqani i vogël. Këto qytete janë mbajtur në shekuj me zanatet, me bahçet, me pronën e vogël. Këta zanatçinj kanë bërë dhe jetën, dhe këngën, dhe veshjen, dhe zbukurimin e një shtëpie, zbukurimin e një jete tradicionale që komunizmi e shtypi me dhëmbët e buldozerëve, për të ngritur fabrikat e kombinatet e gjigandomanisë boshe komuniste. E kur shtet i qytetarëve nuk ndërtohet, as punë nuk hapet, ku do të mbytemi ne e fëmijtë tanë? Të dëgjojmë tam-tamet e fryra të fushatave shterpe elektorale, që po përsëriten deri në mërzi që prej 15 vjetësh? Ne e dimë: ata që kanë, do të kenë dhe më shumë. Ata që do të shumojnë e shtojnë pasuritë, do kërkojnë që të jenë në pushtet. Vetëm kaq. Kjo është formula e vetme që na e dha deri më tani ky i ashtuquajtur tranzicion që nuk ka shpresë se do të ketë një fund. Dhe tam- tamet bien, dhe posterat do të varen e do të kalben nëpër mure. Dhe asgjë më shumë.

Prona si Antiskllavëri

Hegel

Prona ka modifikimet e saja të përcaktuara në marrëdhëniet e vullnetit të lirë me "gjërat". Këto marrëdhënie janë:

a) Marrja në zotërim të "gjësë" direkt (këtu vullneti i lirë e gjen mishërimin e tij tek "gjëja" si diçka pozitive)

b) Përdorimi("gjëja" është negative në kontrast me vullnetin pra këtu vullneti i lirë e gjen mishërimin e tij në mohimin e gjësë)

c) Tjetërsimi, reflektimi i vullnetit duke u kthyer nga "gjëja" drejt vetvetes

Këto të treja janë respektivish gjykimi pozitiv, negativ dhe infinit i vullnetit të lirë mbi "gjënë"

a) Marrja në zotërim

Ne marrim në zotërim diçka kur 1. E kapim fizikisht 2. I japim formë 3. E shënojmë si tonën. Këto mënyra të zotërimit përfshijnë avancimin nga kategoria e të veçantës në atë të universales. Ne mund të zotërojmë fizikisht vetëm një "gjë" të vetme, ndërsa kur shënojmë diçka si tonën e zotërojmë atë vetëm si ide. Në rastin e dytë, unë kam një ide për "gjënë" dhe mendoj se e gjitha ajo është e imja, jo vetëm pjesa që mund të zotërohet fizikisht

Njeriu, për sa i përket vetvetes dhe ekzistencës së tij, është diçka natyrore, e jashtme për konceptin e tij. Vetëm nëpërmjet zhvillimit të trupit e mendjes së tij, pra përmes perceptimit nga ndërgjegjja e tij të vetvetes si i lirë, njeriu zotëron vetveten dhe bëhet pronë e vetvetes dhe e askujt tjetri

Zotërimi i vetvetes, e parë nga këndvështrimi i kundërt është shndërrimi në aktualitet i asaj që dikush është sipas konceptit të tij, p.sh. potencial, kapacitet, fuqi. Në këtë shndërrim për herë të parë ndërgjegjja e dikujt bëhet pronë e tij si një objekt dhe ndryshe nga ndërgjegjja e pastër dhe thjeshtë duke marrë formën e diçkaje

Të kesh besim në lirinë absolute të njeriut do të thotë të dënosh skllavërinë. Por, nëse një njeri është skllav, vullneti i tij i lirë është përgjegjës për skllavërimin tij, ashtu siç është vullneti i një populli përgjegjës për nënshtrimin e tij. Pra e keqja e skllavërisë gjendet jo vetëm tek pushtuesit apo skllavëruesit por edhe tek skllevërit dhe të pushtuarit. Skllavëria ndodh me shndërrimin e njeriut nga gjendja e tij natyrore në thjesht kondicion etik; ndodh në një botë ku diçka e gabuar konsiderohet e drejtë. Në këtë pikë, e gabuara është e vlefshme pra ka vend.

Mënyra e zotërimit që në vetvete nuk është aktuale por përfaqëson vetëm vullnetin tim është të shënuarit e diçkaje si e imja, dhe ky shënim nënkupton vënien e vullnetit tim mbi "gjënë". Është një qëllim objektiv kuptimi i të cilit, pra kjo mënyrë zotërimi, është shumë e papërcaktuar

Të zotërosh diçka duke e shënuar si tënden, nga të gjitha format e zotërimit është më e plota, përderisa shënimi përfshihet deri diku edhe në format e tjera të zotërimit. Kur unë kap diçka ose i jap formë asaj, do të thotë gjithashtu se unë e shënoj atë dhe e shënoj për të tjeraët që t'i përjashtoj ata duke i treguar se unë kam vënë vullnetin tim mbi këtë gjë. Kuptimi i të shënuarit e diçkaje do të thotë se ajo "gjë" nuk ka kuptimin në vetvete, por merr kuptimin e asaj që përfaqëson apo nënkupton. Një flamur për shembull, përfaqëson një shtet, edhe pse ngjyrat nuk kanë lidhje me shtetin, ato përfaqësojnë shtetin dhe jo vetveten. Përmes aftësisë për të shënuar diçka, pra për ti marrë në zotërim, njeriu tregon superioritetin e tij mbi "gjërat"

b) Përdorimi i "gjësë"

Nga të marrit në zotërim, "gjëja" merr emërtimin "e imja" dhe lidhet me vullnetin tim të lirë në mënyrë pozitive. Me këtë identitet, "gjëja" përcaktohet njëherësh edhe si diçka negative, dhe vullneti im i lirë në këtë mes është vullnet unik e i veçantë p.sh. nevojë, preferencë etj. Por nevoja ime, si një aspekt i veçantë i një vullneti unik, është elementi pozitiv që kënaqet, dhe "gjëja" si diçka negative në vetvete, ekziston vetëm për nevojën time dhe është në shërbim të saj. Pra përdorimi i "gjësë" është nevoja ime që tjetërsohet në diçka të jashtme nëpërmjet ndryshimit, shkatërrimit dhe konsumimit të "gjësë". Gjëja në këtë mënyrë zbulohet si pa identitet dhe përmbush fatin e vet.

Fakti që prona realizohet dhe aktualizohet vetëm kur përdoret, noton në mendjen e atyre që e shikojnë pronën si të shkretë nëse nuk vihet në asnjë përdorim dhe që justifikojnë zaptimin e saj të paligjshëm me arsyen se nuk është përdorur nga i zoti i vërtetë. Por vullneti i të zotit, në përputhje me të cilin diçka i përket atij, është baza e parë e vlefshme e pronës, përdorimi është një modifikim i mëtejshëm i pronës, sekondar në krahasim me këtë bazë universale, dhe vetëm manifestimi saj dhe veçantia e saj.

Meqenëse substanca e diçkaje që është prona ime, është, nëse e marrim "gjënë" veçmas, shndërrimi i saj në diçka të jashtme, në kontrast me mua nuk është qëllim në vetvete, dhe meqemëse është nëpërmjet përdorimi nga ana ime ose vënies në punë që ky shndërrim realizohet, rrjedh se përdorimi i plotë i diçkaje është ajo "gjë" në tërësinë e vet, pra nëse kam përdorimin e plotë të diçkaje jam pronari i saj. Nga përdorimi i plotë i diçkaje nuk mbetet më asgjë nga ajo që të mund të merret në pronësi nga një tjetër

Marrëdhënia e përdorimit të pronës me vetë pronën është njësoj si marrëdhënia e qëllimit me rastësinë, e të jashtmes me të brendëshmen, e forcës me shfaqjen e saj. Ashtu siç ekziston forca vetëm përmes shfaqjes së saj, kështu edhe toka pjellore bëhet e tillë vetëm kur mbart të mbjella. Pra ai që ka përdorimin e tokës pjellore është pronari i të gjithës, dhe është një abstraktsion bosh të njohësh një pronësi tjetër në këtë objekt.

c) Tjetërsimi i pronës

Arsyeja që unë mund të tjetërsoj pronën time është se ajo e imja vetëm në kohën që vullneti im është mbi të. Pra unë mund ta braktis çdo gjë që kam ose ta jap atë dukë ia nënshtruar vullnetit të një tjetri, gjithmonë duke supozuar se gjëja e tjetërsuar është diçka e jashtme për mua.

Ndërsa dhënia me shkrim është një tjetërsim i pronës që nuk shpreh drejtpërdrejt vullnetin për të tjetërsuar, tjetërsimi në vetvete është shprehje e vullnetit tim të lirë, i vullnetit tim për të mos ta konsideruar më gjënë si timen. Kjo mund të shihet edhe në këndvështrimin se tjetërsimi i pronës është mënyra e vërtetë e të zotëruarit të saj. Ta zotërosh pronën direkt është momenti i parë i pronësisë. Edhe përdorimi i pronës është një mënyrë për të marrë në zotërim një pronë. Momenti i tretë është unitetiti këtyre dy të parave, të marrit në zotërim të pronës duke e tjetërsuar atë. Përdorimi është mohimi i karakteristikave të veçanta të pronës. Tjetërsimi është sinteza e pozitives me negativen; është negative sepse e refuzoj diçka dhe e largoj nga vetja, por është pozitive sepse unë mund ta bëj një gjë të tillë vetëm me diçka që është e imja tërësisht.

Kalimi nga prona në kontratë

Ekzistenca si qenie e përcaktuar është në esencë ekzistencë për një tjetër. Një aspekt i pronës është se ajo ekziston si diçka e jashtme, dhe në këtë aspekt prona ekziston për diçka tjetër të jashtme dhe është e lidhur me nevojat dhe ekzigjencat e saja. Por prona është edhe mishërimi i vullnetit të lirë, dhe nga kjo pikëpamje, gjëja tjetër dhe e jashtme për të cilën prona ekziston mund të jetë vetëm vullneti i lirë i një njeriu tjetër. Kjo lidhje e vullnetit me vullnetin është baza e vërtetë në të cilën liria ekziston. Sfera e kontratës përbëhet nga ky negocim ku unë e mbaj pronën jo vetëm si një "gjë" e lidhur pas vullnetit tim, por edhe nëpërmjet vullnetit të dikujt tjetër, pra e mbaj në saj të pjesëmarrjes time në një vullnet kolektiv

Kontrata presupozon se palët që hyjnë në të njohin njëra tjetrën si njerëz dhe zotërues pronash. Është një marrëdhënie në nivelin e objektivave mendor, pra përmban dhe nënkupton që në fillim momentin e njohjes nga të dy palët.

Në një kontratë unë zotëroj pronë me anë të forcës së vullnetit të përbashkët, pra me anë të arsyes, vullneti subjektiv bëhet universal dhe ngrihet në këtë shkallë aktualizimi. Pra në kontratë vullneti im i lirë akoma përcaktohet veçantë, por ekziston në lidhje me një vullnet tjetër. Vullneti universal duket këtu vetëm në formën e komunitetit.

