Archives 2004 Part II
ATDHEU"
Gazete e Partise Levizja e Legalitetit
versioni 'on line' i gazetes "Atdheu"
Kryeredaktor
: Astrit
Kola
Webmaster
: Ibrahim Koka
&Neritan
Kolgjini
levizja_legalitetit@yahoo.com
___________________________
13 Qershor 2004, Nr.23(593)
___________________________
Mbledhje e zgjeruar e Komitetit Drejtues tė PLL, me pjesėmarrjen edhe tė kryetarėve tė Degėve
PLL, si gjithmonė, nė krah tė Mbretit
NMT Mbreti Leka I-rė: Paraardhėsit tuaj..., janė persekutuar nga pushtuesit fashistė dhe komunistė. PLL i ka dhėnė Kombit dhe Atdheut shumė dėshmorė, tė burgosur, tė internuar dhe sakatuar. Edhe Ne, nė mėrgim, e kemi patur gjithmonė mbėshtetjen e PLL
Editorial
Nisma e Mbretit - projekt pėr ardhmėrinė e Kombit
Nga Arbėr XHAFERRI
Projekti i NMT Mbretit Leka I-rė shfaqet nė kohėn kur populli shqiptar ėshtė nė krizė jo vetėm politike, por edhe morale. Ky ėshtė njė projekt pėr ripėrtėritje tė idealeve politike tė popullit shqiptar, qė pėr shkak tė trysnive tė ndryshme kanė filluar tė prodhojnė edhe projekte qė nuk janė nė funksion tė interesit kombėtar.
Unė e kuptoj kėtė apel tė Tij si njė alarm i cili synon tė mobilizojė moralisht dhe politikisht tė gjithė faktorėt relevantė nė Shqipėri, Kosovė, Maqedoni dhe nė viset e tjera.
Ky projekt nuk ėshtė diēka naive, aq mė pak marketing politik, por thesht njė ide qė do tė pėrkrahet nga tė gjithė ata qė janė tė brengosur pėr Ardhmėrinė e Kombit shqiptar.
Idetė e tilla nuk kanė autorėsi, pėr shkak se pėr to njerėzit kanė dhėnė jetėn, apo janė dergjur nėpėr burgje. Kėto ide ekzistojnė prej mėse njėqind vjetėsh nė hapėsirat shqiptare, kėshtuqė askush nuk mund tė pretendojė autorėsinė.
Kėto ide burojnė nga tradita shqiptare, qė ka sakrifikuar shumė pėr tė mbijetuar nė dimensionin kulturor shqiptar. Po ashtu mendoj se dėshtimi unanim i projekteve multietnike nė hapėsirat ballkanike, me automatizėm hap idenė e krijimit tė shteteve etnike. Kjo ide nė fillim do tė ketė shtrirje horizontale nė popull. Veēanėrisht do tė ketė pėrkrahje jashtė shtetit amė.
Natyrisht qė subjektet politike do tė kenė rezerva pėr ta mbėshtetur kėtė projekt, pasiqė nuk duan t'i suspendojnė projektet e tjera. Megjithatė mendoj se idea do tė ketė ndikim nė opinion, pastaj opinioni do tė ndikojė tek partitė politike.
KRYESORE
Mbledhje e zgjeruar e Komitetit Drejtues tė PLL, me pjesėmarrjen edhe tė kryetarėve tė Degėve
Spahiu: Tė pėrgatitemi pėr zgjedhjet e ardhshme
Paraditėn e tė shtunės, mė datė 12 qershor 2004, nė njė nga sallat luksoze tė Hotel "Dajti"-t, u zhvillua mbledhja e zgjeruar e Komitetit Drejtues tė PLL, me pjesėmarrjen e tė gjithė kryetarėve tė Degėve nė rrethe. Nė kėtė mbledhje u trajtuan probleme tė rėndėsishme tė punės dhe veprimtarisė sė ardhshme tė strukturave drejtuese tė partisė, nga qendra e deri nė bazė, sidomos nė kushtet e reja politike, pas shpalljes personalisht nga NMT Mbreti Leka I-rė tė "Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar".
Nė kėtė mbledhje u procedua konform rendit tė ditės, i cili ishte miratuar paraprakisht nė mbledhjen e kryesisė.
1. Raport mbi analizėn e rezultatit tė zgjedhjeve vendore dhe zhvillimin e konferencave tė Degėve tė PLL, nga z.Ekrem Spahiu
2. Pyetje dhe diskutime rreth raportit
3. Udhėzime pėr kryetarėt dhe Degėt e PLL, lexuar nga nėnkryetari i PLL z.Murat Basha
4. Porosi pėr plotėsimin e formularėve, shpėrndarjen e librezave tė reja tė anėtarėsisė dhe menaxhimin e gazetės "Atdheu", mbajtur nga sekretari i Pėrgjithshėm i PLL z.Artan Tujani
5. Komunikata pėr shtyp.
***
Qė nė fillim tė mbledhjes, pasi falenderoi tė pranishmit pėr vlerėsimin e kėtij takimi tė rėndėsishėm, kryetari i PLL z.Spahiu lexoi komunikatėn pėr shtyp nė prani tė mediave tė shumta. Pas leximit tė komunikatės dhe shpėrndarjes sė saj, mediat u larguan dhe nėn drejtimin e z.Spahiu vijuan punimet sipas rendit tė ditės, pika e parė e tė cilit ishte raporti i pėrgatitur nga kryetari Spahiu dhe i miratuar nga Kryesia e partisė: - Mbi analizėn e rezultatit tė zgjedhjeve vendore tė 12 tetorit dhe zhvillimin e konferencave tė Degėve tė PLL.
Pas leximit tė raportit u bėnė shumė pyetje dhe diskutime rreth tij, nė tė cilat fillimisht u vlerėsua puna e bėrė pėr hartimin dhe u kėrkuan sqarime pėr probleme tė ndryshme, pėr tė cilat z.Spahiu dha pėrgjigje tė detajuara, qė u mirėpritėn nga pjesėmarrėsit.
Pas z.Spahiu e mori fjalėn nėnkryetari legalist z.Basha, i cili u lexoi drejtuesve legalistė udhėzimet e pėrgatitura e miratuara nga Kryesia, lidhur me detyrat e reja politike e organizative pėr Degėt, tė detajuara me objektiva dhe afate konkrete.
Pas pyetjeve dhe sqarimeve tė rastit, u kalua nė pikėn vijuese tė rendit tė ditės: - Porosi pėr plotėsimin e formularėve, shpėrndarjen e librezave tė reja tė anėtarėsisė dhe menaxhimin e gazetės "Atdheu", mbajtur nga sekretari i Pėrgjithshėm i PLL z.Artan Tujani.
Kjo pikė e rendit tė ditės u shoqėrua me sqarime tė rastit dhe u ezaurua me sukses, duke shėnuar njėkohėsisht edhe pėrfundimin e kėtij takimi, pas afro dy orė pune intensive.
***
Mbas pėrfundimit tė takimit tė zgjeruar nė ambientet e Hotel Dajtit, drejtuesit legalistė u nisėn pėr nė Rezidencėn e Familjes Mbretėrore nė Vishnje, ku zhvilluan njė takim pune mjaft tė ngrohtė me NMT Mbretin Leka I-rė, Lartėsinė e Tij Princin Leka dhe funksionarė tė Oborrit Mbretėror.
Nė kėtė takim, kryetari i PLL z.Spahiu, pasi i prezantoi NMT Mbretit Leka anėtarėt e Komitetit Drejtues dhe kryetarėt e Degėve, e informoi hollėsisht Mbretin lidhur me tematikėn e takimit dhe problemet qė dolėn, duke i shprehur me kėtė rast vendosmėrinė dhe pėrkushtimin e legalistėve pėr pėrmbushjen e detyrimeve nė kuadėr tė Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar.
Mė pas, NMT Mbreti Leka, pasi u uroi edhe njėherė mirėseardhjen drejtuesve tė lartė legalistė, nė fjalėn e Tij pėrshėndetėse, ndėr tė tjera theksoi: "Tė nderuar zotėrinj! Sė pari dua t'ju uroj pėr punėn dhe sukseset e arritura!
Sė dyti, dėshiroj t'ju kujtoj se paraardhėsit tuaj nė vitin 1924 krijuan Partinė Kombėtare Lėvizja e Legalitetit, sot PLL, nė njė kohė qė Kombi shqiptar ishte nė vėshtirėsi dhe rreziqe shumė tė mėdha. Atėkohė nuk ishte vendosur ende Monarkia, dhe Lėvizja e Legalitetit dha njė kontribut shumė tė madh pėr vendosjen e saj mė 1 shtator 1928, si dhe pėr hartimin e miratimin e Statutit Themeltar tė Shtetit.
Edhe pas vendosjes sė Monarkisė, PLL dha njė kontribut shumė tė ēmuar.
Paraardhėsit tuaj kanė dhėnė kontribute madhore nė tė gjitha fushat, dhe pėr kėtė arsye janė persekutuar nga pushtuesit fashistė e komunistė.
PLL i ka dhėnė Kombit dhe Atdheut shumė dėshmorė, tė burgosur, tė internuar dhe sakatuar.
Edhe Ne, nė mėrgim, e kemi patur gjithmonė mbėshtetjen e PLL. Por nė vazhdėn e qėllimeve fisnike tė Lėvizjes Kombėtare tė Legalitetit, pra tė PLL, tashmė kemi ndėrmarrė Lėvizjen pėr Zhvillim Kombėtar, ku PLL ka vendin e saj dhe ku do tė ketė edhe shumė forca tė tjera.
Kjo Lėvizje ka si synim tė marrė pushtetin nė vitin 2005.
Unė, personalisht, do tė jap njė kontribut maksimal pėr kurorėzimin me sukses tė kėsaj Lėvizjeje, dhe besoj se kėtė do tė bėni edhe ju!
Ēdo njeri qė ka dashuri pėr Kombin dhe Atdheun, duhet tė japė kontributin e vet pėr Shqipėrinė dhe brezat qė do tė lėmė pas. Edhe drejtuesit e PLL janė pjestarė tė Kėshillit tė Lėvizjes, dhe do tė mbrojnė interesat e PLL dhe legalistėve, por, mbi gjithēka, ato kombėtare.
Tani mirė se erdhėt dhe qėndroni si nė shtėpinė tuaj.
Nė rast se keni ndonjė sugjerim, nėpėrmjet kryesisė sė Partisė dhe z.Spahiu, qė ėshtė anėtar i Kėshillit - ju do tė ma pėrcillni Mua.
Edhe njėherė Ju falemi nderit pėr praninė tuaj!
***
Pas takimit me NMT Mbretin Leka, pjesėmarrėsit shijuan njė koktejl tė pėrgatitur enkas, ku u trokitėn gotat pėr suksesin e pėrbashkėt tė Lėvizjes sė iniciuar nga NMT Mbreti Leka, me ē'rast u shkėmbyen mendime tė vlefshme pėr punėn e ardhshme.
Gjatė koktejlit, Lartėsia e Tij Princi Leka u njoh nga afėr me drejtuesit e lartė legalistė, me tė cilėt shkėmbeu konsiderata tė ngrohta dhe dėshirėn pėr t'u njohur mė nga afėr e bashkėpunuar vazhdimisht "pėr qėllimet e pėrbashkėta fisnike".
Pas ēastesh tejet emocionuese, tė fiksuara nė kujtesėn e tė pranishmėve, drejtuesit e lartė legalistė u pėrshėndoshėn me Lartėsinė e Tij Princin Leka dhe me funksionarėt e lartė tė Oborrit Mbretėror, me premtimin pėr t'u takuar sėrish, sa mė shpejt.
Ky takim thelloi njohjen e drejtuesve tė strukturave lokale tė PLL me programin politik dhe hapat e mėtejshme qė do tė ndėrmerren nė kuadėr tė Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar.
Korresp. i "Atdheu"
Fjala e Kryetarit tė PLL z.Eqerem Spahiu nė mbledhjen e Komitetit Drejtues me praninė e kryetarėve tė Degėve nė rrethe
Angazhimet tona nė Lėvizjen pėr Zhvillim Kombėtar
Tė nderuar anėtarė tė Komitetit Drejtues!
Tė nderuar kryetarė tė Degėve tė PLL nė rrethe!
E zhvillojmė kėtė mbledhje tė zgjeruar tė Komitetit Drejtues me pjesėmarrjen e tė gjithė kryetarėve tė Degėve tė PLL nė rrethe.
Kjo ėshtė mbledhja e parė mbas zhvillimit tė konferencave tė PLL nėpėr Degė. Ju jeni vetė dėshmitarė tė faktit se ne kemi kryer njė proces zgjedhor tė standardeve tė lartė tė demokracisė sė brendshme nė parti, ku spikatėn vlerat e vėrteta tė Legalitetit.
Sipas udhėzimeve tė Qendrės, dhėnė nė mbledhjen e fundit tė Kėshillit Kombėtar (mė 2 nėntor 2003), dhe nė harmoni tė plotė me porositė e NMT Mbretit Leka i Parė - Kryesia e PLL nė bashkėpunim tė plotė me Kryesinė e Senatit tė Veteranėve, e filluan kėtė proces shumė tė rėndėsishėm pėr tė analizuar rezultatin e zgjedhjeve vendore tė tetorit 2003, dhe zgjedhjen e kryetarėve e strukturave lokale tė partisė.
Tashmė mund t'ju themi me kėnaqėsi se i kemi ngritur strukturat e PLL nėpėrmjet zgjedhjeve nė konferencat e zhvilluara nė tė gjitha rrethet e vendit, ēka do tė thotė se Legaliteti ka 37 Degė, qė funksionojnė e janė shtrirė nė tė gjithė territorin e vendit.
Shtrirja nė tė gjithė hapėsirėn gjeografike tė vendit dhe ngritja e strukturave tė zgjedhura konform statutit, pėrbėn njė sukses tė madh pėr PLL.
Duhet theksuar se nė tė gjitha konferencat e Degėve kanė marrė pjesė me mandatin e tė deleguarit tė kryesisė sė partisė dhe tė Senatit - drejtuesit kryesorė tė PLL.
Gjej rastin tė falenderoj anėtarėt e kryesisė sė PLL, kryetarin e Kėshillit Kombėtar, por nė veēanti falenderojmė kryesinė e Senatit tė Veteranėve tė drejtuar nga zotėrinjtė Ali Ohri dhe Seit Preni, qė megjithė moshėn e thyer, ishin tė pranishėm dhe kontribuan maksimalisht nė kėtė proces shumė tė rėndėsishėm pėr konsolidimin te strukturave tė PLL nė tė gjithė vendin.
Gjithashtu falenderoj ish kryetarėt e Degėve, strukturat lokale dhe gjithė legalistėt qė u angazhuan me pėrkushtim nė kėtė proces.
***
Konferencat e Degėve ishin pėrqėndruar nė tre pika kryesore:
1.Nė analizėn e veprimtarisė politiko-organizative tė Degėve mes dy konferencave (dy vjet).
2.Nė analizėn e rezultatit tė zgjedhjeve vendore tė 12 tetorit 2003 (sipas Degėve).
3.Nė zgjedhjen e kryetarit dhe Komitetit Drejtues tė Degės.
***
Tashmė, nė dosjen e ēdo Dege kemi dokumentacionin e plotė mbi zhvillimin e konferencave dhe proces-verbalet e zgjedhjeve.
Duke iu referuar pikave tė mėsipėrme, po japim disa detaje qė dolėn nga zhvillimi i konferencave, si mė poshtė:
Pėrsa i pėrket pikės sė parė mund tė themi se shumica e Degėve janė tė shtrira nė tė gjitha njėsitė vendore tė rrethit (bashki dhe komuna), por jo me seksione nė ēdo lagje qyteti apo fshati.
Disa Degė nuk kanė ndėrtuar nėndegė nė tė gjithė territorin qė mbulojnė dhe, pėr rrjedhojė, nuk kanė as seksione. Kjo ka ardhur pėr arsye objektive dhe subjektive, qė duhen riparuar sa mė parė, nė zbatim tė detyrave tė dala nga konferencat.
Rezultatet zgjedhore
Rezultati i zgjedhjeve vendore u analizua me pėrgjegjėsi tė thellė nga delegatėt legalistė nėpėr konferencat e Degėve. Ndėr arritjet pozitive po rendisim:
-Dalja nė vete u vlerėsua pozitivisht pėr forcimin e identitetit tė PLL, ēka ishte e vlefshme edhe pėr tė testuar realisht gjendjen e degėve, nėndegėve dhe seksioneve tė saj.
-Fitorja e komunave me siglėn e PLL.
-Pėrfaqėsimi me kėshilltarė nė shumicėn e kėshillave tė bashkive dhe komunave tė vendit.
-Drejtimi i disa kėshillave vendore nga kėshilltarėt e PLL.
-Poste drejtuese nė administratėn lokale.
-U vlerėsuan udhėzimet e dhėna dhe dokumentacioni i kėrkuar pėr procesin zgjedhor.
-Kandidaturat pėr njėsitė vendore ishin tė spikatura dhe pėrfaqėsuese.
-Fushata ishte dinjitoze, me platformė dhe program tė detajuar.
-Prezantimi i kandidatėve u bė nga drejtuesit mė tė lartė tė partisė, ēka dha ndikim tė dukshėm nė rritjen e rezultatit.
-Posterat, media dhe nė veēanti gazeta "Atdheu", i shėrbyen fushatės dhe rezultatit.
-Strukturat lokale u angazhuan maksimalisht, duke kapėrcyer me sukses vėshtirėsitė e panumėrta.
Mangėsitė, dobėsitė, vėrejtjet, kritikat dhe sugjerimet e dala nga konferencat
-Rezultati i zgjedhjeve nė proporcional nuk ishte ai qė pritej dhe nuk e justifikoi mundin dhe djersėn e legalistėve, sidomos ato tė drejtuesve lokalė qė kanė udhėhequr procesin zgjedhor.
-Pamjaftueshmėria e theksuar e financave pėr fushatėn.
-Mungesa e komisionerėve e vėshtirėsoi, pėr tė mos thėnė se e bėri tė pamundur ruajtjen e votave legaliste.
-Vėzhguesit e PLL nė disa qendra votimi u pėrzunė me dhunė; nė disa tė tjera nuk qendruan nė qendrat e votimit dhe nė KZQV-tė, deri nė fund tė procesit tė votimit dhe numėrimit tė votave.
Madje, nė ato QV ku u shty shpallja e rezultatit, qoftė tė nesėrmen apo ditėt e tjera, ata sėrish nuk u lejuan tė futeshin nėpėr qendra.
Nė shumė raste, pėrfaqėsuesit tanė nuk morėn dhe nuk sollėn proces-verbalet e zgjedhjeve, ēka na vėshtirėsoi nxjerrjen e rezultatit dhe ankimimin nė kohė e tė motivuar.
-Mosangazhimi i njė pjese tė legalistėve, e nė veēanti i disa anėtarėve tė Komiteteve Drejtuese nė fushatė, ishte njė dukuri e shpeshtė. Por flagrante dhe e papranueshme ka qenė kundėrvėnia e disa legalistėve (madje edhe tė zgjedhur), tė cilėt guxuan dhe dolėn hapur kundėr PLL dhe kandidatėve tė saj, ēka dėmtoi rėndė punėn e legalistėve tė ndershėm e tė pėrkushtuar dhe ndikoi nė rėnien e rezultateve.
-Fiktiviteti nė disa seksione, nėndegė, madje deri edhe nė Degė.
-Varfėria e thellė e njerzve tanė, ēka mundėsoi shmangien e tyre nga fushata.
-Mungesa e pėrvojės zgjedhore.
-Moszbatimi i udhėzimeve tė qendrės (nė disa Degė).
-Tėrheqja nga gara zgjedhore e disa kandidatėve, sidomos nė limitet e fundit kohore, ēka pamundėsoi zėvendėsimin e tyre, ēoroditi zgjedhėsit legalistė dhe dėmtoi rėndė imazhin e PLL, duke ndikuar ndjeshėm nė rezultatin e pėrgjithshėm.
-Fushata aspak e moralshme e partive rivale.
-Qėndrimi jostatutor i ndonjė deputeti tė PLL nė momente tė veēanta, ka sjellė ndikim negativ.
-Mungesa e prezencės fizike nė fushatė e legalistėve tė diasporės, pėrjashtuar kėtu zotėrinjtė Qazim e Sulejman Gjanaj, tė cilėt kontribuan gjatė fushatės, duke ndikuar ndjeshėm edhe nė rezultatin e njėsive ku ata u angazhuan.
Kėto ishin mangėsitė dhe dobėsitė mė kryesore e ndikuese nė rezultatin e pėrgjithshėm tė partisė.
Zgjedhja e kryetarit dhe Komitetit Drejtues tė Degės
Tė gjitha konferencat e PLL, pa pėrjashtim, janė zhvilluar konform statutit, udhėzimeve dhe procedurave tė njohura, duke respektuar demokracinė e brendshme tė strukturave, pėr zgjedhjen e kryetarit dhe komitetit drejtues.
Ka pasur Degė ku kanė garuar pėr kryetar 3-4 konkurrentė, ku vetėm transparenca e plotė dhe votimi i fshehtė kanė nxjerrė fituesin.
Shumė pozitiv ka qenė fakti se rivalėt humbės kanė uruar fituesit, duke u garantuar edhe mbėshtetje.
Ka patur Degė qė kanė zgjedhur kryetarin pa konkurrent, por me mirėkuptim dhe konsensus tė plotė tė delegatėve, duke vlerėsuar kontributet dhe vlerat e kandidatit.
***
Kryetarėt e Degėve tė PLL, tė dalė nga konferencat, janė si mė poshtė:
1.Dega Tropojė - Xhemė Nezaj
2.Dega Kukės - Halit Muēmata
3.Dega Has - Elez Hoxha
4.Dega Shkodėr - Ilir Kuka
5.Dega M. Madhe - Sami Zeka
6.Dega Pukė - Sadik Beqiri
7.Dega Dibėr - Selman Agolli
8. Dega Bulqizė - Zenel Shehu
9.Dega Mat - Besnik Murati
10.Dega Lezhė - Vasil Muēa
11.Dega Kurbin - Esat Cakoni
12.Dega Mirditė - Petrit Jushi
13.Dega Tiranė - Blerim Kamberi
14.Dega Kavajė - Remzi Muhja
15.Dega Krujė - Enver Kaloshi
16.Dega Durrės - Riza Dajko
17.Dega Shijak - Ruzhdi Kau
18.Dega Elbasan - Bujar Ēala
19.Dega Librazhd - Dashamir Xhyra
20.Dega Gramsh - Edmond Guri
21.Dega Peqin - Bardhyl Bica
22.Dega Korēė - Nebi Ganellari
23.Dega Pogradec - Et'hem Fezollari
24.Dega Devoll - Agim Dushi
25.Dega Kolonjė - Ylli Sulejmani
26.Dega Berat - Ruzhdi Orizaj
27.Dega Kuēovė - Hysen Polovina
28.Dega Skrapar - Agron Aliaj
29.Dega Fier - Rexhep Krasniqi
30.Dega Lushnje - Shpėtim Axhami
31.Dega Gjirokastėr - Njazi Aliko
32.Dega Tepelenė - Fejzo Fejzo
33.Dega Pėrmet - Paqėsor Topi
34.Dega Delvinė - Kastriot Ēene
35.Dega Sarandė - Shkėlqim Selmani
Nė dy degė konferencat do tė zhvillohen sė shpejti nė ditėt e ardhshme.
***
Edhe Komitetet Drejtuese tė Degėve janė zgjedhur me votim tė fshehtė, apo me konsensus tė delegatėve.
Nė kėto struktura janė pėrfshirė potencialet dhe figurat me tė spikatura tė partisė.
***
Ky ėshtė njė relacion modest pėr kėtė proces shumė tė rėndėsishėm tė zhvilluar brenda partisė, ku sigurisht kemi ndeshur e kapėrcyer shumė vėshtirėsi.
Njė nga kėto vėshtirėsi ishte edhe boshllėku i krijuar nė kryesinė e partisė pėr shkak tė vetėlargimit tė Sekretarit tė Pėrgjithshėm z.Sadedin Balla dhe Sekretarit Organizativ z.Ergjent Bufazi.
Mbasi pritėm pėr njė kohė tė gjatė rikthimin e tyre, pėr tė normalizuar ecurinė e punėve dhe boshllėqeve tė krijuara, u organizua mbledhja e pėrbashkėt e Kryesisė sė partisė, Kryesisė sė Senatit dhe Kryetarit tė Kėshillit Kombėtar, ku u vendos:
1.Sekretar i Pėrgjithshėm - z.Artan Tujani
2.Sekretar i Burimeve Njerėzore - z.Blerim Kamberi
3.Sekretar i Marrėdhėnieve me Publikun - z.Neritan Kolgjini.
Zgjedhja e tyre ėshtė bėrė duke u nisur nga fakti se tė tre personat e mėsipėrm janė tė votuar nė Kėshillin Kombėtar si anėtarė tė Komitetit Drejtues tė PLL. Kontributet dhe vlerat e tyre janė tė afirmuara dhe tė vlerėsuara prej vitesh.
Gjithashtu, u mor parasysh edhe synimi i moscėnimit tė fondit tė pagave tė Partisė, pasi z.Artan Tujani ka qenė sekretar i Marrėdhėnieve Ekonomike; z.Blerim Kamberi ka qenė sekretar i Marrėdhėnieve me Publikun; ndėrsa z.Neritan Kolgjini ka qenė kryeredaktor pėr shumė vite i gazetės "Atdheu", drejtor i Departamentit tė Marrėdhėnieve me Publikun dhe nėnkryetar i Degės sė Tiranės.
Theksojmė se tre drejtuesit e mėsipėrm janė banorė tė Tiranės.
***
Grupi parlamentar, megjithė problemet e ditura, ka funksionuar mirė. Deputetėt e PLL kanė qenė aktivė nė komisionet pėrkatėse, nė debate, pyetje, interpelanca e tė tjera ēeshtje tė ndryshme, por nė veēanti, pėr Ēeshtjen kombėtare, sidomos atė ēame, pėr mbrojtjen e tė drejtave tė ish tė Pėrndjekurve dhe ish pronarėve.
***
Qeveria aktuale e maxhorancės sė majtė ėshtė formale, pasi ajo nuk ka qeverisur qė nga momenti i ardhjes sė saj nė pushtet.
Protestat masive tė opozitės, tė sindikatave, shoqatave tė ish tė Burgosurve dhe tė Pėrndjekurve Politikė, tė Pronarėve, tė Zyrės pėr Mbrojtjen e tė Drejtave tė Qytetarėve, tė Lėvizjes "Mjaft" dhe organizatave tė tjera studentore e rinore - janė treguesi mė i qartė se kjo qeveri nuk ka mbėshtetje elektorale, madje as nga vetė socialistėt.
Gjithė institucionet ndėrkombėtare kanė qenė tepėr kritikė ndaj kėsaj qeverie, e nė veēanti ndaj kryeministrit Nano - ēka ka rritur optimizmin te elektorati shqiptar pėr njė rotacion politik nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
***
Reforma zgjedhore ėshtė problemi kryesor i politikės shqiptare dhe institucioneve shtetėrore qė lidhen me kėtė proces zgjedhor jetik pėr tė ardhmen e vendit.
***
PLL ėshtė munduar tė unifikojė qėndrimin opozitar pėr tė mundėsuar hartimin e njė kodi zgjedhor nė dobi tė njė procesi zgjedhor demokratik, me shanse tė barabarta pėr tė gjithė konkurruesit.
Shpresojmė shumė qė t'ia arrijmė kėtij qėllimi, pasi OSBE/ODIHR, BE, Asambleja Parlamentare e KE dhe Departamenti Amerikan i Shtetit janė shprehur hapur dhe qartė se "Shqipėria do tė ketė sanksione nė proceset integruese nė BE dhe NATO, nėse nuk zhvillon zgjedhje tė lira dhe tė ndershme".
PLL si parti opozitare ka dhėnė njė kontribut shumė tė dobishėm nė kuadėr tė opozitės shqiptare dhe sidomos nė Lėvizjen mbarėkombėtare "Nano IK". Kjo lėvizje ishte shtrirė nė disa drejtime si: kontakte me faktorin ndėrkombėtar, angazhim maksimal nė debatin parlamentar, takime me shoqata tė ndryshme, intelektualė, grupe tė interesit e tė tjera. Por ajo ēka tėrhoqi vėmendjen mė shumė, ishin protestat masive nė qytete tė ndryshme, ndėr tė cilat mė e madhja ishte ajo e 21 shkurtit 2004.
***
Sikurse jeni vėnė nė dijeni, Mbreti Leka I-rė me datė 29 maj 2004 i ėshtė drejtuar Kombit shqiptar me njė mesazh me rastin e shpalljes sė "Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar". Kjo lėvizje ėshtė pritur mjaft mirė nga mbarė shqiptarėt, kudo qė janė. Nisma e Mbretit sigurisht qė ėshtė mirėpritur nga legalistėt, tė cilėt nėn moton "Atdheu mbi tė gjitha" kanė mbėshtetur nė vazhdimėsi Mbretin nė tė gjitha nismat politike.
Menjėherė, sapo Mbreti Leka I-rė shpalli kėtė Lėvizje, qė sigurisht nė qendėr tė saj ka PLL, sikurse e ka shprehur vetė Mbreti Leka nė media, PLL u pozicionua nė mbėshtetje tė plotė tė Lėvizjes, duke vėnė nė shėrbim tė saj tė gjitha resurset politike, organizative e strukturore.
***
Mbas kėsaj mbledhjeje do tė kemi njė takim tė drejtpėrdrejtė me Mbretin Leka I-rė nė Rezidencėn e Familjes Mbretėrore, nė tė cilin do tė informoheni mė nė detaje.
Tiranė mė 12 qershor 2004
Komunikatė pėr mediat e Kryesisė sė PLL
Organizimi i PLL, njė proces i suksesshėm
Sot zhvillojmė mbledhjen e parė me kryetarėt e Degėve tė PLL, tė zgjedhur nga konferencat, dhe mund tė pohojmė me kėnaqėsi se i kemi ngritur strukturat e PLL nė tė gjitha rrethet e vendit, ēka do tė thotė se Legaliteti ka 37 Degė, qė funksionojnė si njėsi politiko-organizative konform statutit.
Mbulimi i gjithė hapėsirės gjeografike tė vendit me struktura tė zgjedhura me anė tė procedurave transparente e demokratike - shėnon njė sukses madhor pėr PLL.
Tashmė kemi arkivuar e kompjuterizuar dokumentacionin e plotė mbi zhvillimin e konferencave, anėtarėsinė, strukturat dhe proces-verbalet e zgjedhjeve tė kryetarit dhe Komitetit Drejtues tė Degėve.
Nė kėto konferenca delegatėt legalistė analizuan me pėrgjegjėsi tė thellė rezultatin e zgjedhjeve vendore tė 12 tetorit. Njėkohėsisht u evidentuan edhe arritjet e mangėsitė, me synimin e riparimit sa mė parė tė tyre, pėr tė pėrgatitur strukturat pėr zgjedhjet e ardhshme.
Tė gjitha konferencat e PLL, pa pėrjashtim, janė zhvilluar konform statutit, udhėzimeve dhe procedurave tė njohura, duke respektuar demokracinė e brendshme tė strukturave pėr zgjedhjen e kryetarit dhe Komitetit Drejtues. Tė zgjedhurit janė figurat mė tė spikatura dhe mė pėrfaqėsuese nė tė gjitha Degėt e PLL.
PLL si parti opozitare ka dhėnė njė kontribut tė qenėsishėm nė kuadėr tė opozitės shqiptare, sidomos nė Lėvizjen mbarėkombėtare "Nano IK". Kjo lėvizje ishte shtrirė nė disa drejtime si: kontakte me faktorin ndėrkombėtar, angazhim maksimal nė debatet nė parlament, takime me shoqata tė ndryshme, intelektualė, grupe tė interesave private e publike, etj. Por ato qė tėrhoqėn vėmendjen mbarėshoqėrore, ishin protestat masive nė qytete tė ndryshme, ndėr tė cilat mė e madhja ishte ajo e 21 shkurtit 2004.
Kjo mbledhje zhvillohet nė njė moment delikat politik pėr vendin dhe nė kushtet kur qeverisja aktuale e maxhorancės ka degraduar plotėsisht, ndonėse vendi nuk ėshtė qeverisur qė nga ardhja e saj nė pushtet.
Protestat masive tė opozitės, tė sindikatave, shoqatave tė Ish - tė Burgosurve dhe tė Pėrndjekurve Politikė, tė Pronarėve, tė Zyrės pėr Mbrojtjen e tė Drejtave tė Qytetarėve, tė Lėvizjes "Mjaft" dhe organizatave tė tjera studentore e rinore - janė treguesi mė i qartė se kjo qeveri nuk ka mbėshtetje elektorale, madje as nga vetė socialistėt.
Gjithė institucionet ndėrkombėtare kanė qenė tepėr kritikė ndaj kėsaj qeverie, e nė veēanti ndaj kryeministrit Nano - ēka ka rritur optimizmin dhe bindjen tek elektorati shqiptar pėr rotacionin e pashmangshėm tė pushtetit nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
Reforma zgjedhore ėshtė problemi kryesor dhe i papėrfunduar nga politika shqiptare dhe instutucionet qė lidhen me kėtė proces jetik pėr tė ardhmen e vendit.
PLL ėshtė pėrpjekur tė unifikojė qėndrimin opozitar pėr tė mundėsuar hartimin e njė Kodi Zgjedhor pa difekte, si hallka kryesore e njė procesi zgjedhor demokratik e qė ofron shanse tė barabarta pėr tė gjithė konkurruesit.
Shpresojmė t'ia arrijmė kėtij qėllimi, pasi OSBE/ODIHR, BE, Asambleja Parlamentare e KE dhe Departamenti Amerikan i Shtetit janė shprehur hapur dhe qartė se "Shqipėria do tė ketė sanksione nė proceset integruese nė BE dhe NATO, nėse nuk zhvillon zgjedhje tė lira dhe tė ndershme".
Sikurse jeni vėnė nė dijeni, Mbreti Leka I-rė mė datė 29 maj 2004 i ėshtė drejtuar Kombit shqiptar me njė mesazh me rastin e shpalljes sė "Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar".
Kjo lėvizje ėshtė pritur mjaft mirė nga mbarė shqiptarėt, kudo qė janė. Nisma e Mbretit sigurisht qė ėshtė mirėpritur nga legalistėt, tė cilėt nėn moton "Atdheu mbi tė gjitha" kanė mbėshtetur nė vazhdimėsi Mbretin nė tė gjitha nismat politike.
Menjėherė, sapo Mbreti Leka I-rė shpalli kėtė Lėvizje, qė natyrshėm nė gjirin e saj ka Partinė Lėvizja e Legalitetit, sikurse e ka shprehur vetė Mbreti Leka i Parė nė media, ne u pozicionuam nė mbėshtetje tė plotė tė Lėvizjes, duke vėnė nė shėrbim tė saj tė gjitha resurset politike, organizative e strukturore.
