Editorial

Nxitimi...

Javët e fundit janë mbushur me “konventat” dhe ditët e ndriçimit, strehimit, punësimit, implementimit, performancës, ujëzimit, vaditjes, integrimit, asociimit, stabilizimit, ballkanizimit, europianizimit... të socialistëve, athua se i pengoi ndokush për t’i bërë gjatë 8 vjetëve.

Ata harruan që t’ua varin përgjegjësinë për mosrealizimin e premtimeve, “bllokadës dhe poliagjentëve armiq”, dhe kjo ndoshta nga frika për të mos ua kujtuar shqiptarëve pallavrat e tribunave, ngaqë nuk kanë realizuar asgjë nga ato që derdhën lumë në mashtrimet e zgjedhjeve të kaluara.

Socat tanë janë entuziastë, llamburitin dhe ndritin me fytyrat plot gaz e hare, me rrobat firmato, qafat plot rrathë dhjami, që rebelohen poshtë kollareve dhe dekolteve, me faqet buçko dhe kokat plot tul – vitrinë e vërtetë e socializmit dhe fitorjeve të ra.

Ata bërtasin dhe ulërasin, që nga kongresmenët e deri tek Adi i foltoreve të selisë së PS. Hedhin parulla dhe kërcejnë hip-hop. Bëjnë konventa e kongrese, ku askush nuk e kupton se për kë flasin dhe kujt i drejtohen, ndërkohë që bëjnë ligje e privatizime strategjike, tashmë për vete dhe për të huajt që u premtojnë t’i mbajnë në pushtet.

Ata flasin për një mandat të tretë, të siguruar që tani, ndërkohë që edhe Toni Bler nuk është aq i sigurt!!!

Dikur ata me siguri të plotë u shprehën se “... pushtetin që kemi marrë me meritë, do ta mbajmë aq gjatë sa askush nuk do ta mbajë mend se kur e kemi marrë...”, me sigurinë e dikurshme të Hoxhës.

Po, kur janë kaq të sigurt për fitorjen dhe fitorjet e ra, përse vallë nxitojnë kaq shumë të bëjnë ligje dhe privatizime strategjike!??

Përse nxitohen dhe bëjnë tendera rrugësh me prokurim të drejtpërdrejtë edhe për vitin 2007, me paratë e vitit 2005?!

Përse marrin gërshërët për të prerë kaq shumë shirita, si dikur shoku Rita, duke mos lënë asgjë për të inaguruar pas zgjedhjeve që besojnë se do t’i fitojnë??

Ata bëjnë sikur..., sepse u duhet të mbajnë me gajret veten dhe socat e thjeshtë, të bindur se kësaj here do të përshëndoshen me pushtetin.

Ata duan vetëm disa mandat-imunitete për të mbrojtur privilegjet dhe për të ngjethur me ulërima ndërkombëtarët..., për “padrejtësi..., shkelje të të drejtave dhe lirive të njeriut”, për të cilat kanë kontribuar kaq shumë ndër breza.

Shqiperia nuk eshte çifllig i PS

Më datë 27 Prill 2005, udhëheqësi i LZHK, NMT Leka I Zogu mbajti një konferencë për mediat në mjediset e Degës së LZHK-Tiranë. Para gazetarëve të shumtë, NMT Leka I Zogu përshëndeti shpalljen e datës së votimeve nga presidenti Moisiu, duke uruar që këto zgjedhje të mbahen me të vërtetë të lira e të ndershme. Ai dënoi përpjekjet e qeverisë aktuale për të privatizuar sektorë strategjikë të ekonomisë shqiptare në dëm të interesave kombëtare.

NMT Mbreti Leka I Zogu i la fjalën z.Gjergj Buxhuku për të lexuar komunikatën e LZHK për shtyp në lidhje me privatizimet e Albtelekom dhe ARMO. Zotëri Buxhuku i denoncoi këto privatizime si vazhdimësi e politikës së qeverisë socialiste, që synon t’i kthejë shqiptarët në viktima të interesave të huaja edhe në vendin e tyre.

Ai deklaroi se LZHK nuk do t’i njohë këto privatizime dhe do t’i shpallë ato të paligjshme kur të vijë në pushtet.

Zotëri Dashmir Shehi foli për problemin e pronave dhe për polemikat që janë ngritur kohët e fundit pas publikimit të programit të LZHK për këtë çështje. Ai sqaroi se LZHK synon të kthejë pronat tek pronari i ligjshëm.

Zotëri Shehi vuri në dukje se në Shqipëri, sot, jetojnë pronarë të ligjshëm me dokumenta të kohës së Mbretërisë së Mbretit Zog dhe se shansi i vetëm që këto pronarë kanë për të marrë këto prona, është LZHK-ja. Ai theksoi se LZHK do të përkujdeset edhe për pronarët e rinj, që kanë përfituar tokë nga legjislacione të periudhës së tranzicionit, ku përfshihet edhe ligji 7501.

Pyetjes se a do të bëjë LZHK aleanca parazgjedhore, z.Shehi iu përgjigj se “... ne gjykojmë se LZHK është lëvizja rreth së cilës duhet të mblidhen aktorët politikë progresistë dhe që synojnë realizimin e interesave kombëtare. Ai tha se, në këtë këndvështrim, LZHK nuk sheh ndonjë mundësi për aleanca parazgjedhore dhe se LZHK do të bëjë koalicione pas-zgjedhore me ato forca përparimtare dhe pro-kombëtare, duke shtuar se, tashmë, këto forca janë identifikuar.

Intervistë e Kreut të Prezencës së OSBE-së në Shqipëri, Ambasadorit Pavel Vacek, me gazetën Tradita, prill 2005

Ditët e fundit janë zhvilluar bisedime për amendimin e Kodit Zgjedhor. Më konkretisht, opozita ka propozuar ndryshimin e ligjit për të njehsuar votën për partinë me votën për kandidatin. Kjo është një përpjekje për të shmangur mundësinë që një ose të dy partitë e mëdha të maksimizojë votat që mund të marrin duke i udhëzuar simpatizantët të votojnë për kandidatin e tyre në votimin për kandidatë dhe për një nga partitë e vogla aleate në votimin për parti. A mendon OSBE-ja që kjo çështje ka nevojë të shqyrtohet përpara zgjedhjeve?

“Sistemi aktual zgjedhor në Shqipëri jep mundësinë që rezultati i zgjedhjeve të shtrembërohet me anë të përdorimit të votimit taktik, siç përshkruhet në pyetje. Dispozitat e Kushtetutës dhe të Kodit Zgjedhor nuk i ndalojnë në mënyrë eksplicite praktika të tilla, por kjo nuk i bën ato të pranueshme, e jo më pastaj të dëshirueshme. Gjithashtu, u takon organeve kushtetuese shqiptare të veprojnë në mënyrë të përshtatshme për të përcaktuar përputhshmërinë e praktikave të tilla me Kushtetutën dhe legjislacionin zgjedhor. Në fund të fundit, do të jetë në dorë të zgjedhësve shqiptarë të gjykojnë nëse dhe si këto marrëveshje që po planifikohen do të shtrembërojnë vullnetin e tyre, e më pas të vendosin”.

A është, siç thonë disa, tepër vonë për të amenduar Kodin Zgjedhor lidhur me këtë çështje?

“Çdo përpjekje për të amenduar Kodin Zgjedhor të miratuar kohët e fundit – dhe për më tepër shumë pranë zgjedhjeve – është problematike, veçanërisht nëse nuk bëhet fjalë thjesht për një ndryshim teknik… megjithatë, nuk është tabu. Ne pamë miratimin e një ndryshimi që shfuqizonte dispozitën e Kodit Zgjedhor, e cila e bënte Kodin të pavlefshëm ditën pas zgjedhjeve të 2005-ës. Sigurisht, një konsensus i gjerë do të nevojitej për një ndryshim të tillë të Kodit Zgjedhor, i cili do të ndalonte ose rregullonte marrëveshjet për ndarjen e votave”.

Këto lloj manovrimesh konsiderohen të ligjshme në ligjin aktual. A dini ndonjë vend tjetër ku kjo gjë zbatohet në atë shkallë sa pritet të zbatohet gjatë zgjedhjeve të ardhshme këty në Shqipëri dhe a ka çuar kjo në zgjedhje të kundërshtuara gjetkë?

“Gjithmonë ka pasur marrëveshje dhe ujdi lokale e informale mes kandidatëve individualë, madje edhe mes partive, në një nivel shumë lokal në të gjitha zgjedhjet që janë zhvilluar në çdo vend të botës. Masa deri në të cilën kjo ndodh varet nga ligji dhe tradita lokale në secilin vend ose sistem zgjedhor. Kjo është arsyeja që thuajse nuk ka ndonjë standard ndërkombëtar të pranuar lidhur me praktika të tilla. Unë nuk di ndonjë vend evropian, ku sistemi zgjedhor të jetë identik me atë në Shqipëri – prandaj krahasimet do të ishin çorientuese. Ndikimi i marrëveshjeve të tilla për ndarjen e voteve është gjithmonë i lidhur me sistemin zgjedhor... dhe përgjithësisht mendohet që ndikimi i tyre brenda sistemit shqiptar është shtrembërues”.

Të gjithë pajtohen me mendimin se Shqipëria duhet të zhvillojë zgjedhje të lira, të ndershme dhe të pakundërshtueshme. Nëse një ose më shumë parti ankohen për rezultatin e zgjedhjeve pikërisht sepse kundërshtarët e tyre përfituan në shkallë të madhe nga ndarja e votave për partinë me aleatët e tyre, a do ta quante OSBE-ja këtë një argument të vlefshëm?

“Natyrisht, OSBE-ja punon për zhvillimin e zgjedhjeve në përputhje me standardet ndërkombëtare, jo vetëm në Shqipëri, por në të gjithë hapësirën e saj të veprimit. ODIHR-i dhe veprimet e tij monitoruese nuk janë arbitrat përfundimtarë dhe as ata që sigurojnë ndershmërinë në zgjedhje. Në fund të fundit, u takon vetë organeve kushtetuese shqiptare – Komisionit Qendror të Zgjedhjeve dhe gjykatave shqiptare – të merren me shkeljet, si dhe me kundërshtimet”.

Në ç’përqindje është e gatshme OSBE-ja ta tolerojë këtë dukuri? Nëse një nga partitë e mëdha fiton 50 kandidatë në raundin e parë, por del që ka marrë vetëm 20% të votave në shkallë kombëtare sepse votat e tjera i ka shpërndarë mes aleatëve të saj në mënyrë që ata të kenë kandidatë nga lista proporcionale, a shikohet kjo si teprim? Nëse po, ku është kufiri për ju?

“Ky është thjesht spekulim dhe, për më tepër, ne nuk i qasemi problemit duke përcaktuar me terma numerikë se çfarë është e pranueshme dhe çfarë jo. Ajo që mund të dëgjoni prej nesh është: praktika të tilla shtrembërojnë sistemin dhe është në dorë të shqiptarëve të merren me këtë – qoftë me ndihmën e Organizatës, nëse duan, ose pa të”.

Në zgjedhjet e shkuara ka pasur mospërputhje mes votave për kandidatin dhe votave për partinë. Disa njerëz pëlqyen më shumë kandidatin se sa partinë që ai/ajo përfaqësonte dhe e anasjellta. Të dhënat tonat tregojnë se me përjashtim të zonës zgjedhore të Dushkut gjatë zgjedhjeve të vitit 2001, kjo ka qenë një dukuri e kufizuar, që nuk e kalonte 2-5% të totalit të votave. A do të përdorë bashkësia ndërkombëtare standarde më të buta këtë herë?

“Është mëse e drejtë që votuesi të zgjedhë çfarëdo kombinim të kandidatëve dhe partive, për sa kohë që fletët e votimit plotësohen në mënyrë teknikisht të vlefshme. Është e drejta ekskluzive e zgjedhësit dhe, gjithashtu, përgjegjësia e tij për të bërë zgjedhjen. Por është përgjegjësia e përbashkët e shumë aktorëve të tjerë, kryesisht e partive politike dhe e kandidatëve, si dhe e të gjithë klasës politike dhe institucioneve, të sigurojnë që votuesi e ka bërë zgjedhjen e tij duke qenë i mirëinformuar dhe i bazuar vetëm në vullnetin e tij të lirë. Kjo na kthen sërish në thelbin e çështjes: askush s’mund t’i zgjidhë këto probleme në vend të shqiptarëve… Institucionet ndërkombëtare ndihmojnë, por rrallë imponojnë… Veç kësaj, nuk mendoj se standardet zgjedhore ndërkombëtare ose zbatimi i tyre po zbutet me kalimin e kohës, qoftë në Shqipëri apo gjetkë… Përkundrazi”.

Tirana u vizitua nga Kryetari i OSBE-së para disa ditësh, dhe Prezenca e OSBE-së në Shqipëri sponsorizoi një dialog për çështjen e datës së zgjedhjeve. Do të ishit të gatshëm të sponsorizonit një dialog edhe për çështjen e ndarjes së votave për partinë mes aleatëve politikë?

“Prezenca e OSBE-së mund të sponsorizojë shumë gjëra – për sa kohë që ato janë në mandatin tonë dhe ne na kërkohet ta bëjmë këtë, por në këtë rast nuk ka nevojë për sponsor. Çka nevojitet është vullneti i partive politike për të pranuar që ka një problem dhe për të bërë të pamundurën për ta parandaluar atë. U takon Kuvendit dhe organeve të tjera kushtetuese, medias dhe shoqërisë civile, si dhe kujtdo që ndihet i shqetësuar në një vend të lirë të merren me këtë problem”.

Tre shkeljet e kushtetutës

Nga Rudi EREBARA

I gjithë debati për përcaktimin e datës së zgjedhjeve, ndodhej nën vëzhgimin e kujdesshëm të faktorit ndërkombëtar. Data 26 qershor ishte shkelje e kushtetutës, ndërsa data 3 korrik nuk ishte brenda kufirit ligjor të përcaktuar. Data 5 korrik ishte kufiri ligjor, por kjo datë nuk ndodh të binte e djelë.

Edhe këtë radhë, si përherë, kushtetuta u shkel por punë ditësh, kur vetë ndërkombëtarët nuk lejuan në asnjë rast të tolerohej me datën 26 qershor kur shkelej kushtetuta për punë një jave.

Por a është i rëndësishëm vërtet përcaktimi i datës së zgjedhjeve, kur fushata ka nisur prej mëse një viti? A nuk do të ishte më e favorshme data 26 qershor, kur edhe pse shkelej kushtetuta mund të besohej në një pjesëmarrje më të madhe?

Shqipëria është një vend mesdhetar me verë të nxehtë dhe me elektorat që ka treguar se nuk i mungon aspak indiferentizmi edhe ndaj procesit zgjedhor. Data 3 korrik, si data më e afërt, apo si shkelja më e vogël e kushtetutës, mbetet megjithatë shkelje e cila vërtet nuk është edhe aq e rëndë, por edhe nuk ishte dhe aq e nevojshme.

Madje është e panevojshme sepse në të gjitha gjasat nuk mundet të garantojë pjesëmarrje më të madhe se të datës 10 korrik, kur lejohej nga kushtetuta, dhe fatmirësisht është me kalendar sërish e djelë.

Sa ka ndikuar shtyrja e datës së kongresit të PS, apo sa ka ndikuar shpallja prej Nanos e 18 majit si “... dita e fillimit të fushatës...”, askush nuk mund ta thotë me saktësi, por që me numrat e kalendarit kjo vendim-marrje përkon ditë më ditë.

Me pak fjalë, gjasat që shpallja e datës së zgjedhjeve të jetë e pandikuar nga PS-ja janë aq të pakta, sa edhe përpjekja për të mbrojtur kushtetutën. Ligji kushtetues apo penal, është taksativ dhe funksionon si i tillë që ditën e parë të shpalljes. Nuk mund të imagjinohet dot që të themi kushtetuta të shkelet nga zero deri në gjashtë vjet, sikur të themi kushtetuta mund të shkelet nga zero deri në gjashtë ditë. Sepse edhe dënimi, d.m.th., ndëshkimi për aktin e kryer jo komform ligjit, nuk mund të parashikojë dënim por edhe falje në të njëjtën kohë nga zero deri në aq ditë, pasi askush nuk mund të jetë, edhe fajtor për shkeljen, edhe i pafajshëm.

Në fakt, juridiksioni shqiptar e njeh ende konceptin e besës së Kanunit, si pjesë të kushtetutologjisë përderisa ai ose ajo që vret për gjak në një mënyrë makabre është i justifikueshëm.

Data e shpallur nuk i ndalon dot shqiptarët të mos shkojnë në pushime, d.m.th., ashtu si edhe 10 korriku, datë kur kushtetuta nuk shkelej. Në fakt nuk është vërtet shumë e rëndësishme që u shkel kushtetuta me dy ditë për politikën e sotme dhe të djeshme shqiptare, sepse ka ndodhur aq shpesh sa mund të bëhet habi edhe kur zbatohet ligjshmëria. Ajo që të bën të dyshosh është mos vallë ata që nuk kanë shkuar në pushime dhe kanë qëndruar të votojnë, a do shohin paradë ushtarake më 10 korrik, ditën e themelimit të Ushtrisë?

Nëse vërtet është parashikuar paradë më 10 korrik, edhe pse kushtetuta u shkel, duhet me dashamirësi të gjejmë brenda vetes mirëkuptim për ato pak ditë shkeljeje, për t’i bërë respektin që i takon Ushtrisë sonë që, për kaq vite, na nderoi duke mbrojtur vendin, kombin, madje ka ndritur edhe në fushë-betejat jashtë Shqipërisë, si në Irak e deri në Vietnam.

Shkelja e dytë është nënshkrimi i Kodit Zgjedhor me një raund. Në rastin më të mirë, matematikisht kandidati për deputet mund të fitojë në zgjedhje, qoftë edhe me një votë diferencë. Kjo shkel në mënyrë flagrante përfaqësimin sa më të denjë dhe më të plotë të pjesës më të madhe të vlerësimit me votë, që kanë bërë votuesit për partinë apo për subjektin. Kjo i le rast “përmirësimit të rezultatit”. D.m.th., mund të hasim pas zgjedhjeve procese gjyqësore, në rastin më të mirë, apo edhe kandidatë që përfaqësojnë një zonë me ndryshimin me një votë, kur të gjitha votat e tjera digjen pa sjellë në Kuvend verdiktin e sovranit-popull. Kështu mund të kemi të zgjedhur deputetë thjesht me pesë apo dhjetë fletë votimi të pavlefshme. Në rastin më të keq, kushtetuta e shkelur nuk mund të rigarantojë testimin e rezultatit me një raund tjetër. Këtë i bie ta bëjnë gjykatat, d.m.th., njerëz që nuk janë të zgjedhur për të mbrojtur verdiktin e sovranit popull, por për të zbatuar ligjet që ka kërkuar ky sovran me përfaqësuesit e tij në Kuvendin e quajtur ndryshe edhe parlament.

Shkelja e kushtetutës kompromentoi në të gjitha aspektet integritetin e institucioneve shtetërore dhe, në rastin në fjalë, të kryepërfaqësuesit të verdiktit, presidentit të Republikës.

Për ta vijuar argumentimin, votat e pavlefshme të një zone mund të jenë më të mëdha se votat e marra nga kandidati i një subjekti të caktuar nga një parti e madhe apo e vogël. Verdikti sërish jo vetëm që nuk transmetohet e shkelet, por edhe duket sikur është fare inekzistent.

Dalja e kryetarit të opozitës demokratikase Berisha, me tezën “një votë për kandidatin është një votë për partinë”, ka rrjedhur si rrezultat i këtij rreziku matematik që ai parasheh për rezultatin zgjedhor, të cilin teknikisht nuk mundet ta refuzojë më. E në këtë rast, nuk kemi të bëjmë fare, as me dushkun, as me plepin.

Shkelja e tretë është mungesa e komisionerëve të partive të vogla, simotra të dy të mëdhave (PS dhe PD), kur aktualisht LZHK-ja, por edhe LSI-ja është një formacion politik me të njëjtën përmasë, kur kemi të bëjmë me një elektorat që ka refuzuar zgjedhjet në masën 40 %.

Nëse do gjejmë përbërjen e këtij elektorati abstenues, do gjejmë edhe arsyet e gjithë këtyre shkeljeve të kushtetutës. Përzierja e interesit politik bëhet e barabartë me votën kundër përfaqësimit prej dy partive që quhen “të mëdha”, PS dhe PD. Ky elektorat mundet të jetë me pushime më datë 3 korrik, por ndoshta në përqindjen më të madhe të tijën, mundet të përbëhet nga shtresa e varfër e popullsisë shqiptare, e cila e ka humbur shpresën e përfaqësimit me mohimin e të drejtave. Brenda partisë së abstenuesve ndodhen padyshim edhe pronarët, që ende quhen ish-pronarë nga partitë e mëdha PS dhe PD.

Shkelja e kushtetutës qëndron në vetë faktin e mospërfaqësimit të tyre, jo si mos-ftesë apo si mungesë në votime, madje as si një lloj dashurie ndaj indiferentizmit që shfaq kjo shtresë shqiptare, por në vetvete si kontrast njerëzor përballë qeverisjes dhe politikës shqiptare, e zgjedhur sunduese nga një minorancë absolute që përbëhet nga PS-ja dhe PD-ja.

Premtimet boshe te socialisteve

Erind Maçi

Parrulla e PS-sw për këto zgjedhje do të jetë “Të mbrojmë të ardhmen”. Këtë e deklaroi para pak kohësh kryeministri Nano në kuadër të fushatës elektorale. Fjala “të ardhmen” në parrullën socialiste për zgjedhjet, nënkupton një lidhje sado subkoshiente me të kaluarën. Pra, pas 8 vjetësh, motoja e socialistëve për qeverinë e 2005-2009 do të jetë gogoli i 1997-ës. Thelbi i motivit të të kërkuarit të votës së shqiptarëve nga ana e PS-së do të jetë përsëri: Votoni për ne nëse nuk doni të përsëritet viti 97’.  Fjala “të mbrojmë” të bën të mendosh se diçka (mirëqenie, integrim, punësim, investime etj) është arritur në këto 8 vjet qeverisje socialiste, të cilën ia vlen ta mbrosh. Së fundi PS, me anë të zyrtarëve dhe kandidatëve të saj për deputetë ka shpalosur premtimet e reja për periudhën 2005-2009. Kështu Igli Toska deklaron se për një vit Shqipëria nuk do të përmendet më nga asnjë raport ndërkombëtar si vend trafiku dhe krimi të organizuar, qoftë si bazë apo si tranzit. Bashkim Fino deklaron se do të ketë ujë pa ndërprjerje në 2009. Nano deklaron se do të uli barrën fiskale, një reforme e djathtë të cilën ai e pati përbuzur ca kohë më parë me anë të Arben Malajt. Nano deklaron gjithashtu se do të ndërtojë 100,000 unitete për të pastrehët,(donte të thoshte njësi, apo apartamente), në një kohë kur Ilir Meta, ish kryeminister i qeverise socialiste, deklaron se ne 4 vjetet e kaluara qeveria socialiste nuk ka ndertuar as 100 të tilla. Andis Harasani deklaron se për periudhën e verës do t ketë energji elektrike pa ndërprerje për zonat turistike që vitin që kaloi u dëmtuan pikërisht nga mungesa e ujit dhe dritave dhe ujit (sidomos Saranda Durrësi dhe Vlora) dhe se në vitin 2007 kjo do të shtrihet në të gjithë Shqipërinë. Ermelinda Meksi deklaron se marrëveshja e stabilizim asocimit do të firmoset brenda këtij viti duke e bërë fakt të kryer zhvillimin e zgjedhjeve të lira e të ndershme. Premtimet e mësipërme, po të krahasohen me ato të dy legjislaturave të kaluara, janë të ngjashme dhe madja të njëjta. Të gjithë i mbajnë mend ato shumë mirë, siç edhe janë të ndërgjshëm që asnjë nga ato nuk është realizuar deri më sot. Nëqoftëse PS do të kishte qenë një forcë politike që kishte zbatuar reforma të cilat ishin përkthyer në mirëqenie dhe integrim, normalja do te ishte qe socialistët te paraqisnin nje program vazhdimesie dhe jo nje alternative ndaj vetvetes. Çfarë tregon fakti se partia që ka 8 vjet në pushtet po sillet si një forcë opozitare që synon të fitojë shumicën pas kushedi sa vjetësh? Tregon qartë se PS nuk do të mbajë përgjegjësi për dështimet e dy mandateve të shkuara. Megjithëse argumentat kundra saj janë të shumta dhe të prekëshme, faturimi me të drejtë i dështimeve dhe regresit në Shqipëri PS-së nuk është aq kollaj sa duhej të ishte në realitet. Në kushtet e një pjese të madhe të shtypit servil ndaj interesave të pushtetit, PS nuk vihet shpesh para përgjegjësisë për premtime të parealizuara, dështimet e qeverisë nuk pasqyrohen si duhet dhe sa duhet dhe ka një tendencë për të zbatuar formulën hipokrite aq të dashur për socialistët “Fajin e ka politika shqiptare”. Kjo shoqërohet edhe me një fushatë masive por jo-zyrtare për t’i mbushur mendjen shqiptarëve se aq është kapaciteti dhe kultura e tyre qytetare, aq meritojnë ato dhe se e keqja gjendet brenda tyre dhe jo në drejtuesit e këtij vendi. Gjithashtu, përfaqësuesit socialistë në përballjet me opozitën nëpër debate publike përdorin një stil standart, irritues që e devijon gjithmonë bisedën nga thelbi i çështjes. Ata ndërpresin, hedhin batuta, nxjerrin shifra fantazëm, nuk i përgjigjen pyetjeve dhe imitojnë kryetarin e tyre me përpikmëri duke “folur gjatë pa thënë asgjë”. Në këto kushte, opozita e ka të vështirë por jo të pamundur të evidentojë të metat e socialistëve dhe të prezantojë vlerat dhe alternativat e saja. E rëndësishme do të jetë që në përballje direkte të mos luhet loja e demagogjisë së socialistëve, të ruhet gjakftohtësia dhe prezantohen sa më shumë fakte shifra e shembuj. Mbi të gjitha duhet pasur besim në urtësinë e shqiptarëve që dinë se ku bie përgjegjësia dhe në llogjikën e tyre për të kuptuar vlerat e vërteta të premitmeve që përsëriten.

