Histoire de l

Arte

Historia në pesë vëllime

Në pesë vëllimet e librit të tij, “Historia e Shqipërisë dhe e Familjes së saj Mbretërore 1443-2007”, studiuesi francez Patrice Najbor ka shtruar shumë çështje të cilat më parë ose nuk janë hulumtuar ose janë keqinterpretuar. Kjo do të thotë se historia shqiptare ka filluar të rishikohet.

Nga Alfred Beka më 19.12.2008 14:05 CET

Historia në pesë vëllime

Pesë vëllimet e librit “Historia e Shqipërisë dhe e Familjes së saj Mbretërore 1443-2007” (Histoire de l’Albanie et de sa Maison Royale 1443-2007) , botuar në gjuhën frënge nga Dr Patrice Najbor, janë tashmë të përfunduar.

Në këto vëllime ai përpiqet të vendosë të vërtetën historike duke paraqitur me objektivitet, veçanërisht në saje të burimeve të jashtme, faktet dhe personat, të cilët nuk janë njohur deri tani nga historiografia shqiptare.

Libri i cili është botuar në Francë para pak ditësh, është i ndarë në pesë vëllime.

Në vëllimin e parë autori është përqendruar kryesisht në luftën për pavarësi që zë vendin kryesor dhe për këtë ai ka studiuar veprimet e Fuqive të Mëdha për të ruajtur ose zgjeruar sferat e tyre të influencës, si dhe rolin e tyre në zgjedhjen e princit Vilhelm Wied (1914). Po në këtë vëllim ai trajton edhe personazhin e Esat Pashë Toptanit, ku ndër të tjera shkruan: “Me shpalljen e Luftës se Parë Botërore, Esat Pasha u rreshtua menjëherë në anën e Aleatëve në krah te të cilëve ai luftoi dhe nga ana tjetër duke pranuar që ushtria serbe e dërmuar nga lufta të tërhiqej duke kaluar nëpër Shqipëri ai shpëtoi Frontin e lindjes si dhe vendosi Shqipërinë në kampin e fitimtarëve”.

Ai thotë se në mënyrë modeste është munduar të sjell një kontribut në rishikimin e historisë së Shqipërisë.

Në vëllimin e dytë të librit, autori paraqet periudhën e viteve njëzetë duke sjellë, sidomos, një vështrim të ri sa u përket figurave të Fan Nolit dhe Ahmet Zogut.

“Në kundërshtim me atë që për shumë kohë është folur, Fan Noli, ishte larg të qenurit demokrat meqenëse qeveria e tij bolshevike eci drejt diktaturës duke shpallur në të gjithë vendin gjendjen e shtetrrethimit, duke vendosur gjykatat e jashtëzakonshme dhe duke mos mbajtur premtimin e tij për të organizuar zgjedhjet”, shprehet, në një rast, ai.

Sipas Patric Najbor, studimi i periudhës zogiste tregon se mbreti Zog me realizimet e tij në fushat institucionale, legjislative, edukative, shëndetësore, ushtarake, diplomatike, ekonomike dhe në drejtim të zhvillimit të ndërtimit të rrugëve dhe të infrastrukturës së vendit ka vendosur bazat e një shteti modern, demokratik të tipit perëndimor dhe duke zëvendësuar të drejtën e forcës me forcën e të drejtës, ai paraqitet si njeriu më progresist i kohës. “‘Ataturku shqiptar’ i vërtetë shfuqizoi feudalizmin, dekretoi shtetin laik dhe kontribuoi në zhvillimin e ligjit për vendin e gruas në shoqërinë shqiptare”, ka shkruar Najbor, i cili është doktor i shkencave politike dhe studiues francez i historisë.

Në vëllimin e tretë Najbor përpiqet të tregojë udhëtimin e gjate e të vështirë të familjes mbretërore në mërgim dhe luftën e vazhdueshme të mbretit Leka I për çlirimin e Shqipërisë nga komunizmi dhe të Kosovës nga zgjedha Serbe.