12.06.004
POLITIKA
PLL ka kėrkuar vazhdimisht miratimin e draftit tė shoqatave tė Pronarėve legjitimė
PLL kundėr ligjit socialist pėr Pronat
Legalistėt kanė qenė kundėr ligjėrimit tė grabitjes sė pronave dhe shkeljeve tė kushtetutės lidhur me pronat
Ditėn e mėrkurė, mė datė 09.06.2004, kryetari i PLL z.Spahiu dha njė konferencė pėr shtyp nė ambientet e Selisė sė Kuvendit, lidhur me miratimin e ligjit pėr Pronat nga maxhoranca, pas zvarritjeve tė qėllimshme disavjeēare dhe shkeljeve tė kushtetutės e afateve tė saj pėr kėtė problem kardinal pėr mbarė shoqėrinė shqiptare.
Reagimi i z.Spahiu ndodhi menjėherė, disa orė pas miratimit, natėn, me shpejtėsi dhe me papėrgjegjshmėri absurde tė kėtij ligji, pėr tė cilin kanė qenė tejet tė interesuar edhe faktorėt ndėrkombėtarė, sepse qėndrimi ndaj pronave vlerėsohet si njė tregues sintetik i zbatimit tė standarteve demokratike dhe tė tė Drejtave tė Njeriut.
Miratimi i kėtij ligji nga parlamenti u bė nė orėn 23.00 tė natės, pa praninė e opozitės dhe me njė kuorum tė stisur e tė dyshimtė pėr nga pjesėmarrja e deputetėve josocialistė, e qė pėr socialistėt ishte i domosdoshėm.
Nėse disa opozitarė qė votuan "kundėr" apo qė "abstenuan", nuk do tė kishin qėndruar nė sallė, nuk do tė ishte krijuar kuorumi pėr shqyrtimin dhe miratimin e kėtij ligji dhe projekti i socialistėve do tė ishte rrėzuar. Megjithatė, ata ia arritėn qėllimit dhe e miratuan ligjin me 64 vota pro, 5 vota kundėr dhe 4 abstenime.
Nė deklaratėn e tij tė shtypit lidhur me kėtė rast, kryetari i PLL z.Spahiu i kėrkoi kreut tė shtetit qė tė mos e dekretonte kėtė ligj, sepse ai shkelte hapur nenet 41 dhe 181 tė kushtetutės.
Gjithashtu, z.Spahiu i kėrkoi Gjykatės kushtetuese qė, konform nenit 124 tė kushtetutės, tė interpretonte nenin 181 tė saj, qė konsakron tė Drejtėn e pronės, si njė nga treguesit kryesorė tė njė kushtetute demokratike, ku tė Drejtat dhe Liritė e Njeriut pasqyrohen dhe respektohen me rigorozitet.
Kryelegalisti, pas kėsaj maskarade legjislative pėr njė ligj kaq tė rėndėsishėm, u kujtoi gazetarėve se PLL kish qenė e vetmja parti qė nuk kish firmosur tė famshmin "konsensus" nė marrėveshjen pėr qėndrimin e pėrbashkėt politik tė partive parlamentare ndaj pronave e pronarėve tė ligjshėm, propozuar e firmosur prej tyre nė dhjetor tė vitit 2002, nė tryezėn e organizuar enkas nga z.Moisiu.
Ky qėndrim koherent i PLL nė kohė, dhe votimi nė parlament kur opozita dhe shumė socialistė e kishin braktisur sallėn, dėshmuan katėrcipėrisht drejtėsinė e vlerėsimeve tė PLL dhe shpartallimin e "konsensusit" nė kurriz tė pronarėve, ndonėse grabitjes sė pronave tashmė i ėshtė vėnė njė bazė ligjore, duke ligjėruar efektet dhe vazhdimėsinė e veprimit tė ligjit 7501 dhe shkeljen e kushtetutės sė miratuar nga vetė maxhoranca aktuale.
A.K.
PLL ėshtė e bindur se ligji socialist pėr pronat nuk do tė zbatohet
Spahiu: Moisiu tė mos e dekretojė ligjin pėr pronat
PLL ishte e vetmja parti qė nuk e firmosi marrėveshjen "konsensuale" tek z.Moisiu pėr ligjin e Pronave. Koha tregoi se kjo marrėveshje nuk u respektua dhe "konsensusi" i trumbetuar u shpartallua...
Maxhoranca e majtė me 64 vota (baraz me 45 %), nga 140 deputetė tė Kuvendit - miratoi mbrėmė ligjin "Pėr Kthimin dhe Kompesimin e Pronave...".
Me kėtė ligj nuk zgjidhet ēeshtja e pronave, pėrveēse komplikohet edhe mė shumė, duke sjellė tejzgjatjen e tranzicionit tė kompromentuar shqiptar. Sipas socialistėve, ky ligj pėrmbush njė nga kushtet e BE pėr proceset integruese, por ne legalistėt besojmė se faktorėt ndėrkombėtarė nuk do tė mashtrohen, sepse edhe ata janė tė bindur se ky ligj nuk do tė zbatohet.
PLL ka qenė gjithmonė konsekuente nė qėndrimin e saj pėr zgjidhjen e problemit tė Pronave, duke refuzuar spekullimet politike dhe duke synuar kthimin realisht tė saj tek pronari legjitim.
Nė tryezėn e 18 dhjetorit tė vitit 2002, tė iniciuar nga kreu i shtetit z.Moisiu, e nė tė cilėn ishin tė pranishėm tė gjithė kryetarėt e grupeve parlamentare, PLL ishte partia e vetme qė nuk firmosi deklaratėn e pėrbashkėt tė nėnshkruar nga kėto parti, pasi nė thelb termat juridike dhe qėndrimet qė ajo mbartte, nuk e zgjidhnin ēeshtjen e pronave, pėrkundrazi...
Kjo deklaratė ishte thjesht spekullative, sepse synonte lehtėsimin e nėnshkrimit tė hapjes zyrtare tė negociatave Shqipėri - BE, mė 31 janar 2003, ēka edhe ndodhi kur erdhi kryekomisioneri i BE, z.Romano Prodi.
Koha, sensibilitetet, diskutimet nė Parlament, braktisja e sallės sė Kuvendit nga deputetėt e opozitės dhe votimi i kėtij ligji me rėndėsi jetike vetėm me 64 vota - dėshmuan drejtėsinė e qėndrimeve tė palėkundura tė PLL nė mbrojtje tė pronarėve.
PLL duke u bazuar nė kushtetutėn aktuale, tė cilėn vetė maxhoranca e majtė e ka hartuar dhe miratuar - kėrkon:
1. Kreu i shtetit, z.Alfred Moisiu, sipas nenit 84 tė Kushtetutės, tė mos e dekretojė ligjin "Pėr Kthimin dhe Kompesimin e Pronave".
2. Z.Moisiu, sipas nenit 85, ta kthejė ligjin nė fjalė pėr rishqyrtim nė Kuvend.
3. Gjykata kushtetuese, sipas nenit 124 tė Kushtetutės, qė garanton respektimin e saj, tė interpretojė nenin 41 tė Kushtetutės, qė konsakron tė Drejtėn e Pronės.
09.06.2004
AKTIVITETE
PLL pėrcakton afatet kohore pėr organizimin nėpėr degė
Rregullat e reja pėr organizimin e punės nė degė
Udhėzime pėr Degėt e PLL nė rrethe
1. Tė gjitha Degėt e PLL tė nisin punėn pėr tė rikonfirmuar anėtarėsinė, duke plotėsuar regjistrin themeltar sipas modelit tė formularit (tė bashkėngjitur). Tė fillojė puna pėr korrigjimin e mangėsive tė konstatuara nga konferencat dhe tė zbatohen detyrat e caktuara prej tyre.
Afati deri mė 31 dhjetor 2004.
2. Degėt tė shtrijnė strukturat e tyre nė tė gjithė hapėsirėn gjeografike tė rrethit. Ngritja e seksioneve tė bėhet deri nė nivel lagjeje, pėr tė realizuar objektivin e PLL: "njė seksion - njė qendėr votimi" - me qėllim ruajtjen e votave tė PLL dhe kandidatėve tė saj.
Kryesia e PLL do tė kontrollojė nė vazhdimėsi realizimin e kėtij objektivi, mbi bazėn e informacioneve tė Komiteteve Drejtuese lokale, qė duhen sjellė nė qendėr, ēdo muaj.
Afati deri nė prag tė zgjedhjeve.
3. Strukturat lokale tė PLL tė bėjnė evidentimin dhe afrimin e familjeve zogiste, tė intelektualėve, tė rinjve, grave dhe biznesmenėve tė paangazhuar aktualisht nė parti tė tjera, me bindje tė djathta, qė janė simpatizantė tė PLL e programit tė saj. Kėto potenciale, pasi tė afrohen, t'u krijohen mundėsi pėr tė kontribuar nė zbatim tė programit tė PLL.
Afati deri mė 31 mars 2005.
4. Pėr ēeshtje tė caktuara, nė nivel Degėsh - tė koordinohet puna nė mėnyrė institucionale me subjektet e djathta politike.
Nė vazhdimėsi.
5. Strukturat drejtuese lokale tė PLL tė ndėrgjegjėsojnė elektoratin e djathtė dhe atė abstenues, pėr tė mbėshtetur alternativėn legaliste.
Afati, deri nė zgjedhjet e vitit 2005.
6. Kėshilltarėt e PLL, si pėrfaqėsues politikė nė kėshillat vendore, janė tė detyruar tė veprojnė nė pėrputhje me linjat politike tė partisė, si dhe tė zbatojnė vendimet e organeve drejtuese tė saj.
Nė vazhdimėsi.
7. Tė gjėnden mundėsitė pėr krijimin e lidhjeve me grupet e biznesit, interesit dhe mediave - si shprehje e vizionit tė PLL pėr zhvillim lokal dhe kombėtar.
Nė vazhdimėsi.
8. Tė fillojė evidentimi i figurave tė spikatura dhe pėrfaqėsuese nga radhėt e anėtarėsisė, tė pjesės sė paangazhuar tė shoqėrisė, si dhe pėrgatitja e tyre nė bashkėpunim me strukturat e PLL - pėr tė pėrfaqėsuar partinė dhe programin e saj nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
Afati, deri mė 31 mars 2005.
9. Tė informohet anėtarėsia dhe simpatizantėt me pėrmbajtjen e gazetės "Atdheu", si pasqyrė dhe koncentrat i mendimit filozofik e politik tė PLL.
Tė pasqyrohet puna organizative e Degės nė gazetė. Tė bėhet shpėrndarja e gazetės nė tė gjithė territorin qė mbulon Dega, duke synuar abonimin e anėtarėsisė. Tė angazhohen intelektualėt nė shprehjen e mendimit tė kualifikuar nė faqet e gazetės, duke e pėrdorur atė si tribunė tė promovimit tė ideve tė pėrparuara dhe vizionit politik tė PLL.
Afati, deri nė ditėn e zgjedhjeve.
10. Ky udhėzim tė punohet urgjentisht nė Komitetet Drejtuese tė Degėve dhe tė fillojė zbatimi i tij me pėrpikmėri dhe pėrgjegjėsi tė plotė politike.
Nga kryetarėt e Degėve dhe Komitetet Drejtuese, kėrkohet korrektėsi nė zbatimin e udhėzimeve. Nė tė kundėrtėn, ndaj tyre do tė mbahet qėndrim sipas statutit tė PLL.
Tiranė, mė 12.06.2004
Zhvilloi punimet konferenca VII-tė e Degės sė PLL Tepelenė. Rizgjidhet kryetar z.Fejzo Fejzo
Basha nė Tepelenė: Legalistėt nuk i shmangen sfidave
Ditėn e djelė, mė datė 6 qershor 2004, nė qytetin e Tepelenės zhvilloi punimet konferenca VII-tė e Degės sė PLL tė kėtij rrethi. Pėr tė marrė pjesė nė punimet e saj kishin ardhur legalistė nga qytetet e Tepelenės dhe Memaliajt, si dhe nga komunat pėrreth.
Punimet e kėsaj konference i ndoqi, si i deleguar i Kryesisė, edhe nėnkryetari i PLL z.Murat Basha.
Konferencėn e deklaroi tė hapur kryetari i Degės sė PLL Tepelenė, z.Fejzo Fejzo. Ai, pasi i uroi mirėseardhjen tė deleguarit tė Kryesisė, falenderoi tė pranishmit pėr kontributet qė kishin dhėnė pėr Partinė Lėvizja e Legalitetit dhe mundin e derdhur nė fushatė. Mė pas z.Fejzo u ndal nė vėshtirėsitė specifike tė asaj zone, ku nuk harroi tė pėrmendė presionin e madh qė ishte pėrdorur karshi Partisė Lėvizja e Legalitetit, drejtuesve dhe anėtarėve tė saj nga ana e partisė nė pushtet.
Ai tha se zgjedhjet e 12 tetorit ishin marrė me seriozitet nga strukturat drejtuese tė Degės, pėr tė zbatuar vendimin e Kėshillit Kombėtar pėr tė dalė mė vete.
Nė kėtė kuadėr, tė gjithė i ishin pėrveshur punės pėr gjetjen e kandidaturave, ku si mė tė spikatur ai pėrmendi kandidaturėn e kandidatit tė PLL pėr bashkinė e Memaliajt atė tė z.Behar Nuellari dhe tė bashkisė sė Tepelenės, z.Myrto Tafili. Gjithashtu, nė fjalėn e tij ai theksoi faktin se pavarėsisht vėshtirėsive dhe terenit tė gjerė, PLL nė kėto zgjedhje kishte plotėsuar me lista kėshilltarėsh tetė nga dhjetė njėsi vendore. Ky plotėsim me lista si edhe puna e bėrė, kishte mundėsuar qė Legaliteti si subjekt, tė grumbullonte 383 vota, ose 2.5 % tė rezultatit, si dhe fitimin e dy kėshilltarėve.
Sipas analizės sė rezultateve tė zgjedhjeve, nė kėtė Degė pėr disa vota nuk mundėn tė futeshin edhe dy kėshilltarė tė tjerė. Mė poshtė, z.Fejzo vazhdoi tė fliste pėr prapambetjen e madhe ekonomike tė tė gjithė krahinės dhe faktin e lėnies sė saj jashtė vėmendjes nga ana e qeverisė Nano.
Ai tha se gjatė zgjedhjeve lokale tė tetorit, u manipulua hapur vota si pėrmes listave tė votuesve, ashtu edhe pėrmes vjedhjes dhe blerjes sė votave. Duke folur pėr programin e Legalitetit ai shprehu konsideratėn se vetėm forcat e djathta mund tė ndryshojnė gjendjen nė vend, dhe se programi i Legalitetit ėshtė mė i spikatur nė kėtė drejtim. Ai tha se kthimi i Familjes Mbretėrore nė Atdhe - ka ngjallur besimin jo vetėm tek elektorati i zhgėnjyer, por nė tė gjithė popullin shqiptar. Ai i raportoi gjithashtu nėnkryetarit tė partisė se, mesazhin qė ky i fundit i kishte komunikuar para njė jave nė emėr tė Mbretit, se Mbreti pėrshėndeste tė gjithė banorėt e asaj krahine dhe shpejt do ta vizitonte atė, e kishte transmetuar sa kishte mundur dhe se ky mesazh ishte pritur me optimizėm.
Duke u ndalur nė detyrat pėr tė ardhmen, ai shprehu bindjen se vetėm forcimi i strukturave tė Legalitetit ishte nė dobi tė Mbretit dhe vendit.
"Pėrvoja e zgjedhjeve tė kaluara, - tha ai, - na ka shėrbyer shumė, sepse tani nxorėm mėsimin se pėr zgjedhjet duhet tė punojmė gjatė gjithė kohės dhe jo vetėm gjatė muajve tė fundit". "Ne tani i kemi mėsuar pikat e dobėta dhe do t'i korrigjojmė ato; kemi gjetur njerėz nė tė katėr anėt dhe do t'i shtojmė ato".
Ai tha se Komiteti Drejtues dhe anėtarėsia legaliste, ndiqnin me vėmendje veprimtarinė e kryesisė dhe tė grupit parlamentar, dhe se qėndrimet e drejta e tė prera tė kėtyre strukturave pėr ēėshtjen kombėtare, pronat, kompensimin e ish tė dėnuarve dhe tė Pėrndjekurve Politikė, kishin qenė mėse tė drejta dhe kishin ngjallur simpatinė e publikut.
***
Mė pas konferenca vazhdoi nė rrjedhėn e diskutimeve nė formėn e bashkėbisedimit, ku morėn pjesė shumė bisedues.
Myrto Tafili, sekretar i Degės tha se "... nė Tepelenė alternativa legaliste po pėrhapet ngadalė, por e sigurt". "Nė Tepelenė numėrohen 60 familje tė flakta monarkiste. Puna jonė ėshtė pėrqėndruar nė komuna, sidomos nė ato ku kandiduam dhe humbėm pėr pak vota, si nė rastin e komunės Sinanaj. Kemi kėshilltarė nė Qesarat dhe Krahės, ku arritėm njė rezultat premtues pėr tė ardhmen".
Bashkėbiseduesit e tjerė, si zotėrinjtė Hoxha, Ruka, Ēela, etj, u pėrqėndruan nė gjetjen e mekanizmave pėr thithjen e sa mė shumė anėtarėve nga radhėt e rinisė dhe intelektualėve. Ata shprehėn nevojėn e shtimit tė mjeteve propagandistike dhe tė punės individuale me njerėzit. Ata shprehėn optimizėm pėr rezultate edhe mė tė larta nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare, ku PLL duhet tė shpalosė edhe njė herė, por mė fort, profilin dhe programin e saj.
***
Nė fjalėn e tij nėnkryetari i PLL z.Basha u tregoi pjesėmarrėsve pėr atė pėrpjekje madhore qė ishte ndėrmarrė nga partia nė zgjedhjet e kaluara, dhe falenderoi gjithė legalistėt e Shqipėrisė, por nė veēanti edhe ato tė Tepelenės, pėr barrėn qė kishin mbajtur mbi shpatullat e tyre. Ai pėrmendi edhe persekucionin e vazhdueshėm qė kishte pasur kryetari i tyre z.Fejzo Fejzo, por edhe legalistėt e tjerė, vetėm pėr faktin e tė qėnit anėtarė tė Partisė Lėvizja e Legalitetit.
"Legalistėt kanė qenė dhe janė tė vetėdijshėm pėr kėto vėshtirėsi dhe privime, dhe e pranojnė sfidėn, sepse ata janė tė bindur se tė gjitha kėto bėhen nė interes tė Atdheut dhe Mbretit".
Ai foli pėr vuajtjet e panumėrta, sakrificat sublime, kontributin e ēmuar qė legalistėt kanė dhėnė nė breza, nė shėrbim tė Kombit dhe Mbretit. "Edhe kur atėherė ēdo gjė dukej pa shpresė pėr shkak tė bishės komuniste qė kishte pushtuar gjysmėn e Europės, legalistėt ditėn ta mbanin tė pathyeshėm idealin e tyre, ideal qė buron nga geni i Kombit. Sot ky ideal ėshtė mė i fortė se kurrė, sepse sot, mė shumė se kurrė, interesat e Atdheut janė nė rrezik. Ne duhet ta shpėtojmė kėtė vend jo vetėm pėr hir tė interesave tona, por edhe tė brezave qė do tė vijnė. Partia Lėvizja e Legalitetit, ėshtė e vetmja parti qė jo vetėm me program por edhe me vepra, ka zbatuar dhe zbaton filozofinė e Mbretit Zog "Atdheu mbi tė gjitha". Sot, mė shumė se kurrė, shtetet qė asnjėherė nuk i kemi patur miq - janė vėrsulur pėr kolonizimin modern tė vendit tonė".
Mė pas z.Basha i njohu tė pranishmit edhe me disa nga objektivat e Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar, tė ndėrmarrė nga Mbreti Leka dhe jehonėn qė ka gjetur kjo lėvizje tek shqiptarėt brenda dhe jashtė kufinjve. Ai kėrkoi forcimin e strukturave tė Legalitetit "sepse vetėm kėshtu ato mund tė vihen mė mirė nė shėrbim pėr kthimin e Mbretit nė Fron".
Nė fund tė fjalės sė tij, nėnkryetari legalist u ndal me hollėsi nė shumė udhėzime, pėr tė cilat siguroi se "do tė kontrollohen pėr zbatimin e tyre".
***
Nė garėn pėr postin e kryetarit tė Degės sė PLL Tepelenė pėr mandatin e ardhshėm dy-vjeēar, konkurruan kryetari aktual, z.Fejzo Fejzo dhe sekretari i Degės z.Myrto Tafili. Pas procesit tė numėrimit tė votave, rezultoi fitues z.Fejzo Fejzo me 31 vota, pėrkundrejt 9 votave tė fituara nga z.Myrto Tafili.
Pas daljes sė fituesit pėr kryetar, votimi vijoi me zgjedhjen e Komitetit tė ri Drejtues tė pėrbėrė prej 13 anėtarėsh.
Menjėherė pas mbarimit tė Konferencės, nėn drejtimin e kryetarit tė ri tė Degės z.Fejzo Fejzo, u zhvillua mbledhja e parė e Komitetit tė ri Drejtues, e cila me votim tė fshehtė zgjodhi dy nėnkryetarėt e Degės. Ndėrsa pėr postin e sekretarit tė Degės, iu propozua qendrės kandidatura e z.Myrto Tafili, me profesion jurist, i cili e ka kryer kėtė tė detyrė edhe mandatin e kaluar.
Korresp i "Atdheu"
POLEMIKA
Replikė pėr deklaratat nė "Opinion" tė "TV Klan" (2)
Sintonia antizogiste e lektorėve tė Klanit
Emisionet pėr Zogun duhet tė shprehin vlerėsime objektive historike dhe jo tė bėhen arenė e fobisė dhe mllefit antizogist
Prof.as. Dr. Bajram XHAFA
Vijon nga numri i kaluar
Dikujt i han miu pallėn, dikujt i lėron daci arėn
Plasari na pėrmendi njė shprehje tė bukur qė Zogu na e paska patur si devizė tė jetės qysh nė fėmijėri: "Kush del nga trualli i tij, humbet". Populli ynė thotė "guri i rėndė, nė vend tė vet". Njė fjalė goje. Po hajde dhe zbatoje
Vitet 1912 - 1920 kanė qenė mė tragjiket nė tė gjithė historinė e popullit shqiptar. Populli shqiptar nuk ka pėsuar kurrė ndonjėherė aq shumė mėnxyra tė pashembullta nė aq pak vite. Gjithė zeheri i Evropės qė pėrgatitej ethshėm pėr Luftėn e ardhshme Botėrore, sė pari u derdh nė Ballkan ku ajo bėri provėn gjenerale. Dhe gjithė zeheri i Ballkanit dhe i Evropės bashkė u derdhėn mbi trojet dhe popullin shqiptar. Ahmet Zogu i ri, shumė i ri, me plot arsye dhe tė drejtė mund tė kthehej nė Stamboll pėr tė vazhduar studimet, se fundja, Ai jo vetėm qė ishte aq i ri, por nuk ishte as "i pari i Shqipėrisė", qė ta ngarkonte veten me detyrime aq tė mėdha. Askush, as nė kohėn e Tij dhe as mė pas nuk do t'ia kishte drejtuar gishtin tregues pėr mungesė pėrgjegjėsie. Pėrpara Tij e kishin radhėn plot e plot tė tjerė pėr tė marrė mbi vete obligime aq tė mėdha e aq tė rėnda pėr fatet kombėtare. Shqipėria kishte plot burra me zė pėr luftė e pėr politikė, madje nga familje mė tė mėdha se ajo e Zogollit. Nė ditė tė vėshtira njihet burri, i urti, trimi, soji.
Me moshėn e tij shumė tė re, Ai mori mbi vete pėrgjegjėsi dhe sakrifica qė vetėm ndėrgjegjia e lartė kombėtare mund t'ia urdhėronte. Dhe Ai i bindej asaj, e kishte nė shpirt. Shokėt e Tij me origjinė nga elita shqiptare, harxhonin paratė e trashėguara apo tė "fituara enkas", nėpėr kafenetė e kazinotė e Evropės dhe mejhanet e Stambollit.
Ndėrsa Zogu zgjodhi mė tė vėshtirėn. Ai u bė pjesė e fatit tė popullit tė tij fatkeq nė kohėt mė tė rėnda. U shkri e u bė njėsh me tė. Ndau gjithė vuajtjet dhe brengėn me tė dhe i priu nė luftė pėr t'i dalė tė keqes pėrpara me gjithė fuqitė e Tij.
Kur qiellin dhe tokėn shqiptare i mbuloi tymi dhe flakėt e luftės, Sarajet e Zogut ktheheshin nė strehė ku gjenin shpėtim mijėra muhaxhirė (refugjatė), tė ikur nga trojet amtare pėr t'i shpėtuar terrorit dhe genocidit serb. Aty gjenin mikpritje bujare, bėnin konak e kuvend pėr fatet e Shqipėrisė personalitete tė Lėvizjes Kombėtare, qė i kishin ikur furisė gllabėruese tė kuēedrės shovene. Aty strehoheshin jetimėt tė cilėt rriteshin, edukoheshin dhe pastaj hapnin shtėpi mė vete e bėheshin ushtarė tė Atdheut.
Historia tregon se kur filloi Lufta Parė Ballkanike dhe, ushtritė serbe, malazeze e greke, nėn zjarrminė e etheve shovene u sulėn egėr drejt tokave shqiptare - tė pakta qenė krahinat qė bėnė qendresė tė organizuar. Pati krahina e "burra me za", qė edhe u "dhanė leje" dhe ua hapėn rrugėn "kundėr turkut" nė tokat shqiptare, apo dezertuan nga mbrojtja e Janinės "pėr patriotizėm" ballkanik.
Njėra nga krahinat qė ushtritė serbe nuk e shkelėn dot (e vetmja) dhe qė bėri qėndresė tė organizuar nėn drejtimin e djaloshit tė ri Ahmet Zogu - ka qenė Mati.
Tė rinjtė e kėsaj moshe sot i konsiderojmė adoleshentė, ndėrsa Zogu i ri e hante barutin me grusht.
Eshtė kollaj tė flasėsh "ex kathedra" si akadhemyk, pėr psikologji bajraktare, apo tė pėrdorėsh ato epitetet e neveritshme tė Krist Malokut, qė i rreshtonte pranė e pranė: "Njė oriental dinak..., njė injorant karagjoz..., njė gangster ballkanik e i pėrgjakshėm".
Plasari nuk vonon tė tregojė plot cinizėm e pantomima pėr vrasjen si nė filma tė Zija Dibrės, duke zbėrthyer edhe veēorinė karakteristike ballkanike tė kėsaj vrasjeje, kur rreket tė na mbushė mendjen se: - vetėm ne ballkanasit e kuptojmė se ēdo tė thotė: u arratis dhe u vra.
Edhe me veshjen mbretėrore ka punė Plasari, kur shprehet: "veshje qė ne na ngjan si karagjoz", dhe se "mbretėrit e Savojės e tė Francės nuk ngjajnė si tė tillė, por rrezatojnė kulturė tradicionale...", etj., etj..
Qysh se i ndėrpreu mė 1912, Zogu nuk pati mundėsi kurrė mė tė ndjekė studimet, por jo nga mungesa e dėshirės, zotėsisė dhe vullnetit. A nuk mund tė flitej me kėtė gjuhė pėr sakrificat dhe pėrkushtimin e pashoq tė Zogut ndaj Atdheut?
Duhej gjetur vend pėr tė ironizuar opozitarin Stavro Vinjau, i cili nė vitin 1923, kur sapo kishte mbaruar studimet pėr Drejtėsi (nė qershor 1924 nė qeverinė e Nolit, qė erdhi me grusht shteti, ai u caktua ministėr pėr "kontributin" nė fitoren e tij), i thoshte me ironi Zogut qė tė linte drejtimin e qeverisė pėr tė "mbaruar shkollėn", pastaj tė vinte e tė matej me "shkollarėt" e mėdhenj si ai.
Nė historinė shqiptare tė viteve '20 kishte shumė prej atyre patriotėve pėr tė cilėt Nikolla Ivanaj shkruan me ironi se, pasi "ishin lodhur duke punuar e harxhuar pėr Shqipėrinė dhe akoma s'ishte bėrė gjė prej gjėje", "pas vitit 1912 luejtėn pak pėr sė gjalli se Shqinija s'e kishte ma atė nevojė pėr ta..., por po, tash (kur Shqipėria u bė pas 1920 - tės - B. Xh.), e kishin nevojėn ata vetė pėr Shqipni: sepse lopa ishte mbarsė!...", dhe pritej me u mjelė. ("Historia e Shqipnies sė Re", pjesa e parė, Tiranė 1943, f. 35).
Kush i kthen shpinėn Atdheut nuk duhet tė kėrkojnė shumė prej tij, siē bėnin shumė eksponentė "demokratė" tė viteve '20. Shumė nga ata eksponentė i kaluan gjithė kėto vite nė hotelet dhe klubet Lozanės e tė qyteteve tė tjera zvicerane dhe, kur mbaroi Lufta, me "varkėn" e Italisė ja mėsynė Shqipėrisė pėr t'i dhuruar si peshqesh njė peshtaf me protektoratin italian si orientim "perėndimor".
Ahmet Zogu nuk bėnte pjesė nė kėtė kategori. Ashtu si miu i fjalės sė urtė, emisioni i Blendit brente e hante pallėn e nacionalizmit dhe lėronte arėn pėr antikombėtarėt qė bėnin rrėmujėn e viteve '20 dhe bėjnė po atė punė sot.
Injorimi dhe zbehja e veprave kombėtare dhe protagonistėve tė tyre, si dhe lartėsimi i tė keqes - ėshtė shprehje e degjenerimit kombėtar. Kėsaj i duhet thėnė ndal.
Kur z.Fevziu na zbulon thėnien e Esat Toptanit "Nėse kėtij djali nuk do t'i presim kėmbėt, ai do tė na hajė kokat" (Esati e njihte mirė politikėn prandaj kėtu ka parasysh edhe veten e tij), ai (Blendi) nė formė paradhėnieje pėrgatit teleshikuesin pėr "patologjinė kriminale" tė Zogut dhe pėr "kokat qė do tė hajė(!)" mė vonė, kur Ai tė vijė nė pushtet. Me kėtė ai shpreh edhe atė brengė qė ende sot i bren disa, pėr faktin se Zogun nuk e zuri ai plumb i mallkuar kur i bėnė atentat.
Zogu "aleat" me austro-hungarezėt (kupto: kolaboracionist me pushtuesin)..., por, nėn pushtimin e tyre, desh tė organizonte njė kongres nė Elbasan (kongres kombėtar pėr tė biseduar pėr problemet e Shqipėrisė). Del se nuk paska qenė aleat me pushtuesit. Pėrderisa qeveria austro-hungareze e internoi nė Vjenė, kuptohet vetiu se Ai paska qenė kundėrshtar i rrezikshėm pėr ta.
"Zogu..., ishte kėshtu, por..., doli ashtu", - vazhdon emisioni me ato kapėrcimet pindarike "pup kėtu e pup atje".
Megjithė qėndrimet e qarta, tė palėkundura e konsekuente politike nacionaliste tė Zogut, emisioni e hedh Atė sa nė njė degė nė tjetrėn, gjithmonė duke e mbėshtjellė me pelerinėn fantazmagorike tė Krist Malokut.
- Ishte nė Vjenė, ku ballafaqohet me njė monarki evropiane - thotė z. Blendi me huazime nga fjalori i luftės, a thua se Zogu kishte shkuar nė Vjenėn evropiane pėr "ballafaqime". Meqenėse ishte edukuar nė saraje orientale nga ato tė Abdyl Hamitit II-tė, sapo tė shkelte nė tokė evropiane atė do ta kapnin tė vjelltat nga alergjia.
Mė shkurt dhe mė e drejt do tė ishte tė thoshte atė tė vėrtetė qė, nė Vjenė, Zogu pati angazhime tė mėdha pėr tė plotėsuar me punė intensive e nė kohė rekord gjithė mungesat e shkollimit e tė pėrvojės politike.
- Atje ndjek ballot, valset, por edhe kazinotė (me kėto tė fundit don tė na plotėsojė portretin e njė "haramsėzi", duke iu referuar "Historisė" sė Bernd Fisherit, pėr librin e tė cilit shton se ėshtė njė "studim shumė serioz".
Ky libėr parė me kujdes, "me gjasė" (guxoj tė them), duhet tė jetė bėrė me porosi nga Shqipėria socialiste.
Nga pikėpamja e veprimtarisė politike, kuptohet se Zogu nuk mund t'i pėrgjigjej "standarteve evropiane pėr tė qenė njė burrė shteti", - thotė Pirro Misha. Po ku i kishte nė atė kohė Evropa standartet e veta tė burrė-shtetit? Cilat ishin nė atė kohė standartet evropiane tė cilat ne shqiptarėt nuk paskemi qenė nė gjendje t'i kuptonim as atėhere, dhe nuk po jemi nė gjendje t'i kuptojmė edhe tani?! Ku mendon TV "Klani" se Zogu duhet tė merrte modelin e burrė-shtetit: nė njėrin nga shtetet e Antantės (ku bėnte pjesė edhe Rusia cariste autokratike), apo nga Blloku Qendror?! Pastaj duhet menduar pak se, me ato modelet e tyre evropiane, tė dy palėt e ēuan Evropėn e tyre dhe gjithė botėn nė kasaphanėn e pėrgjithshme tė Parė (shpėrthimi i saj nuk pati si shkak ndonjė faktor ideologjik si nė kasaphanėn tjetėr tė LDB).
- "Koha, rrethanat dhe njė fat i ēuditshėm, siē duket e ndihmuan Zogun", - shpjegojnė lektorėt e TV "Klanit", por... "ka plot gropa qė Fisheri nuk mund t'i mbushė!!!".
Cilat qenkan ato gropa qė nuk qenka nė gjendje t'i mbushė as Fisheri i Amerikės, dhe pse nuk i mbushin ata qė janė thirrur nga komunalja e z.Blendi?!
vijon nė numrin e ardhshėm
HORIZONT
Pėr republikat, apo ndryshe, monarkitė e klonuara mbrapsht
REMZI MUHJA
Kryetar i Degės sė PLL Kavajė
Pėr Mbretėrinė Shqiptare tė viteve 1928-1939, me Mbretin Zog I-rė nė veēanti dhe pėr mbretėrit nė pėrgjithėsi, nė vendin tonė ėshtė folur aq keq, saqė edhe sot ka akoma mjaft njerėz qė e quajnė Mbretėrinė "njė sistem tė vjetėruar e tė prapambetur".
Pėr kėtė arsye duhet qė tė ndriēohet e vėrteta, tė thuhen gjėrat ashtu siē kanė qenė faktikisht dhe pa partipri e preferenca ideologjike.
Duke u nisur nga ky kėndvėshtrim, do tė mundohem tė hedh dritė sadopak nė kėtė drejtim.
Po a ėshtė nė fakt forma e qeverisjes mbretėrore, e prapambetur dhe totalitare, sikundėr propagandohet nga apologjetėt e republikanizmit tė tė dy krahėve dhe, a ėshtė forma e qeverisjes republikane pėrparimtare dhe demokratike?
Pėrgjigjet e kėtyre pyetjeve janė dhėnė dhe jepen nė favor tė tė dy kahjeve.