Zhak LE GOF

Morali dhe politika në pragun e shekullit XXI

Zhak Le Gof, i lindur në Tulon, ka qenë drejtues i institucioneve studimore shkencore dhe autor i veprave të shumta si: Intelektualët në Mesjetë -1957; Mesjeta-1962; Mesjeta e vonë-1965; Lindja e purgatorit-1981; Kuleta dhe jeta -1986; Njeriu mesjetar-1989, etj. Mendimi shkencor i tij është përballur me tema themelore të qytetërimit mesjetar, duke u interesuar për lidhjet mes antropologjisë, sociologjisë, historisë dhe sistemit ekonomik. Është bashkautor i një metode historike që ka nën vëmendje, përveç ngjarjeve të mëdha, edhe aspektet e shpërfillura të jetës në Mesjetë.

============

-Profesor Le Gof, në këtë bisedë do dëshironim të flisnim për shekullin XXI, ose për një histori jo vetëm e gjitha për tu shkruar, por edhe e gjitha për tu bërë. Çfarë kontributi të posaçëm mund të sjellë një historian duke folur për një argument të tillë? A mund të jetë historia mësuese e jetës?

-Mund të duket e çuditshme, apo deri dhe paradoksale, ti kërkohet një historiani të flasë për të ardhmen, por besoj se duhet merremi vesh mbi atë se çfarë është historia dhe mbi atë se çfarë janë funksioni dhe mjeshtria e historianit. Për një kohë të gjatë është thënë se historia është shkenca e së kaluarës, por, përherë e më tepër, historianët - dhe shoqëria që qëndron përqark historianëve - bëhen të vetëdijshëm se, siç kishte thënë dikur Mark Blohu - historiani i madh francez, vdekur tragjikisht gjatë Rezistencës, i pushkatuar nga gjermanët në vitin 1944 - "historia është shkenca e njerëzve në shoqëri, në kohë". Blohu, në librin e tij të mirënjohur Apologjia e historisë, kishte saktësuar se historia bëhet me një lëvizje të dyfishtë: duke hedhur dritë mbi të tanishmen me anë të së kaluarës - dhe ky ka qënë gjithherët fuksioni i historisë -, por edhe mbi të kaluarën nëpërmjet të tashmes, pasi e kaluara kuptohet më mirë në dritën e asaj që ka ndodhur më pas dhe në dritën e çështjeve që i shtron historiani, duke vështruar në epokën e vet dhe në problemet e saj. Mark Blohu shtonte: i përket historianit të interesohet për të ardhmen.

-A mund të mendohet, pra, se prej kësaj ndodhitë e ardhshme janë tashmë të paracaktuara?

-Në këtë pikë duhet të shmangim një pikëpamje të thjeshtë aq sa dhe të rreme: determinizmin historik. Nëse e tashmja dhe e ardhmja lindin nga e kaluara dhe kanë gjurmët e së kaluarës, mbetet megjithatë një anë e çështjes: e ardhmja është një diçka që do të bëhet, e ardhmja është e panjohshme, dhe historiani nuk është një falltar; ai nuk njeh të ardhmen, por mund, dhe aq më tepër duhet, të ndriçojë të ardhmen për faktin se njeh të kaluarën dhe me analizën e të tashmes. Në të vërtetë, një përkufizim tjetër i historianit është ai që e karakterizon atë si specialist të vijimësisë dhe të ndryshimeve në evolucionin e shoqërive njerëzore, nëpërmjet kohës. Historiani duhet të gjejë atë që, hera-herës, nën mbulesën dhe sipërfaqet e paqëndrueshme dhe të ndritshme të ngjarjeve, ekziston si strukturë dhe si dukuri e thellë. Nga ana tjetër, duhet të jetë i ndjeshëm ndaj ndryshimeve, pasi historia nuk është e palëvizshme dhe shoqëritë që përbëjnë objektin e tij të studimit nuk janë të pandryshueshme. Ja përse besoj se historiani ka diçka për të thënë mbi mënyrën me të cilën lajmërohet shekulli XXI, dhe mund të formulojë hipotezat e dritësuara dhe të arsyetuara, mbi bazën e asaj që di për të kaluarën dhe për të tashmen, mbi mënyrën me të cilën do të hyjmë në shekullin XXI.

-Profesor, nga pikëpamja politike dhe sociale, shekulli XX, shekulli ynë pikërisht, është sfilitur thellësisht rreth problemeve të lirisë dhe të demokracisë, të nacionalizmave, të rendit ndërkombëtar, të paqes. Mund të flitet atëhere për "fund të historisë", për një përfundim përmbyllës të përvojës së këtij shekulli në fjalë?

-Për ne që kemi jetuar dhe që jetojmë ende drama, pështjellime të shekullit XX, mund të duket e çuditshme ideja se progresi i përgjithshëm duhet të përmbyllet me fundin e historisë, domethënë që, nga një proces dialektik konfliktesh, të arrihet në një situatë që paraqitet si situatë vendimtare, normale e shoqërisë. Edhe këtu duhet të përpiqemi të vlerësojmë, por mbi të gjitha të hetojmë mekanizmat, në bazë të të cilëve secila prej vlerave, për të cilat ju keni folur, sjell, bashkë me një pamje progresive, rreziqe - rreziqe që, mjerisht shpesh realizohen.

Do të bëj vetëm ndonjë vlerësim të shpejtë mbi lirinë, edhe pse bëhet fjalë për një vlerë thelbësore. Liria ka qënë trajtuar mjaft keq në shekullin XX. Është e vërtetë se në pamje të shumta ka qënë një rimëkëmbje, një afirmim i vlerës individuale, kolektive, nacionale të lirisë, që mund të bëjë të mendohet për një ngadhënjim të saj. Por, kujdes! Në të njëjtën kohë shohim se, sipas një formule të revolucionit francez, që gjendet në Deklaratën e të drejtave të njeriut, liria e secilit ndalet atje ku fillon liria e tjetrit. Prandaj liria është një cak nën të cilin duhet të vendosim institucione dhe qëndrime, përveçse vlera.

Për të dhënë një shembull të thjeshtë: liria ekonomike, e gjeneruar nga liberalizimi ekonomik, çon në një regjim të ashpër të pabarazisë, ku burojnë parreshtur konflikte dhe ku liria mund të bëhet një vlerë dhe një parullë vetëm nëse është bërë e qartë dhe nëse është udhëhequr edhe njëherë nga preokupime morale.

-Kjo dyvlershmëri shërben edhe për nocionin e "demokracisë"?

-Demokracia është një fjalë për të cilën historiani e di mirë se ka treguar, në kohë të ndryshme, realitete të ndryshme. Demokracia shfaqet në lashtësi me qytetet greke dhe në veçanti me Athinën, por dijmë se populli të cilit i referohet fjala "demokraci" - që do të thotë "pushtet i popullit" - ishte "popull" në një kuptim të ngushtë, ishte një pakicë, ishin qytetarët me të drejta të plota, prej të cilit ishin përjashtuar gratë, të huajt dhe, me arsyen më të lartë, masa e skllevërve. Nuk duhet të harrohet gjithsesi as se progresi i rëndësishëm është arritur kur një grup njerëzish - për më tepër të ndryshëm prej pasurisë dhe fuqisë - kanë shpallur të drejtën për të qenë të barabartë dhe për të qeverisur. Kemi parë ideale të demokracisë dhe institucione demokratike të lindin shkallë-shkallë, duke bërë përparime të parreshtura, por edhe duke shkaktuar gjithherët rreziqe të reja.

Në ditët e sotme unë besoj se, kur flitet për demokraci, duhet të jemi të kujdesshëm që të dallojmë format e demokracisë që lidhen me gjendjen e së drejtës, nga një vështrim tjetër i termit. Është vetëm demokracia përfaqësuese forma institucionale dhe politike që garanton, besoj unë, në mënyrën më të mirë ato aspirata drejt barazisë, drejtësisë, së drejtës, që demokracia paraqet. Unë e di mirë se kjo lloj demokracie lejon të ekzistojnë pabarazitë, veçanërisht në rendin ekonomik dhe social, por, në skajin tjetër të asaj që sot kalon nën emrin "demokraci", ka forma pak a shumë anarkike, pak a shumë irracionale, të demokracisë së drejtpërdrejtë, me një fjalë ajo që ne quajmë "populizëm", me një term që, në kontekste të ndryshme, ka fituar së voni përherë e më tepër peshë. Nuk mund të bëj një diskutim mbi këtë temë dhe të vazhdoj ta shtroj nga pikëpamja e moralit, nuk dëshiroj të marr qëndrim politik, por besoj se disa forma, disa ide të demokracisë, mund të fshehin rrezikun e irracionalizimit populist. Edhe një diktaturë e arsyes mund të jetë imorale, por nuk ka pushtet moral që të mos jetë fort i depërtuar nga arsyeja: është kjo, besoj unë, një arritje e njerëzimit.

-Beson se, megjithë nacionalizmin që përherë rilind dhe përforcohet, shekulli XXI do të dijë të sjellë një kontratë të re sociale dhe një status të ri ndërkombëtar?

-Nacionalizmi është një prej rreziqeve më të dukshëm dhe gjithsesi jemi ende, nën një këndvështrim, të afërt me shekullin XIX, dhe jetojmë pothuaj një zgjatim të shekullit XIX. Një prej përparimeve më të mëdha të tij ka qënë e drejta e popujve për vetëvendosje. Kapet këtu lidhja mes pavarësisë dhe nacionalizmit - që unë parapëlqej ta quaj patriotizëm.

Rimarr tashmë dialektikën, thjeshtë por të frytshme, të krahut të mirë dhe të keq të po të njëjtit nocion. Për nacionalizmin kam thënë zakonisht se është si kolesteroli. Mjekët thonë se ka një kolesterol të mirë dhe një të keq, por veprimi i kolesterolit është i domosdoshëm. E njëjta gjë mund të thuhet për nacionalizmin. Duhet të shohim se cili është nacionalizëm legjitim, nacionalizmi që nuk gënjen me të kaluarën e tij dhe që respekton të tjerët.

Detyra ime si historian është të them se ka një moral historik. Ai qëndron në përpjekjen që kërkon të dëshmojë atë që është e drejtë të thuhet mbi të vërtetën e së kaluarës. Ka interpretime të shumta të së kaluarës, por disa janë të pambrojtshme. Në përgjithësi nacionalizmi i keq mbështetet mbi manipulime krejt të paligjshme, duke filluar pikërisht në nivelin shkencor, në nivelin historik. Prandaj, edhe këtu unë besoj se ne duhet të punojmë që të përparojë krahu pozitiv.

Unë veç kësaj shoh një gabim, apo sëpaku një iluzion, në idenë se aspektet pozitive të këtyre nocioneve - liri, demokraci dhe nacionalizëm - dëshmojnë se historia ka arritur në fund, ka ardhur në një gjendje fashe. Një iluzion që historiani, me përvojën e tij, ka për detyrë ta denoncojë, aq më tepër që njeh sforcime të tjera utopiste të këtij lloji. Për fatin tonë të keq është e qartë se nuk është i mundshëm një "fund i historisë". Nuk dijmë kur historia do të ndalë, dhe nëse do të ndalë. Në çdo mënyrë mund të themi se nuk është punë e së nesërmes. Historia nuk do të ndalë në pragun e shekullit XXI.

-Historia riparashtron gjithherët padrejtësi të reja dhe të vjetra, ngaqë gabimi është i trupëzuar në natyrën njerëzore?