Nisi “loja e madhe”

Bahri Myftari

Presidenti i vendit, z.Moisiu, më në fund e ndezi “pishtarin” e lojës që do të nisë. Kuptohet se nuk do të jetë lojë që do të zhvillohet ndër salla të mbyllura, ndër pishina e stadiume. Gjithë hapësira gjeografike e këtij vendi do të jetë sheshi i garës, i betejës për dhjetra, qindra e mijëra lojtarë. Kjo do të jetë loja e politikës, kurorëzimi i së cilës do të mbajë datën 3 korrik 2005.

Kaq shumë lojtarë, kaq shumë njerëz të betuar se kanë dalë në  “luftë” në emër dhe për hir të interesave të popullit, të atdheut. Pa paragjykuar kërkënd, veç nuk mund të mohohet se shumë syresh në këtë përbetim dalin qesharak. Ngaqë, zotërinjtë e nderuar e kanë zhvilluar këtë lojë edhe herë të tjera po me të njëjtin sllogan, po me të njëjtin kostum dhe, më e keqja, po me të njëjtën zemër dhe mendje.

Faza e parë do të zhvillohet në hapësira pa kufi; ndër fusha, male, qytete, fshatra, ku lojtarët nuk pyesin për kushte e kondita. Këtu shpirti i sakrificës shihet me sy e preket me dorë. Luajnë mbi gjemba, mbi gurë, mbi baltra e livadhe e, pasi shahen, grinden, puthen, përqafohen, gënjejnë, premtojnë, drithërohen, derdhin lot jo për hesap të tyre por të tjerëve, madje edhe për të qeshur qeshin se qeshin të tjerët, vinë e shfaqin spektaklin final për katër vite radhazi, në një sallë të mbyllur 140 vendëshe. Në këtë lojë më të stërvitur, më të provuar por dhe më të interesuar janë këta të sotmit, të njëqind e dyzet lojtarët e sotëm, deputetë të kuvendit të tanishëm e quajnë, domosdo, veten lojtarë kampionë. Askush prej të 140-tëve nuk e fsheh këtë qëllim final. Pyetni njërin syresh, njërin që as për fytyrë s’e kini parë, as për zë s’e kini dëgjuar, me përjashtim të rasteve, kur një kamer çfarëdo, ashtu, fare rastësisht, ua ka nxjerrë përpara syve, o duke bërë lodra me celularin, o duke dremitur aty në sallë, ose, shpesh ende më keq, duke kruajtur hundët, pyeteni, pyeteni nëse e përjashton veten prej këtij qëllimi e do të shihni se sa me neveri ka për t’u parë!

  Duhet të garojnë prapë, duhet të ndeshen, pohojnë të gjithë pa përjashtim, si ata që kanë kontribute, si ata që për katër vite radhazi kanë vegjetuar. Na takon, ulërasin, të krenohemi. Domosdo, nuk krenohen se cili a kush e hedh shurrën më larg, po kush, cili sheh më larg të nesërmen, prespektivën, zhvillimin e vendit, e të shoqërisë.

 Të mos shtyhemi shumë në kohë, jo më tepër se katër vjet më parë, kur për varfërinë, punësimin, emigracionin, arsimin, shëndetsinë, e për shumë të liga të tjera premtohej nëpër letrat dhe fjalimet e tyre të zjarrta, të gjitha së toku do të merrnin fund njëherë e mirë. Dhe, ja sot. Ku është varfëria, ku është mjerimi? Gjeni një, vetëm një. Me përjashtim të atyre që janë molepsur prej Sokratit të lashtësisë, ata duhen përjashtuar. Ata e përzgjedhin vetë varfërinë. Ku janë listat e dyqaneve, në tregun e fshatit, apo të qytetit? Hiri, vetëm hiri u ka mbetur, pasi janë djegur, faqe të gjithëve, publikisht, si dikur librat prej inkuzicionit. Ndërsa për punësimin, vetëm ai që s’do të shohë nuk e sheh suksesin. Cili popull, cila shoqëri në këtë botën pranë dhe në atë matanë Atlantikut na bëka 130-150 ditë pushim? Nëse nuk punon, nuk lodhesh, pse u dashka ky pushim kaq i tej zgjatur!

Një përparim të dukshëm gëzon arsimi. Mos bini preh e kronikave qëllimkëqia ku tirren fakte lemeritëse, me gjasë, shkolla të rrënuara, të braktisura, të braktisura prej nxënësve të qytetit dhe të fshatit, dhe ende më zi, shifra të analfabetizmit marramendëse, mësues të revoltuar, të trajtuar keq. Ç’ironi! Në një televizion me autoritet, gazetarja edhe pse me përvojë, gëzohet deri në ekstazë kur i thonë se në fshatin x nxënësit kanë braktisur shkollën, dhe na e quan gjetje të mrekullueshme, udhëtimin e vogëlueshve për orë e orë të tëra për në qendër të komunës apo qytetit.Po një gjëndje kaq të mjeruar paraqet fusha e mjeksisë, ku lojtarët e kësaj “loje të madhe” do të çirren, do të premtojnë, do t’i bien gjoksit për ta përmisuar atë rrënjësisht. Lojtarët, armata e tyre qindramijëshe, do t’i drejtohet popullit ndër fshatra, ndër qytete, ndër fusha dhe male. Fjala e parë do të jetë: premtimi, zotimi dhe në fund dhënia e besës.( Kupto, dhënia e dorës).

Kështuqë ne që do dëgjojmë plot emocion dhe vëmendje politikanët e ngarkuar me hallet e atdheut, nuk na mbetet gjë tjetër vetëm të shpallim sihariqin dhe mbi të gjitha dashurinë për “herojntë” tanë. Domosdo, vëmëndje e veçantë do t’i kushtohet veçmas popullit votues se një fat i ri, fat i bardhë po të troket në derë. Se vota juaj, që është fytyra, karakteri, vetë dinjiteti juaj, duhet të peshohet mirë, se vota nuk hidhet, siç hedh lopa bajgën. Duhet t’u thoni se lojtarët që po përgatiten të zënë lojën e re, për të arritur qëllimin e shpallur janë e do të jenë të shumtë dhe ngjyra-ngjyra, veçse nuk duhet të bini në dashuri me fanellat, duhet të gjykoni e të veproni pasi të matni e të vlerësoni kokën dhe trupin që i mban veshur ato. Mbi të gjitha, populli votues, populli në përgjithësi i cili prej vitesh e ka pjekur përfundimisht mendimin se koha për një ndryshim rrënjësor, se koha për të përzënë tutje këtë qeveri dhe qeverisje, të korruptuar, monopoliste, indiferente dhe arrogante ka mbërritur në majën më kritike. Vërtet janë qindra dhe mijëra lojtarë por një popull tashmë i provuar dhe sprovuar duhet që në emër të të sotmes dhe të nesërmes të “matë shtatë herë dhe të presë një herë”. Përndryshe kalvari i vuajtjeve, i sakrificave, i arratisjes nga ky vend, i humbjes së shpresës dhe i turpit kombëtar do të shndërrohet në një metodë, formë, refren të neveritshëm dhe tragjik.

Në një konferencë për shtyp, PLL paralajmëroi prishjen e zgjedhjeve

Spahiu: Zgjedhjet, të rrezikuara

Deklaratë për mediat

Partitë opozitare gjatë viteve të qëndrimit në opozitë, shpesh dhe me të drejtë kanë kërkuar zgjedhje të parakohshme për largimin e pseudomaxhorancës nga pushteti, sepse me mosqeverisjen e saj i ka sjellë vendit një regres të dukshëm.

Zgjedhjet normale parlamentare të verës, po rrezikohen nëpërmjet zvarritjes së shumë çeshtjeve thelbësore, që do të kompromentojnë procesin zgjedhor, i cili po pritet me një interesim shumë të madh nga shqiptarët dhe ndërkombëtarët.

Madje këta të fundit, të gjitha proceset integruese të Shqipërisë në strukturat euro-atlntike, i kanë kushtëzuar me zhvillimin e zgjedhjeve të lira, të ndershme dhe të pranuara nga palët konkurruese.

Me keqardhje konstatojmë se në këtë drejtim po mungon vullneti politik i maxhorancës së majtë dhe institucioneve që lidhen drejtpërsëdrejti me procesin zgjedhor.

Një nga elementët kryesorë të këtij procesi janë listat e zgjedhësve.

Në zgjedhjet vendore të viteve 2000 dhe 2003, si dhe në zgjedhjet parlamentare të vitit 2001, si rezultat i manipulimit me listat e zgjedhësve mbetën pa votuar dhjetëra mijëra zgjedhës, çka solli tjetërsimin dhe deformimin e verdiktit zgjedhor të shqiptarëve.

PS dhe e majta në përgjithësi, nuk kanë asnjë shans për të fituar zgjedhjet, përveçse të manipulojnë me blerjen e votave nga kandidatë që tashmë janë të identifikuar si të lidhur me krimin, dhe nga manipulimi i rezultatit me anë të përdorimit abuziv të listave.

Konstatojmë se qeveria po bën të gjitha përpjekjet e saj që këto lista të bëhen të pasakta, që përsëri zgjedhësit të mbeten pa votuar.

Në vazhdimësi kemi kërkuar që shqiptarëve t’u lejohet e drejta kushtetuese e votimit. Pavarësisht ku ndodhen, ata kanë të drejtë të zgjedhin qeverinë që duan.

Ne nuk presim që PS në pushtet të respektojë të drejtën e votimit dhe vullnetin e shqiptarëve, por presim edhe që kreu i shtetit z.Alfred Moisiu, të mos i shmanget përgjegjësisë kushtetuese për zhvillimin e zgjedhjeve të lira, të ndershme e të pranuara nga palët, si garanaci për stabilitetin politik aq të domosdoshëm.

Përvojat negative të vendeve ish komuniste të Bashkimit Sovjetik dhe Europës Lindore, si Gjeorgjia, Ukraina, Kirgistani, Rumania, Serbia, etj., ku klikat ish komuniste manipuluan zgjedhjet, treguan se manulimet shoqërohen me trazira dhe pasoja të tjera shumë të rënda për demokracinë dhe stabilitetin politik, brenda atyre vendeve dhe më gjerë.

Kreu i shtetit z.Moisiu, dekretoi Kodin zgjedhor për zgjedhjet vendore të vitit 2003, duke shpërfillur kërkesën e 11 partive parlamentare, dhe pasojat e Kodit u reflektuan në zgjedhjet vendore të atij viti.

Z.Moisiu përsëri dekretoi Kodin aktual, pa marrë parasysh mangësitë e shfaqura e të denoncuara me argumenta nga LZHK dhe subjektet e tjera të interesuara.

Ndërkohë, qeveria, nëpërmjet ministrit të Pushtetit Vendor dhe Partia Demokratike - kërkojnë të ndërhyjnë në Kodin zgjedhor të sapomiratuar, me amendamente në nene të veçanta.

Ne i kërkojmë kreut të shtetit z.Moisiu, që të ushtrojë detyrimet që burojnë nga Kushtetuta për të garantuar zgjedhje sipas standardeve euro-atlantike.

1. I kërkojmë që të garantojë të drejtën e diasporës dhe emigrantëve për të shprehur vullnetin e tyre nëpërmjet votës, pasi në këtë drejtim nuk po bëhet asgjë.

2. Të parandalojë deformimin e rezultatit zgjedhor, duke shmangur fenomenin “Dushk”

3. T’u garantojë palëve konkurruese kontrollin ndaj votës, sepse Kodi i dekretuar prej tij ua heq këtë të drejtë.

4. Të ndikojë me autoritetin e tij kushtetues, në ndalimin e kandidimit të elementëve të inkriminuar, për të cilët disponon informacionin e duhur.

5. Të dekretojë datën e zgjedhjeve brenda muajit qershor.

Nëse zgjedhjet parlamentare do të kontestohen nga palët konkurruese, përgjegjësia nuk do të bjerë vetëm mbi qeverinë, por edhe mbi presidentin e Republikës.             

Tiranë, më 23 prill 2005

Prezantohet kandidati për deputet i LZHK në zonën Nr. 19, z.Murat Basha

Macukllanët mirëpresin kandidatin e LZHK

Të djelën e kaluar, më datë 24 prill 2005, në komunën Macukull të rrethit të Matit u prezantua me zgjedhësit e kësaj komune, kandidati për deputet i LZHK në zonën Nr. 19, z.Murat Basha. Në këtë takim me zgjedhësit, z.Basha shoqërohej nga z.Hamit Kurti, si dhe nga kryetari i Degës së PLL Mat z.Besnik Murati. Ky takim i cili u zhvillua në një lokal në qendër të fshatit Macukull, u shndërrua në një bashkëbisedim të përzemërt.

Më pas, për ta prezantuar më hollësisht kandidatin e LZHK nënkryetarin e PLL z.Murat Basha, e mori fjalën kryelegalisti matjan z.Besnik Murati, i cili foli për vlerat e vyera të kandidatit dhe për përkushtimin e tij në përfaqësimin dinjitoz në parlamentin e ardhshëm të kësaj zone zgjedhore dhe të interesave të zgjedhësve të saj. Z.Besnik Murati shprehu optimizmin e tij për fitoren e kandidatit të LZHK dhe këtë e bazonte tek vendosmëria e zgjedhësve për të mandatuar si deputet përfaqësuesin e PLL e të LZHK, politikanin e njohur legalist z.Murat Basha.

Ndërsa z.Hamit Kurti, pasi përmblodhi me pak fjalë kontributet e rëndësishme të z.Basha në politikë dhe në organizimin e LZHK, si dhe vendosmërinë e tij për të bërë një fushatë model deri në kurorëzimin me sukses të saj dhe fitoren e z.Basha si deputet, gjë që u aprovua nga të pranishmit.

Në fund të takimit e mori fjalën edhe kandidati, z.Basha, i cili pasi falenderoi thellësisht të pranishmit për pjesëmarrjen dhe besimin në aftësitë e përkushtimin e tij, theksoi shkurtimisht: “Kam nder dhe krenari të kandidoj në këtë trevë me tradita të mëdha atdhetare, e që ka skalitur në kujtesën e shqiptarëve nderin dhe fatin si vendlindja e burrit dhe shtetarit më të madh të Shqipërisë dhe kombit shqiptar, Mbretit Zog. I bindur se ju do të më votoni dhe mandatoni si deputetin tuaj, unë ju premtoj përkushtimin tim për të punuar me ju dhe për ju, për të mirën tuaj dhe të Matit, për çka unë kam detyrime madhore politike e morale, që besoj se do t’i përmbush me sukses në sajë edhe të ndihmës suaj bujare”.

***  

Pasditen e së djelës, kandidati i LZHK z.Murat Basha, zhvilloi një takim të rëndësishëm edhe me aktivistët e LZHK në qytetin e Klosit, ku morën pjesë shumë drejtues dhe anëtarë të strukturave vendore të PLL.

Pasi shkëmbyen mendime për organizimin e efektshëm të fushatës dhe ngritjen e shtabit e të grupeve të punës pranë kandidatit, pjesëmarrësit inaguruan njëkohësisht edhe hapjen e zyrës së kandidatit në qendër të qytetit të Klosit.

Në këtë takim të rëndësishëm pune morën pjesë drejtuesit dhe anëtarët e PLL dhe simpatizantët e LZHK si z.Behar Dedolli, z.Abdyl Neli, z.Besnik Doda, z.Azgan Bozhiqi, z.Xhovalin Dedolli, etj..

Zyra elektorale në qendër të qytetit të Klosit, me këtë rast ishte zbukuruar hijshëm me flamuj legalistë dhe të LZHK, duke tërhequr meritueshëm edhe vëmëndjen e qytetarëve dhe votuesve të kësaj qyteze me tradita atdhetare, bijtë e së cilës janë të vendosur të votojnë për LZHK dhe kandidatin e saj z.Murat Basha.

Korresp. i “Tradita”.

Hapet në Mamurras zyra elektorale e kandidatit të LZHK, z.Artan Tujani

 Mamurrasi mirëpret kandidaturën e z.Tujani

 Pasditën e së premtes së datës 22 prill 2005, në Mamurras u zhvillua një mbledhje e zgjeruar, me pjesëmarrjen e anëtarëve të PLL dhe simpatizantëve të LZHK të këtij qyteti. Në këtë takim pune merrnin pjesë edhe deputeti i LZHK dhe kryetar i PLL z.Ekrem Spahiu, si dhe Sekretari i Përgjithshëm i PLL dhe njëkohësisht kandidat për deputet i LZHK në këtë qytet dhe mbarë zonën Nr. 16, z.Artan Tujani.

Në fjalën e hapjes së takimit, z.Pepmarku pasi falenderoi të pranishmit për pjesëmarrjen, bëri prezantimin e kandidatit për deputet të kësaj zone zgjedhore, njërit nga figurat më përfaqësuese e cilësore të PLL e LZHK, z.Artan Tujani.

Z.Pepmarku foli edhe për aspekte organizative të punës, sidomos në kuadër të fushatës zgjedhore, punë që synon kurorëzimin me sukses të aktivitetit kryesor politik të zgjedhjeve parlamentare të verës, në kuadër të angazhimit në radhët e koalicionit politiko-zgjedhor të LZHK, inicuar dhe drejtuar personalisht nga NMT Mbreti Leka I.

Më pas e mori fjalën kryetari i PLL z.Spahiu, i cili ndër të tjera, pasi falenderoi të pranishmit për pjesëmarrjen dhe seriozitetin e vlerësimit të këtij takimi pune, në vijim theksoi: “Kjo ditë shënon edhe hapjen e zyrës elektorale të kandidatit tuaj dhe të LZHK, z.Artan Tujani, në zonën zgjedhore Nr. 16. Zotëri Artan Tujani mishëron vlerat qytetare, virtytet njerëzore dhe cilësitë më të larta morale, politike e intelektuale, si një model i vërtetë drejtuesi politik.

Zona juaj tradicionalisht ka votuar për të djathtën dhe, me të drejtë, konsiderohet si bastion i denjë i PLL, dhe Zogizmit. Por tashmë ne kontribuojmë në kuadër të LZHK, e cila është një lëvizje qytetare, gjithëpërfshirëse e mbarëkombëtare, që synon pushtet politik për ta shpëtuar këtë vend nga katastrofa ku e kanë çuar socialistët dhe aleatët e tyre, që erdhën në fuqi me rebelim të armatosur dhe vazhdojnë të qëndrojnë në pushtet me votëvjedhje e mashtrime.

LZHK, si lëvizje e iniciuar dhe drejtuar personalisht nga NMT Leka I – Mbret i Shqiptarëve, është një koalicion politiko-zgjedhor që synon matjen e forcave përballë elektoratit shqiptar dhe rikthimin legjitim të opozitës në pushtet. Shpresojmë që qeveria e ardhshme të jetë qeveri koalicioni e së Djathtës dhe jo një qeveri e krijuar nga maxhoranca, që janë provuar joefikase deri tani. Dhe kjo do të thotë që ne shpresojmë të jemi pjesë e qeverisjes së ardhshme për të mundëuar realizimin e programit politik dhe qeverisë së LZHK.

Me abuzimet kriminale dhe keq-qeverisjen e dështuar totalisht, PS e ka bërë fushatën e saj! Tani na takon neve ta bëjmë atë, madje shpresoj që ajo të jetë fushatë model dhe të kurorëzohet me fitore, sa kohë që LZHK do të ketë kandidatë cilësisht tejet dinjitozë, sikundër kandidati juaj z.Tujani.

Pra suksesi zgjedhor i LZHK, që do të mundësohet kryesisht nga puna juaj, do të jetë garanci e fitores së LZHK dhe qeverisjes së nesërme të saj.

Unë kam kënaqësinë të sjell para jush një vlerësim superlativ të Presidentit të Kosovës z.Rugova, në adresë të NMT Mbretit Leka, gjatë një vizite në SHBA. Z.Rugova atëkohë u shpreh: “I vetmi nacionalist dhe antikomunist i vendosur e i përkushtuar për zgjidhjen e çeshtjes sonë kombëtare, është NMT Leka I – Mbret i Shqiptarëve”.

Mjafton ky vlerësim për të kuptuar sesa të pabaza janë akuzat keqdashëse për “bashkëpunim të LZHK me të majtën në pushtet”.

Mbreti Leka është udhëheqësi ynë shpirtëror dhe simboli i vetëm kombëtar, është figura më e pastër dhe është i vetmi politikan që ka të drejtën morale të kryesojë një lëvizje për pushtet legjitim në Shqipëri, e që do të garantonte zhvillimin dhe begatimin e vendit, si parakushte për integrimin tonë në familjen e madhe europiane.

Më lejoni t’u uroj suksese në zgjedhje për të mirën e LZHK, Mbretit Leka, PLL, familjeve tuaja e mbarë shqiptarëve”, - e mbylli fjalën e tij kryelegalisti Spahiu.

Në vijim e mori fjalën legalisti i nderuar z.Hysni Bici, i cili shprehu dëshirën dhe gatishmërinë për një përmirësim cilësor të punës së strukturave të nëndegës Mamurras, me qëllim shtimin e radhëve dhe organizimin më të mirë të simpatizantëve të lëvizjes në funksion të fushatës zgjedhore.

Edhe diskutanti tjetër, intelektuali i njohur z.Luftar Pepmarku, në fjalën e tij vlerësoi aksionin politik gjithpërfshirës të ndërmarrë nga NMT Mbreti Leka, pagëzuar me të drejtë si Lëvizja për Zhvillim Kombëtar. Duke vlerësuar maksimalisht kandidatin Tujani, z.Pepmarku i uroi suksese kandidatit Tujani në këto zgjedhje dhe i ftoi të gjithë të pranishmit për të kontribuar pa rezerva për fitoren e tij, sepse sipas tij “Z.Tujani e meriton të na përfaqësojë ne të djathtët e Mamurrasit, por edhe ne e meritojmë atë, sepse jemi pjesë e pandarë e njëri-tjetrit dhe duhet të luftojmë me gjithë shpirt për fitoren e LZHK dhe Mbretit Leka në këto zgjedhje”, - e mbylli fjalën e tij zotëri Luftar Pepmarku.

Edhe z.Kujtim Xhetani, në fjalën e tij të shkurtër dhe modeste, u bëri thirrje të gjithë legalistëve dhe simpatizantëve të LZHK, të jepnin maksimumin e kontributit për fitoren e kandidatit Tujani dhe të LZHK.

Në vazhdën e diskutimeve konstruktive për punën dhe për aspekte organizative të fushatës, edhe i burgosuri i ndërgjegjes, intelektuali dhe shkrimtari Mëhill Gjini, vlerësoi daljen më vete në zgjedhje të LZHK, si një mundësi për të matur forcat në elektorat, në vazhdën e daljes më vete të PLL edhe në zgjedhjet vendore të 12 tetorit.

“Ne duhet ta testojmë sërish mbështetjen tonë politike si LZHK, dhe po këtë duhet të bëjmë edhe në të ardhmen, në të gjitha lëvizjet pasuese politike”, - u shpreh z.Gjini.

Në vijim të fjalës së tij bindëse, pasi vlerësoi me superlativa kandidatin Tujani, në emër të të gjithë legalistëve ai i lejoi vetes t’i garantonte kandidatit të nderuar mbështetje maksimale në të gjitha planet, dhe gjatë gjithë periudhës deri në zgjedhje, me besim të plotë në një fitore plotësisht të mundshme.

Në fund të këtij takimi pune e mori fjalën mes emocionesh të natyrshme edhe vetë kandidati, Sekretari i Përgjithshëm i PLL z.Artan Tujani, i cili ndër të tjera falenderoi të gjithë të pranishmit, të cilët i cilësoi “vëllezër dhe bashkëluftëtarë”, për mbështetjen e kandidaturës së tij dhe për fjalët e ngrohta që shprehën.

Më pas, pjesëmarrësit kaluan disa çaste të këndshme në një nga lokalet pranë zyrës elektorale të kandidatit për depuetet të LZHK në zonën zgjedhore Nr. 16, z.Artan Tujani.