Pėr tė ndihmuar nė zgjidhjen e problemit do tė ofroja disa fakte dhe ngjarje historike qė, pėr shumėkėnd, janė tė njohura.
Mbas Luftės Dytė Botėrore, nė shumė vende tė Europės Lindore, pėr fat tė keq edhe tek ne, pas Luftės Pare Botėrore u rrėzuan monarkitė parlamentare dhe u zėvendėsuan me republika demokratike "socialiste", "popullore", etj..
Dhe sistemet e reja "demokratike", "socialiste", "popullore" e me mbiemra tė tjerė shumė tė bukur, duhet tė sillnin demokracinė, lirinė, zhvillimin ekonomik dhe ngritjen e nivelit tė jetesės pėr vegjėlinė apo "proletariatin", siē thoshin ata.
Por ēfarė ndodhi nė tė vėrtetė! A ishin ato republika "demokratike", "socialiste", "popullore", apo ishin mbretėri tė klonuara sė prapthi. E thėnė mė troē, tullė fare: ato ishin forma mė e keqe tė ngjashme me monarkitė absolutiste tė mesjetės, me "mbretėrit" mė tė pėrēudnuar tė historisė, si Lenini, Stalini, Hitleri, Mao Ce Duni, Tito, Enveri, Dimitrovi, Dezhi, Ēaushesku, Honekeri, Kim Ir Seni, Ho Shi Mini, etj..
Pra ndodhi ajo qė, u pėrmbysėn mbretėritė e ligjshme, nė mėnyrėn mė tė paligjshme.
U vendosėn mbretėritė e paligjshme tė sajuara, primitive, karikatura tė monarkive parlamentare. Mbretėrohej jo me mbret legjitim, me qeveri e parlament, por me "mbretin" me tė mundshėm tė keq, tė vendosur nga forcat mė tė errėta tė mundshme, pa qeveri, ose me qeveri formale, pa parlament, ose me parlament formal.
Le tė kthehemi pak mė larg nė histori, ē'ndodhi gjatė revolucionit "tė famshėm" francez tė vitit 1789? "...ka qėnė burimi dhe fillimi i tė gjitha koncepteve tė tashme komuniste, anarkiste dhe socialiste", - sipas autorit Kropotkin.
Mė 21 Janar 1794, mbretit Luigji XVI-tė, revolucionarėt e atėhershėm i prenė kokėn. Pėrfundimisht, mbretėria u shkatėrrua dhe u sajua e ashtuquajtura Republika I-rė Franceze.
"Sa mė shumė lexojmė dhe thellohemi nė mizoritė e revolucionit francez, aq mė ogurzi dhe enigmatik na paraqitet ai", - shkruan Nikolai Nikolov tek libri "Komploti Botėror".
Pėrse Franca u desh tė paguajė miliarda franga, qė t'i blejė reformat tė cilat Luigji XVI-tė po zbatonte!?. Pėrse Konventa derdhi aq shumė gjak? Pėrse u vranė dhe masakruan njė milion njerėz tė pafajshėm?
Thonė se "u pėrmbys njė rend i vjetėr e i prapambetur". Pėr njė moment po e pranojmė si tė vėrtetė. Por ē'ndodhi me vonė? Nuk kaloi shumė kohė dhe, mė 18 maj 1804, pėrsėri Franca u shpall mbretėri, ose mė mirė "perandori", me gjeniun Napoleon Bonaparti nė krye. Pastaj kemi Republikėn II-tė mė 1848, dhe pėrsėri lumė gjaku mė pas. Kemi Republikėn III-tė mė 1875, dhe pėrsėri lumenj gjaku. Pastaj Republikėn IV mė 1946, dhe Republikėn V-tė mė 1958.
Ajo qė tė bėn pėrshtypje, pėrveē faktit ngjethės tė miliona viktimave tė pafajshme, ėshtė se pjesa dėrrmuese e krimeve dhe masakrave kanė ndodhur mbas rrėzimit tė mbretit dhe janė bėrė nga kundėrshtarėt e tij. Dhe, nė fund tė fundit, cili qe rezultati nga gjithė kėto luftėra civile, apo revolucione tė ashtuquajtura popullore?! Pėrsėri disa japin tė njejtėn pėrgjigje, si mė sipėr: U vendos njė rend i ri pėrparimtar, demokratik etj., etj..
Po ēfarė fitoi Franca, ēfare fitoi populli francez? A u bė ai mė i pasur, mė i lumtur, mė i shkolluar, mė i kulturuar?! Po republika franceze me njė president me fuqi diktatori, a u bė mė demokratike?! Po me treguesit e zhvillimit ēfarė ndodhi? A ia kaluan kėta tregues atyre tė mbretėrive britanike, suedeze, belge, hollandeze, etj., tė cilat nuk bėnė eksperimente revolucionesh gjakatare, por vazhduan pėrmirėsimin e sistemit tė tyre tradicional?
Kushdo e ka tė qartė se Franca jo vetėm qė nuk eshtė mė e zhvilluar se mbretėritė e mėsipėrme, por ndoshta eshtė ca mbrapa, si nė drejtim tė nivelit tė jetesės, ashtu edhe tė demokratizimit e tė lirisė sė fjalės.
Dy fjalė edhe pėr Italinė. Pas referendumit tė vitit 1946, populli italian zgjodhi Republikėn si formė qeverisjeje, dhe kjo ishte zgjedhja e tij. Por ē'rezultoi?! Mbas gati 60 vitesh kemi afro po aq qeveri. Niveli i jetesės, zhvillimi ekonomik, demokratizimi i jetės dhe kryesisht lufta kundėr korrupsionit, nuk janė mė tė larta se nė vendet me qeverisje "tė prapambetur", pėrkundrazi...
Gjithashtu edhe Perandoria ruse ėshtė njė shembull kuptimplotė. Nė vitin 1913 Rusia kishte njė progres ekonomik, i cili pėr nga prodhimi industrial ua kalonte ShBA-ve Anglisė, Gjermanisė, (sipas A. Ralph Epperson). Asokohe Rusia prodhonte 12.2 milion ton naftė, ndėrkohė qė ShBA-tė prodhonin 10 milion ton. Ndėrsa prodhimi bujqėsor (sipas studiuesit Pol Xhonson), eksportohej nė masėn 40 %.
Cari i Rusisė, Nikolai II-tė, abdikoi mė 15 mars 1917. Dy javė mė pas "importohen" nga jashtė: Lenini nga Zvicra, me njė tren tė blinduar gjerman dhe Bernshtajni e Trocki nga ShBA-tė. U rrokullisėn ngjarjet dhe vjen qeveria e Lvovit, Kerenskit, e nė fund, pėr fatin e keq tė tė gjithė njerėzimit nė pėrgjithėsi dhe nė veēanti tė popullit rus, fitoi revolucioni bolshevik nė tetor tė vitit 1917.
Mbas rrėzimit tė dinastisė sė Romanovėve ndodhi vėrtet njė tragjedi qė i kaloi tė gjitha fantazitė homeriane, eskiliane, biblike, azteke, mohikane, inkase, shekspiriane, rasiniane etj., etj.. Dhjetėra miliona njerėz tė pafajshėm u vranė, u masakruan dhe u internuan. Dhe mė tronditėse ėshtė se gjithė kjo kasaphanė njerėzore u krye nga vetė revolucionarėt e kuq dhe jo nga pėrkrahėsit e mbretit, tė cilėt u masakruan tė parėt.
Njė fat tė ngjashėm pati dhe gjiganti tjetėr i Lindjes, Kina. Nė vitin 1908 vdiq perandoresha Tzu His dhe fronin e trashėgoi 2 vjeēari Pu Yi. U mblodh Asambleja Kombėtare dhe u kėrkua krijimi i njė monarkie kushtetuese, por revolucionari Sun Jat Sen nuk pranoi. Mė 29 dhjetor ai krijoi Republikėn nė Nankin, duke u vetėshpallur president. Gjashtė javė mė pas, dinastia e Manēuve, e fundit e perandorisė kineze - abdikoi.
"Pra u shkatėrrua parimi i ligjshmėrisė, duke u krijuar njė boshllėk qė mund tė mbushej vetėm me forcė", - thekson Pol Xhekson, nė librin "Kohėt moderne".
Tashmė dihet se ē'ndodhi nė Kinė mė pas, sa gjak u derdh, sa viktima, sa tmerre, sa shkatėrrime, uri e mjerim... Ēfarė lufte e tmerrshme civile u zhvillua ndėrmjet Ēan Kai Shisė dhe Mao Ce Dunit. Dhe tė gjitha kėto, siē e kemi theksuar edhe mė sipėr - nuk i bėnė pėrkrahėsit e mbretit por "tė moderuarit" republikanė.
Le t'i hedhim njė veshtrim rikrijimit tė shteteve ballkanike nė shekullin XIX-tė, mbas shkėputjes nga Perandoria otomane.
Nė Greqi, pas shumė luftėrash dhe intrigash klanore, nė shkurt tė vitit 1833, mbret i Greqisė u vendos djali i mbretit tė Bavarisė, Luigjit I-rė, Ottoja 17 vjeēar dhe, mė vonė, princ Vilhelmi, djali i dytė i mbretit Kristian IX i Danimarkės, me emrin Gjergj.
Mė 5 Janar 1859 kemi shpalljen e bashkimit tė Vllahisė me Moldavinė, qė solli krijimin e Rumanisė me Aleksandėr Jan Kuza. Pastaj mė 11 maj 1866, princi Karl Hohencolern-Sigmaringen, kushėri i mbretit tė Prusisė dhe nga nėna i Napoleonit III-tė, u shpall princ mbretėrues me emrin Karoli I-rė. Pėrfundimisht shpallet Mbretėria nė maj tė vitit 1881, me mbret nipin e Karolit I-rė, Ferdinand Hohencolern -Sigmaringen.
Bullgaria filloi si principatė me Aleksandėr Batenberg, mė 13 korrik 1879, me origjinė gjermane, nipi i Carinės. Me 1887 zgjidhet si princ Ferdinandi i Saks-Koburgut. Mė vonė, mė 22 shtator 1908 kemi pavarėsinė e plotė tė Bullgarisė, qė bėhet mbretėri me car nė krye - Ferdinadin I-rė.
Mė 12 dhjetor 1830, Milosh Obrenoviē njihet princ trashėgimtar i Serbisė. Nė shkurt tė vitit 1882, Serbia shpallet mbretėri me Milan Obrenoviē - Milani I-rė. Dhe pas vrasjes sė tij mė 15 qershor 1903, shpallet mbret Pjetri I (Karagjorgjeviē).
Mė 28 nėntor 1912, Shqipėria u shpall shtet i Pavarur nga Ismaili Qemali, i cili u emėrua kryeministėr i Qeverisė sė Pėrkohshme. Mė 29 korrik 1913, Fuqitė e Mėdha vendosėn formimin e njė "Principate sovrane, tė trashėgueshme e neutrale, nėn garancinė e fuqive", - sipas George Kastelan tek "Histori e Ballkanit".
Mė 7 mars 1914, zbriti nė Durrės princi Vilhelm Fon Vid, nip i mbretereshės sė Rumanisė, Elizabeta e Vidit, e mbiquajtura Karmen Silva, nga familja e vjetėr e Renanisė. Mbretėrimi i tij qe shumė i shkurtėr, deri mė 3 shtator 1914.
Disa konkluzione
Shembujt e mėsipėrm tregojnė se me sa kujdes e maturi kanė vepruar mbretėritė e mėdha tė Europės nė shekullin XIX-tė, kur shtetet e mėsipėrme fituan pavarėsinė e tyre. Vėshtrimi i kujdesshėm i kronologjisė sė ngjarjeve zbulon se, me pėrjashtim tė Serbisė, tek tė gjitha shtetet e tjera si Greqia, Rumania, Bullgaria e Shqipėria, u vendosėn mbretėr me origjinė nga familje mbretėrore europiane. Kėshtuqė, gjatė sundimit te tyre, kėto mbretėri tė reja patėn mbėshtetje dhe pėrkrahje nga mbretėritė e fuqishme europiane. Dhe nė pėrgjithėsi kėta shtete, tė dala nga sundimi i gjatė turk, patėn zhvillim ekonomik e stabilitet politik, si dhe zhvillim tė madh kulturor e arsimor. Gjatė qeverisjes sė tyre pati probleme, por duke gjykuar se ishin shtete tė sapokrijuara, ecuria e tyre ishte e suksesshme.
Le tė shikojmė 'flash' se ē'ndodhi nė Amerikėn Latine pas formimit tė shteteve tė reja nga ish kolonitė spanjolle e portugeze.
Nga 1920-1980, nė kėtė kontinent u kryen mėse 80 grushte shteti, me pasojė mijėra viktima, luftėra civile, shkatėrrim e mjerim. Edhe sot, njė pjesė e tyre quhen "republikat e bananeve".
Pak a shumė e njėjta gjė ndodhi edhe nė Afrikė. Nė fakt, ē'kolonizimi i Afrikės solli fitim vetėm pėr manipuluesit e votave. Pikėrisht kėtu konsistonte edhe mashtrimi mė i madh "i sistemit pėrparimtar" qė po vendosej. "Politikanėt profesionistė e shikojnė 'RES PUBLICA' si diēka pėr tė fituar votat, ndėrsa njerėzit e thjeshtė pėr tė fituar drejtėsinė", - thekson Pol Xhonson nė librin "Kohėt moderne".
Popujt e ish-kolonive, kur fituan pavarėsinė kujtuan se fituan drejtėsinė, por e vetmja gjė qė fituan ishte e drejta pėr tė zgjedhur politikanė tė kallėpit Kvame Nkruma i Bregut tė Artė (Gana), qė ndonėse ishte shteti mė i pasur i Afrikės, u rrėnua krejtėsisht nėn sundimin e kėtij banditi. Nė Ugandė, Idi Amin, njė diktator xhahil e racist, shkaktoi me mijėra viktima. Nė Tanzani, Xhulius Nierere njė burrec shteti, nga tė ashtuquajturit "tė brezit Bandungut", sundoi me barbari.
Si pėrfundim, nė Afrikė u bėnė 20 grushte shteti dhe 15 luftėra civile, tė shoqėruara me krime monstruoze e genocid.
Mos vallė nė kėto vende latine e afrikane, fajtor ishte sistemi mbretėror?! Apo popujt afrikanė dhe latinė jane te prapambetur dhe nuk e kuptojnė demokracinė? Jo! Difekti qėndron gjetkė. Sepse nuk ka gjė mė tė vėshtirė, mė tė pasigurt e mė tė rrezikshme sesa krijimi dhe pranimi i institucioneve tė reja. Ata qė marrin pėrsipėr njė mision tė tillė, do tė fitojnė si shpėrblim armiqėsinė e tė gjithė individėve qė pėrfitonin prej institucioneve tė vjetra. Kėto vėshtirėsi dhe rreziqe i morėn pėrsipėr vetė mbretėrit, duke realizuar mjaft reforma demokratike qė nė shekujt XV e XVI, nė Francė e Angli. Nė vitin 1680, pėrfundimisht, nė mbretėrinė angleze u vendos monarkia kushtetuese, ku mbretėronte Ēarli II-tė. Ndėrsa parlamenti kishte rreth 170-180 vjet qė ishte krijuar, por nė vitet 80-tė tė shekullit XVII-tė, parlamenti u bė mė i fuqishėm se mbreti.
Sistemi monarkist, institucionin e parlamentit e ka krijuar mbi 500 vjet mė parė dhe gati 350 vjet mė parė e fuqizoi pothuajse me fuqitė qė ka sot nė njė republikė presidenciale.
Po pėrse e bėri mbretėria kėtė lėshim ose demokratizim? Ja ē'thotė Makiaveli: "...Duke vėnė re nė njėrėn anė ambiciet dhe krenarinė e paturpshme tė fisnikėve dhe domosdoshmėrinė e shtypjes se tyre, nga ana tjetėr urrejtjen e pėrgjithshme tė popullit pėr to, si dhe nevojėn qė ndjente populli pėr t'u mbrojtur, ligjvėnėsi e pa tė udhės tė krijonte njė autoritet tė tretė, autoritetin parlamentar, i cili do tė kufizonte fisnikėrinė e tė mbronte vegjėlinė. Pa dyshim, njė institucion i tille ishte gjetja mė e mirė, mė e drejtė dhe mė e pėrshtatshme pėr sigurinė e shtetasve dhe mbretit". Dhe Makiaveli ka jetuar nga 1469 deri nė vitin 1527.
Si pėrfundim, dua tė theksoj se, nė shumicėn e rasteve, republikat ose kanė qenė monarki absolute tė kamufluara si edhe regjimet komuniste, ose "monarki absolute" -
ushtarake, si nė Amerikėn Latine e Afrikė; monarki gjysėm ushtarake nė Egjipt; monarki gjysėm ushtarake - gjysėm terroriste nė Irak, Libi, Ugandė, monarki religjioze nė Iran, monarki butaforike nė shumė shtete tė Afrikės etj., etj..
Nga ana tjetėr kemi njė hipokrizi demokratike tė theksuar tek shtetet "superdemokratike", si Franca. Ja ē'thotė pėr kėtė autori i biografisė sė De Golit: "Deshi tė bashkonte (De Goli) sistemin republikan tė bazuar mbi atė monarkik".
Ndėrsa vetė De Goli deklaron se "roli i presidentit duhet tė jetė monarkik." Mė 14 prill 1947 ai shpalli krijimin e njė partie "mbipartiake", e quajtur partia "Bashkimi i Popullit Francez", me qėllim zhdukjen e sistemit tė shumė partive dhe vendosjen e njė regjimi tė fortė presidencial (gjithmonė sipas autorit Nicolai Molcanov).
***
Duke u munduar t'u pėrgjigjem disa pyetjeve tė mėsipėrme, nė fund po pėrsėris thėnien e vjetėr "Jepi Ēezarit atė qė i takon Ēezarit", por duhet shtuar edhe "Jepi Brutit atė qė i takon Brutit".
Dy fjalė edhe pėr disa kalemxhinj qė duan tė nxijnė biografinė e Mbretit Zog I-rė, duke thėnė me keqdashje se u bė mbret pa patur njė origjinė mbretėrore. Nuk dua tė zgjatem shumė pėr origjinėn e tij fisnike, mbasi tashmė eshtė bėrė e qartė se ai ka njė origjine nga familje tė lashta fisnike shqiptare, qė nė vendin tonė nuk quhen kontė e baronė, por me titullin Pashė. Nga ana tjetėr, ta zėmė se nuk ėshtė me origjinė fisnike europiane; ē'del nga kjo? Historia ka plot shembuj kur njerėz me forcėn e mendjes dhe tė krahut, janė bėrė dukė, mbretėr e perandorė. Shembuj tė tillė ka me dhjetėra, dhe unė do tė pėrmend fare pak: Franēesko Sforca nė shek. XIV-tė, nga qytetar i thjeshtė u bė duka i Milanos; Agatokli i Sicilisė, nga bir poēari u bė mbret i Sirakuzės; Cenghis-Khani (Temucin), nga rob lufte u bė Cenghis-Khan (Perandor i Botės); Shahu i Iranit, gjyshi i tij ishte biri i njė oficeri kozak persian; Napoleon Bonaparti, nga toger u bė perandor... E shumė e shumė raste tė tjerė.
HISTORIA
Ad Pikaria qytet apo stacion rrugor
Nga Dr. Xhemal Meēi
Ka mė shumė se njė shekull qė ėshtė pranuar mendimi se Puka antike dhe Ad Pikaria janė i njejti stacion rrugor nė udhėn verilindore tė Ilirisė Qėndrore, qė fillonte nė brigjet e Adriatikut me qytetet Lissus (Lezhė) e Skodra, drejt Lindjes, pėr Dardani, Danub, Maqedoni Veriore e mė tej, dhe anasjelltas. Kėshtu, Hani (konsull austriak, albanolog i shquar i mesit tė shekullit XIX), mendon se Puka dhe Ad Pikaria, gjatė sundimit romak, janė i njejti stacion rrugor nė kėtė udhė me rėndėsi ballkanike. Nė mbėshtetje tė kėtij mendimi qėndron pak a shumė edhe Nopēa (gjeolog e palentoolog hungarez, albanolog i njohur i fillimit tė shekullit XX).
Mė vonė, edhe autorė vendas, duke i mbetur besnikė kėtij mendimi fillestar, u mjaftuan me tė dhėnat e Hanit dhe Nopēės.
Mirėpo duke u mbėshtetur nė burime mė tė gjera, del se, nė kėto studime, dy ēeshtje nuk janė shpjeguar dhe argumentuar plotėsisht:
E para, Ad Pikaria dhe Puka, vėrtet janė e njejta qendėr, duke u pėrputhur gjeografikisht dhe gjuhėsisht?
E dyta, Ad Pikaria apo Puka antike, dėshmohet si qytet?
Le t'i drejtohemi ēeshtjes sė dytė. Pėr tė parė nėse Ad Pikaria ka qenė qytet, duhet tė mbėshtetemi nė tė dhėnat e autorėve antikė. Kėshtu, nė shek. II, gjeografi dhe astronomi i Aleksandrisė sė Egjiptit, Klaud Ptolemeu, nė Gjeografia, Libri II, shėnon qytetin Ad Pikaria (Ad Picaria), Apicaria (apo Epicaria), sėbashku me qytetin Skodra (Shkodra), nė vargun e 16 qyteteve tė brendshme tė Dalmatisė (Dalmatia, ndarje administrative romake). Sigurisht, Ptolemeu nuk e shėnon rastėsisht qytetin Ad Picaria, ashtu siē nuk mund tė shėnonte rastėsisht qytetet e njohura para tij, si Lissus dhe Skodra. Prandaj, Ad Picaria nė shek. II, afro 1800 vjet mė parė bėhet i njohur si qytet nė brendėsi tė vendit. Nė vazhdim, nė shek III-IV, nė Tabulla Peutingeriana, nė Itinerarėt (harta tė rrugėve antike), Ad Picaria shėnohet fill pas qyteteve Skodre dhe Lissum, XXX milje nė verilindje tė Lezhės. Drejt Lindjes shėnohen stacione tė tjera rrugore, si Creueni (Kreveni, qė mendohet tė jetė Vaspasi), Gabues etj.. Me kėtė fakt nuk mund tė dilet nė pėrfundimin se Ad Picaria nė shek. II-IV ishte thjesht njė stacion rrugor, sepse qėllimi i Itinerarėve ishte dhėnia e rrugėve me qendrat stacionare nga kalonin, qofshin qytete apo qyteza kėshtjellė.
Mbas shek. VI, Ad Picaria nuk gjendet e dokumentuar. Ē'ndodhi me tė? Shuflai (historian kroat, studiues i historisė mesjetare shqiptare), thotė se shumė qytete tė Ilirisė u dogjėn dhe u shkatėrruan gjatė pushtimeve tė fiseve barbare. Kėtė fat pati, pra, edhe Ad Pikaria. Ndėrsa Puka del e dokumentuar vetėm nė veprat e Prokopit tė Ēezaresė (historian i madh bizantin i kohės sė Perandorit Justinian).
Puka, (Pakue, Pukae), cilėsohet si njė prej ndėrtesave tė rindėrtuara nė shek. VI. Pra, Puka del si fortesė e rėndėsishme, e rindėrtuar. Si e rindėrtuar, del se ka qenė e ndėrtuar para shek. VI, kur ishte edhe Ad Pikaria. Qė Puka ishte njė qendėr e banuar nė shek. II-IV, e dėshmojnė edhe gjetjet arkeologjike tė vitit 1985.
Po atėherė, pse nuk pėrmendet Puka nė shek. II-IV si Ad Pkaria?. Sepse s'duhet tė ketė qenė njė qytet i njohur, por njė qytezė-kėshtellė diku nė afėrsi tė Ad Pikarias, si Shqeli i Kėēirės etj., nė funksion tė kėtij qyteti.
Si pėrfundim, Ad Pikaria ka qenė njė qytet antik, qė e ka filluar jetėn rreth 1800 vjet mė parė, duke mbijetuar afro tre shekuj. Kurse Puka qe njė qytezė-kėshtjellė, e cila u shkatėrrua nė njė kohė me Ad Pikarian nga fiset barbare, por qė u rindėrtua pėrsėri nė shek. VI nė kėtė brendėsi vendi.
Nė mungesė tė Ad Pikarias, Puka mori njė rėndėsi tė veēantė.
Ku duhet kėrkuar Ad Pikaria antike? Ad Pikaria antike duhet kėrkuar ngjitur me Pezhvėn.
Hulumtimet e bėra nė kėto vite na ēojnė nė pėrfundimin se duhet kundėrshtuar idea se Ad Pikaria dhe Puka pėrputhen gjeografikisht dhe gjėrėsisht, siē janė shprehur kohė mė parė disa albanologė tė huaj.
Duke analizuar tė dhėnat e mundshme, do tė bėhet mė i sigurtė argumentimi i parashtruar.
Nė shekujt II-IV, Ad Pikaria dhe Puka janė dy qendra banimi, qė kanė mbijetuar njėkohėsisht. Prandaj s'ka sesi i njejti vendbanim tė ketė njėkohėsisht dy emra tė ndryshėm. Edhe krahasimet gjuhėsore na ēojnė nė tė njejtin pėrfundim. Le t'i shohim mė konkretisht "faktet" se nga nisen Skoku e Majeri (albanologė tė njohur), qė mendojnė se e miri i Pukės ėshtė vazhdim i emrit Epikaria (Ad Picaria).
Skoku, fillin ndėrlidhės midis Epikaria-s dhe Pukės e gjen te emri Epikadus (emėr burrash ilirė). Ndėrsa Mejeri kėtė fill e lidh me njė burim tjetėr: me kalimin e "i"-sė te "Epicaria" nė "u" tek "Pukė", me arsyetimin se ky kalim bėhet nė pėrshtatje me natyrėn buzore tė bashtingėllores "p".
Por Ēabej, pėr burimin e emrit tė Pukės sjell shpjegim tjetėr, i cili i kundėrvihet Hanit, Skokut e Mejerit. Ai bazohet tek Frang Bardhi qė, tre shekuj mė parė e ka barazuar me burimin latin "Publicia Via" (Udhė Pukė) Pukė.
Duke marrė shkas nga faktet se Ad Pikaria dhe Puka nuk janė i njejti vendbanim, as gjeografikisht, as gjuhėsisht, ėshtė hedhur idea e gabuar se Ad Pikaria duhet tė ketė qenė Vigu i Kashnjetit Lezhė. Mirėpo emri "Vig" lidhet me burimin latin "Vicus" (qė ka dhėnė nė shqipe "Vig"). Gjithashtu, Vigut nuk i pėrgjigjet largėsia nga Lezha, prej nga ku rruga ėshtė shumė mė e shkurtėr se XXX milje. Po atėherė cili ėshtė burimi i vėrtetė i emrit tė qytetit Ad Pikaria dhe ku ėshtė vendndodhja e tij?
Nė fjalorin latin-shqip (Tiranė, 1966, faqe 382), fjala Pikaria shpjegohet nė shqip si vend ku shkrihet "Pisa" (pezhvja). "Pra Ad Pikaria, apo Epikaria", - shpjegon historiani Injac Zamputi, - ka kuptimin "Te Pezhja", apo "Prej Pezhve". Kėshtu, Ad Pikaria (Te Pezhvja), duhet tė jetė pėrkthim nė latinisht i njė vendbanimi ilir, ku popullsia e tij merret kryesisht me zejtarinė e "pezhves". (Pezhvja: lėndė rrėshinore prej pyjesh halorė, qė, nė periudhėn antike e mesjetare kishte njė pėrdorim tė gjerė pėr nevoja lufte dhe mjete udhėtimi tokėsor e detar).
Nevojat nė rritje pėr pezhve gjatė periudhės romake, duhet tė kenė bėrė tė mundur rritjen e Ad Pikaria-s nga njė vendbanim i vogėl zejtar nė njė qytet tė kohės me punishte tė shumta pezhveje. Shkatėrrimi i kėtij qyteti prej fisesh barbare nė fillim tė shek V, nuk do tė thotė se u zhduk edhe si vendbanim i sė njejtės zeje. Kjo dėshmohet me vetė vazhdimėsinė e lagjes "Peshve" (Peshkve) nė Pukė - Katund. Edhe nė hapėsirėn gjeografike, Ad Pikaria nė pėrgjithėsi ka pėrputhje me lagjen e sotme tė "Pezhves", sepse Itinerarėt shėnojnė XXX milje nė lindje tė Lezhės. (XXX milje janė baraz me 40 kilometėr rrugė). Gjithashtu, gjurmėt e traseve tė rrugėve pėrfund Tėrbunit dhe pėr breg tė Gomsiqes, nė Lindje tė Kėēirės, janė tė lidhura me drejtimin e tyre Ad Pikaria (Pezhvė)-Lissus (Lezhė) dhe anasjelltas.
Pezhvja ėshtė vendi mė i pėrshtatshėm se ka pėrreth pėr burim halor, njė nga pyjet e pafund halorė, qė fillojnė nė dyert e saj.
Si pėrfundim, mund tė pohojmė se rrėnjėt e qytetit antik Ad Pikaria (Pezhvė), duhen kėrkuar afro 5 kilometėr nė jug tė qytetit tė Pukės, diku nė lagjen e Pezhvės sė Poshtme. Megjithatė, fjala e fundit t'i mbetet arkeologjisė. Kėrkimet e ardhshme arkeologjike do tė jenė ato qė do tė hedhin mė shumė dritė pėr zbulimin e tė vėrtetės rreth kėtij qyteti tė zhdukur antik.
___________________________
06 Qershor 2004, Nr.22(592)
___________________________
Mesazh nga emigrantėt drejtuar NMT Mbretit Leka I-rė dhe "Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar"
Shqiptarėt nė Greqi: Ne pėrkrahim Mbretin Leka
Duke Ju pėrshėndetur pėr nismėn qė keni marrė pėr bashkimin e Kombit dhe zhvillimin e tij, ne Ju garantojmė se keni mbėshtetjen tonė tė pakursyer. Nėpėrmjet kėsaj pėrshėndetjeje i bėjmė thirrje gjithė shqiptarėve, kudo qė ndodhen, pėr t'u bashkuar me kėtė nismė, pasi ėshtė nė tė mirėn e tij. Ne i provuam partitė politike qė e shkatėrruan Shqipėrinė nė luftėn pėr pushtet e pėrfitime.
Editorial
Privatizimi i Albtelecom duhet ndaluar
Nga Ekrem SPAHIU
Diskutimi nė lidhje me raportin e Komisionit Hetimor Parlamentar pėr Telekomunikacionet, paraqet njė rėndėsi tė veēantė shumėplanėshe.
Tė gjithė e dimė rėndėsinė e madhe tė kėtij sektori nė ditėt e sotme dhe ritmet e larta tė zhvillimit tė teknologjive pėrkatėse nė favor tė publikut.
Po ashtu, ne dimė edhe pėr prapambetjen, keqmenaxhimin dhe shpėrdorimet e shumta qė kanė ndodhur gjatė kėtyre viteve. Sot kemi fatin e mirė qė tė kemi para duarve njė raport voluminoz dhe serioz tė komisionit hetimor, i cili ka hulumtuar me thellėsi njė pjesė tė mirė tė fakteve pėrkatėse, duke hedhur dritė dhe vėrtetuar tė gjitha dyshimet.
Faktet e paraqitura nė raport janė tronditėse dhe meritojnė njė analizė tė veēantė jo vetėm pėr pėrmasat e tyre diabolike dhe dėmin ekonomik qė ato kanė shkaktuar, por, sepse ato nė vetvete janė shembulli praktik i filozofisė vrastare tė shkatėrrimit tė pronės publike dhe ekonomisė kombėtare, nėpėrkėmbjes sė interesave tė shtetasve, kapitullimit para agresionit ekonomik dhe interesave tė klaneve tė biznesit. Nė tė gjithė kėtė histori, mbetesh pa mend pėr shkeljen flagrante tė ligjeve dhe naivitetin ekonomik, qė fillon qė nga procedurat mafioze tė tenderimit dhe lidhjes sė marrėveshjeve, pėr tė pėrfunduar nė kambizmin ordiner dhe trafikun ilegal tė impulseve.
Shteti shqiptar e ka pėr detyrim mbrojtjen e sektorėve tė rėndėsishėm tė ekonomisė, ku pėrfshihet edhe ai i telekomunikacionit, dhe i ka pasur tė gjitha mundėsitė pėr ta bėrė njė gjė tė tillė. Por nė vend qė tė provonte se prona publike nuk ėshtė e njėllojtė me pronėn shtetėrore tė dikurshme, qeveria e ka trajtuar atė mė keq se njė mall pa zot. Kėshtu, nuk ka sesi tė shpjegohet fakti qė, pjesa e aksioneve tė shtetit shqiptar nė kompaninė AMC ka rėnė, dhe, se ai nuk ėshtė nė gjendje tė caktojė as pėrfaqėsues pėr pjesėn e vet nė kėshillin mbikqyrės tė kėsaj kompanie. Pėr ironi tė fatit, pala greke vendos nė sekuestro edhe pjesėn e fitimit qė i takonte shtetit shqiptar para privatizimit dhe ky i fundit pėrsėri hesht.
Privatizimi i telefonisė celulare jo vetėm qė nuk solli liberalizimin e tregut ashtu siē ishte premtuar dhe uljen e ēmimeve, por aktualisht konsumatorėt shqiptarė vazhdojnė qė tė paguajnė tarifat mė tė larta nė Europė.
Pėr mė keq akoma, u rėndua edhe gjendja e Telekomit, sepse jo aksidentalisht ai nuk ishte nė gjendje tė ndiqte zhvillimet e tregut. Kompanitė greke, nė marrėveshje tė plotė me njėra tjetrėn, caktuan ēmime monopol, duke nxjerrė fitime tė pamerituara prej qindra-milionė dollarėsh nė vit, i transferuan ato nė vendin e tyre dhe, pėr njė kohė tė shkurtėr, shlyen vlerėn e investimit.
Shteti shqiptar vazhdon tė bėjė sehir sikur tė mos ndodhė gjė, ose, tė paktėn tė mos pendohet qė pasuritė mė tė ēmuara tė ekonomisė kombėtare i shiti pėr bukėn e gojės.
Akoma mė skandaloze janė marrėveshjet e inter-konjeksionit, tė lidhura midis Albtelekomit dhe kompanive celulare, si pėr trafikun e brendshėm ashtu edhe pėr atė ndėrkombėtar. Nė njė gjuhė tė kuptueshme, termat e kontratės shprehin faktin e turpshėm se Telekomi e ka blerė dhe vazhdon ta blejė disa fish mė shtrenjt seē e shet njė mall qė qarkullon vazhdimisht midis tij dhe operatorėve celularė.
Gjej rastin qė tė shpreh vlerėsimin tim pėr deputetėt e Parlamentit tė Shqipėrisė, anėtarė tė komisionit hetimor, pėr durimin e treguar nė dėgjimin e ndonjė dėshmie cinike pėr gjoja pėrfitimet e Albtelekomit nga marrėveshjet e inter-konjeksionit dhe vlerėn e taksave qė kompanitė celulare i paguajnė shtetit shqiptar.