-Nuk mund të flas për natyrën njerëzore, flas në të kundërt më tepër për situatën e njeriut në histori: është ky interesi im, pikëpamja ime, mjeshtria ime.

Ajo që më bën relativisht optimist është përshtypja se, në fund të fundit, ngjarja e madhe ndoshta e shekullit XX ka qënë kriza e progresit. Nocioni - dhe realiteti - i progresit ka filluar me revolucionin shkencor anglez të shekullit XVII, është zhvilluar me frymën e Iluminizmit, dhe ka trimfuar mbi të gjitha me progreset shkencore të shekullit XIX. Në shekullin XX kemi vënë re se, si në shkencat, si në politikë (në krahun utopist të marksizmit), progresi nuk kishte fuqinë që i ishte atribuar, nuk ishte as i përgjithshëm e as konsekuent. Progresi ka hyrë në krizë. Por kam përshtypjen se kemi arritur ndoshta në një pikë rëndimi të krizës së progresit, që është edhe një pikë kthese. Dhe mendoj se një progres më i i kthjellët dhe më pak ambicioz mund të marrë hov përsëri, pasi njerëzimi ka nevojë për të.

Ne kemi nevojë, edhe jashtë çdo religjioni pozitiv, të kemi një pikë-mbërritje, një qëllim në histori, një synim që të na tërheqë dhe të na bëjë të mundur të përmirësohemi. Kam përshtypjen se nga kjo krizë, që është një krizë e vështirë ndryshimi, ne ndoshta po fillojmë të dalim. Nuk flas për krizën ekonomike, që është vetëm një aspekt i saj, flas për një krizë më të përgjithshme, dhe besoj se do të shtyjë përsëri në ecje përpara, - pa më tepër gabime, apo më tepër iluzionet e shekullit XIX dhe XX, - progresin për të cilin kemi nevojë.

Pregatiti: Q. VELIJA

Aq dinte nëna!

Bahri Myftari

Brezi im, si dhe të tjerë disa vjet mbi të, ashtu si dhe disa të tjerë më pas, mësuan, për fatin e tyre të keq, vetëm bëmat e shkëlqyera të socializmit, partisë dhe shokut Enver. Dhe i mësuan këto "të vërteta" jo vetëm ndër librat e letërsisë apo të historisë, por edhe në ato të matematikës, të gjeometrisë...

Mbaj mend, për pasojë të atyre broçkullave të mësuara me aq zell, por edhe prej nevojës se më duhej një temë hartimi për të nesërmen, e ngacmova nënën, duke i thënë, ndër të tjera, se në kohën e mbretërisë, se në kohën e mbretit Zog, kishte varfëri të madhe, kishte...

Qyqja, qyqja!- më ndërpreu ime më, që e pati jetuar për goxha vite atë periudhë, në kohën e Mbretit, varfëri, - vazhdoi ajo, duke vënë gishtat e mbledhur mbi faqe, - turp, turp, kush e dëgjon. Atëherë, në tregun e Bezistanit e gjeje një lek kilen e mishit dhe tre lekë lëkurën! Më vonë, - ironizoi, - meqenëse për gjatë kohës së Mbretit nuk hëngrëm dot me lugë foriri, hëngrëm në kohën e këtyre...

Vështrova i habitur nga im atë. Ai dikur pati shërbyer në një institucion të rëndësishëm të mbretërisë, por, prej vitesh ishte konvertuar në komunist. Ç'e zgjat, - m'u kthye ai, - aq di ajo. Pra aq dinte nëna! "Aq dinte nëna" brodhi për shumë vjet. Aty nga fillimet e viteve '90-të, kur letrat u hapën, kur diktatura ra, kur zuri të bjerë bashkë me të dhe letërsia e saj, edhe historia, matematika, kuptova diçka tjetër. Shprehja "aq dinte nëna" nuk i takonte asaj. Ajo paskësh ditur goxha. "Aq dinte nëna më takonte mua, ty, e mijëra e mijëra të tjerëve, "aq dinim ne" e jo, aq dinte nëna ime.

Për të mos e mbajtur gjatë atë shprehje duhej, që, nesër, pasnesër, ata pas nesh, të na duan, të na respektojnë e të na çmojnë, duhet t'ua bëjnë letërsinë letërsi dhe historinë histori.

Duhet t'u tregojmë se për gjatë asaj "periudhe të urryer", që përfaqësohej prej paditurisë së nënës sime, në këtë truall, vend, atdhe, edhe pse sapo i shkëputur prej zinxhirëve, shkëlqeu dhe ndriti mendimi kombëtar, krenaria, dhe bukuria e racës sonë. Se, përgjatë asaj periudhe shpërthyen energji krijuese të zjarrta, gjeniale; në gjuhë, filologji, publicistikë, filozofi, e për të qenë tepër, tepër modest, t'u themi se, edhe nëse kemi 5-6 gjeni në letra, pa mëdyshje 3-4 janë prodhuar atëherë. Mund t'u themi se shpërthimi s'ishte thjesht punë individësh, por ishte talent mbarëshqiptar, tejpërtej këtyre kufijve të sotmë, që përfundimisht, kanë dalë zbuluar për nga e vërteta dhe serioziteti.

Se në atë periudhë, në atë periudhë që unë dhe im atë thoshim: aq dinake nana, nuk bëheshin mbledhje llafazanësh, nuk tirreshin gënjeshtra e mashtrime se, me gjasë, sot a nesër po shkojmë në Evropë. Si, qysh shkuakemi në Evropë! Pse luteni, pse serviloseni. Pse atëherë nuk guxonte kush të vinte kushte e data? Nuk mund të kishte "trimërira" të tilla. Vendi qeverisej prej burrash të ditur, të mençëm, aq sa secili prej tyre do të ishte nder: kujtdo kabineti evropian, prandaj dhe leku ishte lek, dhe peshonte sa frëngu, marka, dollari, prandaj pasaporta peshonte sa vetë avioni ku zoti i saj, hipte në të.

Ku për të marrë vulë dhe vizë nuk hynte në punë radha, mitmarrja, vjedhja pranë mureve të ambasadave apo konsullatave. I vetmi shqetësim për të marrë vizën, e që me të t'i bije kryq e tërthor botës, duhej t'i luteshe Zotit vetëm për një gjë, atë ditë, prefekti i Durrësit apo i Korçës të ishte në krye të detyrës.

Në atë periudhë "të urryer të mbretërisë dhe mbretit", na paska ekzistuar edhe një "çudi" tjetër. Në këtë rast, me siguri "çudi" për mua, për nanën jo e jo, por edhe për tim atë, zor s'e do të kishte qenë e tillë, veç ai si komunist bënte detyrën: i binte murit me kokë.

Ja lexoni: ... plaku shtatëdhjetvjeçar Abdurraman Salihu, një mik i vjetër i shtëpisë së Zogut, që kishte ardhur si shoqërues i princeshave, shprehu mirënjohjen e vet për kujdesin tim (i flet Konica këto). As vetë mbreti, - tha ai, - nuk do të mund të bënte më tepër për të motrat. Pastaj plaku shpirtmirë më tha se, po të dëshiroja, mund t'i jepja një mesazh me gojë për Mbretin. "A më premton se do t'ia transmetosh mesazhin tim, pa i bërë asnjë ndryshim?", - e pyeta. Plaku më dha fjalën se ishte i gatshëm. "Mirë atëherë", - i thashë unë. "Bëji të ditur mbretit se kritikat e mia do të mbeten të kufizuara brenda qarqeve shqiptare; jashtë këtyre qarqeve, unë do ta mbroj regjimin me të gjitha fuqitë e mia... Por personalisht, unë ndjej përbuzje..."

Shkurt, ai që fliste ashtu, ishte Faik Konica, veç, të mos harrojmë, në atë kohë, ishte nëpunësi i mbretërisë, ishte ambasadori i Mbretit Zog.

Harrojeni për një çast fragmentin e mësipërm. Ai fragment i takon epokës "aq dinte nana". E tani, urdhëro, gjysmë shekulli, mbushur plot lavdi për partinë, për shokun Enver. Gjeni qoftë edhe një rast, ku ajo parti me "zemër sa deti", ai udhëheqës me kokën sa mali i Tomorrit, pagoi, ushqeu, trajtoi kundërshtarin e vet, edhe kur qyqari, në vend të fjalës e "kuqe" tha e "koqe", kur kundërshtari në vend të fjalës "Kinë" përdori fjalën "Çina ma çin". Kundërshtar deri këtu, se, nëse kërkon një kundërshtar mirëfilli, siç ishte rasti në fragmentin e mësipërm, mund ta gjesh shtatë pash nën dhe. Madje, ky fat nuk ka qenë vetëm për ata pak kundërshtarë, kundërshtarë të shpallur e kemi fjalën, por, po ky fat ka ndjekur për gati 50-të vjet të "sukseseve e të lavdisë" edhe dhjetra, qindra miq e vëllezër. Edhe pse hanin e lodronin bashkë, edhe pse putheshin e përqafoheshin së bashku; me kuç e me maç, gjeni po mundët, qoftë dhe një fotografi të tyre pa retush!

Metastazat e asaj mendësie jetojnë dhe gjejnë terren edhe pas kaq kohe. Natyrisht, varri nuk shkon aq thellë, veçse do të lenë pa punë për shkak të bindjeve a ideve, të të urrejnë ngaqë s'ke arsye t'i duash, të përzenë prej atdheut, të të katandisin rrugëve të Evropës si me qenë qytetar i dorës së dytë, prapëseprapë varr është!

Opozita ka për detyrë të rikthejë "çudinë" e dikurshme, të kthejë kohën, kur kundërshtari nuk ndiqet, nuk vritet, nuk lihet pa bukë, kur kundërshtari qoftë dhe i rreptë si Konica, vlerësohet për dijet, për talentin, atdhedashurinë, paguhet po dhe po, madje dërgohet edhe ambasador. Eshtë detyrë e lidershipit të saj të respektojë historinë, letërsinë, shkencën, artin, t'i krijojë kushte zhvillimi asaj, dhe jo ta mënjanojë... ta përdhunojë.

Dhe, kur të rikrijohet "çudia" e dikurshme, gjë që të gjitha gjasat dëshmojnë se ajo ditë po vjen, mua s'më mbetet gjë tjetër, veçse duke qeshur të kujtoj edhe njëherë shprehjen "aq dinte nana!" e, më pas, të shpie një kurorë lulesh mbi varrin e saj.

Vrasja e punës,

një keqkuptim dhe një domethënie

Nga Qazim Shehu

Para ca ditësh takova një shok nga Korça. Ishte shend e verë dhe në biseda fliste me gjallëri për politikën, Korçën, historinë. Zinxhirkat e florinjve i vareshin në qafë, kyçet e duarve. Ora e florinjtë i dilte herë pas herë nga mënga e një xhupi të shtrenjtë, që lëshonte rrëzëllime të zeza. Më fliste nën një hije euforike mirëqenieje, e cila reflektonte kuptueshëm edhe në këmbënguljen e tij për të paguar tavolinën e bollshme. Kur u ndamë, si vetvetiu, e pyeta për punën që bënte; po këtu shokut tim iu prish pak qejfi. Punoj, tha, po punë të ndershme ama! Heshti një grimë e pastaj vijoi: sot njeriu nuk pyetet për punën që bën; sot është bërë e modës të pyetet: hë, fitove gjë, ke bërë ndonjë aferë, shqip: - pisllëk.

