tradita_al@yahoo.com

 MIRESEVINI ne faqen e TRADITA LZHK.

 E perjavshme informative, politike dhe kulturore e

 LEVIZJES PER ZHVILLIM KOMBETAR.

"Tradita", gazetë periodike e Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar; Kryeredaktor: Erind Maçi; Adresa:Rr. Reshit Çollaku, Shallvaret,Shk. 20/290-291 ; Tel. 242618

_____________________________________________________________________________

E Enjte, 31 Mars, 2005           Numri 10

_____________________________________________________________________________

Editorial

Si u krijua minishteti grek më 1830

…Më në fund, më 3 shkurt 1830, Kongresi i Londrës krijon një mbretëri të ashtuquajtur greke. Me këtë mbretëri në jug ndodhi njësoj si me atë të Malit të Zi në veri. Gjithmonë, si njëra dhe tjetra, kanë pretenduar të zmadhohen në kurriz të Shqipërisë, pasi grekët dhe malazezët janë më tepër armiq me racën shqiptare e vllahe sesa me Perandorinë Osmane.

Vetë Anglia, qysh më 1830, nuk donte që mbretëria e re të kapërcente malin Parnas. Kjo – thoshte ajo – pasi nuk ka grekë më përtej. Nga Parnasi në Pind, banorët janë pothuaj të gjithë shqiptarë dhe vllehë. Meqë raca greke, ose e greqizuar, nuk i kalonte 350 mijë vetët, u pa e udhës që kjo mbretëri e vogël të shtrihej deri në Pind, domethënë, deri në gjirin e Prevezës dhe të Lamisë. Edhe e zmadhuar kaq shumë në kurriz të shqiptaro-vllehëve, mbretëria e re me 45 ishujt e vegjël të saj, kishte në vitin 1836, me afërsi vetëm 700 mijë banorë - thotë Kantu (vëll.18, fq.168).

Më 1840 thuhet se kishte pak më shumë, dhe më në fund Anglia i dha asaj (v.1864) ishujt jonianë… Ç’nuk bëri Greqia për të rrëmbyer këta ishuj. Më pas, çfarë nuk bëri ajo për ti marrë Perandorisë Osmane Thesalinë dhe Agrafën. Pa folur për banditizmin politik që ajo kishte ushqyer qysh më 1830, shohim që të përfitojë nga lufta e Krimesë (v.1853) për të pushtuar këto zona. (Shënim: mbretëria greke e pranuar në Kongresin e Londrës, shteti i ri grek me 350 mijë banorë, nuk përfshinte brenda kufijve të tij Akarnaninë, Etolinë, Fokidën, Ftiotidën, Thesalinë, e aq më pak Epirin, të cilat nuk kishin popullsi greke e as të greqizuar. Edhe linja e dytë Prevezë-Lamia nuk përfshinte Epirin Fokidën, Thesalinë, të cilat konsideroheshin krejt të huaja për një shtet grek).

                                                                                                                                  Zh.K. Faverial: “Historia e Shqipërisë”

------------------

EPIRI ËSHTË SHQIPTAR.  PO “VORIOEPIRI”?

Artikulimi aq i shpeshtë dhe ngritja në strategjinë e politikës së sotme të shtetit grek i termit dhe konceptit “Vorioepir”, duket se ka ngjallur edhe njëlloj stepje ndër shqiptarët e frustruar të ditëve të sotme. Ndjehen shumë-shumë ankime, ndonjë mbrojtje e vobektë e shqiptarësisë së të ashtuquajturit “Vorioepir” nga media qaramane, ndërkohë që agresiviteti grek rrit kuotat dita-ditës. Një tregues i qartë i këtij agresiviteti (dhe duhet thënë edhe i njëlloj verbërie euforike) është edhe deklarimi i ish-presidentit Stefanopullos në një takim në Bruksel pët “tokat e pushtuara të Vorioepirit”, që shpreh njëkohësisht edhe linjën mbizotëruese të krejt politikës greke në këto kohë. Që në të vërtetë është një divulgim (apo vulgarizim) i prononcimit publik të Papandreut kohë më parë se “po punojmë për helenizimin e Shqipërisë”. Dhe realisht edhe i punës konkrete të kryer nga strukturat falanga të politikës greke në Shqipëri, si organizata “Omonia”, partia antikushtetuese PBDNJ, investitorë apo trafikantë, struktura me koperturë klerike, shoqata vullnetare, ojq-ra me koperturë “civiliste”, e deri dhe organizata si “Korça autonome”, -në drejtim të shtimit të rradhëve me “vorioepirotë” nëpërmjet pensionesh, ndihmash, vizash, punësimesh, e veprimtarish të tjera materiale përfituese. Arroganca shkon deri atje sa të kërkohet edhe mbajtja e një kongresi “panepirot” me markë helene brenda shtetit shqiptar. Ndërkohë edhe veprimtaria politike diversive në drejtim të krijimit dhe rritjes së “zonave minoritare” përgjatë Bregut deri në Himarë, apo edhe infiltrime të tipit “Omonia” e Lezhës.

Një koncept absurd mbi të cilin luhen këto lloj politikash minuese për shtetin shqiptar bazohet mbi “ndarjen e padrejtë administrative të pjesës veriore të Epirit nga perandoritë kalimtare”, dhe kjo duke manipuluar me një pakicë grekofone të ardhur në rrethinat e Gjirokasstrës dhe Sarandës si emigrantë ekonomikë jo më herët se një shekull e gjysëm më parë.

Por, mjerisht, nga pala shqiptare mbi të cilën kryhet diversioni është pranuar ekzistenca zyrtare e një “vorioepiri grek” dhe luhet vetëm me modalitetet e shtrirjes së tij në jugun e shtetit shqiptar. Por, ndërkohë, argumenti që duhej dhe duhet të përballë këtë lloj agresioni të paskrupullt grek, është se çfarë përkatësie historike, etnike, dhe faktike ka vetë Epiri si krahinë apo si koncept gjeografik. Në këtë hulli mendojmë se ia vlen të hedhim disa argumenta për të shtruar ndoshta edhe një vijë politike të re në raportet e nxehta greko-shqiptare. Pra, çfarë është Epiri?  

E para, për popullsitë e Epirit burimet historike flasin krejt në të kundërt të tezës greke, të formuluar shumë vonë (nga fundi i shekullit nëntëmbëdhjetë), dhe i veçojnë këto popullsi si jogreke. Që në shekullin e V p.e.s., Tukididi në “Lufta e Peloponezit” flet për “barbarë” që morën pjesë si aleatë në këtë luftë. Ai përmend fiset e kaonëve, thesprotëve, molosëve, antiniatëve, paranejve, që i dallon qartas, ashtu si dhe maqedonasit, prej ushtrive të tjera greke që morën pjesë në betejat e Peloponezit. Dhe njihen tashmë vendbanimet e këtyre fiseve, që ishin përkatësisht ato të Epirit. Po më tej mund të përmendim Strabonin e shekullit të parë p.e.s, i cili përkufizon se “Popullsia e Epirit, Ilirisë dhe Maqedonisë flasin të njëjtën gjuhë, bile dhe flokët i presin njësoj. Kanë të njëjtat zakone. Ata qeverisen nga kuvendi i pleqve të cilin e quajnë Plakonia…”. Dhe në të vërtetë edhe Tukididi na sqaron se fiset e Epirit nuk kishin mbret, pra qeveriseshin sipas mënyrave të tyre tradicionale, me pleqësi. Ndërsa burime të tjera na njohin me udhëheqës të shquar të kësaj treve si Pirro i Madh apo Aleksandër Mollosi i Epirit, për të cilët askush nuk ka vënë në dyshim deri më sot se ata mund ti përkisnin grekëve.

Dhe kjo popullsi vjen më pas nën perandorinë Romake e përcaktuar si popullsi e provincës së Epirit, ndërsa në veri të saj deri në afërsi të Shkodrës kemi provincën e Epirit të Ri, që kufizohej nga ana e saj me provincën e Prevalitanisë dhe që përfshinte bregun perëndimor të Adriatikut që nga Shkodra e Dalmacia. Këto tre provinca romake bashkë me Dardaninë përbënin dhe pjesët administrative të kontinuitetit të popullsive ilire (Prefektura e Ilirikumit) që shtriheshin në hapësirat ballkanike. Po në këtë kuptim të vazhdimësisë së kësaj popullsie, vijmë edhe në Bizant ku Temat (ndarje administrative të kohës) përkojnë afërsisht me ato të provincave romake, dhe Epiri emërtohet si Tema e Nikopojës, dhe Epiri i Ri si Tema e Durrësit.

Më evidente popullsia shqiptare (shih epirote) e këtyre trevave del në shekujt e fundit të Perandorisë Bizantine, ku protagonistë në to dalin prijës të tillë të njohur si Shpatajt dhe Loshajt, apo më lart Zenebishët, që zotërojnë përkatësisht krahinat qark Janinës dhe Prevezës deri në Etoli e Akarnani. Këto populloheshin prej fisesh shqiptare që më të dalluarit ishin ato të Mallakasajve dhe Mazarekajve. Një përkatësi e padiskutueshme shqiptare e popullsisë del në të gjitha analet historike të kohës, dhe në veçanti në “Kronikat e Tokkos” dhe “Kronikat janiniote” si dhe tek autorët bizantinë. Për ilustrim po përmendim Kantakuzinon ”…kur princët italianë Oroshinë marshuan për të nënshtruar territoret e despotatit të Epirit, shumë shqiptarë të cilët kishin organizuar rezistencën për lirinë e vendit të tyre… iu ngjitën maleve të Pindit dhe zbritën në anën tjetër të tyre në Thesali…”. Pra Kantakuzino, despotatin e Epirit e quan vendin e shqiptarëve.

Edhe rezistenca e shqiptarëve (epirotëve) përkundër sulmeve osmane dallohet nëpër analet e kohës, sidomos për veçorinë se në anën e osmanëve ishin edhe perandorët bizantinë. Për përkatësinë e padyshimtë të Epirit shqiptar flasin dhe dokumentat e kohës së perandorisë Osmane, të cilat shtrihen edhe më tej Epirit, duke vënë në pah edhe popullimin e trevave të tjera të Greqisë së sotme, si Peloponezi apo Thesalia, prej shqiptarëve. Pa folur këtu për shqiptarët e Pashallëkut të Ali Pashës që shtriheshin përgjatë gjithë Epirit deri në Peloponez, Beoti, Atikë, etj.

Vetëm në shekullin XX, kur pjesa më e madhe e Epirit (si koncept gjeografik) i kaloi nën juridiksion Greqisë, prej atyre trevave u larguan me përdhunë dhjetëra mijëra shqiptarë të përkatësisë muslimane dhe u ushtrua presion i madh asimilues apo kamuflues për pjesën tjetër të popullsisë shqiptare të besimit ortodoks (duke i njësuar me helenë), që jeton edhe sot e kësaj dite në trojet e tyre trashëgimore.

Së dyti, si koncepte gjeografike apo si përmbajtje, “Epiri” dhe “epirotët” në të gjitha kohërat janë përdorur për atë popullsi shqiptare që popullonte ato treva. Shpesh këto emërtime morën dhe karakter përgjithësues për arbërit e mesjetës së vonë, duke revokuar kështu parardhësit e tyre për lavdinë dhe madhështinë në kujtesë. Skënderbeu krahasohet si pasardhës i Piros apo edhe i Aleksandrit (të Epirit). Kështu, në kronikat apo materialet e tjera me karakter historik, dhe sidomos ato të shekullit XV, pra periudha e Skënderbeut dhe prijësve të tjerë shqiptarë si Aranitët, Muzakajt, etj., nuk rreshten së cilësuari si “epirotë”, dhe rëndom Arbëri cilësohej si Epir apo Maqedoni (shih dhe Barletin).

Edhe pse në konceptin e ngushtë gjeografik Epiri përfshin trevat që prej jugut të Vlorës dhe deri në gjirin e Prevezës, Epiri është përdorur përgjithësisht dhe pa keqkuptime për treva shumë më të gjera, sepse në to nuk shihnin ndonjë dallim përkatësie. Të gjitha kishin të njëjtën përmbajtje, atë të një popullsie dhe territoresh që sot mbartin emërtesën shqiptare.

E treta, vetëm në shekullin XX popullsia dhe trevat e Epirit kanë provuar një pushtet grek. Deri në këtë këtë shekull asnjë lloj pushteti politik apo ushtarak i tillë nuk ka vepruar në Epir. Nëse do ti referohemi periudhës pararomake, gjejmë vetëqeverisje të fiseve që e përbënin atë, apo prijës të po këtij karakteri, mjafton të kujtojmë Lidhjen Mollose, Piron dhe dinastinë përkatëse të Epirit, apo më tej Aleksandër Mollosin, dhe në asnjë rast, sado të shkurtër qoftë, nuk kemi qeverisje me përkatësi greke. Edhe në periudhën e perandorisë romake apo më tej bizantine, përsëri administrativisht kemi nëndarje që përkojnë përsëri me përkatësinë e veçantë të këtyre trevave në dallim prej atyre të ashtuquajtura greke. Në një periudhë të shkurtër kemi zotërimin e Karl Tokos (edhe ky aspak grek) mbi këto treva, apo sundimin serb në kohën e inkursionit politiko-ushtarak 25-vjeçar të Dushanit, por asnjëherë pushtet grek. Dhe padyshim që s’mund të kishte, sepse grekët vetë, që prej antikitetit e deri në vitin 1830, nuk kanë pasur kurrfarë organizimi shtetëror e administrativ të tyre, që të mendonin më pas të shtrinin këtë sundim edhe mbi treva të tjera, pra edhe mbi Epirin.

Edhe në shekullin XIX, kur shteti grek ishte krijuar tashmë si bërthamë dhe jo me këto hapësira që ka sot, ishte tepër larg prej trevave të Epirit. Edhe në bisedimet apo traktatet e fuqive të mëdha të asaj kohe, shumë vonë, vetëm në fillimet e shekullit XX, Greqia përballë dobësisë shqiptare, ngriti pretendimet e saj mbi Epirin. Deri në dekadën e dytë të këtij shekulli, pra XX, lëvizja kombëtare shqiptare kishte themele të forta në Epir, me klubet, shkollat shqipe, me aktivitetet e tjera, të gjitha të inkuadruara në lëvizjen e unifikuar kombëtare shqiptare.

E katërta, edhe në këndvështrimin e huaj, pra të studiuesve, udhëtarëve, albanologëve, gjuhëtarëve, etj., njësia e Epirit shihet si një njësi shqiptare dhe kurrfarë insinuate nuk është bërë që Epiri të ketë përkatësi greke. Nëse do ti referohemi hartave demografike e etnografike të periudhës më intensive të përcaktimeve dhe konfigurimeve të kombësive në Gadishull, shekullit XIX, do të vërejmë se edhe në simpatizantët e helenizmit apo të sllavizmit, si dhe në materiale të tjera që gjithsesi nuk përmbajnë afeksion të veçantë për shqiptarët, nuk gjejmë tentativa për ta paraqitur Epirin si një krahinë greke. Për ilustrim mund të përmendim hartën etnografike të francezit Lëzhan të vitit 1861, e cila na jep një hapësirë të pastër shqiptare deri në Artë e Prevezë në perëndim të Epirit dhe deri në Trikalla në juglindje. Ndërsa ajo e Mirkoviçit e 1867, jep një hapësirë krejtësisht të pastër shqiptare deri në istmin e Korinthit, duke përfshirë padyshim Prevezën, Janinën, Artën e deri në Trikalla në lindje. E njëjta gjë edhe me hartat e Noes apo të Bradaskës. Po ashtu udhëtarë anglezë, konsuj francezë, pa folur për studiues austriakë e gjermanë, nuk shihnin ndoinjë dallim midis popullsisë së Epirit dhe shqiptarëve të tjerë më në veri. Përkundrazi ata janë fokusuar në traditën e pasur të vlerave etnografike, kulturore e zakonore të shqiptarëve të Epirit, si tradita të spikatura shqiptare në përgjithësi.

Padyshim në rrjedhat e historisë Epiri dhe popullsia e tij dalin krejtësisht të pastra me përkatësi shqiptare dhe pa pikëtakime me grekët, kështu që do duheshin hapësira të pafund për të evidentuar fakte dhe burime të tjera historike në ilustrim të kësaj. Ndërsa teza greke për përkatësi greke të Epirit është krejt e pakuptimtë dhe e paargumentuar në asnjë këndvështrim. Natyrshëm që një pjesë e kësaj popullsie të Epirit ka pasur dhe ka përkatësi fetare ortodokse, dhe kjo është e vetmja pikë ku grekët ngulmojnë për të “vërtetuar” tezën e tyre mjerane. Por do të kujtojmë se besimi ortodoks shtrihet deri në stepat e largëta të Rusisë tepër larg grekëve…

Pra, Epiri ka ekzistuar shumë herët si një degë e trungut të madh iliro-shqiptar në të gjithë kohërat, dhe në lashtësi ka lënë gjurmët e veta si një njësi tepër e dallueshme prej grekëve të hershëm apo të vonshëm, që gjithsesi duhet të vërejmë se janë të dyshimtë për trashëgiminë helene të përvehtësuar spekullativisht. Është e vërtetë se perandoria Romake, Bizantine apo ajo Osmane, trevat e gjera shqiptare, e ndërmjet tyre edhe Epirin, i ka ndarë apo pjestuar administrativisht, por kjo nuk përbën ndonjë argument për tu mbrojtur prej grekëve si “ndarje të Epirit grek prej veriut të tij”, por ato mbeten përherë nëndarje perandorake administrative shqiptare, dhe s’ka asnjë motiv për tu marrë si shkak ndryshimi përkatësie.

Epiri si një realitet historik përkatësisht shqiptar, dhe si një aktualitet që duhet shtruar për zgjidhje, iu përket shqiptarëve, ai mbetet një realitet që flet vetëm shqip… Dhe kur Epiri është katërcipërisht shqiptar, po “Vorioepiri”?!

Faqja 2-3

Takim protokollar i Mbretit Leka me presidentin e Hungarisë z.Ferenc Madl

Leka I – Madl: Kemi të kaluar dhe vizione të përbashkëta

Të mërkurën pasdite, në ora 17.00, në Hotel “Sheraton” u zhvillua një takim i rëndësishëm protokollar midis kryetarit të LZHK Leka I Zogu dhe presidentit të Hungarisë z.Ferenc Madl.

Në këtë takim NMT Mbreti Leka shoqërohej nga kryetari i PDRn dhe njëkohësisht shef i Departamentit Elektoral pranë LZHK z.Dashamir Shehi dhe kryetari i Zyrës së Oborrit Mbretëror z.Fluturak Gërmenji.

Kryetari i LZHK Leka I Zogu, në fjalën e Tij bëri një ekspoze të përmbledhur të LZHK, misionit dhe vizionit të saj politiko-zgjedhor.

“E kemi ndërmarrë këtë lëvizje për të ndryshuar realitetet politike dhe qeverisëse në Shqipëri. Jemi të vendosur dhe në këtë mision kemi edhe mbështetjen e të gjithë atyre shqiptarëve që duan ndryshime. Në qendër të veprimit tonë politik kemi interesat e kombit dhe mbarë shqiptarëve. Qeverisja e ardhshme e LZHK do të jetë qeveri e shqiptarëve, për shqiptarët”, - theksoi ndër të tjera në fjalën e Tij kryetari i LZHK Leka I Zogu.

Ndërsa mysafiri i nderuar, presidenti i Hungarisë z.Ferenc Madl, në fjalën e tij, pasi shprehu kënaqësinë e thellë për këtë takim të rëndësishëm, shprehu konsideratat më të larta personalisht për Kryetarin e LZHK Leka I Zogu dhe Familjen Mbretërore Shqiptare.

“Mbretëresha Geraldinë është pinjolle e denjë e njërës nga familjet më të shqura të Hungarisë dhe kjo ma shton edhe më shumë kënaqësinë e takimit me Ju”, - u shpreh presidenti hungarez.

“Popujt tanë kanë lidhje të vjetra miqësore dhe historike, lidhje që janë projektuar në të tashmen dhe të ardhmen tonë të përbashkët, si pjesë e familjes së madhe evropiane. Ne duhet t’i ruajmë dhe t’i forcojmë ato dhe mendoj se edhe ky takim do t’i shërbejë këtij qëllimi”, - e mbylli fjalën e tij presidenti i Hungarisë z.Ferenc Madl.

Më pas e mori fjalën deputeti dhe njëkohësisht njëri nga drejtuesit kryesorë të LZHK z.Dashamir Shehi, i cili i bëri mysafirit të lartë një përmbledhje të detajuar të programit të LZHK, si dhe objektivave elektoralë, politikë dhe qeverisës. Në vijim z.Shehi e bëri me dije z.Madl për shtrirjen e LZHK dhe mbështetjen popullore gjithnjë e në rritje.

“Në vizionin tonë qeverisës, një vend të veçantë do të ketë forcimi i lidhjeve tradicionale me miqtë dhe partnerët evropianë. Nga kjo pikëpamje, lidhjet dhe marrëdhëniet polike e ekonomike me Hungarinë do të jenë prioritare gjatë qeverisjes së ardhshme të LZHK në pushtet, - e mbylli fjalën e tij z.Shehi.

Në fund të takimit, palët shprehën kënaqësinë e thellë për mirëkuptimin për të gjitha problemet e diskutuara dhe njëkohësisht shprehën dëshirën për t’u takuar dhe bashkëpunuar në të ardhmen, në dobi të forcimit të miqësisë dhe përmbushjes së interesave reciproke.

Korresp. i “Tradita”

LZHK ose sfida e mbrame e shqiptarëve

Intervistë me z. Uran Metko, nënkryetar i PDR

Forca politike në të cilën aderoni, është përfshirë tanimë në Lëvizjen për Zhvillim Kombëtar. A ka të bëjë kjo me një lloj zhvlerësimi të identitetit partiak?

Aspak! Të gjitha forcat politike, të cilat kanë parapëlqyer pjesëmarrjen aktive në LZHK, janë rreshtuar aty, duke respektuar autoritetin dhe identitetin e ndërsjelltë. Ky mirëkuptim dhe reciprocitet buron në radhë të parë nga ideja, se kjo lëvizje shihet si një shans i shqiptarëve për t’u ndalur në rrugën drejt greminës morale, ekonomike, politike e sociale. Shenjtërimi i kësaj lëvizjeje, nuk të lë kohë dhe vend të mendosh për vendin që do të zësh në rreshtat e këtij fronti, përkundrazi të mbush me optimizëm se çdo rezultat i arritur në tërësi, do të vizatojë më qartë konturet e identiteteve partiakë.

Në stinën e zgjedhjeve që afron, shqiptarët nuk ndodhen më midis dy alternativave: Nanos dhe Berishës. Çfarë ofron në këtë rast programi i LZHK –së?

Ndryshimi i skemës politike nuk ka ardhur vetvetiu në Shqipëri. Që nga viti 1992 e deri më sot, dominimi i dy forcave politike (shumë të ngjashme në mentalitet me njëra-tjetrën) ka shkaktuar një tranzicion specifik për shqiptarët, ose i thënë më saktë, një zbatim rigoroz i vendimeve të marra në Katovicë, në prag të ndryshimeve të mëdha postkomuniste. Shikoni çfarë ka ndodhur në këto 13 vite gjoja-pluralizëm; ende ka mbetur i pazgjidhur problemi i pronave, ndërmarrjet e mëdha u privatizuan sipas interesave të klaneve qeveritare, interesat kombëtare janë nxjerrë në pazar të madh dhe po shiten dita-ditës, militantët injorantë majmen ndërsa intelektualët e mirënjohur janë pa punë, dhjetëra mijëra pensionistë presin festat e pashkëve apo krishtlindjeve t’u vijnë fëmijët dhe t’u paguajnë faturat e energjisë elektrike. Por ajo që është më e trishtueshme, ajo që na tremb të gjithëve ne, është fakti se nuk po duket asnjë dritë në fund të këtij tuneli të hapur prej dy forcave politike të papërgjegjshme. Pikërisht në këto momente, programi i LZHK ofron së pari një shpresë për të gjithë shqiptarët. Ne nuk kemi premtuar dhe nuk do të premtojmë mrekullira, por së paku themi se do të shkatërrojmë me çdo mjet monopolet e ndyra të socialistëve në fuqi. Ne kemi deklaruar dhe ofrojmë realisht resurset tona intelektuale në qeverisjen e vendit, përkundër qeverisjes së “bingove” aktualisht. Neve askurrë nuk kemi parë lëvizjen tonë si detyrim për të qenë në parlament, por si një forcë reale dhe konstruktive, si një sfidë e mbrame e shqiptarëve ndaj qëndrimeve abuzivë, klanorë, antikombëtarë, fyes e diskriminues të PS e PD.

A është e ndërtuar plotësisht strategjia e LZHK për këtë fushatë zgjedhore?

Mendoj se po. Në gjirin e lëvizjes sonë aderojnë parti dhe politikanë, të cilët kanë jo vetëm pjekurinë e duhur në fushata zgjedhore por edhe guximin intelektual për t’i parë gjërat në sy, realisht, pa butaforinë e dogmave që rëndom i shoqëron fushatat. Në këtë kontekst, mendoj se ka rolin e vet të pamohueshëm edhe ideatori dhe drejtuesi i LZHK-së Naltmadhnia e Tij Leka Zogu I. Një vizion i plotë i tij ka qartësuar në çdo rast, parametrat e drejtimit dhe organizimit të fushatës.

Është pozitiv fakti që kjo strategji nuk konceptohet në radhët tona si diçka hermetike që ka lidhje me 4-5 politikanë. Përkundrazi në takimet e hapura që LZHK ka patur në Tiranë, Durrës, Berat, Shkodër etj., lidershipi i lëvizjes ka mundur të ofroj ura bashkëpunimi të ndërsjellta me auditorët, duke dashur të jetë në çdo moment interpret i zërit dhe shpresës së këtij auditori.

Për më tepër, strategjia e LZHK është bërë e njohur deri në SHBA. Një vizitë e suksesshme e z.Dashamir Shehi aty, ka bërë prezent jo vetëm përpjekjet dhe luftën zgjedhore të LZHK, por edhe vizionin e plotë të saj, në proceset aktuale që kalon vendi. Zyrtarë të lartë të Departamentit të shtetit në SHBA, kanë shprehur interes të veçantë për ecurinë e lëvizjes sonë.

Aktualisht në çfarë stadesh ka arritur fushata zgjedhore e LZHK?

Një përgjigje me të saktë mund ta merrni në departamentin e organizimit të lëvizjes sonë. Megjithatë unë mund t’ju them se po punohet me prioritet për caktimin e kandidatëve në të 100 zonat zgjedhore. Personalisht jam optimist për kandidatët e LZHK, pasi vijnë nga fusha të ndryshme dhe përgjithësisht hyjnë në elitën intelektuale shqiptare, për të shtuar me tej se nuk mbajnë në supe asnjë akuzë morale ose politike. Dhe kjo  nuk është pak, kur mendon se duhet të kërkosh votat e bashkëfshatarëve apo bashkëqytetarëve të tu.

Ndërkaq ne po ndjekim jo pa interes lëvizjet e kundërshtarëve politikë, në mënyrë të veçantë kandidatëve për deputetë të PS-së. Kështu ndonëse u përfol dhe nga ustai i vet Nano, çiraku Angjeli vazhdon të hedhë miliona të vjedhura për të vjedhur sërish vota. Sipas mediave të shkruara, Shpëtim Idrizi ka miratuar këto ditë 50 vende të reja pune në doganë dhe ka emëruar atje “bosë” të lagjes ku do të kandidojë. Po kështu vepron dhe Poçi, Toska, Islami, Harasani etj.. Gjithsesi unë nuk mendoj se votat e shqiptarëve mund të blihen me para. Zhgënjimi i votuesve tanë është i madh, mjerimi i shqiptarëve është në zgrip, ndaj besoj tek një fitore e LZHK-së.