Nė kėto kushte nuk ka sesi tė mos rėndohej gjendja financiare e Telekomit shqiptar dhe rritja e borxheve tė tij. Dhe ky, pėr tė dalė nga kriza, e gjeti zgjidhjen nė rritjen e tarifave pėr abonentėt e vet, a thua se shqiptarėve u teprojnė paratė pėr tė shlyer edhe atė qė kompanitė celulare vjedhin sheshit nėn hundėn e qeverisė.
Pėr ne ngelet i rėndėsishėm edhe fakti se pse po vonohet vėnia nė punė e operatorit tė tretė celular pronė e Albtelekomit, ose sė paku publikimi i tarifave tė tij, qė ishte parashikuar qysh nė fillim tė muajit tė kaluar!!!
Pėr Partinė "Lėvizja e Legalitetit" gjėrat janė tė qarta. Tė dyja kompanitė celulare i zotėruan grekėt sepse socialistėt janė nė pushtet; marrėveshjet e inter-konjeksionit u hartuan nė atė mėnyre sepse palė ishin grekėt; operatori i tretė celular po vonohet sepse nė treg janė pėrsėri po grekėt; Hermes dhe Call Center (koll centėr) u favorizuan, sepse pas tyre janė Arben Ahmetaj, Xhoana Nano dhe kompani; Enti rregullator i telekomunikacioneve nuk vepron, sepse ia kanė mbyllur gojėn; Albtelekomi bėn gjithė ato abuzime nė tendera e kambizėm, sepse ndjehet i sigurtė pėr kėto "bėma tė vogla" karshi gjėmave tė mėsipėrme.
Pėr ne legalistėt ėshtė e ēmuar pasuria e shqiptarėve dhe, duke e konsideruar Albtelekomin tėrėsisht tė tillė, ndjejmė dhimbje tė thellė pėr gjendjen nė tė cilėn ėshtė katandisur. madje edhe kemi frikė se do tė bjerė nė duart e ndonjė kompanie fantazėm. Nė njė situatė tė tillė, ku Albtelekomi ėshtė nė njė pozitė tė diskriminuar nė treg dhe nė gjendje tė vėshtirė financiare, por edhe mė tepėr pėr faktet e privatizimeve tė deritanishme tė paefektshme si dhe humbjen e legjitimitetit moral tė kėsaj qeverie pėr tė kryer privatizime pėr shkak tė korrupsionit, i kėrkojmė qeverisė ndėrprerjen e procedurave tė privatizimit tė Albtelecom sh.a..
POLITIKA
Deklatė e kryetarit tė PLL z.Spahiu pėr ēeshtjen e p/ligjit tė pronaveSpahiu: Deputetėt e PLL kundėr p/ligjit tė qeverisė
Qėndrimin zyrtar tė PLL e kanė shprehur edhe deputetėt e saj nė parlament, duke votuar pro projekt-ligjit tė hartuar nga shoqatat e Pronarėve legjitimė dhe tė depozituar nė emėr tė tyre nga deputetėt e opozitės. Gjithashtu, deputetėt e PLL votuan nė parim kundėr projekt-ligjit aktual tė qeverisė, sikurse do tė votojmė kundėr tij edhe ditėn e hėnė, nė seancė plenare.
Ēdo parti ka programin e saj dhe ėshtė normale tė kenė edhe pika tė jo tė pėrbashkėta, por kur bėhet fjalė pėr njė tė drejtė tė pamohueshme, siē ėshtė prona, kėtu nuk ka tė bėjė forca e kartonit. Ne vėrtetė jemi ligjvėnės sot, por nė asnjė mėnyrė nuk kemi tė drejtė tė shpronėsojmė njė shtresė tė caktuar apo tė bėjmė pronarė dikė tjetėr nė dėm tė pronarėve legjitimė.
Kemi 13 vjet qė kemi ndėrruar sistem, nga ai komunist nė kapitalist, sistem i cili mbėshtetet nė ekonominė e Tregut tė Lirė, pra nė pronėn private. Por natyrshėm lind pyetja: a ėshtė kthyer prona private dhe toka tek pronari i vėrtetė?
Me ligjin 7501, ju bėtė pronarė argatėt grekė, duke kthyer nė proletarė pronarėt shqiptarė. Ndėrkohė qė pronėsoni me tokėn e pronarėve njerėzit tuaj, ju zotėrinj socialistė nuk keni kurajon, qoftė edhe formale, tė kėrkoni pronat e ēamėve, shqiptarėve tė tjerė dhe ato tė shtetit shqiptar nė Greqi.
Cili ėshtė ai pronar qė mendon se mund t'i kthehet prona realisht sipas kėtij projekt-ligji, kur megjithėse ėshtė miratuar njė ligj i veēantė pėr Statusin e Familjes Mbretėrore, asaj nuk i kthehet qoftė edhe njė pronė e vetme pėr tė banuar, dhe ndėnėse po afron 28 qershori, kur mbushen dy vjet qė Familja Mbretėrore Shqiptare ėshtė kthyer nė Atdhe dhe, nė mungesė tė banesave tė trashėguara, ajo ka ndėrruar tre herė banesėn kundrejt qirasė.
Nėse pėr Ligjin 7501 u justifikuat me argumente absurdė, tani, pas 13 vjetėve, po me argumenta absurdė nuk doni ta abrogoni kėtė ligj, pasi jeni tė bindur dhe tė gjithė shqiptarėt e kanė kuptuar shumė mirė se pikėrisht ky ligj ėshtė strumbullari i tė gjithė tė kėqiave tė shkaktuara nga kaosi nė zgjidhjen e problemit tė pronave.
Me kėtė projekt-ligj, qė sigurisht do ta miratoni me forcėn e kartonit, ju synoni tė rimashtroni ndonjė pronar naiv, si dhe ndėrkombėtarėt, se gjoja po pėrmbushni kushtin themelor pėr integrimin e vendit nė familjen e madhe europiane, por tė gjithė janė tė bindur se me kėtė projekt-ligj nuk zgjidhet ēeshtja e pronave ashtu siē pretendon qeveria, por veēse komplikohet edhe mė shumė, dhe tranzicioni nė Shqipėri do tė tejzgjatet, sepse:
1.Toka nuk do tė punohet dhe prodhimi bujqėsor do tė vazhdojė pikiatėn
2.Do tė rrėnohet tregu i tokės
3.Nuk do tė ketė investime kapitale, vėndase dhe aq mė tepėr tė huaja
4.Do tė thellohen konfliktet sociale, dhe do tė vazhdojnė vrasjet me motive pronėsie
5.Do tė shtohen abuzimet dhe korrupsioni zyrtar gjatė zbatimit tė tij
6.Turizmi, si njė nga sektorėt shpresėdhėnės pėr punėsim dhe rritjen ekonomike tė vendit, do tė pengohet nė zhvillimin e tij, etj..
Kuptohet se ky projekt-ligj ka doza tė theksuara elektorale, dhe meqė kemi hyrė nė vitin elektoral, ju do t'i thoni zgjedhėsve "i gėzofshi tokat e shtėpitė" dhe pastaj do tė harrohet si gjithnjė legalizimi i tyre.
PLL ka qenė gjithmonė konsekuente nė qėndrimin e saj pėr zgjidhjen e problemit tė Pronės, duke mos spekulluar politikisht por pėr ta kthyer realisht pronėn tek i zoti.
Nė tryezėn e 18 dhjetorit 2002, tė iniciuar nga kreu i shtetit z.Moisiu, e nė tė cilėn ishin tė pranishėm tė gjithė kryetarėt e partive parlamentare, PLL ishte partia e vetme qė nuk firmosi deklaratėn e pėrbashkėt tė nėnshkruar nga kėto parti, pasi nė thelb termat juridike dhe qėndrimet qė ajo mbartte, nuk e zgjidhnin ēeshtjen e pronave, pėrkundrazi...
Ajo deklaratė ishte thjesht spekullative, sepse synonte lehtėsimin e nėnshkrimit tė hapjes zyrtare tė negociatave Shqipėri-BE, mė 31 janar 2003, ēka edhe ndodhi kur erdhi kryekomisioneri i BE, z.Prodi.
Koha, sensibilitetet dhe diskutimet aktuale, dėshmuan e dėshmojnė drejtėsinė e qėndrimeve tė palėkundura tė PLL nė mbrojtje tė pronarėve legjitimė.
Grupi parlamentar i PLL shpreh votėn kundėr kėtij projekt-ligji, dhe u bėn thirrje tė gjithė deputetėve, por nė veēanti atyre opozitarė, qė tė mos e votojnė kėtė projekt-ligj, i cili do tė thellojė krizėn aktuale pėr kėtė problem, i cili pėrfaqėson komponentin kryesor tė krizės totale qė pėrjetojmė.
Fjala e z.Spahiu nė seancėn plenare,
pas rikthimit nga pezullimi dy-javor
Spahiu: S'mund t'i harrojmė krimet e komunistėve
Z.kryetar!
Unė e mbarova dėnimin e radhės qė mė dhatė ju: riedukimin nėpėrmjet punės.
Ashtu si nė kohėn e sistemit tuaj, kur dėnimet shoqėroheshin me propagandė denigruese nė lagje, shkolla, gazeta e ndėrmarrje - pėr tė justifikuar dėnimet e padrejta - ashtu vepruat edhe sot, pas 14 vjetėsh tė ndėrimit tė sistemit, duke ndėrmarrė njė fushatė akuzash, shpifjesh e presionesh ndaj meje. Pėr tė cilat u jam pėrgjigjur nė njė konferencė tė posaēme pėr shtyp.
Shpesh ju kam dėgjuar zotėrinj socialistė tė deklaroni se nuk harroni shkopinjtė e policisė mė 28 maj 1996, bojėn e kuqe qė derdhėt me kova mbi kokat tuaja apo gjakun e ndonjė protestuesi.
Sa herė flet kryetsari juaj, kryeministri aktual, pėrmend burgun 3-4 vjeēar me akuzė dhe dėnim ordiner, tė kryer nė bollėkun e xhinit dhe mishrave tė pjekur, nė qelinė me televizor, bibliotekė e dyshek ortopedik, si dhomat luksoze tė hotel Sheraton-it.
Dhe pėrsėri mendoj se ėshtė e drejta juaj tė ankoheni.
Po ēfarė kujtoni ju shokė socialistė, se ne ish tė Pėrndjekurit dhe tė harrojmė lumin e gjakut tė 6027 tė pushkatuarve pėr motive tė pastra politike; vdekjen nė burgjet skėterrė tė komunizmit tė 984 kundėrshtarėve politikė; burgosjen politike tė 34.135 "armiqve tė popullit"; humbjen e aftėsive mendore tė 308 personave nė burgjet e komunizmit, internimin e 59009 personave dhe vdekjen e 7022 prej tyre.
Ju mendoni se ne legalistėt do tė harrojmė gjakun e mijėra tė pushkaturave, se unė do tė harroj tė pushkatuarit, tė internuarit dhe privacionet e familjes sime. Ju mendoni se unė nuk duhet tė mbroj tė drejtėn time nė kėtė kuvend? E keni gabim. Ju sot keni pushtetin; keni bėrė, po bėni e do tė bėni si tė doni, por nuk do tė keni guximin dhe kėnaqėsinė tė bėni si tė doni me mua, PLL dhe shpresėn qė pėrfaqėsoj. Unė ju garantoj si deputet dhe si kryetar i PLL:, juve qė jeni nė kėtė sallė dhe gjithė shqiptarėt, se nė tė ardhmen do tė mbroj me vendosmėri tė drejtat e mia si deputet, interesat e shtresės sė cilės i pėrkas dhe ato tė partisė qė drejtoj e pėrfaqėsoj.
Takime intensive tė z.Spahiu me ndėrkombėtarėt
Gjatė javės qė sapo u mbyll, pėrveē angazhimeve nė parlament, pjesėmarrjes nėpėr konferencat e Degėve, kryetari i PLL ka zhvilluar takime edhe me drejtuesit e institucioneve ndėrkombėtare nė Shqipėri dhe tė trupit diplomatik.
Nė qendėr tė bisedimeve kanė qenė zhvillimet politike nė vend, opsionet e PLL dhe tė opozitės pėr zgjedhjet e ardhshme parlamentare (sidomos nė lidhje me Kodin Zgjedhor), qėndrimi ndaj pronės dhe, nė mėnyrė tė veēantė interesimi i ndėrkombėtarėve pėr Lėvizjen mė tė re tė NMT Mbretit Leka I-rė pėr "Zhvillim Kombėtar".
Nė kėtė kuadėr, kryetari i PLL z.Spahiu, takoi kreun e monitorėve tė BE nė Shqipėri, z.Daniel Munk, me tė cilin diskutuan rreth njė takimi tė mundshėm me Mbretin Leka.
Spahiu zhvilloi gjithashtu njė takim me pėrfaqėsuesit e OSBE pėr ēeshtjet e sistemit zgjedhor dhe posaēėrisht pėr Kodin zgjedhor dhe ligjin e Pronave.
Spahiu ka kontakuar gjatė javės sė shkuar edhe me pėrfaqėsues tė tjerė tė Trupit diplomatik, tė cilėt kanė shfaqur interesim tė veēantė pėr zhvillimit mė tė fundit nė kampin opozitar.
Mesazh nga emigrantėt drejtuar NMT Mbretit Leka I-rė dhe "Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar"
Shqiptarėt nė Greqi: Ne pėrkrahim Mbretin Leka
Duke Ju pėrshėndetur pėr nismėn qė keni marrė pėr bashkimin e Kombit dhe zhvillimin e tij, ne Ju garantojmė se keni mbėshtetjen tonė tė pakursyer. Nėpėrmjet kėsaj pėrshėndetjeje i bėjmė thirrje gjithė shqiptarėve, kudo qė ndodhen, pėr t'u bashkuar me kėtė nismė, pasi ėshtė nė tė mirėn e tij. Ne i provuam partitė politike qė e shkatėrruan Shqipėrinė nė luftėn pėr pushtet e pėrfitime.
Shoqata e Emigrantėve shqiptarė tė Greqisė
Numri i vendimit tė Gjykatės sė Athinės 8442 / 2001
Konfederata e Punėtorėve tė Shqipėrisė, seksioni Athinė
Numri i vendimit i Gjykatės sė Tiranės - 9 / 1996
Patision 20 Athinė, datė 31.05.2004 - Tel. 00306976962856.
Fort i nderuari Naltmadhni!
Ditėt e fundit, emigrantėt shqiptarė me banim e me punė nė Greqi, nėpėrmjet televizioneve satelitore u informuan pėr fillimin e Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar, qė synon bashkimin e shqiptarėve dhe qeverisjen e Kombit drejt begatisė.
Menjėherė, Shoqatat tona, mė datė 31.05.2004, u mblodhėn dhe analizuan rėndėsinė e Lėvizjes dhe efektet politike tė saj. Pas diskutimeve tė shumta dhe krahasimeve tė Kushtetutės sė parė Mbretėrore (Statutit Themeltar tė vitit 1928) dhe Kushtetutės sė sotme republikane, u konstatua se diferenca ėshtė e dukshme dhe e prekshme.
Qetėsia, rendi publik, vlera e lekut, ēmimet, lėvizja e lirė me njė pasaportė tė Mbretėrisė, krahasuar me tė sotmen, kanė njė mal tė tėrė nė mes.
Sot, populli shqiptar vidhet nė tė gjitha fushat e jetės ekonomike, poshtėrohet nga politika dhe keq-qeveriset nga qeveritarėt, ndaj ai po reagon me kundėrshtim dhe pjesėrisht me abstenim.
Duke Ju pėrshėndetur pėr nismėn qė keni marrė pėr bashkimin e Kombit dhe zhvillimin e tij, ne Ju garantojmė se keni mbėshtetjen tonė tė pakursyer. Nėpėrmjet kėsaj pėrshėndetjeje i bėjmė thirrje gjithė shqiptarėve, kudo qė ndodhen, pėr t'u bashkuar me kėtė nismė, pasi ėshtė nė tė mirėn e tij. Ne i provuam partitė politike qė e shkatėrruan Shqipėrinė nė luftėn pėr pushtet e pėrfitime.
I bėjmė thirrje popullit shqiptar qė, pa dasi e hatėrmbetje, t'i bashkohet kėsaj Lėvizjeje, pasi ky ėshtė shansi i vetėm dhe i fundit qė Kombi dhe Shqipėria kanė pėr t'u zhvilluar dhe integruar.
Populli ynė ka vuajtur shumė nga politikat e papėrgjegjshme tė ēdo kohe. Tani ai duhet tė zgjohet nga gjumi dhe errėsira, qė tė shpėtojė nga shitja e fėmijėve, nga droga e korrupsioni, nga papunėsia dhe pasiguria e jetės, nga balta dhe errėsira, nga mungesa e fjalės sė lirė dhe mbytja e lirisė. Ai duhet t'i mbėshtetet kėsaj Lėvizjeje pėr Ardhmėrinė e tij, tė fėmijėve shqiptarė dhe tė mbarė Kombit.
Kemi besim se, duke u larguar nga politikat mashtruese tė deritashme, shqiptarėt do tė zgjohen nga gjumi letargjik dhe do tė kompensojnė kohėn e humbur nga politikat antishqiptare.
Ne emigrantėt shqiptarė, gjithmonė do tė jemi pro Jush Naltmadhni, sepse programi Juaj ėshtė e ardhmja e vendit.
Respekt e mirėnjohje nga Kėshilli i Shoqatės dhe Pėrfaqėsia e Konfederatės sė shqiptarėve tė Greqisė me qendėr nė Athinė.
AKTIVITETE
Zhvillohet konferenca V-tė e Degės sė PLL Tropojė. Rizgjidhet kryetar z.Xhemė Neza
Legalistėt tropojanė i kėrkojnė Spahiut ardhjen e Mbretit nė Tropojė
Nė kuadėr tė zhvillimit tė konferencave tė Degėve nėpėr rrethe, ditėn e mėrkurė, mė datė 2 qershor 2004 u zhvillua konferenca V-tė e Degės sė PLL Tropojė.
Nė kėtė konferencė mori pjesė edhe kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu dhe anėtari i Kėshillit Kombėtar tė PLL, ish kryetar i kėsaj Dege, z.Sylė Mulosmanaj.
Raportin nė emėr tė Komitetit Drejtues e mbajti kryetari i Degės sė PLL Tropojė z.Xhemė Nezaj. Nė raportin e tij u evidentua puna e mirė e gjithė legalistėve tropojanė, tė cilėt kanė punuar nė kushte shumė tė vėshtira politike (pasi ky rreth ka namin si bastion i PD), ekonomike (sepse ėshtė ndėr rrethet mė tė varfėra tė vendit) dhe gjeografike (shtrirja e madhe dhe terreni i thyer i zonės). Por pėrkushtimi dhe vendosmėria e legalistėve, qė pėrfaqėsojnė vlerat mė tė mira nacionaliste tė kėsaj treve, dėshmuan se Dega e PLL Tropojė me rezultatet e arritura nė zgjedhjet e 12 tetorit 2003, renditet ndėr Degėt mė tė mira tė PLL nė shkallė kombėtare.
Kryelegalisti tropojan mė pas paraqiti rezultatet e Degės, duke i cilėsuar ato si mė poshtė:
- Nė proporcional u renditėm forca e tretė politike nė rreth, me 5.7 % tė totalit tė votave
- Kėshilltarėt e PLL nė njėsitė vendore janė:
1. Lulzim Rrahmani, bashkia B. Curri
2. Rexhep Rama, komuna Margegaj
3. Sadik Kėrtoēi, komuna Tropojė
4. Lazėr Ruci, komuna Lekbibaj
5. Pjetėr Progni, komuna Lekbibaj
6. Shkėlzen Hasanpapa, komuna Bujan
Vlen tė theksohet fakti se, z.Lulzim Rrahmani, pasi u zgjodh kėshilltar nė bashkinė e qytetit B. Curri, me konstituimin e kėshillave u zgjodh anėtar i Kėshillit tė Qarkut Kukės dhe zv-kryetar i kėtij qarku.
Z.Neza nė fjalėn e tij ndėr tė tjera theksoi faktin se "vetėm mungesa e pėrvojės zgjedhore nga ana e legalistėve dhe e manipulimit nga partitė rivale, bėnė qė ne tė mos fitonim komunėn e Bujanit, ku kandidati i PLL z.Riza Malaj, me rezultat zyrtar mori 37. 5 % tė votave, ēka tregon mbėshtetjen qė ai gėzon nė elektoratin e komunės Bujan".
Mė tej z.Neza u ndal edhe te mangėsitė qė janė vėrejtur gjatė kėtyre dy vjetėve, por edhe nė fushatėn e fundit tė tetorit.
Inxhinieri Lulzim Rrahmani (kėshilltar bashkiak), nė fjalėn e tij bėri vlerėsimin e rezultatit nė bashkinė e B. Currit, ku pėr disa vota nuk arritėm qė tė fusim kėshilltarin e dytė nė kėtė bashki. Por z.Rrahmani nė fjalėn e tij ishte gjithashtu mjaft kritik ndaj qėndrimeve tė PD, pasi sipas tij "PD nuk na konsideron aleatė, por kundėrshtarė".
Nė konferencė diskutoi edhe kandidati i PLL pėr komunėn Bujan, z.Riza Malaj, i cili ndėr tė tjera u shpreh se "mua, nė zgjedhjet e 12 tetorit 2003, mė mbėshteti fuqishėm elektorati i kėsaj komune, i cili beson nė alternativėn e PLL". Ai tha mė tej se "nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare, ne legalistėt do tė jemi forcė kryesore nė rrethin e Tropojės".
Edhe diskutuesit e tjerė si Rexhep Rama, Lazėr Ruēi, Binak Mulosmanaj, Nuredin Abazi, Shpend Mulosmanaj, Shkėlzen Hasanpapaj, etj., folėn rreth punės sė tyre si legalistė, por edhe sipas pozicionit nė strukturat lokale.
Tė pranishmit i pėrshėndeti edhe z.Sylė Mulosmanaj, i cili ėshtė njohės i mirė i gjithė veprimtarisė sė Degės, pėr shkak se e ka drejtuar atė pėr shumė vite, ndėrsa tani ėshtė nė pėrbėrje tė stafit tė ngushtė tė Mbretit Leka.
Nė fjalėn e tij ai solli pėrshėndetjet e Mbretit Leka I-rė pėr nacionalistėt tropojanė, por nė veēanti pėr legalistėt, tė cilėt me punėn e tyre janė nė rritje tė vazhdueshme. Z.Mulosmanaj u pėrcolli tė pranishmėve dėshirėn e Mbretit Leka pėr t'iu pėrgjigjur pozitivisht kėrkesės sė qytetarėve tė Tropojės pėr ta vizituar kėtė trevė.
Konferencėn e pėrshėndeti edhe kryetari i PLL, z.Eqerem Spahiu i cili fillimisht ēmoi lart kontributin e legalistėve tė Tropojės pėr rezultatin nė zgjedhjet e fundit. Mė tej ai rezervoi fjalė tė mira pėr kryetarin e kėsaj Dege z.Xhemė Neza "i cili e ka drejtuar Degėn me pėrkushtim tė lartė e me pėrgjegjėsi maksimale, pasi ka dhėnė gjithēka nė dispozicion tė punės pėr tė arritur rezultatet e ditura tashmė".
"Sipas tabelės pėrfundimtare tė KQZ, Dega e Tropojės renditet ndėr Degėt mė tė mira tė PLL nė shkallė vendi", - theksoi kryelegalisti Spahiu, pėr tė vazhduar mė tej me vlerėsimin se "legalistėt tropojanė kanė ecur nė traditėn e shkėlqyer tė kėsaj treve duke mbėshtetur Mbretėrinė nė kohėn e Mbretit Zog dhe vazhdimėsinė e saj pėr Mbretin Leka I-rė, sikurse shkriu jetėn e tij si besnik i Mbretit dhe i Kombit shqiptar, ish-Ministri i Oborrit Mbretėror, i paharruari z.Abedin Mulosmanaj".
Mė pas kryetari Spahiu bėri njė pėrmbledhje tė zhvillimeve politike nė vend dhe paraqiti disa konkluzione rreth tyre. Gjithashtu ai foli pėr procesin zgjedhor nė parti, pra pėr konferencat e Degėve nėpėr rrethe, si dhe pėr pėrgatitjet e PLL dhe opozitės pėr zgjedhjet e ardhshme parlamentare, tė cilat ai i ēmoi tė njė rėndėsie tė veēantė pėr vendin.
Ai u foli tė pranishmėve edhe pėr "Lėvizjen pėr Zhvillim Kombėtar", tė ndėrmarrė personalisht nga NMT Leka I, e cila ėshtė mirėpritur shumė mirė nga opinioni publik, qė shpreson tek Mbreti pėr njė tė ardhme mė tė mirė.
Mė tej tė pranishmit, duke vlerėsuar maksimalisht punėn e mirė tė z.Xhemė Neza, nė mėnyrė unanime e rikonfirmuan atė si kryetar tė Degės sė PLL Tropojė edhe pėr 2 vitet e ardhshme.
Konferenca konfirmoi edhe kryetarėt e nėndegėve tė kėtij rrethi, tė cilėt morėn angazhime pėr shtrirjen e seksioneve nė tė gjitha qendrat e votimit tė kėtij rrethi.
Nė fund tė konferencės atmosfera u bė edhe mė e gėzueshme, pasi u organizua njė koktej ku tė pranishmit i uruan kryetarit tė ri tė Degės mbarėsi dhe suksese pėr 2 vitet e ardhshme.
Korresp. i "Atdheu"
Zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL Sarandė. Rizgjidhet kryetar z.Shkėlqim Selmani
Populli e pret me padurim Mbretin Leka nė Borsh
Ditėn e shtunė, mė datė 29 maj 2004, nė qytetin e Sarandės u zhvillua konferenca V-tė e Degės sė PLL tė kėtij rrethi. Nė puimet e kėsaj konference nė emėr tė kryesisė merrte pjesė nėnkryetari i PLL z.Murat Basha.
Pas fjalės sė hapjes nė tė cilėn falenderoi pjesėmarrėsit pėr vlerėsimin e kėtij aktiviteti dhe personalisht nėnkryetarin Basha pėr nderimin e legalistėve sarandiotė nėpėrmjet pranisė sė tij, kryelegalisti Selmani, nė emėr tė Komitetit Drejtues mbajti raportin e punės dhe veprimtarisė dy-vjeēare tė Degės.
Nė raport, z.Selmani ndėr tė tjera theksoi se kjo Degė ėshtė bėrė faktor i fuqishėm nė politikėn lokale. "Pėrveē dy kėshilltarėve nė kėshillat vendorė, tė fituar me votat tona mė 12 tetor, pas konstituimit kemi zgjedhur kėto ditė kryeplak tė Borshit z.Fuat Mati. Nė Sarandė legalistėt kanė tashmė postin e kryetarit tė Komisionit tė Shėrbimeve dhe tė anėtarit tė KRRT tė Bashkisė dhe tė Rrethit, gjė qė do tė na mundėsojė luftėn pėr tė penguar grabitjen e trojeve tė pronarėve, pėr tė cilat nė Sarandė po bėhet zhurmė e madhe dhe nė tė kanė gisht pushtetarėt.
Kemi filluar tė intensifikojmė punėn nė komunėn e Konispolit, sepse atje kemi mbėshtetje tė cilėn nuk e kemi shfrytėzuar deri mė sot. Njerėzit po e kuptojnė se vetėm PLL dhe Monarkia mund ta shpėtojnė vendin. Ne si parti kemi tė drejtė morale dhe kemi njė alternativė dinjitoze me tė cilėn pa ndrojtje mund tė prezantohemi para shqiptarėve. Nė rrethin tonė ekziston njė bėrthamė e shėndoshė e Legalitetit, por do tė pėrpiqemi ta pėrhapim masivisht partinė duke ngritur struktura dhe seksione nė tė gjitha fshatrat. Rezultatet e 12 tetorit nuk na kėnaqin, por do tė bėjmė mė shumė nė tė ardhmen...", - e mbylli fjalėn e tij me kėtė mesazh optimist z.Selmani, pėr t'ia lėnė radhėn diskutimeve rreth raportit.
Nė fjalėn e tij, kryetari i nėndegės Borsh, z.Fuat Mati, tha: "Nė Borsh u pėrpoqėm tė shfrytėzonim gabimet e subjekteve tė tjera dhe fituam, sepse ditėm ta prezantonim PLL si parti tė idaleve tė mėdha. Synojmė tė anėtarėsojmė legalistė nė ēdo familje tė bregut. Nė komunėn e Borshit do tė ndėrtojmė seksione tė reja. Fituam kėshilltarin dhe kryeplakun. Garantojmė nė tė ardhmen edhe fitoren e kryetarit tė komunės. Po pėrpiqemi tė shtrihemi nė Shėn Vasil dhe po punojmė tė ndėrtojmė seksione nė ēdo fshat".
Ndėrsa delegati Julian Hysi, nė fjalėn e tij me tone kritike theksoi: "Drejtuesit e partisė, qė nga mė tė thjeshtėt e deri tek deputetėt, duhet tė mbrojnė interesat e PLL, ndryshe nuk kemi ēfarė t'u themi legalistėve tė bazės".
Z.Bahri Lala, nė njė tablo rozė tė vlerėsimit tė punės sė Degės, nėnvizoi se "kryetari i Degės z.Selmani, ka punuar mirė. Nga 7 kryepleq tė Borshit, gjashtė prej tyre janė tashmė me PLL dhe kanė ndėrtuar marrėdhėnie shumė tė mira me z.Fuat Mati. Kėrkojmė nga z.Basha qė tė ndėrmjetėsojė qė tė vijė Mbreti Leka nė Borsh e tė takohet me popullin, qė e do dhe e mbėshtet. Qėndrimi pro ēeshtjes ēame dhe pronarėve, e ka rritur shumė reputacionin e PLL nė tė gjithė Bregun".
Delegati Ylli Basho, nė fjalėn e tij bėri njė vlerėsim tė pėrgjithshėm tė situatės dhe mė pas theksoi se "vetėm PLL po mbron interesat e shqiptarėve. Partitė e tjera nė Sarandė bėjnė lojėn e grekėve. Legalistėt nuk kanė frikė, ndėrsa tė tjerėt nuk janė ēliruar ende prej saj. Po pėrpiqemi tė afrojmė njerėzit qė kanė lidhje shpirtėrore me PLL dhe Mbretin, dhe qė kanė interesa direkte qė mund t'i mbrojė vetėm programi i PLL. Sarandiotėt kėrkojnė vetėm shtet, ligj dhe drejtėsi.
***
Mė pas u kalua nė pikėn e fundit tė rendit tė ditės, nė atė tė zgjedhjeve pėr postin e kryetarit dhe Komitetin e ri Drejtues. Pėr postin e kryetarit pėr mandatin e ardhshėm dy-vjeēar paraqiti kandidaturėn e tij kryetari aktual z.Selmani.
Duke vlerėsuar punėn plot pėrkushtim, vlerat morale, intelektuale dhe qytetare tė z.Shkėlqim Selmani, delegatėt legalistė sarandiotė nuk nxorrėn asnjė kandidaturė alternative pėrballė tij, dhe kėshtu, me konsensus tė plotė, ai u rizgjodh kryetar i kėsaj Dege.
Mė pas u procedua nė zgjedhjen e Komitetit tė ri Drejtues, i cili pas pėrfundimit tė punimeve tė konferencės sė V-tė u mblodh menjėherė nėn drejtimin e z.Selmani dhe zgjodhi dy nėnkryetarėt e rinj tė Degės, qė janė pėrkatėsisht zotėrinjtė Qemal Mejdiu e Ēajup Noga. Ndėrsa pėr postin e sekretarit organizativ tė Degės, Komiteti Drejtues i propozoi qendrės kandidaturat e zotėrinjve Bilal Proda e Ylli Basho.
Kėshtu i mbylli me sukses punimet edhe kjo konferencė, e cila shėnoi njė sukses tė ri tė Degės sė Sarandės dhe mbarė PLL, nė kuadėr tė analizave serioze dhe zgjedhjeve tė forumeve mė tė larta tė bazės, me pretendimin pėr tė thelluar arritjet organizative e strukturore, dhe pėr tė rritur rezultatet politike e zgjedhore.
***
Gjithashtu, mė datė 29 maj 2004, nė qytetin e Delvinės u zhvillua konferenca V-tė e Degės sė PLL, e cila analizoi punėn dy-vjeēare tė strukturave legaliste dhe rezultatet zgjedhore tė 12 tetorit. Nė kėtė konferencė mori pjesė edhe nėnkryetari i PLL z.Murat Basha.
Raporti dhe diskutimet kishin tone kritike, por gjithashtu edhe tone optimiste pėr pėrmirėsimin e punės dhe rezultateve nė tė ardhmen.
Mė pas u procedua me zgjedhjet pėr kryetar dhe pėr Komitetin e ri Drejtues tė Degės pėr mandatin e ardhshėm dy-vjeēar. Pas pėrfundimit tė votimit, kryetar i Degės u rizgjodh z.Kastriot Ēene, ndėrsa nėnkryetar z.Ylli Arapi.
Risi me peshė e kėsaj konference ishte fakti se nė kryesi u zgjodhėn intelektualėt me reputacion, si znj.Lavdie Plesati, z.Gjon Zejnati dhe z.Elmaz Pashako. Mė pas mbledhja e Komitetit tė ri Drejtues, nėn drejtimin e z.Kastriot Ēene, konkludoi dhe i propozoi kryesisė sė PLL kandidaturat e zonjės Lavdie Plesati dhe z.Esat Ēela pėr postin e sekretarit Organizativ tė Degės sė PLL Delvinė.
Nė konferencat e Delvinės dhe Sarandės foli edhe nėnkryetari i PLL z.Murat Basha, i cili nė fjalėn e tij pėrcolli sė pari mesazhet personale tė NMT Mbretit Leka pėr legalistėt sarandiotė dhe delvinjotė, duke vazhduar mė pas me dhėnien e udhėzimeve pėr forcimin e punės organizative nė Degė dhe, duke e mbyllur, me analizėn e zhvillimeve aktuale politike, tė cilat ai i konsideroi si tejet tė favorshme pėr legalistėt dhe mbretėrorėt shqiptarė.
Korresp. i "Atdheu"
Polemika
Replikė p
ёr deklaratat nė "Opinion" tė "TV Klan" datё 13 maj 2004 (1)Njė emision pėr Zogun dhe kundra tij
Prof. as. Dr. Bajram XHAFA
Emisionet pёr Zogun duhet tё shprehin vlerёsime objektive historike dhe jo tё bёhen arenё e fobisё dhe mllefit antizogist
Me shumё interes u prit emisioni i gjatё OPINION me tematikё historike Kush ishte Ahmet Zogu? nё TV Klan i datёs 13 maj dhe qё vazhdoi edhe datat 20 dhe 27 maj drejtuar nga z. Blendi Fevziu. Menduam se tashmё 14 vjet liri fjale pa asnjё kontroll kanё mjaftuar qё qytetarёt, e aq mё shumё njerёzit e mediave, tё shkencёs e tё kulturёs tё kenё fituar aq guxim dhe emancipim kulturor, sёpaku pёr ngjarjet e kaluara dhe figurat historike, pёr ti thёnё tё bardhёs, e bardhё dhe tё zezёs, e zezё. Por nuk ndodhi kjo me kёtё emision, sidomos nё pjesёn e parё tё tij. Aq mё pak pritej kjo nga z. Fevziu, qё ka gёzuar aq shumё mirёbesim dhe ekskluzivitete tё Oborrit Mbretёror Shqiptar.