Në këtë përgjigje as mish as peshk, unë ndjeva se përgjigjja tregonte se pyetja paragjykuese nuk duhej bërë... Më erdhi keq që ai me këtë ndjesi po ndahej prej meje, ndonëse sot është vështirë t'u shmangesh paragjykimeve, kur realiteti të sfidon me qindra raste të papritura.

Vrasja e punës është një nga përçudnimet më të mëdhaja që realiteti kaotik i bën shoqërisë sonë. Puna vritet nga mungesa e vlerësimit moral dhe shpërblimit nga goditja e psikologjisë së saj se nëse ti ul kokën e punon, nuk mund të fitosh; nëse ti shikon vetëm punën tënde, patjetër duhet të mendosh se çfarë duhet të bësh që puna jote t'i pëlqejë atij që është në krye.

Sepse në shoqërinë tonë mungon sistemi i vlerave, hierarkia e tyre tronditet nga një indiferencë totale, reklamohet e bëhet zhurmë për antivlera, paraqiten si suksese shifra të fryra, gënjehet.

Një administratë e tërë, partiake e jopartiake, e cila ka në duar fijet e pushtetit, ecën në papërgjegjshmërinë e indiferencës ndaj njerëzve të zotë, dhe nuk hap rrugët e konkurrencës së lirë e të ndershme. Kështu mjaft potenciale të konsiderueshme arsimtarësh, mjekësh, inxhinierësh, ekonomistësh flenë nën trysninë e akullt të indiferencës zyrtare. Atyre nuk u hapet asnjë mundësi të konkurrojnë, të ballafaqohen, sepse partiakët nuk të lënë. Dhe kjo administratë ecën nëpërmjet një absurdi që ka zënë vend në shoqërinë tonë dhe çimentohet nga një ligësi perverse. Ky absurd paraqitet si normalitet, si diçka e natyrshme.

Kam vënë re se njerëz me një të ardhur të legalizuar sa rroga ime e mjerë buxhetore, ose dy-tre-fishin e saj, blejnë papritur hyrje në pallat të ri, bëjnë pushimet në Tunizi, jetojnë jashtë mundësive dhe kuptueshmërisë së rrogës. Por ata punojnë nëpër detyra e punëra ku buron mjalti i hidhur i korrupsionit. Pa folur pastaj për peshqit e mëdhenj, të cilët kanë krijuar parajsën tokësore dhe vetëm një fuqi hyjnore mund t'u kujtojë të bëhen për pak kohë njerëz. Sot idealisti konsiderohet naiv, i afti - i paaftë, ndërsa i paafti - i shkathët dhe me plot antonimi të tjera mund ta zgjasnim rrjedhën e fjalisë.

Fatkeqësisht kemi të bëjmë me intelektualë konformistë - jo të gjithë - shumica, të njëanshëm, të rreshtuar, të zënë në çark nga varfëria, të dekonspiruar nga një ambient social, i cili mban akoma pengjet e së kaluarës dhe hijet e Sigurimit të Shtetit, si hija e fantazmës së Bankos. Këta intelektualë e bluajnë mendimin në vetvete të frikësuar nga integriteti i plotfuqishëm i fuqishmërisë së shefave.

Ky makth social e ka një zgjidhje, sidoqoftë. Shoqëria jonë me elementet e pjekurisë që zotëron si traditë nga humanizmi dhe kodet shekullore të këtij populli, si burrëria, besa, virtyti, po edhe me ballafaqimet me elementet më të mira të jetës europiane, edhe pse ndodhet në një fazë tranzitive marramendëse, mund ta kapërcejë këtë pleurit, duke respektuar me fanatizëm institucionin e votës, dhe ato forca që ofrojnë zgjidhje reale, larg slloganeve e fryrjeve bombastike. Vetëm duke zgjedhur njerëz seriozë e të përkushtuar, nuk do ndodhë më që shifrat e denoncuara nga KLSH, të jetojnë vetëm nëpër zhurma gazetash, por fajtorët t'i kthejnë paratë që i janë marrë këtij populli.

Vetëm me ekipe njerëzish të aftë, djemsh të përgatitur, atdhetarë (jo fjalë e vjetëruar) vetëm me njerëz që e duan punën - mund të rrënjoset nga maja e piramidës e deri tek njeriu i thjeshtë - Shqipëria mund të ecë dhe të bëhet europiane me drejtësi sociale, institucione serioze e të drejta, të cilat duhet të shihen si tempuj të drejtësisë e jo strofka kuçedrash gjakpirëse që vjedhin miliona.

Duke e parë këtë shkrim nga pikënisja, mund të themi se këto shfaqje të së keqes, i ka sjellë edhe hutimi ynë nga demokracia, por ka kaluar jo pak kohë dhe liderët politikë të skeduar nga historia e demokracisë së re si dështakë e delirantë, të fajësuar si mosveprues ndaj asaj aradhe që thesin e shtetit e bënë xhep të xhaketës, duhet të hiqen mënjanë nga vota e popullit, dhe në skenë të jetës politike-sociale, duhet të vijnë ekipe njerëzish që të mendojnë e punojnë vetëm për mirëqenien e këtij populli e t'i ngjallin atij pasionin e punës e të aspirojnë për drejtësi sociale.

Mbi një tezë të mohuar të historiografisë zyrtare

Rrënjët pellazgjike të shqiptarëve

-Në gjurmë të burimeve albanologjike-

* * * * *

Në Quarante secoli të vitit 1846, autori E. Bidera, ndër të tjera, shkruan: "...Por karroja e Latonës, domethënë qytetërimi pellazg, nuk u ndal veçse në Epir. As nuk humbi, siç besohet, është ky popull fisnik, që për tu kujtuar qëndroi ende me gjuhën e tij tepër të lashtë në Shqipëri, Thesali, Maqedoni, në pjesën më të madhe të Dalmacisë, të serbisë, etj....".

* * * * *

Në pikëpamjen e prof. Xhuzepe Katapanos, qytetërimi pellazgjik është parardhës i pellgut mesdhetar dhe në veçanti i iliro-shqiptarëve. Këtë ai e trajton dhe në veprën Lashtësia e gjuhës shqipe. Ndër të tjera ai shtron "Disa mendojnë se origjina e këtij qytetërimi ështe semitike dhe e sjellë në Egjypt nga Azia. Të tjerë, për shembull, Sër F. Patrie, kanë sugjeruar se ky qytetërim i mistershëm ka zbritur prej Kaukazit. Pjesa më e madhe e shkencëtarëve, në fund, mendon se bartësit e këtij qytetërimi me të vërtetë superior ka ardhur nga Atlantida, Kontinenti i Mbytur, për të cilin flet Platoni në Krizia dhe Timeu".

* * * * *

Në Conferenze... të publikuar më 1893, J. de Rada shkruan ndër të tjera "Kanë thënë se, më parë se ta vërtetoj, kam identifikuar Pellazgët me kombin të cilit e kam shumë për nder ti përkas. Kjo është: por çdo argumenti gjykoj (dhe janë shumë që besojnë me mua) se i shkon më parë dëshmia e instinktit dritëplotë... Vendet që historia më e lashtë i tregon si vendbanime të pellazgëve, dhe shumë prej të cilëve u ishin ngjitur emra që janë fjalë shqiptare, gjenden ende në pjesën më të madhe të zëna prej kombit tonë".

* * * * *

"Pellazgët (shqiptarët) e vërtetë - shkruan Pashko Vasa - që mundën e qëndruan të patundur në Hidra dhe ishuj të tjerë të Arkipelagut, si dhe në malet e Atikës dhe në disa vise të tjera të Samosit, kanë ruajtur gjuhën dhe zakonet e etërve të tyre".

* * * * *

Në një studim të austriakut Karl Treimer, ndër të tjera, lexojmë "...të parët e shqiptarëve të sotëm kanë qënë bartës të një shteti të madh e të fuqishëm dhe krijues të kulturës europiane të epokës së hekurit, pra të një kulture të karakterit të lartë".

* * * * *

Shumë studiues albanologë kanë vërejtur afërsinë që kanë shqiptarët, më tepër se grekët dhe italianët e sotëm, me grekët e lashtë dhe me romakët. Kështu Hahni në Studime shqiptare shkruan "Shqiptari i parë (i hershëm) nuk është vetëm bashkëkohës i romakut të parë dhe grekut të parë, por midis tyre ka një farefisni, domethënë ç'është e njëjtë në zakonet e tre popujve rrjedh nga një element i vetëm, nga elementi Pellazgjik". Ndërsa Teodor Momseni e sheh si një fakt të pakundërshtueshëm "origjinën e përbashkët" të shqiptarëve dhe të racave helenike e italike. Por duhet vënë në dukje se nga rrjedha historike mësojmë se popullsia e gadishullit italik nuk është më e njëjta me kohën romake, për shkak të tjetërsimit nga dyndjet barbare mbas rënies së fuqisë së Romës. Po ashtu popullsia e sotme greke është shumë e paafrueshme me grekët e lashtë, mbasi këta të sotmit kanë ardhur shumë vonë në gadishull nga Azia.

* * * * *

Kur flet për eposin shqiptar, Kadareja në Autobiografia... vëren se "shumë studiues të huaj, madje edhe ata që janë për zgjidhjen me kompromis të problemit, pranojnë se cikli shqiptar është më arkaik. Gjithmonë, sipas tyre, në pjesë të tilla si vajtimi i madhërishëm i Ajkunës, kur ajo mallkon hënën, bjeshkët, kullotat, etj., ka lidhje me hyjninë e moçme greke dhe ilire që vdes e përterihet bashkë me bimësinë. Këto nuk gjenden, ose gjenden mjaft të zbehta, në variantet sllave... Lamberci thotë se pas figurës së Mujit shohim hijen e Herakliut. Tek rapsodia "Fuqia e Mujit", ai duhet të zgjedhë forcën ose luftën, gjënë a mallin, dijen a gjuhën. Ashtu si Herakliu grek ai zgjodhi forcën... të shumta janë temat dhe motivet e lashta mitologjike ilire dhe greke të gjetura, sipas Lambercit, në eposin shqiptar...". Dhe kjo rrjedhë e përbashkët mitologjike buron padyshim nga shtrati njësues i qytetërimit dhe sistemit të miteve Pellazgjike.

* * * * *

"Herodoti thotë se besën grekërit e vjetër e morën nga pellazgët, të cilët janë siç thamë, shqiptarët e vjetër dhe fjalët e besës e të perëndive i kanë rrënjët në gjuhën shqipe, si Teta-deti, Afroditi-Afërditë ish ylli i mëngjesit; Diana-Hana, gegënisht" -shpjegon N. Frashëri në trajtesën për Homerin, ku dhe shton "Tri herë e kanë shpëtuar shqiptarët Europën nga Azia: Aqilehti (Akili) mundi trojasit, Alesandri i Madh persianët, Skënderbeu turqit".

* * * * *

Dr. C.H.T. Reinhold, duke shërbyer si mjek për 30 vjet me rradhë pranë marinës greke, jetoi më së shumti mes arbëreshëve që popullojnë ishujt e Egjeut e Jonit. Dhe duke qënë i ndërgjegjshëm për lidhjen gjenetike ai e quan "Netë Pellazgjike" veprën e tij të botuar në vitin 1855, ku përmbledh materiale leksikore dhe folklorike të mbledhura në ishujt Hidra, Specia e Poros, të banuara krejtësisht me shqiptarë. Por edhe mbas kësaj vepre ai vazhdon të punojë për mbledhjen e materialeve të tjera folklorike të arbëreshëve, duke parë tek ta pasardhësit e pellazgëve.