Korresp. i “Tradita”

Debati në Kuvend për verifikimin e listave zgjedhore, dëshmon papërgjegjshmërinë e pushtetit socialist

Spahiu: Listat, rrezikohet manipulimi

Komisioni i posaçëm parlamentar “Për Zbatimin e Legjislacionit Zgjedhor”, gjatë javës së kaluar është mbledhur disa herë dhe ka diskutuar për çeshtje mjaft të rëndësishme që lidhen me ecurinë e procesit zgjedhor në zgjedhjet e ardhshme parlamentare.

Një ndër pikat më të debatueshme, ka qenë çeshtja e listave paraprake të zgjedhësve. Komisioni në fjalë vendosi që të verifikohet procesi i hartimit të listave të zgjedhësve, duke ngritur grupe të verifikimeve të tyre.

Deputetët e Partisë Demokratike kërkuan që të verifikohen listat e zgjedhësve në bashkitë Tiranë, Durrës dhe Vlorë, të cilat drejtohen nga përfaqësues të Partisë Socialiste.

Deputetët e Partisë Socialiste kërkuan të bëhet verifikimi i listave në Korçë, Elbasan dhe Shkodër, të cilat drejtohen nga përfaqësuesit vendorë të Partisë Demokratike.

Deputeti i LZHK, z.Ekrem Spahiu, kërkoi që të verifikohen listat në bashkitë Tropojë e Peshkopi, të cilat drejtohen nga demokratët dhe në bashkinë Kukës, që drejtohet nga socialistët.

Kërkesat e sipërpërmendura të palëve u miratuan me mirëkuptim, ndërkohë që debate të ashpra pati në lidhje me ngritjen dhe përbërjen e grupeve të verifikimeve, pasi PS dhe PD ofruan formulën me “tre anëtarë”: Një nga administrata e qeverisjes vendore; një anëtar nga PS dhe një anëtar nga PD. Kjo formulë u kundërshtua në komision nga deputetët Ekrem Spahiu (LZHK), Spartak Braho (LSI), Kristo Goxhi (PBDNJ) dhe deputetë të tjerë jashtë PS dhe PD.

Në seancën plenare të datës 21 prill 2005, kryetari i PLL dhe njëkohësisht deputet i LZHK z.Ekrem Spahiu, në foltoren e Kuvendit ndër të tjera tha: “Komisioni i Posaçëm Parlamentar “Për Zbatimin e Legjislacionit Zgjedhor”, në programin e tij të punës ka vendosur që në disa njësi të qeverisjes vendore si Tiranë, Durrës, Vlorë, Korçë, Elbasan, Shkodër, Kukës, Peshkopi dhe Tropojë - të verifikohet procesi i hartimit të listave të zgjedhësve dhe të bëhet ngritja e grupeve të verifikimeve me nga tre anëtarë”. Por, fatkeqësisht, PS dhe PD vazhdojnë të vënë veton e tyre për sa më sipër, me qëllim që procesin zgjedhor ta kontrollojnë totalisht, sikundër kanë bërë edhe në rastin e propozimit dhe miratimit për ngritjen e grupeve të verifikimeve të listave zgjedhore.

LZHK, ndonëse e vlerëson dhe e mbështet këtë vendim të Komisionit të Posaçëm, e konsideron të mangët procesin e verifikimit, për sa kohë që LZHK nuk ka përfaqësuesit e saj në këto grupe verifikimi.

Duke u nisur nga kostoja financiare, për çka lipset që këto grupe të jenë me sa më pak anëtarë, (dhe tre anëtarë është numri më minimal), LZHK propozon një formulë tjetër për përbërjen e grupeve, për t’i shërbyer sa më mirë procesit dhe transparencës së plotë të listave të zgjedhësve, të cilat, në tre palë zgjedhjet e fundit, kanë ndikuar negativisht nëpërmjet përjashtimit selektiv dhe mohimit të së drejtës kushtetuesve të zgjedhësve për të votuar, çka e ka deformuar rezultatin zgjedhor.

Propozimi i LZHK i paraqitur nga deputeti Spahiu, është si më poshtë: “Meqenëse bashkitë e sipërpërmendura drejtohen nga PS dhe PD, dhe meqenëse ato e kanë nga një përfaqësues, (sipas kërkesës së tyre), dy vendet e tjera në komisionet treshe duhet t’i kenë LZHK dhe LSI (nga një anëtar secila), si dy grupet parlamentare më të mëdha në Kuvend, pas PS dhe PD”.

Varianti tjetër që LZHK propozoi nëpërmjet z.Spahiu, ishte: “... Sipas propozimeve, subjektet të kenë të drejtën e përfshirjes së anëtarit të tyre në grupet e verifikimit”.

Por edhe variantet e propozuara nga LZHK nuk u morën parasysh nga PS dhe PD, dhe u rrëzuan me anë të përdorimit të kartonave, për çka z.Spahiu u shpreh: “Listat e zgjedhësve gjatë gjithë historisë së pluralizmit janë hartuar nga ju, pra nga PS dhe PD, dhe po vetë ju i keni kontestuar. Me vendosmërinë tuaj që të mos ketë askush tjetër kontroll ndaj listave të zgjedhësve, ju po u dëshmoni shqiptarëve se edhe zgjedhjet e ardhshme do të jenë me probleme përsa i përket listave të zgjedhësve. Kjo do të jetë me pasoja shumë të mëdha për demokracinë, dhe përgjegjësia për këtë do të bjerë mbi ju”, - e mbylli fjalën e tij në Komisionin e Posaçëm parlamentar “Për Zbatimin e Legjislacionit Zgjedhor”.

Korresp. i “Tradita”

Gjakmarrja, drama rrënqethëse e shqiptarëve

 Nga Ekrem SPAHIU

Gjakmarrja është shndërruar në një problem akut dhe me rëndësi kombëtare. Javë më parë rreth 500 banorë të Malësisë së Madhe u mblodhën dhe nënshkruan një marrëveshje për trajtimin e gjakmarrjes. Media dhe mbarë opinioni publik e kanë pritur me interesim të madh këtë ngjarje, e cila meriton trajtimin me seriozitetin më të madh nga parlamenti shqiptar dhe institucionet që lidhen me to. Këto zhvillime vijnë në kohën kur qeveria shqiptare deklaron se vendi është shumë afër arritjes së standardeve për integrimin euroatlantik dhe kur të gjitha forcat politike janë të angazhuara në fushatë elektorale duke bërë premtime të bujshme për integrim dhe begati ekonomike.

Si deputet dhe qytetar ndiej respektin më të madh për kurajon dhe qëllimin e mirë të atyre burrave të nderuar të ardhur nga të gjitha zonat e Malësisë dhe diaspora. Me angazhimin dhe betimin e tyre ata hodhën një hap përpara në përpjekjet për t’i dhënë fund fenomenit kriminal të gjakmarrjes dhe ngujimit.

Nuk ka gjë më të rëndë për një vend dhe një shoqëri, sesa kur në qytete e fshatra, madje edhe në qendër të kryeqytetit, të ketë akoma fëmijë dhe familje të ngujura që vuajnë gabimet e të afërmve të tyre dhe paaftësinë e shtetit për të vënë përpara drejtësisë fajtorët e vërtetë. Në këtë kuptim, besëlidhja e atyre burrave malësorë u bëri apel njerëzve, sidomos brezit më të ri, të mos bëhen pre e spekullimeve të gjakmarrjes dhe që shteti të marrë përgjegjësitë e veta.

Por, si qytetar i këtij vendi nuk mund të pajtohem dhe të hesht për faktin se shteti, me paaftësinë e tij po i detyron qytetarët të vetorganizohen dhe të bëjnë kode të reja për mbrojtjen e jetës së njerëzve të pafajshëm. Kur them shteti, nuk kam parasysh vetëm qeverinë, nga e cila nuk pres ndonjë gjë të mirë, sepse ajo ka qenë dhe është e interesuar ta mbajë veriun në tensione dhe ndarje të thellë familjare e krahinore.

Një vit më pare, kreu e shtetit z.Moisiu na propozoi krijimin e një Këshilli Koordinues për të luftuar në thelbin e vet dhe në mënyrë të organizuar, gjakmarrjen e pasojat e saj. Drafti i ligjit iu paraqit parlamentit pas nënshkrimit të deputetëve të të gjitha palëve, vetëm në muajin korrik. Kuvendi vendosi ta shtyjë diskutimin për në shtator, për të bërë plotësime të mëdha të ligjit, por kanë kaluar 7-8 muaj dhe akoma Kuvendi nuk e ka parë të arsyeshme ta diskutojë dhe miratojë këtë ligj.

Kur Kuvendit të Shqipërisë dhe qeverisë i duhen një vit kohë për të miratuar një ligj kaq të rëndësishëm e të domosdosshëm, atëherë qytetarët detyrohen vetë të marrin inciativa të tilla si ajo e Malësisë së Madhe. Ky është një nga rastet më flagrante të dështimit të Kuvendit, qeverisë dhe institucioneve. Për këtë përgjegjësia bie edhe mbi komisionin për mbrojtjen dhe sigurinë kombëtare.

Tani që qytetarët e nderuar të Malësisë së Madhe na kujtuan nevojën e organizimit të luftës kundër gjakmarrjes dhe eleminimit të pasojave të saj, duhet që Kuvendi i Shqipërisë dhe qeveria, të ndalen seriozisht në këtë çeshtje dhe të përshpejtohet miratimi i ligjit, i cili që prej një viti rri në sirtaret e komisioneve.

Qeveria shqiptare duhet që sa më parë të heqë dorë nga përpjekjet e saj për të përfituar ekonomikisht dhe politikisht nga fenomeni i gjakmarrjes. Sa herë hapet kjo temë ose ndodh ndonjë ngjarje kriminale për motive gjakmarrjeje, qeveria politikisht akuzon Veriun dhe opozitën si fajtore, kurse nga ana tjetër organizon tendera miliona dollarësh për të ndërtuar shkolla dhe objekte internimi në zonat militante socialiste, me pretekstin se këtë po e bën në ndihmë të familjeve të prekura nga gjakmarrja.

Gjakmarrja nuk luftohet duke internuar njerëz, duke e zëvendësuar ngujimin në familje me ngujim në rajone të veçanta, por duke forcuar shtetin e së drejtës, duke forcuar gjykatat dhe duke luftuar burimet e gjakmarrjes, ku kryesore janë papunësia dhe varfëria e lartë e familjeve të përfshira në konflikte. Një shtet serioz nuk mund ta zërë gjumi kur ka qoftë edhe një fëmijë që nuk del nga shtëpia nga frika e gjakmarrjes. Por shteti ynë, qeveria jonë, në vend që të marrin masa konkrete, i përdorin fëmijët e ngujuar për spektakle televizive dhe elektorale.

Natyrisht, na gëzon fakti se gjatë vitit 2004 janë ulur rastet e gjakmarrjes dhe janë shtuar dënimet e rënda për fajtorët, të dhëna sidomos nga Gjykata e Krimeve të Rënda. Por kjo nuk mjafton.

Parlamenti duhet të mbajë një seancë të veçantë për këtë problem, ndërsa qeveria duhet të sjellë një platformë të qartë, e cila të votohet sa më shpejt, që të miratohet ligji.

Pas 3-4 javësh Kuvendi nuk do të mblidhet më; pastaj vijnë zgjedhjet. Më pas lipset kohë që të krijohet qeveria e re; fillojnë pushimet, ndërkohë që viktimat e gjakmarrjes nuk kanë pushime, por e jetojnë çdo minutë me ankthin e tmerrshëm të minutës së fundit të jetës së tyre.

Dhe kjo është e papranueshme, antinjerëzore. Prandaj duhet të ndërhyhet sa më parë. Rrugë tjetër nuk ka.

Papërgjegjshmëria kriminale Nano!

Nga Gjergj Thanasi

Drejtor i Departamentit të Marrëdhënieve Publike në PLL

Papërgjeshmëria aventureske deri në kufijtë e kriminalitetit e kryeministrit Nano, është një shans për opozitën për të siguruar dritën jeshile nga amerikanët për të ardhur në pushtet pavarësisht nga dhuna apo hilet elektorale të fabrikës Nano-CO-PKSH. Korrupsioni galopant i socialistëve shqiptarë nuk përbën kërcënim për interesat kombëtare amerikane. Autoritarizmi, burgimet, dajaku, plagosjet deri dhe ekzekutimet e opozitarëve janë njolla turpi në CV-në rozë, por gjithsesi vetëm brengosëse e jo kërcënuese për amerikanët. Mbarështimi i trafikut të klandestineve, prostitucionit, shitjes së fëmijëve është me të vërtetë kambanë alarmi për OJQ-të, por kthehet në shqetësues për ekzekutivin amerikan, vetëm në mundësinë jo hipotetike, që këto kanale të zeza të shërbejnë për të transportuar mallra dhe njerëz të ndryshëm nga ato që u thanë më sipër. Përfshirja e nanollarëve në trafik droge me rrota apo me helikë veçanërisht nga portet atlantike të Brazilit apo te deltës së Orinokos, janë problem i DEA-s (shikoni sajtin e DEA dhe CIA në internet), gjithsesi jo rrezik portokalli për sigurinë kombëtare.

Papërgjegjshmëria e skajshme në ruajtjen e armëve kimike të trashëguara nga koha e xhaxhit Enver si dhe mosdokumentimi i ngarkesës së anijes ”Dou men” të ardhur në qershor 1990 e shndërrojnë nanokracinë në rrezik për sigurinë kombëtare të SHBA-ve. Opozita shqiptare veçanërisht segmentet e LZHK-së të panjolla nga e kaluara, automatikisht shndërrohen në instrument për korrigjimin e papërgjegjshmërisë.

Kryeministri e ka shpërdoruar me mendjelehtësi detyrën jo thjesht duke bërë qejf, kur shqiptaret mbyten në dete apo vdesin greminave, edhe duke mos marrë masa për të zbatuar konventa e marrëveshje ndërkombëtare për papërgjegjshmëri në detyrë, apo larg qoftë, duke mbyllur një sy e mbushur dy xhepa me para të ardhura nga trafiqet, pse jo edhe nga filialet e kartelit ndërkombëtar të terrorit.

Personalisht si opozitar konstruktiv dhe i moderuar që jam, duke respektuar konventat, palë firmatare e të cilave është edhe shteti im, kam informuar vëzhguesit europiane z.Pekka Viervast, qysh në nëntor të 2004-ës për papërgjegjshmërinë flagrante të ekzekutivit shqiptar në ruajtjen e municioneve kimike trajnuese, policore e luftarake. Këtë informacion e kam bazuar në masat teknike organizative të pamjaftueshme për ruajtjen e objektit magazinues, në dekonspirimin e objektit nga shejtan-kalamajtë, me të cilët e ka mbushur ministrinë “strategu” Majko, si dhe në përgatitjen profesionale, dhimbtasi e them, për të qarë hallin të efektivit ruajtës të objektit. Kamerat me cirkuit të mbyllur, sado moderne të jenë, nuk funksionojnë pa korent. Në zonat rurale, me gjithë përpjekjet titanike të Harasan Keshit, terri jo rrallë zgjat edhe 12 orë. Pa sistem gjeneratori back up, të rrofshim kamerat moderne.

Më një rrethim me kunja me majë kundra trupave aeromobil, ku vende-vende mungon teli me gjemba, siguria mbetet dëshirë larg realitetit. Me ushtarë që çajnë dru për të mbushur soba-fuçi-karburanti, siç i fotografoi edhe gazetari amerikan, jemi larg standardeve NATO. Kur lopa apo delja kullot brenda territorit të depozitës, atëherë i kemi thënë sigurisë sikter!

Më gjerësisht me Ministër Mbrojtjeje, të specializuar vetëm për tenderime gjithçfarësh, nga skrapi i tankeve të baba Stalinit, deri tek klori për çajin e ushtarëve, siguria mbetet iluzion. Shtoji kësaj dhe llafet e pazarit sikur gjoja operativët e Jassin Kadiut: VValeedi i datëlindjes 23.04.1966 apo i vëllai Muhamedi shëtisnin apo edhe shëtisin nëpër Tiranë dhe çdo prefesionisti perëndimor do t’i ngriheshin qimet përpjetë. Mendoni pak sikur kontenitorët, qoftë edhe me klorpikrinë, të fluturonin nga periferia e Tiranës në… dhe të binin në duar të gabuara për shkak të papërgjegjshmërisë apo edhe tahmaqërisë së quajtur Nano, - kush do ta paguante faturën, Tosi apo Shqipëria? Sigurisht Shqipëria! Fqinjët tanë të veriut apo të jugut, përnjëherë do të pretendonin për të pasur dorë të lirë nga dajë Sam-i për ta zhbërë Shqipërinë e shndërruar në një rrezik për sigurinë kombëtare të SHBA.

Kujtojmë se tetëdhjetë vjet më parë, papërgjegjshmëria Noljane me vendosjen e marrëdhënieve diplomatike me BS-në, rrezikonte intervencionin greko-serb në Shqipëri. Atëherë, të lidhje marrëdhënie diplomatike me Stalinin, të qarkuar me kordon sanitar, do të thoshte vdekje për Shqipërinë. Lavdi Zotit, me lejen e ndihmën e Anglisë dhe, më së paku, neutralitetin dashamirës të fuqive të mëdha, Ahmet Zogu, më pas Mbreti i Shqiptarëve, e zgjidhi pozitivisht situatën, duke e lënë dhelprën Pashiq me gisht në gojë.

Si opozitar, aq më bën për fatin personal të Nanos si njeri i të 99-ve. Si shqiptar më dhimbset Shqipëria që mund të paguajë faturën e kryeministrit Hergjele. Ka ardhur koha, që mjekrën e sotme dikush ta neutralizojë, siç u neutralizua mjekra tjetër (ndonëse kishte vlera dhe merita, jo si ky i sotmi).

P.S.

Vizita e El Baradeit, siguria e kufijve shqiptarë të menaxhuar nga njerëzit besnikë dhe ‘efiçentë’ të Nanos, izotopet e ceziumit dhe keku i verdhë (3% jo 88%) sipas terminologjisë NATO, apo zhiva e kuqe sipas slang-ut shqiptar, përbëjnë lëndë për një artikull tjetër. Gjithsesi, si shqiptar, lus Zotin, që i paudhi mos t’ia ketë marrë mendjen qoftë edhe një nanollari të vetëm, për t’u ngatërruar me të tilla gjëra, që janë tabu.

Letrat me vlerë dhe mashtrimet e socialistëve

Shkëlqim Bode

Kryetar i Këshillit Kombëtar të LV

Një nga premtimet e bujshme elektorale në fillim të marrjes së pushtetit nga socialistët, krahas premtimeve të shumta e që nuk u realizuan kurrë, ka qenë edhe premtimi se socialistët do të ishin më të përgjegjshëm e më seriozë në përdorimin efikas të Letrave me Vlerë e të Bonove të Privatizmimit, në procesin e privatizimit të pronës shtetërore.

Por këta pinjollë të sistemit të kaluar socialist, të rehabilituar plotësisht, i tejkaluan të parët e tyre në mjeshtërinë e mashtrimit, duke filluar shumë shpejt të injorojnë vlerën e përdorimit në privatizim të Letrave me Vlerë, dhënë qytetarëve nga shteti në mënyrë të ligjshme, si kontribut edhe në krijimin e pasurive kombëtare si rezultat i punës së papaguar.

Ata në vend që t’i jepnin një zgjidhje të shpejtë zbatimit ligjor të pjesëmarrjes së shqiptarëve në procesin e privatizimit të Letrave me Vlerë dhe Bono Privatizimi - e sabotuan këtë proces ligjor, moral dhe ekonomik, për disa mijëra pensionistë e qytetarë, duke i etiketuar me ligësi Bonot e Privatizimit si “Letra me Vrimë”, dhe këtë e bënë edhe ditët e fundit.

Ata përjashtuan, bllokuan dhe zhvleftësuan procesin e përftitimit të qytetarëve nga privatizimi i pronës shtetërore, duke hartuar e miratuar ligje dhe vendime që synojnë përjashtimin nga ky proces të shtresave më të varfëra të popullsisë, që derdhën djersën dhe mundin e tyre me sakrifica të pashoqe gjatë 45 vjetëve për krijimin e kësaj pasurie, të cilët pushtetarët e sotëm socialistë e konsiderojnë si pronë të tyre, duke i dhënë vetes të drejtën për ta shitur për interes të klaneve të tyre, me çmime qesharake dhe në favor të të huajve, në këmbim të mbështetjes për të qëndruar në pushtet.

Kështu, ata kanë shkelur edhe ligjet që kanë miratuar vetë, sikundër ligjin Nr. 8306, datë 14.03.1998 dhe Ligjin Nr. 8334, të datës 23.04.1998.

Ashtu si Letrat me Vlerë, (që këta qeveritarë të papërgjegjshëm i kthyen në letra pa vlerë, edhe pronën publike e shfrytëzuan për të kënaqur orekset e tyre mafioze – edhe ligjet e tyre ata i miratuan për t’i injoruar sipas logjikës së një sistemi banditesk, për të cilin duhet të përgjigjen para shqiptarëve…

Zgjedhjet para të cilave shqiptarët ndodhen, janë i vetmi mekanizëm i ndryshimit të kwsaj mënyre qeverisjeje antipopullore e antikombëtare, e cila i la shqiptarët me gisht në gojë dhe me letra ligjore të privatizimit në dorë, por pa pronë…

Qytetarët që kërkojnë një shtet ligjor, do të duhet t’ua japin votën atyre forcave politike që i kanë dalë në mbrojtje interesave kombëtare, përfshirë edhe privatizimin e Letrave me Vlerë dhe Bonove të Privatizimit.

Gezim Luli, vokacioni origjinal i LZHK

Kandidati për deputet i LZHK, politikani i njohur Gëzim Luli, ka lindur në qytetin e Shkodrës më 6 qershor 1951, në një familje qytetare të njohur edhe për traditat dhe kontributet e saj atdhetare. Arsimin fillor dhe atë 8-vjeçar i kreu në qytetin e vendlindjes, në shkollën “Salo Halili Ndocej”.

Në vitet 1968-69 mbaroi shkollën e mesme “Jordan Misja” dhe në vitet 1970-1973, kreu arsimin e lartë në Shkodër, “Instituti i Lartë Pedagogjik, dega Histori-Gjeografi, diplomuar për Histori.

Formimi i tij antikomunist dhe edukimi atdhetar u reflektuan në bindje dhe qëndrime që nuk mund ta çonin atë tjetërkund veçse në përqafimin dhe mbështetjen pa rezerva të lëvizjes demokratike që në fillimet e saj, kur organizoi mitingun e Janarit 1991 në Rranxa – Bushat, bashkë me nismëtarë të tjerë të Partisë Demokratike, çka u pasua edhe me themelimin e Degës së parë të PD për zonën e Bushatit.

Në zgjedhjet e vitit 1991 Gëzim Luli kandidoi si deputet i PD dhe fitoi mandatin e përfaqësuesit në legjislativin shqiptar të asaj zone.

Në zgjedhjet e parakohshme të 22 Marsit 1992, Gëzimi sërish u kandidua dhe u zgjodh deputet i zonës antikomuniste të Postribës, detyrë të cilën e kreu me nder deri në fund të mandatit, në vitin 1996, ku kreu funksionin e nënkryetarit të Komisionit parlamentar të Rendit, Mbrojtjes dhe SHIK-ut, duke mbuluar Rendin dhe SHIK-un.

Gjatë kësaj kohe kreu me sukses studimet edhe në Kolegjin e parë të Mbrojtjes, duke bërë kurse intensive specializimi në Garnish (Gjermani), pranë Qendrës “Marshall” (Turqi), si dhe pranë Qendrës së NATO-s në Bruksel.

Si antikonformist dhe politikan me bindje të shëndosha, të strukturuara dhe të motivuara kah progresi, në vitin 1995 deputeti i PD Gëzim Luli mbështeti pa rezerva lëvizjen “Selami” për kalimin e kushtetutës në Parlament, pas dështimit të Referendumit të vitit 1994, për çka u etiketua si “armik” në PD, dhe u privua nga e drejta për të kandiduar sërish si deputet e për t’u zgjedhur në forumet e larta të PD-së.

Në vitin 1997, sëbashku me disa ish-deputetë, Gëzimi ishte ndër nismëtarët e lëvizjes reformatore të PD-së, e cila e mbylli aktivitetin e saj pas vrasjes së deputetit Azem Hajdari.

Më pas Gëzimi u angazhua në Lëvizjen Reformatore të viteve 1998-1999, drejtuar asokohe nga Genc Pollo.

Në vitin 2001 ai kandidoi sërish për deputet në Zonën Nr. 5 të rrethit Shkodër, në emër të PDr, krijuar nga shkrirja e grupeve të PDD të Kalakullës dhe të PRD të Dashamir Shehit.

Në vitin 2002, bashkë me disa drejtues dhe mbështetës të njohur, Gëzimi u shkëput nga PDr për shkak të objeksioneve konkrete në drejtim të funksionimit të demokracisë së brendshme, çka çoi në krijimin e PDRn, me kryetar z.Dashmir Shehi, ku në Kongresin themelues të kësaj partie z.Luli kandidoi për postin e Kryetarit dhe momentalisht kryen funksionin e N/kryetarit të kësaj Partie, detyrë të cilën e ka mbuluar me sukses gjatë harkut kohor 2002-2004.