Ky emision me kujtoi edhe njёherё njё shprehje qё mё kish mbetur nё mendje qysh nё rini mё 1964 nga njё shkrim i gazetёs Drita: tё mbash tё vjetrёn me gishtёrinjtё e kёmbёs, tё cilёn e zgjodha edhe si nёntitull shkrimi. Kjo shprehje nuk mё ёshtё ndarё gjatё gjithё jetёs dhe mё qe kthyer nё fiksim sa herё qё bёhej fjalё pёr revolucionarizim tё mёtejshёm tё kulturёs, shkencёs, artit dhe gjithё jetёs socialiste tё vendit. Nё atё shkrim autori ynё i asaj kohe, pёrēues i politikёs sё Partisё dhe trashёgimisё bolshevike nё fushёn e artit, denonconte shmangien nga fryma bolshevike e vija leniniste tё artit sovjetik dhe futjen e tij nё rrugёn e revizionizmit. E ilustronte kёtё me njё film tё njё regjisori sovjetik, i cili, duke e revizionuar politikёn leniniste nё kinematografinё sovjetike, paskesh ngrintur nё atё kohё flamurin e njё vale tё re sovjetike sipas shembullit nё perёndim, ndёrsa mbajtjen pas stampave e shablloneve leniniste ai e paska cilёsuar si pёrpjekje pёr tё mbajtur tё vjetrёn me gishtat e kёmbёs. Mu kujtua pёrsёri kjo shprehje kur pashё emisionin nё fjalё tё TV Klan-it bёrё enkas jo aq pёr tia kushtuar figurёs mё tё madhe tё kombit e tё popullit shqiptar Ahmet Zogut, sesa pёr ta denigruar atё.
Me gjithё valёn e re demokratike, perёndimore qё ka pёrfshirё Shqipёrinё kёto 14 vjet, mё tepёr anarki se tranzicion, emisioni dha provёn se trashёgimia enveriste nё historiografi pёr periudhёn e Mbretёrisё, pёr vendin qё zё Zogu dhe rolin qё Ai ka luajtur nё historinё e Shqipёrisё nuk ka lёvizur nga llogoret e vjetra sllavo - greko komuniste. Ajo vazhdon tё qendrojё e mbёrthyer fort pas stampave dhe klisheve komuniste, tashmё duke u mbajtur me gishtat e kёmbёs. Kёtё provё dha edhe emisioni i TV Klani-it, sidomos i pjesёs sё parё. Pёrse ndodh kjo dhe ēfarё e shtyn ekipin e emisionit nё interpretime keqdashёse ndaj figurёs sё Zogut?
Frika e Restaurimit
Kriza e thellё pa asnjё shpresё dhe pa kurrёfarё rrugёdalje nё tё cilёn ёshtё zhytur Shqipёria prej dekadash dhe pёr tё cilёn kontribuan tё gjitha regjimet dhe qeveritё qё pasuan prillin e vitit 1939 dhe nёntorin e 1944-ёs, i shtyn forcat antishqiptare brenda dhe jashtё vendit tё karikojnё pёrsёri edhe bateritё e propagandёs pёr ti prerё ēdo rrugё e shteg mundёsisё sё restaurimit Mbretёror apo tё ēfarёdo regjimi kombёtar. Enver Hoxha i ndiqte me shumё dyshim e vigjilencё lёvizjet politike nga frika e rrёzimit nga pushteti, prandaj edhe reagimet e tij ndaj kundёrshtarёve politikё i kishte shumё tё egra. Vepra teorike e tij, memorialistika dhe e gjithё historia politike e vendit dёshmon pёr kёtё egёrsi. Por gjatё gjithё periudhёs sё diktaturёs frikёn e vёrtetё ai e kishte nga kthimi i
Mbretit Zog, nga restaurimi i monarkisё
Frika e restaurimit tё Mbretёrisё, Hoxhёs nuk iu largua as nё vitet 70 - tё dhe mё pas, kur Evropa e Sigurimit tё Helsinkit e kishte detyruar Mbretin Leka tё migrojё shumё larg atdheut tё tij. Pasardhёsi i tij Ramiz Alia trashёgoi me testament politik edhe frikёn e kthimit tё Mbretit. Kur u detyrua tё pranojё pluralizmin, ai kёrcёnoi hapur pёr rrezikun se mos vijnё nё fuqi Balli dhe Legaliteti. Nё fakt, rreziku i vёrtetё (kupto: frika mё e madhe) ishte tek Mbreti sepse pёr tё tjerёt ishte punuar gjithё kohёn, me metodё e me sistem tё sofistikuar deri nё zhdukjen fizike tё tyre prandaj ata nuk pёrbёnin mё ndonjё forcё politike sa pёr tu trembur nga ndonjё revansh i tyre. Edhe emisioni i TV Klan-it pёr figurёn e Zogut «si ministёr, kryeministёr, president dhe mbret nuk e fshihte frikёn nga njё mundёsi e tillё. Prandaj zjente nga urrejtja patologjike, politike (nuk themi mё urrejtje klasore), gjuha e hidhur plot mllef, e mbuluar dhe tё hapur pёr Mbretin e Shqiptarёve dhe pёr politikёn e tij kombёtare.
Edhe momenti i kёtij emisioni nuk duhet tё ketё qenё i rastёsishёm. Thirrja e Mbretit Leka I pёr fillimin e Lёvizjes pёr Zhvillimin Kombёtar dhe pёr bashkimin nё njё Front tё vetёm pёr ndryshim ka vёnё nё lёvizje shumё mekanizma. Ky emision duhet tё ketё qenё njera nga masat pёr ti dalё punёs pёrpara. Shigjetat sё pari duhen drejtuar nga historia, Monarkisё ti hiqet legjitimiteti historik.
Historia shkruhet duke respektuar tё vёrtetёn dhe atdheun
Tashmё pranohet dhe thuhet nga tё gjithё se Ahmet Zogu (nё emisionin e natёs sё parё tepёr rrallё dёgjuam tё thuhej Mbreti Zog) bёri shtetin e parё shqiptar, por, sado madhёshtore tё jetё njё vepёr, ashtu si njё kolone tё lartёsuar, kur ti gёrryesh me marifet bazamentin ku mbёshtetet, ajo rrёzohet vetё pa patur nevojё ta shtysh. Kёtё qёllim duket i kishin vёnё vetes ekipi i emisionit, sidomos nё pjesёn e parё me tё pёrzgjedhurit e pёrhershёm tё emisioneve tё kёsaj natyre, ekspertё tё licensuar pёr gjithēka, por edhe garantё pёr tё mos dalё nga vija dhe nga skemat e porositura. Ata folёn me rrufjanizёm politik dhe jo me objektivitet shkencor e profesionalizёm. Megjithatё, pёr tё mos ua hёngёr hakun, nё krahasim me fushatёn e egёr antizogiste tё para dhjetё vjetёve, me rastin e festimit me madhёshti (pёr sfidё ndaj nacionalizmit dhe Mbretёrisё) tё 70 vjetorit tё Revolucionit tё Qershorit, autorёt u treguan mё tё matur, mё pak tё trimёruar dhe fjalori i pёrdorur mё i kujdesshёm. Mbase ka ndikuar edhe fakti se tashmё Mbretin e kemi kёtu midis nesh, nё Tiranё e jo nё Johanesburgun e largёt. Pёr tё qenё mё tё kujdesshёm ndoshta kanё ndikuar edhe polemikat e shumёta pёr problemet e historisё dhe figurёs sё Zogut (pёr tё mos u bёrё qepaze), sidomos paralelizmat historike nё analizat e thella e tё sakta politike, plot kulturё e art tё Abdi Baletёs, por edhe tё shtypit e tё propagandёs legaliste. Nga pjestarёt e ekipit qё dha shenja rinovimi e moderacioni, pa ndryshuar bindjet dhe pa hequr dorё nga sulmet alegorike ishte Plasari, i cili, mbase edhe ngase nuk premtonte koha, ishte distancuar ca nga ajo gjuha e ndyrё dhe insinuatat e ulёta pёr Mbretin Zog e Mbretёreshёn Gjeraldinё tё 12 vjetёve mё parё tek Vija e Teodosit rishfaqet (Hylli i Dritёs 2 - 3, Tiranё 1993, f. 40 - 47). Me inatēorёt dhe mё tё neveritshmit ishin F. Klosi dhe P. Misha. Bёn pёrjashtim nё qёndrimet e ekipit tё emisionit Prof. Dr. Beqir Meta (nё pjesёn e dytё tё tij), i cili, pa qenё nevoja pёr tё qenё legalist apo mbretёror, dha shembullin e studjuesit tё paanshёm, qytetar, serioz e bindёs, tё thellё dhe objektiv, qё shkencёn e historisё nuk synon ta pёrdorё pёr spekullime politike, gjё qё tё tjerё nuk arritёn tё shkёputeshin prej saj.
Marrё nё tёrёsi, nё pjesёn e parё tё tij, mё shumё se njё emision pёr ngjarje, dukuri e figura historike, nё rastin konkret pёr Mbretin Zog, ai ngjante me njё palo gjyq politik ndaj Zogut, madje, njё palaēllёk politik. Emisioni ishte njё tallje cinike me tё vёrtetёn, njё tallje me dinjitetin kombёtar.
Ahmet Zogu nuk ёshtё personazh filmash kauboj apo romanesh me aventura. Ahmet Zogu ka qenё luftёtar, komandant, politikan, diplomat e burrё shteti me tё cilin deri mё tash, siē del nga ēfarё kanё thёnё pёr tё jo vetёm adhuruesit, por edhe kundёrshtarёt e tij politikё (objektivё) nuk mund tё krahasohet asnjeri nga ata figura historike, qё me tё drejtё, por edhe me tepri qёndrojnё nё piedestale tё larta. Zogu ёshtё fenomen kombёtar dhe si i tillё duhet vlerёsuar e analizuar. Ai bёri epokё; Zogu bёri Shqipёrinё. Zogu nuk ёshtё person episodik, i rastёsishёm. Ai ka qenё Mbret i Shqiptarёve, Mbreti i vetёm i shqiptarёve, i gjithё shqiptarёve nё gjithё historinё e tyre tё gjatё me tё cilёn mburremi. Atё e kishte thirrur historia (bёrё njet - vendim e ymёr nga vetё Perёndia). Nё emisionet me tematikё historike, pёr ngjarje madhore e me pretendime si ai i Opinionit duhet treguar e vёrteta historike,objektive, objektivisht, paanёsisht, kombёtarisht, e theksojmё: kombёtarisht. Tё bёhen analiza historike nё frymё kombёtare duke patur parasysh tё vёrtetёn dhe atdheun» e jo tё veprohet si nё ato komentet dhe analizat e personazheve tё pozitivё e negativё tё veprave letrare.
Kur Blendi Fevziu apo kushdoqoftё tё marrё pёrsipёr tё bёjё histori e tu tregojё shqiptarёve pёr Zogun apo pёr cilёndo figurё a ngjarje historike nё emisione televizive, nuk themi qё ato tё kenё trajtёn e njё sesioni apo konference shkencore akademike, por nuk duhet kurrёsesi tu mungojё serioziteti shkencor, respektimi i tё vёrtetёs historike dhe fryma kombёtare. Nuk ёshtё fjala pёr retorikё nacionaliste, megjithёse edhe ajo duhet. Por, nёse pranojmё qё jemi popull e komb dhe nuk mbrojmё interesat e tij, tё tashmen, por edhe tё kaluarёn sepse me tё lidhet e tanishmja, atёhere kjo ёshtё shenjё e rёndё degradimi si popull e si komb. Mediat janё armё e fuqishme dhe ata nuk duhen lejuar qё nё emёr tё lirisё, tё drejtojnё armёt kundёr kombit. Fjala e lirё, por jo armiqsore, ajo qё drejtohet kundёr kombit kundёr kombit tёnd, mё e pakta qё duhet bёrё ёshtё bojkotimi. Emisioni (tё paktёn i natёs sё parё) tregoi se qarqet antishqiptare i ka pushtuar, jo mё pak se dikur Enverin frika dhe makthi i restaurimit. Nё vitet e pas LDB kjo frikё dhe ky makth paska mbёrthyer edhe Krist Malokun, i cili, i pushtuar tёrёsisht nga urrejtja, mllefi e fobia pa kontroll pёr Mbretin Zog, pёr qёndrimet dhe politikёn e tij kombёtare hartoi njё esse me titull Lugati i Legalitetit mbushur me trillime. Kjo esse duhet tё ketё shёrbyer si burim i parё frymёzimi por edhe si metodikё nё ndёrtimin e emisionit nё TV Klan me gjoja analiza psikologjike tё ngjarjeve historike pa u marrё direkt me ngjarjet dhe me fenomenet nё plan historik. Edhe gjuha dhe fjalori ishte huazuar prej tij, tipike e njё letёrsie me drejtim tё caktuar e me thekse antikombёtare, por qё edhe vetё autorёt e emisionit i kanё zotёsi tё tilla.
Historia nuk bёhet me insinuata dhe me zbёrthime tё shpirtit
Zogu tepёr intelgjent por, mёsoi intrigat (atje nё Stambol, se vetёm atje thuren intriga pёr pushtet e kurrkund tjetёr nё botё, pёrveēse ndoshta nё Kinё dhe nё pёrgjithёsi nё Orient). Kёshtu filloi emisioni me ato dritё - hijet dhe errёsimet e nxirosjet e tij nga kёndvёshtrimi i opinioneve pro dhe kundёr e pёr ta lёnё peshoren e mendimit tё anojё gjithmonё nga ana kundёr. Mёnjanoi Xhelal beun qё nuk shquhej, thotё me objektivitet dirigjuesi i emisionit, pёr tu njohur mё pas mileti me opinionin kundёr, se vёllai i tij (Ahmeti) paska patur edhe ca komplekse makbethiane kundёr tё vёllait. Meqenёse Xhelal beu nuk paska qenё shquar, kuptohet vetiu se nuk paska patur nevojё pёr ta mёnjanuar, sepse ai qenka vetёmёnjanuar. Mbase ai nuk ka dashur tё dalё nё mejdanin politik pёr me ba bejlek (duel) siē kuptohet dёshira e ndёrtuesve tё emisionit qё pastaj tё qesёndisin sherrin e malokёve. Pёrse atёhere nё emision bёhen hamendёsime dashakeqe pёr mёnjanime? Apo pёr tё pёrgatitur opinionin e pёr tё dalur atje ku edhe e ka pikёsynimin dashakeq se sёmundjen e mёnjanimit tё kundёrshtarёve politikё, tё demokratёve tё viteve 20, Zogu e paska patur qysh nё rini kur e paska manifestuar me vёllain e vet. Mbase edhe pёr tё future pyka brenda nё familje. Kjo i shёrben stafit tё emisionit pёr tё provuar edhe ato manierat orientale tё Atij pёr tё cilin Krist Maloku thotё se i merr mendjen njё njeriu faible (tё dobёt). Nё kёtё mёnyrё pёrgatitet opinioni (opinioni kundёr) pёr tё kuptuar se zbulimi i imёt i fijeve rranjёsore tё shpirtit tё tij, (shpirt qё din ta zbёrthejё Krist Maloku), mund tё na jepte rast dhe mundёsi pёr kuptimin psikologjik tё sa e sa ngjarjeve shqiptare (Phoenix, Nr. 7 - 8, Shkodёr, 1998, f. 41). Shumё analistё me analiza tё tilla psikologjike shpjegojnё edhe zhvillimet e sotme shqiptare. Kjo frymё e ky synim i mbrapsht e keqdashёs pёrshkon gjithё emisionin.
Midis dajёs (Esati Pashёs) dhe nipit (Zogut) nuk kishte asnjёherё marrёdhёnie tё sinqerta, thotё z. Blendi. - Pse, ku dukej mungesa e sinqeritetit tё Zogut ndaj Esatit dhe si duhej tё ishin marrёdhёniet midis tyre? Nёse kanё patur kontradikta politike (dhe vёrtet kanё patur), le ti analizojnё njerёzit kompetentё e jo kompetentё, tё thonё arsyet dhe ti parashtrojnё ato, por jo hidh njё fjalё nё hava (gurin) dhe pastaj fshih dorёn. Apo edhe kjo ёshtё nё linjёn e pёrgatitjes sё Opinioni-t pёr tё mbajtur tё pandryshuara qendrimet e vjetra tё historiografisё komuniste kur tё vijё puna pёr tё gjykuar ballafaqimet politike tё viteve 1920 - 1924 midis krahut politik kombёtar dhe idhtarёve tё proteksionizmit italian tё vetёquajtur demokratё.
Zogu i afrohet Vidit, princit evropian, thotё z. Blendi, megjithёse kishte shumё maniera orientale. Eshtё pak e ēuditshme se Evropёn nuk duhet ta ketё patur qejf bajraktari oriental, injoranti apo Maloku i Matit siē e mbiquan Krist Maloku, por kёtё siē duket e ka bёrё pёr tё kapur ndonjё post. Sё paku drejtuesi i emisionit tё lexonte e tё thoshte atё qё shkruhet edhe nё historinё e indoktrinuar komuniste se rrethet patriotike borgjeze dhe njё pjesё e mirё e ēifligarёve (pra, nacionalistёt shqiptarё) e pritёn me entusiazёm ardhjen e Vidit me bindjen se ai do tё realizonte aspiratat e tyre kombёtare e shoqёrore. Eshtё i njohur fakti se, si Ismail Qemali edhe Vidi i kёrkuan Zogut tё qendronte pranё tyre me ndonjё detyrё tё lartё nё administratёn e tyre, por Ai mendoi se prezenca e tij ishte mё e nevojshme atje nё Mat, ku vendi kёrcёnohej nga rreziqe tё mёdha e tё shumta. Dhe atje shkoi.
Zogu nuk u pёrzie me rebelёt fanatikё (nё favor tё cilit fanatizёm ishin rebelёt?), thotё njё tё vёrtetё Aurel Plasari, por me njё gjuhё sikur tё deshte qё Ai tё pёrzihej. Pse nuk thuhet e plotё e vёrteta, se Zogu me forcat matjane qё komandonte u vu nё dispozicion tё Vidit pёr shtypjen e rebelimit dhe u pёrballua me rebelёt sepse veprёn e tyre e quante tё shkatёrrimtare pёr interesat kombёtare. Nuk thotё kot nё sentencё se gjysёm tё vёrtetat janё shumё mё tё rrezikshme se tё pavёrtetat.
Vijon nė numrin e ardhshėm
Koment
NMT Mbreti Leka - shpresė e shqiptarėve
Nga Murat BASHA
Nė kėtė shkrim tė nisur me shijen e hidhur tė fyerjes sė panevojshme e tė pamerituar prej NMT Mbretit Leka, njė njohės i mirė i miqve tė Kullurit zbulon lehtėsisht tezat dhe gjuhėn e bukėshkalėve qė kanė kaluar dikur edhe nėpėr shkallaret e pushtetit tė dhuruar prej legalistėve, tė cilėt kanė idhull Njeriun e Shpresės, qė e bėnė target fyerjesh.
Qė Kulluri kėrkon tė sugjestionojė lexuesit me kulturėn e tij politike e tė pėrgjithshme nėpėrmjet pėrqasjeve pa lidhje tė disa dukurive evropiane me zhvillimet korente pas shpalljes sė Lėvizjes sė iniciuar nga NMT Mbreti Leka - kjo ėshtė mėse evidente.
Kulluri, me anė tė kėtij shkrimi tė porositur, dėshmoi se bėn pjesė tek rioshėt ambiciozė qė, duke fyer me zė tė lartė, kėrkojnė tė tėrheqin vėmendjen pėr tė hyrė nė publicistikė dhe, mė pas, nė politikė. Por ai gabon kur si "kazus" pėrdor Njeriun qė, mbi tė gjitha, nuk i ka kurrfarė borxhi kėtij vendi, dhe nuk ka ndikuar aspak nė agravimin e mbrapshtive qė kanė shoqėruar kohėn e diktaturės dhe tranzicionin e pėrēudnuar qė po na shoqėron e qė s'ka tė ndalur.
Por nėse Gjeneratori i shpresės sė Shqipėrisė e shqiptarėve, pėrgjegjėsitė pėr tė cilėt i trashėgon prej shekujsh e brezash bashkė me skeptrin dhe kurorėn - ka vendosur tė sakrifikojė sėrish, kėtė nuk ka tė drejtė t'ia ndalojė askush, aq mė tepėr askushėt qė shkarrashkruajnė mbi teza tė diktuara...
Kulluri duhet ta ketė mėsuar tashmė se, bashkė me kurorėn, apostujt e shqiptarizmės, rilindasit e mėdhenj, mė 1 Shtator 1928 i "blatuan" kryerilindasit "Shpėtimtar i Kombit", edhe barrėn e pėrgjegjėsinė pėr tė shpėtuar Atdheun qė sot trashėgojmė. Dhe Ai, bashkė me mendjet mė tė ndritura tė tė gjitha kohėrave, e kreu me nder kėtė detyrė.
Pikėrisht kėtu lind edhe detyrimi gjenetik pėr ta shpėtuar Atdheun dhe Kombin sėrish, bashkė me shqiptarėt e vėrtetė. Dhe kjo ėshtė pėrgjegjėsi historike.
Tė marrėsh pėrgjegjėsi historike mbi supe, e tė bėhesh objekt sulmesh, kėtė mund ta konceptojnė vetėm kullurėt e shumtė qė gjallojnė ndėr ne.
Kultura historike e Kullurit lė shumė pėr tė dėshiruar kur i referohet vetėm njė autori pėr tė pėrlyer me korrupsion njė epokė tė cilėn nuk e njeh aspak, gjė qė mund t'ia dėshmojmė nė ēdo kohė, nėse dėshiron.
Ai qė pushtetin e kish tė sigurtė, nuk mund tė linte askėnd tė vidhte, sepse nuk kish arsye pėr tė krijuar klientelizėm politik me banda hajdutėsh.
Dosierėt e proceseve penale tė kohės sė Mbretėrisė, qė autori bėn mirė t'i shfletojė nė arkivė, janė tė mbushura plot me emra dhe ēeshtje qė vetėm me korrupsionin nuk kishin lidhje. Nėpunėsit e ēdo niveli dhe tė afėrm tė zyrtarėve tė lartė, asokohe u dėnuan vetėm pėr mosveprim nė zbatim tė ligjit, e me pasojė dėm ekonomik. Ndėrsa sot, dosjet e KLSH dhe prokurorive janė tė mbushura me emra abuzuesish me portofole e imunitete, dhe flasin pėr vjedhje kolosale.
Madje po t'i referohemi raportit tė fundit tė BB, del se korrupsioni pėrpin afro 680 milionė $ nė vit.
Megjithėse Kulluri rendit disa koncepte pėr perceptimet aktuale politike, nuk arrin dot tė shpjegojė lidhjet e shkurtėra qė krijon midis tyre dhe aksionit politik tė ndėrmarrė nga NMT Mbreti Leka.
Nėse nė skenėn politike aktuale luajnė 86 parti, atėherė ē'tė keqe shohin kullurėt tek angazhimi i njė grupimi subjektesh e aktorėsh politikė, nėn njė symbol, sikundėr ėshtė NMT Mbreti Leka I-rė!?
E nėse nė kėtė Lėvizje, PLL si aktor i kahershėm e prestigjioz, ka vendin e merituar, pėrse duhen paragjykuar edhe tė tjerėt bashkė me tė. Mos vallė nė "kampionatin" e politikės shqiptare kanė pėrfunduar federimet zyrtare, e pėr kėtė duhet tė merret leje tek kullurėt?
Nėse autori e kufizon klasifikimin e partive nė "parti ideologjike dhe ēeshtjesh", nuk shpjegon se ē'lidhje sheh midis partive qė klasifikon, me Lėvizjen..., qė synon tė zgjidhė shumėēka. Programi i saj dhe platformat e "zhvillimit kombėtar...", do tė publikohen sė shpejti. Pra, le tė presin pas gardhi kullurėt e pastaj tė zbrazin koburet e mbushura.
Kjo Lėvizje nuk ėshtė lėvizje ideologjike, sepse tė tilla janė vetėm ato totalitariste. Por ajo nuk ėshtė as lėvizje "ēeshtjesh" sepse ėshtė Lėvizje kauze. Dhe shqiptarėt, si komb, kanė njė Kauzė tė Madhe pėr tė realizuar...
"Partitė e ēeshtjeve" qė pėrmend Kulluri, synojnė tė zgjidhin "ēeshtje", nė vendet e tyre, sepse i kanė zgjidhur Kauzat.
Eshtė e vėrtetė qė, nė Shqipėri, shumica e partive janė "ideologjike" dhe "ēeshtjesh", por fatkeqėsisht, qė prej 7 dekadash nuk kanė zgjidhur as edhe njė ēeshtje tė thjeshtė e tė vetme. Nėse Kulluri mendon ndryshe, le tė marrė penėn dhe tė na tregojė se ēfarė ēeshtjesh kanė zgjidhur dhe cilat janė ēeshtjet e pazgjidhura e qė ato duan t'i zgjidhin?
Pėr ata qė kanė mend, NMT Mbreti Leka nuk u angazhua nė kėtė Lėvizje pėr t'u bėrė lider partiak, sepse tė tillė ka po aq sa edhe parti, madje ka edhe tė fantaksur qė ėndėrrojnė apo janė vetshpallur tė tillė pa patur as parti...
NMT Mbreti Leka ėshtė thjesht simboli dhe strumbullari i njė Lėvizjeje me synime kauzale...
Pėrsa i pėrket akuzės sė Kullurit, tė huazuar nga mediat e pushtetit, se Mbreti Leka "ka lėnė disa gjurmė nė memorien e shqiptarėve pėr ngjarjet e 97-ės, kur kryesonte njė turmė qė ndėrmori njė sulm tė armatosur kundėr KQZ...", i kujtoj Kullurit se kjo akuzė u hodh poshtė nga njė drejtėsi e politizuar dhe e emėruar nga vetė pushteti qė hodhi akuzėn. Dhe kjo sepse nuk u provua asgjė, ndonėse u pėrdorėn edhe pamjet filmike...
Qė "KQZ-tė e kėtij vendi u kanė shumė borxhe shqiptarėve nė kėto 13 vite", ne jemi dakord me autorin, ashtu sikurse e dimė se shefi i tij nė fushatėn e fundit pėr zgjedhjet vendore, iu afrua dhe iu adresua, nėn thirrjet e mbėshtetėsve, kėsaj KQZ-je, gjė qė ėshė fiksuar nė celuloid dhe u bė objekt polemikash politike e komentesh mediatike.
Lidhur me pretendimin e Kullurit se NMT Mbreti Leka "nuk arriti asnjėherė tė provojė manipulimin e rezultatit tė Referendumit...", duhet t'i kujtojmė se agjensitė mė prestigjioze tė lajmeve si CNN, BBC, Rai Uno, France, dhe shumė gazeta prestigjioze nė botė, dhanė lajmin mė 30 qershor, nė orėn 7.00 tė mėngjezit, se "nė Shqipėri ka fituar Monarkia nė Referendumin e zhvilluar pėr formėn e regjimit".
Pikėrisht kėto e detyruan Nanon qė, nė orėn 12.00 tė datės 30 qershor, tė dilte nė konferencė shtypi nė Hotel "Rogner" dhe tė deklaronte se "nuk ėshtė i vėrtetė lajmi se Monarkia ka fituar, pasi ajo ka marrė vetėm 20 % tė votave".
Por rezultati zyrtar i shpallur nga KQZ ėshtė 33.66 %, ndėrsa Gjykata Kushtetuese, pasi mori nė analizė tė gjithė faktet dhe dokumentat, gjeti shkelje nė dėm tė rezultatit referendar pro Monarkisė nė masėn 11.2 - 11.4 %. Por, pėr shkak tė ndėrrimit tė dy anėtarėve tė Gjykatės Kushtetuese me urgjencė, nė momentin e fundit para shqyrtimit, kjo gjykatė nuk mori nė konsideratė asnjė ankesė pėr parregullsi nė dokumentat e firmosura e tė vulosura nga KQZ, sipas tė cilave 12 proces-verbale tė komisioneve zonale zgjedhore ishin tė fallsifikuara dhe nuk kishin asnjė vulė e firmė, por qė u konsideruan tė vlefshme dhe u pėrllogaritėn kundėr rezultatit pro Monarkisė. Dhe bėhej fjalė pėr manipulimin e votės sė rreth 360 mijė votuesve.
Pėr kėto fakte janė dėshmitar okular vetė autori i kėtyre radhėve dhe dy avokatėt qė mbrojtėn rezulatin referendar pro Monarkisė nė Gjykatėn Kushtetuese, njėri prej tė cilėve nuk jeton mė.
Fitoren e Monarkisė nė Referendum ia pohoi personalisht NMT Mbretit Leka, nė praninė time, edhe Presidenti i Republikės sė asaj kohe...
Kullurėt janė tė shqetėsuar pėr perspektivėn e "Lėvizjes pėr zhvillim kombėtar", ndaj edhe marrin penėn dhe e ngjyjnė nė baltė, duke pėrbaltur edhe vetė Mbretin Zog i Parė, madje duke paragjykuar e lėshuar fyerje edhe nė adresė tė NMT Mbretit Leka.
Thuhet se "... pasardhėsit e njerėzve tė mėdhenj, zakonisht humbasin nėn hijen e baballarėve dhe paraardhėsve...".
NMT Mbreti Leka, jo vetėm qė nuk ėshtė sfumuar nga "hija...", por pėrkundrazi, me veprimet dhe qėndrimet e Tij ia ka shtuar shkėlqimin veprės madhore tė Apogjeut tė Shqiptarizmės, Mbretit Zog i Parė.
OPINION
Tė flasim haptas pėr integrimin
Nga Enver HASA
I diplomuar nė Akademinė Mbretėrore Ushtarake
Modena (Itali)
Po bahen 13 vjet qė ne po trokasim nė dyert e NATO-s dhe tė Bashkimit Europian.
Nė tė vėrtetė vendi ynė asht shndrrue plotėsisht, me kohė, nė nji bazė tė NATO-s dhe trupat e saj paqeruajtėse veprojnė nė Bosnjė, nė Afganistan dhe tash sė fundi edhe nė Irak.
Shpėrbamja e Jugosllavisė e prishi Statuquo-nė e Ballkanit, por nuk i solli asnjė dobi Shqipnisė. Kosova mbahet si njė karrem pėr Serbinė, tuj i thanė asaj qė nėse nuk dorėzon kriminelin e luftės si edhe po s'plotėsove disa kondita tė tjera, atėhere nuk do t'i jepet asnji shpėrblim. Kur fqinja jonė Greqia u pranua nė Nato dhe nė BE, nuk iu kėrkuen gjithė ato kondita dhe standarte qė na kėrkohen neve sot. Dhe Greqia, e pėrkėdhelur me miliardat e tyne, jo vetėm u ba ajo Greqi qi asht sot, por dhe ka luksin qė tė shpėrblejė me 300 Euro nė muej jo vetėm minoritarėt e saj qi jetojnė nė trojet tona, por me qėllim korruptimi edhe tė krishterėt shqiptarė e nė mėnyrė abuzive dhe prepotente mban peng nji minoritet ēam-shqiptar prej mėse 300.000 banorėsh, tė cilėve u ka grabitė trojet e gjithė pasunitė, gjoja se ata paskan qenė, gjatė Luftės sė Dytė Botėrore, nė anėn e gjermanėve.
Evropa duhet ta kuptojė qė Shqipnia e sotme s'asht ma ajo e Kuvendit tė Berlinit kur Bismarku e injoroi fare Shqipninė, kėt vend qi asht ma i vjetri nė Evropė dhe as ajo e Konferencės sė ditėve tė Londrės. Shqipnia e sotme numron ma se 6 milion shqiptarė, tė gjithė tė emancipuar dhe tė vetėdijshėm, pjesa ma e madhe tė shpėrndamė pa tė drejtė dhe tė gllabėruem prej shteteve fqinjė. Me shpėrbamjen e Jugosllavisė, u krijuen Sllovenia, Kroacia, Bosnja-Hercegovina, si dhe u shkėput Mali i Zi dhe Maqedonia, megjithatė Kosova qi gėzonte statusin e Republikės nė Federatėn jugosllave, mbahet ende peng dhe i kėrkohen plotėsimi i disa standardeve qė nuk iu kėrkuan as Malit tė Zi e as Maqedonisė.
A asht e drejtė qė ende tė mbahet nė kambė shteti fantazmė dhe mozaik i Maqedonisė, kjo mollė sherri kėtu nė Ballkan? Maqedonia asht njė shprehje gjeografike dhe historike ku maqedonas nuk ka, ka shqiptarė, bullgarė, grekė e serbė, dhe kėtė e din gjithė bota mbarė.
Nė qoftė se nuk keni nevojė pėr ne, as ne nuk do tė kemi nevojė pėr ju. Ne do tė ndjekim fatin e Zvicrės, tė Andorės, tė San Marinos, tė Vatikanit, tė Monakos, tė Lintenshtajnit.
Asht mirė ta dini fjalėn e vjetėr tė gjyshėrve tanė "qė shqiptari pėr nji plesht ka djegė jorganin". Vetėm e bashkueme, Shqipnia do tė jetė e gatshme tė bajė pjesė denjėsisht, qoftė nė NATO apo nė Bashkimin Europian dhe nuk do tė lipsen dekada pėr t'ia arritur kėtij qėllimi.
Aq saē kemi ne nevojė pėr ju, po aq ju keni nevojė pėr ne.
Shėnim i autorit:
(Shkrimi asht nji opinion personal dhe nuk ka tė bajė aspak me linjėn politike qė ndjek Partia "Lėvizja e Legalitetit")
Refleksione mbi emisionin e TV Klan pėr Mbretin Zog i Parė
Nga Remzi Muhja
Gazetari Fevziu ka organizuar dhe drejtuar disa emisione televizive kushtuar Familjes Mbretėrore dhe, relativisht, ato kanė qenė tė suksesshme. Pėr kėtė qėllim, Fevziu ka vizituar Familjen Mbretėrore edhe nė rezidencėn e Johanessburgut, ēka e ka ndihmuar tė pasqyrojė me vėrtetėsi kumtet dhe mesazhet e Mbretit Leka, Nėnės Mbretėreshė Geraldinė, Mbretėreshės Suzana dhe Princit Leka, nė emisionet qė pėrgatiti mė pas. Duke gjykuar sa mė lart dhe i intriguar nga reklamat televizive, mezi prisja ta shikoja serialin televiziv kushtuar historisė sė Mbretėrisė shqiptare e tė dėgjoja ato ēka nuk kisha parė e degjuar pėr shkak tė censurės komuniste e asaj neokomuniste.
Pra, interesi im dhe i publikut pėr dokumente autentike dhe tė pabotuara, rreth jetės e veprimtarisė sė Mbretit Zog, fakte historike tė papublikuara, tė vėrteta e tė fshehura, dhe rrėfime dėshmitarėsh okularė e historianėsh tė papolitizuar.