Najbor na sjell për këtë problem në vëllimin e pestë edhe shumë dokumente, shpesh të panjohura, të veprimeve të ndryshme politike të mbretit Leka.

Në vëllimin e katërt Najbor tregon kthimin e familjes mbretërore në Shqipëri dhe rrethanat politike të viteve 2000 si në Shqipëri ashtu edhe në rajon.

Ndërsa, Vëllimi i pestë i këtij libri përmban dokumente të arkivave, të traktateve ndërkombëtare dhe të marrëveshjeve sekrete, të letrave dhe pemëve gjenealogjike. Duke botuar këto tekste origjinale në tërësinë e tyre, Najbor tregon më shumë se përmendjen e thjeshtë të tyre, me qellim që lexuesi të ketë mundësi vetë të shprehë mendimin e tij mbi faktet e treguara. Libri përfundon me një bibliografi të pasur të veprave të shekullit të XV-të e deri në ditët tona.

Dr. Patrice Najbor është diplomuar në Institutin e Studimeve të Marrëdhënieve Ndërkombëtare (ILERI) të Parisit, titullar i një diplome të studimeve të larta të specializuara (DESS) të diplomacisë dhe administrimit të organizatave ndërkombëtare (Paris XI), doktor i shkencave politike, ka realizuar një teze mbi "Dykrenarja e Shqipërisë në marrëdhëniet ndërkombëtare bashkëkohore" (Paris XI - 1992) dhe shumë shkrime në kuadër të një diplome të studimeve të thelluara (DEA) të mbrojtjes dhe sigurimit europian (Lille II -1990) midis të cilëve "Sistemi dhe politika e sigurimit të Shqipërisë" dhe "Çështja shqiptare e Kosovës". Ai është autor edhe i "Dinastisë se Zogut" 2002.