Tashmë z.Luli i është bashkëngjitur koalicionit politiko-zgjedhor të LZHK, iniciuar dhe drejtuar nga NMT Mbreti Leka I, formacion në të cilin aktualisht është zgjedhur anëtar i Këshillit Ekzekutiv të saj.

Kandidimi i tij është në nderin dhe dinjitetin e LZHK, e cila tek z.Gëzim Luli gjen të mishëruara principialitetin, përkushtimin, integritetin moral, qytetar e politik dhe politikanin e formuar, idealist e atdhetar, që do të dijë të mbrojë vlerat dhe të ndihë misionin që kjo lëvizje ka marrë përsipër të promovojë.

Kronika e Javes

Shqipëria nënshkruan për të riatdhesuar emigrantët e paligjshëm

Shqipëria ka firmosur me BE-në një marrëveshje që do të kthejë tek ne të gjithë emigrantët shqiptarë që jetojnë në mënyrë të paligjshme në vendet e BE-së. Ky proçes nuk do të përfshijë ata që kanë aplikuar për azil, por dihet se shumica e aplikimeve shqiptare për azil në Europë rrëzohen dhe ata me ligjin e ri do të duhet të kthehen. Shumë vende jo anëtare të BE kanë refuzuar këtë marrëveshje për shkak të vështirësive që kanë në punësimin, sistemimin dhe strehimin e njerëvze, aq më tepër kur shtohet një kontigjent i tërë emigrantësh të paligjshëm.

Shkurtohen fondet për komisionerët e zgjedhjeve

KQZ i ka kërkuar qeverisë të caktojë një fond prej $9 milion dollarësh për nevojat elektorale. Nga ana e saj qeveria ka dhënë vetem $5.5 milion dollarë. KQZ ka shkurtuar kështu përfitimet që do të kenë komisionerët për punën e tyre ditën e zgjedhjeve. Kjo ka ngjallur dyshimin e ligjshëm se është një lëvizje e bërë për të lehtësuar kompromentimin e komisionerëve që mund të tundohen edhe më shumë nga paratë tani që rroga që do të marrin për zgjedhje do të jetë më pak.

Arrestohet në Itali Vavilis

Arrestohet Apostolos Vavilis, njeriu I përfshirë në trafiqe droge, afera të ndryshme në lidhje me kishën greke dhe transferimin e parave të firmave piramidale shqiptare. Ai u kap në Itali ku është edhe i dënuar me 7 vjet burgim për trafik droge. Vavilis është i dënuar edhe në Greqi me 13 vjet burg për të njëjtën akuzë. Duket se drejtësia shqiptare është prioritet i ulët në lidhje me Vavilis i cili po diskutohet mes Italisë e Greqisë për faktin se ku do të vuajë dënimin. Vavilis u kap me anë të përgjimit të e-mailit të tij.

Prokuroria, 23 vjet burg për Kryetarin e Kthimit të Pronave në Durrës

Abuzime të mëdha me kthimin e pronave në qytetin e Durrësit që me sa duket kanë si autorë Kryetarin e Komisionit të Kthimit të Pronave të Durrësit, Vasil Hila dhe arkivisten e tij Anila Rrapi. Janë rreth 192 dosje të falsifikuara ku janë bërë edhe çudira, si kompensimi i të njëtës familje 17 herë dhe 900 pronarë legjitimë të pakompensuar.

Uran Butka kritikon kreun e PD-së në Këshillin Kombëtar

Anëtari i Këshillit Kombëtar të PD-së kritikoi liderin e kësaj partie në mbledhjen e Këshillit Kombëtar të kësaj partie. Ai tha se ndryshimet që pretendohen duhet më parë të reflektohen tek lidershipi i PD. Uran Butka theksoi se asnjëherë nuk është bërë analiza e gabimeve dhe nuk është pranuar përgjegjësia për to. Ai kritikoi figurën e kreut të PD-së dhe konceptin e garës me një kandidat për kryetarin e kësaj partie.

Moisiu dekreton datën e zgjedhjeve

Presidenti Moisiu dekreton 3 Korrik, 2005 si datën kur do të mbahen zgjedhjet e ardhshme shqiptare, pasi ishte kompetencë e tij ekskluzive. Ai pati kërkuar nga partitë politike të binë në një konsensus për datën e zgjedhjeve përpara se ai të zbatonte kushtetutën. Këtë kërkesë ai e bëri duke ditur qartë se opozita kërkonte të afronte datën e zgjedhjeve për të shmangur votimin një të dielë të nxehtë vere, kursë pozita ishte e vendosur në mbajtjen e zgjedhjeve sa më vonë të ishte e mundur. Presidenti Moisiu ka kujtuar se zgjedhjet janë të një rëndësie të madhe për ecurinë e Shqipërisë pa përmendur se a ishte data 3 Korrik në funksion të kësaj rëndësie të madhe të tyre.

Igli Toska mbush muret e Kombinatit me parrulla

Një sasi e madhe parrullash kanë mbirë në muret e lagjes Kombinat në Tiranë. Kjo vjen pasi shqetësime u shfaqën për mundësinë e përdorimit të policisë në garën elektorale në këtë lagje, ku kandidat i PS është Ministri i Rendit Igli Toska. Një sasi kaq e madhe parrullash është e pamundur të jetë hedhur pa djeninë e policisë, mbase edhe me prezencën e saj. Një arsye për sasinë kaq të madhe të parrulave të hedhura kaq herët në fushatë elektorale mund të jetë edhe eliminimi i hapësirave ku kandidatët e tjerë të hedhin parrullat apo posterat e tyre, pasi mbivendosja nuk lejohet.

Arsimi shqiptar është mjaft prapa me sistemin e Bolonjës

Nje raport i financuar nga Soros dhe i kryer nga një profesor shqiptar dhe një rumun, ka përcaktuar se Shqipëria është shumë prapa në implementimin e reformave për kartën e Bolonjës, kaq të reklamuar nga qeveria si reformë europianizuese në arsim. Në këtë aspekt, diplomat shqiptare rrezikojnë të mos njihen në Europë, në një kohë kur shumë vende të lindjes edhe të rajonit kanë bërë përparime cilësore në drejtim të sistemit të tyre të lartë arsimor.

Putin dekoron Alfred Mosiun dhe Ramiz Alinë

Moskë, 22 prill - Presidenti rus Vladimir Putin ka dekoruar 59 veteranë të Shqipërisë nga Lufta e Dytë Botërore, duke përfshirë edhe Presidentin Alfred Moisiu dhe ish-liderin komunist Ramiz Alinë, - njofton AP.

Ambasadori rus në Tiranë Vladimir Turkim ua ka dorëzuar dje medaljet veteranëve, të cilët në të njëjtën kohë i takojnë edhe brezit të pasluftës së studentëve të ndonjërit nga universitetet e ish-Bashkimit Sovjetik.

SPECIALE

Ndërprerja e investimeve, strategji për shkatërrimin e industrisë s naftës

Nafta shqiptare me puse të mbyllur

Përparim HALILI

Astrit KOLA

Në vitin 1990 prodhoheshin 1.067.000 ton naftë, me 2273 puse në punë dhe 943 puse “fond i ndaluar”; në vitin 1997 prodhoheshin 355.699 ton naftë nga 1704 puse në punë dhe 1419 puse “fond i ndaluar”, ndërkohë që viti 1990 u mbyll me moszbulimin e asnjë vendburimi nafte dhe gazi, që prej vitit 1889

Vetëm gjatë vitit 1999, i konsideruar “vit rekord i ristrukturimit të industrisë së naftës”, Kompania “SERVCOM” pësoi 181 milion lekë humbje dhe i rriti shpenzimet me 1.8 herë më tepër se të ardhurat, duke shënuar (për periudhën 1999-2002) një humbje prej 598.726.247 lekësh, humbje këto të justifikuara me argumentin absurd: “Për hatër të mbrojtjes fizike të këtij sektori, duhet vazhduar të punohet me humbje...”, qofshin këto edhe katastrofike për ekonominë, për të sotmen dhe të ardhmen e këtij sektori

Prodhimi i naftës sipas viteve:

Në vitin 1990    1.067.105 ton

Në vitin 1991   974.678 ton

Në vitin 1992   901.134 ton

Në vitin 1993   767.234 ton

Në vitin 1994   690.243 ton

Në vitin 1995   598.021 ton

Në vitin 1996   488.214 ton

Në vitin 1997   359.669 ton

Në vitin 1999   273.512 ton

Në vitin 2001   250.123 ton

Në vitin 2002   245.034 ton

Në vitin 2003   237.567 ton

Në vitin 2004   217.345 ton

Pasqyra e mësipërme dëshmon tendencën e uljes së prodhimit të naftës në Shqipëri pas vitit 1990, si dhe asfiksimin e Industrisë së naftës. Qeveria aktuale nuk është në gjendje të shpjegojë këtë katastrofë, sa kohë që ministra të saj dhe deputetë të maxhorancës janë të interesuar për asgjësimin e prodhimit vendas dhe rritjen e importeve të naftës nga Greqia, e cila jo vetëm që nuk shet me çmime konkurruese, por as që zotëron rezerva nafte në nëntokën e saj. Kështu, një nga rivalët ekonomikë strategjikë dhe njëkohësisht vend i cili ka pretendime territoriale ndaj Shqipërisë, paraqitet si eksportuesi i vetëm i këtij produkti me rëndësi strategjike për vendin tonë, çka do të thotë se bashkë me qeverinë e shitur tek Athina zyrtare, janë autorë të shkatërrimit të industrisë së nxjerrjes dhe përpunimit të Naftës në Shqipëri.

Përse përdorim naftë importi, kur nëntoka ka rezerva të pallogaritshme nafte, pothuajse të gatshme, të cilat presin pak investime për t’u shfrytëzuar si një burim i fuqishëm për të kursyer miliardat, që po i gëlltit importi i naftës dhe nënprodukteve të saj? Përgjigjet nisin tek politikat e hartuara e zbatuara kundër këtij sektori strategjik të ekonomisë shqiptare.

Nafta shqiptare, jashtë skemës së tregut

Shqetësimi për shkatërrimin e sektorit të naftës, nuk ka nisur tani që po trumbetohet privatizimi i tij, por shumë vite më parë. Asfiksimi gradual dhe paralizimi i përshkallëzuar i kësaj industrie zgjati pothuajse 12 vjet.

Bëhet fjalë për mbyllje të prodhimit e të përpunimit vendas, për të hapur “portat” e importit masiv e dominues të këtij produkti dhe nënprodukteve të tij, që siç dihet janë me rëndësi jetike për ekonominë dhe shërbimet publike.

Momenti kritik në të cilin ndodhej vendi dhe tendenca e asfiksimit të gjithçkaje, gjoja në emër të çmontimit të ekonomisë socialiste, u përdorën për të përligjur skemat dhe praktikat shkatërruese të sektorit të naftës, duke e nisur me mbylljen e puseve, bllokimin e investimeve, rritjen e çmimit të naftës së vendit dhe uljen e çmimit të naftës së importit; bllokimin e prodhimit të gazit, shkatërrimin e teknikës së shërbimit, mosrinovimin e teknologjive, shkurtimin e fuqisë punëtore etj.. E gjithë kjo skemë krijoi natyrshëm e bindshëm, (në vlerësimin e specialistëve dhe të punonjësve të naftës, por dhe të mbarë shqiptarëve), fiksidenë, se “Industria e naftës nuk ngrihet më”, se ajo “duhet mbyllur”, ose duhet mbajtur me serum, deri në “vdekjen” e saj të plotë.

Dhe kështu ndodhi. Sektorët filluan të mbyllen, sidomos ato jashtë zonës Patos-Marinëz.

Në vitin 1990 prodhoheshin 1.067.000 ton naftë, me 2273 puse në punë dhe 943 puse “fond i ndaluar”.

Në vitin 1997 prodhoheshin 355.699 ton naftë, nga 1704 puse në punë dhe 1419 puse “fond i ndaluar”.

Viti 1990 u mbyll me moszbulimin e asnjë vendburimi nafte dhe gazi që prej vitit 1889. Punonjësit u hodhën në rrugë si të papunë, qeveria ndërpreu fondet buxhetore dhe investimet për të mbajtur gjallë këtë sektor jetik. Trarët e doganave u ngritën për furnizmim me naftë masive. Prodhimi dhe tregu i brendshëm, dolën dhe mbetën jashtë lojës së ekonomisë së tregut. Ky asfiksim i shpejtë krijoi tregtarët e parë shqiptarë, monopolistë të naftës së importit.

Fjala “naftë shqiptare” pothuajse u harrua, dhe çuditërisht askush nuk fliste më për të, teksa politikat shtetërore gjithçka në ecurinë e kësaj industrie ia lanë spontaneitetit, anarkisë dhe vetegzistencës.

Nisi kriza e pagave. U thellua kriza e ndërprerjes së prodhimit. Plasi kriza e borxheve që ALB-PETROLI kishte ndaj enteve shtetërore. U lanë të lira vjedhjet dhe shkatërrimet e makinerive moderne. Dhe gjithçka, (si për të mbuluar krimet shtetërore kundër industrisë së naftës), u “vulos” me djegien plotësisht të zyrave qëndrore të ALB-PETROL në Patos.

Nafta e vendit: shumë rezerva, pak prodhim

Sektori i prodhim-përpunimit të naftës e gazit, është vënë tashmë në shitje si sektor strategjik, nga Qeveria Nano, e cila është përgjegjëse për shkatërrimin e prodhimit kombëtar të industrisë së naftës, kësaj gjymtyre kryesore e industrisë sonë energjetike.

Sipas grafikut vjetor të prodhimit, konstatohet ulje e shpejtë e nxjerrjes dhe përpunimit të naftës. Në 12 vitet e fundit nuk është bërë asnjë përpjekje serioze për kërkim vendburimesh të reja nafte.

Në periudhën 1996-2002 u punua në burimet ekzistuese dhe pati përpjekje për ta mbajtur konstant nivelin e prodhimit, por kjo gjë nuk u bë e mundur, megjithëse u aktivizuan edhe kompani të huaja rehabilituese, kërkuese e prodhuese. Gjatë viteve 1991-2003 për industrinë dhe naftën shqiptare u interesuan 9 kompani të huaja, të cilat ushtruan veprimtari kërkimore për naftë e gaz në vendin tonë, duke shpuar në tokë dhe në det. Pas dështimit teknologjik, 6 nga kompanitë e huaja u larguan të dështuara, megjithëse kur erdhën dhe filluan punë, u konsideruan “tepër të fuqishme”. Edhe me 3 kompanitë që qëndruan, me të cilat ALB-PETROL lidhi kontratë bashkëpunimi, puna sërish dështoi.

Në funksion të kërkimit dhe prodhimit të naftës në vënd, doli një Vendim i Këshillit të Ministrave Nr. 756, datë 26.11.1998 për gjoja stimulimin e investimeve për rigjallërimin e industrisë nxjerrëse të naftës, por ky mbeti vetëm slogan dhe shans teorik, sepse në realitet nuk u bë asnjë investim për kërkime nafte e gazi, në asnjë prej blloqeve të kërkimit në zonat e planifikuara si në Dumre, Panaja, Delvinë, Velçë etj., duke e lënë këtë detyrim, totalisht, në duart e firmave të huaja.

Situata në naftë: Bllokazh prodhimit

Specialistët e konsiderojnë të papranueshëm dhe me pasoja për të ardhmen e sektorit të naftës, qëndrimin e ALB-PETROLI-it, i cili ka neglizhuar dhe ka braktisur plotësisht procesin e zbulimit të rezervave të reja të naftës e gazit, aq sa, aktualisht, nuk ekzoston asnjë organizëm përgjegjës për këtë problem.

ALB-PETROL shpon 1-2 puse në vit në objekte të cekëta, fitimet e të cilave nuk shlyejnë dot as shpenzimet e shpimit. Tashmë dihet që në këtë sektor nuk ka fuqi për investime, por edhe nuk është “trokitur” askund për të gjetur partnerë të huaj “shpëtues” për investime në blloqet e kërkimit. ALB-PETROL nuk ka akoma një strategji për kërkimin e rezervave të naftës dhe gazit. Pretendohet, se ka kohë që është frenuar rënia e prodhimit të naftës së vendit, duke e mbajtur atë në nivelin 330 mijë ton në vit. Në fakt, kjo shifër nuk është reale. Prapa këtij “suksesi” maskohet shkatërrimi i sektorit të naftës dhe përligjet fluksi dominues i naftës së importit, pas të cilit fshihen monopolet. Këtë e dëshmon edhe ky fakt: Pas ristrukturimit në vitin 1999, ALB-PETROL arriti të prodhojë 3.31 herë më pak naftë se viti 1990 dhe 1.52 herë më pak se viti 1996. Në vitin 2002 prodhoi 2.1 herë më pak se viti 1990 dhe 1.4 herë më pak se viti 1996. Edhe pse u emërtua “ristrukturim”, ai rezultoi në një shkatërrim të vërtetë, madje duke krijuar edhe probleme të shumta sociale, pas largimit nga puna të mbi 15 mijë punonjësve e specialistëve.

ARMO Shpk, “dinosaur i skeletizuar” ekonomik dhe teknologjik

Cilat janë kompanitë që punojnë në sektorin e naftës dhe çfarë kanë realizuar e po realizojnë ato? Kompania e naftës, që dikur me të drejtë është konsideruar “gjigand i ekonomisë shqiptare”, tashmë nuk është më e tillë. Ajo po përjeton ditët e saj më të zeza të “pragvdekjes”, për shkak të “operacioneve” që i janë bërë në mënyrë sistematike, duke ia marrë “shpirtin” pjesë-pjesë. Kjo kompani, aktualisht realizon vetëm përpunimin e 1.5 milion ton naftë në vit dhe konkretisht: Në Ballsh = 1 milion ton naftë në vit, ndërsa në Fier = 0.5 milion ton. Ky është kapaciteti teknologjik. Po rendimenti faktik? Në Rafinerinë e Naftës në Fier, përpunohen 120 mijë ton naftë në vit, ndërsa pjesa tjetër realizohet në Rafinerinë e Naftës në Ballsh. Kjo e fundit punon aktualisht me 20-25% të kapacitetit të saj, duke bërë vetëm shpenzimet e përpunimit të njësisë së naftës bruto, me kosto 40-50 USD/ton.

Nga mungesa e ndërhyrjeve për përmirësime teknologjike në sektorin e përpunimit të naftës, vetëm gjatë vitit 2002, në kompaninë “ARMO Shpk janë krijuar 700 milion lekë humbje. Kjo shumë figuron pothuajse e dyfishuar në vitin 2003-2004. Puna ka shkuar deri aty sa, për Rafinerinë e Naftës Ballsh, të sigurohet punë mesatarisht për 90 ditë në vit(!). Kjo ndodh kur, në fakt, ALB-PETROL duhet ta furnizojë atë me afro 1 milion ton naftë bruto në vit. Këtë e siguron vetëm rritja e prodhimit. Rrugë tjetër nuk ka. Të gjitha këto realitete shifrore që kanë shoqëruar procesin e prodhim-përpunimit, kanë reflektuar dukshëm në shkatërrimin ekonomik të sektorit të naftës, duke e katandisur jo vetëm financiarisht, por edhe teknolgjikisht, në një “dinosaur skeletik”.

Një nga zgjidhjet: Marketingu

Nëse ALB-PETROL shton prodhimin, rriten kapacitetet e prodhimit e të përpunimit edhe në sektorët e tjerë të industrisë së naftës. Kushtëzuar prej kësaj, një nga zgjidhjet që ofrojnë specialistët është: Me rritjen e prodhimit rritet kapaciteti i përpunimit nga Kompania ARMO. Kjo krijon mundësitë e plota për përmirësim të gjendjes ekonomike e financiare, duke përcaktuar strategjinë e marketingut, pra të futjes me sasi shitjeje në tregun konkurrues përballë importeve (sepse cilësia është në parametrat e tregut botëror). Këtë mundësi e krijojnë produktet e rafinimit të naftës shqiptare, siç janë produktet preferenciale gazoil, bitum, mazut, e benzinë. Nuk duhet harruar, se për bitumin e naftave shqiptare, vazhdojnë kërkesat në rritje të tregut edhe jashtë kufinjve, gjë kjo që favorizohet nga përpjekjet për rritje të prodhimit të naftës në Objektin “Driza”, në vendburimin Patos-Marinëz.

Marketingu e ka shansin të riorganizohet me sukses edhe për faktin se çmimi i shitjes së naftës shqiptare ka një diferencë shumë të vogël, pothuajse...

të papërfillshme në raport me naftën e importit. Kjo mundësi konkretizohet me rritje të prodhimit, përmirësim të teknologjisë përpunuese, ulje të kostos së përpunimit për njësi, rritje të cilësisë së produkteve të përpunimit dhe ulje të shpenzimeve.

Kompania “SERVCOM”, shkatërruese e teknologjisë

Kompania e shërbimeve të naftës “SERVCOM”, u krijua në muajin Prill 1999 nga ndarja në disa pjesë e ALB-PETROL-it. Sipas skemës, detyra e kësaj kompanie ishte mbajtja në funksionim e zonave naftëmbajtëse dhe organizimi i punëve në shpimin e puseve, sidomos për zhvillimin e zonës Patos-Marinëz, duke alternuar sëbashku me kompaninë e huaj “PREMIER OIL”, por dhe me shoqëritë e tjera të huaja, që kryejnë punime sizmiko-shpim-kërkimesh në vendin tonë. Kjo kompani, në kundërshtim të plotë me detyrimin e saj administrativ e financues, nuk e mbrojti teknikën dhe teknologjinë e sektorit të naftës. Përkundrazi, lejoi shkatërrimin e mbi 70 sondave të fuqishme me teknologji të avancuar, duke krijuar asfiksimin e plotë të ndërmarrjes së shpim-kërkimit në Patos, qendër teknologjike kjo, që dispononte makineri moderne, të cilat kanë arritur të shpojnë deri në 6700 ml, si psh, në “Ardenica 18”.

Këtë fat kanë patur edhe në disa puse të tjerë, me thellësi 4000-4500 ml, si në Zvërnec, Vlorë, Frakull, Delvinë etj.. Kjo ka ndodhur, megjithëse në dispozicion të kësaj kompanie ishin vënë specialistët më të mirë të sektorit të naftës dhe gazit (inxhinerë, kryesondatorë), por që nuk u lejuan të aktivizohen, thjesht për shkak të skemave të mbrapshta të organizimit të punëve, të ndërtuara e të aplikuara prej drejtuesve të kësaj kompanie.

Strategjia e shtimit të prodhimit nëpërmjet mbrojtjes dhe rinovimit të teknologjisë, u zëvendësua me strategjinë e shkatërrimit të gjithçkaje, duke arritur deri në tjetërsimin e makinerive në skrap dhe shitjen e tyre tek privatët, si hedhurina. Nëse do të evidentosh këtë tjetërsim të makinerive të naftës, rezulton se ka një humbje shumë të madhe, të bërë qëllimisht, duke “ushqyer” furrat e shkrirjes së çelikut në Elbasan. Vetëm gjatë vitit 1999, i cili u konsiderua “vit rekord i ristrukturimit të naftës”, kjo kompani pati mbi 181 milion lekë humbje.

Shpenzimet e kompanisë u rritën me 1.8 herë më shumë se të ardhurat e saj totale. Kompania, gjatë aktivitetit të saj për periudhën 1999-2002, ka rezultuar me 598.726.247 lekë humbje. Kjo gjendje, sipas “argumentit” të tyre, është e pashmangshme pasi, gjoja “për hatër të mbrojtjes fizike të këtij sektori, duhet vazhduar të punohet qoftë edhe me humbje”, qofshin këto edhe katastrofike!!!

Mendësia dhe praktika e shkatërrimit të filialeve të saj, ka ndodhur edhe në sektorët e Shpim-Kërkimit në Patos, Lushnjë, Sarandë, Vlorë, Shpim-Shfrytëzimit në Patos dhe Sizmika Fier.

Aktualisht, Kompania “SERVCOM” e ka tjetërsuar në një gërmadhë të vërtetë hapësirën teknologjike që administron dhe trajton. E ka shndërruar në një organizëm ekonomik të pafuqishëm për të përballuar konkurrencën në raport me kompanitë e huaja, madje edhe me nivelin minimal të shërbimeve brenda vendit. Kjo gjendje, (për më tepër shkurtimi i dukshëm i fuqisë punëtore dhe largimi i specialistëve cilësorë), nuk po e lejon më tej Kompaninë “SERVCOM” të veprojë si kompani më vehte, e pavarur. Mbështetur në rezultatet e saj të vitit 2003, si dhe në bilancet e deritanishme, specialistët kanë përcaktuar tashmë një fund: falimentimin e plotë e të pashmangshëm të saj.

Të gjitha objektet, makineritë dhe kapitalet e saj, po qëndrojnë stok dhe po shkatërrohen çdo ditë nga braktisja.

Kompania “SERVCOM”, megjithëse është mbajtur me “serum”, ka kohë që e ka (vetë)shpallur falimentimin dhe dështimin në detyrën e ristrukturimit të sektorit të naftës.