Pas emisionit tė parė u shokova, sepse dėgjova, pashė dhe lexova historinė e historianėve tė regjimit komunist, por megjithatė shpresova se nė emisionet e tjera do tė dilnin nė pah tė vėrtetat e mohuara dhe shtrembėruara.
Nė pėrfundim tė emisioneve mbeta i zhgėnjyer, pasi shijova njė turli, tip sajese as mish as peshk, as e fėrguar, as e zier. Kjo sepse gjatė pamjeve filmike u dhanė sekuenca tė reja si vizita e Viktor Emanuelit, dhe u shprehėn mendime nga historianė tė njėanshėm si Milo e Gjeēovi. U fol pėr aktivitetin e Mbretit Zog, por mė tepėr u fol pėr lėvizjen komuniste dhe Kongresin famėkeq tė Pėrmetit. Tė gjitha mendimet dhe konkluzionet mbėshteteshin hapur dhe bazoheshin tek konceptet e Gjeēovit dhe Milos pėr lėvizjen komuniste e qeverinė enveriste, dhe shumė pak u fol prej tyre pėr aktivitetin e Mbretit Zog, duke u mbllaēitur nėpėr dhėmbė dhe duke denigruar figurėn e tij tė madhėrishme, deri nė lehje tė tėrbimshme nė qenėrishten komuniste.
Keqardhje tė thellė mė shkaktoi edhe censurimi i intervistės sė akademikut legalist zotit Ali Ohri, nga 30 minuta ajo u reduktua nė 45 sekonda, pra pothuajse nė asgjė. Gjithashtu u censuruan e u shkurtuan edhe prononcime tė tjera tė njerėzve qė mund tė konsiderohen arkiv i gjallė pėr periudhėn e Mbretėrisė, pėr paaftėsinė e Fevziut, pėr mungesė dėshire apo sepse nuk e lejonin? E para nuk qėndron, ndėrsa dy pyetjet e tjera morėn pėrgjigje tė qarta, nga ku mė rezulton se tė vėrtetat nė kėtė emision nuk lejohen, pėr shkak tė mentalitetit antimonarkist dhe interesave politike qė ndėrthuren aty. Sikur tė mos mjaftonin kėto, pėr ta bėrė mė tė theksuar koloritin vishnje tė emisionit, Fevziu iu referua edhe shkrimeve tė ish-sigurimsit Isuf Mullai.
Me kėtė veprim, Fevziu e bėri atė katėrcipėrisht tė pabesueshėm.
Pėrfundimisht, ky emision ishte dhe mbeti i rėndomtė dhe ia arriti qėllimit pėr tė cilin ishte bėrė, atė tė fshehjes sė tė vėrtetave dhe zbehjes sė rolit, kontributit e vizionit tė Mbretit Zog, si dhe shkėlqimit tė epokės nė tė cilėn ai mbretėroi dhe qeverisi plot sukses.
ANALIZA
Ja pėrse anatemohet Mbreti Zog I-rė
Nga Atrit KOLA
Vijon nga numri i kaluar
12.Asokohe kontributi ndaj vendit konsiderohej detyrė dhe nuk ndodhte qė veteranėt e luftrave pėr ēlirim tė gjobisnin Atdheun gjithė jetėn. Asokohe, kreshnikėt dhe ushtarakėt rezervistė ishin tė pakėt dhe merrnin pensione modeste nė krahasim me tė tjerėt dhe nuk ndodhte qė shteti tė paguante pensione pėr 30 mijė korrierė partizanė si sot, ku del se kėta, kur "kanė qenė nė luftė", ose nuk kishin lindur akoma, ose ishin fėmijė 2-5 vjeē.
13.Asokohe titujt shkencorė mbroheshin nė Perėndim dhe nuk qėllonte tė kishim profesorė e doktorė tė titulluar pėr "studime" pėr kavaleta plehu, tallash e zhavor.
14.Kuadri ligjor i asaj kohe ishte ndėr mė tė mirėt nė botė, duke filluar qė nga Kushtetuta (Statuti Themeltar i Shtetit), dhjetra kodet, e ligjet e qarta, detyrimisht tė zbatueshme dhe jo fakultative. Ato nuk ishin bėrė nga juristė qė kishin mėsuar nė shkollė Historinė e PPSH, tė komunizmit dhe Tė Drejtėn Kooperativiste. Pushtetet e mėvonshme asnjėherė nuk i hapėn arkivat dhe nuk i botuan kodet dhe ligjet e asaj kohe, qė shqiptarėt tė mėsonin mrekullinė e legjislacionit tė kohės sė Mbretėrisė.
Nėse hapen arkivat do tė shohim sesi dėnoheshin nėpunėsit, qoftė edhe kur ishin tė afėrm tė politikanėve dhe drejtuesve tė lartė tė shtetit. Asokohe pothuajse nuk kish korrupsion dhe shumica e nėpunėsve janė dėnuar me burg pėr shkak tė neglizhencave nė zbatimin e ligjit, pra kryesisht pėr mosveprim dhe jo pėr shkelje e korrupsion. Ngaqė pronat ishin qė tė gjitha tė hipotekuara, deklarimi i pasurisė sė pushtetarėve dhe nėpunėsve verifikohej me lehtėsi.
15.Askush nuk guxonte tė dhunonte pronėn e tjetrit. Askush nuk guxonte t'i shmangej taksave dhe asnjė emėrim nė organet e administratės ku mund tė shkaktohej dėm efektiv ekonomik - nuk bėhej pa njė garanci pasurore tė nėpunėsit (e hipotekuar), e cila duhej qė, domosdoshmėrisht, tė ishte disa herė mė e madhe sesa vlera e dėmit ekonomik qė mund tė shkaktonte ai nėpėrmjet abuzimit me detyrėn. Me kėtė masė parandaluese (hipotekimin), synohej qė, nė raste abuzimi, pėrveē dėnimit tė rėndė me burg, shteti tė kompensohej nė njė vlerė tė garantuar dhe disa herė mė tė madhe. Kjo masė parandaluese ishte dhe rezultoi efikase nė luftėn kundėr pasurimit tė paligjshėm nėpėrmjet abuzimit me detyrėn.
16.Para ligjit tė gjithė ishin tė barabartė, pa asnjė dallim. Ligji ishte i detyrueshėm pėr zbatim dhe kuadri ligjor normonte tė gjitha sferat e jetės. Asokohe, edhe njė qytetar i thjeshtė nuk guxonte qė tė lyente as edhe fasadėn e avllisė sė shtėpisė pa lejen e bashkisė, qė i pėrcaktonte deri edhe ngjyrat.
17.Asokohe askush nuk guxonte tė dhunonte gazetarėt dhe shtypin e pavarur, i cili pėrfaqėsohej nga afro 38 organe periodike, shumica e tė cilave subvencionoheshin nga shteti, madje edhe ato qė ishin pozicionuar si kundėrshtare tė regjimit. Mediat mbylleshin vetėm nė rastet kur pėrhapnin ide dhe ideologji subversive, nė dėm tė unitetit dhe interesave kombėtare.
18.Kundėrshtarėt politikė "dėnoheshin" kryesisht me internim jashtė Atdheut. Ata dėnoheshin me burgim vetėm nė rastet kur rebeloheshin kundėr regjimit me armė dhe me pasojė viktima njerėzore. Nėse nuk pranonin amnistitė e shpeshta e nuk ktheheshin nė Atdhe, "vajtonjėsit pa fund, pa shpresė...", paguheshin nga shteti vetėm e vetėm qė tė mos zhyteshin mė shumė nė detyrimet pėr t'u shėrbyer armiqve qė i paguanin.
Noli e tė tjerė egzilantė politikė, ishin pėrftuesit e kėtyre shpėrblimeve.
19. Kultura dhe arsimi kombėtar bazoheshin mbi ideologjinė e Rilindjes dhe askush nuk privohej nga e drejta e shkollimit pėr arsye politike.
20.Budallenjtė, defiēientėt, dementėt mentalė dhe injorantėt, pengoheshin tė merreshin me politikė, qė tė mos merrnin nė qafė popullin dhe vendin.
21.Asokohe nuk qėllonte qė populli tė merrej me politikė, ndėrsa qeveria tė merrej me biznese private.
22.Vetėm Kodi i Sigurimeve Shoqėrore kishte 148 nene, dhe askush nuk guxonte tė punonte pa siguracione.
23.Nė periudhėn 1924-1939, megjithė mjetet modeste financiare, shteti hapi rreth 2800 kilometėr rrugė cilėsore, nė tė gjitha terrenet, me minimumin e kostos, ndėrkohė qė, sot, rrugėt hapen nė mes tė fushės me dyfishin e kostos sė standarteve evropiane, ndėrkohė qė po me kėtė kosto bėhet edhe njė riasfaltim i thjeshtė.
24.Ndėrtimet pėr interesa publike dhe private bėheshin konform masterplaneve, qė i nėnshtroheshin diskutimeve tė gjera e tė specializuara, dhe nuk kish enverė apo fatosė qė t'i vendosnin ndėrtesat sipas dėshirės, apo t'i lėviste me dorė qė nė maket.
25.Sistemi kadastral dhe ai urban, ishin ndėr mė tė mirėt nė botė. Sipas tij, kufinjtė pronėsorė pėrcaktoheshin me metoda tė pėrparuara, me shkallė gabimi nė terren prej disa centimetrash.
26.Tregtimi i prodhimeve dhe mallrave me akcizė tė fortė, ishin monopol i shtetit.
27.Rendi dhe qetėsia mbahej me nga njė xhandar nėpėr qytete. Populli flinte me dyer ēelė.
28.Bujqėsia subvencionohej nga shteti dhe tatohej. Askush nuk guxonte tė priste vreshta dhe ullishta, apo tė bėnte ndėrtime pa leje mbi tokėn bujqėsore tė regjistruar, e cila mund tė kalonte nė tokė truall vetėm me miratim tė organeve tė pushtetit vendor, konform dispozitave nė fuqi.
29.Asokohe, numri i krerėve nė blegtori dhe ai i drurėve frutorė, ishte 10 herė mė i madh sesa sot.
30.Struktura e ushqimit tė popullit ishte prioritet i qeverisė dhe askush nuk e kish emrin nėpėr lista. Tė varfėrit merrnin drithė falas, qė blihej me flori nga shteti dhe shpėrndahej nėpėr qendra komunash. Programet e asistencės sociale kanė qenė tė zhvilluara dhe legjislacioni pėr kėtė qėllim ka qenė ndėr mė tė mirėt nė botė.
31.Shėrbimi mjekėsor dhe veterinar, si dhe kujdesi pėr tė penguar pėrhapjen e zoonozave, ishin ndėr mė tė perfeksionuarit. Pas pushtimit fashist, gjatė LDB e pas saj, u pėrhapėn shumė sėmundje qė ēfarosėn blegtorinė.
32.U ndėrtua shteti laik. Feja e besimet respektoheshin nga shteti dhe ushtroheshin lirisht. Klerikėt nuk lejoheshin tė ndėrhynin nė punėt e shtetit, apo tė bėnin propagandė antishtetėrore. Shteti mbikqyrte nga afėr problemet e religjioneve zyrtare, pa lejuar rėnien e tyre nėn ndikime politike tė huaja. Pronat e komuniteteve fetare ishin tė garantuara. Kisha ortodokse dhe Xhamia ishin Autoqefale, dhe klerikėt zgjidheshin vetėm me gjak shqiptari prej disa brezash. Nė objektet e kultit, predikimet bėheshin vetėm nė gjuhėn shqipe. Nuk miratohej kėrkesa pėr tė tilla nė gjuhė tė huaj, edhe kur bėhej zyrtarisht.
33.Ministrat e jashtėm ishin diplomatė mendjendritur. Nuk kishin zbritur nga malet dhe nuk dilnin tė shisnin vepra tė Enverit.
34.Figurat kryesore tė shtetit emėroheshin nga familjet mė tė shkėlqyera, qė kishin kontribute prej disa shekujsh e brezash pėr vendin.
35.Tradita zakonore respektohej dhe trashėgimia kulturore ruhej e pasurohej.
36.Nuk lejohej qė reformat nė sistemin financiar e bankar t'i bėnin sudet e xhaferrėt. Depozitat ruheshin nėpėr banka dhe nėn garancinė e shtetit. Bankat e liēencuara punonin nėn mbikqyrje tė plotė tė shtetit dhe vetėm nė zbatim tė politikave qėndrore monetare, tė hartuara nga ministria e Financave dhe Banka Qėndrore.
37.Armėt dhe armatimet ruheshin si pasuri kombėtare dhe shtoheshin. Nuk ndodhte qė tė asgjėsoheshin municionet, tė shkriheshin me mijėra tanke e autoblinda pėr skrap, pa pyetur askėnd, fshehurazi dhe me ēmime qesharake, sikundėr veprohet sot.
38.Investimet e huaja garantoheshin nga shteti dhe nuk ndodhte qė investitorėt strategjikė tė dėboheshin apo josheshin sipas orekseve, apo nė kėmbim tė ndihmės politike pėr pushtete.
39.Mbreti Zog dhe administrata bėnin vetėm shpenzime tė domosdoshme. Fondet buxhetore pėr shpenzime operative, ishin minimale.
40.Nuk ndodhte dhe as qė mund tė mendohej qė, tė emėruarit dhe zgjedhurit, tė vetshpalleshin padronė tė vendit dhe popullit.
41.U ndėrtua shteti nacional pėr herė tė parė. Me ligj u ndalua krijimi i partive apo organizatave me programe ideologjike, e sidomos totalitare. Komunizmi u nxorr jashtė ligjit, dhe u shtypėn rebelimet e sponsorizuara politikisht e financiarisht nga Italia fashiste, Jugosllavia dhe Greqia.
42.Qeveritė ndėrroheshin sa herė qė nuk realizonin programet dhe objektivat ambicioze tė zhvillimit. Rotacioni i pushteteve e qeverive nuk bėhej nga rebelėt dhe rebelimet antikushtetuese, apo nėn trysninė e veprimtarive subversive.
43.Nuk kishte luftė klasash. Pėrzgjedhjet dhe emėrimet nė administratė nuk bėheshin mbi ngjyresa politike apo krahinore.
44.Nė marrėdhėniet ndėrshtetėrore e mė gjerė, interesat mbarėkombėtare mbroheshin me fanatizėm, dhe asnjė diplomat nuk propagandonte gjepura tė tilla si "intenacionalizmi..." apo "integrimi...".
45.Shteti pėrkujdesej maksimalisht pėr gratė dhe fėmijėt. Ata nuk mund t'i dhunonte ndokush, apo tė pėrdoreshin si lėndė e parė pėr trafiqe kriminale.
46.Zot i vendit ishte ligji dhe shteti, dhe jo vullnetet politike apo kriminelėt.
47.Politika e jashtme ishte produkt institucional. Ajo hartohej e miratohej nga parlamenti dhe Mbreti, por kurrsesi mbi baza vullnetesh eprore e nė dėm tė interesave kombėtare. Ajo zhvillohej mbi parimin e ruajtjes sė interesave kombėtare dhe reciprociteti ishte prioritet absolut i diplomacisė shqiptare nė marrėdhėniet ndėrshtetėrore.
48.Ekonomia kombėtare bazohej mbi politikat e stimulimit tė bizneseve private. Nė vitet e fundit tė Mbretėrisė u trashėgua njė industri e zhvilluar agro-ushqimore, zhvillimin dhe shpėrndarjen gjeografike tė sė cilės e ka pasqyruar mjaft mirė gazeta "Ballkan", para disa muajsh.
49.Pasuria kombėtare u shtua me ritme tė larta dhe u krijua njė klasė tregtarėsh e biznesmenėsh ndėr mė tė pasurat nė gadishull.
50.Nė qendėr tė tė gjitha politikave tė zhvillimit ishte njeriu shqiptar, me interesat, aspiratat dhe dinjitetin e tij. Gjithēka vihej nė funksion tė qytetarit, tė tė drejtave natyrore e shoqėrore dhe lirive tė tij, sipas parimit "individ i fortė dhe i qytetėruar - Atdhe i fortė dhe i garantuar".
Sqarim!
Ditėn e enjte, mė datėn 03.06.2004, ish sekretari Organizativ z.Ergjent Bufazi, i vetėlarguar, duke braktisur detyrėn funksionale qė prej janarit tė vitit 2004, formalizoi pranė kryesisė sė PLL dhe Senatit tė Veteranėve, kėrkesėn e tij pėr dorėheqje.
Kryesia e PLL dhe e Senatit, pasi shqyrtoi kėrkesėn dhe analizoi problemin e z.Bufazi,
konkludoi se kėrkesa e tij nuk mund tė merret parasysh, pasi ai ka braktisur me ndėrgjegje tė plotė detyrėn e ngarkuar nga forumet e PLL, qė nė muajin janar 2004.
Njoftim
Kryetarėt e degėve tė PLL nė rrethe njoftohen se prej kėtij numri, ka filluar shpėrndarja e gazetės "Atdheu" sipas kėrkesave tė bėra prej tyre. Secili prej kėtyre drejtuesve ėshtė i lutur tė verifikojė kėtė ndryshim.
ANALIZA
Fjala e plotė e deputetit legalist z.Et'hem Fezollari nė seancėn pėr pronat
Mbrojtėsit e Ligjit 7501, varrmihės tė shqiptarėve
Nga Et'hem Fejzollari
Partia Lėvizja e Legalitetit ka kundėrshtuar me tė gjitha mjetet demokratike mohimin e tė drejtės sė pronėsisė, pronarėve legjitime. Ajo ka theksuar kurdoherė se zbatimi i ligjeve antidemokratike qė u miratuan nė vendin tonė, pas vitit 1991, jo vetėm qė nuk solli zgjidhjen e drejtė tė ēeshtjes sė pronėsisė por pengoi zhvillimin ekonomiko - social tė vendit dhe ėshtė bėrė pengesa kryesore pėr integrimin e Shqipėrisė nė familjen europiane.
Njė nga ligjet mė tė pėrfolur dhe pėr tė cilin kėmbėngulin dy forcat e mėdha politike pėr ta mbajtur nė fuqi dhe duke e servirur si njė reformė, ėshtė Ligji 7501 "Pėr tokėn".
Pa u futur nė qėndrimet politike tė tė dy forcave mė tė mėdha PS e PD, qė e mbrojnė kėtė ligj, apo nė situatėn kur ky ligj u miratua, si dhe pa analizuar problemet e krimit, tė korrupsionit dhe tė vėtgjyqėsisė qė ka sjellė ky ligj, do tė trajtoj dy aspekte tė tij, me qėllim qė gjatė diskutimit tė p/ligjit tė paraqitur, tė gjykojmė me gjakftohtėsi dhe tė vendosim pėr abrogimin e tij.
Sė pari: A ėshtė ligji 7501 "Pėr tokėn" njė reformė qė sjell zhvillim ekonomik tė vendit?
Qėllimi i reformės pėr tokėn duhet tė jetė: Riorganizimi nė baza kapitaliste i ekonomive tė mėdha bujqėsore, sipas modelit tė ekonomive bujqėsore kapitaliste tė pėrėndimit, nė mėnyrė qė ato tė realizojnė rendimente tė larta. Pėr kėtė ėshtė e nevojshme qė nga pronat e shtetit t'u jepet tokė fshatarėve pa tokė ose me pak tokė, duke patur parasysh se shteti nė vitin 1944 kishte 50.000 ha tokė, kurse nė vitin 1990, 360.000 ha tokė.
Nė vendin tonė, pas vitit 1944 ėshtė zbatuar dy herė reforma agrare: ajo e vitit 1945 dhe ajo e vitit 1991. Pėr mendimin tonė ligji 7501 ėshtė mė i keq se ligji nr.108 dt.28 gusht 1945 "Mbi reformėn agrare", sepse ky ligj i pėrgatitur dhe miratuar nga komunistėt nė fillimet e tij, u la pronarėve deri nė 40 ha tokė, kur ai e punonte me mjete e mėnyra tė pėrparuara dhe 20 ha tokė kur e punonte nė mėnyrė primitive. Por nuk u shpronėsuan kopshtet, vreshtat, ullishtat (pavarėsisht nga sipėrfaqja e tyre), po ashtu edhe godinat, gjėja e gjallė dhe inventari bujqėsor, tokat nė pėrdorim tė fermave, etj.. Si pasojė e kėtij ligji iu lanė pronarėve 147.341 ha tokė, iu dhanė fshatarėve pa tokė dhe me pak tokė 157.159 ha dhe shteti mbajti 17.500 ha. Pushteti komunist nė fillimet e tij, duke u munduar tė paraqitej si demokratik, nuk mund tė shkelte konventat ndėrkombėtare dhe mė vonė, me ligje tė tjera bėri shpronėsimin total tė tė gjithė popullit, deri nė nacionalizimin e tokės nė vitin 1976.
Ligji 7501, duke shpronėsuar pronarėt pavarėsisht nga madhėsia e tokės, pa pagesė dhe duke ua dhėnė atė fshatarėve qė banonin nė atė moment nė fshat, pėr frymė, pa pagesė dhe pa asnjė detyrim ndaj shtetit ose pronarėve, bazohet vetėm nė konceptin leninist se "toka i pėrket atij qė e punon". Zbatimi i kėtij ligji u bė me dhunė dhe pa dėshirėn e pronarit, duke realizuar kėshtu njė shpronėsim total nė kundėrshtim me tė gjitha normat demokratike dhe konventat ndėrkombėtare.
Ligji 7501, duke mos qenė reformė, nuk bėn gjė tjetėr veēse plotėson krejtėsisht kushtet e njė abuzimi tė pushtetit.
Si pėrfundim, ligji 7501 nuk ėshtė njė reformė, por ėshtė njė shpronėsim. Ai ėshtė vetėm njė reformė pėr qėllime thjesht politike e elektorale.
Ligji 7501 nuk ėshtė njė ligj qė ka shtrirė efektet e tij nė tė gjithė territorin e vendit.
Nga tė dhėnat qė kemi, rezulton se vetėm 21.2 % e tokės bujqėsore ėshtė ndarė sipas kėtij ligji, dhe kjo sipėrfaqe shtrihet kryesisht nė zonėn Lindore, Verilindore dhe nė Shqipėrinė e Mesme, pa pėrjashtuar kėtu, pjesėrisht, edhe zonat e Jugut.
Ky ligj duke mos qenė gjithėpėrfshirės, ėshtė diskriminues dhe nė kundėrshtim me Kushtetutėn. Ai prek vetėm pronarėt me banim nė qytet, tė ardhurit nga fshati nė qytet nga viti 1944 deri nė vitin 1990, njė pjesė tė fshatarėve tė mesėm qė kanė marrė mė pak tokė sesa kanė pasur nė pronėsi, fshatarėt e pasur dhe komunitetet fetare.
Nė tokat qė janė ndarė fshatēe, pėrfshihen edhe toka qė, nė mėnyrė abuzive, sidomos nė zonat bregdetare, kanė pėrfituar politikanėt dhe pėrkrahėsit e tyre.
Sė dyti: Sipas ministrisė sė Bujqėsisė rezulton se janė trajtuar me tokė 420 mijė familje, qė kanė nė pronėsi 1.900.000 parcela toke, ēka do tė thotė pranim zyrtar i shkatėrrimit pėrfundimtar tė mundėsisė sė krijimit tė fermave tė mėdha dhe investimeve pėr mekanizimin dhe pėrmirėsimin e tokės. Ndaj sot, nga e gjithė toka bujqėsore punohet mė pak se 50% e saj.
Pasojė e kėsaj politike shkatėrrimtare ėshtė rėnia drastike e prodhimit bujqėsor, duke bėrė qė pėr plotėsimin e nevojave tė popullsisė, tė importohen pothuajse tė gjitha produktet bujqėsore e blegtorale, duke filluar qė nga perimet, djathi e duke arritur deri tek bari i thatė.
Kjo tregon dėshtimin e plotė tė ligjit 7501 pėr rritjen e prodhimit bujqėsor.
Pasojat katastrofike tė zbatimit tė ligjit 7501 nuk i pėrkasin vetėm prodhimit bujqėsor, por dhe shkatėrrimit tė kėsaj pasurie tė madhe kombėtare. Kėshtu, nga viti 1989 e deri nė vitin 1998, janė shkatėrruar plotėsisht 74 % e vreshtave, janė prerė rreth 41 % e ullinjve, janė prerė rreth 63 % e pemėve frutore, pa llogaritur ato qė janė ēfarosur nga viti 1998 e deri mė sot.
Ligji 7501 u konceptua me synimin ta linte me banim nė fshat 65 % tė popullsisė, duke e lidhur me tokėn. Mentaliteti qė krijoi ky ligj, atė tė "Shtetit Pronar" dhe tė interesave politike, pėr vota, nxiti njė lėvizje migratore kaotike tė popullsisė drejt zonave fushore. Kjo bėri qė nė kėto zona tė pushtohen tokat dhe tė shkaktohen probleme tė rėnda sociale, ekologjike dhe ekonomike. Kjo ėshtė krizė e territoreve qė, po tė mos ndalohet, do tė thellohet nė mėnyrė galopante duke shkatėrruar resurset mė tė mira tė zhvillimit ekonomik tė vendit.
Ligji 7501 nuk hapi asnjė lloj mundėsie pėr zhvillim dhe punėsim, sepse u penguan investimet nė bujqėsi, por edhe nė tė gjithė ekonominė, nė veēanti nė turizėm. Pėr pasojė, hapja e vendeve tė punės nė sektorėt mė rentabėl tė ekonomisė, ėshtė thuajse i pamundur.
Fshatari shqiptar, duke mos e ndier veten pronar tė tokės sė marrė sipas kėtij ligji, emigroi dhe punon tokat greke e italiane. Pėr pasojė, mbi 800 mijė krahė pune janė larguar nga Shqipėria. Pra, vazhdimi i zbatimit tė ligjit 7501 dhe mos anullimi i pasojave juridike tė tij, jo vetėm qė ėshtė njė regres pėr ekonominė, por edhe shkak i krizave ekonomike e shoqėrore.
Duke mos analizuar shumė faktorė tė tjerė negativė tė ligjit 7501 nė drejtim tė paqes sociale, korrupsionit, krimit dhe vetgjyqėsisė, mendojmė qė faktori kryesor pėr moszgjidhjen e problemit tė pronėsisė ėshtė politika, e cila kėmbėngul pėr mosēfuqizimin e kėtij ligji famėkeq.
Pėrfundimisht, ligji 7501 nuk mund tė futet nė asnjė kategori reformash, por ėshtė njė ligj qė shpronėson me dhunė e pa shpėrblim; qė shkatėrron rrėnjėt e popullit tonė duke e varfėruar atė ekonomikisht e shpirtėrisht dhe duke mbyllur ēdo prespektivė zhvillimi e shprese pėr tė ardhmen.
Nuk mund tė lėmė pa pėrmendur abuzimet me tokat e fermave bujqėsore. Ato kanė patur nė administrim 170.000 ha tokė nga mė pjelloret. Baza ligjore e ndarjes sė kėtyre tokave ishin Vendimi i Kėshillit tė Ministrave nr. 452 datė 17.10.1992, ndryshuar me Vendimin e Kėshillit tė Ministrave nr. 161 datė 08.04.1993.
Sipas VKM 161, pronarėt e tokave qė administronte ferma e qytetit ku banonin, kishin tė drejtė tė merrnin tokėn e tyre. Por kjo nuk u zbatua, me njė urdhėr tė Ministrit tė Bujqėsisė dhe Ushqimit (Ministri del mbi aktet ligjore).
Si u ndanė kėto toka? Tė punėsuar nė vitin 1992 nė ferma kanė qenė 15.200 punonjės. Sipas ligjit ata duhej tė merrnin nga 0.3 ha tokė secili, pra gjithsej deri 50.000 ha tokė. Pjesa tjetėr prej rreth 120 mijė hektarė tokė, ėshtė ndarė nė mėnyrė abuzive dhe nė kundėrshtim me ligjet nė fuqi. Vlen tė theksojmė se kėto toka janė bėrė pre e gjithė pushtimeve abuzive dhe e ndėrtimeve tė paligjshme nė tė gjithė territorin e vendit.
Nisur nga arsyetimet e mėsipėrme, arrij nė konkluzionin se ligjet dhe aktet nėnligjore pėr tokėn bujqėsore qė janė nė fuqi deri mė sot, duhet tė abrogohen dhe toka tė shkojė tek pronari i ligjshėm. Vetėm kėshtu do tė arrijmė qė tė ndėrtojmė ekonomi bujqėsore efiēiente, tė afta qė tė plotėsojnė nevojat gjithnjė nė rritje tė popullsisė pėr produkte bujqėsore e blegtorale.
Duke parė qėndrimin e dy grupeve mė tė mėdha parlamentare pėr kėtė problem, tė cilėt politikisht kanė vendosur qė kėto ligje tė mos abrogohen, e pakta qė duhet tė bėjmė ėshtė qė tė mbėshtesim propozimin e z.Begeja, pėr tė vendosur sanksione ligjore ndaj atyre qė kanė abuzuar duke marrė tokė jashtė kritereve ligjore, duke i shpronėsuar kėto abuzues dhe duke ua kthyer tokėn pronarėve tė ligjshėm.
MONARKIA
Monarkia dhe ideologjitė, pjesa II
Edhe njėherė pėr monarkinė tradicionale
Theodore Harvey
Vijon nga numri i kaluar
Edhe nė rast se pranojmė qė zgjedhjet pėrfaqėsojnė padiskutim vullnetin e shumicės sė popullsisė sė njė vendi, ēdonjėri duhet tė ketė parasysh nėse rruga e zakonshme njė presidenti ėshtė me tė vėrtetė moralisht superiore ndaj asaj tė njė njė mbreti (apo jo). Politikanėt, madje edhe ata qė janė relativisht tė ndershėm, janė tė detyruar tė angazhohen nė kėrkim tė fondeve dhe nė dhėnien e premtimeve tė shumta ndaj votuesve. Konfliktet e interesave janė tė paevitueshme; fushatat e premtimeve tė forta tė ēojnė drejt tė pabesueshmes ose gjėrave kontradiktore dhe pėr konsekuencė mund tė mos mbahen; - i gjithė sistemi tė shtyn drejt korrupsionit. Njė politikan i suksesshėm, veēanėrisht kur ai nuk ėshtė i pavarur nė pikėpamje tė pasurisė, duhet tė jetė njė bisedues joshės dhe njė kompromisaxhi i shpeshtė dhe pazarxhi, i gatshėm pėr tė sakrifikuar parimet pėr shkak tė politikave. Ai duhet tė jetė i gatshėm tė shkelė mbi tė tjerėt pėr tė dalė pėrpara, duke sulmuar pandėprerje rivalėt e vet. Nėse njė politikan nuk ėshtė i pandershėm ose shpirt-ēiltėrt nė fillim tė karrierės sė vet, ai ka rrezik tė bėhet i tillė sapo zhyt veten nė botėn reale tė politikės. Ndėrsa njė Sovran trashgimtar ėshtė i lirė prej gjithė kėsaj. Fakti se ai nuk ka nevojė tė bėjė ndonjė gjė tė Mirė pėr tė fituar postin e tij, nėnkupton se ai nuk ka gjithashtu nevojė qė tė bėjė diēka tė Keqe. Disa mbretėr mund tė mos jenė domosdo tė admirueshėm. Por ndėrsa monarkia na ofron tė paktėn disa shanse qė njė person i ndershėm dhe bamirės tė zėrė kreun e vendit, demokracia virtualisht na siguron se njė person i tillė s'mund tė gjendet.
Mbasi stabilizohet njėherė e mirė ligji i trashgimisė, monarkia na siguron njė qeverisje me njė stabilitet tė paēmueshėm dhe gjithashtu relativisht tė drejtė e tė ndershme. Kur parimi i trashgimisė ėshtė i pacėnueshėm, askush jashtė familjes sė ngushtė tė monarkut, pavarėsishst sesa i pasur ose i fuqishėm ėshtė, s'mund tė shpresojė tė bėhet mbret. Nė kėtė kuptim ēdonjėri ėshtė i barabartė pėrpara fronit mbretėror. Nga ana tjetėr, republikat krijojnė pėrēarje dhe pasiguri duke nxitur nėnshtetasit prominentė tė synojnė presidencėn. Prandaj ėshtė e vėshtirė tė kuptohet se si ky sistem na qenka mė "I drejtė" se monarkia, pėrderisa praktikisht zyra e presidentit tenton tė pėrmbyllet nė grupin e meshkujve tė moshės sė mesme, tė cilėt kanė lidhjet e duhura, janė tė shkathėt nė fushata pėr mbledhje fondesh (ēka nuk do tė thotė se ata janė tė aftė patjetėr pėr tė drejtuar vendin) dhe kanė emra qė mund t'i shqiptosh dhe mbash mend lehtėsisht.
Monarkėt kritikohen shpesh pėr shpenzime shumash tė mėdha parash nė projekte, prej tė cilave nuk duket se pėrfiton gjė publiku i zakonshėm, duke ndėrtuar rėndom pallate tė mėdha e tė bollshme pėr rehatinė e vet, dhe duke dhėnė fonde pa hesap pėr artet pėr t'u argėtuar. Por pėrtej faktit se kjo "ekstravagancė" mbretėrore ka siguruar punė pėr gjenerata tė tėra arkitektėsh, artizanėsh, muzikantėsh, valltarėsh dhe artistėsh, nė fund tė fundit, ēfarė pasojash ka sjellė kjo gjė? Disa prej godinave mė tė bukura tė ndėrtuara ndonjėherė (shumė prej tyre sot janė tė hapura pėr publikun, edhe nė vendet monarkike), shumica e muzikės mė tė madhe tė krijuar ndonjėherė, thesaret e pakrahasueshme artistike, traditat e mrekullueshme tė kėrcimit - pasurimi i pakrahasueshėm i trashgimisė kulturore tė Europės dhe botės, duhet domosdoshmėrisht tė renditet si njė prej arritjeve mė tė mėdha tė monarkisė. Edhe kur artet nuk kanė qenė tė lidhura drejtpėrdrejt me patronazhin mbretėror, kam pėrshtypjen se duke favorizuar tė shkėlqyeshmen ndaj tė njėtrajtshmes, monarkia synon tė krijojė njė atmosferė e cila ėshtė mė inkurajuese pėr arritje tė larta artistike sesa nė republikanizėm.
Superioriteti i demokracisė mund tė mos kundėrshtohet prej shumicės sė perėndimorėve, por ai nuk ėshtė se pranohet prej tė gjithėve. Njė kritik bindės ėshtė ekonomisti gjermano-amerikan Hans Hermann Hoppe, autori i veprės "Demokracia - Zoti qė dėshtoi" (Democracy-The God That Failed). Nė kėtė libėr Hoppe paraqet njė analizė ekonomike dhe politike prej njė kėndvėshtrimi libertarian tė "monarkisė, demokracisė, dhe ligjit natyror", dhe ku konkludon se do tė kishte qenė mė mirė nėse nuk do tė kishim shtet fare, por nėse njeriu duhet tė ketė njė shtet, monarkia ėshtė mė e preferueshme sesa demokracia, dhe se tendenca historike pėr tė zėvendėsuar mbretėrit me presidentė, duhet tė konsiderohet si njė zhvillim negativ. Hoppe e bėn tė qartė se ai nuk ėshtė monarkist, por unė mendoj se libri i tij ka shumė gjėra me vlerė pėr ata si ne (monarkistėt) dhe prandaj duhet tė lexohet prej tė gjithė atyre qė kanė interes pėr monarkizmin. Po tė bėnim njė pėrmbledhje normale tė kėtij libri tė rėndėsishėm, do tė kalonim sė tepėrmi qėllimin e kėsaj eseje, megjithatė unė do tė shėnoj mė poshtė disa pika, tė cilat mė impresionuan nė mėnyrė tė veēantė.