* * * * *

"Gjuha shqipe - shkruan Petro Zheji si konkluzion të studimit të tij Sanskrishtja dhe shqipja - do të ishte kështu në analizë të fundit ajo Gjuhë e Parë ose së paku e afërmja e saj më e ngushtë e më përfaqësuese, nga copëtimi i së cilës... të gjitha gjuhët e tjera e të ndryshme erdhën e u ndërtuan mënjanë".

* * * * *

Në veprën Thesar Lajmesh mbi maqedonasit, rektori i kolegjit të Palermos, Nikollë Keta, shënon ndër të tjera "Origjina e shqiptarëve rrjedh nga maqedonasit dhe janë të njëjtë me ta (është fjala për maqedonasit e lashtësisë), se gjuha shqipe është një nga më të vjetrat në botë dhe se Shqipëria në kohë të lashta ka qënë ajo pjesë e Maqedonisë që shtrihej drejt Drinit të Bardhë, Epirit dhe një pjese të Peloponezit dhe që quhej Alvanitia prej shkrimtarëve bizantinë". Koncepti maqedonas është më i gjerë duke përfshirë banorët më të hershëm të gadishullit, që nuk janë tjetër veç pellazgët.

* * * * *

Arkeologu Uiliam Ridgei shkruan "Tentativat e simpatizantëve helenë për të shpjeguar me greqishten emrat e heronjve të Iliadës dhe Odisesë, Akilit, Laertit dhe të tjerëve, nuk kanë pasur sukses". Duke i hapur kështu udhën shpjegimit me anë të gjuhës shqipe.

* * * * *

Dijetari Hans Krahe në Indogermanisierung..., pasi pohon shtrirjen e ilirëve me degëzime deri në Europën Qendrore, në Francë e Spanjë, Itali të mesme e jugore, në Greqi e deri në Azi të Vogël e Siri, më tej shkruan "pa qënë të aftë të themelojnë vetë pushtete të mëdha e të qëndrueshme, duket se Ilirët kanë pasur veçorinë tu shërbejnë popujve të tjerë si forcë shtytëse përpara dhe të ngrihen lart, duke përtërirë dhe forcuar gjakun nordik, e me këtë mënyrë ti falin këtyre popujve të së njëjtës origjinë përsosmëri dhe fuqi: pa Ilirët as Romë s'do të kishte pasur, as Romakë, as Spartë e as Spartanë".

Pregatiti: GENT ULQINI

Absurditeti mediatik i konceptit "helen"

Gent ULQINI

Është një koncept (dhe jo më një lapsus linguae) që ka marrë "qytetarinë", prej disa kohësh, në disa media të shkruara apo audio-vizive. Përballemi parreshtur me emërtesa të tilla si "ministri helen", "ekipi helen", "shteti helen" apo "polici helen". Në pamje të parë duket si një gjetje letrareske gazetarësh të pakoncept, por në të vërtetë merr një ngarkesë mjaft të dëmshme dhe ngjan se vjen i injektuar nga ndonjë prej atyre laboratorëve manipulatorë të opinionit që kanë ndikim (apo dhe kontroll) mbi mjetet e propagandës dhe informacionit. Ai shkon në mbështetje të dukshme të strategjisë së deklaruar pak vite më parë nga ish-ministri grek i punëve të jashtme, Papandreu, se "po punojmë për helenizimin e Shqipërisë".

Po ku qëndron mëkati i këtij koncepti? Në aspektin kulturor ai shpreh një pikë referimi të një qytetërimi të vjetër në gadishull e më tej, ndërsa në aspektin politik ai shpreh një realitet që projektohet pikërisht në strategjitë "megallomane" të grekëve të sotëm për ripërtëritjen e një shteti panhelenik në përgjasim, dhe duke u mbështetur, pikërisht në atë realitet të vjetër historik. Pra, duke u quajtur "helenë", ata kërkojnë të përligjin edhe rivendikimet territoriale apo të popullsive të tjera jogreke.

Në ballafaqim të këtij koncepti, për ta bërë më të qartë handikapin në fjalë, mund të sillnim përdorimin hipotetik (që do të shkaktonte padyshim tollovi të madhe diplomatike dhe reagime mjaft të vrazhda nga të tjerët) të koncepteve "ilire", "osmane" apo "romake". Përfytyroni sikur në media të shkruhej për "kryeministrin ilir Fatos Nano", për "kryeministrin romak Berluskoni", për "kryeministrin osman Erdogan", për "ekipe futbolli romake, ilire apo teutone". Padyshim që në projektimin politik romaku Berluskon do të krijonte një imazh të perandorisë romake, Erdogani të perandorisë osmane dhe Nano të Mbretërisë së fuqishme ilire që shtrihej në hapësira të mëdha të gadishullit. Dhe emërtesat në politikë kanë të tjera ngarkesa. Pikërisht për hir të një emërtese të tillë ka më tepër se një dekadë që Maqedonia nuk merr apo nuk njihet me emrin që dëshiron.

Një realitet historik mjaft i tejkaluar, dhe madje që nuk i shkon në përkatësi popullsisë së sotme greke, nuk ka sesi të mos shkaktojë turbulli në fjalorin politik e mediatik. Nëse do të ktheheshim në emërtesat e lashta, edhe strategjitë politike do të ishin të përligjura, por jo të pranuara në realitetet e sotme të pas dymijë vitesh e kusur. E nëse ky privilegj (apo shërbim mercenar) i bëhet vetëm grekëve nga mediat e lira (në vetëdije dhe manipulim) shqiptare, atëhere kemi të bëjmë me një aspekt tjetër diversioni grek që pranohet dhe lëvrohet prej vetë mediatikëve shqiptarë, në kuadër të diversionit të përgjithshëm në politikë, ekonomi, strukturë sociale, vetëdije e kulturë, që ka ndërmarrë shteti dhe politika greke prej një dekade e gjysëm mbi shoqërinë dhe shtetin shqiptar.

G. ULQINI

Intervistë radiofonike midis z.Hugh Grant, radio-komentator i stacionit WGAC të Augusta-s (Georgia, SHBA) dhe Dr.Nuçi Kotta, eksponent i OKLL-së dhe i Komitetit Kombëtar "Shqipëria e Lirë"

Hugh Grant: SHBA duhet të frenojë shovinizmin grek

Shënim i redaksisë:

Kjo intervistë është bërë në vitin 1951 dhe është botuar si broshurë speciale e Zyrës së Shtypit të "Lëvizjes së Legalitetit" në Romë, në vitin 1952. Në fillim të broshurës jepet edhe një portret i shkurtër i diplomatit Grant kur shkruhet se: "Shkëlqesija e Tij Hugh Grant, diplomat i vlefshëm, që prej vitit 1935 e gjer në vitin 1939, ka qenë në Shqipëri, Ministër i Shtetevet të Bashkuara Amerikës. Z.Grant, ka një simpati dhe dashuri të veçantë për shqiptarët. Ai vazhdon të ushtrojë gjithë influencën e tij pranë personaliteteve politike amerikane me qëllim që të mbrohen, siç duhet, të drejtat legjitime të popullit dhe të kombit shqiptar. Shqiptarët, në përgjithësi, janë kryenaltë dhe shumë të lumtur të kenë midis miqvet të tyre një burrë kaq të shquar siç është z.Grant."

Ambasadori amerikan Grant ka botuar edhe një libër me kujtime për kohën e shërbimit në Shqipëri të titulluar "Mbreti Zog, ashtu siç e kam njohur".

Kjo intervistë është botuar me titullin "Nuçi Kota dhe Hugh Grant tregojnë për prapaskenat greke" në dy versione, anglisht dhe shqip sëbashku. Intervistës i janë bërë ca redaktime fare të lehta gjuhësore.

Lexuesi ynë duhet të mbajë parasysh se intervista radiofonike ishte ndërtuar në një formë të atillë që të ndikonte në publikun amerikan, dhe prandaj në të bëhen edhe pyetje për gjëra, që shqiptarët i kanë të njohura.

"Tradita"

Zoti GRANT - Sonte jam shumë i kënaqur që në programin tim të radios përfshihet edhe intervista me Dr. Nuçi Kotta, anëtar i Lëvizjes Kombëtare të Legalitetit dhe anëtar i Komitetit Kombëtar e "Shqipëria e Lirë". Komiteti e ka qendrën e vet në New-York. Ndjej një kënaqësi të veçantë t'u paraqes dëgjuesve të mi, Dr.Nuçi Kottën, djalin e qytetarit të shquar dhe patriotit të hollë, Koço Kottës. Kur unë isha Ministër i Shteteve të Bashkuara në Tiranë, me Kryeministrin e Shqipërisë, Koço Kottën, nuk kisha vetëm marrëdhënie zyrtare por dhe një miqësi të përzemërt. Koço Kotta u largua nga Shqipëria me rastin e pushtimit fashist, prill 1939. Pas mbarimit të Luftës së dytë botërore u kap nga komunistët grekë, të cilet ia dorëzuan Qeverisë së Tiranës. Kjo e burgosi, dhe nga vuajtjet e torturat, ai vdiq në vitin 1947. Djali i tij, sot, është duke vazhduar përpjekjet e babait të tij të shquar, për pavarësinë e Shqipërisë. I diplomuar në ligj (juridik - shën. i red.) nga Universiteti i Paris-it, Dr. Nuçi Kotta është duke vënë kulturën dhe eksperiencën e tij në shërbim të Shqipërisë me qëllim që kjo të çlirohet e të sigurojë tërësinë e saj tokësore. Nuk duhet të harrojmë se sot Shqipëria gjendet përtej gardhit të hekurt.

***

Zoti GRANT - Dr. Kotta, a është vizita e juaj e parë në Augusta?

Dr. KOTTA - Po z. Grant, dhe jam shumë i kënaqur nga kjo vizitë. Qyteti juaj është shumë i bukur dhe çka e dallon më shumë është mikpritja dhe bujaria e banorevët të tij.

Zoti GRANT - Me qenë se jeni anëtar i Komitetit Kombëtar e "Shqipëria e Lirë", a mund të na thoni diçka mbi qëllimet dhe programin e Komitetit tuaj?

Dr. KOTTA - Komiteti Kombëtar "Shqipëria e Lirë" është një Organizatë Shqiptare në mërgim. Është themeluar në Francë, në gusht të 1949-ës dhe qendrën e ka në New-York. Komiteti Kombëtar "Shqipëria e Lirë" përpiqet: për çlirimin e plotë të Shqipërisë e për sigurimin e integritetit të saj tokësor, për rivendosjen e pavarësisë kombëtare dhe për t'i dhënë mundësinë popullit të shumëvuajtur shqiptar, që pas çlirimit, të zgjedhë lirisht formën e regjimit që i pëlqen.

Zoti GRANT - Dr. Kotta, Shqipëria e humbi pavarësinë me invazionin italjan (fashist) më 1939 dhe vallë a e ka rifituar gjer më tashti?