5 vjet pas ristrukturimit

Tashmë që janë mbushur 5 vjet nga “ristrukturimi” i ALB-PETROL, me ndarjen e tij në 4 kompani (ish-APC, ALB-PETROL, ARMO, SERVCOM), rezulton se prodhimi i naftës jo vetëm që nuk u rrit, por edhe u ul. Rezultoi gjithashtu se nuk u zbulua asnjë vendburim i ri nafte dhe gazi. U shtuan shpenzimet për njësi prodhimi. Teknika dhe teknologjia e sektorit të naftës nuk u përmirësuan, madje pati edhe degradim fizik e asfiksim sikundër në aktivitetet shpuese, prodhuese dhe përpunuese. Rënia e përvitshme e prodhimit dhe e përpunimit të naftës e gazit, nuk ka si shkak mungesën e studimeve, (sepse ato janë me shumicë), por thjesht dhe vetëm ka qëllimin për ta shkatërruar sektorin e naftës në mënyrë graduale, e për ta kaluar në privatizim të detyrueshëm. Ky konkluzion nxirret ngaqë rezervat për nxjerrjen e naftës janë tepër të mëdha, madje shumë më të mëdha: Deri tani, nga burimet ekzistuese ranore është nxjerrë vetëm 15 % e potencialeve minimale të nxjerrëshme.  

Duke kujtuar Kodin e Napoleon Bonapartit {1804-2005} (2)

Trualli filozofik që lindi Kodin e Napoleonit

“Lavdia ime e vërtetë s’është fitorja në 40 beteja; Vaterloja do të fshijë kujtimin e tyre. Ajo çka nuk do të fshihet asnjëherë, e që do të jetojë përjetësisht, është kodi im civil!” - Napoleon Bonaparti

Nga Vladimir MOLLA, jurist

Vëmendja e Napoleon Bonapartit, asnjëherë nuk u shkëput nga ndërtimi i një legjislacioni modern, i cili do të përbënte themelet e organizimit të shoqërisë franceze. Në gjithë korpusin e Kodit Civil, ndihet dora e fryma e Tij.

Për vetë mënyrën sesi i kuptonte Ai individin dhe zhvillimin e tij, (nga çasti i zënies (konceptimit) e deri në vdekje), normat që rregullojnë të drejtat e qytetarit e të familjes, për Napoleonin ishin dhe mbetën mjaft të rëndësishme, që nga identiteti i personit, e deri tek marrëdhëniet me të tjerët. Kishte raste, si p.sh., në marrëdhëniet familjare që, vetëm me një nen, krijohej një përmbysje e madhe.

Zgjidhja që i dha Kodi Civil i Napoleonit problemit të njohjes së atësisë, ishte mjaft “revolucionare”. Kështu, neni 312 i këtij Kodi Civil, pavarësisht se origjinën e ka nga e Drejta romake, (pater is est qui nuptia demonstrant), ka mbetur i famshëm për nga mënyra sesi e zgjidhi këtë çështje. “Fëmija i zënë gjatë martesës, ka për baba burrin”, zhduku të gjitha pengesat që viheshin re në këtë drejtim. Zgjidhje të tilla radikale u vlerësuan edhe nga filozofë marksistë. Engelsi, në veprën e tij të njohur “Mbi origjinën e familjes, pronës private dhe shtetit”, e përmend këtë nen si shembull të dhënies fund të shumë problemeve, që lidheshin me fatin e fëmijëve. U përpunuan një sërë rregullash, që lidhen me të drejtat e personave fizikë e juridikë (rregulla morale), si dhe mënyrat e lindjes e të funksionimit të këtyre të fundit.

Marrëdhëniet e personave me sendet zinin një vend të rëndësishëm. U përpunuan një sërë të drejtash, që buronin nga marrëdhëniet me sendet e luajtshme e të paluajtshme. Mbi të gjitha, u rregullua e drejta e pronësisë, që ishte e drejta më e përkryer.

Pronari u njoh zot i sendit të tij, duke patur një pushtet absolut mbi të (neni 544 i K. C. F.), në atë kuptim që ky pushtet nuk mund të ketë kufi, përveçse rasteve të ndërhyrjes së shtetit për interesa publike.

U vlerësuan elementë të veçantë të sendeve të paluajtshme, siç ishte toka, trualli, duke u dhënë përparësinë ndaj çdo gjejë të ngritur mbi to.

Maksima e fjalë të urta, shumë të lashta, u futën të përpunuara si koncepte juridike mjaft të qëndrueshme. Ja si përcaktohet toka (trualli) në një nga këto maksima: “Kush është pronar i tokës, është pronar deri në qiell e deri në qendër të tokës”, pra zot i çdo gjëje ngritur mbi këtë truall.

Pavarësisht nga gjuha e figurshme, këto thënie kanë shërbyer e shërbejnë edhe sot si zgjidhje juridike mjaft të vlefshme. Kjo frymë ishte e njëjtë në Kodin Civil shqiptar të vitit 1929, ndërsa në ligjet e miratuara në fillim të viteve ’90-të, u dhanë zgjidhje të kundërta, e kjo për t’u hapur rrugën abuzimeve të shumta me pronën private e publike. Ja një shembull flagrant abuzimi: “... Personat juridikë a fizikë vendas dhe pronarë të ndërtesave ekzistuese të çdo lloji, janë edhe pronarë të truallit që zenë këto ndërtesa” (neni 21 i Ligjit Nr. 7512, datë 10.08.1991, Për Sanksionimin e Pronës Private…). Pra, pronë private quhej vetëm ajo që shteti i atëhershëm u shiste përkrahësve të tij, duke shuar çdo shpresë për pronarët e truallit mbi të cilin ishin këto ndërtësa. Këto zgjidhje edhe sot nuk kanë shuar mosmarrëveshjet e shumta dhe dhunimin e të drejtave të pronarëve të ligjshëm. Edhe Kodi Civil i vitit 1994, për çështjen që po flasim, në dy nene mban qëndrime të kundërta me njëri-tjetrin, duke i hapur rrugën keqinterpretimeve të ligjit dhe zgjidhjeve korruptive të mosmarrëveshjeve të shumta nga gjykatat. Kështu, në nenin 173 të K. C. në fuqi, thuhet: “Mbjelljet, si dhe ndërtesat e çdo vepër tjetër që ndodhen mbi, ose nën sipërfaqen e tokës, i përkasin pronarit të saj, përveçse kur parashikohet ndryshe në këtë Kod e në dispozita të tjera ligjore.” Pra njihet e drejta e pronarit të tokës, por në të njëjtën kohë hapet shtegu që, me dispozita të tjera të këtij Kodi e me ligje të tjera, të vendoset e kundërta. Dhe vërtet: vetëm mbas një neni e pikërisht në paragrafin e katërt të nenit 175 të K. Civil, thuhet: Kur me mirëbesim është ngritur një ndërtesë në tokën e huaj dhe kur vlefta e saj është më e madhe sesa vlefta e tokës, (kështu është llogaritur që të jetë gjithmonë), personi që ka ngritur ndërtesën mund të njihet pronar edhe i tokës, me vendim të gjykatës kompetente.”

Vetëm zgjidhjet e sipërme që jep ligji ynë civil, po t’i interpretosh, do të shohësh shkelje të hapura të një parimi të rëndësishëm që përshkon gjithë korpusin e Kodit të Napoleonit, atë të barazisë civile, sepse, siç ka thënë Rusoi, “pa barazi, as liria nuk mund të mbijetojë”.

Të drejtat reale të lidhura me sende të caktuara, krijuan marrëdhënie të atilla, që vetë të drejtën e pronësisë e copëzonin. Tagrat e pronarit i thjeshtonin deri në atë masë, sa pronari zhvishej nga ushtrimi efektiv i tagrave të tij, por megjithatë mbetej përsëri pronar. Nga ana tjetër, përdoruesi i sendit shfaqet si pronar mbasi ushtronte dy nga tagrat me të rëndësishme që përbëjnë të drejtën e pronësisë, siç është e dreja e përdorimit (usus) dhe e gëzimit (fructus). Këtu mbarojnë tagrat e përdoruesit. Mbetet vetëm njëra, ajo me e rëndësishmja: e drejta e disponimit (jus abutendi), e cila i përket vetëm pronarit të sendit.

Marrëdhënia përdorues-pronar ka shoqëruar gjithë jetën njerëzore gjatë ekzistencës së pronës private. Këto përshtatje të instituteve të vjetra romake, ndihmuan në konsolidimin e marrëdhënieve kapitaliste dhe rritjen e prodhimit. Zbatimi i të drejtës së përdorimit dhe banimit që ushtrohej mbi pronat urbane, zbuti krizën e strehimit të popullsisë. Përpunimi i servituteve krijoi lehtësi të shumta për shfrytëzimin e sendeve në kushte të mundësive më të mëdha. Krijimi i instituteve të tilla të së Drejtës Civile, ndikonte në ruajtjen e marrëdhënieve fqinjësore dhe në pakësimin e mosmarrëveshjeve.

Modelet e shkëlqyera të kontratave të posaçme romake, zunë një vend të rëndësishëm në lëndën e Kodit Civil. Kontrata e shitjes, si një nga mjetet juridike më të përhapura në marrëdhëniet tregtare, zuri një vend qendror, jo vetëm në ligj, por dhe në trajtimet e ndryshme teorike, që janë bërë gjatë dy shekujve të veprimit të këtij Kodi.

Emërtimi i kontratave të veçanta, nuk është bërë në Kod për lehtësi studimi, por në rradhë të parë për të kuptuar dallimet, domethënë atë që e bën të veçantë secilën prej tyre. Mbi të gjitha, për disa kontrata duhet zbatuar një formalizëm i caktuar, i cili përbëhet nga shumë elementë të përmbajtjes, e sidomos me praninë e profesionistëve në hartimin e tyre, siç janë noterët.

Lidhur me detyrimet, burimet për lindjen e tyre, veç kontratave, kuazi-kontratave, delikteve e kuazi-delikteve, Kodi Civil i Napoleonit përmend edhe faktet juridike, ndryshe nga Kodi ynë Civil që, si burim të lindjes së detyrimeve, përmend vetëm ligjin dhe kontratat.

Ligji në vetvete nuk mund të shërbejë për lindjen e një detyrimi të caktuar, por si një mënyrë zgjidhjeje e konfliktit.

Trashëgimia si institucion, pësoi ndryshime të rëndësishme. U shfuqizua e drejta e më të madhit (droit d’ainësse), që do të thoshte se çdo trashëgim përfitohej vetëm nga djali i madh, një privilegj feudal ky, për të cilin u tentua edhe më vonë që të rivendosej në ligj, por pa dobi.

Polemika të shumta janë bërë në kohën e miratimit të Kodit lidhur me zgjidhjen që duhej t’i jepej testatorit për të disponuar pasurinë e krijuar prej tij. Tezat e hedhura nga një palë ishin për një qëndrim radikal. Qëndrim ky që e mban edhe Kodi ynë Civil në fuqi. K. C. F. Parashikonte moscënimin asnjëherë të asaj që është quajtur Rezerva, domethënë e drejta personit (që është cënuar prej testatorit), për të rifituar të drejtën e tij ose të pasardhësve të tij.

Të tjerë, duke patur mendim të kundërt me të parin dhe synimin për të vlerësuar vullnetin e testatorit të atij që kishte krijuar këto të mira, ngulmuan të njihej e drejta e disponimit të një kuote të caktuar të pasurisë trashëgimore, ndërsa për pjesën e mbetur të zbatohej e drejta e rezervatareve. Kështu u vendos një zgjidhje e kënaqshme, që nuk duhet të vonohet të vihet edhe në ligjin tonë.

Ngjizja e Kodit është bërë në mënyrë kaq të natyrshme, saqë çdo ndryshim apo retushim i bërë në kohërat e mëvonshme, nuk ka cënuar përmbajtjen e korpusit të tij. Pavarësisht nga ndryshimet e bëra me vonë, parimet mbi të cilat u ndërtua Kodi, e mbi të gjitha fryma e tij, kanë mbetur të pandryshuara.

Në mbi 2000 nene të Kodit, ndihet fryma e barazisë dhe e lirisë për të gjithë. Edhe kur prishet drejtpeshimi në marrëdhëniet njerëzore, nuk e ka fajin ligji, por sjellja e secilit individ. Ligji dënon e detyron një individ, sa herë ka shkelur e cënuar të drejtat e një individi tjetër, ose të një bashkësie individësh.

Përfytyrimi i Napoleon Bonapartit mbi ndërtimin e shtetit, njehsohej me atë të kombit.

“Qeveria, pushteti, gjithçka, është pjesë e kombit. Të tjerë më pak të rëndësishëm se Bonaparti, si koloneli Pikte që, në vitin 1764, tre vjet para lindjes së Napoleonit, në një letër të shkruar prej tij, (e që ruhet si dokument), ka thënë: “Nuk janë muret as burrat që bëjnë Atdheun: janë ligjet, zakonet, qeveria, kushtetuta, mënyra e të qënurit që rrjedh nga e gjithë kjo. Atdheu gjendet në marrëdhëniet e shtetit me gjymtyrët e tij; kur këto marrëdhënie ndryshojnë ose dëmtohen, Atdheu zhduket”. (7) Përmbledhje tekstesh e dokumentash, nga shekulli  XVIII-të deri në ditet tona. Botim frengjisht i Ministrisë së Edukimit kombëtar të Rinisë e Sporteve të Francës, më 1989, faqe 25.

Pra siç shihet, vlerësimi për ligjin, për një qëndrim të përbashkët mbi atë që do të ndërtohet, tregon vizione të qarta të individëve që kanë bërë shtet dhe kanë krijuar kombe të fuqishëm.

Mendimi i shumë historianëve të së Drejtës Civile, është se sipas tyre, rrezatimi që ka njohur Kodi i Napoleonit, është i njëjtë me atë që ka njohur e Drejta Romake.

Organizimi i kësaj ndërmarjeje të madhe, u bë pasi Bonaparti kishte siguruar një pozitë të kënaqshme politike. Fitorja e grushtit të shtetit, që suprimoi Direktoratin më 7 nëntor 1799, (18 brymer, viti i VIII-të), çoi në miratimin e ligjeve organike, që i krijuan Atij mundësitë ligjore për të ecur më i sigurt drejt një pushteti më të fuqishëm.

Më 13 gusht të vitit 1800, Bonaparti ngarkoi një komision të përbërë nga katër anëtarë, për përgatitjen e një projekti të Kodit Civil. Të katër anëtarët ishin nga juristët më të shquar të Francës, të cilët, në të njëjtën kohë, kryenin edhe detyra të rëndësishme shtetërore.

Fransua Tronshe ishte President i Gjykatës së Kasacionit. Ai mbrojti para konventës Luigjin e XVI-të, mbrojtje kjo që nuk ndikoi në karrierën e tij profesionale. Zhan Portalis, jurist me formim të gjithanshëm, e filloi karrierën si avokat, në Provansë. Më pas hyri në politikë, gjatë periudhës kur veproi Direktorati (organi më i lartë ekzekutiv i Republikës). Ai ishte anëtar i Akademisë franceze, komisar qeverie në gjykatën e Prize-s. Mbajti peshën kryesore gjatë hartimit të Kodit Civil. Mori pjesë në bisedimet lidhur me Konkordatin.

Feliks Bigo de Premene, ishte komisar i qeverisë në Gjykatën e Kasacionit, ndërsa Maleville ishte anëtar i kësaj gjykate.

Më këto emërime, Napoleoni tregoi se aftësitë e tij për të emëruar personin e duhur në vendin e duhur, nuk spikatnin vetëm në fushën ushtarake. Të katër redaktorët e Kodit Civil, janë quajtur të moderuar në politikë, por mjeshtra të vërtetë të njohjes së praktikave legjislative, filozofisë së të drejtës dhe interpretues të shkëlqyer të normave juridike. Qëndrimi i prerë në zbatimin e ligjit, përbënte kuptimin e vertetë të gjithë jetës së tyre. Formimi i tyre intelektual nuk u bë rrugëve e shesheve të Francës, gjatë trazirave të mëdha shoqërore të shek. XVIII-të, por në universin e dijes së iluministëve si Ruso, Didero, Volter, Monteskie etj..

Veprat e shquara si “Kontrata shoqërore”, “ Mbi frymën e ligjeve”, etj., kanë drejtuar gjithë veprimtarinë e tyre. Parimi i rëndësishëm i ndarjes se pushteteve, definuar nga Xhon Loku në Angli, nëpërmjet Monteskiesë po rrënjosej edhe në Francë.

Ata njihnin e zbatonin shumë mirë traditën e vyer juridike të Doma, Potie e Dagyeso, të cilët kanë përgatitur e treguar udhën e kodifikimit. Këta juristë të famshëm, çdo gjë e vinin nën urdhërin e së Drejtës, qoftë nga pikëpamja doktrinare, (sipas veprës “Ligjet civile nën urdhërin e tyre natyral”), qoftë nga pikëpamjet e parashtruara në urdhëresat e Dagyeso mbi dhurimet, testamentet e zëvendësimet trashëgimore.

Mbi Portalis-in, një ndikim të madh ushtroi doktrina e Jansenizmit (Jansenius Kornej Jansen), teologut hollandez, i cili në veprën e tij postume “AUGUSTINI”, parashtroi pikëpamjet e Shën Augustit mbi nderin, zotin e lirë dhe fatin, elemente këto, që përbënin thelbin e kësaj doktrine.

Portalis thoshte se “e drejta është arsyeja universale, arsyeja supreme themeluar mbi natyrën, njëlloj si mbi sendet. Ligjet ekzistojnë e ato nuk duhen kuptuar në rregulla thjesht pozitive… E drejta është moralisht e detyrueshme, por për atë (të drejtën), nuk ka arsye detyrimi: ajo drejton, ligjet komandojnë. Ajo shërben si busull, ndërsa ligjet si kompas. Popuj, të ndryshëm ndërmjet tyre, nuk jetojnë veçse nën perandorinë e së drejtës. E drejta natyrore dhe e drejta e popujve (jus gentium), nuk ndryshojnë në thelb, por në zbatimin e tyre. Arsyeja që qeveris në mënyrë të pakufishme nga të gjithë njerëzit, thirret e DREJTA NATYRORE.

Vijon në numrin e ardhshëm

ATDHEU – një vlerë e gjithkohshme

Nga Gabriele Kaculini

Në epokën e globalizimit, të shpërbërjes së Shtetit dhe të politikës, shfaqet përsëri tek njeriu dhe tek shoqëria prirja kundrejt ndjenjave të përbashkëta, që bashkohen në të parën vlerë të madhe civile që është Atdheu.

Përsëri Atdheu

Janë shembur ideologjitë e përgjakta, janë shembur muret që i mbanin në këmbë ato duke ndarë njeriun nga njeriu, politika duket se është e racionalizuar, e zgjidhshme si një ekuacion i thjeshtë nga mendja e ftohtë e një inxhinjeri. Por kjo nuk përbën një arsye që të shterrojë në shpirtin njerëzor etja për ideale e vlera që orientojnë jetën në botë. Prandaj tek njeriu ndjehet nevoja për ndjenjë, arsyeja e thjeshtë e tregut nuk mjafton si rregull i vetëm për një shoqëri të hapur. Racionaliteti i llogaritjes monetare, që rrafshon çdo dukuri njerëzore në një varg sasish, nuk mund të zbatohet në politikë. Ekonomia paraqet përparësi të shumta: vlershmëri, liri, drejtësi, hapje. Por e gjitha kjo me çmimin e dhimbshëm, shpesh të fshehur, të një impersonaliteti të përgjithshëm, apo të karakterit anonim të veprimit ekonomik. Në ekonomi kanë vlerë numrat, dhe kjo vlen edhe në politikë, vetëm se çfarë do të ishte një parti me 50 përqint të votave, por pa ide, parime, shpresa? Është e pamundur të përfytyrohet një situatë e këtij lloji, pasi është e pamundur që politika të mund të bëjë pa simbole, pa vlera, pa besim në diçka që kapërcen përtej përditshmërisë, të prekshmes, vlerës sasiore.

Me fjalë të thjeshta, duke shtrirë tregun në politikë do të thotë të tërheqësh kaq fort një mbulesë të vogël sa ta kthesh atë në rreckë. Politika ka një përmasë të vetën strukturore, ka një logjikë themelsie, që ndesh tek tregu mekanizmat, padyshim më të përshtatshëm deri më tash, për të zbatuar parimet e saj. Por politika nuk mund të shtrembërohet e gjymtohet, apo ti nënshtrohet logjikës së tregut. Nuk është një akt aq befasues që globalizimi gjen, pikërisht në shtrirjen e tregut, forcën lëvizëse themelore të tij. E është edhe më pak befasues fakti që globalizimi është duke përhapur një tym të ri ideologjik, atë të multikulturalizimit, që priret të këpusë çdo lloj përkatësie atdheshmërie.

Nevoja për Atdheun është pra fillimi i ri i një politike të rikthyer autonome, të aftë për të rigjetur në vetvehte vlerat tipike dhe arsyet vetjake, të aftë të prodhojë jo një por shumë domethënie dhe tu ofrohen njerëzve të lirë për të zgjedhur.

Çfarë shoqërie e hapur?

Që të mund të jetë e tillë, një shoqëri e hapur duhet të jetë parasgjithash e hapur ndaj vetvehtes, duhet të jetë e ndërgjegjshme për identitetin e vet historik, domethënë pa mohuar traditat e saj, dhe vlerat në themel të asaj tradite. Në rast të kundërt, hapja e saj bëhet një vetëshkatërrim, pasi përbën një shfuqizim të vetvehtes, të papërligjur dhe mjaft të rrezikshme. Në tridhjetë vitet e fundit, shoqëritë perëndimore janë leskëruar gradualisht, duke zgjedhur asimilimin, apo më mirë, nënshtrimin ndaj kundërshtive të tyre, në vend se të zgjidhjes së tyre. Ngritja e menjëhershme dhe e beftë e standarteve të jetesës, duke filluar nga vitet pesëdhjetë, ka goditur themelsinë e shoqërive perëndimore, duke bërë që të duken të pavlera, apo deri dhe të vjetëruara, disa mënyrsjellje, disa vlera. Plasaritja e familjes bërthamë, ka bërë që të përqafohet liria seksuale, ka përjashtuar religjionin nga jeta e zakonshme, duke bërë një ikje mistike prej tij, duke zhvlerësuar jo vetëm çdo dukuri religjioze por edhe çdo njeri religjioz. Çrrënjësimi i religjionit nga shoqëria, dukuri që e shtyn me forcë në mjedisin vetjak dhe intimist të jetës, ka tërhequr rrëshqanë mbas vetes edhe një ligështim të etikës publike.

Kjo na lejon të zbresim diskutimin në fushën politike. Atdheu nuk përfaqëson më një realitet të bashkëndarë për të gjithë aktorët politikë, secili me pikëpamje të ndryshme por të ligjshme, projekte. Në të kundërt, Atdheu është çmishëruar në thertoren e ideologjive kundërvënëse, duke e syrgjynosur në një ide abstrakte ose në një vlerë të bashkëndarë vakësisht nga një grusht njerëzish që luftohen ashpërsisht nga të shumtët. Në këtë pikë, ka qënë e lehtë të bëhet me politikën një treg, i pasur me mallra që lëbyrin sytë, por i varfër me ideale që i flasin zemrës. Brezat e fundmë janë të dehur prej hedonizmit dhe materializmit, kanë adhuruar viçin e artë të parasë që blen gjithçka, edhe identitetin e vet, mbi të gjitha nëse vlen vërtet pak.

Në të njëjtën mënyrë, në vend që ti përgjigjen kërcënimeve nga jashtë, duke pohuar dhe mbrojtur identitetin e vet, kanë pranuar, apo më mirë, i janë nënshtruar kolonizimit social, kulturor dhe ekonomik nga ana e valëve të parreshtura të emigracionit. Poroziteti dhe depërtueshmëria e shoqërive italiane kanë shërbyer si mbështetje për kolonizimin e ngadaltë, por të rëndë, kulturor dhe demografik të popujve lindorë. Politikat e emigracionit që shqyejnë portat në gjithçka, dhuratat bujare të turpshme të fondeve për të rrënjosur dhe përforcuar pranitë e të huajve, janë faje të një të shkuare të vonë, vuajtjet e së cilës kthehen në të tashmen tonë. Rrjedhojat? Përveç atyre tashmë trishtshëm të njohura: devijimi rinor, delegjetimimi i institucioneve, kriza e politikës dhe e Shtetit - më e keqja është toleranca e përgjithshme, që fsheh një epshmëri) skandaloze të Italisë përballë krizave të saj të brendshme dhe kërcënimeve të jashtme.