Hoppe shpjegon se njėri prej dizavantazheve tė demokracisė ėshtė se ajo rreket t'u mbushė mendjen njerėzve se interesat e tyre dhe ato tė qeverisė janė identike, pėr t'i bėrė ata shumė mė tepėr tė pajtueshėm dhe pranues tė abuzimeve qeveritare me pushtetin. Kjo ėshtė diēka e aplikueshme veēanėrisht nė kohė luftėrash. Ndėrsa kur mbretėrit hapin njė luftė, qėllimet e tyre janė gjithmonė tė qarta dhe tė pėrcaktuara, dhe zakonisht kanė tė bėjnė me konflikte pėr tokat ose trashgiminė. (Reformacioni Protestant i shtoi njė dimension tė egėr fetar luftėrave europiane, por armiqėsitė Katoliko/Protestante u mbyllėn pas njė rraskapitjeje 150-vjeēare, dhe Europa u rikthye nė disa shfajėsime mė prozaike pėr luftėn.) Ata (mbretėrit- shėn.i pėrkth.) nuk kanė pasur ndonjė pretendim se lufta do t'u bėnte mirė tė gjithėve ose do tė shėrbente pėr interesa "humanitare". Nuk ka pasur ushtri pėrherė nė gatishmėri dhe as rekrutime tė pėrgjithshme; mbretėrit ishin tė detyruar t'i pėrzgjidhnin ushtarėt e tyre dhe ta konsideronin jetėn e tyre si shumė tė vlefshme. Pėrballė kėsaj, njėri prej efekteve mė shkatėrrimtare tė tranzicionit prej monarkisė nė demokraci, ka qenė zhvillimi i luftės ideologjike ose "totale". Shtetet e Bashkuara tė Amerikės nėn Udrou Uillson hynė nė Luftėn e Parė Botėrore, jo sepse Gjermania ose Austria kėrcėnonin sigurinė e SHBA-ve, por veēse "pėr tė siguruar demokracinė nė botė".
Pėrherė qysh atėherė e deri mė sot nė bombardimin "humanitar" tė Jugosllavisė dhe nė luftėn e fundit ndaj "Boshtit tė sė Keqes", qeveritė demokratike kanė zgjeruar tmerrėsisht synimet dhe arsyetimet shfajėsuese pėr luftėrat, ēka ka shkaktuar konflikte me pasoja shkatėrruese mjaft tė mėdha. Nėn influencėn e mitit qė interesat e qeverive demokratike janė nevojshmėrisht edhe tė tyret (popullit), popullatat perėndimore u kanė bėrė pak kundėrshtime dhe kanė rėnė nėn ethet e luftės. Luftėrat e shkaktuara nga demokracitė kanė prodhuar "njė botė tė sigurt" veēse pėr luftė.
Mė kryesore nė librin e Hoppe-s ėshtė teoria e tij se qeveritė monarkike dhe demokratike janė tė krahasueshme nė dy mėnyrat se si e menaxhojnė pasurinė, pėr analogji, respektivisht si pronėsitė "private" dhe "publike". Njė monark i trashėgueshėm "posedon" qeverisjen dhe synon t'ia kalojė atė pasardhėsit tė vet. Nė ēdo rast ai mendon nė terma afatgjatė dhe dėshiron ta rrisė vlerėn e shtetit qė ai u lė pasardhėsve tė vet. Nga ana tjetėr njė lider demokrat ėshtė qartėsisht njė kujdestar i pėrkohshėm, i cili ka nevojė tė pėrcaktojė synime afatshkurtra qė nuk i vijnė ndesh shumicės sė vendit nė kohėn qė ai ėshtė nė pushtet. Sipas fjalėve tė Hoppe-sit "nė dallim nga njė mbret, njė president do tė kėrkonte tė maksimalizonte jo tė ardhurat totale tė njė qeverisjeje (vlerat kapitale dhe tė ardhurat korrente) por tė ardhurat korrente (pa u shqetėsuar pėr shpenzimet e vlerave kapitale)." (24)
Gjithsesi, mbretėrit kanė mė pak gjasa se presidentėt tė keqpėrdorojnė pasuritė e vendeve tė veta; sovrani trashgimtar "do tė dėshironte tė shmangte shfrytėzimin e nėnshtetasve tė vet aq rėndė... sa tė zvogėlonte fitimet e mundshme nė tė ardhmen, nė atė masė saē ėshtė vlera prezente e tė ardhurave dhe pasuria tė vinte nė rėnie." (47) Hoppe shpjegon gjithashtu se pse ndėrgjegjja e rangut dhe tė drejtat ekskluzive, - tė cilat kritikohen kaq shpesh prej demokratėve, - janė tashmė njė avantazh. Pėrderisa hyrja nė nivelet mė tė larta tė qeverisjes ėshtė e pėrmbyllur nė qarkun e familjes mbretėrore, dallimi i qartė ndėrmjet rangjeve (klasave) nxit njė skepticizėm tė gratshėm ndaj pushtetit shtetėror. Ndėrsa, nė njė qeverisje demokratike ku teorikisht janė tė hapura dyer pėr gjithsecilin, linjat dalluese ndėrmjet sunduesve dhe tė sunduarve nė njė demokraci, janė tė vagullta e mashtrimtare, dhe njerėzit janė mė pak tė prirur tė jenė mė shumė vigjilentė.
Pavarėsisht avantazheve qė pėrmendėm mė sipėr, monarkia tradicionale e trashėgueshme si njė formė qeverisjeje ka rėnė dhe ka humbur mbėshtetjen, pėr shkak tė luftėrave dhe zhvillimeve ideologjike, tė cilat ndoshta pashmangshmėrisht shoqėruan procesin e modernizimit. Mbretėrimi pranohet si legjitim prej perėndimorėve, vetėm kur ai ėshtė thjesht pėr qėllime ceremoniale. "Pėr konsekuencė", Hoppe konkludon se "njė rikthim nė regjimin e vjetėr (ancien régime), duhet tė kundrohet si i pamundshėm."(71). Unė jam i prirur ndėrdyshtaz tė pajtohem me tė, pėrderisa nuk shoh se si mund tė plotėsohet ai ndryshim monumental dhe i nevojshėm i opininonit publik. Njė lėvizje qė tė synonte zvogėlimin ose anullimin e qeverisjes demokratike dhe qė tė reastauronte pushtetin mbretėror, brenda tė gjitha gjasave do tė ishte njė humbje kohe.
Gjithsesi unė jam i bindur se ajo qė mund dhe duhet tė mbrohet ėshtė premisa (teza) se ajo ēka pėrfaqėsojnė sot monarkitė kushtetuese ėshtė mjaft e nderueshme dhe se historia e paraardhėsve tė tyre jodemokratikė nuk ėshtė ndonjė gjė pėr tė cilėn duhet tė turpėrohesh. Pėrsa kohė qė monarkitė kushtetuese tė jetojnė, ato do tė shėrbejnė si njė tribut elegant ndaj trashgimisė sė ēmueshme tė monarkisė tradicionale tashmė tė zhdukur.
26-28 shtator 2002
Pėrktheu: Neritan Kolgjini
Shėnim i autorit:
Pėr shkak tė traditės sė marrėdhėnieve mjaft tė ngushta ndėrmjet monarkizmit dhe fesė, ndonjė lexues mund tė habitet se pse kam pėrdorur veēse argumente shekullarė (jofetarė). Pėrderisa dyshoj qė monarkia tė jetė forma e qeverisjes e cila ėshtė mė e pėrputhshmja me pikėpamjen tradicionale kristiane, dhe meqenėse nuk jam kristian, atėherė nuk e ndjej veten tė pėrshtatshėm tė merrem me kėtė argument. Disa prej autorėve mė interesantė qė mbėshtesin monarkinė nga pikėpmja fetare janė: katolikėt Solange Hertz, Charles Coulombe; dhe ortodoksėt Fr. Michael Azkoul, Vladimir Moss.
___________________________
30 Maj 2004, Nr.21(591)
___________________________
TITULLI KRYESOR
Apel i NMT Leka I-rė pėr forcat politike, intelektualėt dhe rininė, qė tė bashkohen me Lėvizjen e re politike pėr ndryshim
Mbreti: Lėvizje pėr Zhvillim Kombėtar
Mbreti Leka: Vlerėsoj shumė qėndrimin e PLL dhe kryetarit Spahiu pėr Ēeshtjen kombėtare. PLL do tė jetė forca kryesore politike e Lėvizjes pėr zhvillim kombėtar
EDITORIAL
Ja pse sulmohet PLL dhe kryetari Spahiu
Nga Astrit KOLA
Kohėt e fundit, skalione tė mirorganizuara dhe nė koordinim tė plotė, kanė filluar njė fushatė tė egėr politike e mediatike kundėr PLL dhe kryetarit tė saj, z.Ekrem Spahiu. Ndonėse ky sulm ėshtė tejet i motivuar dhe me prapavijė segmentet mė tė errėta tė politikės e shoqėrisė shqiptare, me suport qarqet mė antishqiptare brenda dhe jashtė vendit - ideatorėt dhe autorėt e tij kanė qenė dhe janė tė bindur nė suksesin e kėtij aksioni politik tė fėlliqur, pasi investimi dhe hesapet paraprake i kanė nxjerrin "fitues". Por, nė fakt, ka ndodhur e kundėrta. Efekti i kėsaj fushate dhe pasojat, kanė qenė kontraverse dhe inproduktive.
Arsyet e vėrteta tė shpėrthimit tė kėtyre sulmeve tė paprincipta janė tė shumta dhe imponojnė domosdoshmėrinė e sqarimit tė opinionit publik.
Sė pari, PLL sulmohet brutalisht sepse ėshtė forca e vetme politike aktive, qė ka nė program restaurimin e Monarkisė kushtetuese parlamentare, e cila ėshtė e vetmja alternativė ndaj republikanizmit tė dėshtuar shqiptar. Pas pėrmbysjes me dhunė tė Mbretėrisė Shqiptare mė 7 Prill 1939, republikanizmi u importua si formė qeverisjeje pėr tė sabotuar zgjidhjen e Ēeshtjes kombėtare dhe pėr tė shkatėrruar ardhmėrinė e Kombit dhe shtetit shqiptar. Madje ai, me brishtėsinė dhe papėrgjegjshmėrinė qė mbart, rrezikoi deri edhe ekzistencėn e Shqipėrisė londineze (administrative), sikundėr nė vitet 1946-1948, kur mund tė pėrfundonim Republikė e shtatė e Jugosllavisė, apo tė copėtuar, sikundėr u pėrgatit skema nga qarqet shoviniste antishqiptare nė vitin 1997.
Sė dyti, sepse PLL, pėr nga vetė pėrbėrja dhe misioni historik, ishte parti jashtė skemės katoviciane tė Ramiz Alisė, i cili e pengoi me ēdo ēmim rithemelimin e saj nė vitet 1990 - 1991.
Sė treti, sepse PLL ka dalė pėrfundimisht jashtė kontrollit tė qarqeve antishqiptare me rezidenca nė Serbi e Greqi.
Sė katėrti, sepse PLL, nė qendėr tė programit tė saj politik e qeverisės, ka zgjidhjen e Ēeshtjes kombėtare, mbėshtetjen pa kushte e rezerva tė Pronarėve legjitimė dhe Ish tė Pėrndjekurve Politikė, qė pėrfaqėsojnė idealet dhe kartat morale tė shoqėrisė shqiptare dhe elektoratin natyror tė kėsaj partie. PLL ėshtė partia qė nė qendėr tė programit tė saj ka qytetarin shqiptar, interesat e tij dhe qė punon me moton "Atdheu mbi tė gjitha" dhe moton "Asnjė qytetar nuk ėshtė i tepėrt dhe asnjė shqiptar nuk duhet tė ndjehet i huaj nė Atdheun e tij".
Ndėrsa kryetari i PLL z.Spahiu sulmohet, sė pari, sepse rrjedh nga njė familje arsimdashėse e nacionaliste, me kontribute tė spikatura pėr Ēeshtjen kombėtare, pėr mbrojtjen e trojeve dhe fatet e Atdheut.
Sė dyti, z.Spahiu sulmohet sepse vjen nga shtresa e Ish tė Pėrndjekurve Politikė dhe nė bilancin tragjik familjar ka disa tė pushkatuar, qindra vite burgu e internimi dhe privacione qė dinte t'i shkaktonte vetėm diktatura gjakatare komuniste.
Sė treti, sepse z.Spahiu ėshtė ndėr tė paktėt kryetarė partish parlamentare, qė ka arritur nė kėtė post jo nėpėrmjet emėrimeve nga segmente ligjbėrėse jashtė partisė, por nė sajė tė njė karriere politike graduale e tė bazuar nė punėn dhe pėrkushtimin e vazhdueshėm pėr kauzėn e PLL dhe Monarkisė. Mbėshtetja e legalistėve ndaj tij ėshtė dėshmuar dy herė radhazi, me fitore bindėse nė garat kongresuale pėr postin e kryetarit tė PLL.
Sė katėrti, z.Spahiu sulmohet sepse ėshtė ndėr tė rrallėt deputetė nė parlament, qė vazhdimisht ka ngritur zėrin pėr Ēeshtjen kombėtare, interesat e qytetarėve shqiptarė, respektimin e tė Drejtės sė shenjtė tė pronarėve legjitimė, kompensimin e drejtė tė Ish tė Pėrndjekurve dhe Burgosurve Politikė, si dhe nė luftėn pa kompromis kundėr korrupsionit, trafiqeve kriminale e plagėve tė rėnda tė shoqėrisė shqiptare, tė ēdo natyre qofshin.
Sė pesti, sepse z.Spahiu ėshtė kundėrshtar i vendosur i keq-qeverisjes aktuale dhe sepse bashkė me drejtuesit e tjerė tė PLL ka arritur ta popullarizojė kėtė parti tė traditės nacionaliste, ta shtrijė nė tė gjitha rrethet e vendit dhe ta konsolidojė atė, duke e shndėrruar nė njė forcė reale dhe serioze, konkurrente e denjė nė luftėn politike, nė kuadėr tė formacioneve tė spektrit tė djathtė.
PLL tashmė ėshtė ndėr tė rrallat forca politike me struktura tė konsoliduara, me demokraci tė brendshme dhe me aktivitet politiko-organizativ konstant e gjithnjė nė rritje, gjė tė cilėn e kanė dėshmuar edhe konferencat model pėr nga organizimi, serioziteti, vlerat, potencialet dhe alternativat e zhvillimit lokal e kombėtar qė ato kanė shpalosur e promovuar.
Kėto arsye janė mėse tė mjaftueshme pėr tė motivuar kėmbėnguljen e kundėrshtarėve dhe armiqve tė PLL nė luftėn e paprinciptė qė kanė ndėrmarrė kundėr PLL dhe kryetarit tė saj. Por, nga kjo luftė politike e mediatike, PLL dhe drejtuesit e saj janė bindur se janė e vazhdojnė tė jenė nė rrugė tė drejtė e tė pakthyeshme, nga e cila nuk kanė ndėrmend tė tėrhiqen, deri nė fund...
KRYESORE
Apel i NMT Leka I-rė pėr forcat politike, intelektualėt dhe rininė, qė tė bashkohen me Lėvizjen e re politike pėr ndryshim
Mbreti Leka I-rė: Lėvizje pėr zhvillim kombėtar
Mbreti Leka: Vlerėsoj shumė qėndrimin e PLL dhe kryetarit Spahiu pėr Ēeshtjen kombėtare. PLL do tė jetė forca kryesore politike e Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar
NMT Leka I ka zhvilluar ditėn e shtunė (dt.29 maj) njė konferencė shtypi ku ka njoftuar aksionin e tij tė fundit politik, i cili ėshtė pagėzuar "Lėvizja pėr Zhvillim Kombėtar". Pėrmes kėsaj konference ai u ka dhėnė pėrgjigje shumė hamendėsimeve rreth pozicionit qė do tė mbante Mbreti nė arenėn politike shqiptare. Mbreti ka shpjeguar se kjo nismė e quajtur "Lėvizje" nuk ėshtė njė parti politike, ndėrsa nuk qartėsoi nėse ishte fjala pėr ndonjė veprim politik tė tipit bullgar. Gjatė konferencės Mbreti ka thėnė se ai e konsideron PLL dhe kryetarin Spahiu ingredientė thelbėsorė tė kėsaj lėvizjeje. Mbreti Leka i Parė u shpreh pėr gazetėn "Atdheu" se ai vlerėson kontributin e PLL dhe posaēėrisht tė kryetarit tė saj E.Spahiu pėr ēeshtjen kombėtare, pėr rezolutėn pėr Ēamėrinė, pėr ēeshtjen e kthimit tė pronave ish pronarėve dhe tė dėmshpėrblimit tė ish tė burgosurve politikė. Ai tha se PLL ėshtė me siguri pjesė e kėsaj Lėvizjeje pėr Zhvillim Kombėtar dhe bashkėpunimi me PLL ėshtė pjesė thelbėsore e kėsaj lėvizjeje tė re politike.
Nė lidhje me skemėn drejtuese tė kėsaj lėvizjeje ai ka sqaruar se atė e kryesonte vetė ai. Mbreti iu pėrgjigj njė pyetjeje tė tillė se: "Mė duket se po e kryesoj!" Nė lidhje me objektivat politike tė Lėvizjes, Mbreti tha se "Kjo Lėvizje ka synimin qė nė tė ardhmen tė marrė pushtetin, kur tė jenė pjekur kushtet. Por nuk ėshtė njė parti. Kemi njė strategji qė do tė deklarohet sipas kushteve nė momentet e pėrshtatshme...". Ndėrsa pėr zgjedhjet e 2005-ės ai u shpreh se shumė prej anėtarėve tė Lėvizjes do tė garonin pėr deputetė.
Mbreti ishte mjaft i ashpėr nė termat qė pėrdori ndaj korrupsionit nė vend dhe pėr mėnyrėn e skemėn e luftės ndaj tij. I pyetur rreth alternativės sė tij ndaj korrupsionit, ai tha se "Nė strategjinė tonė ne kemi shpjegime e pėrgjigje pėr tė gjitha problemet. Kėtu sot kam hapur vetėm faqen e parė."
Mėsohet se nė tė ardhmen Mbreti do tė sqarojė pjesė tė tjera tė programit tė Lėvizjes, qoftė pėrmes konferencave tė shtypit, qoftė pėrmes intervistash e prononcimesh nė media.
"Atdheu"
Mesazh i NMT Leka I, drejtuar Kombit Shqiptar, me rastin e shpalljes sė Lėvizjes pėr Zhvillim Kombėtar
Njė front tė vetėm pėr ndryshim
Me fjalėn time pėrshėndetėse, nė pėrvjetorin e Kongresit Historik tė Lushnjės, tė Deklaratės pėr Shtyp, disa muaj mė parė dhe tė disa intervistave tė mija nė mediat kombėtare, i kam pėrcjellė popullit shqiptar lajmin pėr fillimin e Lėvizjes pėr Zhvillimin Kombėtar.
Idetė e kėsaj Lėvizjeje burojnė nga shqetėsimi i madh pėr fatet e vendit dhe tė Kombit Shqiptar. Por edhe nga vizioni i shqiptarėve patriotė pėr ta parė Atdheun mes kombeve tė zhvilluara. Ne kemi analizuar kėtė gjėndje dhe kemi pėrgatitur projekte konkrete pėr tė tashmen dhe tė ardhmen e Shqipėrisė. Jemi konsultuar gjerėsisht me njerėz tė ndryshėm nga tė gjitha krahinat shqiptare, me intelektualė e politikanė, qė e duan me zemėr Shqipėrinė dhe Kombin Shqiptar. Prandaj kjo Lėvizje synon qė tė bashkojė ēdo lėvizje qė ėshtė pėr Zhvillim Kombėtar dhe Shoqėror.
Shqipėria ka bėrė disa ndryshime pozitive, por akoma institucionet e saj janė larg kuptimit tė shtetit ligjor dhe tė demokracisė. Ajo sot ėshtė e ligėshtuar nga agresiviteti dhe konflikti politik, nga korrupsioni e krimi i organizuar, nga papunėsia dhe varfėria, nga hakmarrja dhe gjakmarrja. Po personalizohet politika dhe pushteti, duke ndėrhyrė mbi legjislativin dhe ekzekutivin, mbi drejtėsinė dhe shtypin e lirė.
Ne kemi venė re se, nė kėtė kohė, politika e konfliktit, intriga, lufta pėr pushtet, i kanė ēuar shqiptarėt nė mėri, nė dhunė nė pasivitet, duke e lėnė vendin tė mjeruar. Kjo situatė tregon se, klasa politike nuk e ka kuptuar ende misionin e politikės, se si duhet drejtuar shteti, se si duhet qeverisur. Politikanėt janė pėrqendruar nė njė luftė tė ashpėr e pa moral pėr pushtet. Ata diskutojnė dhe veprojnė se si tė mashtrojnė dhe tė mposhtin njėri - tjetrin. Kėto kanė bėrė qė shqiptarėt tė humbin besimin e tyre pėr tė sotmen dhe tė ardhmen. Ata e shohin se janė shmangur njerėzit patriotė, intelektualėt me pėrgjegjėsi kombėtare. Kjo gjendje rrezikon tė vrasė patriotizmin, dashurinė pėr atdheun, idealet kombėtare.
Lėvizja pėr Zhvillim Kombėtar do tė ringjallė besimin e humbur tė popullit tek politika. Ne tė gjithė, duhet tė flasim me popullin, tė bashkėpunojmė me njeri - tjetrin dhe tė zbatojmė projekte konkrete pėr zhvillim. Unė i drejtohem inteligjencės sė vėrtetė shqiptare, e cila duhet tė zgjohet e tė organizohet. Ne duhet tė bashkohemi pėr tė realizuar ndryshimet qė kėrkon populli shqiptar. Pėr kėtė, duhet tė krijojmė rrugė tė reja tė mendimit intelektual dhe tė veprimit politik. Ky ėshtė njė rast historik pėr kombin shqiptar, pėr t'u zhvilluar si popull dhe pėr t'u stabilizuar si komb.
Ne shqiptarėt, dėshirojmė tė futemi nė BE, synojmė integrimin euroatlantik. Kjo na takon se ne jemi njė nga kombet mė tė vjetėr tė Europės. Por ne kėrkojmė qė tė futemi me dinjitet kombėtar dhe ta kthejmė Shqipėrinė nė njė urė lidhėse midis Europės dhe Mesdheut, pėrgjatė Koridorit Trans- Adriatik. Kjo bashkon aspiratat e shqiptarėve me interesat e SHBA dhe BE pėr kėtė pjesė tė Europės dhe do tė tregojė forcėn stabilizuese tė faktorit Shqiptar nė Ballkan. Pėr kėtė kėrkohet njė mirėkuptim politik sa mė i gjėrė i tė gjitha forcave politike shqiptare.
Jam i bindur se, kombi shqiptar ka energji dhe patriotizėm. Ne i kemi potencialet dhe inteligjencėn, pėr tė filluar kėtė lėvizje tė re qė do tė sjellė ndryshimet e dėshiruara nga tė gjithė shqiptarėt. Lėvizja do tė pėrfshijė tė gjithė krahėt e politikės dhe tė shoqėrisė mbarėkombėtare, me njė Ideal - Interesat Kombėtare. Kjo do tė sjellė klimėn e pajtimit e tė mirėkuptimit nė kombin shqiptar. Ne kemi nevojė pėr t'i besuar njėri - tjetrit. Ne duhet tė largohemi nga grindjet dhe pėrēarjet. Ne duhet t'ja lemė kohės qė tė shėrojė plagėt tona tė sė kaluarės, le ta pastrojė ajo tė vėrtetėn. Ne duhet tė punojmė pėr tė ardhmen.
Lėvizja pėr Zhvillim Kombėtar do tė jetė shumė shpejt e pranishme nė ēdo qytet tė vendit, nė tė gjithė hapsirėn mbarėshqiptare. Ne kėrkojmė angazhimin e intelektualėve dhe politikanėve tė guximshėm e me vizion, me aftėsi organizative dhe tė ditur. Atdheu ka nevojė pėr njerėz me ndershmėri zyrtare, me forcė karakteri dhe integritet tė pastėr moral. Ne u bėjmė apel specialistėve, ekspertėve dhe tė gjithė qytetarėve, qė me vullnet e dėshirė, tė mbėshtetin dhe tė bashkohen me Lėvizjen pėr Zhvillim Kombėtar.
Pėrvoja e botėrore dhe shqiptare na ka mėsuar se autoriteti shtetėror, zhvillimi i administratės lidhen, nė radhė tė parė, me vendosjen dhe ruajtjen e rendit. Vetėm nga forca dhe stabiliteti demokratik i qeverisjes, do tė garantohet zhvillimi i pa ndėrprerė i Shqipėrisė.
Duke vlerėsuar gjendjen, qėndroj nė mendimin se ndėrtimi i shtetit ligjor tė sė drejtės, demokracia si proēes, siguria kombėtare dhe ekonomia e zhvilluar mbi bazėn e pronės private, do tė mbeten thelbi dhe pėrmbajtja e Lėvizjes sonė pėr Zhvillim Kombėtar. Ato na ēojnė nė rrugėt paqėsore tė integrimit nė Europė dhe janė objektivat tona themelore strategjike. Kėto kėrkojnė reformimin e thellė tė pushtetit gjyqėsor dhe sigurimin e pavarėsisė sė tij, reformimin e institucioneve kryesore tė Sigurisė Kombėtare qė janė pėrparėsitė kryesore.
Pėr tė pėrgatitur gjeneratėn e re tė kombit shqiptar, ne do tė investojmė me pėrparėsi pėr diturinė, pėr arsimin shqiptar i ndėrthurur me kulturėn dhe qytetėrimin perėndimor. Kėshtu do tė sigurohet arsimimi dhe punėsimi i rinisė shqiptare, por do tė ruhen dhe do tė zhvillohen traditat dhe zakonet tona tė mrekullueshme. Patriotizmi shqiptar ka treguar se mban lart Flamurin Kombėtar, di tė bashkėjetojė me pakicat e tjera etnike dhe asnjėherė nuk ka realizuar agresione ndaj fqinjėve natyrorė.
Sot, njė propogandė antikombėtare, e cilėson Shqipėrinė si vendin mė tė varfėr nė Europė. Pėrkundrazi, Shqipėria ėshtė shumė e pasur dhe i ka tė gjitha resurset dhe potencialet pėr zhvillim. Ne duhet t'i kthejmė asaj dinjitetin qė meriton, duke ndalur emigrimin e trurit dhe tė rinisė, si forcat mė aktive tė kombit shqiptar. Ėshtė detyrim shtetėror pėr t'u siguruar punė dhe mirėqėnie kėtu nė Atdhe. Kėt ne do ta bėjmė, bashkė me sigurimin e kushteve pėr tė lėvizur lirisht kudo nė botė, me Pasaportė Shqiptare.
Ne kemi specialistėt dhe ekspertėt tė niveleve shumė tė larta. Ne i ftojmė ata qė t'i thonė mendimet e tyre pėr tė gjitha fushat e zhvillimit tė vendit dhe, ndryshe nga deri tani, ata do tė gjejnė mbėshtetje pėr tė zhvilluar ekonominė tonė kombėtare.
Pėr tė arritur objektivat Lėvizja jonė vlerėson veēanėrisht parakushtin themelor, ndėrtimin e infrastrukturės zgjedhore demokratike pėr tė siguruar zhvillimin e zgjedhjeve tė lira, tė drejta dhe tė ndershme, qė populli tė japė verdiktin e tij.
Faktorėt e ringritjes janė gjallė. Populli, falė urtėsisė sė tij, nuk e pranon regresin. Ai kėrkon njė politikė dhe zhvillim ekonomik tė mbėshtetur nė Idealin Kombėtar. Pėr kėtė kontributi i inteligjencės dhe rinisė ėshtė i pazevendėsueshėm.
Ne dėshirojmė njė shtet - komb tė qėndrueshėm, me interesa tė pėrbashkėta pėr tė gjithė shtetasit nė prespektivėn europiane. Ky ėshtė koncepti modern i shtetit tė sė drejtės. Ai mbėshtetet nė Zhvillimin Kombėtar dhe nė zgjidhjen e Ēėshtjes Kombėtare. Kjo nuk mund tė veēojė njerėzit e ditur tė Shqipėrisė kudo qė ndodhen. Edhe ēėshtjet madhore tė kombit, jashtė kufijeve tė shtetit amė, kėrkojnė vėmendje dhe zgjidhje sipas njė Platforme Kombėtare, me veprime institucionalisht tė kordinuara nga shteti dhe diplomacia shqiptare, nga media dhe mbarė shoqėria.
Lėvizja pėr Zhvillim Kombėtar u bėn apel intelektualėve, atdhetarėve, politikanėve tė pėrgjegjshėm, tėrė shqiptarėve, qė tė bashkohen nė njė front tė vetėm pėr ndryshim. Askush nuk mund tė luajė me fatet e kombit shqiptar, me jetėn tonė, me kulturėn tonė, me historinė tonė, me popullin shqiptar. Kur nuk duan ta kuptojnė kėtė, atėhere e gjithė inteligjenca dhe kombi shqiptar shpallin misionin e tyre, me zgjidhje tė reja pėr zhvillimin kombėtar.
Jam i bindur se shqiptarėt kanė mundėsi tė jashtėzakonėshme pėr ta bėrė Shqipėrinė njė shtet modern me dinjitet kombėtar.
RROFTE SHQIPĖRIA!
RROFTE KOMBI SHQIPTAR!
Vėllazėrisht
NMT Leka I
Tiranė, 29 maj 2004
POLITIKA
Legalistėt denoncojnė masakrėn ligjore mbi pronat e pronarėve tė vėrtetė
Basha: PLL kundėr ligjit 7501 dhe derivateve tė tij
Ditėn e mėrkurė, mė datė 26.05.2004, nė selinė e PLL, nėnkryetari Basha dha njė konferencė pėr shtyp nė lidhje me qėndrimin absurd tė grupit parlamentar socialist dhe deputetėve tė maxhorancės nė Komisionin e Ligjeve, lidhur me etiketimet keqdashėse ndaj kundėrshtarėve-pronarė dhe diferencimin e tyre klasor nėpėrmjet rivėnies nė fuqi tė elementėve tė ligjit "Pėr tatimet e jashtėzakonshme...". Nėnkryetari Basha e konsideroi kėtė qėndrim si "tėrėsisht politik dhe ndėshkim klasor tė pronarėve legjitimė, nėn ndikimin e kohės sė Hoxhės".
Mė pas ai theksoi se "pikėrisht ky ligj shkatėrroi ekonominė kombėtare dhe atė private nė kohėn e diktaturės" nėpėrmjet strategjisė sė "likujdimit tė kulakėve dhe armiqve..., si klasė".
Mė pas ai shprehu shqetėsimin e thellė tė PLL se edhe nė kohėn e diktaturės, sikundėr sot, ligji drakonian pėr "Tatimet e jashtėzakonshme...", nuk ishte asgjė tjetėr pėrveēse njė vendim politik kolegjial i komunistėve, pėr ndėshkim nė grup, pa u mbėshtetur nė analiza ekonomike dhe tė dhėna fiskale, por thjesht nė konsiderata politike dhe me qėllime ta paracaktuara, pėr tė grabitur pasuritė e shqiptarėve nėpėrmjet ligjeve ku nėpėrkėmbej e drejta.
Nė fund tė fjalės sė tij, nėkryetari Basha u bėri thirrje, nė emėr tė PLL, tė gjithė deputetėve opozitarė, qė t'i kundėrshtojnė kėto paragrafe tė draftit nė seancėn plenare. Z.Basha e konsideroi nė tėrėsi kėtė draft si "njė padrejtėsi e re". Me kėtė rast ai u bėri thirrje grupeve tė opozitės qė ta hedhin poshtė me pėrbuzje draftin "sepse, kėshtu, ata nuk do tė bėhen bashkėfajtorė me bijtė e hierarkėve tė komunizmit-sot nė pushtet, duke hedhur poshtė ligjėrimin e grabitjes sė pronarėve legjitimė me anė tė koncepteve klasore tė inkorporuara nė ligje tėrėsisht tė padrejta.
Mė pas z.Basha iu pėrgjigj tė gjitha pyetjeve tė gazetarėve pėr aspekte tė veēanta tė kėtij ligji, si dhe pėr qėndrimet aktuale dhe tė mėtejshme tė PLL pėr problemin nė fjalė, qoftė nė tryezat partiake, qoftė nė Parlament.
Pėr tė gjitha kėto pyetje, gazetarėt morėn pėrgjigje intriguese dhe mbetėn mjaft tė kėnaqur.
Deklaratė pėr mediat
Ligji pėr pronat ligjėron padrejtėsitė
PLL e konsideron krim flagrant nė raport me tė Drejtat dhe Liritė Themelore tė Njeriut - vendimin politik tė maxhorancės pėr ndėshkimin e pronarėve legjitimė me anė tė lėnies nė fuqi tė kufizimeve ligjore qė rrjedhin nga politika klasore e Hoxhės "Pėr tatimet e jashtėzakonshme...".
PLL nuk ka asnjė dyshim se ky qėndrim ėshtė vazhdimi i politikave tė "likujdimit tė kulakėve dhe armiqve si klasė", likujdim qė shkatėrroi pronėn private dhe mė pas tė gjithė ekonominė kombėtare gjatė kohės sė diktaturės.
Por shqetėsimi i legalistėve konsiston nė faktin se, ligjėrisht dhe politikisht, sot nė Pluralizėm, merren nė konsideratė vendime politike tė Partisė Komuniste shqiptare, madje transplatohen edhe nė kuadrin e sotėm ligjor. PKSH, parti-shtet, kėto vendime i shndėrroi nė ligje drakoniane, me pasoja shkatėrrimtare, tė cilat Shqipėria po i vuan edhe sot.
PLL nga shqyrtimi i problemit konkludon se, nė kohėn e marrjes sė vendimit pėr vendosjen e "Tatimit tė jashtėzakonshėm" nuk ėshtė bėrė asnjė analizė ekonomike dhe nuk ėshtė marrė kurrfarė vendimi ligjor pėr cilėsimin individual tė viktimave tė kėtij ligji, por vendimi ėshtė marrė nė grup dhe kishte qėllim grabitjen e kėtyre pronarėve nga pushteti komunist.
Jo thjesht si ligj komunist, por mbi tė gjitha si i padrejtė dhe i pabazuar, ky ligj ėshtė i papranueshėm - por transplantimi i tij si kufizim klasor nė kushtet e sotme, ėshtė akoma mė i papranueshėm dhe PLL do ta kundėrshtojė me forcė.