Shkruar nga Valter Gjoni

Historia e Shqipërisë, në të gjithë hakun kohor të ekzistencës së kombit tonë dhe të gjithë gjeografisë së shtrirjes së këtij kombi është bërë objekt studimi për mjaftë personalitete të fushës së historisë së vendit dhe të huaj. Tashmë mund të themi se botimet historike edhe nga studiues të huaj janë të shumta. Këto botime po pasurojnë fondin historiografik shqiptar me analiza, fakte të reja nga kancelaritë botërore, me dokumente me foto, por mbi të gjitha, larmi po sjellin këndvështrimet e studiuesve që po trajtojnë historinë e vjetër dhe të re të Shqipërisë. Kohët e fundit po qarkullon në Francë dhe më pak në vendin tonë, deri tani vetëm në gjuhën frëngjisht, një botim voluminoz (5 volume), “Historia e Shqipërisë dhe e familjes së saj mbretërore 1443 – 2007” nga studiuesi francez Patrice Najbor. Kush është Patrice Najbor, doktor i shkencave politike Diplomuar në Institutin e Studimeve te Marrëdhënieve Ndërkombëtare (ILERI) të Parisit. Titullar i një diplome të studimeve të larta të specializuara (DESS) për diplomaci dhe administrimi të organizatave ndërkombëtare (në Universitetin Paris XI). Doktor i Shkencave Politike, duke realizuar tezën “Dykrenarja e Shqipërisë në marrëdhëniet ndërkombëtare bashkëkohore” (në Universitetin Paris XI - 1992). Në kuadër të një diplome të studimeve të thelluara (DEA) të mbrojtjes dhe sigurimit evropian (në Universitetin Lille II -1990) mbron tezat 1. “Sistemi dhe politika e sigurimit të Shqipërisë” 2. “Çështja shqiptare e Kosovës”. Ai është autor i librit “Dinastia e Zogut”, 2002 dhe së fundmi, i “Historisë se Shqipërisë dhe i familjes së saj mbretërore 1443-2007” në pesë vëllime, botuar më 2008. Shihet qartë që dr. Najbor është tashmë ekspert i çështjes shqiptare dhe kosovare dhe është shpesh i pranishëm në rajon kur ka evenimente të ndryshme të karakterit historik. Vetë autori për veprën shprehet: “Në këtë vepër, jam përpjekur të vendos të vërtetën historike duke paraqitur me objektivitet, veçanërisht në saje të burimeve të jashtme, faktet dhe personat të cilët nuk janë njohur deri tani nga historiografia shqiptare. Kështu unë në mënyrë modeste jam munduar të sjell një kontribut në rishikimin e Historisë së Shqipërisë”. Në vëllimin e parë autori ka trajtuar me kujdes prejardhjen historike të shqiptarëve duke ardhur kronologjikisht me evenimentet historike të katër shekujve, duke trajtuar ngjarje dhe veprimtarë të historisë sonë në bazë të trajtesave historike të gjendura në kronikat, bibliografitë dhe arkivat historike botërore. Më pas në këtë vëllim autori përqendrohet në luftën për pavarësi duke analizuar veprimtarinë diplomatike të Ismail Qemalit me dokumente që për autorin janë ekskluzive dhe që lexuesi i sheh për herë të parë. Vëllimi I mbyllet me një studim tjetër që zë vend të rëndësishëm dhe ku duket qartë studimi prej tij si ekspert i historisë së diplomacisë botërore i veprimeve të Fuqive të Mëdha për të ruajtur ose zgjeruar sferat e tyre të influencës, si dhe rolin e tyre në zgjedhjen e princit Vilhem Wied (1914). Njëkohësisht dr. Najbor ka analizuar politikën e diskutueshme të Esat Pashë Toptanit, i cili është analizuar nga këndvështrime të ndryshme historike dhe është konsideruar nga shume studiues si një tradhtar kur pranoi dorëzimin e qytetit të Shkodrës më 23.04.1913, në të njëjtën kohë kur personaliteti i shquar Raimond Puankare ish-president dhe ish-kryeministër i Francës gjatë kësaj periudhe, në veprën e tij “Në shërbim të Francës, nëntë vjet kujtime”, konstaton se nga ky veprim jo vetëm shpëtoi ushtrinë e tij dhe armatimin nga një humbje e sigurt dhe popullsinë nga një gjenocid masiv, por edhe ndërkombëtarizoi këtë krizë midis Shqipërisë dhe Malit të Zi, meqenëse disa ditë më vonë nën presionin e Fuqive të Mëdha, mbreti Nikolla i Malit të Zi e riktheu qytetin që për disa kohë u vetëqeveris. Vëllimi mbyllet me veprimtarinë aktive të patriotëve shqiptarë gjatë Luftës së Parë Botërore, të cilët bënë që vendi ynë të rreshtohej në anën e aleateve, në krah të të cilëve ai luftoi, dhe nga ana tjetër, duke ndikuar që ushtria serbe e dërmuar nga lufta të tërhiqej nëpër Shqipëri. Veprim që favorizoi Frontin e Lindjes dhe që vendosi Shqipërinë në kampin e fitimtarëve. * * * Në vëllimin e