Bisedoi Syrja Xhelo

Loja e qeverisë me Departamentin e Shtetit

Nga Erind Maçi

Shumëkujt që ndoqi zhvillimet në media mbi raportin e Departamentit Amerikan të Shtetit për trafiqet ndërkombëtare dhe pastrimin e parave të pista, i ka ngelur në mendje akuza për Bankën Shqiptare. Në të thuhej se blerja e bonove të thesarit në mënyrë të pakontrolluar shërbente si mjet pastrimi parash me prejardhje kriminale. Dhe në pamje të parë, pas fshirjes së çdo reference për bonot e thesarit në raport, duket sikur qeveria jonë i tërhoqi veshin Departamentit të Shtetit dhe e bëri të korrigjohet, duke caktuar Ambasadën Amerikane të njoftojë ndryshimin. Por po t’ë lexosh raportin të plotë, qoftë edhe duke i hequr pjesën për bonot e thesarit, tabloja që ngelet, do të bënte që t’i nxihej fytyra çdo qeverie përveç kësaj tonës. “…Si një vend tranzit për trafikun e narkotikëve, armëve, kontrabandës, njerëzve, Shqipëria mbetet një rrezik I konsiderueshëm për pastrim parash… Grupe kriminale të organizuara përdorin Shqipërinë si bazë për veprimtari kriminale në vende të tjera, duke dërguar shuma të mëdha parash të pista në Shqipëri… Fitimet nga këto veprimtari pastrohen në Shqipëri sepse kontrolli i qeverisë është i dobët… Kontrolli i doganave mbi transfertën e shumave të mëdha të parave mendohet se është jo efektiv për mungesë burimesh financiare dhe korrupsion të zyrtarëve të Doganës…” Askush nga qeveria nuk doli të përgënjeshtojë këto pohime të raportit duke dhënë shifra konkrete apo duke treguar legjislacione e strategji të qarta. Pamë vetëm zotin Louis Sanfelice, punonjës i FMN pranë Bankës Shqiptare, që deklaroi se nuk kishte njoftim zyrtar nga Departamenti i Shtetit për problemin e bonove. Kjo të nxjerr disi mallin e deklaratave të Pal Vatës kur ai thoshte se “Unë dhe Enveri nuk dimë gjë, mund ta ketë bërë Mehmeti me kokën e vet”. Pra Departamenti i Shtetit, nëqoftëse për këtë vit kishte vendosur që, krahas menaxhimit të krizës në Korenë e Veriut, Iran, Afganistan, Siri, Irak etj, të zgjidhte edhe problemin e blerjes së bonove të thesarit shqiptar me para të pista, duhet të komunikonte me zotin Sanfelice më parë se të lëshonte akuza të papërgjegjëshme. Duke përdorur media në shërbimin e vet, qeveria është përpjekur të identifikojë këtë raport vetëm me problemin e bonove. Duke ditur se një legjislacion që ushtronte kontroll mbi këtë veprimtari ishte kaluar tashmë dhe Amerika nuk do të nguronte të hiqte një frazë nga raporti pas insistimit edhe të ekspertit të FMN-së, ajo shpresonte që të godiste imazhin e raporteve që vijnë nga Amerika për Shqipërinë. Kjo qeveri disa vite më parë ka punuar shumë që të ngrejë mitin e pagabueshmërisë së opinionit Amerikan mbi gjendjen në Shqipëri. Por ajo ishte kohë tjetër. Ishte koha kur Ambasadori Amerikan mbështeste thuajse hapur qeverinë socialiste dhe nuk mungonte as edhe ndonjë foto protokolli e rastit me Presidentin Bush apo zyrtarë të tjerë. Çfarë ka ndryshuar? Mesazhi i inaugurimit të Presidentit Bush për përhapjen e lirisë e demokracisë në botë. Deklarata e zonjës Condoleezza Rice se që të jesh qeveri aleate e Amerikës, në koalicionin e vendeve demokratike, duhet të trajtosh në rradhë të parë njerëzit e vendit tënd konform normave demokratike. Në këtë aspekt qeveria jonë e sheh se duhet të fillojë të shkatërrojë mitin Amerikan, që u përpoq vetë ta ngrinte lart kur i hynte në punë, dhe ta zëvendësojë atë me një tjetër mit, atë të FMN-Bankës Botërore. Ka kohë që deklarata të zyrtarëve të këtyre institucioneve janë në sikron me qeverinë socialiste. Fraza si “Stabilitet makroekonomik”, “Rritje ekonomike e mirë 6%, inflacion I ulët 3.3%”, janë në vazhdim të idesë boshe se, janë bërë përparime, ka mjaft të meta, por po punohet për t’i korrigjuar. Këta zyrtarë janë kthyer në tellallë të qeverisë dhe me anë të shifrave po ofrojnë një kontrast të fortë me realitetin e prekshëm shqiptar të çmimeve të larta, papunësisë masive e mungesës së perspektivës. Pra shtrohet pyetja, kujt ti besojmë? Deklaratave të  zyrtarëve të FMN-Bankës Botërore, që paguhen nga taksapaguesit shqiptarë me rroga që vetë si kanë parë as në ëndërr? Apo raporteve të shtetit më demokratikë botë, i cili që nga Nëntori 2004, ka si mision përhapjen e lirisë në botë dhe gjithashtu bën të mundur me fondet që jep ekzistencën e FMN-Bankës Botërore?

Dilema e “statusit” dhe “gozhda e multietnicitetit”

Nga Astrit KOLA

Aktualisht po ndihet një riaktivizim dhe ripërforcim i politikës dhe diplomacisë së Beogradit në drejtim të Kosovës, çka vijon që prej kohës kur faktori ndërkombëtar, (më saktë, duhet thënë politika amerikane), përcaktoi mesin e vitit 2005 si afatin e mundshëm të zgjidhjes përfundimtare të Statusit të Kosovës.

Ekipi i ri i Beogradit, me presidentin Tadiç dhe kryediplomatin Drashkoviç në krye, duket se ka marrë një sinjal të qartë të krisjeve të ndjeshme të faktorit ndërkombëtar vendim-marrës. Luhatjet e qëndrimeve dhe vendimeve politike në qarqet europiane, i kanë dhënë dorë serbëve të konsolidojnë skemat shoviniste dhe të shprehen haptas e fort kundër një Statusi të ardhshëm pavarësues të Kosovës. Në krahun tjetër, struktura mbipartiake si Partneriati për Kosmetin, i ngritur në fillim të këtij viti, përgatit strategji tashmë jo vetëm për Kosovën, por edhe për ambicjet e përhershme serbe për ekspansion territorial në kurriz të hapësirës shqiptare në Ballkan. Nën një frazeologji kamuflazhi “europianizues” strategjia e re serbe synon të përfshijë nën suazën e Beogradit, bashkë me Kosovën, edhe territore të tjera shqiptare, përkatësisht ato mbi lumin Drin, si dhe qendra të tjera shqiptare në Maqedoni.

“Mikrorajonet” me një organizim nën shëmbëlltyrën e “zadrugave” serbe që, sipas skemës, duhet ta kenë qendrën e varësisë në Beograd, përfshijnë Tropojën, Kukësin Hasin dhe Malësinë e Madhe. Ato janë baza e kësaj strategjie të re ekspansive, të cilën e paraqet përmbledhtas eksponenti i këtij Partneriati, Dushan Janjiç-i.

Po në këtë hulli, mesa duket, shkojnë edhe politikat e decentralizimit në Kosovë, që nuk kanë qëllim tjetër veçse krijimin e mundësive për zbatimin e kësaj strategjie, konform skemave tashmë të publikuara.

Ndërkohë, kjo politikë e rikonsoliduar serbe, tash pas 6 vjetësh prej konfliktit që zgjoi ëndrrën e shqiptarëve për Pavarësi, shprehet edhe në qëndrimin cinik dhe arrogant të zyrtarëve të Beogradit në turneun dyditor të shefit të UNMIK-ut, Petersen.

Pavarësisht lustrës së mirëkuptimit rreth bisedimeve për problemet e ndërsjellta teknike, ajo që bie në sy është deklarata e prerë e Drashkoviçit se “... zgjidhja për Kosovën duhet të jetë më shumë se Autonomi dhe më pak se Pavarësi”. Pra, i njëjti qëndrim i mbajtur prej tij edhe në takimin “e mirëkuptimit ballkanik” të Ohrit, duke nxjerrë zbuluar edhe ministrin shqiptar Islami, që e trumbetoi takimin si një “sukses”, pa harruar më tej se “suksesi madhor” i Islamit ishte njohja zyrtare e pushtetit serb mbi Kosovën.

Duket se ajo që Drashkoviç përsëriti edhe në takimin në fjalë me Petersenin në Beograd, pra “... se Beogradi insiston në mosndryshimin e kufijve të Serbisë e Malit të Zi me Shqipërinë dhe Maqedoninë...”, është vazhdim i direktivës që përcolli ministri i Jashtëm rus Ivanov, me rastin e vizitës nëpër Ballkan dhe në Shqipëri, me ftesën e posaçme të ministrit të kohës Paskal Milo, çka u miratua përunjësisht edhe nga politika zyrtare e Tiranës. 

Tashmë thembra e Akilit për Statusin e Kosovës do të jetë bash ajo që shpesh anashkalohej në artikulim, pra Rezoluta 1244 e OKB, ndërsa “gozhda e Nastradinit” padyshim do të jetë pranimi në parim i Kosovës si një “shoqëri multietnike”.

Ajo që në kohën e formulimit u konsiderua si një formalitet konjuktural, (pra Rezoluta që linte në fuqi jurdiksionin serb mbi Kosovën), tashmë mund të shndërrohet në vjegën ku politika serbe dhe mbështetësit e saj europianë do të kapen fort për të vënë në dyshim dhe cejtnot zgjidhjen legjitime të Pavarësisë. Ndërsa ajo që do të hapë më tej telashe, padyshim që do të jetë “gozhda e multietnicitetit”.

Por a është Kosova “multietnike?”.

Në të vërtetë, koncepti i “multietnicitetit”, i pranuar gjerësisht në retorikën e politikës shqiptare, parë me realizëm dhe në funksion të zgjidhjes agfatgjatë e përfundimtare të kësaj çështjeje, rezulton të jetë një kthim prapa kundrejt progresit në dukje që, meritueshëm, deri para pak kohësh pat marrë aspirata shqiptare në Kosovë, pas konfliktit të vitit 1999. Në përballjen me realitetin faktik të territorit të Kosovës, koncepti i “multietnicitetit”, sjell kundërshtitë e tij: absurditetin e nevojës për zbatim; papërshtatshmërinë në raport me këtë problem të shtruar për zgjidhje; mbrapshtinë e këmbënguljes në trajtimin e tij si një zgjidhje “oportune”; padrejtësitë që sjell ai në drejtim të shqiptarëve; miopinë e përhershme (për të mos thënë dashakeqësinë dhe mospërfilljen kundrejt faktorit shqiptar tepër të konsiderueshëm në gadishull) të faktorit ndërkombëtar vendim-marrës e direktiva-dhënës. Dhe kjo për disa arsye:

Së pari, territori i Republikës së Kosovës (i cunguar në kuptimin e tij gjeografik e demografik, sepse pjesë të tëra të tij i janë bashkangjitur Serbisë), paraqet një homogjenitet absolut dhe të padiskutueshëm.

Pakicat që ndodhen aktualisht atje, janë rrjedhojë e aneksimit dhe përfshirjes përdhunshëm të Kosovës në Federatën Jugosllave, si pasojë edhe e kolonizimit të shoqëruar me spastrim etnik të shqiptarëve. Etnia shqiptare në këtë territor ka kuptueshmërinë historike të saj, të drejtën natyrore dhe zotërimin faktik të saj, ndërkohë që serbët dhe romët, (të cilët po duan të cilësohen si etni të barabarta, krahas shqiptarëve), janë fenomene të skemave kolonizuese (serbët) dhe të lëvizjeve karakteristike e të paqëndrueshme të grup-populacioneve nomade (romët). Nga kjo pikëpamje, organizimi shoqëror dhe shtetëror i Kosovës, nuk ka sesi të ndryshojë nga ai i shteteve të tjerë europianë në përgjithësi, si shtete monoetnike (në cilat shtete europiane, ku romët apo pakica të tjera janë në përqindje shumë më të lartë se në Kosovë, janë ngritur në këtë status, sa t’i emërtojnë shoqëritë përkatëse si “multietnike”?!?).

Së dyti, koncepti i “multietnicitetit” duhet parë si një zgjidhje pragmatiste dhe konjukturale e një pjese të faktorit ndërkombëtar (apo më saktë europian), që luan në favor të interesave serbe, si një tendencë e përhershme për të patur në Ballkan artifice të tilla të paqëndrueshme (sikundër rasti i artificit Jugosllavi, krijuar në Versajë më 1919 dhe trashëguar pas LDB).

Tashmë, disa vektorë perëndimorë po kërkojnë që “serën eksperimentale”, dështake e suksesshme gjatë viteve të fundit, ta përsërisë tashmë në përmasa të minimizuara në Kosovë. Në vijim të padrejtësive në kurriz të popullsisë shqiptare, vërehet sërish se atyre u sugjerohet të luajnë me artifice të reja mbi fatet kombëtare e njerëzore. Pra përherë në dëm të interesave dhe aspiratave të tyre, por, ndërkohë, me keqardhje dallojmë pëlqimin dhe miratimin servil të politikave shqiptare për këtë precedent.

Së treti, edhe nëse elementët përbërës demografikë dhe historikë në Kosovë do të ishin në parametrat e përshtatshëm (gjithmonë duke supozuar) për një shoqëri “multietnike”, kjo do të ishte gjithsesi e pamundur të realizohej vullnetshëm (sepse me imponim mund të sajohet), për vetë veçoritë etnopsikologjike të grupeve etnike që e përbëjnë, për vetë ngarkesat historike të pashlyeshme në vetëdijen e tyre, për vetë pamundësinë e të qënit në një sofër të kriminelit me viktimën, të uzurpuesit me të uzurpuarin.

Shoqëritë multietnike mund të jenë të zbatueshme në territore me të kaluar të zbrazët ose të spastruar; në territore pa përkatësi në kujtesën e gjithsecilit grup etnik; në territore të populluara rishtas me grupe etnike jopërkatëse; nga grupe etnike pa ngarkesa negative në kujtesën e tyre të largët apo të afërt – por kurrsesi në një territor si Kosova, me gjurmë të skalitura thellë në kujtesën e etnisë kryesore - asaj shqiptare – pra në një territor ku gjurmët e gjakut janë ende të freskëta, shkaktuar nga grupet e tjera etnike (ardhacake), serbe e rome.

Së katërti, krijimi i një shoqërie multietnike (nën imponim apo edhe me vullnetin servil të një elite të përcaktuar të politikës shqiptare), do të kishte gjithsesi një karakter të përkohshëm që, gjithkohësisht, do të paraqiste rrezikun shpërthyes të një depoje eksplozivi, të maskuar mjeshtërisht sot si tempull paqeje e bashkëjetese. Ajo, në çdo kohë do të përbënte terrenin veprues të shteteve të tjerë ballkanikë, kufitarë të Kosovës, për të përdorur grupin etnik përkatës si detonator të shpërthimit dhe destabilizimit afatgjatë të rajonit. Në një të ardhme (shpresojmë të afërt), edhe shqiptarët do të ndërgjegjësoheshin politikisht, dhe në vetëdijen e tyre kombëtare do të zinte vend vizioni natyror i bashkimit të territoreve të tyre të shpërndara andej-këtej nëpër shtete të tjerë. Ndërkohë, kjo do të favorizonte në çdo kohë Serbinë për të instrumentalizuar në çdo kohë Kosovën, apo më tej edhe Shqipërinë nëpërmjet “grupit etnik” fiktiv. Jo më kot, tezës së multietnicitetit për Kosovën, i japin jehonë edhe politikanët e shteteve të tjerë ballkanikë, si p.sh. Greqia.

Së pesti, multietniciteti mund të përbëjë një zgjidhje që përkon me interesat e shteteve perëndimorë, por kurrsesi nuk mund të përbëjë një koncept progresiv për shqiptarët. Prandaj është detyrë e vetë shqiptarëve të seleksionojnë qëndrimet e huaja duke i ballafaquar ato me interesat e tyre kombëtare afatgjata, dhe jo të kalojnë në gjendje hipnoze pas parafabrikateve terminologjike të importuara nga të tjerët.

Duhet patur parasysh se ajo çka ndodhi dhe po ndodh në vazhdim në Kosovë, më së tepërmi duhet kuptuar si mbrojtje e interesave të tyre nga ana e perëndimorëve kundrejt qëndrimit serb, dhe jo të konsiderohet, në mënyrë spekullative, thjesht si ndërgjegjësim i perëndimorëve për padrejtësitë që janë kryer në kurriz të shqiptarëve.

“Prifti” Nano dhe data e zgjedhjeve

Nga Neritan Kolgjini

Socialistët e pushtetshëm po këmbëngulin që zgjedhjet të mos zhvillohen para datës së përcaktuar në afatet kushtetuese, të cilat lëvizin nga 3 korriku deri më 3 gusht, megjithë kërkesat, arsyetimet dhe presionet e pjesës tjetër të partive shqiptare. Nuk ka shumë vlerë të diskutosh se pse e bëjnë socialistët këtë lojë, pasi dihet që PS ka qenë historikisht një parti obstruksioniste. Kjo është më e pakta dhe gjë që pritej prej tyre. Askush nuk duhet të shpresojë që PS-ja të tregohet gjeneroze e të bëjë lëshime, qofshin këto edhe të kësaj natyre, siç është afrimi i datës së zgjedhjeve, vetëm me një javë, 7 ditë, siç kërkojnë të gjitha partitë, veç “PS Group”. Por nga ana tjetër ky qëndrim i socialistëve duhet vlerësuar e analizuar në kontekstin konkret që ka për të ardhmen e zgjedhjeve, pasi ai, mendojmë se destabilizon ndjeshëm ecurinë e procesit. Eshtë e ditur se që të realizohet edhe një projekt fare i rëndomtë, duhen përcaktuar afatet e tij. Dhe bash këto afate janë problemi që kërkojnë të shmangin socialistët duke mos përcaktuar datën e zgjedhjeve. Sepse gjithë kuadri i rregullave për një proces zgjedhjesh, i bazuar në ligj, përmban edhe disa afate që duhen respektuar. Afatet kohore mund të duken detaje jo shumë të rëndësishme, por në fakt sipas mendimit tim, ato kanë një rëndësi thelbësore.

Siç e përsërisin të gjithë tashmë në kor që nga Tirana e në Uashington, ekziston frika se zgjedhjet e ardhshme do të manipulohen nga partia në pushtet PS. E ndërkohë që të gjithë faktorët e interesuar për këto zgjedhje shfaqin tension e shqetësim, të vetmit që ruajnë një qetësi “të ekuilibruar”, janë pikërisht ata njerëz që konsiderohen si aktorët e mundshëm të shpartallimit të tyre, - krerët më të lartë me pushtet të socialistëve. Dhe mbi të gjithë, ai që “nuk po e bën qejfin qeder” është kryetari i tyre Fatos Nano, njëherazi edhe kryeministër. Kjo qetësi aparenciale e kjo mungesë shqetësimi ka vetëm një shpjegim: - socialistët po përgatisin mashtrimin e radhës të rezultatit zgjedhor. Prandaj nuk ndihen shumë.

Gjithë zërat që filtrojnë nga mbledhjet e komitetit të politikave elektorale të PS-së për mosfirmosje procesverbalesh në zonat ku PS-ja është në humbje; zhurmat që dëgjojmë në lidhje me emrat e komisionerëve të PS, (të cilët në masë dërrmuese janë komisionerë të viteve 2001-2003, pra komisionerë profesionistë për manipulime); udhëzimi për komisionerët socialistë që të marrin pranë KQV-ve nga një jurist për të pasur ekspertizë juridike, (athua se jemi në një gjykatë krimesh!...), - janë elementët e freskët që të plotësojnë një kuadër të skemës socialiste për të shkatërruar edhe zgjedhjet e ardhshme përmes manipulimesh e obstruksionesh.

Përtej kësaj panorame, do të mjaftonte edhe një fakt domethënës që çdokush ta kuptojë se po shkojmë drejt një procesi zgjedhor me probleme, pra në fund të fundit, drejt një verdikti zgjedhor fals. Dhe sipas mendimit tim, ky fakt është mospërcaktimi qëllimisht i datës së zgjedhjeve. Le të kujtojmë që edhe në vitin e frikshëm 1997, data e zgjedhjeve u përcaktua mbi tre muaj para 29 qershorit. Ndërsa sot në kushte të tjera më normale, ende nuk duket gjë në horizont se kur do të bëhen këto zgjedhje.

Eshtë e kuptueshme, afërmendsh, që pa një datë të fiksuar zgjedhjesh, edhe përgatitjet e gjithë procesit do të vijojnë ashtu rrëmujshëm, pa kurrfarë rregulli. Kjo tendencë destruktive pasqyrohet më së miri në (mos)përgatitjen e Listës së Votuesve. Prandaj kemi të drejtë të themi se rezistenca e socialistëve për të mos fiksuar datën e zgjedhjeve (bashkë me kompleksin e trukeve të tjera të denoncuara), të formësojnë idenë se po shkojmë drejt zgjedhjesh jashtë standardeve normale demokratike.

Kjo situatë të ndërmend atë historinë e lashtë të priftit me datën e pashkëve, të cilën marrim lejen ta përdorim në kontekstin e zgjedhjeve, duke e modifikuar paksa. Pyetja e besimtarit për priftin ishte “kur do të kemi pashkë, uratë?” Përgjigjja: “me ç‘thonë bathët e mia, pashkët janë larg!...” Edhe nga deklaratat veprimet e kokës vendimmarrëse të të gjithë këtij procesi, kryesocialistit & kryeministrit ose “Priftit” Nano, të formohet bindja se “me ç‘thonë bathët, zgjedhjet* janë larg...”

(Post Scriptum – Me *zgjedhje nënkuptojmë atë proces votimi ku vullneti i shqiptarëve për të caktuar përfaqësuesit e vet më të lartë, është real, i pamanipuluar.)

Profil politik

Ja kush eshte nje nga kandidatet e LZHK per deputet, z. Sulejman Abazi

Kolonel Sulejman Kadri Abazi, Dr i Shkencave Ushtarake, lindur më 7 Maj 1954 në qytetin e Vlorës.

I martuar me dy fëmijë, aktualisht mbulon postin e Këshilltarit për problemet e Sigurisë Kombëtare pranë Oborrit Mbretëror.

Arsimimi dhe kualifikimi profesional: Ka kryer shkollën e Mesme të Përgjithshme Ushtarake në vitet 1969-1972, Akademinë Ushtarake “Skënderbej” në vitet 1972-1976, Akademinë e Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura në vitin 1985-1986 dhe Kursin e Lartë të Shtatmadhorisë pranë Shtabit të Përgjithshëm të F.A. në vitin 1988-1989.

Kualifikime shkencore: Ka fituar gradën shkencore “Doktor” në Psikologji. Ka kryer kursin e kualifikimit në Gjermani për lëndën e Drejtimit të  Brendshëm. Eshtë kualifikuar nën trainimin e ekipit amerikan mbi çështjet e organizimit të strukturave në Forcat e Armatosura. Ka kryer kursin 3-mujor të gjuhës angleze pranë Qëndrës së Gjuhëve të Huaja të Akademisë ushtarake “Skënderbej” në vitin 2002.

Detyrat më të spikatura në karrierën ushtarake:

Shef i shtabit të DK Tiranë, detyrë të cilën e ka kryer në periudhën shtator 1997-1998. I komanduar komandant i DK Tiranë, në periudhën maj 1998 deri në shtator 1999. I rikthyer në detyrën e shefit të shtabit të DK Tiranë tetor 1999 deri në tetor 2000. Tetor 2000, emëruar shef i shtabit të Brigadës së Reagimit të Shpejtë, Tiranë. Më 1 Mars 2003, emëruar specialist për Planizimin, Punën Shkencore dhe Marrëdhëniet me Jashtë në Akademinë e Mbrojtjes. Detyrë e veçantë, i komanduar komandant i DK Tiranë, në kryerjen e manovrës së forcave Rezervë të Shtabit të Përgjithshëm në zonën e Kukësit, gjatë luftës në Kosovë, maj – 11 qershor 1999.

Këshilltar për Sigurinë Kombëtare në Zyrën pranë Oborrit Mbretëror që nga 13 janari i vitit 2004.

Kualifikimi i mëtejshëm:

Përfunduar kualifikimin pasuniversitar në vitin 1989.

Dhënë provimet e Psikologjisë së Përgjithshme dhe të Psikologjisë Sociale në Fakultetin e Shkencave Sociale në Universitetin e Tiranës në vitin 1999.

Ka fituar gradën shkencore “Doktor” në Psikologji në Universitetin e Tiranës...

Pjesëmarrës në seminarin në Tiranë dhe në Berlin mbi “Drejtimin e Brendshëm” në sistemin e strukturave ushtarake të Bundesverit Gjerman.

Diplomuar nga Qendra e Drejtimit të Brendshëm të Bundesverit në Gjermani në 25 Maj të vitit 2002.

Vëzhgues në stërvitjet “Filipos – 99”, në Greqi dhe “Esperia – 2001”, në Itali, si përfaqësues i Forcave të Armatosura të RSH.

Trainuar me çertifikatë në seminarin e Doktrinës së Përbashkët të Forcave Tokësore të SHBA, prill 2003.

Gjuhët e huaja:

Zotëron gjuhën Ruse, të mbrojtur në Universitetin e Tiranës.

Ka përfunduar kursin 3 mujor të nivelit të parë të gjuhës Angleze në Akademin Ushtarake “Skënderbej” në Mars të vitit 2002.

Flet gjuhën italiane.

Kontributi shkencor:

Libër i botuar nga SHBU: “Hapësira social-psikologjike në Forcat e Armatosura”, 190 faqe. I promovuar nën kujdesin e Shtëpisë Qëndrore të Ushtrisë Tiranë.

Libër i botuar nga SH.B. Toena: “Psikologjia e ndryshimit në Forcat e Armatosura të R.SH.”, 286 faqe. I promovuar në Prishtinë nën kujdesin e Institutit Albanologjik dhe të Shtabit të Përgjithshëm të TMK-së.

Libër i botuar nga SHB “Albpeipër”, “Psikologjia e luftës kundër luftës”, Nr. 1, 190 faqe.

Libër i botuar nga SHB “Albpeipër”, “Psikologjia e luftës kundër luftës”, Nr 2, 255 faqe. Të promovuar në Tiranë dhe në Prishtinë nën kujdesin e Shoqatës së Invalidëve të Luftës të UÇK-së.

Ka përfunduar botimet: “Psikologjia e Drejtimit në Forcat e Armatosura”, “Stresi në strukturat ushtarake”, “Teksti i Psikologjisë Banale”, dhe “Ese Psikologjike”, të cilat presin radhën e botimit për arsye ekonomike.

Pjesmarrës në dy simpoziume shkencore, me referime të programuara. Prishtinë 2001.

Artikuj të karakterit studimor, psikologjik e profesional të botuar në shtypin ushtarak.

Referues në promovime të librave të autorëve të ndryshëm ushtarakë.

Vlerësime për merita të veçanta:

I zgjedhur Deputet i Kuvendit Popullor në legjislaturën 1987-1991.

Dekoruar me dy “Medalje të Punës”.

Dekoruar me Urdhërin e “Shërbimit Ushtarak” të klasit të Tretë.

Dekoruar me Urdhërin “Për Shërbime të Shquara në fushën e Mbrojtjes” të Klasit të Parë.