Dr. KOTTA - Keni të drejtë Shkëlqesi, ju keni qenë përfaqësues i Qeverisë amerikane në Tiranë në kohën kur trupat e Mussolinit sulmuan Shqipërinë. Gjatë okupacionit fashist e nazist populli shqiptar bëri një rezistencë heroike. Për fat të keq, nga rrethana të ndryshme, pas mbarimit të Luftës së dytë botërore, komunistët morën pushtetin dhe vendosën tiraninë sovjetike.

Zoti GRANT - Kur ka ndodhur ky fakt?

Dr. KOTTA - Në muajin nëntor 1944.

Zoti GRANT - Dr.Kotta, shumë raporte më kanë rënë në dorë, që m'u dërguan nga miqtë e mi që ndodhen në mërgim, të cilët më njoftojnë se një regjim terrori mbretëron që prej asaj kohe në vendin tuaj. A janë të vërtetë raportet dhe në rasë se po, mund të më jepni disa hollësira?

Dr.KOTTA - Janë shumë të drejtë z.Grant. Nga sa dimë ne, afërsisht 10.000 vetë midis të cilëve dhe shumë nga miqtë tuaj, janë vrarë. M'anë tjetër, më se 20.000 burra, gra dhe fëmijë gjenden sot të internuar në fusha përqendrimi për punë të detyrueshme. Terrori dhe urija sundojnë sot mbi mbarë shqiptarët që nuk gjenden në burgje.

Zoti GRANT - Është me të vërtetë një gjendje e vajtueshme dhë që tërheq vërejtjen e amerikanëve, të cilët njohin karakterin, patriotizmin dhe miqësinë e sinqertë të popullit shqiptar për Shtetet e Bashkuara t'Amerikës. Siç e dini Dr.Kotta, disa muaj më parë, unë pata në Washington bisedime të gjata me Madhërinë e Tij Mbretin Zog. Mbreti gjendet sot në Egjypt. Mbreti, në ato bashkëfjalime, më theksoi "se çështja që ka një rëndësi të dorës parë për ne shqiptarët, është çlirimi i plotë i Shqipërisë, ndërsa forma e regjimit të ardhshëm është çështje që do të zgjidhet më vonë". A mund të më jepni, Dr.Kotta, disa hollësira rreth këtij problemi?

Dr. KOTTA - Zoti Grant, Mbreti, Zog është ligjërisht Kryetari i Shtetit Shqiptar dhe si i tillë qëndron mbi partitë politike. Qëndrimi i Madhërisë së Tij Mbretit rreth çështjes së formës së regjimit të ardhshëm të Shqipërisë, është aq i lavdërueshëm, sa dhe patriotik. Ky qëndrim gjen aprovimin e shumicës së shqiptarëve.

Zoti GRANT - A mendoni që Shqipëria mund të çlirohet se shpejti?

Dr. KOTTA - Më parë dua të theksoj se një çlirim i shpejtë i Shqipërisë nga tiranija komuniste e vendosur me përkrahjen e Bashkimit Sovjetik, ka një rëndësi të veçantë. Jo vetëm se me çlirimin në fjalë, do të marrin fund vuajtjet e popullit shqiptar, por dhe Bashkimi Sovjetik do të humbë në atë rast, një vend strategjik të dorës parë. E vendosur larg nga Italija vetëm disa dhjetëra kilometra, Shqipëria ka një rëndësi në gadishullin ballkanik. Në rasë lufte, Rusija Sovjetike mund të përdorë tokën shqiptare si bazë ushtarake për të pushtuar Jugosllavinë dhe Greqinë e sidomos për të vënë në rrezik lundrimin Aleat në Mesdhe.

Zoti GRANT - Doni të thoni Dr. Kotta, se Shqipëria ka një rëndësi të veçantë në planin e mbrojtjes së Aleatëve të Perëndimit?

Dr. KOTTA - Po, me të vërtetë, dhe unë mendoj se do të ishte shumë mirë në qoftë se Shqipëria do të bënte pjesë në mënyrë definitive në bllokun e Perëndimit, gjë që e dëshëron edhe mbarë populli i saj. Sipas mendimit t'im, një çlirim i shpejtë i Shqipërisë, është i mundshëm, sepse shumica dërrmuese e popullit urren regjimin e sotshëm komunist. Dhe më tepër, prej kohës që Tito-ja këputi marrëdhëniet me Kominform-in, në vitin 1948, Rusija ka humbur lidhjet tokësore me Shqipërinë dhe kjo sot është krejt e izoluar. Me fjalë të tjera, në rasë të një kryengritje të përgjithshme në Shqipëri, Rusija nuk do të ishte në gjendje t'u vinte seriozisht në ndihmë komunistëve të Tiranës.

Zoti GRANT - Dr. Kotta, mendimet tuaja, në vija të përgjithshme, pajtohen me pikëpamjet e Madhërisë së Tij Mbretit, të cilat m'i shfaqi në bisedimet që pata me Të në Uashington. Mbreti më theksoi se regjimi komunist në Shqipëri është shumë vulnerabël. Mbreti mendon se forcat ruse dhe agjentët komunistë që përdoren si kukëll nga Moska, mund të flaken jashtë Shqipërisë jo me shumë vështirësi.

Dr. KOTTA - Sigurisht z.Grant. Por, siç ju ka thënë edhe vetë Mbreti, populli shqiptar është shumë i shqetësuar prej politikës që Tito-ja ndjek kundrejt Shqipërisë si dhe prej revendikimevet tokësore greke në dëm të Shqipërisë së Jugut.

Zoti GRANT - Po, me Mbretin Zog kemi biseduar mbi këto çështje. A mund të na jepni shpjegime më të gjera gjer sa problemet në fjalë kanë lidhje me rivendosjen e pavarësisë shqiptare?

Dr. KOTTA - Sa kohë që Mareshali Tito i shërbente me besnikëri Stalinit, ai kishte dorë të lirë në Shqipëri. Privilegjet, Belgradi i humbi kur Tito-ja u shkëput nga Kominformi dhe preu marrëdhëniet me diktatorin e kuq shqiptar, Enver Hoxhën, i cili u lidh me Kremlinin. Tani duket se Tito-ja dëshiron të vendoset në Shqipëri një regjim komunist që të ndjekë udhëzimet e Belgradit.

Zoti GRANT - Dr. Kotta, ju mendoni se një gjë e tillë nuk do të ndihmonte rivendosjen e pavarësisë së plotë të Shqipërisë?

Dr. KOTTA - Natyrisht jo. Janë dhe revendikimet tokësore greke. Këto kanë qenë të refuzuara prej Konferencës së Londrës më 1913 dhe më vonë edhe nga Konferenca e Ambasadorëve në vitin 1921. Më 1923, një Komision i Lidhjes së Kombeve, qëndroi disa muaj në Shqipërinë e Jugut dhe vërtetoi dëshirat e popullit të atyre krahinavet. Komisioni në mbarim të misionit të vet, i paraqiti Lidhjes së Kombeve, raportin përkatës, në të cilin theksohesh se popullata e Shqipërisë së Jugut ishte me të vërtetë shqiptare.

Zoti GRANT - Edhe unë mendoj se kjo që thoni është e drejtë. Vetë, kam udhëtuar në Shqipërinë e Jugut dhe kam pasur përshtypjen e qartë se banorët e krahinave të Jugut janë me të vërtetë patriotë shqiptarë. A mund të na thoni më tepër përmbi këtë problem?

Dr. KOTTA - Natyrisht z.Grant. Shqipëria e Jugut, me tokën dhe popullsinë që ka, përbën një të tretën të Shqipërisë me kufijtë e 1913-ës, dhe pa krahinat e Shqipërisë së Jugut, është e pa mundur që të ekzistojë një Shqipëri. Kryetari i Komisionit të Lidhjes së Kombeve, profesori finlandez Sederholm, në raportin e vet të fundit ka theksuar se: "Vendimi i marrun nga Fuqitë e Mëdha për të caktuar kufijtë e Shqipërisë se Jugut, ka qenë aq i drejtë sa dhe i qartë... Është bindja jonë se ekzistenca e një Shqipërie të pavarur është e nevojshme për të mbajtur paqen në këtë sektor të Europës dhe një Shqipëri indipendente nuk do të jetë e mundur në qoftë se krahinat e Jugut, nuk do të jenë pjesë të pandara të tokës shqiptare.

Zoti GRANT - Kjo provon, pa fjalë, se Shqipëria duhet të ruajë krahinat e saj të Jugut. Mund të më thoni, mbi këtë çështje, cili është qëndrimi i regjimit komunist të Tiranës, që kontrollohet prej sovjetëve?

Dr. KOTTA - Komunistët e shfrytëzojnë shumë këtë çëshje. Ata i thonë popullit, në rasë se regjimi i sotshëm do të përmbyset, Shqipëria do të copëtohet në përfitim të fqinjëvet të saj. Vetëkuptohet propaganda gënjeshtare e qeveritarëvet të kuq, ka bërë efekt në popull. Shqiptarët, para këtij rreziku që kërcënon integritetin tokësor të vendit, preferojnë të vuajnë ndën diktaturën e kuqe, se sa të hyjnë në një aventurë, që, mbas sa u është trumbetuar nga qeveritarët, mund të vërë në rrezik dhe vetë ekzisteneën e shtetit shqiptar.

Zoti GRANT - Kjo çështje është fare e kuptueshme dhe pa dyshim vihet pyetja se ç'duhet bërë. Çka propozoni ju Dr. Kotta?

Dr. KOTTA - Unë mendoj se çështja mund të zgjidhet lehtë në rasë se Qeveria Greke do të hiqte dorë nga revendikimet e saj tokësore mbi Shqipërinë e Jugut. Shqiptarët, në përgjithësi, shpresojnë se Pushtetet e Mëdha Perëndimore, e në mënyrë të veçantë Shtetet e Bashkuara t'Amerikës, do të këshillojnë Greqinë për zgjidhjen e kësaj çështjeje.

Zoti GRANT - Dr. Kotta, besoj se i keni vënë gishtin plagës. Në Konferencën e Uashingtonit, ku ishin të pranishëm Mbreti Zog dhe disa kongresistë zyrtarë amerikanë, kam thënë: mendoj se Qeveria amerikane duhet të hyjë në bisedime me fqinjët e Shqipërisë, me Greqinë, Jugosllavinë dhe me Italinë, të cilët Amerika i ka përkrahur ushtarakisht dhe ekonomikisht dhe të insistojë pranë tyre që të heqin dorë nga revendikimet tokësore në dëm të Shqipërisë dhe të japin garanci për këtë qëllim.

Dr. KOTTA - Jemi të një mendimi z.Grant. Ka disa muaj që Sekretari i Shtetit Amerikan, Dean Acheson, në një mesazh që i drejtoi popullit shqiptar me anën e "Zëri i Amerikës", tha se "Qeveria e Shteteve të Bashkuara dëshiron të shohë Shqipërinë një anëtare të lirë dhe të pavarur në bashkësinë e kombeve. Me qenë se një Shqipëri e pavarur është e pamundur, të jetojë pa përfshirë edhe krahinat e Jugut, shqiptarët në përgjithësi, mendojnë se mesazhi i z.Acheson duhet të ndiqet nga një deklaratë e Qeverisë amerikane, e cila të vërtetojë se Shtetet e Bashkuara t'Amerikës aprovojnë vendimet ndërkombëtare që kanë qenë marrë në të kaluarën nga Fuqitë e Mëdha.