Shoqëria civile jeton falë vlerave

Atdheu është e para prej vlerave "civile", që janë në themel të jetesës së përbashkët, domethënë shoqërisë. Megjithë proklamimet e individualizmit, kulti i individit nuk i mjafton individit për ti dhënë një kuptim jetës së vet. Por janë zhdukur përgjithmonë kohët në të cilat, anasjelltas, ishte politika që u diktonte të gjithëve një fat të ngjashëm, që ngrihej si gjykatës i jetës dhe i vdekjes për miliona njerëz. Po atëhere? Çfarë mbetet sot? Mbesin rrënojat e dy dështimeve të mëdha. I pari ka qënë ai i shtetit totalitar, që prangoste njeriun pas Shtetit dhe e bënte skllav të ideologjisë së tij. I dyti, ende në ditët e sotme, është individualizmi i egërsuar, primati i "unit" mbi çfarëdo "ne", që kryen gabimin e kundërt me atë të Shtetit totalitar, pasi është i paaftë ti japë një kuptim jetës së njeriut, pasi jeta është edhe bashkëjetesë shoqërore në rradhë të parë, dhe jo vetëm individualitet. Një shoqëri e hapur, liberale, ku është në fuqi konkretisht liria e mendimit, ku individi është qendra e politikës, por që është pa identitet, pa vlera në të cilat të besojë dhe për të cilat të veprojë çdo ditë, - atëhere është një shoqëri në të shuar e sipër,  e privuar prej një indi nervor që transmeton impulse jetësore dhe përkujdeset për mbijetesën e saj. Një shoqëri e çarmatosur: ja çfarë është shoqëria pa vlera e Perëndimit në agun e mijëvjeçarit të tretë. Është e çarmatosur pasi është e pambrojtje kundrejt sulmeve të egra që vijnë nga jashtë; por është edhe e pambrojtje kundër armiqve të brendshëm, kundër kujt punon për të arritur përmbushjen e çmontimit të vlerave tona.  Për çfarë punojnë armiqtë e Atdheut? Flasin përçart për fshatra globalë, për vendin-botë, për qeveri botërore, por çfarë qëndron pas këtyre etiketave? Asgjë tjetër veç një grumbulli botëror individësh pa rrënjë, pa origjinë, as gjeografike as kulturore. Pa përkatësi ndjesore, pa tradita, pa dije prej ku vijnë dhe ku shkojnë, pa një gjuhë të përbashkët, një besim, një botëkuptim politik të përgjithshëm. Të luftohen ideologjitë nuk do të thotë të rrafshohet me tokën çdo ndjenjë, të shterret çdo emocion, të fiket çdo simbol. Politika nuk është vetëm llogari monetare, nuk është vetëm një shkëmbim i parreshtur. Politika është një pasion i mbështetur nga një kulturë e ngritur vlerash, normash, traditash, e një identiteti që kapërcen pjesët e veçuara, që shkon përtej ndarjeve, pasi shpreh - ndjeshmërisht - një përkatësi të përbashkët, ATDHEUN.

 Pregatiti: Gent ULQINI

Presidenti Rugova: Njohja sa më e shpejtë e pavarësisë së Kosovës

Bruksel, 26 prill - Presidenti i Kosovës, Dr. Ibrahim Rugova, i cili po qëndron për një vizitë në Belgjikë, mbajti sot një fjalim në Senatin belg, ndërsa nesër paradite takohet me kryeministrin e Belgjikës, Guy Verhofstad (Gi Verhofstad) dhe me ministrin e Jashtëm flamand, Geert Bourgeois.

Presidenti Rugova vlerësoi progresin e arritur në Kosovën e pasluftës në të gjitha fushat, ndërkaq për gjendjen e përgjithshme tha se është stabile, sikurse edhe ajo e sigurisë. Ai theksoi se UNMIK-u, pas zgjedhjes së z. Petersen në krye të tij, "është më dinamik dhe po bëhet partner i institucioneve të Kosovës". Ndërsa lavdëroi veçmas punën e KFOR-in, duke thënë se "po bën një punë të shkëlqyeshme në mbrojtjen dhe sigurinë e Kosovës".

Pasi vlerësoi progresin në fushën e zhvillimit ekonomik, theksoi se çështja e transferit të më shumë kompetencave tek institucionet e Kosovës, lidhet shumë me njohjen e pavarësisë, që siç u shpreh "mundëson dhënien e garancive për investimet dhe marrjen e kredive nga insitucionet financiare europiane e ndërkombëtare".

"Unë insistoj që pavarësia e Kosovës të njihet drejtpërdrejtë nga Bashkimi Europian dhe SHBA-të, që do të njihej edhe nga fqinjët e vendit tim. Një Kosovë e pavarur, demokratike e paqësore, e integruar në BE, në NATO dhe në miqësi permanente me SHBA-të është vullneti politik i popullit dhe i qytetarëve të Kosovës. Pavarësia do të qetësonte këtë pjesë të Europës e të botës dhe popullin e Kosovës. Po ashtu, pavarësia e Kosovës do të përshpejtonte integrimin e vendeve të tjera të rajonit në BE dhe në strukturat euro-atlantike", nënvizoi Presidenti Rugova dhe shtoi se "Kosova është e aftë të ekzistojë e të funksionojë si vend i pavarur".

Raportet e nderlikuara shqiptaro-serbe

Në Beograd, në periudhën 1934-1941 u ngrit dhe funksionoi Instituti Ballkanik, i cili merrej me studimin, promovimin dhe publikimin e rrënjëve historike të bashkëpunimit të popujve të Ballkanit ndër shekuj.

Me këtë institut, nga Shqipëria bashkëpunuan studiuesi Eqerem Çabej, (asokohe profesor gjimnazi), shkrimtari dhe publicisti Skënder Luarasi, studiuesi Perikli Mborja, Shefi i Qendrës së Shtypit Shqiptar Mihal Sherko dhe studiuesi e politologu Mit’hat Frashëri. Instituti botoi studime të ndryshme në revistën e tij prestigjioze “Revue internationale des etudes balkaniques”.

Pas Luftës së Dytë Botërore, në kuadër të marrëdhënieve të shkëlqyera shqiptaro-jugosllave, në shtator 1945, një grup intelektualësh dhe politikanësh të njohur shqiptarë ndërmorën një iniciativë për organizimin e kontakteve të institucionalizuara dhe të një samiti të përbashkët shqiptaro-serb, për t’i shërbyer “bashkëpunimit kulturor ndërmjet dy vendeve”.

Në takimin e organizuar në Beograd, më 13 shtator 1945 (pra në kohë rekord), midis të pranishmëve nga Shqipëria ishin edhe Ramadan Çitaku (më vonë i Dërguari me Punë i Shqipërisë, akredituar në Beograd), Haxhi Lleshi (asokohe ministër i Brendshëm), Nexhmije Hoxha, Fiqirete Shehu, Abdyl Këllezi, Aleks Buda, Fadil Paçrami, shkrimtari Sterjo Spasse, dirigjenti Kostandin Trako, etj. Ndërsa nga Kosova morën pjesë drejtuesit e lartë komunistë Mehmet Hoxha dhe Ismet Shaqiri.

Një vit më vonë, më 1946, në Sarajevë, në samitin përkatës, nga Shqipëria morën pjesë vetëm shkrimtarët Aleks Çaçi e Luan Qafëzezi.

***

Me marrjen e frenave të pushtetit nga Ramiz Alia, (që në të gjallë të Enver Hoxhës), si të mos kishte ndodhur asgjë ndërmjet shqiptarëve dhe serbëve në vitin 1981, ku u vranë me qindra shqiptarë dhe u torturuan dhe burgosën me mijëra të tjerë, Shqipëria komuniste hapi dyert për rivendosjen e marrëdhënieve ndërshtetërore në nivelet më të larta dhe klimën më të përzemërt.

Kur “Shoqata Ndërkombëtare për Problemet e Europës Juglindore”, në shtator të vitit 1984 organizoi Kongresin V të saj në Beograd, me temën “Ballkani dhe Europa Qendrore”, midis pjesëmarrësve nga 30 vende ishin edhe studiues nga Shqipëria. Delegacioni shqiptar kishte në gjirin e tij afro 19 studiues-pjesëmarrës, sikundër A. Buda, S. Pollo, Z. Xholi, F. Prendi, S. Anamali, S. Pulaha, S. Manushi, Sh. Ballvora, H. Mara etj..

Pas vdekjes së Enver Hoxhës Shqipëria shprehu dëshirën për rivendosjen e bashkëpunimit kulturor ndërshtetëror. Kështu në Beograd, më 9 shtator 1998, u nënshkrua “Programi i Bashkëpunimit në Fushat e Shkencës, Edukimit dhe Kulturës midis Jugosllavisë dhe Shqipërisë”. Në emër të Jugosllavisë këtë dokument e nënshkroi Marjan Strbashiç–Drejtor i Komitetit Feferal për marrëdhëniet ndërkombëtare, ndërsa për palën shqiptare nënshkroi Jorgo Melica–Kryetar i Komitetit Kombëtar për Bashkëpunimin Kulturor të Shqipërisë me Jashtë.

Në takimin e shkrimtarëve ballkanas në Bor të Serbisë, në shtator 1998, Shqipëria përfaqësohej nga shkrimtarët Ismail Kadare dhe Dritëro Agolli. Në këtë aktivitet, asnjë shkrimtar shqiptar nga Kosova nuk pranoi të marrë pjesë – në shenjë proteste për fushatën e egër antishqiptare që kish ndërmarrë Lidhja e Shkrimtarëve të Serbisë. Kulmin e kësaj fushate e kish shënuar kërkesa e Presidentit të Lidhjes së Shkrimtarëve të Serbisë Miodrag Bullatoviç, i cili u kishte kërkuar autoriteteve të Beogradit që “Në Kosovë të dërgohen sa më parë tanket, se vetëm ato bëjnë punë me arnautët..., të cilët njohin vetëm gjuhën e zinxhirëve...”, dëshirë të cilën Millosheviçi e plotësoi shumë shpejt.

***

Mosmarrëveshjet dhe urrejtja ndëretnike, filloi të shfaqej në Kosovë që në fund të viteve ’60-të dhe vazhdoi e ashpër gjatë viteve ’70-të, edhe në nivelet akademiko-shkencore, në trajtën e polemikave, në institucionet dhe në organet e shtypit.

Kështu, folkloristi serb Tatomir Vukanoviç, në veprën e tij “Shpjeguesi i muzeve të Kosovës dhe Metohisë”, vinte në pikëpyetje dhe atakonte me ashpërsi vlerat e studimit “Ndryshimet bashkëkohore gjeografiko-shoqërore në Kosovë e Metohi” të studiuesit Mark Krasniqi, të cilat u shfaqën në shtyp në botimet e tipit muzeal të Kosovës. Në të njejtën kohë, shumë studiues dhe historianë shqiptarë u përfshinë në polemika shkencore me autorët serbë, por sidomos ra në sy për nervozizëm të skajshëm, polemika e Shukri Rrahmanit dhe Zekeria Canës kundër historianit Bogumil Hrabak, në faqet e revistës serbe që botohej në Prishtinë me titullin “Obelezhja”.

Në Konferencën VI për onomastikën jugosllave, që u mbajt në tetor 1985 në Milanovcin e Poshtëm, si dhe në simpoziumin shkencor “Arti dhe kultura në shek. XIV në botën bizantine”, që u mbajt në nëntor 1985, Dr. Skënder Riza i provokoi hapur të pranishimit teksa hodhi tezën që Kisha Ortodokse sllave ishte përkëdhelur nga Perandoria Turke dhe Porta e Lartë gjatë gjithë periudhës së saj në sundim të trojeve ballkanike. Gjithashtu u konsiderua fyerje e rëndë teza e Rizajt se serbët e kishin origjinën nga disa fise turke, se Cirili dhe Metodi ishin hebrej dhe jo sllavë, etj.. Këto teza u konsideruan si fyerje kombëtare për mbarë serbët dhe për këtë u dërguan relacione të shumta në Beograd, ku kërkohej ndëshkimi ligjor i Rizajt dhe i disa studiuesve të tjerë shqiptarë, “me disponim antiserb dhe separatist...”.

Por polemika kulmoi sërish në vitin 1989 në Prishtinë, me rastin e zhvillimit të Simpoziumit shkencor me titull “Gjashtë shekuj nga beteja e Kosovës”.

Polemikën e madhe i inicioi historiani Muhamet Piraku, i cili deklaroi se diponohen të dhëna shkencore se personazhet kryesorë historikë të kësaj periudhe, (e që luajtën rol vendimtar në këtë betejë), sikundër Knjaz Llazari, Jug–Bogdani dhe Millosh Kopiliqi - ishin me origjinë shqiptare. Gjithashtu, historiani Tahir Abduli deklaroi në simpozium se “miti kosovar në historinë kombëtare serbe është ndërtuar me Kishën e Shenjtë Ortodokse Serbe në krye, me mbretërit si shërbëtorë të saj dhe me aparatet propagandistike të paguara për të shtrembëruar të vërtetën, sipas së cilës Kosova është ‘Djep i Serbisë’, dhe e gjithë kjo është bërë me qëllimin e homogjenizmit dhe motivimit të popullit dhe kombit serb në kurriz të shqiptarëve, kundër interesave të tyre dhe të vërtetave historike e shkencore”.

Kundër kësaj deklarate u ngrit historiani serb Sima Çirkoviç, i cili me zë të squllur e të jargavitur deklaroi se “pa fakte të sigurtë historike, nuk mund të përvetësohen figurat e shqura të historisë, që i përkasin një kombi tjetër...” dhe se “krijimi i mitit të Betejës së Kosovës po lidhet padrejtësisht me nacionalizmin serb, në këtë simpozium”.   

***  

Në simpoziumin e Borit, në referatin e tij me titull “Këndvështimi im mbi letërsinë ballkanase”, në mënyrë të veçantë tërhoqi vëmendjen shkrimtari Ismail Kadare.

Antishqiptari i tërbuar Miodrag Bullatoviç, (organizator kryesor i simpoziumit), shumë herë ra në sy tek falenderonte dhe komplimentonte me superlativa Kadarenë dhe Agollin me fjalët “... dëgjoni se çfarë teksti fenomenal është ky i Kadaresë, ..., se çfarë poezie të fuqishme shkruan miku dhe kolegu ynë Dritëro Agolli”.

I ekzaltuar, Agolli i kërkoi “mikut të shtrenjë Bullatoviç...”, që “... të vijë në muajin maj në Shqipëri, kur nuk ka shira, dhe kur nga malet e saj mund të shikohen Shkodra dhe fshatrat malazeze rreth saj... Mund të shikohet Maqedonia në Lindje dhe Greqia në Juglindje”. (Këto shënime të shkruara të shkrimtarit Agolli, u lexuan me pathos nga shkrimtarët serbë dhe u trumbetuan edhe në gazetat serbe, në kohën e mbajtjes së samiteve të shumta gjatë vitit 1989, ku çuditërisht shkrimtarët nga Shqipëria munguan, kohë këto që përkuan edhe me reprezaljet e egra policore serbe në Kosovë, çka kulmoi edhe bojkotin e organizuar të jetës kulturore të Jugosllavisë së asaj kohe, nga ana e shqiptarëve të Kosovës.

***      

Në veprimtarinë botuese të shqiptarëve dhe serbëve në Kosovë, pas vitit 1990, spikat trajtimi me tendenciozitet të hapur i temave nacionaliste. Në këtë periudhë bie në sy ndërprerja totale e bashkëpunimit të ndërsjellë në fushën e botimeve, thënë ndryshe - moslejimi reciprok i botimit në gjuhët serbe e shqipe të veprave të përkatësisë etnike të kundërt, tashmë të pozicionuara ashpër e në disponim të hapur armiqësor.

Shtëpia botuese shqiptare “Rilindja” e Prishtinës, refuzoi dhe ia arriti të mos marrë pjesë në Panairin e Librit, zhvilluar atë vit (1990) në Beograd.

Ndërkaq në të dy vendet, pra në Serbi dhe Kosovë, njëherësh filloi botimi i vrullshëm i autorëve serbë e shqiptarë, krijimtaria e të cilëve ishte etiketuar “nacionaliste” dhe “në kundërshtim me regjimin”, e që “stimulonte urrejtjen ndëretnike dhe dasinë e popujve të Federatës”. Këta autorë, pasi ishin ndaluar të botoheshin, (dhe në shumë raste edhe ishin goditur e dënuar), tani gjetën fushë të lirë për të botuar dhe shprehur pikëpamjet e tyre të kundërta në trajtimin e marrëdhënieve ndërtenike dhe qëndrimin politik ndaj asaj që, për afro 5 dekada, ishte etiketuar si Federata e popujve që bashkëjetonin nën moton titiste të “Bashkim-vëllazërimit” (Bratstvo-Jedinstvo”. Përveç autorëve të gjallë që morën penën për të shkruar sërish e për t’u botuar, palët nxorrën nga bodrumet edhe veprat e autorëve të vdekur, e që ishin ndaluar me dhunë dhe propagandë antinacionaliste. Kështu shqiptarët nxorën Gjergj Fishtën dhe veprat e tij, Faik Konicën, Ernest Koliqin etj., kurse serbët nxorën Grigor Bozhoviçin.

Thellësisht tendenciozë dhe patologjikë në urrejtjen e tyre ndaj shqiptarëve u treguan serbët, teksa ribotuan librin e historianit shovinist Jovan Tomiç “Mbi arnautët në Serbinë e Vjetër dhe Sanxhak” (botuar në vitin 1913), libër që e ribotuan njëherësh e në tirazh tepër të madh dy shtëpi botuese: “Grigor Bozhoviç” në Prishtinë dhe “Prosveta” në Beograd.

Në të kundërt të serbëve, në këtë kohë në Sarajevë (1990) dhe në Zagreb (1991), boshnjakët dhe kroatët sërish botuan veprën e albanologut të famshëm kroat Milan Shuflaj “Serbët dhe shqiptarët – simbioza e tyre në shekujt e mesjetës”, që ish botuar fillimisht në Beograd në vitin 1915.

***

Në dekadën e fundit të shek. XX, në serbisht nuk u botua asnjë libër i autorëve shqiptarë të Kosovës, ndërsa në shqip, me kujdesin e drejtpërdrejtë të Beogradit, u botua libri në formë ditari i bashkëshortes së Millosheviçit, profesoreshës së Sociologjisë Mira (Mirjana) Markoviç, me titull “Nata dhe dita”. Libri u përkthye nga Dr. Ismet Dermaku dhe u shtyp në vitin 1996 nën kujdesin e shtëpisë botuese “BMG” të Beogradit.

Por në kontrast më klimën e acaruar shqiptaro-serbe në Kosovë dhe mbarë Jugosllavinë, që pas vitit 1981, në Shqipëri ekzistonte një klimë tjetër, që kish zbutur marrëdhëniet dypalëshe në nivel shtetëror. Kështu, në vitin 1990 u shtyp “Fjalori ushtarak serbokroatisht–shqip”, me afro 20 mijë fjalë dhe terma, nën kujdesin e “Akademisë Ushtarake Enver Hoxha” në Tiranë, me autor Hasan Çipuri, në kopertinën e të cilit theksohej se “... u shërben kuadrove ushtarake dhe specialistëve të çeshtjeve të problematikës ushtarake...”. Ndërkohë, në Jugosllavi ky libër u konsiderua krejtësisht joproduktiv dhe i panevojshëm.

Hasan Çipuri me Xheladin Duron ishin autorë edhe të një teksti me titull “Serbokroatisht pa mësues”, që u botuan në Tiranë në vitin 1993.

Po në këtë vit në Tiranë u botua një libërth i autorit Çelik Çeliku, që përmbante shprehje të karakterit turistik “Gjuha serbe në çdo situatë dhe për këdo”.

Gjithashtu në Universitetin e Tiranës, në vitin 1994 mbrojti disertacionin e doktoraturës “Për marrëdhëniet e gjuhës shqipe me serbishten nga fillimi i shek. XX”, stërmbesa e Enver Hoxhës Anila Omari (e bija e Luan Omarit).

Vijon në numrin e ardhshëm     

Historia e shkollës së parë shqipe

Behar GJOKA

Kremtimi i 7 marsit, si dita e parë e shkollës shqipe, mbart shenja të dyfishta: Së pari: Kjo ditë shënon zanafillën e shkollës laike shqipe. Së dyti: A është mësuar shqipja në shkollë përpara kësaj date?

Shkollimi laik, ndarja e shkencës nga feja, ndarja e shkollës nga kisha, shënojnë një moment thelbësor, që në mjediset perëndimore ka ndodhur me kohë.  Në këtë kuptim, 7 marsi,dita e parë e shkollimit laik në gjuhën shqipe shenjon një etapë të re dhe cilësore në rrugën e nxënies së dijeve në mjediset shkollore . Prej aty zë fill kurba që pëson procesi i dijes në shkollat laike. Por 7 marsi i vitit 1887 nuk duhet marrë si viti i parë pas vitit “zero”, domethënë si caku i parë i mësimit të shqipes.

Sipas ndonjë dëshmie paraprake të lënë nga Budi, kryesisht të shprehur nëpër parathëniet dhe pasthëniet autoriale, dijet e para, siç na njofton vetë, ai i nxuri tek prelatët vendas. Në letrën drejtuar kardinal Gocadinos, Budi thotë: “. . . në rininë time kam qëndruar, pothuaj vazhdimisht në shërbim të disa ipeshkëvinjve të vendit tonë, pranë të cilëve jam marrë me studimin e këtyne pak ditunive deri në moshën 21 vjeçare. . .” (1963: 297).

Po ku e nxuri ai shkrimin e gjuhës shqipe? Kush qenë mësuesit e ndritur që mëkuan dashurinë e madhe për shqipen? Enigmat, që do të duhet të shvështillen, siç shihen, sa vijnë e shtohen, por bashkë me to, krejt natyrshëm, rritet kureshtja për të shkundur me çdo kusht ndryshkun e grumbulluar nëpër vite e shekuj.

Në dokumentacionin e Kolegjit të Loretos, një shkollë kjo në gjuhën latine, me drejtim teologjik, dëshmohet herë tërthorazi, herë si e nënkuptuar se dikush me emrin Budi a Buli, ka studiuar aty, pa harruar se në atë kolegj kanë studiuar edhe Bardhi, Bogdani, etj.

Sipas Selman Rizës, “... shënimi i Ferlatit se autori ynë qenka edukuar në kolegjin ilirik të Loretit (Itali), nuk mund të shpjegohet ndryshe veçse kështu: në këtë kolegj Budi do të jetë regjistruar vetëm sa për të dhënë provimet e maturës, pa të cilën ai nuk mund të dorëzohej (shugurohej – B. Gj. ) prift” (1996: 556), duke e sqaruar edhe përcaktimin e dyzuar, jo krejt të ndërliqshëm. Edhe këto rrezatime, nëse vështrohen brenda qarkut veprues, gjithsesi, ndihmojnë për të shqyrtuar çështjen.

Dokumentimi i hapjes së të parës shkollë shqipe, qëmtuar prej  Dr. J. Rexhepagiçit, në një libër të gjatë studimor rreth kësaj çeshtjeje: “Shkollat janë hapur me iniciativën e priftërve, por shpesh edhe të kërkuara nga popullsia qytetare apo fshatare” (1968: 47), që është me interes, veçan, për shkollimin në gjuhën shqipe. Cytëse është e dhëna që sjell po ky autor mbi programin: “Pos disiplinave fetare të cilat rëndom  i jepnin priftërit shqiptarë, në këto shkolla italisht, e nga gjysma e parë e shekullit të XVII edhe shqip, mësohej leximi, shkrimi, elementet e historisë dhe njohuri të tjera të dobishme” (1968: 48).

Diku  tjetër ky autor nënvizon se “Në Shqipëri gjithashtu ka pasur disa shkolla fillore, që përmenden qysh në shekullin XVI.  Janë të njohura këto shkolla:

1 - Shkolla fillore në Kurbin afër Krujës, e themeluar më 1632... Kjo është e para shkollë në territorin e vilajetit të Shkodrës. Shkollën e vijojnë një numër i vogël nxënësish (10 nxënës). Sipas raporteve të Mark Skurës, të datës 20.XII.1641 dhe 7.III.1650, që i janë dërguar Kongregatës, fëmijët në këtë shkollë kanë mësuar lexim e shkrim, kurse ata më të rriturit gramatikë, gjë që i përgjigjej shkollës së mesme.

2 - Shkolla fillore në Korçë, e themeluar në vitin 1637. Ekziston mendimi se është shkolla më e vjetër. Në të paguhej taksa shkollore.

3 - Në vitin 1638 u hap shkolla fillore në Pedhanë (rrethi i Shkodrës), ku mësonin fëmijët e atij fshati, “por edhe nga vise të afërta”. Shkolla punoi deri në vitin 1675. 

4 - Në të njëjtën kohë, në Pedhanë, u themelua një shkollë e mesme... Shkollën e vijonin ata që kishin dëshirë  të bëhen anëtarë të klerit.

5 - Në rrethinën e Shkodrës është themeluar shkolla fillore në Blinisht, më 1639... Megjithëse ishte shkollë fetare, mësimi në të është zhvilluar në gjuhën shqipe.

6 - Me kërkesë të qytetarëve të Blinishtit, po atë vit u hap dhe shkolla e mesme, e pagëzuar “gymnasium”. Kjo ishte shkollë për të rinjtë...

7 - Ka ekzistuar edhe një shkollë private në Shkodër, e hapur në vitin 1698. Këtë shkollë e vijonin fëmijët e tregtarëve dhe pasunarëve tjerë. Pos të tjerash mësonin edhe gjuhën shqipe... Shkollën e themeloi P. Filipi, françeskan i Shkodrës.

8 - Shumë herët hasim në shkolla shqipe edhe në viset e Himarës...” (1968: 50, 51).