Lista e punimeve shkencore

Botimet kryesore të karakterit studimor shkencor

Libri “Hapësira social–psikologjike në Forcat e Armatosura”, Botim i Shtëpisë Botuese të Ushtrisë, viti 2000, faqe 189, promovuar në SHQ të Ushtrisë nën kujdesin e Redaksisë së revistës “Mbrojtja”

Libri “Psikologjia e ndryshimit në Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë”, botim i Shtëpisë botuese “Toena”, viti 2000, faqe 286. Promovuar nën kujdesin e Institutit të Historisë pranë Akademisë së Shkencave dhe SHP të TMK-së, Prishtinë.

Libri “Psikologjia e luftës kundër luftës”, Pjesa e parë, botim i shtëpisë botuese “Albpeipër”, viti 2002, faqe 185. Promovuar në Tiranë dhe në Prishtinë nën kujdesin e Shoqatës së Invalidëve të Luftës së UÇK-së, viti 2003.

Libri “Psikologjia e luftës kundër luftës”, Pjesa e dytë, botim i shtëpisë botuese “Albpeipër”, viti 2002, faqe 255. Promovuar në Tiranë dhe në Prishtinë nën kujdesin e Shoqatës së Invalidëve të Luftës së UÇK-së, viti 2003.

Përgatitur për ribotim, “Psikologjia e luftës kundër luftës”...

Botim në Shtëpinë Botuese “Toena”: Strategjia e Sigurisë në Filozofinë e Bashkimit Kombëtar, 440 faqe

Të përfunduar dhe të pabotuar

Libri “Psikologjia Banale”, faqe kompjuterike 180, i faqosur 307 faqe.

Terrorizmi ose filozofia e errësisrës. 200 faqe

Libri “Psikologjia e drejtimit në Forcat e Armatosura”.

Libri “Stresi në strukturat ushtarake”, faqe kompjuterike 110.

Libri psiko – teologjik “Njeriu i përkryer” (Ese psikologjike), faqe kompjuterike 130.

Libri studimor, “Femra në strukturat ushtarake Shqiptare”.

Përmbledhje e pjesëve të zgjedhura të botimeve studimore për strukturën e Tekstit “Bazat e Psikologjisë Ushatrake”.  

Përshtatje në versionin zyrtar të gjuhës shqipe për ribotim të librit të vitit 1928, “Historia e Përgjithshme e Bektashinjve”, viti 2003.

Artikuj të botuar

pas marrjes së titullit shkencor “Doktor në Psikologji”

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Sistemi i vlerave në strukturën ushtarake”, faqe 12.

Objekti kryesor në tryezën e rrumbullaktë të karakterit studimor të Revistës Ushtarako shkencore “Mbrojtja” me temën, “Ushtaraku dhe Psikologjia”. Diskutim “Hierarkia e vlerave në Forcat e Armatosura të RSH”, faqe 12.

Botim në revistën ushtarake shkencore “Mbrojtja”, “Hierarkia e vlerave në Forcat e Armatosura”, maj viti 2002, faqe 12. 

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Refleksione psikologjike nga stërvitja komando shtabi JUBA – 01”, dhjetor i vitit 2001, faqe 11.

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Tiparet dhe kërkesat e reja të strukturës ushtarake imponojnë një trajtim të veçantë të përgatitjes së komandave e shtabeve”, viti 2002 faqe 7

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Prezenca e forcave të Divizionit mbështetje  e fuqishme ushtarake e morale”, Suplemet i revistës “Mbrojtja”, Nr. 7, viti 1999. 

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Testimet, kusht për një karrierë të ndershme ushtarake”, gusht të vitit 2000. 

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Pikënisje për një orientim të ri bashkëkohor”, prill të vitit 1998.

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Divizioni i Tiranës nga marsi në mars”, në mars të vitit 2000.

Artikull në revistën ushtarako shkencore “Mbrojtja”, “Të vlerësojmë faktorin kohë në ecurinë e ndryshimeve në Forcat e Armatosura”, në nëntor të vitit 1999.

Referat për simpozium shkencor, “Qëndrimi politiko - ushtarak i shtetit shqiptar për ngjarjet e vitit 1981” faqe 21. Botuar në Prishtinë dhe në Slloveni.

Reçencë për librin “Feniksi i Lirisë” i autorit Afrim Imaj, kushtuar UÇK-së, faqe 7, botuar në Tiranë, viti 2000.

Reçencë mbi librin “Paqeruajtësit shqiptarë” të autorit Malko Zaçe, viti 2001 faqe 9

Reçencë mbi librin “Engjejt rebelë” të autorit Malko Zaçe, viti 2003, faqe 7

Recencë në librin e autorit Malko Zaçe, “Shtegëtimi i Shqiponjave”, të vitit 2003.

Artikull, “Mëkatet e historisë dhe shqiptarët e mëkatuar”, botuar në organin e Frontit të Bashkuar Kombëtar në Zvicër, viti 2003, faqe 12.

Tekst, leksioni për studentët e Akademisë së Mbrojtjes, “Ushtarakët, problemet sociale dhe familja”, viti 2002, faqe 21

Tekst, leksioni për studentët e Akademisë së Mbrojtjes, “ Bazat e Psikologjisë Ushtarake dhe mjedisi social”, viti 2002, faqe 16.

Tryezë e rrumbullaktë në Komandën e Doktrinave dhe të Stërvitjes nën drejtimin e Shefit të Qëndrës së Studimeve Strategjike në KDS, Prof. Dr. Pajtim Ribaj, për zhvillimet e luftës në Irak.

Artikulli: “Testimi i personelit, detyrë e komandave dhe shtabeve”, botuar në gazetën “Ushtria” viti 2001.

Artikull në revistën Ushtarake Nr 2, të KDS; “Mbi psikologjinë e luftës kundër luftës”. 

Drejtues i Seminarit përfundimtar me oficerët e kursit të Funksioneve në Shtab në Akademinë e Mbrojtjes, nënëtor 2002.

Parathënia e librit “Ushtria shqiptare Mars 97” të autorit nënkolonel Hekuran Rrapi.

Redaktor teknik dhe konsulent në botimin, “Dritë do të gjesh” të autorit Petrit Gjoni.

Në shtypin e ditës janë botuar pas marrjes së titullit shkencor mbi 100 artikuj në fushën e analizës dhe komentit politik dhe të opinioneve mbi probleme të sigurisë Kombëtare dhe cështjes kombëtare shqiptare në rajonin ballkanik.

Nga Qemal Velija

            Si u krijua minishteti grek më 1830

…Më në fund, më 3 shkurt 1830, Kongresi i Londrës krijon një mbretëri të ashtuquajtur greke. Me këtë mbretëri në jug ndodhi njësoj si me atë të Malit të Zi në veri. Gjithmonë, si njëra dhe tjetra, kanë pretenduar të zmadhohen në kurriz të Shqipërisë, pasi grekët dhe malazezët janë më tepër armiq me racën shqiptare e vllahe sesa me Perandorinë Osmane.

Vetë Anglia, qysh më 1830, nuk donte që mbretëria e re të kapërcente malin Parnas. Kjo – thoshte ajo – pasi nuk ka grekë më përtej. Nga Parnasi në Pind, banorët janë pothuaj të gjithë shqiptarë dhe vllehë. Meqë raca greke, ose e greqizuar, nuk i kalonte 350 mijë vetët, u pa e udhës që kjo mbretëri e vogël të shtrihej deri në Pind, domethënë, deri në gjirin e Prevezës dhe të Lamisë. Edhe e zmadhuar kaq shumë në kurriz të shqiptaro-vllehëve, mbretëria e re me 45 ishujt e vegjël të saj, kishte në vitin 1836, me afërsi vetëm 700 mijë banorë - thotë Kantu (vëll.18, fq.168).

Më 1840 thuhet se kishte pak më shumë, dhe më në fund Anglia i dha asaj (v.1864) ishujt jonianë… Ç’nuk bëri Greqia për të rrëmbyer këta ishuj. Më pas, çfarë nuk bëri ajo për ti marrë Perandorisë Osmane Thesalinë dhe Agrafën. Pa folur për banditizmin politik që ajo kishte ushqyer qysh më 1830, shohim që të përfitojë nga lufta e Krimesë (v.1853) për të pushtuar këto zona. (Shënim: mbretëria greke e pranuar në Kongresin e Londrës, shteti i ri grek me 350 mijë banorë, nuk përfshinte brenda kufijve të tij Akarnaninë, Etolinë, Fokidën, Ftiotidën, Thesalinë, e aq më pak Epirin, të cilat nuk kishin popullsi greke e as të greqizuar. Edhe linja e dytë Prevezë-Lamia nuk përfshinte Epirin Fokidën, Thesalinë, të cilat konsideroheshin krejt të huaja për një shtet grek).

                                                                         Zh.K. Faverial: “Historia e Shqipërisë”

 ------------------

EPIRI ËSHTË SHQIPTAR.  PO “VORIOEPIRI”?

Artikulimi aq i shpeshtë dhe ngritja në strategjinë e politikës së sotme të shtetit grek i termit dhe konceptit “Vorioepir”, duket se ka ngjallur edhe njëlloj stepje ndër shqiptarët e frustruar të ditëve të sotme. Ndjehen shumë-shumë ankime, ndonjë mbrojtje e vobektë e shqiptarësisë së të ashtuquajturit “Vorioepir” nga media qaramane, ndërkohë që agresiviteti grek rrit kuotat dita-ditës. Një tregues i qartë i këtij agresiviteti (dhe duhet thënë edhe i njëlloj verbërie euforike) është edhe deklarimi i ish-presidentit Stefanopullos në një takim në Bruksel pët “tokat e pushtuara të Vorioepirit”, që shpreh njëkohësisht edhe linjën mbizotëruese të krejt politikës greke në këto kohë. Që në të vërtetë është një divulgim (apo vulgarizim) i prononcimit publik të Papandreut kohë më parë se “po punojmë për helenizimin e Shqipërisë”. Dhe realisht edhe i punës konkrete të kryer nga strukturat falanga të politikës greke në Shqipëri, si organizata “Omonia”, partia antikushtetuese PBDNJ, investitorë apo trafikantë, struktura me koperturë klerike, shoqata vullnetare, ojq-ra me koperturë “civiliste”, e deri dhe organizata si “Korça autonome”, -në drejtim të shtimit të rradhëve me “vorioepirotë” nëpërmjet pensionesh, ndihmash, vizash, punësimesh, e veprimtarish të tjera materiale përfituese. Arroganca shkon deri atje sa të kërkohet edhe mbajtja e një kongresi “panepirot” me markë helene brenda shtetit shqiptar. Ndërkohë edhe veprimtaria politike diversive në drejtim të krijimit dhe rritjes së “zonave minoritare” përgjatë Bregut deri në Himarë, apo edhe infiltrime të tipit “Omonia” e Lezhës.

Një koncept absurd mbi të cilin luhen këto lloj politikash minuese për shtetin shqiptar bazohet mbi “ndarjen e padrejtë administrative të pjesës veriore të Epirit nga perandoritë kalimtare”, dhe kjo duke manipuluar me një pakicë grekofone të ardhur në rrethinat e Gjirokasstrës dhe Sarandës si emigrantë ekonomikë jo më herët se një shekull e gjysëm më parë.

Por, mjerisht, nga pala shqiptare mbi të cilën kryhet diversioni është pranuar ekzistenca zyrtare e një “vorioepiri grek” dhe luhet vetëm me modalitetet e shtrirjes së tij në jugun e shtetit shqiptar. Por, ndërkohë, argumenti që duhej dhe duhet të përballë këtë lloj agresioni të paskrupullt grek, është se çfarë përkatësie historike, etnike, dhe faktike ka vetë Epiri si krahinë apo si koncept gjeografik. Në këtë hulli mendojmë se ia vlen të hedhim disa argumenta për të shtruar ndoshta edhe një vijë politike të re në raportet e nxehta greko-shqiptare. Pra, çfarë është Epiri?  

E para, për popullsitë e Epirit burimet historike flasin krejt në të kundërt të tezës greke, të formuluar shumë vonë (nga fundi i shekullit nëntëmbëdhjetë), dhe i veçojnë këto popullsi si jogreke. Që në shekullin e V p.e.s., Tukididi në “Lufta e Peloponezit” flet për “barbarë” që morën pjesë si aleatë në këtë luftë. Ai përmend fiset e kaonëve, thesprotëve, molosëve, antiniatëve, paranejve, që i dallon qartas, ashtu si dhe maqedonasit, prej ushtrive të tjera greke që morën pjesë në betejat e Peloponezit. Dhe njihen tashmë vendbanimet e këtyre fiseve, që ishin përkatësisht ato të Epirit. Po më tej mund të përmendim Strabonin e shekullit të parë p.e.s, i cili përkufizon se “Popullsia e Epirit, Ilirisë dhe Maqedonisë flasin të njëjtën gjuhë, bile dhe flokët i presin njësoj. Kanë të njëjtat zakone. Ata qeverisen nga kuvendi i pleqve të cilin e quajnë Plakonia…”. Dhe në të vërtetë edhe Tukididi na sqaron se fiset e Epirit nuk kishin mbret, pra qeveriseshin sipas mënyrave të tyre tradicionale, me pleqësi. Ndërsa burime të tjera na njohin me udhëheqës të shquar të kësaj treve si Pirro i Madh apo Aleksandër Mollosi i Epirit, për të cilët askush nuk ka vënë në dyshim deri më sot se ata mund ti përkisnin grekëve.

Dhe kjo popullsi vjen më pas nën perandorinë Romake e përcaktuar si popullsi e provincës së Epirit, ndërsa në veri të saj deri në afërsi të Shkodrës kemi provincën e Epirit të Ri, që kufizohej nga ana e saj me provincën e Prevalitanisë dhe që përfshinte bregun perëndimor të Adriatikut që nga Shkodra e Dalmacia. Këto tre provinca romake bashkë me Dardaninë përbënin dhe pjesët administrative të kontinuitetit të popullsive ilire (Prefektura e Ilirikumit) që shtriheshin në hapësirat ballkanike. Po në këtë kuptim të vazhdimësisë së kësaj popullsie, vijmë edhe në Bizant ku Temat (ndarje administrative të kohës) përkojnë afërsisht me ato të provincave romake, dhe Epiri emërtohet si Tema e Nikopojës, dhe Epiri i Ri si Tema e Durrësit.

Më evidente popullsia shqiptare (shih epirote) e këtyre trevave del në shekujt e fundit të Perandorisë Bizantine, ku protagonistë në to dalin prijës të tillë të njohur si Shpatajt dhe Loshajt, apo më lart Zenebishët, që zotërojnë përkatësisht krahinat qark Janinës dhe Prevezës deri në Etoli e Akarnani. Këto populloheshin prej fisesh shqiptare që më të dalluarit ishin ato të Mallakasajve dhe Mazarekajve. Një përkatësi e padiskutueshme shqiptare e popullsisë del në të gjitha analet historike të kohës, dhe në veçanti në “Kronikat e Tokkos” dhe “Kronikat janiniote” si dhe tek autorët bizantinë. Për ilustrim po përmendim Kantakuzinon ”…kur princët italianë Oroshinë marshuan për të nënshtruar territoret e despotatit të Epirit, shumë shqiptarë të cilët kishin organizuar rezistencën për lirinë e vendit të tyre… iu ngjitën maleve të Pindit dhe zbritën në anën tjetër të tyre në Thesali…”. Pra Kantakuzino, despotatin e Epirit e quan vendin e shqiptarëve.

Edhe rezistenca e shqiptarëve (epirotëve) përkundër sulmeve osmane dallohet nëpër analet e kohës, sidomos për veçorinë se në anën e osmanëve ishin edhe perandorët bizantinë. Për përkatësinë e padyshimtë të Epirit shqiptar flasin dhe dokumentat e kohës së perandorisë Osmane, të cilat shtrihen edhe më tej Epirit, duke vënë në pah edhe popullimin e trevave të tjera të Greqisë së sotme, si Peloponezi apo Thesalia, prej shqiptarëve. Pa folur këtu për shqiptarët e Pashallëkut të Ali Pashës që shtriheshin përgjatë gjithë Epirit deri në Peloponez, Beoti, Atikë, etj.

Vetëm në shekullin XX, kur pjesa më e madhe e Epirit (si koncept gjeografik) i kaloi nën juridiksion Greqisë, prej atyre trevave u larguan me përdhunë dhjetëra mijëra shqiptarë të përkatësisë muslimane dhe u ushtrua presion i madh asimilues apo kamuflues për pjesën tjetër të popullsisë shqiptare të besimit ortodoks (duke i njësuar me helenë), që jeton edhe sot e kësaj dite në trojet e tyre trashëgimore.

Së dyti, si koncepte gjeografike apo si përmbajtje, “Epiri” dhe “epirotët” në të gjitha kohërat janë përdorur për atë popullsi shqiptare që popullonte ato treva. Shpesh këto emërtime morën dhe karakter përgjithësues për arbërit e mesjetës së vonë, duke revokuar kështu parardhësit e tyre për lavdinë dhe madhështinë në kujtesë. Skënderbeu krahasohet si pasardhës i Piros apo edhe i Aleksandrit (të Epirit). Kështu, në kronikat apo materialet e tjera me karakter historik, dhe sidomos ato të shekullit XV, pra periudha e Skënderbeut dhe prijësve të tjerë shqiptarë si Aranitët, Muzakajt, etj., nuk rreshten së cilësuari si “epirotë”, dhe rëndom Arbëri cilësohej si Epir apo Maqedoni (shih dhe Barletin).

Edhe pse në konceptin e ngushtë gjeografik Epiri përfshin trevat që prej jugut të Vlorës dhe deri në gjirin e Prevezës, Epiri është përdorur përgjithësisht dhe pa keqkuptime për treva shumë më të gjera, sepse në to nuk shihnin ndonjë dallim përkatësie. Të gjitha kishin të njëjtën përmbajtje, atë të një popullsie dhe territoresh që sot mbartin emërtesën shqiptare.

E treta, vetëm në shekullin XX popullsia dhe trevat e Epirit kanë provuar një pushtet grek. Deri në këtë këtë shekull asnjë lloj pushteti politik apo ushtarak i tillë nuk ka vepruar në Epir. Nëse do ti referohemi periudhës pararomake, gjejmë vetëqeverisje të fiseve që e përbënin atë, apo prijës të po këtij karakteri, mjafton të kujtojmë Lidhjen Mollose, Piron dhe dinastinë përkatëse të Epirit, apo më tej Aleksandër Mollosin, dhe në asnjë rast, sado të shkurtër qoftë, nuk kemi qeverisje me përkatësi greke. Edhe në periudhën e perandorisë romake apo më tej bizantine, përsëri administrativisht kemi nëndarje që përkojnë përsëri me përkatësinë e veçantë të këtyre trevave në dallim prej atyre të ashtuquajtura greke. Në një periudhë të shkurtër kemi zotërimin e Karl Tokos (edhe ky aspak grek) mbi këto treva, apo sundimin serb në kohën e inkursionit politiko-ushtarak 25-vjeçar të Dushanit, por asnjëherë pushtet grek. Dhe padyshim që s’mund të kishte, sepse grekët vetë, që prej antikitetit e deri në vitin 1830, nuk kanë pasur kurrfarë organizimi shtetëror e administrativ të tyre, që të mendonin më pas të shtrinin këtë sundim edhe mbi treva të tjera, pra edhe mbi Epirin.

Edhe në shekullin XIX, kur shteti grek ishte krijuar tashmë si bërthamë dhe jo me këto hapësira që ka sot, ishte tepër larg prej trevave të Epirit. Edhe në bisedimet apo traktatet e fuqive të mëdha të asaj kohe, shumë vonë, vetëm në fillimet e shekullit XX, Greqia përballë dobësisë shqiptare, ngriti pretendimet e saj mbi Epirin. Deri në dekadën e dytë të këtij shekulli, pra XX, lëvizja kombëtare shqiptare kishte themele të forta në Epir, me klubet, shkollat shqipe, me aktivitetet e tjera, të gjitha të inkuadruara në lëvizjen e unifikuar kombëtare shqiptare.

E katërta, edhe në këndvështrimin e huaj, pra të studiuesve, udhëtarëve, albanologëve, gjuhëtarëve, etj., njësia e Epirit shihet si një njësi shqiptare dhe kurrfarë insinuate nuk është bërë që Epiri të ketë përkatësi greke. Nëse do ti referohemi hartave demografike e etnografike të periudhës më intensive të përcaktimeve dhe konfigurimeve të kombësive në Gadishull, shekullit XIX, do të vërejmë se edhe në simpatizantët e helenizmit apo të sllavizmit, si dhe në materiale të tjera që gjithsesi nuk përmbajnë afeksion të veçantë për shqiptarët, nuk gjejmë tentativa për ta paraqitur Epirin si një krahinë greke. Për ilustrim mund të përmendim hartën etnografike të francezit Lëzhan të vitit 1861, e cila na jep një hapësirë të pastër shqiptare deri në Artë e Prevezë në perëndim të Epirit dhe deri në Trikalla në juglindje. Ndërsa ajo e Mirkoviçit e 1867, jep një hapësirë krejtësisht të pastër shqiptare deri në istmin e Korinthit, duke përfshirë padyshim Prevezën, Janinën, Artën e deri në Trikalla në lindje. E njëjta gjë edhe me hartat e Noes apo të Bradaskës. Po ashtu udhëtarë anglezë, konsuj francezë, pa folur për studiues austriakë e gjermanë, nuk shihnin ndoinjë dallim midis popullsisë së Epirit dhe shqiptarëve të tjerë më në veri. Përkundrazi ata janë fokusuar në traditën e pasur të vlerave etnografike, kulturore e zakonore të shqiptarëve të Epirit, si tradita të spikatura shqiptare në përgjithësi.

Padyshim në rrjedhat e historisë Epiri dhe popullsia e tij dalin krejtësisht të pastra me përkatësi shqiptare dhe pa pikëtakime me grekët, kështu që do duheshin hapësira të pafund për të evidentuar fakte dhe burime të tjera historike në ilustrim të kësaj. Ndërsa teza greke për përkatësi greke të Epirit është krejt e pakuptimtë dhe e paargumentuar në asnjë këndvështrim. Natyrshëm që një pjesë e kësaj popullsie të Epirit ka pasur dhe ka përkatësi fetare ortodokse, dhe kjo është e vetmja pikë ku grekët ngulmojnë për të “vërtetuar” tezën e tyre mjerane. Por do të kujtojmë se besimi ortodoks shtrihet deri në stepat e largëta të Rusisë tepër larg grekëve…

Pra, Epiri ka ekzistuar shumë herët si një degë e trungut të madh iliro-shqiptar në të gjithë kohërat, dhe në lashtësi ka lënë gjurmët e veta si një njësi tepër e dallueshme prej grekëve të hershëm apo të vonshëm, që gjithsesi duhet të vërejmë se janë të dyshimtë për trashëgiminë helene të përvehtësuar spekullativisht. Është e vërtetë se perandoria Romake, Bizantine apo ajo Osmane, trevat e gjera shqiptare, e ndërmjet tyre edhe Epirin, i ka ndarë apo pjestuar administrativisht, por kjo nuk përbën ndonjë argument për tu mbrojtur prej grekëve si “ndarje të Epirit grek prej veriut të tij”, por ato mbeten përherë nëndarje perandorake administrative shqiptare, dhe s’ka asnjë motiv për tu marrë si shkak ndryshimi përkatësie.

Epiri si një realitet historik përkatësisht shqiptar, dhe si një aktualitet që duhet shtruar për zgjidhje, iu përket shqiptarëve, ai mbetet një realitet që flet vetëm shqip… Dhe kur Epiri është katërcipërisht shqiptar, po “Vorioepiri”?!

Faqja 6-7

Zonja e Parë e Hungarisë, Madl, homazhe për Mbretëreshat Geraldinë dhe Suzanë

Nderim për mbretëreshat shqiptare

Me datë 29 mars 2005, në orën 11.00, Zonja e presidentit të Hungarisë, z.Ferenc Madl, e shoqëruar nga sekretarja e NMT Mbretit Leka I-rë, zonjusha Julinda Batusha, bashkë me vajzën, (shoqëruar nga vajza e vogël e presidentit Moisiu), u shoqëruan për në varreza për të bërë homazhe në varret e Nënës Mbretëreshë dhe Mbretëreshës Suzanë.

Zonja e Parë e Hungarisë u interesua për jetën dhe marrëdhëniet midis dy familjeve mbretërore, Zogu dhe Aponnyi.

Zonjusha Batusha u foli mysafireve të nderuara për dëshirën dhe përpjekjet e Mbretëreshës Suzanë për të mësuar shqipen dhe për ngritjen e fondacioneve të bamirësisë.

Njëkohësisht mysafiret e larta u interesuan për Princin Leka dhe aktivitetin e tij, që nga ardhja në Shqipëri.

“Mbretëresha paska qenë një grua e bukur dhe e denjë për një pozicion të tillë”, - u shpreh Zonja Madl.

“Eshtë kënaqësi për mua të krijoj lidhje me Hungarinë dhe Shqipërinë nëpërmjet Familjes Mbretërore”, - u shpreh Zonja Madl, e cila u interesua për lidhjet e Mbretit Leka në Hungari.

Ceremonia e homazheve kaloi në një atmosferë të ngrohtë marrëdhëniesh të ndërsjella, dhe mysafiret vendosën tufa lulesh në varret e dy Mbretëreshave Shqiptare.

Zonja Vera Dema, tejet e emocionuar u foli mysafireve për njohjet personale dhe lidhjet shpirtërore me Mbretëreshat Shqiptare. Zonja Madl shprehu keqardhjen për pamundësinë e takimit personalisht me Mbretin Leka I, për shkak sepse ky takim protokollar ishte rezervuar vetëm për Presidentin e Hungarisë z.Ferenc Madl. “… por në një të ardhme do të përpiqem ta takoj patjetër Mbretin Leka”, - u shpreh Zonja e Parë e Hungarisë, e cila shprehu kënaqësinë për vizitën në Shqipëri si dhe për rastin e veçantë për të nderuar dhe bërë homazhe në varret e dy grave të Familjes Mbretërore.

Nga Forumi i Gruas së LZHK, me protokoll ishin caktuar zonjat Tefta Hadëri, Vera Dema dhe Flutura Përleka për t’i shoqëruar mysafiret e larta nga Hungaria.

Korresp. i Tradita

Pjesëmarrja, jo bojkoti.

Nga Bahri Myftari

  Nëpër ekranet e shumta kanë nisur të shfaqen njerëz a grupe që deklarojnë se, madje shpesh të nervozuar, nuk do të votojnë, se në zgjedhjet e ardhshme kur politika të trokasë tek ta, ata do t’i kthejnë shpinën etj., etj..

  Arësyet janë nga më të shumtat. Më e dukshmja, domosdo, është ajo që ka të bëjë me interesin, me zgjidhjen e tij, me premtimet, me premtimet e dikurshme dhe në mosmbajtjen e tij. Ndër ta; ligji i pronave, i kompesimit, i legalizimeve, si dhe “thyerja e besës” për ndërtimin e një rruge, shkolle, spitali, e më pas, ujë, drita...

  Të gjitha këto përcillen, ashtu sikundër thamë: tërë nerva, plot mallkime dhe së fundi mbarojnë; nuk do të votojmë. Do t’i bojkotojmë zgjedhjet! A mundet që ky qëndrim, kjo formë e të vepruarit kësisoj e zgjidh problemin? Po ç’është bojkoti? Bojkoti në zanafillë të vet është, thjesht, akt mospajtimi, mospëlqimi e deri këtu s’ka pse të kontestohet dhe të penalizohet. Veçse, parapëlqimi i tij si mjet, përqafimi i tij si rrugë për zgjidhje nuk të çon tek fitorja, ose më sakt s’është kurrësesi “armë” e fitimtarit. 