Zoti GRANT - Ne jemi përseri po të një mendimi Dr.Kotta. Me fjalë të tjera, mesazhi i Sekretarit Acheson, duhet të pasohet nga një veprimtari pozitive dhe të prerë, me qëllim që të garantohet që tashti integriteti tokësor i Shqipërisë.

Dr. KOTTA - Po, z.Grant. Dhe kjo është në traditën amerikane me politikën që ka pasë mbajtur kundrejt Shqipërisë, të filluar prej Presidentit tuaj të Madh, të ndjerit Udrou Uillson, kujtimi i të cilit ka mbetur i paharruar në zemrat e shqiptarëve. Në Konferencën e Paqes, në Paris, në fund të Luftës së parë botërore, Presidenti Udrou Uillson, flaku poshtë traktatin e fshehtë të Londrës (1915), që sakrifikonte të drejtat legjitime të Shqipërisë dhe u kërkoi Përfaqësuesve të Fuqive të Mëdha, respektimin e pavarësisë së plotë të Shqipërisë.

Zoti GRANT - Po, më kishte folur për këtë vendim të Parisit i ndjeri Peshkop Bumçi, i dioqezës së Shqipërisë se Veriut, i cili, kishte qenë një nga delegatët shqiptarë në Konferencën e Paqes.

Dr. KOTTA - Dëshiroj të shtoj se shqiptarët u janë mirënjohës miqve të tyre të shumtë amerikanë, ndër të cilët jeni ju dhe zonja Grant, për përpjekjet që kanë bërë dhe vazhdojnë të bëjnë për kombin tonë dhe për mbajtjen e miqësisë Shqiptaro-Amerikane.

Zoti GRANT - Ju falenderoj shumë z.Kotta për shprehjet tuaja mirëdashëse. Çështja e indipendencës shqiptare është një çështje për të cilën vlen të bëhen përpjekje.

Ja ç'bën Banka Botërore në vende tw pazhvilluara si Shqipëria

Besim tek Wolfowitz

Editorial i Wall Street Journal

Burimet tona në Bankën Botërore na thonë se kur u mor vesh lajmi i caktimit të zëvëndës-Sekretarit të Mbrojtjes Amerikan, Paul Wolfowitz, si drejtori i ri i kësaj Banke (duke zëvendësuar James Wolfensohn), një tronditje kolektive u ndje në godinën qendrore të bankës në Washington. Eshtë një sfidë ndaj shumanshmërisë?!

Do ta bëjë Bankën Botërore të duket si një krah i imperializmit Amerikan?!

Do të nxisë një ringjallje të lëvizjes antiglobaliste, të cilën Banka është përpjekur aq shumë ta përfshijë në dialog dhe në bashkëjetesë?!

Gjepura! Banka Botërore është një burokraci jofunksionale, që kërkon reforma të thella nëse do të rifitojë besimin e taksapaguesve amerikanë dhe të mbijetojë si institucion i rëndësishëm në shekullin XXI.

Fakti që Presidenti Bush emëroi një punonjës kaq të talentuar dhe kaq me eksperiencë në sektorin e shërbimit publik si zoti Wolfowitz, është një shenjë se ai e merr akoma seriozisht Bankën Botërore, diçka që ne (WSJ) e kemi të vështirë ta bëjmë nganjëherë. Kjo tregon gjithashtu se Bush ka për qëllim ta ndryshojë kulturën e kësaj Banke, culture që është e bazuar në kontribute dhe të ardhura, dhe që, deri tani, ka prodhuar rezultate të papërfillshme për ata që duhet të ishin klientët e saj parësorë, të varfërit e botës. Për të kuptuar disi se çfarë nuk shkon me Bankën Botërore, do ishte e dobishme të shikonim raportin bipartizan "Meltzer" të vitit 2000, një raport mbi institucionet financiare ndërkombëtare, që numëron ndër autorët e tij edhe autoritetin e zhvillimit liberal Jeffrey Sachs. Raporti është pak i vjetër në kohë, por meqenëse Banka Botërore i kundërshtoi fuqishëm konkluzionet e tij, analiza mbetet e vlefshme. Ky raport zbuloi se 70 % e fondeve të Bankës Botërore (që nuk klasifikohen si "ndihma ekonomike"), i janë dhënë vendeve që kanë një akses të lehtë në tregjet e kapitalit botëror, siç janë Kina, Meksika, Brazili apo Tailanda.

Raporti zbuloi gjithashtu se vendet që marrin fonde nga Banka Botërore dhe që nuk kanë akses në tregjet e kapitalit botëror: "...mbeten të varfëra sepse sistemi i tyre politik është i paqëndrueshëm; të drejtat e pronës private janë të kufizuara; sistemi gjyqësor është i dobët apo i manipulueshëm, ose qeveria është e korruptuar".

Ndihma e Bankës Botërore ndaj këtyre vendeve "...në më të mirën e rasteve shërben vetëm si ndihmë ekonomike e përkohshme dhe, në më të keqen e rasteve..., mbështet korrupsionin ose programe që shpërdorojnë fonde lokale apo të jashtme, që janë të pakta".

Raporti gjithashtu godiste rëndë kulturën e brendshme të Bankës Botërore. Në të evidentohet një mungesë balance midis nxitjes së dhënies së kredive dhe kërkesës së llogarisë për ecurinë e projekteve.

Banka Botërore nuk parashikonte dënime financiare për dështimin e projekteve.

Nga vlerësimet e vetë Bankës, raporti evidentoi se 59 % e programeve të investimit në vitet 1990 dështuan. Së fundmi, raporti nënvizoi se, ndërsa dhënia e kredive prej Bankës Botërore është dyfishuar gjatë 30 vjetëve në 32.5 miliardë dollarë, pjesa që ka kjo Bankë në kapitalin që shkon drejt sektorit privat të vendeve në zhvillim, është rreth 2 %, pra praktikisht e papërfillshme. Mbi këtë terren zbret parashuta e z.Wolfowitz. Ai duhet të jetë i përgatitur për të përballuar një rezistëncë të fuqishme ndaj reformave të tij, përfshirë këtu edhe disa transferime të kuadrove të larta drejt institucionit Kanadez të barazvlefshëm me Bankën Botërore. Kështu qoftë: Banka nuk mund të kërkojë qeverisje të mirë prej disa shteteve klientë të saj, nëse nuk është e aftë të imponojë disa standarde të brendshme dhe disa kontrolle.

Caktimi i firmave të tjera për ushtrimin e funksionit të kontrollit dhe auditimit, një veprim që u kundërshtua nga ish-Drejtori Wolfensohn, është një fillim i mirë.

Një tjetër reformë e mirë do të ishte ndalimi i praktikës së dhënieve të kredive që janë gati grante, kushtëzimi i granteve me dhënien e rezultateve dhe matja e rezultateve me anë të etaloneve të përcaktuara qartë, kilometra rrugë të ndërtuar, numër studentësh të diplomuar etj. Disa nga kritikët e zotit Wolfowitz tashmë po pyesin se çfarë ekspertize mund t'i sjellë financës ndërkombëtare një intelektual neo-konservator i fushës së sigurisë. Por ish-diplomati ka mjaft njohuri nga Bota e Tretë, dhe ka parë Bankën Botërore në terren, në periudhat kur ishte ambasador në Indonezi dhe si zëvëndës-Sekretar Shteti për Azinë Lindore. Ai shërbeu në të dy funksionet gjatë viteve '80-të, kur përfitimet e reformave të tregut të lirë po lulëzonin në atë pjesë të botës. Më e rëndësishme është se zoti Wolfowitz është i gatshëm t'i thotë të vërtetën pushtetit.

Në Indonezi, dhe më përpara në Filipine, ai pa më parë se të tjerët dhe foli publikisht për nevojën e diktatorëve për të bërë tranzicione drejt demokracisë. Sa keq që nuk e dëgjuan këshillën e tij.

Paraardhësi i tij në Bankën Botërore i kushtoi shumë kohë kritikës ndaj vendeve demokratike donatore të Bankës për "kopracisë e tyre" në dhënien e bamirësisë, sikur 100 miliardë $ janë ato që duhen për zhdukjen e plotë të varfërisë. Në fakt, janë diktatorët shkaku kryesor i varfërisë botërore. Dhe ne gjykojmë se ai që, më së miri do të qëndronte përballë Robert Mugabeve të botës, është njeriu që qëndroi përballë Saddam Husseinit.

Një udhëtim kronologjik në rrugën e Europës së Bashkuar (2)

ETAPAT E KRIJIMIT DHE RRITJES

SW BASHKIMIT EUROPIAN

(vijon nga numri i kaluar)

-1951-

18 prill - Nënshkruhet në Paris Traktati që themelon CECA-n (Bashkimi Europian i Qymyrit dhe Çelikut). Shtetet nënshkruese janë Franca, Gjermania, Italia, Belgjika, Hollanda dhe Luksemburgu.

Gjashtë vendet deklarohen solemnisht "të vendosur që të zëvendësojnë rivalitetet shekullore me një bashkim të interesave të tyre kryesore, për të hedhur, me ndërtimin e një Bashkësie ekonomike, themelet e para të një fryme komunitare më të gjerë dhe më të thellë mes popujve të ndarë për një kohë të gjatë prej copëtimesh të përgjakshme, dhe për të vendosur bazat për institucione të afta të udhëheqin drejt një fati tashmë të përbashkët".

Traktati u ratifikua nga parlamentet përkatëse mes fundit të vitit 1951 dhe pranverës së vitit 1952.

-1952-

27 maj - Në Paris, gjashtë qeveritë themeluese të CECA-s nënshkruajnë Traktatin që krijon Bashkimin europian për mbrojtjen (CED). Fillon procesi i gjatë dhe i kundërshtuar i ratifikimit nga ana e parlamenteve kombëtarë.

27 korrik - Hyjnë në funksion, në Luksemburg, institucionet e CECA-s: Autoriteti Epror me Zhan Monenë si kryetarin e tij të parë; Asambleja e përbashkët dhe Trupa Gjykuese e kryesuar nga Masimo Piloti.

10 shtator - Mbledhja e parë e 78 anëtarëve të Asamblesë së përbashkët të CECA-s, të zgjedhur mes parlamentarëve të votuar nëpër parlamentet kombëtarë. Paul-Henri Spek u zgjodh president i saj. Ministrat e Punëve të Jashtëme të "të Gjashtëve" kërkuan që Asambleja e CECA-s, e zgjeruar me pjesëmarrjen e disa parlamentarëve (Asamble ad hoc), të pregatisë një projekt të Traktatit me synimin për të zëvendësuar një Bashkësi politike europiane. Bëhet fjalë në thelb për një projekt të organizmit europian.

1953

1 janar - Hyn në fuqi CECA e shqyrtuar, themeli i parë europian.

10 shkurt - 1 mars - Tregu i përbashkët hapet për prodhimet e parashikuara në Traktatin e CECA-s: në fillim qymyri dhe minerali i hekurit (10 shkurt), pastaj hekurishtet (15 shkurt) dhe çeliku (1 mars).

10 mars - Asambleja ad hoc miraton projektin e Traktatit për bashkësinë politike europiane dhe e ia përcjell qeverive të veçanta.