dytë dhe të tretë paraqitet periudha e viteve ‘20 deri ‘39 , duke sjellë sidomos një vështrim të ri përsa iu përket dy figurave antagoniste të skenës historike të kohës, asaj të Fan Nolit dhe Ahmet Zogut. Në kundërshtim me atë që është folur për shumë kohë prej “historisë zyrtare”, për të cilën Fan Noli ishte demokrat dhe Ahmet Zogu duhej të ishte diktator, autori sjell fakte që dëshmojnë kundërshti; “meqenëse qeveria e tij (Nolit) eci drejt diktaturës, duke shpallur në të gjithë vendin gjendjen e shtetrrethimit, duke vendosur gjykatat e jashtëzakonshme dhe duke mos mbajtur premtimin e tij për të organizuar zgjedhjet”. Ndërsa duke analizuar sundimin e periudhës zoriste, duket se me realizimet e tij në fushat institucionale, legjislative, edukative, shëndetësore, ushtarake, diplomatike, ekonomike dhe në drejtim të zhvillimit të ndërtimit të rrugëve dhe të infrastrukturës se vendit ka vendosur bazat e një shteti modern të tipit perëndimor. Mjaft të larmishme janë edhe faktet historike që lidhen me marrëdhëniet ndërkombëtare të vendit tonë dhe veçanërisht ato mes Italisë, Gjermanisë dhe Shqipërisë, të cilat mbyllen me pushtimin e vendit tonë nga Italia, duke çelur një vijim të kronologjisë historike, atë që autori e konsideron shtegtimi i gjatë e i vështirë i familjes mbretërore në mërgim, luftën e vazhdueshme të mbretit Zog për çlirimin e Shqipërisë nga komunizmi, duke sjellë fakte të reja të përpjekjeve edhe për çlirimin e Kosovës nga zgjedha serbe. Ashtu si gjatë gjithë veprës, autori nuk lë pa evidentuar edhe antagonistët ose opozitarët, ndaj në këtë vëllim zënë vend fakte historike për Partinë Komuniste, forcat partizane, misionet aleate, veprimet politike në pikën historikisht më të dobët, qytetin e Mitrovicës etj. Vëllimi i IV është një vëllimi intim i familjes mbretërore shqiptare, që si pjesë e historisë, zë vend në shumë evenimente të historisë. Për këtë vëllim autori shprehet: “Unë sjell në këtë vëllim, dokumente të shumta, shpesh të panjohura, të veprimeve të ndryshme politikë të prestarëve hierarkikë të familjes mbretërore. Mund të themi se përtej mosmarrëveshjeve të shqiptarëve, kjo familje ka punuar për ribashkimin e kombit shqiptar si me veprimtarin e Lekës I, ashtu dhe me përpjekjet e Lekës II për t’u përgatitur me i shërbye vendit të tij”. Në këtë vëllim dhe në vazhdim duket qartë lufta e kombit shqiptar për demokraci në territorin shqiptar dhe lufta për pavarësi në territorin kosovar. Në asnjë moment gjatë gjithë veprës autori nuk e ka parë të veçuar zhvillimin historik në Shqipëri dhe Kosovë. Për gjatë gjithë veprës, faktet vinë të ndërlidhura duke e unifikuar me kujdes historinë e trojeve shqiptare. Një arkiv fotografik dhe Dokumentar i historisë së kombit tonë Rrallë qëllon që botimet historike të jenë të ilustruara kaq dendur me foto, dokumente, faksimile gazetash dhe librash, me faksimile dokumentesh origjinale, hartografi të situatave të ndryshme historike etj. Në të gjitha ngjarjet historike të trajtuara në vepër dhe për të gjithë personazhet që ajo përmend. Vepra historike dhe voluminoze e dr. Patric Najbor është krahas botimit dokumentar edhe një arkiv i rëndësishëm, me foto dhe dokumente shumë të rëndësishme historike dhe dokumentare. Rreth 3500 ilustrime figurative (kështu po e emërtoj këtë fond të pasur me foto, dokumente, faksimile gazetash, librash, dokumentesh origjinal e hartografi) janë përdorur me kujdes dhe origjinalitet, sa të gjithë vëllimet duken si një pjesë, ndërsa teksti i shkuar dhe materiali figurativ janë ndërthurur dhe duken si diçitura të njëra-tjetrës. Pa hezitim, kjo vepër historike dhe dokumentare mund të renditet në botimet e kohëve të fundit edhe me titullin “Historia e ilustruar e Shqipërisë”. Domosdoshmëria e përkthimit dhe botimit në shqip Vepra për çdo ngjarje që ka ndodhur në vendin tonë ka dhe analizën, komentin, vlerësimin dhe ilustrimin, por vepra ka edhe mendimin dhe analizën origjinale që herë-herë ka dhe kundërshti nga historiografia skematike që vazhdon të jetë prezent edhe në ditët tona. Ndaj e shoh të arsyeshme të bëj prezente domosdoshmërinë e përkthimit dhe botimit në shqip të kësaj vepre, me qëllim që faktet e reja të saj të mos ngelen vetëm për një grup të vogël njerëzish.

Interview de l'auteur