  Mirëpo, tani, së fundi në realitetin që po kalon shoqëria dhe vendi pra në realitetin e zgjedhjeve, dukuria e bojkotit, nga pronë e politikës është transformuar në pronë të individëve, grupeve, komuniteteve të caktuara, të cilat të gjitha sëbashku po përpiqen dhe po e përdorin si mjet presioni, mjet shantazhi.

 Në rubrika të ndryshme, siç pohuam më lart, sheh njerëz, a grup njerëzish, gra, burra, fëmijë që hakërrehen, bërtasin dhe betohen se nuk do të votojnë, se nuk do të marrin pjesë në zgjedhjet e ardhshme. Se ajo ditë, për ta do të jetë aq pa vlerë, sa ç’është edhe dita që sapo perëndoi.

 A thua, këta njerëz të irrituar por, edhe të trimëruar aty para kameras të mos kenë jetuar në këtë vend? A thua, se me ç’ka shprehen e shpallën u njohën në çast. Se tërë ajo pamje që shfaqën u ra e beftë dhe e çuditshme si vetëtima në qiell të kaltër! Dhe, ashtu, siç ndodh gjithmonë, kur inati shalon gjykimin, bëhet dhe trumbetohet vrullshëm vendimi se nuk do të votojnë, se...

 Pa vënë në dyshim të vërtetën e ankesës, e problemit dhe problemeve, e hallit dhe e halleve të shënuara, kurrësesi nuk mund të mbahet po i njëjti qëndrim miratues ndaj rrugës së zgjedhur që do të shpinte në ndreqjen e tyre.

 Ç’vlerë do të kishte bojkotimi i zgjedhjeve prej një grupi njerëzish, prej një fshati të tërë, apo dhe të një komune, madje dhe të një bashkie?

 A do të mundej që ky bojkotim t’i kalonte kufinjtë provincialë e të përfshinte gjithë vendin, pra t’i shëmbëllente një referendumi mbarë popullor? Një referendum i tillë (bojkotim kësisoji) do ta degëdiste politikën e ditës në kufinjtë e përrallës.

 A ka gjasa të ndodhë kjo? A e ka këtë fuqi bojkotimi i atyre që përbetohen, aty, pranë ekranit por edhe i shumë të tjerëve që nuk duken?

 Le të mendojmë për një çast se votuesit e fshatit x apo komunës y, me plot të drejtë, nisur prej trajtimit të keq, nisur prej keqdrejtimit të punëve të ndryshme nga nëpunës vendor a qëndror, nisur prej dogmave, gënjeshtrave deri dhe tek veprimet hipokrite të përfaqësuesve të zgjedhur me votat e tyre, marrin, në një ditë të bukur, vendimin radikal: nuk votojnë. Nuk na interesojnë zgjedhjet! Nuk na duhen këta përfaqësues.

 E pastaj?! Ç’do të ndodhë? Ç’mund të pritet prej këtij vendimi, marrë, aty në breg të lumit apo në sheshin përpara shkollës? Veç ca shkrimeve, dhe ndonjë kronikë vizive, asgjë. Ja dhe një “keqardhje” partiake, asgjë më shumë.

 Sa e sa raste na dëshmon jeta, ku komunitete të caktuara, grupe të ndryshme shoqërore, të revoltuara e të organizuara me të drejt, nuk kanë mundur të shkojnë as deri tek shkallët e një drejtuesi të thjeshtë e jo të mendosh për veshët e dyllosur të qeverisë, parlamentit, partive e me radhë.

 Atëherë, ç’forcë më të madhe përmban bojkoti. A ka ky forcë përgjithësuese sikundër referendumi, pra a mundet që ky akt të marrë vulën mbarëpopullore.

 Natyrisht, nuk e ka këtë forcë. Njerëzit, votuesit që deklarojnë bojkotim le të tregohen pak më të vëmendshëm. Veç tyre ka dhe të tjerë votues. Do të mjaftonte një vështrim i përciptë i tubimeve, mitingjeve, takimeve e lidershipit politik, i cili, për të mirën a të keqen tonë, pra edhe të atyre që e shpallën bojkotin, ende duartrokiten, ende nëpër salla e sheshe ulërihet.

 Nëse bojkoton zgjedhjet, nesër s’ka pse çuditesh se, do të jenë pikërisht ata që ulërijnë të marrin vendime e të japin udhëzime. Rrjedhimisht ujët, dritat, shkollat, spitalet do të jenë kujtim i largët, në mos u bëftë më keq. Ata që ulërijnë nuk të kujtojnë qingjat, por ujqrit. E, ujqrit nuk ndërtojnë.

 Kështuqë, derisa bojkotimi nuk arrin të bëhet gjithëpërfshirës, nuk merr dot përmasat një referendumi, por mbetet vetëm një veprim i izoluar, provincial s’ka pse përzgjidhet.

 Politikës së keqe nuk i prish me të as humorin, ndërkaq ajo, heshtazi edhe mund ta stimulojë e ta konsiderojë armë që “gudulis”.

 Pa pretenduar moralizuesin apo predikuesin e votës, si dhe drejtuesin funksionant të saj, qytetari votues, i përgjegjshëm dhe i vetëdijshëm për rolin dhe detyrën, personalitetit të vet, para se të parapëlqejë bojkotin, lindur prej hallit a nevojës, por komanduar në të shumtën, nga inati, zgjedh pjesëmarrjen, zgjedh mjetin e vetmë, mjetin më të saktë në vlerësimin e të mirës a të keqes, mjetin që tërësisht është pronë e tij: Votën.

 Me votën shprehet kënaqësia apo pakënaqësia, shprehet urimi dhe ndëshkimi.

Radha na bie përpara zgjedhjet legjislative të qershorit. Votuesi i pakënaqur që, tashmë publikisht e ka shpallur me gojë qëndrimin ndaj atyre që mbi të kanë hedhur një mal me halle, ka ndër duar një “armë” tepër përcaktuese. Ndëshkimi nëpërmjet votës ka vlerë të dyfisht. Mospjesëmarrja, bojkoti për nga vlerat është e pakrahasueshme me pjesëmarrjen e, ndëshkuese. Mospjesëmarrja është arma e të dobtit, është nervozizëm, është pesimizëm, përkundrazi, pjesëmarrja është tregues qytetarie, është guxim, është dëshirë për ndryshim, për progres.

 Gjithashtu, po qe se politika e ka “mbushur kupën” pavarësisht se ajo për të hedhur “lumin”, për vete sajon ligje e kode lehtësuese, megjithatë, një pjesëmarrje masive, një dëshirë dhe detyrë masive për të votuar, aq më tepër kur tërë kjo do të shoqërohet me mendësinë për të ndëshkuar politikanin e keq dhe politikën e ligë, e detyron atë (politikën në përgjithësi) të kthehet në rrugën e mbarë, në rrugën e përgjegjshme dhe të moralshme.

Konstituohet dega e LZHK Fier

Më datë 24 mars 2005, në qytetin e Fierit u zhvillua një takim i rëndësishëm për konstituimin e Degës së LZHK Fier, në të cilin morën pjesë shumë simpatizantë të Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar, drejtues të subjekteve politike, intelektualë dhe përfaqësues të shoqërisë civile dhe grupeve të interesit, që aderojnë në LZHK.

Në këtë takim pune, si të deleguar nga Tirana morën pjesë drejtues të lartë të LZHK, sikundër zotërinjtë Dashamir Shehi kryetar i PDRn dhe i Departamentit për Burimet Njerëzore, Yllson Ibrahimllari kryetar i Departamentit të Organizimit dhe Nevruz Ndregjoni nënkryetar i Departamentit të Organizimit pranë LZHK.

Pasi parashtruan pikësynimet për intensifikimin e punës për shtrirjen e LZHK dhe përhapjen e alternativës së saj, drejtuesit e lartë të LZHK sqaruan për të pranishmit edhe zhvillimet e fundit politike në vend dhe reflektimin e tyre në raport me alternativën e iniciuar dhe drejtuar personalisht nga NMT Leka I Zogu.

Në fund të takimit u kalua në zgjedhjen e strukturave drejtuese lokale të LZHK, ku në postin e kryetarit të Degës së LZHK Fier u zgjodh intelektuali dhe pinjolli i shquar i familjes Vrioni, z.Iljaz Vrioni.

Në postin e sekretarit të kësaj Dege u zgjodh z.Jani Pipa, ndërsa në postin e nënkryetarit u zgjodh z.Rexhep Krasniqi.

Të gjithë të pranishmit shprehën bindjen se, pas këtyre përzgjedhjeve të goditura, alternativa e LZHK do të njohë rritje të mbështetjes dhe cilësi në përfaqësimin e saj në mënyrë dinjitoze para Shqipërisë dhe shqiptarët.

Korresp. i “Tradita”

Takime madhështore të NMT Mbretit Leka I dhe LZHK në Shkodër dhe Malësinë e Madhe

Mbreti: LZHK është ardhmëria e shqiptarëve

Paraditën e të shtunës së datës 26 maj 2005, në sallën e tejmbushur të Teatrit “Migjeni” të qytetit të Shkodrës, u zhvillua një takim madhështor i NMT Leka I – Mbret i Shqiptarëve dhe drejtuesve më të lartë të LZHK, me simpatizantët e LZHK të qytetit dhe rrethinave. Që në hyrje të metropolit të Veriut, zbukuruar për festën e Pashkëve katolike, karvani i makinave që shoqëronin Mbretin Leka u përshëndet nga qytetarët e shumtë që nxitonin drejt sallës ku do të mbahej takimi i organizuar nga Dega e LZHK Shkodër.

Në sallën e mbushur me qindra qytetarë shkodranë, ku nuk gjeje vend as në lozhat e sipërme, ra në sy dekori festiv dhe entusiazmi i të pranishmëve, që kulmoi me hyrjen në sallë të Mbretit Leka dhe panelit drejtues të takimit, përbërë nga kryetari i PDRn z.Dashamir Shehi, kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu, shambellani i Oborrit Mbretëror z.Ali Ohri, kryetari i Departamentit të Organizimit pranë LZHK z.Yllson Ibrahimllari dhe kryetari i Degës së LZHK Shkodër z.Ahmet Hoti.

Në sfondin vishnje pas panelit drejtues të takimit ishte vendosur emblema e LZHK në trajtën e një posteri zgjedhor.

Pas ekzekutimit të Himnit kombëtar, tubimin e hapi kryetari i Degës së PLL dhe njëkohësisht njëri nga drejtuesit kryesorë të Degës së LZHK Shkodër z.Ilir Kuka, i cili përshëndeti Mbretin Leka, drejtuesit e lartë të LZHK dhe të pranishmit, dhe menjëherë i dha fjalën Kryetarit të LZHK Mbretit Leka I-rë, i cili tha: “Vëllezër dhe motra shkodranë, duhet ta dini se gjithmonë ju kam patur dhe ju kam në zemër. Nuk mund t’i harroj kurrë mbështetjen dhe pritjen madhështore që më keni dhuruar në vitin 1997. Shkodra ka qenë një pikë e lartë e qytetërimit shqiptar, e atdhetarisë, idealeve dhe kulturës kombëtare. Për një kohë të gjatë kam studiuar dhe menduar për të zbuluar shkaqet dhe arsyet e pozicionit kyç të Shkodrës dhe shkodranëve në Historinë e Shqipërisë. Dhe në fund kam nxjerrë konkluzionin se Shkodra dhe shkodranët kanë kontribute shumë të mëdha për Shqipërinë dhe Kombin, sepse janë krijuar për këtë mision, sepse ju jeni thelbi i Kombit dhe qytetërimit shqiptar.

Unë kryesoj LZHK dhe vij tek ju me shpresën se ju do ta mbështesni LZHK, sepse është për ju dhe sepse e meritoni.

Ju uroj nga zemra fitoren e LZHK në Shkodër, për shkodranët dhe qytetin tuaj të mrekullueshëm, për shqiptarët dhe Kombin shqiptar.

LZHK është ardhmëria e shqiptarëve, mbështeteni atë dhe ëndrra juaj do të realizohet.

Më lejoni që, nga Shkodra, t’ju uroj ju dhe gjithë shqiptarëve: gëzuar Pashkët.

Ju uroj t’i kaloni gëzuar këto festa të mrekullueshme, që janë pjesë e besimit tonë tek Zoti.

Mirë u pjekshim prap në të ardhmen.

Ju faleminderit!

***

Fjala e Mbretit u shoqërua me duartrokitje të gjata nga të pranishmit.

Më pas z.Ilir Kuka ia dha fjalën studiuesit të njohur dhe pedagogut të Universitetit “Luigj Gurakuqi”, Prof.Dr. Bajram Xhafa, i cili foli për vlerat e mëdha politike të Lëvizjes për Zhvillim Kombëtar, iniciuar dhe udhëhequr nga kryetari i saj Leka I-rë Zogu, si vazhdimësi e traditave shtet-formuese dhe atdhetare që Mbreti Leka trashëgon dhe përfaqëson aktualisht në politikën shqiptare.

Më pas e mori fjalën kryetari i Shoqatës së të Burgosurve dhe Persekutuarve Politikë të rrethit z.Caf Jonuzi, i cili në emër të anëtarëve të kësaj shoqate shprehu mbështetjen e plotë për LZHK.

Edhe kryetari i Shoqatës “Pronësi me Drejtësi” të Degës Shkodër z.Njazi Muka, shprehu besimin e plotë se vetëm LZHK në pushtetin e ardhshëm mund të zgjidhë problemin e pronave dhe pronarëve legjitimë.

Më pas i riu Elsid Myftija, pinjoll i familjes së njohur legaliste shkodrane, me një poezi atdhetare tepër të ndjerë dhe interpretuar me pathos, emocionoi të pranishmit e shumtë që shpërthyen në duartrokitje frenetike.

Fjala e z.Dashamir Shehi, në të cilën ishin fokusuar disa nga objektivat kryesore të qeverisjes së ardhshme të LZHK, u duartrokit gjatë nga të pranishmit, teksa deputeti dhe politikani i njohur theksoi se LZHK do t’u kthejë pronat pronarëve legjitimë, do të vendosë shtetin ligjor dhe rendin publik, të munguar e të dhunuar nga maxhoranca e majtë. Në vijim z.Shehi theksoi se qeverisja e ardhshme e LZHK do të kërkojë Pavarësimin e Kosovës, zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit dhe njohjen e të drejtës shtet-formuese të shqiptarëve të Maqedonisë, si dhe njohjen dhe realizimin e të drejtave të ligjshme të Çamëve në Greqi.

Pas z.Shehi fjalën e mori Kryetari i Departamentit të Organizimit pranë LZHK z.Yllson Ibrahimllari, i cili foli gjerësisht për programin, objektivat kryesorë politikë të LZHK dhe vizionin e saj qeverisës, çka u mirëprit nga të pranishmit.

Ndërsa deputeti legalist, kryetari i PLL z.Spahiu, në fjalën e tij drejtuar qytetarisë shkodrane, evokoi faktin se Shkodra i kish kryer detyrimet ndaj Shqipërisë dhe Kombit shqiptar, çka sipas tij ishte shpërfillur nga pushtetet në Shqipëri që nga viti 1939 e në vijim, deri në ditët e sotme.      

Më tej Spahiu theksoj se në Shkodër mungojnë siguria për jetën dhe investimet. Sipas tij, “papunësia ka përfshirë shumicën e qytetarëve, varfëria është në rritje të pandërprerë, dhe për pak orë rreshje shiu, qyteti juaj përmbytet”. “Jeni të rrethuar nga ujërat dhe herë pas here mbyteni në to. Keni dy hidrocentrale që furnizojnë me energji gjithë Shqipërinë, por ju mbeteni vazhdimisht në errësirë. Moskthimi i pronës, mosrehabilitimi i ish të Burgosurve dhe të Përndjekurve Politikë, mërgimi i detyruar për shkaqe ekonomike etj., janë plagë të dhimbshme të këtij tranzicioni, që po i përjetojnë jo vetëm shkodranët, por edhe të gjithë qytetarët shqiptarë.

Në numrin e fundit të gazetës tuaj lokale të LZHK-së ‘Fryma Kombëtare’, keni pasqyruar një thënie të presidentit të Kosovës z.Rrugova që thotë se “Mbreti Leka I është simbol i Kombit shqiptar”, - e mbylli fjalën mes duartrokitjesh z.Spahiu.

Pas tij e mori fjalën njëri nga djemtë e familjeve më të shkëlqyera shkodrane, kryetari i Degës së LZHK Shkodër, z.Ahmet Hoti, i cili me fjalë zemre u foli bashkëqytetarëve për fatin dhe shansin e madh që ata kanë për të votuar për LZHK si shpresa e ardhshme e tyre dhe e mbarë shqiptarëve.

Zotëri Hoti u kërkoi shkodranëve dhe mbarë shqiptarëve, në prani të Mbretit Leka, që të mos lejonin depërtimin në LZHK të atyre njerëzve që kanë lejuar dhe realizuar këtë gjendje katastrofike në Shkodër dhe mbarë Shqipërinë.

“Njëherë e përgjithmonë duhet t’u presim rrugën dhe mundësitë realizuesve të katastrofës shqiptare për t’u rikthyer në pushtet dhe për të përsëritur veprën e tyre makabre. Ata e kanë humbur përjetësisht të drejtën për të qeverisur dhe për t’u kërkuar votën shkodranëve dhe mbarë shqiptarëve. Tashmë ne kemi LZHK, ideuesin dhe garantin e saj NMT Mbretin Leka…”, - e mbylli fjalën e tij z.Hoti, duke çuar peshë entusiazmin e të pranishmëve.

Në fund të këtij takimi, festiv, Mbreti Leka dhe qytetarët e shumtë shkodranë u përshëndoshën me dashuri dhe me premtimin e ndërsjellë për t’u takuar sërish gjatë fushatës së zgjedhjeve, me bindjen se votat e shkodranëve do të jenë për LZHK dhe kandidatët e saj.

Takim në Malësinë e Madhe

Më pas karvani i makinave u nis drejt kryeqendrës administrative të rrethit të Malësisë së Madhe, Koplikut, në një takim tjetër madhështor me banorët e kryeqendrës së rezistencës antikomuniste dhe bastionit të demokracisë shqiptare.

Qindra qytetarë të Koplikut dhe Malësisë kishin dalë për të pritur Mbretin Leka dhe drejtuesit më të lartë të LZHK që e shoqëronin

Pasi u përshëndoshën me Mbretin dhe mysafirët e nderuar në hyrje të Shtëpisë së Kulturës, qytetarët mbushën plot sallën ku u zhvillua takimi, të cilin e hapi kryetari i Degës së PLL Malësi e Madhe z.Sami Zeka, i cili u uroi mirëserdhjen Mbretit Leka dhe mysafirëve të tjerë nga Tirana, dhe më pas ia dha fjalën Mbretit Leka I-rë, i cili tha: “… Jam shumë i lumtur që takohem me ju, dhe t’u kujtoj se nuk do ta harroj pritjen tuaj të mrekullueshme në vitin 1997. Sot do të dëshiroja me ju thanë se keni dy zona zgjedhore dhe dua t’ju siguroj se, mbas fitores së LZHK, Shqipëria do të qeveriset nga shqiptarët e vërtetë dhe për shqiptarët. Ne do të punojmë sëbashku për zhvillimin kombëtar, për të rritur me punë mirëqenien tuaj dhe të fëmijëve të Shqipërisë.

Ju ftoj të jepni përkrahjen tuaj për LZHK, megjithëse e drejta e votës është e juaja. Sidoqoftë, ju kërkoj që të votoni me çdo kusht, sepse vetëm me votë mund ta kthejmë vendin dhe Kombin në rrugën e mbarësisë dhe zhvillimit.

Ju uroj nga zemra gëzuar Pashkët dhe mirë u takofshim prap, së shpejti”.

Fjala e Mbretit u pasua nga duartrokitje të gjata.   

Pas NMT Mbretit Leka e mori sërish fjalën z.Sami Zeka, i cili tha: “Jam shumë i nderuar që në emrin tuaj, të flas e t’i uroj mirëserdhjen Mbretit Leka në Malësinë e Prek Calit, Dedë Gjo Lulit e shumë trimave të tjerë atdhetarë.

LZHK është forca e vetme me të cilën shqiptarët, kudo që janë, do të rikthejnë dinjitetin e nëpërkëmbur të djemve e motrave tona, që po derdhin djersën dhe gjakun rrugëve të Europës në kërkim të një jete më të mirë dhe të një të ardhmjeje më të sigurt.

LZHK është e para lëvizje elektorale e llojit të vet në Shqipëri, dhe është e hapur për të gjithë shqiptarët e ndershëm që duan të kontribuojnë për të ndryshuar këtë realitet të dhimbshëm dhe për t’i dhënë fund këtij tranzicioni absurd e pafund. Sot LZHK ka një simbol të madh në krye. NMT, që është bartës i aftësive dhe vizionit shtet-formues të Mbretit Zog dhe prindërve tanë që e mbështetën atë.

Sot kemi nevojë më shumë se kurrë të kemi në krye një simbol që na bashkon e na udhëheq drejt një ardhmërie të sigurt për fëmijët tanë dhe brezat që do të vijnë…”, - e mbylli fjalën e tij mes duatrokitjeve z.Sami Zeka.

Pas z.Zeka e mori fjalën z.Dashamir Shehi, i cili foli shkurtimisht për objektivat qeverisës të LZHK dhe misionin e saj, ndër të cilat ai përmendi vendosjen e rendit, zhvillimin ekonomik të vendit, kthimin e pronës tek pronarët legjitimë, afrimin e investitorëve të huaj dhe nënshkrimin e marrëveshjeve të favorshme me investitorë strategjikë, gjithnjë në interes të Shqipërisë dhe shqiptarëve. Një vend të rëndësishëm në fjalën e tij z.Shehi ia kushtoi shtjellimit të politikave për rimëkëmbjen e Arsimit dhe kulturës kombëtare, zhvillimit të bujqësisë dhe krijimit të kushteve për punësimin e rinisë. Më pas deputeti i LZHK nënvizoi vendosmërinë për hartimin dhe zbatimin e politikave kombëtare nga shteti shqiptar në gjithë hapësirën ballkanike, pas fitores dhe qeverisjes së LZHK, çka u mirëprit dhe u duartrokit nga të pranishmit.

Në fund të këtij takimi mbresëlënës e mori fjalën kryetari i PLL z.Spahiu, i cili ndër të tjera tha: “Vlerat dhe kontributet e malësorëve ndaj Shqipërisë dhe kombit shqiptar, janë të shumta dhe të gdhendura në historinë tonë dhe çdokush që ka ardhur këtu, ua kanë përmendur e do t’ua përmendin edhe më shumë gjatë ditëve në vazhdim deri në datën e zgjedhjeve.

E keqja e shqiptarëve është qeveria socialiste…, por duhet pranuar se përgjegjësi kemi edhe ne partitë opozitare, që nuk kemi arritur të largojmë PS nga pushteti. LZHK-ja që është inicuar dhe drejtohet nga Mbreti Leka I, lindi si domosdoshmëri kombëtare. Ajo është mirëpritur me entusiazëm nga shumica e shqiptarëve, si brenda ashtu edhe jashtë Shqipërisë. Këtë po e demonstroni mjaft mirë edhe ju sot këtu në Koplik. Tashmë Mbretin dhe LZHK-në i mbështesin shumë parti parlamentare dhe jo parlamentare, shoqata, sindikata, unione, personalitete të jetës shoqërore shqiptare, etj.. Ka ardhur koha që të mbështesim të të gjithë sëbashku simbolin kombëtar, Mbretin Leka I dhe Lëvizjen për Zhvillim Kombëtar”, - e mbylli fjalën e tij z.Spahiu, çka shënoi edhe mbylljen e këtij takimi impresionues të qytetarëve të Malësisë së Madhe me NMT Mbretin Leka dhe drejtuesit e lartë të LZHK.

Astrit KOLA.

Faqja 8-9  

Interviste ekskluzive e Tradites me NMT Leka I Zogu

Naltmadhni! Cili është mesazhi që dëshironi t’u jepni shqiptarëve me anë të kësaj interviste, duke iu referuar edhe zhvillimeve të kohëve të fundit?

Mbreti: Shqetësimi kryesor që kam, është pjesëmarrja e pagarantuar e shqiptarëve në këto zgjedhje që po afrojnë. Sepse në këto zgjedhje mendoj se do të jetë i madh grupimi i shqiptarëve që nuk do të dalin për të votuar, sepse janë të zhgënjyer nga politika. Neve, në një mënyrë apo një tjetër, duhet t’i bindim ata, të dalin e të votojnë. E rëndësishme është që ata të marrin pjesë në votime. Sa më tepër pjesëmarrje të ndërgjegjshme dhe vota në këto votime, aq më pak kanë mundësi partitë e mëdha për të manipuluar rezultatet zgjedhore.

Tashmë  ka dalë ligji i zgjedhjeve, që është një ligj që shërben për të manipuluar votat. Pra mesazhi ynë për shqiptarët është shqetësimi i përbashkët për të rritur me të gjitha mënyrat pjesëmarrjen në zgjedhje.

Pse shqiptarët duhet të besojnë tek LZHK? Çfarë do të gjejnë ata tek kjo alternativë? Pra çfarë do t’u realizojë atyre qeverisja e ardhshme e LZHK?

Mbreti: Së pari, qeveria e ardhshme e LZHK do të jetë një qeveri shqiptare për shqiptarët dhe interesat e mbarë shqiptarëve. Deri tani, qeveritë tona kanë punuar për interesat e të huajve. Ne do t’i japim përparësi zhvillimit të të gjithë vendit, por pikat më të rëndësishme të programit qeverisës, të cilat do t’ua bëjmë të ditura shqiptarëve edhe gjatë fushatës së zgjedhjeve, do të jenë rendi publik, Drejtësia, pra gjykatat dhe prokuroria dhe Bujqësia.

Ne jemi shumë të varfër dhe megjithatë sot importojmë pothuajse të gjitha ushqimet që konsumojmë çdo ditë, si frutat, perimet, e deri tek buka, të cilat blihen me valutë, në një kohë kur ne këto mund t’i prodhojmë në vend, sepse tokat tona kanë mbetur djerrë. Pra megjithëse jemi shumë të varfër, e shpenzojmë valutën e pakët për t’u ushqyer. Kështu, çdo vit Shqipëria vihet përherë e më tepër nën rrezikun e borxhit të jashtëm në rritje.

Tjetër pikë e rëndësishme është tregtia dhe biznesi. Tregtarët e mëdhenj të sotëm, të lidhur me pushtetin, e dimë sesi i kanë vënë paratë e tyre, por tani e kam fjalën për biznesin e vogël, që ka nevojë të marrë pak frymë para se të tatohet. Prandaj mendoj se biznesit të vogël duhet t’i jepet një vit apo dy vjet mundësi për ta marrë veten.

Ju Naltmadhni vazhdimisht e keni vënë theksin tek domosdoshmëria e forcimit të rendit, nëpërmjet krijimit të strukturave të specializuara dhe të trajtuara me përparësi. A mund të na thoni diçka më konkretisht për këtë problem!

Mbreti: Duhen forcuar me çdo kusht Ushtria dhe Policia. Por pavarësisht nga kjo, unë jam krejtësisht i mendimit se neve na duhet një xhandarmëri. Një xhandarmëri e aftë, që të plotësojë nevojat speciale, pra të rendit në të gjithë Shqipërinë, por edhe nevojat e kufirit.

Na duhet një xhandarmëri që ta paguajmë me paga shumë të mira, të mjaftueshme për të jetuar me nder e me dinjitet, pa patur nevojë të korruptohet, e që familjet e punonjësve të saj të kenë mbrojtjen e shtetit.