1954

30-31 gusht - Asambleja kombëtare franceze hedh poshtë Traktatin për krijimin e Bashkimit europian për mbrojtjen.

23 tetor - Lind në Paris UEO (Bashkimi Europian Perëndimor). Modifikohet Traktati i Brukselit të vitit 1948, dhe në të bëjnë pjesë Franca, Gjermania, Italia, Mbretëria e Bashkuar, Belgjika, Vendet e Ulta dhe Luksemburgu.

21 dhjetor - Marrëveshje asocimi mes CECA-s dhe Mbretërisë së Bashkuar, nënshkruar në Londër.

1955

1-2 qershor - Në Mesina ministrat e jashtëm të Gjashtë vendeve të CECA-s vendosin ti japin shtysë të mëtejshme procesit të integrimit, me objektivin për të krijuar një bashkim ekonomik dhe një organizëm të përbashkët për zhvillimin e energjisë atomike. Detyra i është besuar një "Komiteti ndërqeveritar" të drejtuar nga Paul-Henri Spek.

23 tetor - Me një referendum popullor banorët e Saarws vendosin të ribashkohen me Gjermaninë.

1956

29-30 maj - Në Venecia ministrat e jashtëm të Gjashtë vendeve diskutojnë raportin e Spekut dhe i japin udhë bisedimeve për krijimin e një tregu të përbashkët dhe për bashkëpunimin në fushën e energjisë atomike. Në raport thuhej se "prirja e vetvetishme në harmonizimin e sistemeve shoqërore dhe të niveleve të pagesave, ashtu si veprimi i sindikatave në drejtim të arritjes së një përafrimi në kushtet e punës, do të jenë të favorizuara nga krijimi progresiv i tregut".

1957

25 mars - Në Kampidolio tw Romws nënshkruhen Traktatet që themelojnë Bashkësinë ekonomike europiane (CEE ose Tregu i përbashkët) dhe EURATOM. Brenda vitit Traktatet ratifikohen nga parlamentet e gjashtë vendeve nënshkruese.

1958

1 janar - Hyjnë në fuqi Traktatet CEE dhe EURATOM.

7 janar - Valter Hallshtajn është emëruar kryetar i Komisionit CEE.

19-20 mars - Në Strasburg mbahet mbledhja e parë e Asamblesë së bashkuar të Bashkësive europiane që rridhte nga shkrirja e Asamblesë së CECA-s dhe CEE me emrin Asambleja parlamentare europiane (ose Parlamenti europian). Robert Shumani u zgjodh kryetar i saj.

7 tetor - Në Luksemburg vendoset Trupa Gjykuese e Bashkwsive europiane në zëvendësim të Trupës gjykuese të CECA-s.

1959

1 janar - Fillon, brenda CEE, eleminimi progresiv i të drejtave doganore dhe i kuotave ndaj importit.

8 qershor - Greqia paraqet kërkesën për bashkimin me CEE, pasuar më 31 korrik nga Turqia.

1960

4 janar - Lind në Stokholm, si përgjigje angleze ndaj Tregut të përbashkët, bashkimi europian i shkëmbimit të lirë, AELE ose EFTA (European Free Trade Association). Në të bëjnë pjesë Austria, Danimarka, Norvegjia, Portugalia, Mbretëria e Bashkuar, Suedia dhe Zvicra.

13 shkurt - Këshilli i CEE miraton tarifën doganore të përbashkët në të cilën do duhet, gjatë periudhës kalimtare, të afroheshin progresivisht tarifat e shteteve anëtare.

17 maj - Parlamenti europian paraqet një projekt marrëveshje mbi zgjedhjen e tij në votim të përgjithshwm të drejtpërdrejtë (raporti Dehousse).

30 qershor - Mbi bazën e konkluzioneve të Konferencës së Stresës (3-11 korrik 1958) dhe të diskutimit mbi "orientimet parësore" të paraqitura në nëntor 1959, Komisioni i përcjell Këshillit propozimet e tij që kanë të bëjnë me realizimin e politikës bujqësore të përbashkët.

20 shtator - Miratohet rregullorja për administrimin e Fondit shoqëror europian për asistencën ndaj punëtorëve dhe shoqërive në vështirësi. Ndihmat e para të Fondit social tërhiqen nëpwrmjet CECA-s në përfitim të minatorëve dhe të rajoneve minerale ekonomikisht të prapambetura.

14 dhjetor - Në Paris themelohet Organizata e bashkëpunimit dhe e zhvillimit ekonomik (OCSE).

1961

10-11 shkurt - Takimi i nivelit të lartë të kryetarëve të shteteve dhe qeverive në Paris. Vendoset të organizohet një bashkëpunim më i ngushtë politik mes vendeve të CEE dhe, për një qëllim të tillë, u krijua një komision shqyrtimi i kryesuar nga francezi Kristian Foshe.

9 korrik - Në Athinë nënshkruhet Traktati i asocimit të Greqisë në Bashkësinw europiane.

18 korrik- Konferenca e nivelit të lartë e Bonit ndërmerr një deklaratë mbi bashkëpunimin politik, ku gjashtë vendet marrin angazhim të mbajnë takime të rregullta bashkwpwrkimi.

31 korrik - Irlanda kërkon të bëjë pjesë në CEE.

9 gusht - Mbretëria e Bashkuar bën kërkesë për pranim në Bashkësi; më 10 gusht bën kërkesë edhe Danimarka.

1 shtator - Hyn në fuqi rregullorja e parë mbi qarkullimin e lirë të punëtorëve brenda Bashkësisë.

2 nëntor - Qeveria franceze iu paraqet partnerëve europianë planin Foshe (projekt-traktat për të themeluar një bashkim politik të të gjashtëve).

1962

14 janar - Këshilli arrin marrëveshjen mbi parimet që rregullojë funksionimin e tregut të përbashkët bujqësor. Krijohet Fondi Europian i orientimit dhe i garancisë bujqësore (FEOGA). Veç kësaj Këshilli vendos kalimin në fazën e dytë të integrimit ekonomik të parashikuar nga traktati i CECA-s.

18 janar - Qeveria franceze iu paraqet partnerëve europianë planin Foshe të modifikuar.

1 shkurt-17 prill - Diskutohet mbi projektin e bashkimit politik. Rrëzohet plani Foshe por edhe projekti alternativ, i paraqitur nga vendet e tjera të CEE, dështon për mungeswn e mirwkuptimit mbi pjesëmarrjen britanike.

30 prill - Norvegjia paraqet kërkesën për pranimin në Bashkësi.

18 maj - Portugalia paraqet kërkesën për t'iu bashkuar Bashkësisë.

1963

14 janar - Në një konferencë shtypi të destinuar për tu bwrë e famshme, gjenerali De Gol shpjegon arsyet e vetos franceze për hyrjen britanike në CEE. Mbretëria e Bashkuar do të bëhej Kali i Trojës i Shteteve të Bashkuara.

22 janar - Nënshkruhet në Paris Traktati i miqësisë dhe bashkëpunimit mes Francës dhe Gjermanisë, i destinuar të bëhet shtylla e boshtit Paris-Bon.

20 korrik - Në Jaunde të Kamerunit nënshkruhet marrëveshja e asocimit mes CEE dhe 18 shteteve afrikane.

12 shtator - Marrëveshje bashkëpunimi mes Turqisë dhe CEE.

1964

15 prill - Mbi propozimin e Komisionit, Këshilli i CEE vendos të përpunojë një politikë ekonomike afatmesme të Bashkësisë.

4 maj - Në Gjenevë fillojnw bisedimet për kufizimin e tarifave doganore, quajtur "Kennedy Round", në kuadër të GATT-it.

15 korrik - Trupa Gjykuese e CEE pohon parimin e parësisë së të drejtës komunitare mbi ato kombëtare.

1 tetor - Në një komunikatë me titull Inisiativa 1964, Komisioni i CEE parashtron një kalendar për të përshpejtuar kryerjen e bashkimit doganor.

15 dhjetor - Këshilli i CEE zbaton për herë të parë çmimet e përbashkëta për drithërat.

1965

31 mars - Komisioni i CEE, i kryesuar nga gjermani Halleshtajn, paraqet propozimet për financimin e Politikës bujqësore të përbashkët dhe ato për të zëvendësuar kontributet e Shteteve me burimet e veta.

8 prill - Nëshkrimi i Traktatit mbi shkrirjen e pushteteve ekzekutivë të tre bashkësive: CEE, CECA dhe EURATOM.

30 qershor-1 korrik - Shpërthen konflikti mes qeverisë franceze dhe të pestëve mbi propozimin Halleshtajn për ti dhënë CEE burime të veta. Një komunikatë e qeverisë franceze deklaron se Bashkësia është "në krizë".

6 korrik - Qeveria franceze deklaron krizën e Bashkësisë. Fillon gjashtëmujori i "karriges bosh", gjatë të cilit përfaqësuesi francez nuk merr pjesë në mbledhjet e Komisionit.

26-27 korrik - Këshilli i CEE mblidhet pa pjesëmarrjen e Francës.

(Vijon)

Pregatiti : KLAUD BALSHA

Robert SHUMAN

President i Parlamentit Europian 1958-1960

Politikan i lindur në Luksemburg në vitin 1886 dhe vdekur në Scy-Chazelles (Moselle) në vitin 1963. E kaloi rininë në Lorena dhe u diplomua në Jurisprudencë.

Zgjidhet për herë të parë në Asamblenë e Përgjithshme franceze në vitin 1919, si deputet i partisë Demokratike Popullore.

Gjatë Luftës Dytë Botërore bashkohet me Rezistencën franceze. Arrestohet nga gjermanët dhe transferohet në Gjermani, por arrin të shpëtojë. Në vitin 1945 zgjidhet deputet në rradhën e MRP (Demokracia kristiane); një vit më pas merr detyrën e ministrit të financave. Në vitin 1947 arrin të kryesojë qeverinë, por mbetet në atë detyrë vetëm një vit dhe, në vitin 1948, emërohet ministër i Punëve të Jashtme.

Gjatë kësaj periudhe i kushtohet studimit të problemit franko-gjerman dhe, në veçanti, gjendjes në Alsasë-Lorenë. Por, ajo që e përkushton mbi të gjitha, është projekti i një Europe të bashkuar, ambicje që e kultivon bashkë me mikun e tij Zhan Mone. Të dy konsiderohen si autorë të BE së tanishme, ngaqë pikërisht Shumani, më 9 maj 1950, në Sallonin e orës në Ke d'Orse, mban një deklaratë në të cilën propozon të vendosen industritë e çelikut dhe të qymyrit nën kontrollin e një organizmi mbinacional.

Projekti që merr emrin "Plani Shuman", bëhet realitet pikërisht një vit më pas, me themelimin e CECA-s (Bashkimi ekonomik i qymyrit dhe çelikut), në të cilin aderojnë gjashtë vende. Eshtë fillimi i intregrimit europian.

Karriera e tij politike përmbyllet me detyrën e presidentit të parlamentit Europian (1958-1960).

Për të, Leo Tindemans (PPE) ka thënë: "Leksioni i sjelljes dhe i moralit politik që ka dhënë Shumani, duhet të mbesë një burim frymëzimi për bashkëkohwsit tanë".

ARCHIVES N°7 et 8

ARCHIVES N°6