Pra duket qartë se kemi të bëjmë me një pasqyrë tërësore të fakteve të shkollimit në gjuhën shqipe në mjedise të njohura edhe nga dokumentet arkivore. Gjithashtu, interesante është edhe e dhëna që sjell po ky autor: “Është normale, pra, - thotë ai - të supozosh se qysh në shekullin XVI në këto vise ka pasur shkolla katolike shqipe. Dihet me siguri se një shkollë e këtillë ka ekzistuar në Janjevë... Kryepeshkopi i Shkupit Andrea Bogdani, i shkruan Romës (15.XI.1664) nga Janjeva, ku kishte rezidencën e vet, duke i rekomanduar në letër Kongregatës për mësues të shkollës katolike në këtë vend shqiptarin Pjetër Mazreku (prizrenasin), i cili më 25 qershor 1666, njohton Kongregatën se me plot entusiazëm punon në shkollë dhe me ndërgjegje kryen detyrën që i është besuar” (1968: 48).

Po ashtu, me mjaft interes është edhe dëshmia që sjell Petro Marko në librin “Retë dhe gurët”, ku ndër të tjera thotë: “Në shekullin XVII, më 1630, në Dhërmi priftërinjtë bazilianë që i kishte dërguar Papa në Himarë, hapën të parën shkollë shqipe – seminar për priftërinj në gjuhën shqipe” (2000: 44), duke e zgjeruar gamën shqyrtimore të çështjes së historisë së shkollimit në gjuhën shqipe. Për më tepër që kjo e dhënë pohohet edhe nga Rexhepagiçi, kur shprehet: “I gjejmë në Dhërmi, Vune, Palas. Edhe këtu priftërit u jepnin mësim fëmijëve, si Neofit Rodino (1630–1642), pastaj Kostandin Onofria dhe të tjerë” (1968: 51).

Ndërsa pohimi i Markos se “Katekizmi në meshë këndohej në shqip”. Papa Dhimitri nga Dhërmiu, Gjileku, e përktheu ‘Katekizmin’ në gjuhën shqipe, po, sipas raporteve të bazilianëve, nuk u botua, se ishte botuar ai i Budit” (2000: 46), hedh jo pak dritë mbi praninë e librave të Budit edhe në Jug, madje tek besimtarët ortodoksë.

Ekzistenca e shkollave të tilla në harkun e shtrirë të shekullit XVII-të dhe veçanërisht hapja e tyre, pothuaj në pjesën dërrmuese të trojeve arbënore, megjithëse janë të karakterit fetar, e shpërfaq si dukuri mbikrahinore, madje duke tentuar edhe programe të përcaktuara, gjithnjë në kuadrin e kishës katolike.

Aq më shumë që shkollat fetare të ritit latin dhe jo të tillë, ku mësohej edhe gjuha shqipe, gjenden në treva të një hartografie mjaft të shtrirë, por veprimtaria e tyre është tejet e prekshme në ato zona ku edhe ushtruan veprimtarinë e tyre kuarteti i priftërinjve katolikë, mes të cilëve edhe Budi, ta përforcon mendimin se ekzistonin parakushte për hapjen e shkollave shqipe.

Këto gjurmë dhe mjaft të tjera, që ende presin që të shpluhurosen, i japin jo pak moshë gjuhëshkrimit të shqipes ndër shkollat shqiptare, edhe pse fetare, dhe ofrojnë dëshmi të procesit shkollues, potencialisht aty nga fundi i shekullit XVI dhe të dokumentuara fare shkoqur në shekullin XVII.

Nëse, gjithnjë jo vetëm si qerthullim hipotetik, nisur nga dëshmitë e gjurmimeve dhe sa më larg dëshirave subjektiviste, por, kryekreje, vetëm si qëmtim dhe gjurmim dokumentash, si zanafillë të datuar të gjuhëshkollimit shqip do të mund të merrnim çeljen e shkollës së Dhërmiut më 1630, të shkollës së Kurbinit më 1632, të shkollës së Korçës më 1637, apo të Janjevës më 1666, të cilat konfirmohen edhe nga Petrotta, dhe në të cilat, përveç të tjerash, ka gjurmë dokumentare se janë përdorur si libra mësimorë edhe librat e Budit, veçanërisht Doktrina, katekizmi i përkthyer enkas nga ai për nevojat e shërbesave fetare. 

Në të mirë të ilustrimit të idesë së hedhur është edhe gjykimi i dhënë prej Rexhepagiçit mbi Matrëngën, kur shprehet: “Mendim pedagogjik hasim edhe në “Katekizmin” e arbëreshit Lekë Matrënga, i cili e përktheu këtë vepër... Ky formulim ka rëndësi të posaçme pedagogjike dhe ka këtë përmbajtje: “Unë sa të jamë gjallë nuk do të mongoj... të ndihmoj fëmijët për hirë të tyre të bëhem edhe vetë fëmijë që ata të përfitojnë sa më shumë”. “Në këtë formulim Matrënga shpreh gatishmërinë për të mësuar fëmijët e shqiptarëve” (1968: 54),në parathënien e librit “E mbasme e Kërshtenë” botim i vitit 1592, shënon fillimin e shkollimit në gjuhën shqipe. Vetë struktura e librit me poezinë e përshpirtshme me prozat diturake, fetare, dëshmon datimin e organizuar të gjuhë-shkollimit. E gjitha kjo  dëshmon, pothuajse drejtëpërdrejt, se kemi të bëjmë me një rregull të lejuar dhe të fiksuar nga Vatikani, në formën e detyrimit për shërbesat fetare, por, mesa duket, edhe për librat mësimorë për nxënësit që do të përgatiteshin si priftërinj.

Kuptohet, shenjimi i 7 marsit të vitit 1887 si fillesë e shkollimit në gjuhën shqipe, është bazuar, kryekëput, në natyrën laike të saj për shkak të përcaktimeve të mangëta, të leximit të historisë së arsimit shqip me syze ideologjike që, dihet, nuk e qasnin fetarizmin. Nivelet e ngritura programore, si dhe tekstet e përdorura në këtë shkollë, por edhe në të tjera pas vitit 1887, ka kuptim të vetëmjaftueshëm, madje merr vlerë të veçantë, si një pikë kulmore e mësimit të shqipes, tashtimë në kohët më të reja.

Veçse hapja e kësaj shkolle, kurrsesi nuk duhet parë e shkëputur prej periudhave të mëparshme, të dokumentuara, po aq moderne në kontekstin e atyre rrethanave kur funksionuan, madje që i paraprinë dhe përgatitën parakushtet për të mbërritur deri tek niveli i shkollimit laik.

Padyshim që gjykimet, pohimet, argumentat, faktet, thëniet dhe kundërthëniet, kundërshtitë dhe dëshmitë që do të sjellin shkencëtarët e gjuhësisë, letërsisë dhe historisë, do të largojnë jo pak mjegullima mbi fillesat e shkollimit në gjuhën shqipe, megjithë karakterin e tij fetar përpara periudhës së Rilindjes Kombëtare, çka është po në atë linjë logjike të rrugëtimit të arsimit dhe shkollës edhe në botën e qytetëruar.

Zhvendosja e problemit në rrafshe të tjera, jashtëgjuhësore dhe jashtëhistorike, pa kritere shkencore, pa faktura arkivore, pra pa dokumentime të gjurmuara, do ta shndërronte këtë aspekt, gjysmë të njohur, në një absurd të radhës, zhurmues dhe vetëshkatërrimtar.

Përkundrazi, dëshmitë e gjurmuara, krejt natyrshëm të çojnë vetiu tek disa fakte konkrete historike, që flasin jo pak për realizimin e aktit sublim të arsimimit në gjuhën shqipe, diku-diku edhe në trajta të ngulitura pedagogjike.

Përjetimi i këtij momenti, gjithsesi të ndërliqshëm, le të shërbejë si ngacmim për të thelluar mendimin shkencor, historik e gjuhësor, pedagogjik dhe letrar, për të synuar nxjerrjen nga pelenat foshnjarake të gjuhës shqipe, tashmë si gjuhë e shkollimit, sidomos për t’i dhënë asaj vendin që i takon, deri aty ku përvijohen gjurmët historike, në fundit të shek. XVI dhe në pjesën e parë të shek. XVII, që fakton shkolla, ku formimi fetar, doemos, tanimë përmbarohej përmjet shqipes e vetëm me anë të saj, pse, e thamë njëherë, tekstet e kësaj nxënieje, prej kohësh qenë mbëltuar në truall të shqipes.

Kjo do të thotë vlerë dhe rivlerësim për gjuhën shqipe, e cila është një e vetme, si traditë më e hershme, mataruar në altarin e dijes, siç kundrohet shkolla.

Berluskoni: Të gjitha objektivat e mia  

Albin Tirana

Ka zgjedhur ministrat, ka ngritur skuadrën me zëvendësa dhe, akoma më përpara, ka nisur diskutimin e projekteve të ardhshme për të bërë që “shtëpia e tij” të qëndrojë në këmbë e për të mbajtur premtimet, (idea e Tremontit për t’ua shitur plazhet publike privatëve dhe për të financuar zhvillimin e Jugut), Silvio Berluskoni mbërrin në sallë për prezantimin e qeverisë së tij të re, qeveria e tretë rresht dhe e dyta në këtë legjislaturë.

Për kryeministrin, (që do të kishte qejf t’i kishte zgjidhur njëherë e mirë të gjitha problemet), është hapi i fundit formal, tw cilin ka qenë i detyruar ta pranojë për të kënaqur aleatët, veçanërisht Bashkimin Demokristian dhe Aleancën Nacionale.

Pas dorëheqjes formale, pas konsultimeve në Kuirinale (kryeministri), pas negociatave të brendshme, betimeve, etj., etj., mbetet deklarimi i “programit”, të cilit do t’i bashkangjitet edhe votimi në Dhomën e Deputetëve dhe në Senat, për të marrë votëbesimin.

Në përkujtim të Kapilarit – Berluskoni e ka nisur ndërhyrjen e tij duke rikujtuar sakrificën e Nikola Kapilarit, funksionarit të Shërbimit të Fshehtë italian, i cili dha jetën në Bagdad gjatë një operacioni që solli si pasojë çlirimin e gazetares Xhuliana Zgrena, duke i siguruar të gjithë se çështja do të ridiskutohet pas mbylljes zyrtare të hetimeve që po zhvillohen në bashkëpunim me SHBA-tw.

Koalicioni – Duke hyrë drejtëpërdrejt në programin e ekzekutivit të ri, Berluskoni ka folur për Shtëpinë e Lirive, duke e përkufizuar “jo si një lobing, por si koalicion që ka rrënjë të thella tek vlerat”. Një koalicion që ka “letrat në rregull, numurat e nevojshëm dhe kapacitetet e duhura” për të shpënë deri në fund mandatin, për t’i realizuar të gjitha premtimet e marra në trembëdhjetë muajt që kanë mbetur deri në fund të legjislaturës, nëpërmjet një programi ambicioz të ringjalljes së ekonomisë. Jo vetëm kaq: “Ekziston përgjegjshmëria jonw maksimale, për të qenë së bashku – ka theksuar ai – në prag të një transformimi të mundshëm të koalicionit në një subjekt të bashkuar”.

Programi – Më tej kryeministri ka folur për ekonominë. Ka nënvizuar rezultatet e arritura nga qeveria, nga raporti defiçit-sufiçit, në shifrat e 3 %, (të kërkuara nga Europa), si dhe ambicjet për zvogëlimin e taksave. Zvogëlim që do të vazhdojë edhe në këtë fazë të fundit të legjislaturës, e që do t’i interesojë në mënyrë të veçantë kompanive nëpërmjet një projekti të ri fiskal, i cili do të bëjë të mundur që prodhuesit të jenë pjesë e rëndësishme e ringritjes së ekonomisë. Brenda tri viteve, (parashikoi Berluskoni), do të plotësohet reforma dhe do të ndjehen efektet e saj.

Reformat, Jugu dhe familja – Kavalieri është përpjekur të qetësojë aleatët duke përdorur terma sigurues si për Ligën e Veriut (“do të plotësojmë të gjithë reformën institucionale dhe referendumi mund të zhvillohet brenda gjysmës së dytë të vitit 2006”), si dhe Aleancën Nacionale dhe Bashkimin Demokristian, duke evidentuar një sërë masash që qeveria ka ndër mend të ndërmarrë në ndërmarrjen e vështirë për të mbështetur zhvillimin e Jugut.

Në fjalën e tij, kryeministri ka folur edhe për ndihmën ndaj familjes, nëpërmjet ndërhyrjeve të ndryshme që synojnë rikuperimin e fuqisë blerëse, me rritjen e pagave dhe shpërblimeve. Dhe është zotuar në emër të qeverisë, se do të mbyllë negociatat e frenuara për rinovimin e kontratave me nëpunësit, negociata të cilat do të zhvillohen më pas edhe nga sektorë të ndryshëm privatë.

Bashkimi Kristiandemokrat nuk duartroket – Fjala plot energji i Berluskonit nuk mjaftoi për të shkrirë akullin me të cilin centristët ndoqën përgjatë gjithë kohës fjalimin e kryeministrit. Gjatë 17 minutave të fjalës së tij, Kavalieri është ndërprerë shtatë herë nga duartrokitjet e parlamentarëve të qendrës së djathtë, por midis tyre nuk vëreheshin ato të deputetëve të Bashkimit Demokristian. Madje shumë prej tyre dukeshin krejtësisht indiferentë dhe qëndronin të tillë edhe pas fjalës së kryeministrit. Ndërsa opozita i ka pritur fjalët e Berluskonit me fishkëllima disaprovuese, duke kërkuar me ironi një “biz”.

Zgjedhjet e 2006-ës – Përpara se të hynte në sallën e Monteçitorios, Berluskoni ka shkëmbyer disa batuta me kronistët, e duke pëshpëritur me ta se zgjedhjet e ardhshme politike “do të mbahen rreth mesit të majit të vitit 2006”.

E përsa i përket mbështetjes për Jugun, i kishte dhënë qeverisë së tij meritën e transferimit të kapitaleve të barabarta me “më shumë se 25 % karshi qeverive të mëparshme”. Një ndërmarrje kjo që nuk ishte kuptuar edhe aq mirë nga opinioni publik - sipas tij. Duke qëndruar në këtë temë, ai ka theksuar se ministrat dhe zëvendësministrat duhet t’i kushtojnë një pjesë të mirë të kohës së tyre komunikimit me mediat, për tw pasqyruar punët e realizuara.

Shkurt nga bota

20 Prill

Jep dorëheqjen Kryeministri Italian Silvio Berluskoni

Jep dorëheqjen Kryeministri Italian Silvio Berluskoni por deklaron se do të ndërtojë një qeveri tjetër nga koalicioni i tij. Ai i tha dhomës së lartë të Parlamentit italian se partia e tij kishte një mandat për të qeverisur deri në 2006-ën dhe se ajo do ta bënte këtë. Dorëheqja e përkohëshme u bë e paevitueshme pas kërkesave për ndryshim që dy aleatët më të mëdhenj të qeverisë, Alleanza Nazionale dhe UDC bënë pas rezultatit të dobët të koalicionit të qendrës së djathtë në zgjedhjet lokale ku Berluskoni dhe aleatët fituan dy nga trembëdhjetë krahina. Pas negociatave me aleatët pritet që Berluskoni t’i paraqesë kabinetin e ri presidentit Çampi për miratim dhe më pas do të vijë votëbesimi në parlament

Papa Benedikti XVI ka kremtuar meshën e tij të parë

Papa Benedikti XVI ka kremtuar meshën e tij të parë duke premtuar të luftojë për unitet mes gjithë të krishterëve. Papa tha se udhëtimi i tij i parë jashtë Vatikanit si Papë do të jetë një kthim në Gjermani, vendlindjen e tij, për një konferencë rinore. Papa Benedikti XVI gjithashtu u shpreh se ndihet sikur nuk është i denjë për të drejtuar kishën, për vetë madhështinë e detyrës dhe figurës së para-ardhësit të tij. Por ai shtoi se ishte më i qetë se ndjente sikur shikonte sytë e qeshur të Gjon Palit të Dytë dhe sikur dëgjonte fjalët e tij “Mos ki frikë”.

21 Prill

Rrëzohet helikopteri civil në Irak

Një helikopter civil i një konsorciumi amerikano-bullgar u rrëzua nga një sulm me raketë. Helikopteri ishte prodhim rus MI-8, pronë bullgare dhe transportonte për në Tikrit gjashtë amerikanë, tre bulgarë dhe dy banorë të ishujve Fixhi. Ushtria Islamike në Irak mori përsipër sulmin ndaj këtij helikopteri që shënonte herën e parë që një mjet fluturimi civil sulmohet nga terroristët. Ky sulm vjen bashkë me një mori sulmesh të shtuara kohët e fundit nga terroristët kundër forcave të koalicionit, qeverisë irakiane dhe civilëve të huaj të punësuar në kuadër të rindërtimit të Irakut. Mendohet se ky është presion që ka si synim pengimin e formimit të qeverisë së parë irakiane të dalë nga zgjedhje të lira.

22 Prill

Terroristi i 11 shtatorit deklarohet fajtor

Terroristi i 20-të i sulmeve të 11 shtatorit në Amerikë deklarohet fajtor përpara gjykatësit amerikan. Zakaria Musaui akuzohej për gjashtë veprimtari të ndryshme në lidhje me sulmet. Ai deklaroi se ishte fajtor dhe se Osama Bin Laden e kishte zgjedhur vetë atë për të marrë pjesë në këto sulme. Prokurori i përgjithshëm amerikan Alberto Gonzales tha se qeveria amerikane do kërkonte dënimin me vdekje në këtë rast, gjë që me siguri do jetë dhe verdikti final i gjykatës. Musaui është shtetas francez, por që jetoi në Londër për një kohë të gjatë, ku frekuentonte xhaminë e njohur për ekstremizëm në Finbëri Park. Këtë xhami frekuentonte edhe Riçard Rijd, njeriu që tentoi të hidhte në erë aeroplanin me të cilin udhëtonte për në amerikë me anë të eksplozivit të vendosur në këpucët e tij. Musaui nuk mori pjesë në sulmet e 11 shtatorit sepse u arrestua nga policia pasi shkolla e pilotimit ku ai mësonte raportoi sjellje të çuditëshme të tij.

23 Prill

Bën betimin “Berluskoni Bis”

Qeveria Berluskoni 2 bën betimin duke ruajtur organikën e mëparme me përjashtim të tre ministrave. Konfirmohet Xhanfranko Fini si zëvëndës-kryeministër dhe ministër i jashtëm edhe pse zëri i tij ishte më i forti në kërkesat për ndryshim, votëbesim dhe madje dalje nga koalicioni pas rezultateve të dobëta në zgjedhjet lokale për koalicionin qeverisës. Berluskoni mori aprovimin e presidentit italian dhe pritet që këtë javë të prezantojë qeverinë e tij të njohur tashmë si “Berluskoni Bis”, në parlamentin italian për votëbesimin që pritet ta kalojë me sukses. Opozita do të dëshironte zgjedhje të parakohëshme e motivuar edhe nga suksesi i zgjedhjeve ku ata si e majtë fituan 11 nga 13 krahinat por në rang vendi vetëm 54% të votave.

25 Prill

Kolonë çifutë helmojnë tokat palestineze

Shoqata ndërkombëtare “Amnesty International” ka kërkuar publikisht nga Izraeli që të hetojë rastet e helmimit të tokave palestineze në Bregun Perëndimor nga ana e kolonëve çifutë. Pasojat e këtyre helmimeve janë shfaqur në fushat e Hebronit dhe shumë kafshë shtëpiake kanë ngordhur. Fermerët palestinezë janë detyruar t’i fusin kafshët e tyre në karantinë. Shkencëtarët e kësaj organizate kanë analizuar helmin dhe kanë deklaruar se bëhet fjalë për dy versione të arsenikut, ose barit të miut. Përveç këtij helmimi, kolonët çifutë akuzohen se kërcënojnë me armë palestinezët që janë në tokat e tyre dhe se kohë më parë kanë helmuar edhe puset e ujit. Ndërkohë autoritetet izraelite nuk lejojnë që policia palestineze të veprojnë në këtë zonë por edhe vetë nuk kanë hetuar këto akuza asnjeherë.

Përplaset treni me godinën e banimit në Japoni

Një tren i mbushur me pasagjerë ka dalë nga binarët dhe është përplasur me një ndërtesë në Amagasaki, Japoni. Ndërtesa ishte një kompleks apartamentesh banimi. Mendohet se përplasja ka qenë faji i drejtuesve të trenit, ku njëri nga ata ishte i ri në punë, më pak se një vit eksperiencë, dhe tjetri kishte 15 vjet që punonte në këtë profesion. Përplasja shkaktoi të paktën 63 viktima dhe 400 të plagosur ndërsa po punohet për të nxjerrë nga mbeturinat e trenit tre të mbijetuar që nuk dihet se në ç’gjendje janë. Kjo shënon fundin e historikut të ndritur pa aksidente të trenave të shpejtësisë së lartë në Japoni.

26 Prill

Bëhet gati lista e ministrave irakianë

Më në fund, pas një muaji negociatash dhe mosmarrëveshjesh, duket se një listë paraprake e ministrave të qeverisë së parë të Irakut është gati. Kryeministri i zgjedhur Al-Xhafaari ka hartuar një listë që mbetet për t’u konfirmuar nga këshilli i tij prej tre vetash dhe më pas për t’u prezantuar në kuvend. Formimi i një qeverie në Irak është një sipërmarrje e vështirë ku përveç tensioneve dhe problemeve të sigurisë, parlamenti irakian përballet edhe me mungesën e një force të mirëfilltë fituese politike dhe me një opozitë nga ana tjetër. Në këto kushte, të gjithë grupet prezente duan të imponojnë sa më shumë nga kushtet e tyre dhe të fitojnë sa më shumë emërime në kabinetin e ri.

Siria largohet plotësisht nga Libani

Trupat e fundit siriane largohen nga Libani. Sot, pas një parade të organizuar për të shënuar ditën e tërheqjes, dekorata iu dhanë disa qindra ushtarëve sirianë dhe më pas trupat e fundit kaluan kufirin duke përshëndetur ushtrinë libaneze në mënyrë ceremoniale. Më e rëndësishme se sa tërheqja e ushtrisë me të drejtë konsiderohej tërheqja dhe ndërprerja e influencës së shërbimeve sekrete siriane nga Libani. Hallka të këtyre shërbimeve u panë si fajtorët kryesorë për organizimin e vrasjes së ish-kryeministrit Libanez Hariri, një politikan dhe udhëheqës i opozitës aktuale libaneze që do të garonte në zgjedhjet e ardhshme dhe që ishte kundër influencës së fuqishme siriane në Liban.

Serbi: Rritje e ksenofobisë, etnocentrizmit dhe antisemitizmit

Beograd, 22 prill - Në raportin vjetor të Komitetit serb të Helsinkit thuhet se në vitin e kaluar Serbia nuk i ka përmbushur detyrimet për të drejtat e njeriut që i ka marrë pas anëtarësimit në Këshillin e Europës. Kryetarja e këtij komiteti Sonja Biserko thotë se pacifikimi i Serbisë nuk ka neutralizuar etnonacionalizmin e saj.

"Me gjithë ekzistimin e Ligjit për minoritetet, vitin e kaluar janë shënuar me qindra incidente të cilat qeveria nuk i ka sanksionuar, as që ka zhvilluar politikë aktive të minoriteteve, duke pasur parasysh realitetin multietnik të Serbisë. Rritja e ksenofobisë, etnocentrizmit dhe antisemitizmit gjithashtu ilustrojnë inaktivitetin e qeverisë si dhe mungesën e ligjit për pengimin e diskriminimit dhe nxitjes së urrejtjes nacionale", thuhet në këtë raport të Komitetit serb të Helsinkit.

Kosova në rrjedhat e javës

Lajon: SHBA dhe BE janë për Kosovën e pavarur

Beograd, 25 prill - "Kosova më së largu për pesë vjet do të bëhet shtet i pavarur. Kjo është kështu, jo pse unë jam “dashamir i madh i shqiptarëve”, pse jam “lobist shqiptar”, por sepse po shoh se ç'po ndodh në skenën politike në SHBA dhe në BE" - thotë Xhejms Lajon, shefi i Zyrës së Beogradit i Grupit Ndërkombëtar të Krizave.

Lajon ka shfaqur mendimin se pothuajse midis të gjithë faktorëve të spikatur brenda Departamentit Amerikan të Shtetit ka mbizotëruar qëndrimi se Kosova do të jetë e pavarur, por ngjashëm mendojnë edhe në Bruksel, thotë ai. Madje ai pohon se në BE "është një bindje më e fuqishme për këtë sesa në SHBA".

"Domethënë nuk bëhet fjalë nëse Kosova do të jetë e pavarur, por është çështje se kur kjo do të ndodhë dhe nën çfarë kushtesh. Me fjalë të tjera, i vetmi vend ku ende ekziston mëdyshja nëse Kosova do të bëhet e pavarur është Serbia" - thotë Lajon.

T. Xhuda: Konsensusi për pavarësinë e Kosovës është në rritje e sipër 

Londër, 25 prill - Në Perëndim po afrohet gjithnjë e më shumë arritja e një konsensusi përsa i përket pavarësisë së Kosovës, - thotë analisti britanik për çështjet ballkanike Tim Xhuda.