Shikoni, janë shumë hapa, shumë shkallë që duhen kapërcyer për t’ia arritur qëllimit për vendosjen e rendit publik, por ato më me rëndësi janë drejtësia, qetësia dhe siguria absolute për jetën, nderin dhe pasurinë. Këto duhet të sigurohen edhe me dhunë, po të jetë nevoja. Unë e shoh që do të kemi ndonjë problem të vogël me Evropën, por shpresoj se ata do ta kuptojnë psenë e rivendosjes së dënimit me vdekje në Shqipëri, për një kohë të caktuar dhe për disa krime të caktuara. 

Pyetje: Përse Ju mendoni që, krahas programit të LZHK - si një mrekulli e vërtetë shqiptare, që në qendër vendos interesat kombëtare dhe qytetarin shqiptar - populli duhet t’i votojë kandidatët e LZHK? Çfarë përfaqësojnë ata? Ku ndryshojnë nga kandidatët rivalë. Çfarë cilësish dhe vlerash bartin ata?

Mbreti: Së pari, ata janë zgjedhur nga zonat e veta. Së dyti janë fytyra të reja, që nuk janë të korruptuar. Ata mund të mos kenë, sot për sot, përvojën e parlamentit, por do ta mësojnë shpejt sepse janë njerëz të kulturuar, janë njerëz që kanë mundësitë për t’u përgatitur, dhe zenë vend të tyre në komunitetin e zonës që përfaqësojnë. Kjo do t’i ndihmojë shumë, sidomos në trajtimin dhe zgjidhjen e problemeve të zonave të tyre. Kjo do të thotë se në parlament ata do të ngrenë probleme dhe shtrojnë rrugëzgjidhje për mënyrën sesi mund të ndihmojne atë zonë, domethënë do të kenë mundësi të ndihmojnë shumicën e zonave të Shqipërisë.

Sipas Jush, cila do të jetë ecuria marrëdhënieve dhe e bashkëbisedimit shqiptaro-ndërkombëtar për të arritur pavarësimin e Kosovës? A mendoni se hapat që do të ndërmerren këtë vit do të jenë vendimtare për procesin e pavarësimit, apo do të ketë akoma pengesa? Cili do të jetë ndikimi i faktorit Haradinaj në vazhdimësinë e këtyre marrëdhënieve?

Mbreti: Le ta fillojmë nga pyetja e fundit! Së pari Unë e shoh që tani se z.Haradinaj na mungon dhe do të na mungojë për shumë kohë sepse ishte duke bërë një punë shumë të mirë në Kosovë. Fatkeqësisht, shteti shqiptar nuk bën asgjë për Kosovën, përvese pengon duke vënë shkopinj në rrota.

Ne duam të shohim një Kosovë të pavarur, sa më shpejt të jetë e mundur. Shqipëria mund ta përdorte atë pak influencë që ka për t’ia arritur këtij synimi, por nuk e bën, sepse këto nuk janë interesat e zotëri Nanos dhe zotëri Berishës, apo të atyre që janë padronët e tyre.

A shihni lidhje ndërmjet akuzave kundër z.Haradinaj me atentatin kundër z.Rrugova dhe me veprimtarinë e qarqeve antishqiptare në Europë e në botë, apo i shihni ato si ngjarje të shkëputura e të rastit?

Mbreti: Vetkuptohet se këto që përmendët në pyetjen tuej kanë lidhje të fortë me njana-tjetrën.

Unë kam parashikuar dhe shoh se qarqet antishqiptare kanë tentuar e do të provojnë me kriju destabilizim në Kosovë, për të vonuar njohjen e Statusit të Pavarësisë së Kosovës. Kjo nuk është çeshtje e papërgatitur dhe ne e dimë se është çeshtje e përgatitur me kohë, sepse Serbia nuk don ta lëshojë Kosovën.

Cilat ishin pikat e përbashkëta gjatë bisedimeve me z.Haradinaj dhe z.Rugova gjatë vizitës Tuaj në Kosovë?

Ku pikërisht qëndron suksesi që shoqëroi edhe pritjen madhështore të shqiptarëve të Kosovës shqiptare, pra cili ishte shkaku i jehonës shumë të madhe në popull, që shoqëroi gjithë vizitën Tuaj atje?

Mbreti: Nuk dua të flas për arsyen e jehonës, sepse për këtë flet gjithë jeta dhe vepra ime në shërbim të çeshtjes së Kosovës dhe çeshtjes sonë kombëtare, por po ju them se ka qenë një pritje e mrekullueshme dhe shumë e ngrohtë. Sa për bisedat me z.Haradinaj dhe z.Rugova, mund t’u them se kanë qenë biseda të gjata, të gjana e me shumë themel.

Pyetje: Cilat janë përshtypjet Tuaja nga kontaktet me z.Haradinaj e z.Rugova gjatë vizitave që ata bënë në Shqipëri vitin e kaluar?

Mbreti: Ne shkëmbyem disa biseda, disa mendime shumë të rëndësishme dhe në vazhdën e atyre që unë pata edhe gjatë vizitës në Kosovë, që i parapriu edhe vizitës së tyre.

Unë pata disa fjalë me ua thanë dhe ua thashë e ata i mirëpritën. Përgjithësisht, bisedimet tona kanë qenë shumë të ngrohta e vllaznore.

Siç u thashë pak ma parë, z.Haradinaj po na mungon shumë tani, sepse ai ishte në krye të punëve në momentet më cilësore e më të rëndësishme për Kosovën, bash në një moment kur ishte duke ecur me shpejtësi drejt statusit të Pavarësisë së Kosoves, dhe kjo tani është vonuar për disa kohë.

Në lidhje me faktorin politik shqiptar në Maqedoni, cilat kanë qenë kontaktet ose linjat e bashkëpunimit? Çfarë mendimi keni për cilësinë e faktorit politik shqiptar atje dhe sa i aftë është ky faktor për të siguruar zbatimin e Marrëveshjes së Ohrit, apo edhe arritjen e standardeve politike drejt së drejtës së shtet-formimit të shqiptarëve në Maqedoni?

Mbreti: Unë kam patur kontakte të vazhdueshme me z.Arbër Xhaferri dhe z.Ali Ahmeti, dhe i kam përkrahur në synimin e tyre për arritjen e standardeve dhe pikave të Marrëveshjes së Ohrit. Me mirëkuptim u kam kërkuar dhe sugjeruar atyre thellimin dhe përmirësimin e synimeve politike përtej kësaj marrëveshjeje, sepse ato çka parashikon Marrëveshja e Ohrit janë minimalja e atyre që kërkojnë shqiptarët në Maqedoni. Pra duhet që të arrijmë shumë më tepër, por, së pari, duhen arritur standardet e Marrëveshjes së Ohrit, sepse druhem me bindje se faktorët politikë maqedonë nuk duan t’i plotësojnë as ato.

Pse ju NMT mendoni se LZHK, bashkë me faktorët e tjerë politikë, duhet të riformatojnë dhe riformulojnë raportet politike në Shqipëri, në krahasim me dy partitë e mëdha. Çfarë e mire do t’u vijë shqiptarëve nga kjo gjë, sepse shumë prej tyre akoma mendojnë se sistemi  dypartiak PS-PD është i pathyeshëm dhe se ka edhe mbështetjen e ndërkombëtarëve.

Mbreti: Besoj se mbështetja ndërkombëtare për dy partitë në fjalë, ka rënë shumë. Gjithshtu besoj se elektorati i tyre ka rënë shumë. Çfarë kanë bërë këto dy parti për Shqipërinë? A e kanë përmirësuar ato jetesën e shqiptarëve dhe a e kanë ndihmuar ato këtë popull të shumëvuajtun? Unë nuk e shoh një gjë të tillë. Ato pak gjëra apo ndryshime që kanë bërë, janë kozmetike, si puna e Edi Ramës në Tiranë. Lyej pak me bojë dhe lustro fasadat, kur populli është tue vujt për bukën e gojës dhe fëmijët nuk mbushin dot barkun e kanë braktisë shkollat e kanë dalë tuj lypë, çka nuk asht në zakonin dhe në nderin e shqiptarit. Kurse LZHK kërkon të bëjë ndryshime të mëdha dhe thelbësore.

Si e shikoni skenën politike shqiptare dhe çfarë do t’u sugjeroni partive politike kryesore që do të marrin votat e tyre pas këtyre zgjedhjeve?

Mbreti: Dëshiroj të theksoj se dy partitë e mëdha me të drejtë i kam quajtur raja të komunizmit dhe të tilla janë akoma. Prandaj mendoj se dalja e LZHK shënon daljen për herë të parë në skenën politike shqiptare të një koalicioni tërësisht atdhetar e kombëtar dhe jo-komunist.

Si e mendoni zgjidhjen e halleve të shqiptarëve në të ardhmen nëpërmjet bashkëpunimit politik që ofron LZHK për t’i futur zhvillimet shqiptare në hullinë e vet të natyrshme, dhe si mendoni se do ta arrini mirëkuptimin e faktorëve të tjerë politikë, për të ecur krahas në rrugën që na takon, atë të Zhvillimit Kombëtar? Pra si do t’i bindim ata pas zgjedhjeve se rruga për Zhvillim Kombëtar është rruga më e mirë dhe në interes të të gjithë shqiptarëve, çka kërkon braktisjen e kursit të vjetër? Çfarë do të bëni Ju personalisht dhe LZHK për arritjen e këtij qëllimi?

Mbreti: Shpresoj se, siç kemi theksuar edhe më parë se, brenda këtyre partive ka njerëz kombëtarë, pra atdhetarë, dhe shpresoj se ata do ta përkrahin iniciativën e LZHK për bashkëpunim në të mirë të vendit. Por mendoj se lidershipi i dy partive të mëdha do ta luftojë LZHK-në në çdo mënyrë, dhe ne duhet të jemi të përgatitur për këtë. Megjithatë ne nuk do të tërhiqemi nga misioni fisnik i afrimit dhe bindjes së atyne që e duan vendin dhe ardhmëninë tonë.

NMT, Ju keni patur kohët e fundit kontakte të shumta me trupin diplomatik në Shqipëri, kontakte me faktorin ndërkombëtar gjatë vizitave të rëndësishme jashtë shtetit. Njëkohësisht edhe përfaqësuesit tuaj kanë zhvilluar takime të rëndësishme në Britani e SHBA. Cilat mendoni se kanë qenë sukseset e këtyre vizitave në njohjen dhe ndërkombëtarizimin e alternativës politike të LZHK dhe çfarë përshtypje kanë krijuar faktorët ndërkombëtarë për LZHK-në.

Mbreti: Për mua, një gjë e rëndësishme që kam bërë, është se pata pak, shumë pak ndikim në emërimin e administratorit të Kosovës, zotit Petersen. Kjo ishte në interes të Kosovës, sepse z.Petersen po bashkëpunon mjaft mirë me faktorin politik shqiptar dhe me të gjithë shqiptarët në Kosovë.

Përsa i përket Shqipërise, unë shikoj se ka një dualizëm në politikën Euro-atlantike. SHBA e Britania e Madhe nuk e shohin keq Shqipërinë, qoftë edhe kështu siç është, kurse Europa don ta tërheqi Shqipërinë në orbitën e saj.

Ne mund të hyjmë në Europë, por jo me kushtet e tyre. Do të ishte një gabim i madh për shqiptarët, nëqoftëse do të hynim në Europë si një shtet që nuk mundet të thotë dot fjalën e vet. Do të bëheshim një vend që i ngjante një thesi ku gjithkush fut dorën dhe nxjerr dhe fut atë që dëshiron.

Neve duhet të hyjmë në Europë me kushtet tona. Duhet t’i kemi këto kushte të siguruara sa më mirë.

Ligji 7501 duhet abroguar me çdo kusht. Pronarët duhet të kompensohen ose të marrin pronat e tyre, sepse prona është çeshtja më e shenjtë. Pastaj vijnë edhe pikat e tjera që thamë më sipër, por zgjidhja e problemit të pronave është kryesor. Pa e rregulluar këtë problem, nuk do të arrijmë t’i punësojmë shqiptarët këtu në Atdhe. Duke mos i punësuar dot, ata do të vazhdojnë të ikin jashtë, dhe kështu një pjesë e madhe e tyre do të mbetet atje. Me këto ritme të largimit të rinisë nga atdheu, ngadalë-ngadalë malësitë dhe fshatrat tona do të mbeten bosh.

Qytetet tona po mbushen, por kjo lëvizje demografike është një rrezik i madh për boshatisjen e zonave të tëra dhe ne këtë lëvizje duhet ta ndalojmë, duke i dërguar fshatit mjekë, arsimtarë dhe çfarëdo specialistësh të kualifikuar. Kështuqë ata nuk do të kenë nevojë për të ardhur nëpër qytete.

Në rast të një fitoreje të mundshme të LZHK, apo të një koalicioni qeverisës ku LZHK do të ndikojë fuqishëm për arritjen e stabilitetit qeverisës, cili do të jetë ndikimi Juaj personal dhe i miqve tuaj e të Shqipërisë, për ndihma ekonomike, investime strategjike nga Mbretëritë me të cilat ju keni marrëdhënie shumë të mira, apo edhe nga shtete të tjera që ushqejnë miqësi dhe respekt për Shqiptarët? Pra çfarë Ju u garantoni shqiptarëve në ndryshim me gabimet shumë të rënda dhe miqësitë shumë të pakta që ata kanë siguruar gjatë këtyre viteve, pas një izolimi kaq të gjatë. Pra a do të kemi miq të tjerë të rëndësishëm që do të afrohen si investitorë strategjikë, për të ndikuar në zhvillimin tonë ekonomik?

Mbreti: Unë mund ta garantoj këtë me njohjet dhe ndikimet e mia. Por sapo të sigurojmë ligj dhe rend, dhe zbatim korrekt të tyre, atëherë do të vijnë investitorët strategjikë, nga çdo anë e botës. Sepse Shqipëria ka mjaft pasuri për t’i tërhequar ata. Cilat janë pasuritë e Shqipërisë? Nuk diskutohet nëntoka jonë, por ajo mund të dojë një kohë të gjatë për ta vënë në shfrytëzim. Eshtë pasuria njerëzore në radhë të parë, por është edhe turizmi. Shqipëria mund të zhvillojë një turizëm bregdetar dhe malor të mrekullueshëm. Por për këtë duhet të kemi infrastrukturë. Të gjitha këto mund të bëhen vetëm e vetëm kur ka ligj e rend.

Si e shikoni të ardhmen e Shqipërisë në kuadër të rivaliteteve ekonomike me fqinjët, të ngjashme me një luftë që synon edhe kushtëzime politike ndaj nesh?

Mbreti: E para duhet ta pranojmë këtë sfidë dhe të marrim përsipër pasojat e një “lufte” jo në kuptimin e mirëfilltë, por të një lufte të ashpër kundër “investitorëve” zhvatës grekë. Nuk mund të lejojmë që një pjesë e madhe e Shqipërisë dhe e vendim-marrjes politike të jetë në dorën e Greqisë.

Për këtë ka mjete që mund të përdoren. Nuk dua t’i them tani, por janë disa mjete që mund të përdoren, që edhe Greqia vetë të lodhet nga përdorimi me sukses i tyre. Kuptohet, reagimet e Greqisë nuk do të na pëlqejnë shumë, por nuk mund të vazhdojmë të lejojmë që Shqipëria të jetë në dorë të Greqisë.

Si mendoni ta zgjidhni çeshtjen Çame si pjesë e rëndësishme e çeshtjes sonë kombëtare?

Mbreti: LZHK nesër në pushtet, me mekanizma qeveritarë e shtetërorë do ta çojë çeshtjen Çame në të gjithë instancat ndërkombëtare, por jo siç e kanë shtruar deri tani qeveritë dhe pushtetet progreke të Shqipërisë. Greqia është shtet i BE dhe ka detyrim të përmbushë të gjitha të drejtat që burojnë nga kartat e anëtarësimit të saj në organizmat ndërkombëtarë. Nëse Greqia refuzon t’u përgjigjet detyrimeve të saj ndaj të drejtave të shenjta të shqiptarëve Çamë, atëherë ne do ta hedhim çeshtjen në Gjykatën e Strasburgut dhe do ta fitojmë, pasi kemi të gjitha të drejtat që parashikojnë ligjet ndërkombëtare, dhe për këtë nuk duhet të ketë asnjë dyshim.

Ju faleminderit për intervistën Naltmadhni!  

Ju faleminderit edhe juve dhe gazetës suaj të nderuar!

  Intervistoi Erind Maçi

Faqja 10-11

Moraliteti

HEGEL

Kërkesa për drejtësi si ndëshkim dhe jo si hakmarrje, në lidhje me padrejtësinë nënkupton kërkesën për një vullnet që megjithëse i veçantë dhe subjektiv, e dëshiron edhe universalen si të tillë. Në padrejtësi, vullneti është bërë i ndërgjegjshëm për veçantinë e tij dhe i është kundërvënë universals të mishëruar në të drejtën. Në këtë pikë, e drejta universale është abstrakte dhe i njëanshëm dhe si i tillë kërkon një zhvendosje në një nivel më të lartë ndërgjegjësimi ku e drejta universale ndërmjetësohet nga parimet e veçanta të subjektit me vullnet. Ne shkojmë tej shpërfilljes së kriminelit ndaj universales duke zëvendësuar konceptin abstrakt të personalitetit, konceptin më konkret të subjektivitetit. Krimineli tani shihet si thyes i ligjit të vet, dhe krimi i tij është një kontraditë e vetvetes dhe jo vetëm kontraditë ndaj një të drejte jashtë tij. Ky pohim, na sjell në nivelin e moralitetit ku vullneti është i lirë në vetvete dhe për vetveten, vullneti është i ndërgjegjshëm për lirinë e tij subjektive. Në nivel morali, e drejta e vullnetit subjektiv mishërohet në vullnete imediate (në kontrast me gjëra immediate si prona). Difekti i këtij niveli është se subjekti ekziston vetëm për vete, p.sh. dikush është i ndërgjegjshëm për subjektivitetin dhe pavarësinë e tij, por është vetëm i ndërgjegjshëm për universalen si diçka e ndryshme nga ky subjektivitet. Pra, identiteti i vullnetit të veçantë dhe vullnetit universal janë të vërteta vetëm në lidhje me njëri tjetrin, dhe pikëpamja morale është ajo e marrëdhënies së “duhet të jetë”, ose kërkesa për atë që është e drejtë. Ndërsa vullneti moral tjetërson veten në diçka të jashtme përmes veprimit, vetëvendosja e tij është një aktivitet i papushimtë që nuk arrin kurrë të aktualizohet.

E drejta e vullnetit moral ka tre aspekte. E para, është e drejta e vullnetit për të vepruar në ambientin e tij të jashtëm, të njohë si veprime të tij vetëm ato që i ka shprehur vullneti vetë në mënyrë të ndërgjegjëshme në kuadrin e një qëllimi. E dyta, në qëllimin tim, duhet të jem i ndërgjegjshëm jo vetëm ndaj veprimit tim të veçantë por edhe ndaj universales të lidhur me të. Universalja është ajo që ka shprehur vullneti im dhe është qëllimi im. E drejta e qëllimit është se cilësia universale e veprimit nuk është thjesht e nënkuptuar por e ditur nga vepruesi, dhe si e tillë ndodhet që nga fillimi në vullnetit e tij subjektiv. Për më tepër, përmbajtja e një vullneti të tillë është jo vetëm e drejta e vullnetit të veçantë që duhet të realizohet por ngrihet në sensin universal, sensin e mirëqenies apo lumturisë. Mirëqënia e shumë personave të paspecifikuar është pra edhe një qëllim dhe e drejtë e subjektivitetit. Por, e drejta si një universale abstrakte dhe mirëqenia si veçanti abstrakte, mund të përplasen meqenëse të dy janë të varura nga rrethanat për plotësimin e tyre, p.sh. në rastet kur pretendimet për të drejtë apo mirëqenie nga dikush mund të rrezikojnë jetën e dikujt tjetër, mund të ketë një pretendim të kundërt për të drejtën e shqetësimit. “Ky shqetësim tregon se e drejta dhe mirëqenia janë të fundme dhe të rastësishme”

Kjo kontraditë mes të drejtës dhe mirëqenies kapërcehet në aspektin e tretë të vullnetit moral, e të mirës që është”Idea si unitet i konceptit të vullnetit me vullnetin e veçantë”. Përveç të drejtës së vullnetit subjektiv se çfarëdo që njeh e si të vlefshme do të shihet nga ai si e mirë dhe se një veprim do t’i fiksohet atij si i mirë apo i lig në varësi të njohurive që ka për vlerat e veprimit në objektivitetin e vet të jashtëm, të cilat së bashku bëjnë atë që mund të quhet  “e drejta e të brendëshmes” vullneti duhet gjithashtu të njohë të mirën si detyrim të tijin, që është një detyrim për hir të detyrimit, ose detyrim formal dhe pa përmbajtje.

Për shkak të mungesës së përmbajtjes, vullneti subjektiv në reflektimin e tij abstrakt brenda vetes është “vërtetësi absolute e brendëshme” e vetvetes ose ndërgjegjes. Ndërsa ndërgjegja e vërtetë dhe autentike është predispozicioni për të synuar atë që është absolutish e mirë, dhe që korrspondon me atë që është objektivisht e drejtë, ndërgjegjja e pastër formale nuk ka një sistem objektiv principesh dhe detyrash.

Megjithëse ndërgjegjja idealisht do të thotë identitet i subjektives duke ditur dhe synuar atë çka është vërtetë e mirë, kur mbetet reflektimi i brendshëm subjektiv i ndërgjegjes në vetvete, pretendimi për këtë identitet është gjysmak dhe i njëanshëm. Për më tepër, kur karakteri i përcaktuar i së drejtës dhe detyrës zbret deri në subjektivitet që është brendshmëria e vullnetit, egziston potenciali për të ngritur vullnetin e individëve të veçantë mbi vetë universalen, p.sh. “rrëshqitja në ligësi”. Ajo që bën një person të lig është zgjedhja e dëshirave të natyrshme mbi të mirën (siç është p.sh. koncepti i vullnetit). Kur një individ përpiqet t’i paraqesë veprimet e tija si të mira dhe t’ia imponojë të tjerëve, duke qenë i ndërgjegjshëm për kontrastin ndërmjet karakterit të tyre negative dhe mirësisë universale objective, personi bie në hipokrizi. Kjo është një nga disa forma perversiteti moral subjektiv që Hegeli përshkruan gjerësisht në shkrimet e tij.

Historia e njërës prej doktrinave politike më të diskutuara, më të dashura dhe më të urryera në Shekullin Njëzet

Fytyra e dyfishtë e liberalizmit

            Historia e liberalizmit e parë nëpërmjet mendimtarëve të mëdhenj të shekullit të sapokaluar: nga ekonomistët e shkollës së Vjenës, me Karl Poperin, Benedeto Kroçen dhe Luigji Einaudin. Teoricienë të vartësisë së shoqërisë nga nevojat e individit, të vetëdijshëm për gabueshmërinë e dijes njerëzore - por shpesh në kundërshti me tyre mbi lidhjen mes pikëpamjes liberale dhe ekonomisë së tregut - secili prej këtyre mendimtarëve ka nxitur një diskutim të gjallë ende në ditët e sotme, ndërsa një neoliberalizëm i markës ngushtësisht utilitariste dëshiron të parashtrohet si çelësi i zgjidhjes së të gjitha problemeve të shekullit XXI.

Nga: 

ALESANDRO FRIXHERIO

            Rrjedhat e ngjarjeve të liberalizmit dhe të interpretëve të tij të Nëntëqintës meritojnë një vend të planit të parë në historinë e pikëpamjeve të shekullit të sapokaluar. Me shembjen e mureve, me shuarjen prej  rrënimit të dhunshëm apo natyral të ngrehinave të mëdha totalitare të nazifashizmit dhe të komunizmit, në shkretimin e lënë nga këto rrënoja, liberalizmi është i vetmi që ka shpëtuar, dhe madje që parashtrohet si teori politike dhe ekonomike për dhjetëvjeçarët e ardhshëm. Histori kërshëritëse ajo e liberalizmit. Më tepër se prej sukseseve të saj, në të vërtetë elektoralisht tejet të kufizuara kur është shtjelluar nga partitë homonime, doktrina liberale ka demonstruar një aftësi të jashtëzakonshme për të ndikuar me parimet e saj bazë - lirinë e mendimit, lirinë e mbledhjes, liritë individuale – mbi sistemet politike dhe shoqëritë perëndimore në dy shekujt e fundit.

            Pa zbritur më herët në kohë në parakushtet kulturore jusnatyraliste, protestante, apo në racionalizmin kartezian, mund të themi se liberalizmi zhvillohet pas Revolucionit francez, nga njëri krah si tejkalim i detyrimeve që kish vënë Regjimi i Vjetër ndaj zhvillimit politik dhe ekonomik, nga ana tjetër si korrektim dhe kapërcim i demokratizmit revolucionar: Revolucioni francez nuk hidhet poshtë, por i moderuar ai i përshtatet nevojave të klasës borgjeze që ngrihet. Fillon kështu epoka e artë e liberalizmit europian, që përfshin gjysmën e parë të Tetëqintës: si atdhe të zgjedhjes janë Franca, me Tokëvilin dhe Konstantin, dhe Anglia, ku empirizmi liberal ishte shfaqur më pare si mbrojtës i lirive individuale dhe kufizim i privilegjeve monopoliste me Bill of rights të 1689, dhe ku me Stjuart Millin liberalizmi merr mbi vete ngjyresa utilitariste dhe për më tepër emancipim të gjerë demokratik. 

            Nëse në rrjedhën e Shtatëqintës termi "liberal" tregonte një qëndrim të përgjithshëm të hapjes dhe tolerancës, në Tetëqintën ai fiton një valencë të qartë etiko-politike. Regjimi kushtetues si garant i të drejtave dhe lirive të të gjithë qytetarëve, vënia në vlerë e dialektikës parlamentare, kufizimi i ndërhyrjes shtetërore në veprimtaritë individuale, ndarja e pushteteve, laiciteti i institucioneve dhe toleranca fetare, - janë parimet themeltare të epokës liberale. Por pikërisht është fundi i shekullit kur ndodh papritur kriza. Ajo që e bën të vjetrohet papandehur pikëpamjen liberale, e konceptuar deri më atëhere në caqe pothuaj vetëm individualiste dhe elitare, është ardhja e masave dhe industrializimi në shkallë europiane. Jusnatyralizmi dhe racionalizmi, romanticizmi dhe historicizmi, deri në atë moment lëndë përbërëse të mirëpërziera të liberalizmit, i japin jetë përkatësisht socializmit dhe nacionalizmit.

            Ideologjitë zenë vendin e pragmatizmit, duke gjetur tek masat dhe tek demagogët në gjendje ti interpretojnë pasionet e tyre, truallin më pjellor.            

            Mes shkollave liberale, që në rrjedhën e Nëntëqintës kanë pranuar sfidën e hedhur nga doktrinat e reja totalitare, është e ashtuquajtura "shkolla e Vjenës", nga emri i qytetit ku në dhjetëvjetshit e parë të Nëntëqintës u formuan përfaqësuesit e saj të spikatur. Mes tyre, mbi të gjithë, dy ekonomistët e mëdhenj, Ludvig fon Mizes dhe August fon Hajek, dhe një filozof, Karl Poperi. Fon Mizes (1881-1973), ekonomist i madh i shkollës liberale (por mjaft pak i njohur në Itali, aq sa veprat e tij, të shkruara shtatëdhjetë vjet më parë, janë përkthyer në italisht vetëm viteve të fundit) ka qënë një prej mendimtarëve më të rëndësishëm të shekullit të sapokaluar. Mësues i Hajekut, liberist i bindur, teoricien i vartësisë së shoqërisë ndaj nevojave të individit, fon Mizesi ka qënë qysh nga vitet Njëzet një prej kundërshtuesve më të flaktë të kolektivizmit ("doktrina - ka shkruar ai - e aftë të mbrojë vetëm klasat sunduese dhe ata që gjenden në pushtet").         

            Sipas Mizesit, është veprimi i sipërmarrësit që mbështetet mbi llogaritjen ekonomike, natyrisht e pamundur në një regjim socialist, ai që krijon shoqërinë e vërtetë të hapur, të vetmen shoqëri të aftë që të garantojë demokracinë e konsumatorit. "programi i liberalizmit mund të përmblidhet në një fjalë të vetme: pronë". Për fat të keq, veprimtaria më e frytshme e këtij studiuesi u zhvillua mbi të gjitha duke nisur nga vitet Njëzet, kur pra armiqësia e intelektualëve dhe e politikanëve në lidhje me tregun bënte aq sa studimi i filozofit Benedeto Kroçe, një prej mbështetësve të mëdhenj të liberalizmit të ekonomisë, të ishte praktikisht i përjashtuar nga shoqëria perëndimore. Jo rastësisht ishin vitet në të cilat lindën dhe u zhvilluan nazizmi dhe komunizmi, ideologji me prirje të theksuara antikapitaliste dhe anti-individualiste. Por nëse çdo totalitarizëm çon pashmangshmërisht në shuarjen e tregut dhe të lirisë, jo më pak i rrezikshëm - pohon Mizes - është intervencionizmi shtetëror, veprimtaria brejtëse e të cilit pllakos krejt trupin shoqëror duke shkaktuar paefektshmëri, shkatërrim të burimeve kombëtare, korrupsion dhe mohim të të drejtave. Një qasje e tillë ndaj problemit gjendet edhe tek Hajeku (1899-1992), ithtari i tij. Intelektual i shumanshëm (është marrë me ekonomi, psikologji, epistemologji, histori të mendimit politik, filozofi dhe antropologji), August fon Hajek, Nobel për ekonominë në vitin 1974, është një dalëzotës i individualizmit metodologjik: koncepte kolektive si Shteti, shoqëria dhe partia, janë për të vetëm marrëveshje, në themel të të cilave është gjithherët njeriu, individi që arsyeton dhe vepron. Veprimet e ndërgjegjshme të individëve janë, prandaj, të dhënat e vetme të nisjes së hulumtimit shoqëror. 

            Megjithatë, kjo nuk do të thotë se duhet të lartësohet në qiell në mënyrë iluministe plotfuqia e njeriut, apo aq më pak të njëjtësohet liria e tij për të vepruar, me anarkinë apo egoizmin. Dëshira jo gjithherët është fuqi për një liberal të vërtetë. Tek individualizmi: ai i vërtetë dhe ai i rremë, Hajeku paralajmëron se është e nevojshme dhe e dobishme të bëhet dallim i qartë. Ndërsa individualizmi i rremë i koncepton të gjitha institucionet, ngjarjet dhe ndryshimet, si përfundime të projekteve të dëshiruara, individualisti i vërtetë është  I vetëdijshëm për faktin se pjesa më e madhe e institucioneve janë rrjedhoja, shpesh jo qartas e dëshiruar, e veprimeve njerëzore të drejtuara në qëllime të tjera. "Nëse individualizmi i rremë është fryt i një besimi të tepruar në arsyen, individualizmi i vërtetë është një qëndrim i përulësisë në lidhje me procesin nëpërmjet të cilit gjinia njerëzore ka arritur gjëra që nuk kanë qënë të kuptuara apo planifikuara nga asnjë individ".

Dyshimi metodik, i frymëzimit të pastër kartezian, që karakterizon mendimin liberal teorizohet më së miri nga Karl Poperi. Epistemolog, filozof, intelektual me qark të plotë, Poperi shfaqet mes mendimtarëve më të mëdhenj të shekullit të sapokaluar (e edhe ai është mes zbulimeve më të vonuara; mjaft të mendohet se veprat e tij kryesore janë përkthyer më parë në turqisht se në italisht). Vetëdija për pamundësinë që të njihet në plotërinë e saj edhe copëza më e vogël e botës, karakterizon vizionin e tij të dijes njerëzore. Përveçse e pjesshme, çdo dije e jona është dhe mbetet përherë e përgënjështruar, rastësore. 

            Gabueshmëria e dijes njerëzore është për të një tipar antropologjik: Dhe vetëdija e kësaj gabueshmërie, e "pasigurisë" së arsyes, është parakushti i parë i demokracisë. Vetëm duke trajtësuar institucionet tona, kulturat tona dhe vetvehtet tona mbi bazën e këtyre parimeve - ka shkruar ai - mund të zhvillohet "shoqëria e hapur", domethënë një shoqëri që ka në themel qendërzimin e individit, hapjen mendore dhe përballjen me të tjerët (përballje e kuptuar jo si ndeshje por si pasurim i ndërsjellë). Poperi ka zbatuar teoritë e tij në rrethet më të larmishme, para së gjithash atë politik. Njeriu është një kafshë ideologjike, shpesh pré e doktrinave destruktive (nazifashizmi, komunizmi) apo më thjeshtë të marrosura dhe të kota: mes këtyre, pohon ai, janë -socializmi, një doktrinë e papajtueshme me lirinë si përftore e burokracisë, -dhe ekologjizmi, që është i paaftë të shohë tek teknologjia instrumentin që është në gjendje ti japë zgjidhje problemeve të krijuara nga teknologjia vetë.

            Filozof i pazakontë, Poperi - dhe këtu qëndron madhështia e tij - nuk ka ngurruar asnjëherë të përballet edhe me temat e mëdha të ditës: dënimi i tij kurajoz i lëvizjeve pacifiste, thirrja për ndërhyrje ushtarake në krizën ballkanike dhe denoncimi i pushtetit televiziv ("...të gjithë ata që i drejtohen lirisë, pavarësisë apo liberalizmit për të thënë se nuk mund të ndërhyjnë për kufizime në një pushtet të rrezikshëm si ai i televizionit, janë idiotë"), -përbëjnë disa prej trashëgimive të një filozofi liberal të Nëntëqintës që kish marrë përsipër të ballafaqohej vetëm me arsyen. "Njeriu është një kafshë ideologjike, shpesh pré e doktrinave destruktive"

 (vijon)

Përktheu: Qemal VELIJA

Faqja 12-13

“Revolucion” etiko-politik

Nga Murat Basha

(anwtar i Kwshillit tw lartw Ekzekutiv pranw LZHK)

Opinioni i përgjithshëm vazhdon të jetë ideja se një revolucion sjell traumatizime, jo vetëm politiko-ekonomike, por edhe morale.

Revolucioni vazhdon të etiketohet me derivacionet e tij më të këqia: jakobine, marksiste, totalitare. Dhe kjo duket e parehabilitueshme, e kushtëzuar nga e kaluara ideologjike.

Sot flitet për “revolucion teknologjik”, “revolucion shkencor”, por kurrsesi për “revolucionin” politiko-kulturor ose etiko-politik.

Natyrisht, përderisa përdoret termi “revolucion”, duhet theksuar se kërkohet të operohet me etimologjinë e fjalës, pra për një ndryshim total...

Nisur nga shekulli XVIII-të, revolucioni ka nënkuptuar gjithmonë dhunë, shkatërrim, dhe më pas totalitarizëm. Historia dëshmon për këtë fakt.

Asokohe, ai shihej si një ndryshim kundër dinamikave të zhvillimit shoqëror, që kishin vazhduar për shekuj.

Sot mund të shihet nën një prizëm të ri, si një ndryshim nga ajo paqartësi veprimi radikal fillestar.

Kështuqë një rikuperim, rizbulim, rivitalizim, një inovacion autentik në sensin konservator, mund t’i jepte kuptim një “revolucioni” konservator modern në Shqipëri, bazuar mbi filozofinë dhe praktikën konservatore anglo-saksone.

Nëse para 15 vjetësh, pjesa më e madhe e shqiptarëve i trembej ndryshimeve nga frika e shkatërrimeve, sot është detyrë e partive të djathta (dhe individëve që mbrojnë vlerat konservatore), të shpresojnë dhe veprojnë për një ndryshim substancial, kolosal, një ndryshim epokal, që të kalojë vërtet mbi kulturën e stisur qëllimisht “të mendimit unik”, e cila konsolidon pushtete të pamerituara dhe të korruptuara, që prej vitit 1997 e deri sot.

Qëkur e Majta, mbas ndryshimeve të detyrueshme, shpalli “idealet” e saj në emër të një pragmatizmi modernizues konfuz, edhe e Djathta, (e spostuar eventualisht nga termi i “moderuar” ose “progresist” i kundërshtarit), filloi të kishte fytyrën e vrenjtur të një identiteti të dobët.

Në këtë mënyrë, të detyruar edhe nga rruga e vetzgjedhur dhe e detyruar drejt qendrës, idealet nuk janë më pjesë e rregullave të lojës, si rrjedhojë e një qëndrimi pragmatist.

Si pasojë vijnë dënimet e dhëna nga “drejtuesi” i lojës, i cili në realitet nuk është populli sovran, por është ajo fuqi anonime, fluide, e padukshme, që quhet opinioni publik, por që zakonisht është opinion abstrakt, “elitar”, “intelektual”, që plazmohet ndryshe nga opinioni publik real, në vartësi të interesave të lidhura me pushtetin.

Ky opinion ushtron ndikimin e tij mbi shumicën e popullsisë që lexon gazetat, ndjek lajmet dhe zhvillimet politike në vend.

Por inteligencia njerëzore bën një lidhje shpesh të padukshme nga mesazhet dhe “vlerat” që vijnë nga mediat, dhe nga ato që vijnë nga përditshmëria.

Kur flasim për përditshmëri, kemi parasysh të ardhurat që duhen siguruar, fëmijët që duhen rritur dhe edukuar, puna që duhet garantuar, qytetet që duhet të jenë të sigurt, dritat dhe ujin e munguar, e shumë e shumë probleme të tjera, por në të njejtën kohë edhe disa principe të thjeshta morale, që i kanë rrënjët në thellësi të shpirtit njerëzor.

Në këtë botë komplekse, në të cilën formohet në përditshmëri “sensi komun” (i përbashkët), i ndryshëm nga “opinioni publik i stisur qëllimisht”, fjalët e bukura që ndeshim në gjuhën e zakonshme të politikës tingëllojnë abstrakte, larg të qënurit të afta të përfaqësojnë, interpretojnë dhe katalizojnë nevojat e popullsisë, e cila, në të gjitha nivelet po i largohet asaj (politikës), si pasojë e impotencës së saj për t’u reformuar realisht, në funksion të zgjidhjes së problemeve të shqiptarëve.

Për këtë arsye nevojitet një mënyrë e re e të bërit politikë, larg demagogjisë dhe klimës mbytëse të zyrave luksoze, vilave moderne (me fonde të dyshimta).

Me institucione të reformuara, politika do të kthehet të bëhet popullore (jo demagogjike), duke krijuar lidhje të forta me njerëzit që, sado “apolitikë”, kanë interesa të drejtpërdrejta nga zgjidhjet që ofron politika për jetën e tyre.

Duke transmetuar vlera, ide dhe projekte të reja, (të gjitha këto nëpërmjet një gjuhe të re, të kuptueshme), por njëkohësisht duke operuar edhe me instrumenta të rinj konceptualë, është e mundur të krijohet një vokacion popullor i riorientuar drejt politikës, që është substanca jetësore e demokracisë, e pa të cilën vetë demokracia do të mbetej demagogji, e boshatisur nga përmbajtja e natyrshme e saj.

Rreziqet nuk vijnë vetëm nga format e forta të autoritarizmit direkt, por edhe nga format e dobëta të një totalitarizmi të ëmbël. Rreziqet vijnë nga fikja e pasioneve, nga pandjeshmëria për fatin e përbashkët, nga politika që vetvritet duke u bërë vet-referuese, dhe që fshihet mbas frazave të ngatërruara në mënyrë të hatashme!

Në këtë situatë, e Djathta Konservatore moderne duhet të paraqitet në nivelin që i kërkon koha, pikërisht në funksion të rolit të saj historik, ngaqë fatkeqësisht në Shqipëri, ka shumë sentiment dhe pak sensibilitet për fatin e përbashkët.

Për këtë arsye, e Djathta konservatore moderne mbështetet mbi civilizimin (qytetarinë) në plan mbarëshoqëror, çka nënkupton paktin ndërmjet individit (që abandonon statusin natyral të lirisë absolute) dhe institucioneve (që garantojnë rregullat, rendin dhe organizimin në shoqëri). 

Kriza e të Majtës vjen jo vetëm si pasojë e së kaluarës dhe kulturës së saj politike, (që u godit rëndë me rënien e Murit të Berlinit), por edhe për faktin se nuk po mundet të propozojë më “ide të reja”.

E Majta në Shqipëri mbetet “kompetitive” në planin elektoral, si pasojë e një aparati “potent”, të trashëguar nga e kaluara, por, më tej, forca e saj zbehet nga frika e së resë mbi kulturën dhe mentalitetin e vjetëruar, që tërhiqet dhe struket nga “nostalgjia” ndaj së kaluarës, që është elementi bazë spiritual i shumicës së njerëzve të së Majtës.

Në fakt edhe në Europë ekziston një “konflikt” midis së Majtës ekstreme dhe përkrahësve të “social-demokracisë”, i cili sjell konfuzion brenda radhëve të saj. (E majta europiane i thotë PO tregut të lirë, dhe jo shoqërisë së Tregut..., si p.sh. D’Alema... ?!).

Ky neomodernizëm i çuditshëm, kjo rrugë e lodhshme drejt “qendrës”, për të improvizuar ulje tensioni, nuk është gjë tjetër veçse mungesë vizionesh politike dhe ekonomike, që nxjerrin në pah krizën e së Majtës.

Kriza e së Majtës në Shqipëri, definitivisht, vjen edhe si pasojë e votës së vjedhur për të vendosur hegjemoninë.

Për të Djathtën tradicionale Konservatore dhe moderne, identiteti, idealet, ecin përkrah progresit, të ardhmes.

Edhe “ndeshjet” brenda gjirit të së Djathtës, mendoj se duhet të luhen në terrenin e hegjemonisë së ideve politike e kulturore. Nëse e Djathta do të vlerësojë realisht thelbin e saj, do të fitojë betejën mbi identitein e saj dhe të qënurit epiqendër e botës politike.

Për këtë arsye themi se “revolucioni” i së Djathtës, para se të jetë “revolucion politik”, është “revolucion” kulturor. Sa më shumë të fitohet konsensus politik, aq më koherent do të jetë rikonstruksioni kulturor.

Kjo ndërmarrje kalon nëpërmjet një gjuhe të re politike. Një gjuhe që të mos shihet si diçka e pakuptueshme, por si një pritje e thjeshtë dhe dëgjim apo interpretim i vlerave të elaboruara në nivel popullor.

Në këtë proces të madh politiko-social, që po delegjitimon përditë të Majtën shqiptare, po shenjohet fuqizimi i së Djathtës tradicionale Konservatore moderne.

Blu-ja e natyrës është ngjyra e thellësive, (e detit dhe e qiellit), sinonime të qetësisë dhe thellësisë. Në traditën politike europiane, (të parët, anglo-saksonët), blu-ja është ngjyra e konservatorëve. Eshtë ngjyra që na përket Ne, jo për të zvogëluar trashëgiminë politike shqiptare, por përkundrazi, për ta pasuruar me rrugë të reja dhe duke iu referuar autorëve të rinj. Për këtë nevojitet një “revolucion” etiko-politik, në perspektivë të të cilit gjendet edhe e ardhmja e të Djathtës shqiptare. Njëkohësisht edhe për të dalë nga ai vizion i limitizuar për procesin që solli të Djathtën në qendër të zhvillimeve historike në Shqipëri. Proces i cili gabimisht, ose qëllimisht, i dedikohet vetëm “liberal-demokracisë!!!”.

Pa dashur të zgjatem në dështimin e “teorive” dhe bartësve të “liberal-demokracisë” alla-shqiptare, dua t’u kujtoj lexuesve se analizën argumentuese më të shkëlqyer për këtë “kategori” e ka bërë politologu dhe filozofi Hysamedin Ferraj.

Ky vizion i pretenduar i “liberal-demokratëve” është i limitizuar, sepse në realitet ajo fije e artë kulturore që mbështet dhe mbëshjell të Djathtën, është në pjesën dërrmuese e tipit konservator dhe, (në dallim nga ajo liberal-demokrate) është e mbështetur mbi vlerat e familjes, shoqërisë, shtetit, mbi institucionalizimin, kohezionin social, identitetin historik.

Një aleancë natyrale midis dy inspirimeve të mësipërme, teorikisht e bën kompetitive në vlera, ide dhe programe të Djathtën, por fatkeqësisht...!!!

Shqipëria ka nevojë për një “revolucion” të qetë, paqësor, demokratik, modern, si “revolucioni” që filloi në vitet ’80-të në SHBA dhe Angli, e që superoi qeverisjet që pengonin prodhimin e pasurimin, që murosën shoqërinë perëndimore në kafazet e një drejtimi mbytës, që pengonte liberalizimin e forcave prodhuese dhe bënte “të papërgjegjshëm” individin. Kësaj gjendjeje iu dha fund me ardhjen e Ronald Reganit në krye të Shtëpisë së Bardhë dhe Margaret Theçerit në krye të qeverisë Konservatore në Britani, të cilët me politika ekonomike efikase rimëkëmbën me hapa galopantë ekonomitë e vendeve të tyre, njëkohësisht me arritjen e sukseseve të jashtëzakonshme në politikën e jashtme.

“Revolucioni” i Djathtë konservator modern në Shqipëri, duhet të marrë spunto nga periudha Theçeriano-Reganiane, që i ka rrënjët edhe tek tradita e “revolucionarëve-konservatorë”, o “modernistëve-reaksionarë”, (mjafton të kujtojmë Gjermaninë e Karl Shmid-it, Osvald Spengler-it, vëllezërit Jung, Martin Hejdeger-in) në fillim të viteve ‘1900, ose tek idetë e konservatoristëve popullorë kontinentalë.

Për të vënë në lëvizje këtë proces lipsen shumë arsye komplekse, që mund të përmblidhen në një formulë: Reaksion ndaj dekadencës totale në Shqipëri.

Revolucioni Konservator modern lind si nevojë e një ekzigjence për autokonservacion, që shpërndahet në disa fronte (në atë ekonomik, politik e etiko-kulturor), në të cilët manifestohet e keqja e shqiptarëve.

Duket sikur është koha jo e përshtatshme për të folur për “revolucion” konservator modern. Por “Revolucioni” i madh konservator që solli Reganin në presidencën e SHBA dhe Theçerin në krye të qeverisë së Madhërisë së Saj në Londër, është një rrugë që duhet ndjekur në klimën e re dhe në situatën tonë komplekse.

Pikënisja e analizës fillon me “ambiguitetin” kulturor që gjejmë në të Majtën shqiptare, ku zdërhallen social-demokratë, socialistë, komunistë dhe postkomunistë, të cilët janë në konfuzion nga “rreziku” i Djathtë.

Kjo përzjerje vlerash e së Majtës është e huaj për të Djathtën aktuale historike.

Këtu qëndron tentativa e së Majtës për të futur në repertorin e saj politik, kulturor dhe informativ “instanca” të Djathta në një miks-marketing politik të një pragmatizmi kulturor dhe ideologjik.

Objektivi i tyre është për t’u dhënë përgjigje pyetjeve që janë sjellë tradicionalisht nga e Djathta në sistemin ideologjik, prej një të Majte të ndryshuar me “forcë” nga shoqëria e Tregut, nga modernizmi dhe globalizmi.

Anthony Giddens, (ideologu i Toni Blerit), në manifestin e tij të famshëm kushtuar “Rrugës së Tretë”, thotë: “Në Mbretërinë e Bashkuar aktualisht, si në shumë vende të tjera, teoria aranxhohet pas praktikës. Jetimë të ideve të vjetra, qeveritë që mbështeten dhe përfaqësojnë të Majtën, krijojnë politika të improvizuara. Ato janë të detyruara që të vënë shumë teori mbi politikat që elaborojnë..., për të furnizuar politikën me më shumë sens në drejtim... E gjitha kjo, mbasi kanë thënë qartësisht se socializmi dhe komunizmi janë të ndërthurur, madje mbeten obsesione!!!”.

Nuk është e mundur të “çlirohesh” nga “idealet” apo “vlerat” që ishin impulset e tyre, por që sot janë të ndrydhura dhe të fshehura në këtë “rrugë të mirë” që, zhvillimi ekonomik dhe social, ka si objektiv të krijojë.

Sfida është që të trumbetohen “vlerat” progresiste atje ku programi social-ekonomik i socialistëve ka rënë.

Gjëja më e arsyeshme është që, të prezantohet “revolucioni” konservator si një proces etiko-politik, si domosdoshmëri që tashmë e ka nisur rrugën e tij, pavarësisht nga faktorët pengues.

(Botuar në gazetën “Korrieri” të datës 26.03.2005)

E Djathta konservatore afron rindërtimin, e Majta shkatërrimin. Eshtë ky mesazhi që duhet të perceptohet nga mbarë populli, në të gjithë hapësirën politike shqiptare.

E Majta është skllave e ideologjisë.

Disidentja Irina Alberti, në “Kuvendin e Madh” të “Europe Liberte”, mbi komunizmin, që u mbajt në qershor 1999 në Romë, ndër të tjera tha: “Eshtë akoma dëshira e të majtëve për ta interpretuar ideologjinë komuniste si diçka të mirë, por që u aplikua keq. Unë nuk e besoj këtë version. Komunizmi ishte një falimentim total. Pra, do të thotë se kishte diçka në rrënjët e tij, që nuk funksiononte. Dhe mbi këtë gjë që nuk funksionoi, nuk flitet kurrë as nga të majtët “progresistë” sot!!!”.

Nuk mund të skllavërosh dhe të vrasësh njeriun e të sotmes, gjoja për të ndërtuar “njeriun e së nesërmes”.

Diktatura e Proletariatit- Diktaturë për proletariatin. E Majta lindi pas revolucionit francez dhe mori trajtë pas revolucionit industrial.

“E Majta asnjëherë nuk ka mundur të shkëputet nga ndikimet marksiste”,- deklaron Fransua Holland (Sekretar i Parë i Partisë Socialiste franceze).

Ishte fat, lumturi, që Ronald Regani dhe Margaret Theçeri ishin njëkohësisht sëbashku në pushtet në SHBA dhe Britani. Të dy udhëhiqeshin nga një vizion i patundur konservator ekonomiko-politik, që e detyruan Gorabaçovin të shembë Murin e Berlinit dhe të nisë çmontimin e Perandorisë të së Keqes së Përbotshme. Ata ndoqën aksiomën e ish sekretarit të Shtetit Xhon Foster Dallas: “Nëse do t’i ulësh komunistët në tryezën e bisedimeve, vringëllo armët”. Dhe projekti i Luftës së Yjeve e realizoi më së miri këtë.

Pas qeverisjes së mefshtë të Eduard Hithit në Londër, erdhi Zonja e Hekurt M. Theçer, e cila vizionin e Saj e mbështeti mbi idetë e Keith S. Jozef-it dhe traktatit të tij filozofiko-ekonomik “Të Mirat e Kapitalizmit”, por mbi të gjitha, mbi vizionin e Friedrih von Hayek, të sendërtuar në Doktrinën ekonomike të Konservatorizmit modern “Rrugët e Skllavërisë”. Dhe Zonja e Hekurt u ngrit në mes të parlamentit me këtë libër të Konservatorizmit në dorë, duke deklamuar me pathos: “Ky është Libri që na duhet...”.    

Bazuar në përvojën amerikane, nën investiturën e Ronald Reganit, i cili në fillim nuk pati akordin e të gjithë liderëve të djathtë, ishte fitorja elektorale e vitit 1980 që konstituoi suksesin principial dhe meritën historike të “NEW RIGHT”, (termi teknik i përdorur nga historianët për një lëvizje që ishte E Djathta e Re).

Konsensusi rreth figurës së ish Guvernatorit të Kalifornisë arriti të bashkojë të gjithë shpirtërat dhe vokacionet e “ndryshëm” konservatorë, në një forcë me impakt të fortë politik, i cili solli triumfin.

Fitorja e Reganit merr përmasa epokale sa kohë që realizoi triumfin e republikanëve konservatorë nëpërmjet mposhtjes së Xhimi Karterit, që dështoi së dyti, herën e parë përballë Ajatollah Khomeinit.

Karter erdhi në krye të Shtëpisë së Bardhë, mbas fitoreve politike të jashtëzakonshme që realizoi republikani Nikson në rimëkëmbjen e ekonomisë amerikane dhe veçanërisht në politikën e Jashtme (duke krijuar çarjen e madhe në kampin komunist) nëpërmjet vizitës së tij në Kinë dhe vendosjes së marrëdhënieve bilaterale. Natyrisht kjo u arrit nëpërmjet një kompromisi, siç ishte ai i ndalimit të luftës në Vietnam, që u realizua nga bisedimet Kisinger- Le-dy-Kt’ho. Fatkeqësisht pasardhësi i tij Xherald Ford nuk u ngjit dot në nivelin e Niksonit, prandaj u mund nga Karteri.

Zgjedhja e Ronald Reganit në Shtëpinë e Bardhë më 1980 dhe 1984, de facto ka shënuar triumfin e Konservatorizmit politik modern amerikan, rrugën e triumfit të të cilit e pati nisur senatori i Arizonës, (që ndërroi jetë më 1998), Barry M. Goldwater. Ky burrë i madh diti të ndizte entusiazmin e aktivistëve dhe në njëfarë mase të intelektualëve, duke krijuar, kësisoj, një linjë perfekte korrespondence ndërmjet konservatorizmit kulturor dhe të Djathtës politike.

Historia e konservatorizmit amerikan bashkëkohor është e pasur me variacione sugjestionuese. Një nga figurat më sinjifikative të “OLD RIGHT” (e Djathta e Vjetër) William A. Rusher, për shumë vjet editorialist i “National Review”, është shembull për një gjeneratë të tërë. Ai thotë: “Përderisa beteja kundër komunizmit, brenda dhe jashtë vendit, më kishte thithur të tërin, ishte deludente të qënurit vetëm “kundër” diçkaje, në mënyrë inkoshiente. Padyshim komunizmi e meritonte të qënurin tim kundër. Po unë vetë, në favor të çfarë gjëje isha?! Kirk më induktoi trashëgiminë tradicionaliste të konservatorizmit Burkean, i cili akopjohet në mënyrë perfekte, me urrejtjen instiktive që provoja kundrejt të gjitha formave dhe doktrinave të “socializmit”, përfshirë padyshim komunizmin”.

Me publikimin e volumit sinjifikativ “The Consevative Mind”, Russell Kirk, (historiani i ideve dhe docent i Historisë së Civilizimeve), në vitin 1953 bëri të mundur të gjenerojnë ide të reja, që ngjallën interes përkundrejt një të kaluare kulturore të lavdishme.

Nga një pikëpamje, operacioni Kirkean ishte i thjeshtë. Duke shfletuar libra dhe dokumenta historikë, por edhe duke “eksperimentuar”, testuar dhe verifikuar pikërisht analizat e ngjarjeve me eksponentë të ndryshëm të botës kulturore konservatore britanike, Kirk gjeti gjurmët e një fijeje të artë kulturore shumëshekullore, në të cilën mendimi dhe vizioni i Edmund Burke ka emblemën kryesore.

Edmund Burke (1729-1797), ka një statujë në Trinity College në Dublin, (vendi i tij i lindjes), një në Dhomën e Komuneve në Londër, një në Washington DC. Ai është mbrojtës i zjarrtë i trashëgimisë politiko-juridike anglo-saksone, i pari që kundërshtoi me argumente dhe i bëri opozitë të fortë jakobinizmit francez.