"Mendoj se, pak a shumë, ekziston tashmë një konsensus. Mund të jenë disa individë apo disa vende të cilëve kjo mund të mos u pëlqejë, por mendoj se konsensusi për pavarësinë e Kosovës është në rritje e sipër, dhe kjo do të ndodhë herët, ose vonë. Çështja është se si do të arrihet në këtë pikë. Mbase përmes ndonjë faze tranzitore", - tha analisti Xhuda për BBC.

Por, sipas tij, qeveria e Beogradit nuk do ta pranojë lehtë këtë. Koshtunica dhe këshilltarët e tij janë të bindur se në njëfarë mënyre do të mbajnë lidhje me Kosovën në mënyrë që në ndonjë të ardhme ajo t'u rikthehet, - thotë Tim Xhuda. Ai e veçon si shumë interesant faktin që ish-ministri i jashtëm, Svilanoviq ka dalë me mbështetje të idesë së pavarësisë së Kosovës. "Ai është zyrtari i parë serb që thotë se Kosova duhet të jetë e pavarur, çfarë është në interes të Kosovës, por edhe të Serbisë", thotë analisti britanik.

Ishtvan: Serbia brenda 18 muajve do të humbasë Kosovën dhe Malin e Zi 

Budapest, 25 prill - Ish-diplomati hungarez dhe anëtar i Komisionit Ndërkombëtar për Ballkanin Ishtvan Gjermanti ka pohuar se Serbia brenda 18 muajve do të humbasë Kosovën dhe Malin e Zi. "Vetëm një zgjidhje mbetet për Serbinë, dhe ajo është që humbja të kompensohet me afrimin e Serbisë në Bashkimin Europian", - ka thënë ky diplomat hungarez. Ai ka nënvizuar se që nga fillimi i procesit të përcaktimit të statusit, Kosova do të jetë e pavarur dhe se Serbia, si parakusht për zgjidhjen e statusit të Kosovës, do të kërkojë mosndryshimin e kufijve dhe demilitarizimin e Kosovës, ka thënë ai.

"Guardian": Përveç pavarësisë, çdo status tjetër për Kosovën do të ishte fitore e Millosheviqit 

Londër, 22 prill - Në një koment të gazetës "Guardian" të Londrës me titull "Nga protektorati duhet të dalë pavarësia e Kosovës", komentatori Xhonatan Stil angazhohet për pavarësinë e Kosovës, duke paralajmëruar se çdo status tjetër do të ishte fitore përfundimtare e Millosheviqit, madje nga qelia e Hagës.

Autori më tutje shkruan se dita e vendim-marrjes po afrohet, duke theksuar se sekretari i përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara Kofi Anan së shpejti do të emërojë një emisar, i cili do të bëjë vlerësimin nëse janë përmbushur standardet për Kosovën. Nëse vlerësimi i tij është pozitiv, atë do ta zëvendësojë një emisar tjetër me detyrë që të udhëheqë bisedimet për statusin përfundimtar, të cilat sipas vlerësimeve të shefit të UNMIK-ut Soren Jesen Petersen, nuk do të duhej të zgjasnin më shumë se nëntë muaj.

Komentatori konstaton se kryeqendrat perëndimore janë dakord se nuk do të ketë kthim në statusin e paraluftës, si dhe ndarje, as bashkim me Shqipërinë, por ai thekson se ka mospajtime rreth rolit të Beogradit në bisedime, si dhe rreth mundësisë që Rusia të bllokojë pavarësinë e Kosovës.

Komentatori Xhonatan Stil ndan mendimin e Grupit Ndërkombëtar të Krizave se Kosova duhet të fitojë pavarësinë e plotë, me praninë e vëzhguesve të huaj dhe të gjykatësve të jashtëm në instancat e larta, sidomos në proceset e ndjeshme etnike.

Ndërkaq si problem më të madh autori sheh presidentin rus Putin, për shkak të të cilit, mendon ai, Kosova mund të mbetet pa u bërë anëtare e Kombeve të Bashkuara.

"Kundërshtimet e Serbisë janë problem, por Britania thotë se Beogradi nuk duhet të ketë të drejtë vetoje", thotë autori dhe mendon se qeveritë e tjera europiane do të marrin qëndrim të njëjtë.

"Pasi BE të njohë pavarësinë e Kosovës, shteti i ri do të ketë të gjitha ato që dëshiron. Mbrojtja e minoritetit serb është prioritet i lartë dhe, pas dështimit të përleshjeve të vitit të kaluar, pjesa dërrmuese e kosovarëve e ka kuptuar se dera e anëtarësimit në BE nuk do të hapet kurrë nëse dhuna etnike përsëritet", thotë autori Stil.

"Por qeveritë perëndimore nuk duhet të vazhdojnë shtyrjen në kohë. Çdo gjë më pak se pavarësi, ka domethënien se Milosheviqi në qelinë e tij të burgut në Hagë, do të ketë fituar më në fund pas të gjitha atyre që kanë ndodhur", - thuhet mes tjerash në këtë koment të "Gardianit".

Komisioni për Ballkanin shprehet për Kosovën: "Pavarësi pa sovranitet"

Berlin, 22 prill - Komisioni Ndërkombëtar për Ballkanin paraqiti mbrëmë edhe në Berlin studimin prej 65 faqesh. Propozimi i komisionit për Kosovën është: "Pavarësi pa sovranitet". Kosova do ta marrë sovranitetin përfundimtar vetëm kur të bëhet anëtare e plotë e Bashkimit Europian. "Pa zgjidhjen e statuseve, nuk do të ketë prosperitet në rajon". Ky është përfundimi, në të cilin ka arritur Komisioni Ndërkombëtar për Ballkanin.

Komisioni ia dorëzoi raportin edhe kancelarit gjerman Gerhard Shrëder, i cili e çmoi punën e Komisionit për Ballkanin dhe nënvizoi veçanërisht rëndësinë e perspektivës europiane për vendet e rajonit dhe stabilizimin afatgjatë të tyre, - thuhet në një raport të "Dojçe Vele".

Propozimi i Komisionit Ndërkombëtar për Kosovën është kritikuar sot nga komentatori i gazetës së Londrës "Guardian", i cili thotë se një hibrid i tillë do të ishte i dëmshëm sepse do të shkaktonte zemërimin e shqiptarëve të Kosovës, ndërkaq çështjen e pronës do ta linte të pazgjidhur, duke zbrapsur investuesit potencialë.

Koshtunica: Kompromis rreth Kosovës, pa ndryshim kufijsh!

Beograd, 25 prill - Kryeministri serb Vojisllav Koshtunica ka shfaqur gatishmërinë për kompromis rreth Kosovës, por duke hedhur poshtë mundësinë e ndryshimit të kufijve aktualë. "Ne përballemi me një detyrë të jashtëzakonshme, që të garantojmë se kufijtë e njohur ndërkombëtarisht të vendit tonë do të mbeten ata që janë", ka thënë Koshtunica. Sipas tij, zgjidhja përfundimtare për Kosovën do të jetë e tillë, që nuk do të ketë fitues apo humbës absolut.

Në Prokurorinë e Hagës: Kërkesë për lirim të përkohshëm të Ramush Haradinajt  

Hagë, 22 prill - Nga Tribunali Ndërkombëtar i Hagës bëhet e ditur se në një deklaratë për shtyp të lëshuar nga Majkell O'Reli, koordinator i mbrojtjes së Ramush Haradinajt, thuhet se është paraqitur kërkesa për lirim të përkohshëm të ish-kryeministrit të Kosovës.

"Dëshiroj të konfirmoj se kemi paraqitur kërkesën për lirim të përkohshëm të z. Ramush Haradinaj. Prokuroria tani ka në dispozicion 14 ditë t'i përgjigjet kërkesës sonë me shkrim. Pas përgjigjes, ne do të presim një vendim të Gjykatës së Hagës sa më shpejt që është e mundur", thuhet në këtë deklaratë të avokatit O'Reli.

Thaçi kërkon nga SHBA rol udhëheqës për standardet dhe statusin

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Hashim Thaçi, tha të hënën se SHBA-të, ngjashëm me të kaluarën, duhet të vazhdojnë të kenë rol udhëheqës për standardet dhe statusin politik të Kosovës.

Bruksel: Pavarësia e Kosovës do të ishte zgjidhja më e mirë edhe për rajonin

Bruksel, 26 prill - Në debatin e shtruar sot në Senatin belg me temën "Drejt statusit përfundimtar të Kosovës”, shumica e pjesmarrësve të kësaj konference duket se ishin të mendimit se pavarësia e Kosovës, e shoqëruar kjo me garanci të forta për pakicën serbe dhe monumentet e saj kulturore, - do të ishte zgjidhja më e mirë për rajonin.

Përveç antarëve të Senatit belg në këtë kolokium marrin pjesë edhe kryetarja e delegacionit të Parlamentit Europian për vendet e Europës Juglindore, Doris Pak, bashkërenduesi i Posaçëm i Paktit të Stabilitetit Erhard Busek, drejtori për Ballkanin pranë Grupit Ndërkombëtar të Krizave Nikolas Uajt, ministri belg i mbrojtjes Andre Flahaut, përfaqësues të Komisionit Europian, Kombeve të Bashkuara, OSBE-së, ambasadori i Shqipërisë pranë Bashkimit Europian, Artur Kuko, ai i federatës serbo – malazeze, Milica Pejanoviç, i Rusisë Vadim Lukov si dhe përfaqësues të Gjermanisë, Italisë, Britanisë së Madhe etj., si dhe një numër i konsiderueshëm studiuesish dhe specialistësh të çështjeve ndërkombëtare, - thuhet në një raport të "Dojçe Veles".

Gouen: Pavarësia është një opsion për statusin e ardhshëm të Kosovës

Prishtinë, 26 prill - Ambasadori i Britanisë së Madhe në Beograd, Dejvid Gouen deklaroi sot në Prishtinë se pavarësia është një opsion i hapur për të ardhmen e Kosovës. Me këtë rast ai mbështeti qëndrimin e shprehur të drejtorëve politikë të ministrive të jashtme të vendeve anëtare të Grupit të Kontaktit Plus, se pavarësia e Kosovës nuk është përjashtuar si mundësi e zgjidhjes së problemit.

Në takimin me kryeministrin Bajram Kosumi ai u shpreh se "Pavarësia është një opsion për statusin e ardhshëm të Kosovës. Ne po bëjmë përpjekje të mëdha në përcaktimin e statusit përfundimtar të saj, por për këtë nevojitet edhe një përkushtim i madh i politikanëve kosovarë", duke paralajmëruar se vendi i tij mund të marrë rolin udhëheqës në bisedimet për statusin përfundimtar të Kosovës.

Shefat e diplomacisë europiane përjashtuan përfundimisht ndarjen e Kosovës

 Luksemburg, 26 prill - Ndarja e Kosovës përfundimisht është përjashtuar nga opsionet për zgjidhjen e statusit final, thanë ministrat e jashtëm të BE-së në takimin e djeshëm në Luksemburg.

Oli Rehn ka konfirmuar se së bashku me Havier Solanën, shefin e diplomacisë europiane po përgatisin një dokument të qartë rreth qasjes së Bashkimit Europian ndaj të ardhmes së Kosovës.

Ndërkaq ministri i jashtëm i Luksemburgut Zhan Aselborn si kryesues i radhës i Këshillit të Ministrave të BE-së, është shprehur se ideja për ndarjen e Kosovës është e përjashtuar përfundimisht.

 Bashkimi Europian (BE) është një familje e vendeve europiane demokratike që janë angazhuar të punojnë së bashku për paqen dhe progresin. Nuk është një Shtet që paraqitet për të zëvendësuar Shtetet ekzistente, por është diçka më tepër në krahasim me organizatat ndërkombëtare. BE është në të vërtetë diçka e njësuar. Shtetet e tij anëtare kanë krijuar një seri institucionesh të përbashkëta të cilave i delegojnë një pjesë të sovranitetit të tyre, në mënyrë që vendimet mbi çështje specifike të interesit të përbashkët të mund të merren demokratikisht në nivel europian. Ky bashkim i sovraniteteve quhet edhe "integrim europian".

Historikisht, rrënjët e Bashkimit Europian zbresin në luftën e dytë botërore. Ideja e integrimit europian ka lindur për të prerë udhën që të mos ndodhin më asnjëherë masakra dhe shkatërrime. I pari që e propozoi, në fjalimin e 9 majit 1950, ka qënë ministri i punëve të jashtme franceze, Robert Shuman. Kjo datë, që mund të konsiderohet "ditëlindja" e BE së tanishme, festohet çdo vit si Festa e Europës.

Institucionet e BE janë pesë dhe secili prej tyre zhvillon një rol specifik:

-Parlamenti Europian (i zgjedhur nga qytetarët e Shteteve anëtare);

-Këshilli i Bashkimit Europian (që përfaqëson qeveritë e Shteteve anëtare);

-Komisioni Europian (forcë lëvizëse dhe organ ekzekutiv);

-Gjykata e drejtësisë (që garanton përputhshmërinë me të drejtën);

-Gjykata e llogarive (që verifikon administrimin e shëndetshëm dhe të drejtë të bilancit të Bashkimit Europian).

Këto institucione mbështeten nga pesë organe të tjera të rëndësishme:

-Komiteti ekonomik dhe social europian (që është zëdhënës i opinioneve të shoqërisë civile të organizuar mbi çështje ekonomike dhe sociale);

-Komiteti i rajoneve (që është zëdhënës i opinioneve të enteve rajonale dhe lokale);

-Banka qendrore europiane (që është përgjegjës i politikës monetare dhe i administrimit të euros);

-Mediatori europian (që trajton denoncimet e paraqitura nga qytetarë kundër rasteve të administrimit të keq në veprimin e një institucioni apo të një organi të Bashkimit Europian);

-Banka europiane për investimet (që kontribuon në arritjen e objektivave të Bashkimit Europian me anë të financimit të projekteve të investimeve).

Plotësojnë sistemin një varg agjensish dhe organesh të tjera.

Shteti i së drejtës është një koncept themelor për Bashkimin Europian. Të gjitha vendimet dhe procedurat e BE bazohen mbi traktatet që janë miratuar nga të gjitha vendet e BE.

Fillimisht, BE ngrihej në vetëm gjashtë vende: Belgjika, Gjermania, Franca, Italia, Luksemburgu, Vendet e Ulta. Danimarka, Irlanda dhe Mbretëria e Bashkuar kanë aderuar në vitin 1973, Greqia në vitin 1981, Spanja dhe Portugalia në vitin 1986, Austria, Finlanda dhe Suedia në vitin 1995. Në vitin 2004 ka ndodhur zgjerimi më i madh i realizuar ndonjëherë me pranimin e dhjetë vendeve të reja.

Në vitet e para, pjesa më e madhe e bashkëpunimit mes vendeve të BE i përkiste tregëtisë dhe ekonomisë, por tashmë BE merret me shumë çështje të tjera të rëndësisë parësore për jetën tonë të përditshme si të drejtat e qytetarëve, lirive, sigurisë dhe drejtësisë; krijimi i vendeve të punës; zhvillimi rajonal; mbrojtja e mjedisit; një globalizim në shërbim të të gjithëve.

Bashkimi Europian ka siguruar gjysëm shekulli stabilitet, paqe dhe përparim. Ka kontribuar për të përmirësuar nivelin e jetesës, për të ndërtuar një treg të përbashkët europian, ka futur një monedhë të përbashkët europiane, euro, dhe ka konsoliduar zërin e Europës në botë.

Njësia në diversitet:: Europa është një kontinent me shumë tradita dhe gjuhë të ndryshme, por bashkëndan edhe një trashëgimi vlerash të përbashkëta për tu ruajtur. Ajo i jep shtysë bashkëpunimit mes popujve të Europës, duke promovuar njësinë në krahasim me diversitetin dhe duke garantuar që vendimet të merren sa më shumë të jetë e mundur në kontakt me qytetarët.

Parlamenti Europian

Parlamenti Europian është asambleja e përfaqësuesve të qytetarëve të vendeve anëtare, për këtë arsye merret me çështjet që lidhen drejtpërdrejtë me jetën dhe me mirëqënien e tyre, dhe në interes të tyre ushtron një funksion kontrolli politik mbi institucionet e Bashkimit Europian.

Ndërsa në sistemin e një shteti, parlamenti është organi ligjvënës, domethënë përpunon dhe miraton ligjet, në Bashkimin Europian përkundrazi, Parlamenti nuk ka këtë pushtet, që ushtrohet nga Këshilli i ministrave të Bashkimit Europian dhe nga Komisioni.

Në pesëdhjetë vitet e jetës së tij, Parlamenti Europian është zhvilluar në një institucion përfaqësues të rëndësishëm për jetën e qytetarëve të vendeve anëtare si rezultat i një rruge të gjatë, të ndërmarrë në vitin 1952 nga gjashtë vende që themeluan CECA-n: Franca, Republika Federale Gjermane, Italia, Belgjika, Hollanda dhe Luksemburgu.

Seancat e Parlamentit Europian mbahen në Bruksel dhe Strasburg.

Punimet e Parlamentit janë të koordinuara nga Zyra e Presidencës, që është e përbërë nga Presidenti dhe nga 14 nënpresidentë, detyra e të cilëve zgjat dy vjet e gjysëm.

Parlamenti Europian është institucioni që përfaqëson drejtpërdrejtë qytetarët e Bashkimit, dhe që mbron të drejtat e tyre. Këto detyra shtjellohen nëpërmjet ushtrimit të pushteteve që i atribuohen Parlanmmentit Europian përgjatë viteve dhe nëpërmjet një raporti të drejtpërdrejtë mes qytetarit të veçantë dhe vetë Parlamentit: një raport që, nga ana e tij, merr dy forma: të “peticionit” dhe të “mediatorit”.

E drejta e peticionit: çdo qytetar për llogari të vet apo të qytetarëve të tjerë, ka të drejtën të ushtrojë të drejtën e tij të peticionit për lëndët për të cilat është kompetent Bashkimi Europian.

Mediatori europian: ai emërohet nga Parlamenti dhe ka selinë në Strasburg, pranë Parlamentit. Mediatori europian kryen detyrën e një mbrojtësi qytetar prandaj, ai mbledh denoncimet e qytetarit europian që lidhen me një administrim të keq, të shkaktuar nga veprimi i institucioneve apo nga organet komunitare.

Në dhjetë vitet e fundit, vendet anëtare kanë përshpejtuar procesin e “bashkimit politik”, të parashikuar nga traktatet themeluese. Zhvillimi i mëtejmë dhe bashkëpunimi mes vendeve anëtare përfshin përherë e më tepër qytetarët në ndërtimin e “Shteteve të Bashkuara të Europës”, për këtë është një parakusht i rëndësishëm përforcimi i rolit të Parlamentit Europian, që shpreh dëshirat, nevojat dhe kërkesat e popujve të shteteve anëtare.

Parlamenti i ri është zgjedhur në vitin 1999 dhe ka marrë përsipër këto prioritete:

-Komisionin e ri

-Marrëdhëniet me Komisionin dhe Këshillin

-Perspektivat financiare

-Pakti i stabilitetit dhe rritjes

-Pushtetet ligjvënëse të reja të parlamentit

-Vijimi i punës së Pat Koksit me parlamentet kombëtare dhe asamblenë euromesdhetare.

“Bota do të trokasë në portën e Europës”, në mënyrë të veçantë në atë të Parlamentit, - ka thënë presidenti i ri Borrel me rastin e zgjedhjes së tij.

Qytetarët e secilit vend zgjedhin veç tjerash një numër anëtarësh të Parlamentit Europian. Ky numër është në funksion të shtrirjes së popullatës së vendit. Në vitin 2004, pas pranimit të dhjetë vendeve dhe në vijim të zgjedhjeve të Parlamentit Europian, shifrat janë ndryshuar. Numri i votave për secilin vend :

Belgjika 24, Qipro 6, Republika Çeke 24, Danimarka 14, Gjermania 99, Greqia 24, Spanja 54, Estonia 6, Franca 78, Hungaria 24, Irlanda 13, Italia 78, Letonia 9, Lituania 13, Luksemburgu 6, Malta 5, Vendet e Ulta 27, Austria 18, Polonia 54, Portugalia 24, Sllovakia 14, Sllovenia 7, Finlanda 14, Suedia 19, Mbretëria e Bashkuar 78. Totali 732.

Presidenti i Parlamentit – JOZEP BORREL

Presidenti është përfaqësuesi institucional i Parlamentit Europian. Drejton punimet e Parlamentit dhe të organeve të tij. Hap, pezullon dhe mbyll seancat e Asamblesë, bën të mbikqyret rregullorja, jep mundësinë për të folur, deklaron të mbyllura diskutimet, hedh në votë çështjet në rendin e ditës dhe shpall rezultatet e votimit. Përfaqëson Parlamentin Europian në marrëdhëniet ndërkombëtare, në ceremonitë, në aktet administrative, gjyqësore dhe fianciare.

Presidenti mund tu delegojë nënpresidentëve çfarëdo funksioni.

Zgjedhja: Presidenti zgjidhet me vota të fshehta nga 732 deputetë të Parlamentit Europian. Zgjatja e detyrës është për dy vjet e gjysëm. Kandidaturat paraqiten nga grupet politike të Parlamentit apo nga sëpaku 32 prej deputetëve. Më 20 korrik 2004, gjatë seancës së parë të Asamblesë pas zgjedhjeve europiane, u bë zgjedhja e Presidentit të ri. Presidenti Jozep Borrel, presidenti i ri i Parlamentit Europian, i zgjedhur më 20 korrik 2004, është socialisti spanjoll Jozep BORREL. Presidenti, që do të mbesë në detyrë për pjesën e parë të legjislaturës (dy vjet e gjysëm), megjithëse është përvoja e parë e tij në Parlamentin Europian, është për një kohë të gjatë i angazhuar në politikë. Deputet në parlamentin kombëtar nga vitit 1986, ka qënë caktuar në shkurt 2002 anëtar i delegacionit parlamentar spanjoll në Konventën mbi të ardhmen e Europës.

I emëruar në vitin 1991 Ministër i Punëve Publike, i Transporteve dhe Mjedisit, ka mbuluar në vijim detyra të ndryshme në gjirin e partisë së tij, PSOE. Në vitin 1984 kishte qënë Sekretar i Shtetit për Financat, Ministri në të cilën kishte mbuluar detyrën e Sekretarit të përgjithshëm në vitin 1982.

Pesëdhjetetetëvjeçar, inxhinjer i aeronautikës dhe doktor në shkencat ekonomike, Borreli ka qënë edhe në katedrën e Analizës ekonomike në Universitetin e Madridit. Nga viti 1975 deri në 1982 ka punuar për Kompaninë Spanjolle të Naftës (CEPSA).

Në momentin e fillimit nga detyra, Jozep Borrell Fontelles (PSE, Spanjë) ka mbajtur një fjalim të shkurtër, në rrjedhën e të cilit ka formuluar një seri falenderimesh në lidhje me dekanin e moshuar, me kandidatët e tjerë, të grupeve që e kanë mbështetur dhe në veçanti për grupin socialist që e ka kandiduar, por edhe ata të cilët nuk e kanë votuar.

Oratori ka shprehur mirënjohjen për Pat Koksin për mënyrën me të cilën ka përmbyllur funksionin e tij të presidentit në 30 muajt e mëparshëm. Ka qënë një Presidencë e shkëlqyer, e respektueshme për të gjithë grupet dhe për të gjithë deputetët, aktive në ndjekjen e procesit të zgjerimit të bashkimit dhe shumë i kujdesshëm në vizibilitetin e institucionit, - ka thënë Presidenti i sapozgjedhur. Ai ka theksuar se si vetë ekzistenca e Konventës ashtu dhe shtysa që Parlamenti i ka dhënë punëve të tij, i detyrohen vullnetit të Koksit për të "nxjerrë Bashkimin nga rravgimi ndërqeveritar" dhe për ta bërë Parlamentin përfaqësuesin e qytetarëve europianë.

Presidentët e Parlamentit nga vitit 1952 e deri më sot

-Presidentët e Asamblesë së përbashkët të CECA nga 1952 deri më 1958

-Paul-Henri Spaak 1952-1954

-Alcide de Gasperi 1954

-Giuseppe Pella 1954-1956

-Hans Furler 1956-1958

Presidentët e Parlamentit Europian nga vitit 1958 deri në 2002

-Robert Schuman 1958-1960

-Hans Furler 1960-1962

-Gaetano Martino 1962-1964

-Jean Duvieusart 1964-1965

-Victor Leemans 1965-1966

-Alain Poher 1966-1969

-Mario Scelba 1969-1971

-Walter Behrendt 1971-1973

-Cornelis Berkhouwer 1973-1975

-Georges Spénale 1975-1977

-Emilio Colombo 1977-1979

-Simone Veil 1979-1982

-Peter Dankert 1982-1984

-Pierre Pflimlin 1984-1987

-Lord Plumb 1987-1989

-Enrique Baròn Crespo 1989-1992

-Egon A. Klepsch 1992-1994

-Klaus Hänsch 1994-1997

-José María Gil-Robles 1997-1999

-Nicole Fontaine 1999-2002

-Pat Cox 2002-2004  

Pregatiti: Klaud BALSHA