Jo thjesht si përshkrues i gjenisë kulturore që ka drejtuar mendimin e Burkes, por mbi gjithçka, Kirk hartoi gjenealogjinë e “baballarëve krijues” të “mendimeve të forta”, që nën tituj të ndryshëm, por në variante dinamike, dëshmojnë koherencë duke u mbrojtur në idetë e Burkes, absolutisht të përdorshme, racionale edhe sot, dhe jo të harruara nga koha.

Me Kirkun, trashëgimia e mendimit filozofik burkean u çua më përpara, duke pasuruar idetë filozofike, shpirtin konservator anglo-sakson dhe veçanërisht atë amerikan.

Sipas John P. East, (Docent i shkencave politike dhe më pas Kongresmen), krijuesit e filozofisë konservatore moderne të pasluftës janë: Russell Kirk, Richard M. Weaver, (profet i madh i konservatorizmit), Frank S. Mayer, dishepull i “fuzionimit” natyror, organik, i tradicionalizmit, antikomunizmit dhe liberalëve.

Willmoore Candell, mbrojtës i simboleve dhe vlerave të krijuara të kombit amerikan.

Leo Strauss, është avokati më i madh i të drejtës natyrore, mbështetur mbi koshiencën e dinamikës historike të tipit Burkean.

Eric Vogelin, kërkues i gjurmëve të metafizikës në histori, i formave të ndryshme të revolucionit.

Ludvig Von Misses, është përfaqësuesi autoritar i shkollës austriake të Ekonomisë, që zbulon ekzigjencat e ligjit dhe të rregullit si bazament i së vetmes dhe të vërtetës mundësi të lirisë së njimendtë njerëzore. Ata i bazuan teoritë e tyre mbi sa më poshtë:

1.- Deklarimi i ekzistencës së Zotit. Besimi në një bashkim intim midis moralit të brendshëm dhe rregullit socio-politik.

2.- Besimi në një rregull të përcaktuar historik.

3.- Mbrojtja e natyrës normative dhe e shenjtërisë së jetës njerëzore, shenjtërinë e familjes, shenjtërinë e atdheut dhe kombit, si dhe mbrojtjen e origjinës historike të konstitucioneve politike.

4.- Kundërshtia (me të gjitha format), e kolektivizmit, të barazisë, të despotizmit. Mbrojtja e origjinave historike, vlerësimi dhe respektimi i hierarkive.

5.- Garancia (me argumenta të natyrës morale), e principeve të Lirisë, Pluralizmit dhe Pronës private (The american conservative movement), (The philosofical founders, 1986).

Kur Kirku merrej me rizbulimin e trashëgimisë Burkeane, bota konservatore amerikane inaguronte një stinë të re. Një stinë që rrugëtonte nën shenjën e Peter J. Stanlis, të njërit prej protagonistëve të padiskutueshëm të rizbulimit të Të Drejtës Natyrore. Eshtë stina në të cilën konservatorizmi zbulon në mënyrë koshiente “Traditën e Madhe”, një filozofi moderne, çka nënkupton një demokraci “antike”, jo të plazmuar nga Xhon Loku (John Locke), jo nga Zhan Zhak Ruso(Jan-Jacques Rousseau). 

E Djathta konservatore moderne shqiptare, ka nevojë për një pikë referimi që të jetë një lidhje organike e një lëvizjeje mendimi dhe opinionesh, më e thellë dhe më e rëndësishme se partitë. Eshtë kjo arsyeja që kam bërë ndoshta një parashtrim pak të gjatë të historisë filozofiko-politike të mendimit konservator. Jo thjesht për të bërë histori, por për të dëshmuar se doktrinat e mendimit konservator modern kanë qenë determinante dhe të afta për të ndryshuar dhe zhvilluar ecurinë e qytetërimeve perëndimore, e jo më të Shqipërisë.

Principet mbi të cilat është formuar pozicioni politik konservator, janë stabilizuar nga një proces i gjatë historik, politik, ekonomik dhe social.

E kam theksuar edhe herë të tjera, se konservatori nuk është thjesht një ruajtës i nostalgjive të së kaluarës, por llogaritari dhe arkëtari i vlerave më të mira të kombit. Vazhdimësia e traditës është në qendër të idesë së konservatorizmit. Tradita qëndron në vetëdijen e grumbulluar nga e kaluara dhe shërben si udhërrëfyese për të ardhmen. Tradita nuk është një varrezë e gjërave të çmuara, nga e cila kemi trashëguar ëndrra dhe ide hipotetike për një botë më të mirë, por thesari i vlerave.

Këto principe janë derivate të natyrës së njeriut dhe të së vërtetës me të cilën Zoti ka mbështjellë krijesën e Tij- Njeriun.

Rrethanat ndryshojnë, gjithashtu edhe problemet, që janë të plazmuara në vartësi të rrethanave por, principet që japin zgjidhje për problemet- nuk ndryshojnë.

Pasuritë e ideve tradicionale konservatore në Shqipëri, janë të detyruara të azhornohen me shpirtin autentik shqiptar.

Konservatorizmi shqiptar pretendon të prezantojë sa më mirë identitetin e vërtetë, vlerat e vërteta të kombit shqiptar.

Eshtë i mirëpritur një rikonstruksion i kujdesshëm historiko-politik i mendimit të Djathtë konservator modern shqiptar, (zanafilla e të cilit mban vulën e Ahmet Zogut), për të cilin po flitet shumë këto kohët e fundit.

Në mjaft raste flitet dhe gjykohet keq, nga njohja e pakët (ose aspak) e mekanizmave dhe proceseve që janë në zanafillë të filozofisë politike konservatore, por që fatkeqësisht për shumë njerëz, (midis tyre edhe intelektualë), janë të panjohura.

Historia e të Djathtës konservatore moderne shqiptare, në vitet e fundit është karakterizuar nga ndryshime të “thella”, që e kanë rinovuar në identitet, por, në të njejtën kohë, e kanë mbajtur besnike ndaj vlerave dhe principeve që janë themeli (ose elementi bazë) i konstitucionit shpirtëror të shqiptarit. Sepse mbas idesë së të qënurit konservator, qëndron thënia e Burkes: “Konservatorizmi është vetëdija e kombit”.

Kjo është forca e konservatorizmit. Kjo është ideja e “revolucionit” evolutiv konservator, “revolucion” për të ndryshuar marrëdhëniet midis individit dhe pushtetit, për t’u rikthyer shpresën shqiptarëve...

Mbi një tezë të mohuar të historiografisë zyrtare

 Rrënjët pellazgjike të shqiptarëve

 -Në gjurmë të burimeve albanologjike-

 * * * * *

            Prifti Emidio Luci, në ligjëratën e tij në maj të vitit 1874, pohon se "Pellazgët... qenë banorët më të lashtë të Italisë sonë, që e përshkuan atë, duke luftuar, duke zotëruar e duke u lutur. Duke ardhur në kohë të ndarë në shumë fise, stabilizohen në shumë vende të Gadishullit, duke i dhënë secilit rajon të zënë, emrin e kryetarit të tyre. Prandaj për këtë, aborigjenët Umbrët, Auzonët, Oskët, Bruzët, Rutulët dhe Enotrët, janë emrat e parë të italianëve, domethënë një popull i vetëm origjinar...".

 * * * * *

            Duke bërë shpjegimin e mitologjisë greke me anë të gjuhës shqipe J.P. Tennevin, konkludon se "Në fakt, duke vënë në dukje rëndësinë krijuese të kombinimit të fjalëve në ngjizjen e legjendave, tregohet njëkohësisht lashtësia në Ballkan e fondit origjinal të fjalëve të shqipes".

 * * * * *

            Kur trajton qytetërimin grek, S. Frashëri shkruan "...Në një kohë shumë të vjetër... Grekëria (trojet ku shtrihet sot Greqia) ishte vend i stërgjyshve tanë, i Ilirëve a të Lirëve, si thuheshin atëhere shqiptarët. Më pastaj erdh një komb tjetër prej Azije në Grekëri, edhe ca nga njerëzit që gjeti atje i përhapi, duke u përzjerë me të tjerët e duke bërë grekët. Por me qënë se stërgjyshërit tanë ishin më të qytetëruar, ky komb i ri mori besën(besimin) e atyre dhe gjuhë e tyre u bë e përzjerë prej dy gjuhëve. Vendi që u mbet këtyre ishte shumë i mirë për të qytetëruar...".

 * * * * *

            Në favor të tezës se edhe maqedonasit ishin pjesë e popullsisë së vjetër pellazge, ashtu si dhe epirotët e ilirët, vjen dhe Pashko Vasa në E vërteta..., kur shkruan se "Sipas pohimeve të të gjithë historianëve, e folura maqedonase ndryshonte nga gjithë idiomat që përdoreshin në Greqi; nga kjo del se për tu folur të vetëve (maqedonasve) Aleksandri nuk mund të përdorte gjuhë greke... Pra, gjuha që dinin dhe që flisnin ushtarët e Aleksandrit e të Filipit, nuk mund të ishte veçse gjuha e pellazgëve të lashtë, ajo që flitej në Epir, ajo që i thotë shqipe shqiponjës, e që flitet sot e kësaj dite kudo në Shqipëri..."

 * * * * *

Për dallimin midis grekëve dhe maqedonëve të kohës së Aleksandrit, autori Vajgal jep edhe këtë pasazh "Për botëkuptimin grek ishte diçka e vetëkuptueshme që një njeri të ishte edhe perëndi. Por për maqedonasit, me përjashtim të fisnikërisë së helenizuar, ky mendim ishte po aq i huaj, sa ç'është për ne sot". Duke dalluar një ndryshim thelbësor në sistemin konceptual të grekëve dhe popullsive të tjera rrënjëse si maqedonasit, ilirët e epirotët që kishin të njëjtën rrënjë pellazgjike.

 * * * * *

Për praninë e elementëve të lashtë mitikë të besimeve pagane në eposin shqiptar të kreshnikëve, si rasti i dhive të egra apo zanave, studiuesi A. Shmaus shprehet "...Ajo që e cilëson këngën shqiptare është fakti se në të zbatohet, në mënyrë mjaft tipike dhe besnikërisht, motivi i bartësit të shpirtit ose të parimit jetësor si shtytës themelor, i cili cakton zgjidhjen e krijon ndëshkimin". Shmausi më tej shtjellon lidhjet që ekzistojnë midis perëndive të mitologjisë (Artemida) dhe romake (Diana) me elementin shqiptar "emri i saj jeton më tej me emrin shqiptar zanë".

 * * * * *

"Duhet thënë se Orestia (Eskili) është e vetmja vepër antike dhe e rrallë në krejt letërsinë botërore- shkruan Kadare tek "Eskili", - ku motivi i gjakut dhe i gjyqësisë mbi të shtjellohet në atë kolizion si në kodin zakonor të shqiptarëve".

 * * * * *

Përkundër tezës se shqiptarët nuk kanë populluar brigjet e Adriatikut në kohët më të vjetra (pellazge), Çabej vëren ndër të tjera, pasi analizon kontinuitetin e emrave sipas zhvillimit fonetik të shqipes, se "Me këta emra qytetesh, lumenjsh e malesh kryesore, që shkojnë nga veriu  deri në jug, kontinuiteti i shqipes dëshmohet bash për zonën bregdetare të vendit, një trevë për të cilën ka qënë mohuar me një ngulm të veçantë. Elementi shqiptar kurrë nuk ka pushuar së banuari në këto anë, megjithë tërheqjet si të thuash periodike në krahinat malore gjatë historisë së tij... Emrat e moçëm (që vijnë prej parahistorisë pellazge) të vendeve në formën e tanishme dëshmojnë se ky popull rron paprerë në brigjet e Adriatikut që prej asaj kohe (kohës së vjetër) e gjer më sot".

* * * * *

Henri Holland, duke trajtuar problemin gjuhësor të shqipes, vëren se "...mund të thuhet, me shumë arsye, se shqiptarët janë pasardhësit e drejtpërdrejtë të popullsisë së lashtë të këtij vendi ku ata banojnë sot, dhe se tek ky popull ne kemi mbetjet e ilirëve të lashtë të ruajtur deri në kohët e sotme prej karakterit malor të vendit të tyre dhe zakoneve luftarake të pavarura, që i kanë dalluar ata kurdoherë..."

* * * * *

Albanologu austriak Norbert Jokli vëren se "Sido që të jetë, shohim se trashëgimia gjuhësore e mbetur nga gjuhët e lashta të Ballkanit, si e ilirëve ashtu edhe e trakëve, lidhet ngushtë me gjuhën e shqiptarëve. Kjo lidhje e dyfishtë mund të sqarohet vetëm nga parashtrimi i raporteve midis ilirëve dhe trakëve". Apo më tej me rrënjën e përbashkët pellazge të tyre.

 * * * * *

"...nuk është momenti për të dyshuar se shqiptarët janë pellazgë, dhe se gjuha e tyre është ajo e ruajtura më mirë prej të folmeve pellazgjike..." - shkruan at Faveriali. -"Atëhere do të ketë pasur një luftë midis pellazgëve dhe grekëve, një luftë sa e frikshme aq edhe e gjatë në kohë... ata(pellazgët) ose iu hypën barkave dhe shkuan të kërkojnë strehim diku tjetër, ose, ka më shumë të ngjarë, gjetën strehë në malet e larta tek shqiponjat. Me këtë shpjegohet ngulimi i Pellazgëve në Shqipëri dhe në kreshtat e Pindit. Prej andej ata ishin të pasulmueshëm, prej andej ata vetë do të kenë emrin, ose të tjerët do tu kenë dhënë emrin shqiptar"

* * * * *

"...Në disa treva të Greqisë, aq më tepër në Epir, gjenden gjurmë të mbizotërimit dhe qytetërimit të pellazgëve. Dyzetepesë qytete afrojnë rrënojat e ndërtimeve ciklopike. Në pjesën më të madhe ky ndërtim është pa përzierje; ndryshon vetëm në disa ku ndërtesa helene është e një epoke të mëvonshme. Midis këtyre qyteteve mund të përmenden: Dodona, Efiri, Ambrazia, Elateu, Pandozia, Buketi, etj.". -vërejnë për qytetërimin pellazg dhe teknikën e ndërtimit të qyteteve në Saktësim i historisë së lashtë, Puarso dhe Kajks.

* * * * *

Dezobri dhe Bashële në fjalorin e historisë në zërin Pellazgët, thonë; "Gjithçka dëshmon në Thesali, -vendqëndrimin e pellazgëve - majat në shpatet lindore të Pindit janë të rrethuara nga muret e tyre masive, dhe fusha e Peneut, që mesa duket ka qënë e kultivuar së pari prej tyre, dhe që quhet nga Homeri Argosi pellazgjik. Larisa zë qendrën e një pellgu të pasur, ku ende ndeshen fragmente të xhadeve dhe digat, më të hershme në kohë se helenët. Treva më qendrore dhe më pjellore e vendit ka mbajtur emrin Pellazgjiotidë".

* * * * *

"Mbretëria e Maqedonisë - thonë Puarso dhe Kajks në Saktësim..., - ia detyron origjinën e saj një kolonie pellazgësh të dëbuar nga Histiokotida prej kadmenëve rreth vitit 1302 p.e.s. Ata u vendosën në Pind nën emrin maqedonas dhe u shtrinë deri në Ematia"

Pregatiti:: Gent ULQINI

Skënderbeu i lënë vetmuar

Nga

Gent ULQINI

Një komb i vjetër sa gadishulli dhe një Hero i vetmuar Kombëtar në sheshin kryesor të kryeqytetit të shtetit politik shqiptar me histori 93 vjeçare. Përballë tij, si një sfidë ideologjike, një mozaik proletarësh e fshatarësh të armatosur në ballinë të ngrehinës me emrin Muze Historik Kombëtar (!). Më tej? Po, edhe themeluesi i Tiranës në një udhëkryq të dendur, dhe pllaka mermeri bazash ilegale e tabela rrugësh me emra të huaj gjithsojësh. Më tej? Një bust idealisti komunist në krah të ndërtesës kryesore të shtetit, Presidencës. Simbolikë përkujtimore mjaft e ngatërruar, apo jo?! Dhe një histori mjaft e errësuar për këdo që kërkon të gjejë pikat kulmore të jetës së shqiptarëve.

Kjo është pak a shumë gjendja e kryeqytetit shqiptar në drejtim të pasqyrimit të historisë nëpëmjet veprave të artit figurativ në mjedisin urban. Në të mungojnë personalitete që drejtuan këtë popull përgjatë historisë së tij:

-mbretërit dhe gjeneralët e lashtësisë, Agroni i madh i Ilirisë, Teuta, Genti, Pirroja, Aleksandri, dinastët e tjerë ilirë, epirotë e maqedonas, të gjithë njërrënjës;

-paraardhësit e afërt të Skënderbeut, pa të cilët ai do të mbetej një “çifut në shkretëtirë” dhe tek të cilët ai shihte rrugën që duhej të ndiqte (do të ndjek rrugën e Balshës –ishte motivi dhe synimi i tij), princët dinastë Balsha, Shpatajt, Topiajt, Aranitët, Dukagjinët, etj;

-pasardhësit e Skënderbeut në kohë, që për nga madhështia e zotërimit dhe personalitetit i japin lavdi historisë së këtij kombi, Bushatlinjtë e Tepelena;

-themeluesi i shtetit politik të sotëm shqiptar, Ismail Qemali, të cilit si gjendet as gjurma në Tiranën kryeqytet të atij shteti.

-Ahmet Zogu që konsolidoi shtetin e Ismail Qemalit, e shumë e shumë figura të tjera që identifikojnë rrugën e gjatë të vijimësisë së historisë shtetformuese shqiptare.

Ndërkohë që ajo çka gjendet në mjediset urbane të çdo shteti, personalitetet që i dhanë jetë shpirtit të popullit, artistët, dijetarët, etj., janë lënë në harresën e turpshme të pasardhësve. Nuk ka asnjë shesh apo lulishte për Buzukun, Budin, Pashko Vasën, De Radën, Mjedën, e shumë e shumë të tjerë korifej të mendjes e shpirtit shqiptar. Madje edhe Noli pranë Akademisë duket se kërkon të lëvizë e të shkojë pranë veprës së tij kombëtare, Kishës Autoqefale Ortodokse Shqiptare, ku për dreq valëvitet një flamur i Patrikanës. As Bulevardi nuk e ka bustin e atij që e projektoi, as Muzeu Arkeologjik bustin e atij që e themeloi (Karl Paçit), as…. Por kjo është një listë e gjatë që i është lënë harresës së qëllimshme. E në këtë kuadër, edhe Skënderbeu është mjaft i vetmuar, mjaft i trishtë për braktisjen që e ndjek prej kohësh. A thua do të përligjim tezën e mbrapshtë se shqiptarët kanë veç dy apo tre figura e nuk janë tjetër veç një turmë barinjsh që zbresin prej malesh ekzotike?!

Faqja 14-15

A duhet vërtet TEC-i i Vlorës?

Debati mes ambientalistëve shqiptarë dhe përfaqësuesve të qeverisë për ndërtimin e një TEC-i dhe parku energjitik në Vlorë është acaruar së tepërmi. Por deri tani të dy palët kanë rënë dakort se TEC-i duhet të ndërtohet, por mundësisht jo në Vlorë, sepse dëmton rëndë ambientin. Mendoj se ky debat duhet të zgjerohet, dhe të përfshijë temën, “A na duhet një TEC që prodhon energji me kosto të lartë, kur ne aktualisht shfrytëzojmë vetëm rreth 10% të potencialit tonë ujor për prodhim energjie?”

Egziston tashmë studimi i plotë i mundësisë së shfrytëzimit Hidro-Energjitik të vendit

Ky studim quhet ”Kadastra Ujore”. Në këtë kadastër janë përcaktuar në disa variante, zgjidhjet sipas karakteristikave të lumenjeve, si sasia ujit (minimale, mesatare dhe maksimale), terrenit, gjeologjisë dhe tokave bujqësore, rrugëve dhe demografisë. Kjo kadaster ujore, është bërë edhe për të gjitha degët kryesore (ato me burime të konsiderueshme) të lumenjve.Po sjell vetëm disa shembuj me Hidroçentralet e propozuara nga ky studim dhe fuqinë e tyre prodhuese:

1.Poçemi, 220 MegaWat, i parashikuar për të punuar si TEC, në kuptimin që do të vihet në punë në muajt që bie niveli i liqeneve të Fierzës dhe Komanit.

2. Sasaj, 20 MW, shfrytëzon burimin me të njëjtin emër.

3. Lumi i Kuçit 10 MW

4. Kaludh-Vjosë, 60 MW

5. Badelonjë dhe Përmeti1 e Përmeti 2,100 MW

6. Bënçë 15 MW

Këto shembuj janë vetëm për zonën afër Vlorës. Kjo sepse një nga arsyet që jepet Vlora si vend për ndërtimin e TEC-it është se burimet tona energjitike aktuale janë të gjitha në veri.Gjithkush e di që energjia elektrike e prodhuar nga HEC-et është ekologjikisht plotësisht e pastër, bile këta rregullojnë dhe përmirësojnë ekologjinë e zonës. Çështja më kryesore është kosto. Sipas deklarimeve, 1 kw prodhuar në TEC do të kushtojë 4.5 lekë, por ama dihet që nafta, para disa vitesh ka qenë me çmim sa ½ e çmimit të sotëm. Po nesër ?! Për sa i përket kostos së 1 kw të prodhuar në HEC-e, mund të shkojë edhe 0.2 lekë/kw. KESH, na ka rritur disa herë çmimin e enrgjisë elektrike sepse po ti referohemi reklamave “Po barazohet kosto me tarifën”. Vaj hallit sa do shkojë kosto, e sa do ngrihet tarifa për t’u barazuar me të nëqoftëse prodhohet energji duke djegur naftë që kushton $400 dollarë toni për momentin!

Të gjithë këto HEC-et e përmendura më sipër, janë të tillë që do ishte shumë e mundur të ndërtoheshin nga investitorë vendas, duke e ditur që përfitimi nga shitja e energjisë, do te jetë me leverdi. Në ketë rast, do të bënte përjashtim Poçemi, që kërkon afërsisht 350 milion Euro.

Të vijmë tani tek TEC-i  Vlores. Mendoj se në rast se do të duhej patjetër të ndërtohej një i tillë, për hir të diversifikimit të burimeve energjitike, mund të sakrifikohej një bregdet apo një gji më pak i rëndësishëm apo i pa populluar. Një i tillë mund të jetë në veri të derdhjes së Vjosës. Edhe projekti Ambo nuk do të kishte ndonjë devijim. Për më tepër Ambo është vetëm një rrugë transporti dhe nuk ka pse të lidhet me TEC-in. Nëqoftëse në Vlorë parashikohet të ndërtohet rafineri, atëhere kjo është edhe arsyeja e fshehtë pse ngulet këmbë që aty të ndërtohet një park energjitik ku të përfshihet TEC-i. Ky TEC, nëse ndërtohet, duhet të shoqërohet me shënimin e ngjashëm me atë të paqetës së cigares ”Është e rrezikshme për shëndetin, shkakton kancer”. Për sa i përket cigares, gjithkush si individ është i lirë të pijë duhan, duke marrë parasysh rrezikun. Por është e papranueshme që shteti të detyrojë një qytet të tërë “të pijë duhan “. Këto çudira ndodhin vetëm në vendin tonë socialisto–kapitalist. Del se është bërë studimi ekologjik i varianteve për ndërtimin e TEC-it dhe Durrësi është përjashtuar sepse është zonë turistike. Po Vlora nuk qenka e tillë? Për më tepër që turizmi në Vlorë ka pësuar rritje sepse shumë plazhistë anashkalojnë Durrësin e ndotur si vend pushimi.  

Mendoj se mund të ndërtohej një TEC për të arritur kapacitet maksimal energjie elektrike në vend. Por duhet ndërtuar në një vend që të mos dëmtojë ambientin, banorët dhe turizmin që e shohim si e ardhmja e zhvillimit të vendit tonë. Gjithashtu kapaciteti i TEC-it duhet te jetë i tillë që të mos rivalizojë apo të tejkalojë kapacitetet prodhuese të HEC-eve por ti plotwsojë ato në periudha thatësire. Kjo do ta çonte koston koston e prodhimit të energjisë në vendin tonë shumë më lart. Kombinimi HEC-TEC, në vendin tonë duhet të jetë i nje raporti 80% me 20%. Këtu po marr si shembull vende me kushte topografike të ngjashme si Zvicra apo Austria. Për sa i përket ambientit, a kemi ne arsye të besojmë që një qeveri që lejon ndotjen në shkallën e Elbasanit, prej vitesh i cilësuar si një nga më të ndoturit në botë, do të zbatojë standarte rigoroze me TEC-in e Vlorës? Edhe sikur të zbatoheshin standarte ambientaliste të forta, a do të mjaftonin për të mos lejuar shkatërrimin e bregdetit të Vlorës? Verën e kaluar disa anije greke pastruan makineritë e tyre dhe ujin e derdhën në detin tonë. Si pasojë, i gjithë bregdeti jugor u ndot për disa ditë. Po kur të bëhet TEC-i, ç’do të ndodhë vallë? Del se një TEC i tillë, vështirë se mund të ndërtohet pa bërë dëme të pariparueshme nga e njëjta qeveri që propozoi impiantin e pastrimin e plehrave toksike të Italisë dhe trenin elektrik për ti çuar plehrat nga Durrësi në impiant. Rregullimi i prodhimit të energjisë elektrike në Shqipëri mund të bëhet vetëm në kuadrin e një platforme për zhvillim kombëtar, ku energjia, turizmi, transporti e ambienti të zhvillohen paralelisht. Sot egziston një forcë e tillë politike që e përfshin këtë koncept që në emrin e saj.

FATMA

Heronjtë dhe martirët në letërsi

Në lokalin “Guva e qetë” u promovua monografia historike kushtuar heroit të burgjeve komuniste Adem Allçi, vepër e shkrimtarit Ndue Ukcama. Në këtë promovim merrnin pjesë deputetë, përfaëqsues të partive politike, të përndjekur politikë nga i gjithë vendi, punonjës të Akademisë së Shkencave, përfaqësues nga Presidenca, etj.. Mbi rëndësinë e këtij libri fjalën e rastit e mbajti z.Besim Ndregjoni, sekretar i Përgjithshëm i Shoqatës për Integrimin e të Përndjekurve Politikë të Shqipërisë. Fjalët dhe konsideratat më të mira për librin u shprehën nga studiues të ndryshëm si Prof. Dr. Muharrem Dezhgiu, Prof. Dr. Beqir Meta, etj..

Në ligjëratat e të gjithë folësve, emërues i përbashkët ishte vlerësimi dhe konkluzioni logjik se qëndresa ndaj komunizmit duhet të pasqyrohet sa më shumë në letërsi, media e monografi për figurat më të spikatura të antikomunizmit të kultivuar dhe disidencës së mirëfilltë.

Në këtë aktivitet politiko-kulturor, në emër të LZHK përshëndeti edhe nënkryetari i Departamentit të Organizimit pranë LZHK z.Nevruz Ndregjoni.

Në fund, të pranishmit i përshëndeti heroi dhe personazhi i njëmendtë i kësaj monografie z.Adem Allçi, i cili falenderoi shkrimtarin Ndue Ukcama si dhe miqtë dhe dashamirësit e shumtë, duke theksuar se ky libër u kushtohet edhe atyre qindra të përndjekurve politikë që akoma nuk u janë gjetur ende eshtrat, pasi ky libër është një homazh edhe për këta martirë dhe për qëndresën me të cilën ata përballuan diktaturën gjakatare.

Në fjalën e tij, sekretari i Shoqatës së të Burgosurve dhe Përndjekurve Politikë të Shqipërisë z.Besim Ndregjoni, ndër të tjera tha: “Sot është një ditë e shënuar për të gjithë ne të Përndjekurit politikë, të mbledhur për të marrë pjesë në promovimin e monografisë “Zgjimi i dragonjve”, të shkrimtarit Ndue Ukcama, vepë kjo kushtuar Adem Allçit, këtij prometeu që përballoi për 28 vjet rresht diktaturën më kriminale të shekullit XX-të.

Shkrimtari i madh Stefan Cvajg, që ka skalitur mrekullisht jetën e shumë njerëzve të shquar, thotë: “Një njeri gjatë jetës së tij të shkurtër mund të shndërrojë në një të vërtetë të pavdekshme atë që u është dukur vetëm si një ëndërr qindra brezave”.

Dhe në këtë libër thënia e Stefan Cvajgut është një realitet që shumë bukur z.Ukcama e ka trajtuar në këtë monografi. Fillon kënga e..., dhe mbyllet: “mos harroni varrin gjigant Burrel”.

Kjo monografi është një muze i dhimbshëm historie; ajo ka brenda rini me dashuri për jetën, dhe hekura e tortura të paimagjinueshme, një tragjedi që martirizoi familjen Allçi për 46 vjet diktaturë.

Dhe kjo tragjedi fillon në vitin 1944, në kohën kur Shqipërinë e pushtoi murtaja komuniste.

Në vitin 1945 Isuf Hysen Allçi arrestohet dhe dërgohet në hetuesinë e Kukësit me motivacionin “armik i pushtetit popullor dhe bashkëpunëtor i Gani bej Kryeziut dhe Shaban Polluzhës”, këtyre dy heronjve të Kosovës.

Dhe tragjedia vazhdon: Elez Allçi e Adem Allçi do të arrestoheshin në vitin 1962 dhe do të dilnin nga burgu në vitin 1990, madje edhe atëherë vetëm pas kërkesës së OKB dhe Sekretarit të Përgjithshëm Perez de Kuelar.

Në vitin 1965 do të arrestohej Imeri, vëllai tjetër. Në 1977 Halili e Ismaili, sëbashku me nënën e Ademit, Zylfien dhe mbesën Valbona, do të internoheshin në Lekbibaj dhe nga Lekbibaj më pas do të internoheshin në Manxë të Durrësit. Gjithsej, një shekull burg vetëm kjo familje nga fshati i bukur Vuçidol i Malësisë së Gjakovës.

Kjo është tragjedia që kuçedra komuniste i shkaktoi kësaj familjeje, por kjo tragjedi do të përballohej me qëndresë të pathyeshme heronjsh nga vëllezërit Allçi, me Ademin e pamposhtur.

Trajtimi historik dhe artistik janë lidhur pazgjidhshmërisht në këtë monografi. Heroi i këtij libri është Ademi, që populli e pati në legjendë si njeriu me dy zemra, me dy nëna, si nëna Fate që i vranë djalin, Musliun e bukur e trim, oficerin e përgatitur të Mbretërisë Shqiptare, zv/komandantin e Qarkut të Gjakovës, dhe që në vend të Musliut mori në gji si djalë të saj Ademin e Isufit. Por Ademi pati edhe nënën që e lindi, Zylfie Shabanin. Por megjithëse Ademi pati dy nëna, asnjërën prej tyre nuk e gëzoi, pasi ato u larguan nga kjo jetë pa u përshëndoshë me birin e tyre të shtrenjë, Ademin që i deshi aq shumë.

Në këtë monografi ka ngjarje historike që duhen kujtuar, siç është thyerja e burgut të Burrelit, kur Ademi sëbashku me shokët e tij të ngushtë, Sazan Hadërin nga Kurveleshi dhe Dhori Gërnjotin nga Korça; i treguan diktaturës se katakomb-kështjellën e komunizmit mund ta thyenin, ndonëse në këtë ngjarje të madhe historike atje në Aushvicin shqiptar të Burrelit, mbeti i vrarë Sazani, ky djalë trim i Labërisë dhe u plagos Dhori. Në fund u kap edhe Ademi, i cili bashkë me Dhorin u dënuan me burg të përjetshëm.

Në këtë libër nuk ka ngjarje të imagjinuara, por të jetuara. Aty do të lexoni sesi nëna e Ademit, me Valbonën e vogël, do t’i flisnin gjarpërit në Lekbibaj: “... ne nuk u vramë ju. Pse na vritni?”.

Mbas 28 vjetësh, heroi Adem Allçi do të takonte të motrën, e cila nuk e njihte vëllanë, megjithëse fëmijët e saj kishin qënë në burg me Ademin.

Sa rrënqethëse është kur motra nuk njeh vëllain.

Kjo monografi që promovojmë sot ka një mesazh, mesazhin e Paqes. Paqja është shtysa më e madhe e dashurisë për jetën dhe shkatërrimtarja e urrejtjes.

Ky libër na kujton se nuk duhet të harrojmë të kaluarën; se duhet të përbuzim të keqen, të mos hakmerremi, por t’i detyrojmë që të kërkojnë falje ndaj nesh për tragjeditë, krimet dhe vuajtjet.

Ky libër e pasuron letërsinë shqiptare me të vërtetat historike që kombi ynë përjetoi gjatë diktaturës.

Shumë bukur shprehet heroi-personazh i këtij libri, z.Adem Allçi: “Paqe, paqe, por të mos harrojmë varrin gjigand të Burrelit...”.

Ndaj po e mbyll fjalën time me një strofë të poezisë “Lutu për të burgosurit”, të poetit të burgosur politik, Visar Zhiti:

Jepu dritë atyre të gjithëve

Derisa të mund të shohin

Ç’ishte gabim në jetën tonë

Që vetëm dashuria

E ndreq dhe bën vepra

Ndaj mjeranëve

Mëkatet e të cilëve i kemi të gjithë.

Në fund u shtrua një koktejl për të pranishmit.

 Korresp. i “Tradita”   

Një faqe nga shtypi amerikan për Mbretin Zog I

Si i komentonte shtypi amerikan takimet e Zogut me Çwrçillin

Nga John J. HAYNOS

E përjavshmja "SUN"

New York,

Nëntor 1943

Nga njerëzit e mëdhenj që sot ndodhen në mërgim, mbreti i shqiptarëvet, ZOG I, shquhet veçanërisht. Kam patur raste të ndodhem në kontakt me njerëzit e Tij besnikë, shqiptarë, inglizë dhe amerikanë, kam folur me këta gjerë e gjatë për personin e Mbretit të shqiptarëvet. Një nga çështjet me rëndësi që kam biseduar me ta ka qenë komentimi i deklaratës së Qeverisë Britanike kundrejt Shqipërisë, bashkëfjalimi i Mbretit ZOG me Kryeministrin Churchill dhe mesazhi i Cordel Hull-it. Jam një nga ata miq të Shqipërisë që ndjek me një interes të posaçëm gjendjen e saj të brendshme në këtë kohë kritike.

Sot gjendja e brendshme e çdo shteti pasqyron të ardhmen vendimtare të tij dhe mbështetjen e miqve të tij.

Para se të hyj në paraqitjen e dëshirës sime, dua të parashtroj disa sqarime botës mbarë, me anën, e të cilave dua të tregoj zotësinë e mbretit ZOG për unitetin kombëtar dhe kompaktësinë e gjendjes së brendshme në kohën e tij. Të gjitha fuqitë e mbretërisë shqiptare kanë qenë të përqendruara në ndërtimin e brendshëm për forcimin e bashkimit kombëtar, kulturor dhe ekonomik të popullit të vet, dhe me frymë krejt kombëtare e demokratike. Qeverimi ka qenë krejt kombëtar, duke mënjanuar çdo influencë joshqiptare dhe jo nacionale. Ideja demokratike është zhvilluar sipas brumit të popullit shqiptar, me një pavarësi shumë të vogël, duke ndjekur besnikisht kuptimin e vërtetë të fjalës, me pjesëmarjen e popullit në raste publike, pa prekur drejtësinë ose dëmtimin e klasave. Zgjimi, zhvillimi dhe naltësimi i  ndjenjës kombëtare, për të cilën mbreti ZOG ka shkrirë gjithë përpjekjet, çka formon kurorën e suksesit të Tij, sepse u arrit bashkimi i gjithw pjesëve të kombit, u arrit një unitet kombëtar duke patur një qëllim dhe të gjithë me një interes të përbashkët.

Populli shqiptar, i cili më parë ka qenë i pa zot për të mejtuar pamvarësisht (në mënyrë të pavarur - shën i red.) dhe për të përfaqësuar veten para botës, ishte kufizuar me ato të trashëguara nga të parët e tij.

Këtë popull mbreti ZOG e edukoi si pas llojit të brumit që u paraqit dhe i dha vlerën kombëtare që i meriton, e bëri fanatik dhe pretencioz, duke drejtuar vetë jetën e tij krejt të pamvarur!

Shkolla e rëndë e përpjekjeve të vjeteve 1912, të luftrave të ndryshme, të cilat Shqipërinë e kanë përdorur si shesh lufte dhe me këtë fatkeqsi u nevojit dhe lufta për ekzistencën e Shqipnisë, me plot vuajtje dhe pengime, e bënë popullin shqiptar që të ecë më shpejt në rrugët e veta dhe në këto përpjekje e dalluam këtë përpara shumë shteteve të tjerë.

Populli shqiptar ka patur dhe ka fat, sepse në krye te tij, si drejtues ka Zogun e I, i cili gjatë këtyre përpjekjeve të vjeteve të zorshme tregoi zotësinë e Tij të mrekullueshme. Atij i detyrohet i gjithë ky shërbim në totalin e kësaj vepre, dhe Atij i drejtohet dhe mirënjohja e Kombit Shqiptar.

Eshtë krejt e qartë se një sipërmarje e këtillë gjigante për zgjimin dhe qytetërimin e një populli krejt, brenda një kohe të shkurtër dhe me suksese pozitive, me brumin e popullit shqiptar, është një mrekulli. Politika e brendshme që pati direktivën paqësore imponoi që këtë drejtim ta marrë dhe politika e jashtme. Përpjekje energjike me anën e mjeteve diplomatike dhe ushtarake kanë siguruar të drejtat e këtij shteti dhe e kanë mprojtur kundrejt çdo sulmimi me kaq sa mund të mjaftojë mendimi mbi mundësitë e këtij kombi.

Shqipërija ka kërkuar me gjithë fuqitë e huaja të ketë miqësi të fortë e sidomos me fqinjët e saja. Këtë miqësi e ka provuar kaq herë.

Në këtë kohë, kur për të gjith kombet lëshohen ftesa për bashkim dhe për zhdukjen e çdo përçarjeje, më kujtohen përpjekjet e shqiptarëve në kohët më kritike të tyre, të cilët për ekzistencën e tyre kanë qenë të bashkuar me një shpirt dhe të frymëzuar vetëm për luftën dhe për sakrificën e Atdheut të tyre. Heroizmi, sakrificat, veprat dhe gjaku që u derdh nga elementat e çmueshëm në kohën kur agresori fashist shkeli tradhtisht vendin e shqiptarëve, të cilët janë vrarë për nderin e Shqipërisë, ajo ndjenjë duhet të shoqërojë gjith shpirtrat e bijve të Shqipes, me anën e së cilës do të ngrihet Shqipnija kryenaltë dhe e lumtun e së nesërmes. Fuqitë e qendrës shqiptare nuk duhet të shpërndajnë forcat e tyre me grindje të brendshme, por të bashkohen midis tyre.

Gjithë luftuesit shqiptarë duhet të bashkohen nën një komandë. Komandanti i vetëm dhe Kryetar legal i këtij populli është mbreti ZOG, ndaj cilit jo vetëm populli i tij gëzon besimin e pa tundur po dhe e gjithë bota mbarë. Përpjekjet e Tij të vazhdueshme dhe shkrirja e gjithë mundësive të Tij, kanë për të siguruar ditën e madhe, në të cilen të jepet urdhri për intensifikimin e domosdoshëm e veprimeve të trupave shqiptare dhe daljen e Shqipërisë në skenë për të lojtur rolin e saj. Vetëm në këtë mënyrë Shqipërija do të jetë në gjendje që ta lozë rolin e vet siç urojnë miqtë e saj.

(Marrë nga gazeta "Atdheu" nr.6, datë 15 janar 1944)

Faqja 16

 NJË UDHËTIM KRONOLOGJIK NË RRUGËN E EUROPËS SË BASHKUAR (3)

 Etapat e krijimit dhe rritjes së BE

(vijon nga numri i kaluar)

-1963-

14 janar - Në një konferencë shtypi që u bë e famshme, gjenerali De Gol shpjegon arsyet e vetos franceze për hyrjen britanike në CEE. Mbretëria e Bashkuar do të bëhej “Kali i Trojës” i Shteteve të Bashkuara.

22 janar - Nënshkruhet në Paris Traktati i miqësisë dhe bashkëpunimit mes Francës dhe Gjermanisë, i destinuar të bëhet shtylla e boshtit Paris-Bon.

20 korrik - Në Jaunde të Kamerunit nënshkruhet marrëveshja e asocimit mes CEE dhe 18 shteteve afrikane.

12 shtator - Marrëveshje bashkëpunimi mes Turqisë dhe CEE.

-1964-

15 prill - Me propozimin e Komisionit, Këshilli i CEE vendos të përpunojë një politikë ekonomike afatmesme të Bashkësisë.

4 maj - Në Gjenevë fillojnë bisedimet për kufizimin e tarifave doganore, quajtur "Kennedy Round", në kuadër të GATT-it.

15 korrik - Trupa Gjykuese e CEE pohon parimin e parësisë së të drejtës komunitare mbi ato kombëtare.

1 tetor - Në një komunikatë me titull Inisiativa 1964, Komisioni i CEE parashtron një kalendar për të përshpejtuar kryerjen e bashkimit doganor.

15 dhjetor - Këshilli i CEE zbaton për herë të parë çmimet e përbashkëta për drithërat.

-1965-

31 mars - Komisioni i CEE, i kryesuar nga gjermani Halleshtajn, paraqet propozimet për financimin e Politikës bujqësore të përbashkët dhe ato për të zëvendësuar kontributet e Shteteve me burimet e veta.

8 prill - Nëshkrimi i Traktatit mbi shkrirjen e pushteteve ekzekutivë të tre bashkësive: CEE, CECA dhe EURATOM.

30 qershor-1 korrik - Shpërthen konflikti mes qeverisë franceze dhe të pestëve mbi propozimin Halleshtajn për t’i dhënë CEE burimet e veta. Një komunikatë e qeverisë franceze deklaron se Bashkësia është "në krizë".

6 korrik - Qeveria franceze deklaron krizën e Bashkësisë. Fillon gjashtëmujori i "karriges bosh", gjatë të cilit përfaqësuesi francez nuk merr pjesë në mbledhjet e Komisionit.

26-27 korrik - Këshilli i CEE mblidhet pa pjesëmarrjen e Francës.

-1966-

1 janar - Fillon faza e tretë e etapës së fundit të periudhës tranzitore të tregut të përbashkët (kalim, në vendimet e shumta të Këshillit, nga njëzëshmëria në mazhorancë).

29 janar - Pas kompromisit të Luksemburgut, Franca rimerr vendin e saj në Komision.

10 nëntor – Kryeministri britanik Herold Uillson njofton kërkesën e qeverisë së tij për të filluar tratativat për pranimin e Britanisë së Madhe në CEE.

-1967-

9 shkurt - Këshilli vendos sistemin e përbashkët të taksës së vlerës së shtuar dhe modalitetet e zbatimit të saj (direktiva-udhëzimi i parë dhe i dytë IVA-TVSH) dhe fillon harmonizimi i regjimeve të taksave mbi vëllimin e tregëtive.

21 prill - Pas grushtit të shtetit të kolonelëve grekë, Bashkësia ndërpret marrëveshjen e asocimit me Greqinë.

10-11 maj - Qeveritë britanike, irlandeze dhe daneze, paraqesin një këreksë të re për pranimin në Bashkësi.

30 qershor - Komisioni nënshkruan aktin përfundimtar të bisedimeve shumëpalëshe të GATT (Kennedy Round).

1 korrik - Hyn në fuqi traktati i shkrirjes së ekzekutivëve të Bashkësive europiane (CEE, CECA dhe EURATOM).

6 korrik - Hyn në fuqi Komisioni i Bashkësive europiane, i përbërë nga 14 anëtarë, i kryesuar nga Zhan Rei.

27 nëntor - Gjenerali De Gol kundërshton përsëri kërkesën britanike për pranimin në Bashkësi.

-1968-

1 korrik - Me 18 muajt pararendës mbi datën e parashikuar, hyn në fuqi bashkimi doganor mes vendeve të Bashkësisë. Tarifa doganore e përbashkët zëvendëson të drejtat e doganave kombëtare për shkëmbimet me pjesën tjetër të botës.

26 korrik - Në Arusha, në Tanzani, nënshkruhet marrëveshja e asocimit mes CEE, Kenias, Ugandas dheTanzanisë, nga ana e tyre të lidhur nga një bashkim doganor.

29 korrik - Vënia në veprim e rregullores që vendos qarkullimin e lirë të punëtorëve brenda Bashkësisë.

18 dhjetor - Komisioni i paraqet Këshillit "planin Mansholt" mbi reformën e bujqësisë komunitare, që synon të modernizojë strukturat bujqësore.

-1969-

23 korrik - Këshilli vendos të rimarrë në shqyrtim kërkesat e pranimit të Mbretërisë së Bashkuar, Irlandës, Danimarkës dhe Norvegjisë. Fillon "pas-De Gol".

1-2 dhjetor - Konferenca e krerëve të Shteteve apo qeverive të AIA shënon ripërtëritjen e Bashkësisë: diskutohen -zgjerimi i Bashkësisë me vendet që kanë bërë kërkesë për pranim, -bashkimi monetar (organizohet një Grup i nivelit të lartë nën drejtimin e Pjer Vernerit, kryeministër i Luksemburgut, për të shqyrtuar kohët dhe mënyrat pas dhjetë viteve), -bashkimi politik dhe rregulloret e reja të Politikës bujqësore të përbashkët.

-1970-

9 shkurt - Marrëveshja mes guvernatorëve të bankave qendrore të Gjashtëshes që themelon një sistem të mbështetjes së ndërsjellë monetare afatshkurtër.

21-22 prill - Miratimi i marrëveshjeve mbi financimin e politikës bujqësore. Vendoset funksionimi i ri i CEE me pasuri nga burime të veta (te drejtat doganore, shqyrtimet mbi importimet bujqësore dhe 1% i IVA-s). 

2 korrik - Komisioni i Ri me 9 anëtarë. President është Franko Maria Malfati.

27 tetor - Këshilli zbaton raportin Davinjo mbi bashkëpunimin politik "Përparime të realizueshme në fushën e unifikimit politik të Europës". Parasheh mbledhje gjashtëmujore të ministrave të jashtëm.

-1971-

12 maj - Këshilli vendos hyrjen e kompensuesve monetarë të shtuar mbi çmimet e prodhimeve bujqësore, për të ekulibruar pasojat e luhatjeve të shkëmbimeve mes monedhave të Bashkësisë.

15 gusht - Presidenti Nikson ndërpret konvertueshmërinë e dollarit në ar. Është fundi i sistemit monetar të ngritur në vitin 1944 të Breton Vudsit.

-1972-

22 janar - Nënshkrimi i Traktatit për pranimin në Bashkësi të Mbretërisë së Bashkuar, Irlandës, Danimarkës dhe Norvegjisë.

21 mars - Lind "gjarpëri monetar". Anëtarët e Bashkësisë marrin përsipër të respektojnë bandën prej 2.25% më pak a më shumë për luhatjet e monedhave përkatëse. Malfati jep dorëheqjen si president i Komisionit, dhe zëvendësohet nga Siko Mansholt.

19 prill - Nënshkruhet marrëveshja për ti dhënë jetë Institutit universitar europian në Firence.

25 shtator - Në një referendum popullor, 53.5% e norvegjezëve deklarohet kundër hyrjes në Bashkësi.

19-21 tetor - Konferenca e krerëve të shteteve apo qeverive shënon drejtime të reja për Bashkësinë dhe vendos të shndërrojë brenda vitit 1980 tërësinë e raporteve mes shteteve anëtare në një Bashkim Europian.

-1973-

1 janar - Danimarka, Irlanda dhe Mbretëria e Bashkuar janë zyrtarisht anëtare të Bashkësisë (Europa e Nëntëshes).

3-7 korrik - Hapet në Helsinki Konferenca mbi sigurinë dhe bashkëpunimin në Europë (CSCE).

23 korrik - Ministrat e jashtëm paraqesin raportin e dytë mbi bashkëpunimin politik (raporti i Kopenhagenit).

6 tetor - Lufta e Kipurit. OPEC-u, Organizata e vendeve eksportuese të naftës, rrit çmimin e fuçisë së naftës me katër herë. Kjo masë shënon fillimin e një krize të rëndë ekonomike për vendet e industrializuara të Europës.

-1974-

21 janar - Franga franceze del nga "gjarpëri monetar". Rezolutë e Këshillit mbi programin e Parë të veprimit social.

1 prill - Qeveria laburiste britanike kërkon rinegocimin e hyrjes së Mbretërisë së Bashkuar në Bashkësi.

25 prill - Në Portugali shfuqizohet diktatura në fuqi prej vitit 1928.

24 korrik - Në Greqi bie regjimi i kolonelëve. Bashkësia rivendos në fuqi marrëveshjen e asocimit të ndërprerë në 1967.

9-10 dhjetor - Takim i nivelit të lartë në Paris. Vendoset që, duke nisur nga viti 1978, Parlamenti Europan do të zgjidhet në votime të përgjithshme. Mandat për kryeministrin belg Tindemans, të pregatisë një raport mbi Bashkimin Europian brenda fundit të vitit 1975. Krerët e qeverive mbajnë mbledhje të reegullta (Këshilli Europian).

-1975-

28 shkurt - Marrëveshja e Lomes mes Bashkësisë dhe 46 vendeve të Afrikës, të Karaibeve dhe Paqësorit (ACP) në zëvendësim të marrëveshjes së Jaundes.

4 mars - Deklaratë e përbashkët mes Parlamentit, Këshillit dhe Komisionit, që vendos një procedurë harmonizimi mes Parlamentit dhe Këshillit, me bashkëpunimin e Komisionit, për veprimet e përbashkëta komunitare të rendit të përgjithshëm me përfshirje thelbësore financiare.

10-11 mars - Këshilli Europian i përbërë nga krerët e shteteve apo të qeverive angazhohet për mbledhje të rregullta. Mbahet takimi i parë i nivelit të lartë në Dublin. Përmbyllet rinegocimi për pjesëmarrjen britanike.

5 qershor - Referendum në Mbretërinë e Bashkuar mbi kushtet e traktatit të ri të pranimit të rinegociuar me Bashkësinë. Shprehet në favor 67.2% e votuesve.

22 korrik - Nënshkruhet Traktati që rrit fuqitë e bilancit të Parlamentit Europian dhe ngrihet një gjykatë e llogarive europiane.

1 gusht - Në Helsinki akti përfundimtar i Konferencës mbi sigurinë dhe bashkëpunimin në Europë (CSCE).

(Vijon)

Pregatiti : KLAUD BALSHA

ZHAN MONE

(Ideatori i Europës së Bashkuar)

Për një burrë si Zhan Moneja (1888-1979), që kishte kuptuar qysh në përvojat e para politike se “refleksioni nuk mund të ndahet nga veprimi”, ngjarjet në vijim të jetës së tij përfaqëojnë edhe një tregues të rëndësishëm të mendimit dhe veprimit të tij për të bërë politikë.

Me shpërthimin e luftës së parë botërore, vendos të angazhohet në zgjidhjen e përfundimeve të luftës në drejtim të një programi të përbashkët mes Francës dhe Anglisë, dhe arrin të bindë kryetarin e këshillit Viviani për mirësinë e propozimit të tij. I ftuar në Londër, i dha jetë një poli franko-anglez për bashkëpunim.

Në fund të armiqësive, falë rezultateve të arritura, emërohet sekretar i përgjithshëm pranë Lidhjes së Kombeve. Moneja filloi këtë mision të ri me entuziasëm të madh. Mendonte si shumë bashkëkohës të tij, se kjo organizatë e re ndërkombëtare mund të vendoste “për forcën e saj morale, për thirrjet ndaj opinionit publik dhe sjelljet që do të vlerësoheshin”. Por shpejt do të kuptonte se Shoqëria e Kombeve nuk mund të realizonte aspak ato objektiva paqeje dhe mirëkuptimi që propozonte. Mund të merreshin vendime vetëm në njëzëshmëri. “Vetoja - komenton Moneja përvojën e vet – është shkaku i thellë dhe, në të njëjtën kohë, simboli i pamundësisë për të kapërcyer egoizmat kombëtarë”. Në vitin 1923 braktisi pra detyrën e tij dhe u kthye të merrej me punët në vendin e tij.

Në fillim të luftës së dytë botërore. Moneja u ftua përsëri në Londër për të organizuar veprimin e përbashkët të burimeve të Aleatëve. Këtu, në qershor 1940, Moneja konceptoi një inisiativë shumë të guximshme që do të ndryshonte krejt rrjedhën e luftës së dytë botërore. I propozoi Çurçillit dhe De Golit, që e pranuan, një projekt për një bashkim federal të menjëhershëm të Britanisë së Madhe dhe Francës. “Dy qeveritë, kështu njofton komunikata e bashkangjitur, deklarojnë se në të ardhmen Franca dhe Britania e Madhe nuk do të jenë më dy kombe, por një Bashkim i vetëm franko-britanik. Megjithatë, kjo tentativë e dëshpëruar për të ndaluar mundjen e Francës dështoi, pasi klasa politike franceze tashmë i ishte nënshtruar dorëzimit.

Në mbledhjen e 5 gushtit 1943, Moneja i deklaroi Komitetit të Çlirimit Kombëtar Franca e lirë, “Nuk do të ketë paqe në Europë, nëse Shtetet do të ndërtohen mbi bazën e sovranitetit kombëtar...Vendet e Europës janë tepër të vegjël për tu garantuar popujve të tyre prosperitetin dhe evolucionin shoqëror të domosdoshëm. Është e nevojshme që Shtetet europiane të krijohen në federatë...”

Menjëherë pas çlirimit Moneja i propozoi qeverisë franceze një “plan global për modernizimin e zhvillimit ekonomik” dhe emërohet Komisar i Planit të shtruar për një veprim thelbësor në rindërtimin e ekonomisë franceze. Moneja përpunoi një propozim revolucionar: vënien në përbashkësi, nën kontrollin e një qeverie europiane, të burimeve franko-gjermane të qymyrit dhe çelikut. Në vitin 1951, pas Memorandumit “Mone”  gjashtë vende: Franca, Gjermania, Italia, Belgjika, Hollanda dhe Luksemburgu – i japin jetë CECE (Bashkësisë Europiane të qymyrit dhe çelikut). Filloi kështu paqëtimi franko-gjerman që ende sot përfaqëson mdjenjën e thellë mbi të cilën ngrihet procesi i njësimit europian.

Në vitin 1955, pas krizës së rëndë të shkaktuar nga refuzimi i Francës për të ratifikuar Bashkësinë europiane të mbrojtjes (CED), Moneja i dha jetë Komitetit të veprimit për Shtetet e Bashkuara të Europës. Pa veprimin e Monesë nuk do të kishte Bashkësi europiane. Moneja ka krijuar bashkësinë, dhe Bashkësia ka kushtëzuar politikën europiane dhe botërore. Kjo do të thotë se prej njëzetepesë vjetësh forcat e mëdha historike kanë ndjekur apo përballur një rrjedhë ngjarjesh pjesërisht të vendosura nga një njeri i vetëm, Zhan Mone.

ARCHIVES N°9

ARCHIVES N°7 et 8

ARCHIVES N°6