PLL ka qenė dhe ėshtė kundėr Ligjit 7501, si fillesa e qėndrimeve klasore ndaj pronarėve legjitimė dhe si baza ku sot mbėshteten tė gjitha draftet ligjore qė kanė shkatėrruar, zvarritur e futur nė njė rrugė pa krye rregullimet ligjore dhe reale tė problemit madhor tė pronave dhe pronarėve tė ligjshėm. Ajo ėshtė e vetmja parti qė nuk e ka firmosur projektin politik aktual tė paraqitur, diskutuar e firmosur nga tė gjitha partitė politike parlamentare nė tryezėn e organizuar nga Presidenti i Republikės nė dhjetor tė vitit 2002. kėtė qėndrim ajo e ka mbajtur e bindur se po mbėshtet njė tė drejtė tė shenjtė dhe tė ligjshme, konsakruar nga tė gjitha kartat ndėrkombėtare pėr tė Drejtat dhe Liritė e Njeriut, tė firmosura si palė edhe nga shteti shqiptar.
PLL u bėn thirrje partive opozitare qė tė mos e pranojnė kėtė padrejtėsi tė re dhe ta kundėrshtojnė atė fuqimisht nė parlament. Kėshtu ato nuk do tė bėhen bashkėfajtorė me bijtė e hierarkėve tė komunizmit-sot nė pushtet, duke hedhur poshtė ligjėrimin e grabitjes sė pronarėve legjitimė me koncepte klasore.
Tiranė mė 26.05.2004
Ambasadori i Republikės sė Iranit fton kryetarin e PLL nė njė drekė pune
Spahiu, takim me ambasadorin iranian
Me datė 26 maj 2004, ambasadori i Republikės sė Iranit z.Gholam Rezahadaddi, ftoi nė rezidencėn e tij, nė njė drekė pune, tre pėrfaqėsues tė Komisionit tė Politikės sė Jashtme tė Kuvendit tė Shqipėrisė ku, ndėr ta, ishte edhe deputeti dhe kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu. Biseda nė kėtė drekė pune u pėrqėndrua nė marrėdhėniet dypalėshe Shqipėri-Iran, nė situatėn nė rajonin tonė dhe rreth zhvillimeve nė Irak.
Mė tej biseda kaloi edhe nė aktualitetin politik shqiptar dhe pėrgatitjet e politikės shqiptare pėr zgjedhjet e ardhshme parlamentare, tė cilat kanė njė rėndėsi pėr tė ardhmen e popullit shqiptar dhe proceset integruese nė strukturat euro-atlantike.
Legalistėt nė mbėshtetje tė protestave tė ish tė burgosurve
Paraditėn e tė hėnės, mė datė 24 maj 2004, nė vazhdėn e mbėshtetjes institucionale tė PLL pėr protestat qė synojnė realizimin e kėrkesave tė drejta tė Ish tė Pėrndjekurve Politikė - drejtuesit mė tė lartė tė PLL dhe tė Degės sė saj pėr Tiranėn, morėn pjesė nė kėtė protestė, nė mbėshtetje dhe solidarizim me tre shoqatat pėrfaqėsuese tė kėsaj shtrese tė martirizuar nė diktaturė dhe tė injoruar nė Demokraci.
PLL me kėtė rast shprehu edhe kėnaqėsinė pėr unifikimin e veprimit politik dhe kėrkesave tė shoqatave kryesore tė Ish tė Pėrndjekurve dhe Burgosurve Politikė nga diktatura komuniste. Ky unifikim qėndrimesh bazohet nė interesat dhe misionin e pėrbashkėt tė kėtyre shoqatave pėr plotėsimin e tė drejtave tė mohuara tė anėtarėve tė tyre dhe ndikimin e fuqishėm pėr normalizimin e parametrave tė demokracisė sė deformuar shqiptare, qėndrimi i sė cilės ndaj martirėve dhe prekursorėve tė demokracisė shqiptare ėshtė gur prove dhe tregues i emancipimit politik.
Nė kėtė kėndvėshtrim, PLL e konsideron detyrim moral dhe programor mbėshtetjen e pakushtėzuar tė kėsaj shtrese, e cila pėrbėn themelin e qėndresės antikomuniste, monarkiste e legaliste shqiptare.
Nė emėr tė Degės sė PLL Tiranė, pinjolli i familjes nacionaliste tė Sulkurtajve, ish i Pėrndjekuri dhe njėkohėsisht nėnkryetari i saj z.Hamit Kurti, mbajti fjalėn para protestuesve tė Pėrndjekur, ku ndėr tė tjera theksoi: "Zotėrinj deputetė tė maxhorancės socialiste! Sot, pėrfaqėsuesit e tė Persekutuarve Politikė janė mbledhur nė protestė para Kuvendit neokomunist pėr tė kėrkuar dėmshpėrblimin e vuajtjeve nė burgjet famėkeqe tė pushtetit komunist enveristo-stalinist, pasues tė denjė tė tė cilėve jeni ju, kasta e re socialiste.
Juve keni detyrimin pėr tė pėrmbushur kėrkesat pėr dėmshpėrblimin e vuajtjeve dhe sakrificave tona, dhe duhet ta shfrytėzoni kėtė shans pėr shfajėsim dhe larje mėkatesh pėr krimet e baballarėve tuaj, edhe nėse e bėni pėr demagogji.
Nacionalistėt e pėrndjekur e tė masakruar dhe partitė si PLL e Balli Kombėtar, nė pėrpjekjet e tyre pėr shqiptarizėm i kanė dalė zot vatanit nė momentet mė tė vėshtira.
Tė Persekutuarit Politikė s'kėrkojnė asgjė mė tepėr veēse atė qė pėrfitoi kasta e Ramiz Alisė, Fatos Nanos e Nexhmije Hoxhės pėr tė ashtuquajturin burg qė bėnė me kollare nė qafė e me mishra tė pjekur. Ata morėn paratė me pėlqimin dhe ndihmėn tuaj. Po tė Burgosurit Politikė, vallė nuk e meritojnė tė dėmshpėrblehen, pasi vuajtėn genocidin e baballarėve tuaj? Zotėrinj parlamentarė tė maxhorancės, mos luani me kėtė shtresė tė martirizuar! Pėrndryshe, tė Pėrndjekurit dhe tė Burgosurit Politikė do tė futen nė grevė kombėtare", - e mbylli fjalėn e tij nėnkryetari i Degės sė PLL Tiranė, z.Hamit Kurti.
Pas disa orėsh proteste, protestuesit e Pėrndjekur u shpėrndanė pėr t'u tubuar sėrish nė njė tė ardhme tė afėrt, deri nė realizimin e kėrkesave tė tyre tė drejta, pėr ēka kanė edhe mbėshtetjen e PLL, lidershipit tė saj dhe mbarė legalistėve shqiptarė.
ANALIZA
Diskutimet e deputetit legalist, z.Sadedin Balla, nė seancat parlamentare pėr problemin e Pronave
Balla: Nė Shqipėri, pėr pronat ėshtė zbatuar "Katovica"
Pasi jemi vėrtitur, vite e vite me rradhė, nė njė qerthull pa rrugėdalje, nė tavolinat tona ka ardhur pėrsėri njė projekt-ligj "Pėr Kthimin e Kompesimin e Pronave Pronarėve tė Ligjshėm", qė, nė mėnyrėn mė mizore, ua mori shteti komunist.
Pėr hir tė sė vėrtetės, ne nuk kemi ardhur nė kėtė pikė si rezultat i ndėrgjegjėsimit tė klasės politike qė determinon qeverisjen nė kėtė vend.
Ne kemi ardhur kėtu falė stoicizmit tė pashembullt tė shoqatave tė pronarėve tė vėrtetė (tė ligjshėm) dhe konstatimit tė saktė tė Bashkimit Europian se problemi qė ngrenė kėto shoqata ėshtė mėse i drejtė, pasi ekonomia shqiptare ėshtė mbėrthyer nė njė stanjacion pa rrugėdalje, nėse ky problem nuk merr zgjidhje tė menjėhershme dhe tė drejtė.
Politika qė ka determinuar qeverisjen 14-vjeēare tė kėtij vendi, ka qenė refrektare ndaj kėrkesave tė vazhdueshme tė pronarėve tė vėrtetė, madje nuk ka ngurruar t'u "tregojė vendin", kur shoqatat e tyre kanė radikalizuar kėrkesat. Ajo nuk ka ngurruar tė artikulojė se "nėse pronarėt janė tė pakėnaqur me zgjidhjet qė ka dhėnė politika qeverisėse, le tė formojnė partinė e tyre dhe tė fitojnė pushtetin".
Koha tregoi se e drejta nė demokraci nuk shkon kurdoherė nė pėrpjestim tė drejtė me pushtetin. Ajo e Drejtė ėshtė e Drejtė e Zotit, ndaj kurdoherė do tė gjendet njė engjėll mbrojtės pėr tė, qė nė rastin tonė ėshtė Bashkimi Europian.
Ėshtė pėr kėtė arsye qė politikanėt duhet tė ndėrgjegjėsohen, madje tė lodhen e drobiten pėr tė arritur nė zgjidhje adekuate.
Ēfarė ka sjellė realisht konfuzioni ligjor me pronat?
Jostabilitet politik dhe kėrcėnim pėr vetė fatet e demokracisė, si rezultat i Mafies qė operon me pronat e pėrvetėsuara padrejtėsisht. Nė pikėpamje sociale ka sjellė pėrēarje, gjer nė humbje tė jetėve njerėzore, mėri, urrejtje e ndasi farefisnore, miqėsore e familjare, dhe nė njėfarė mėnyre ka qenė vazhdim i kalvarit komunist nė demokraci - pėr t'i skllavėruar shtresat e ish-pronarėve dhe pėr tė pėrjetėsuar, nė forma tė tjera nga ato tė diktaturės, sundimin e kastave tė vjetra mbi to.
Nė pikėpamje ekonomike, ka krijuar kolaps duke penguar investimet e huaja dhe zhvillimin intensiv tė Bujqėsisė.
Ka ardhur koha ta themi troē se, me naivitet apo me djallėzi, me pikėsynim apo me marri, me dashje apo pa dashje, nė Shqipėri ėshtė zbatuar pikė pėr pikė Strategjia e Katovicės.
"Nyja gordiane" e zgjidhjes sė drejtė tė Kthimit dhe Kompesimit tė Pronave qėndron tek Ligji 7501 mbi tokėn bujqėsore.
Nėse zgjidhet kjo nyjė, domethėnė nėse abrogohet ky ligj, zhbllokohet gjithēka.
Ky ligj bie ndesh me parimet e ekonomisė sė tregut ndaj, nėse nuk abrogohet ai, pėrjetėsisht do tė mbetet njė ēiban nė "trupin" e demokracisė shqiptare, dhe askush nuk duhet tė ēuditet nėse, pas 10 vitesh tė tjera, tė rikthehet nė qendėr tė vėmendjes pėrsėri e njejta problematikė. Kur them abrogimi i Ligjit 7501, kėrkoj tė mos mė keqkuptojė askush, pasi kjo nuk do tė thotė tė diskriminohen pronarėt e rinj tė tokės por, me ligj, tė krijohen raporte tė drejta mirėkuptimi ndėrmjet ish-pronarėve dhe pronarėve tė rinj, duke patur si garant shtetin. Ky raport mirėkuptimi mund tė vendoset vetėm nėse ekziston vullneti i mirė i atyre qė determinojnė qeverisjen e kėtij vendi.
Nė tė vėrtetė ka shumė precedentė qė tregojnė dhe japin shpresė pėr vendosjen e kėtij raporti mirėkuptimi.
Me shumė sforcime, pėr rreth 13 vite, qeveritė kanė arritur tė zbatojnė Ligjin 7501 vetėm nė 21 % tė territorit tė vendit.
Janė tė shumta rastet kur pronarėt e rinj nuk kanė pranuar tė marrin tapitė e tokės me ndėrgjegje tė plotė, sepse nuk mund tė gėzojnė e krijojnė mirėqėnie nė tokėn qė pėrjetėsisht i ka takuar tjetėrkujt.
Madje, ka shumė e shumė raste kur, me imponimin e shtetit, fshatarėt janė detyruar t'i pranojnė tapitė, por i kanė marrė ato dhe ua kanė dorėzuar ish-pronarėve, ose kanė hyrė nė tratativa pėr ta ndarė sėbashku prodhimin, apo pėr tė realizuar njė investim tė pėrbashkėt mbi tokėn, kur ka qenė e mundur.
Tė gjithė kėta shembuj e mjaft tė tjerė, tregojnė se njerėzit e thjeshtė janė njė hap mė pėrpara sesa politikanėt qė determinojnė qeverisjen nė Shqipėri. Ndėrsa, fatkeqėsisht e fatalisht, politikanėt qė determinojnė qeverisjen nė Shqipėri projektojnė e gatuajnė vetėm pėrditshmėrinė, kulisat e histeritė, pėr tė pėrbaltur sho-shoqin e kolegėt, dhe aspak ardhmėrinė e vendit. Shtabet e tyre llogarisin numrat pėr tė realizuar shumicat vrastare, pa u bėrė merak se ē'pasoja katastrofale kanė pėr popullin e kombin shqiptar ligjet gjysmake jashtė realitetit tė vėrtetė.
Ėshtė kjo arsyeja qė unė pėrkrah fuqimisht projekt-ligjin "Ēako-Mehdiu", pasi ai pasqyron zgjidhje reale nė njė realitet konkret. Ai projekt nė esencė edhe mund tė pėrsoset, sidomos nė zgjatjen e intervalit kohor pėr krijimin e raportit tė mirėkuptimit pronar i vėrtetė - pronar i ri.
Projektligji "Ēako-Mehdiu" e ēliron qeverinė nga fatura disa qindra miliardėshe, tė cilėn ajo nuk e ka dhe nuk mund ta ketė edhe pėr shumė vite, pėr gjoja kompesimin nė tė cilin unė nuk kam aspak besim.
Njė avantazh tjetėr i projektit "Ēako-Mehdiu", konsiston nė faktin qė, duke i ēliruar pronarėt e vėrtetė nga komisionet e Kthimit dhe Kompesimit tė Pronave, kemi shkulur nga rrėnjėt dhjetėra e dhjetėra ēerdhe ryshfetesh, akraballėqesh dhe korrupsioni.
Druaj se, nėse do tė rifunksionojnė ato komisione, njė pjesė e pasurisė sė pronarėve tė vėrtetė do tė kalojė si haraē pėr marrjen e vendimeve tė kėtyre komisioneve.
Pėr tė mos shpėrndarė njė frymė nihilizmi, unė mendoj se do tė kishim njė ligj tė arrirė nėse nė projektin e paraqitur nga OSBE do tė inkludojmė nenin 6 tė projektit "Ēako-Mehdiu".
Projekti i OSBE pasqyron njė evoluim pozitiv nė shumė pika, por ajo qė mė mundon mua dhe shumė tė tjerė si unė, ėshtė skepticizmi se ai do tė jetė vėshtirė tė zbatohet. Nėse e reduktojmė faturėn e ligjit, ne kemi bėrė njė hap tė rėndėsishėm pėr zbatimin e tij dhe kemi sjellė njė frymė tė re edhe nė konceptin e teknikės legjislative, nė dobi tė zbatimit tė ligjeve.
Mė duhet tė ritheksoj dhe njėherė ēėshtjen agrare qė, siē theksonte mendimtari dhe publicisti i shquar i viteve 30-tė tė shekullit tė kaluar, Branko Merxhani, nė teorinė e tij tė Neoshqiptarizmės, ėshtė "par excellance" pėr njė vend, pasi, siē thekson ai nė vitin 1928 "... ne edhe sot mbetėm ēuditėrisht besnikė nė kuptimin tradicional bujqėsor dhe nuk e kuptojmė as sot se rrojmė si aziatikėt e prapambetur brenda nė botėn europiane".
Pėr tė shkuar mė tej, nėse nuk realizohet sot njė hap pozitiv me kėtė projekt-ligj, para politikanėve tė pėrgjegjshėm tė kėtij vendi, duhet tė vijė nė rend tė ditės teoria e Neoshqiptarizmės e kohės sonė.
***
Brenda javės rikthehemi nė ēėshtjen e kthimit dhe kompensimit tė pronave pronarėve tė ligjshėm, sepse nuk ka njė shkallė ndėrgjegjėsimi dhe vullneti politik pėr t'i zgjidhur nė mėnyrė adekuate problemet kardinale tė vendit, sepse nuk ka vullnet politik pėr t'u ndarė pėrfundimisht nga e kaluara. Njė poet cilėsor, Adem Istrefi, shkruan se "ne shqiptarėt, me naivitet ia fillojmė gjithnjė e si gjithnjė nga e para. Kėshtu, nė mėnyrė sempliciste, u konceptuan proceset demokratike sikur gjithēka nė kėtė vend fillonte nga 90-ta, sikur nė kėtė vend nuk kish patur shtet, sikur ky vend ish toka e zbuluar rishtas, sikur nuk kish funksionuar njė ekonomi private, sikur vinim nė kėtė stad historik nga hiēi.
Ky konceptim naiv i qarqeve tė larta politike, ushqeu atje poshtė, tek njerėzit e thjeshtė, idenė se, si nė filmat amerikanė me kauboj, si nė filmat "uestern", secili mund tė aplikonte forcėn fizike dhe mashtrimin e dredhinė pėr tė zhvatur sa mė shumė. Njerėzit u ushqyen me idenė se, nė ekonominė e tregut mund tė pasurohesh e tė prosperosh pa mund e djersė vetėm duke zhvatur e abuzuar.
Zonja e zotėrinj!
Ne legalistėt do t'u kujtojmė e rikujtojmė parreshtur se nė kėtė vend kemi njė traditė shteti, se kemi njė traditė kapitaliste ku ka funksionuar ligji, ku prona ka patur shenjtėrinė e saj, ku problemet kardinale tė vendit kanė qėnė rregulluar mė sė miri me ligj, dhe mund tė shėrbejnė edhe sot si model pėr t'u marrė nė konsideratė. Ky shtet ishte ai qė analistėt, politologėt dhe bota mbarė e kanė njohur si "Shteti i Zogut". Nėse problemet preokupante do tė ishin zgjidhur me seriozitetin, korrektėsinė, kompetencėn dhe racionalitetin me tė cilin u zgjidhėn nė atė periudhė, unė ju siguroj se sot Shqipėria do tė kish hedhur hapa tė rėndėsishėm nė Europė. Nė njėfarė mėnyre ne bėmė njė gabim fatal qė periudhėn pas 90-ės nuk e konceptuam, nė ēėshtjet e pronės dhe nė ekonominė e tregut, si njė vazhdimėsi e asaj qė u ndėrpre mė 7 prill 1939.
Kėshtu pra, tė nderuar deputetė, secili prej nesh duhet tė ndėrgjegjėsohet dhe tė pranojė se nė kėtė vend ēdo gjė e ka patur njė zot. Toka bujqėsore, trojet, banesat, etj., kanė zotėrit e tyre, ashtu sikurse shteti ka qėnė zot i pronave qė i takonin, qoftė para 7 Prillit 1939, qoftė dhe pas vitit 1990.
Gjatė gjithė kėtyre viteve, ne vuajmė njė sėmundje qė shpejt do tė shndėrrohet nė kanceroze pėr shtetin tonė, atė tė moszbatimit tė ligjeve. Ēėshtja sot shtrohet: do tė hartojmė njė ligj tė zbatueshėm apo njė ligj vetėm pėr t'u arshivuar, si shumė e shumė tė tjerė. Pėr shumė e shumė arsye, por dhe pėr shkak tė pėrvojės sė hidhur tė deritanishme, ne mendojmė se ky ligj nuk do tė gjejė zbatim. Do tė ish gabim qė ndonjėri tė marrė pėrsipėr tė spekullojė me pėrvojat e vendeve ish-socialiste pėr zgjidhjen e problemit tė pronarėve tė ligjshėm. Pothuajse tė gjitha kėto vende e kanė zgjidhur mjaft mirė nė dobi tė pronarėve tė ligjshėm.
Kur e kam pyetur ish-ambasadorin tonė nė Ēeki, nė periudhėn 92-96, mė ka thėnė se toka u ėshtė kthyer pa kufizim pronarėve tė ligjshėm, me kufizimin e drejtė qė ata tė punonin tokėn dhe tė realizonin kuotat mesatare tė prodhimeve bujqėsore tė caktuara nga shteti. Nė Bullgari, partia nė pushtet pas 92-shit sakrifikoi pushtetin, por e zgjidhi nė dobi tė pronarėve tė ligjshėm ēėshtjen e tokės.
Zonja e zotėrinj!
Pėshtjellimi i krijuar me pronat nė kėtė vend, ėshtė jashtėzakonisht i madh, pasi politikanėt qė kanė determinuar qeverisjen e kėtij vendi, e kanė marrė lehtė dhe krejt me naivitet kėtė problem edhe pėr faktin se pronarėt e ligjshėm i kanė konsideruar tė lodhur, tė pafuqishėm dhe, pėr pasojė, tė parrezikshėm pėr pushtetin e tyre.
Pėrjetėsisht ėshtė vėrtetuar se prona shkon me shpirtin. Mė pėlqen t'u sjell nė vėmendje atė qė mė ka thėnė i nderuari Pjetėr Arbnori, lidhur me torturat qė ka aplikuar diktatura mbi tė Burgosurit Politikė. "Po tė ishte pėr trupin, me tėrė ato tortura tė pėrbindshme do tė kishim mbaruar, por tek ne ka jetuar shpirti".
Dhe me tė vėrtetė, z.Arbnori e shokėt e tij dolėn fitimtarė. Kėshtu, zotėrinj, do tė dalin fitimtarė edhe pronarėt. Ata shumė shpejt do tė shfaqen shumė mė tė fuqishėm nga sa i mendoni ju, pasi aleati mė i madh i tyre ėshtė esenca e ekonomisė sė tregut dhe vendet tradicionale perėndimore qė e kanė konsoliduar dhe e kanė nxjerrė fitimtare ekonominė e tregut.
Nė librin e tij "Jashtė kontrollit", profesori i studimeve tė avancuara, kėshilltari presidencial, strategu amerikan Zbignjev Berzhezhinski, shkruan: "Nėse vendet qė kanė hyrė nė rrugėn e ekonomisė sė tregut pas vitit 90-tė, do tė rrokin me naivitet ekonominė e tregut, atėhere katastrofa nė kėto vende do tė jetė e pashmangshme".
Fatkeqėsisht, kjo gjė tek ne ka ndodhur. Ruajna Zot - tė mos pėrsėritet!
Ne, si legalistė, pėr tė shmangur katastrofat e reja do tė votojmė kundėr kėtij ligji.
AKTIVITETE
Zhvilloi punimet konferenca IV e Degės sė PLL Gjirokastėr. Rizgjidhet kryetar z.Njazi Aliko
Basha: Porosia e Mbretit, forconi PLL
Tė dielėn e kaluar, mė 23 maj 2004, mes njė pranie tė kėnaqshme delegatėsh legalistė, zhvilloi punimet konferenca IV e Degės sė PLL Gjirokastėr. Pėr tė ndjekur punimet e saj, merrnin pjesė nėnkryetari i partisė z.Murat Basha dhe sekretari i Pėrgjithshėm, z.Artan Tujani. Fjalėn e hapjes dhe raportin e punės dy-vjeēare tė Degės, e mbajti kryetari i Degės z.Njazi Aliko. Pasi u uroi mirėseardhjen drejtuesve tė lartė legalistė, z.Aliko pėrshėndeti tė pranishmit dhe raportoi pėr punėn qė kishin bėrė Komiteti Drejtues dhe strukturat e bazės nė periudhėn nė analizė, midis dy konferencave, duke u ndalur mė gjatė nė aktivitetin politik kryesor tė kėsaj periudhe, nė fushatėn elektorale tė 12 tetorit pėr pushtetin vendor. Sipas tij, prioritet i punės sė strukturave legaliste tė Degės sė Gjirokastrės, kishte qenė organizimi dhe shtimi i anėtarsisė sė PLL. Si rezultat i kėsaj, PLL ishte e pranishme nė shumicėn e hapėsirės gjeografike tė rrethit. Z.Aliko vlerėsoi konkurimin mė vete tė PLL nė zgjedhjet e kaluara, duke i ēmuar ato si "tė dobishme pėr krijimin e pėrvojės, gjallėrimin e strukturave, shpalosjen e siglės dhe programit tė PLL, qė ishin aq tė domosdoshme pėr kushtet konkrete tė Degės".
Nė zgjedhjet e kaluara, Dega e PLL Gjirokastėr kishte mundur tė fitonte vetėm njė kėshilltar nė komunėn e Libohovės, ēka shikohej si njė arritje modeste por e vlefshme pėr rezultate edhe mė tė larta nė tė ardhmen. Ai foli gjithashtu pėr atė qė e quajti "presion tė madh tė ushtruar ndaj Legalitetit, dhe jo vetėm nga forcat e majta".
Gjithashtu, z.Aliko kritikoi qėndrimin indiferent tė disa legalistėve, duke pėrmendur shembullin e Lagjes "11 janari", ku nga 21 anėtarė qė janė banues tė asaj lagjeje, Legaliteti kishte marrė vetėm njė votė.
Ai i njohu tė pranishmit me faktin e pajisjes me zyrė tė PLL dhe kontributet materiale e financiare tė anėtarėve pėr kompletimin e saj.
Mė tej kryelegalisti gjirokastrit u ndal nė detyrat pėr tė ardhmen, ku si primare pėrmendi konsolidimin e strukturave ekzistuese dhe shtrirjen e tyre edhe nė hapėsirat ku ato mungojnė, pėr tė pėrmbushur kėshtu objektivin e PLL: njė seksion pėr ēdo qendėr votimi.
Nė diskutimin e tij, z.Vangjel Doda, kandidati ynė pėr kryetar nė komunėn Lunxhėri, duke u nisur nga pėrvoja dhe vėshtirėsitė e hasura gjatė fushatės, e vuri theksin nė disa mangėsi dhe detyra qė duhet tė dalin pėr tė ardhmen, nė mėnyrė qė tė mos pėrsėriten mė tė njejtat gabime. Sipas tij, duhet tė vlerėsohen kontributet reale tė secilit anėtar, tė verifikohet anėtarėsia dhe tė rritet numri i simpatizantėve. Duke theksuar se puna duhet tė pėrqėndrohet nė njerėz nacionalistė dhe idealistė, ai vlerėsoi qėndrimet e shprehura nga kryesia e PLL dhe pėrshėndeti nė mėnyrė tė veēantė qėndrimet e kryetarit Spahiu nė parlament.
N/kryetarja e Forumit tė Gruas, z.Leta Ēarēani, foli pėr punėn mė tė madhe qė duhet bėrė me brezin e ri, si pėr njohjen e historisė dhe tė vėrtetave tė saj, ashtu edhe pėr rritjen e frymės sė dashurisė atdhetare, sepse "nacionalizmi nuk ėshtė krim".
Z.Kapo Gaba, nė fjalėn e tij foli pėr atė qė ai e quajti "shpresė gjithnjė e nė rritje tė popullit tek Mbreti". "Njė situatė tė tillė tė favorshme, ku njerėzit e kanė humbur besimin tek forcat politike qė e kanė drejtuar kėtė vend, ne duhet tė dimė ta shfrytėzojmė mė mirė pėr realizimin e qėllimit tonė, qė ėshtė rivendosja e Monarkisė kushtetuese, me NMT Mbretin Leka I-rė.
Nė diskutimin e tij, delegati legalist z.Bajram Braho, foli pėr kontributet e tij dhjetė mujore nė Legalitet, dhe e vlerėsoi partinė si mė tė pastėrtėn dhe atdhetaren, e qė gjatė gjithė historisė sė saj i ka shėrbyer interesave tė larta tė Kombit. Pėr zgjedhjet e tetorit, ai tha se ato kishin qenė tė manipuluara dhe kėtė gjė ai e kishte parė nga afėr gjatė fushatės kur kishte qenė nė mbėshtetje tė kandidatit tonė z.Vangjel Doda. Ai pėrmendi shtimin e radhėve tė seksioneve tė PLL me njėzet anėtarė tė moshės rinore, dhe shtroi nevojėn qė anėtarėt duhen provuar nė veprimtari tė vazhdueshme dhe se "ata duhet tė jenė pa pretendime".
Diskutanti tjetėr, z.Pėllumb Abazi, u ndal nė detyrat pėr tė ardhmen, dhe tha se "duhen ndarė qartė detyrat dhe secili tė bėjė punėn e tij". Pajisja me zyrė, sipas tij, do t'i jipte njė impuls tė ri aktivitetit tė PLL. Ai tha se duhet tė mblidheshin kuotizacionet dhe se duhej kėrkuar llogari pėr detyrat e caktuara, duke shtruar njėkohėsisht edhe nevojėn e shtimit tė propagandės sė PLL dhe tė literaturės pėrkatėse, pėr tė cilėn tha se "duhet tė jetė mė e madhe". Z.Abazi u tregua i gatshėm tė plotėsonte ēdo detyrė qė do t'i ngarkohej.
I riu lazaratas, z.Shpėtim Dula, foli pėr dashurinė pėr Mbretin qė e kishte tė trashėguar nga familja dhe qė po mundohej ta pėrēonte edhe tek shokėt e tjerė tė brezit tė tij.
Nė fjalėn e tij, sekretari i Pėrgjithshėm i PLL z.Artan Tujani, i transmetoi tė pranishmėve pėrshėndetjet dhe vlerėsimet e Kryesisė pėr punėn dhe rezultatet e arritura nga Dega e PLL Gjirokastėr. Ai i falenderoi ata pėr tė gjitha energjitė e derdhura gjatė fushatės, prezantimin me dinjitet tė ngjyrave tė Legalitetit dhe mbajtjen lart tė frymės sė nacionalizmit, nė njė kohė tė vėshtirė pėr idealet kombėtare. Mė pas z.Tujani i njohu tė pranishmit me procesin e suksesshėm tė zhvillimit tė konferencave nė tė gjithė Degėt, dhe interesimin gjithnjė e nė rritje tė elektoratit ndaj partisė sonė. Sipas tij, kjo kishte ardhur si rrjedhojė e pranisė nė Atdhe tė Familjes Mbretėrore, por edhe e qėndrimeve tė qarta tė mbajtura nga PLL. Mė tej ai u ndal nė analizėn e situatės nė vend, e veēanėrisht nė atė akonomike, duke e vėnė theksin se "vetėm programi i Legalitetit dhe rikthimi i Monarkisė Kushtetuese mund ta nxjerrin vendin nga kriza shumėpalėshe". Mė tej z.Tujani shprehu domosdoshmėrinė e shprehjes dhe thellimin e profilit tė PLL si njė parti nacionaliste. Duke u ndalur nė detyrat e pėrditshme, ai theksoi domosdoshmėrinė e riverifikimit tė anėtarėsisė dhe pagimit tė kuotizacioneve, sepse, sipas tij "anėtarėsia nė Legalitet duhet tė mbrohet edhe me kuotizacione". Pėr kėtė qėllim, shumė shpejt tė gjithė anėtarėt e Legalitetit do tė pajisen me libreza tė reja anėtarėsie. Nė formė bashkėbisedimi, ai diskutoi edhe pėr zgjidhjen praktike tė shpėrndarjes sė gazetės "Atdheu" pas vendimit tė kryesisė qė tė ardhurat nga shitja e gazetės tė menaxhohen nga Degėt e PLL. Mė e pėrshtatshme u pa shpėrndarja me abonime.
Nėnkryetari i PLL z.Murat Basha, nė fjalėn e tij i transmetoi tė pranishmėve pėrshėndetjet e Mbretit dhe porosinė e tij pėr tė forcuar Legalitetin. "Legaliteti ėshtė me Mbretin, - theksoi ai, - ndaj tė shtojmė punėn pėr tė konsoliduar strukturat dhe tė mbulojmė tė gjitha njėsitė vendore". Ai e cilėsoi detyrė mbėshtetjen e Kryesisė pėr strukturat vendore gjatė fushatės dhe tha se "kėtė e kemi bėrė mjaft mirė". Ai i bėri njė analizė tė thellė situatės nė vend dhe konkludoi se "ky vend duhet shpėtuar".
Duke folur pėr programin e PLL ai e konsideroi atė "njė filozofi tė re pragmatiste, tė mbeshtetur mbi katėr kolona: ēėshtjen kombėtare, Monarkinė, Pronėn dhe tė Pėrndjekurit Politikė". Duke pėrshkruar veēmas secilėn kolonė, ai tha se "Mbreti ėshtė i vetmi njeri qė e ka lidhjen me popullin" dhe se "historia ka treguar se nuk ka pasur asnjė mbret qė nuk e ka dashur popullin e tij". Po ashtu z.Basha tha se "pronė ka pasur vetėm nė kohėn e Mbretėrisė" dhe se "tė Pėrndjekurve nuk mund t'u kthehet dot rinia por, minimalisht, ata duhet tė kompensohen pėr vuajtjet dhe punėn e papaguar". Duke u ndalur nė punėt konkrete, z.Basha tha se "duhet bėrė politikė afėr halleve tė njerėzve" dhe se atyre duhet t'u flasim me gjuhėn e idealit dhe tė interesit". "Ne do tė vendosim partneritet mbi baza reciproke, sepse vėrtetė jemi demokratė nė shpirt, por fqinjėsinė e mirė nuk e duam me ligjin e luftės", - tha nėnkryetari legalist. Ai gjithashtu e konsideroi PLL "njė shtėpi tė madhe", duke sjellė krahasimin e njė luleje tė bukur. Po ashtu ai vletėsoi nė mėnyrė tė veēantė qėndrimet e kryetarit tė partisė nė parlament. Nė fund tė fjalės sė tij, z.Basha dha tre porosi: punė, punė, punė.
Pastaj u kalua nė pikėn e rendit tė ditės qė i pėrkiste zgjedhjeve tė organeve tė reja drejtuese.
Nė postin e kryetarit tė Degės edhe pėr njė mandat dy-vjeēar, u rizgjodh z.Njazi Aliko, ndėrsa nėnkryetarė u zgjodhėn zotėrinjtė Ramadan Shehu dhe Vangjel Doda, ndėrkohė qė pėr postin e sekretarit tė Degės u propozuan z.Bajram Braho dhe z.Artan Gabo.
Korresp. i "Atdheu"
Zhvilloi punimet konferenca III-tė e Degės sė PLL Kuēovė. Rizgjidhet kryetar z.Hysen Polovina
Kuēovė, legalstėt zhvillojnė konferencėn
Spahiu nė Kēovė: Dėshira juaj pėr Mbretin nė Fron, do shpejtohet me rritjen dhe forcimin e PLL
Mė datė 26 maj 2004, nė qytetin e Kuēovės zhvilloi punimet konferenca III-tė e Degės sė PLL Kuēovė. Nė kėtė konferencė mori pjesė edhe kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu, i shoqėruar nga anėtari i Komitetit Drejtues tė PLL qė mbulon prefekturėn e Beratit, z.Ruzhdi Oriza.
Raportin e konferencės, nė emėr tė Komitetit Drejtues e mbajti kryetari i kėsaj Dege z.Hysen Polovina, i cili, me modestinė dhe urtėsinė qė e karakterizojnė, bėri bilancin e punės sė Degės pėr periudhėn midis dy konferencave, duke u ndalur nė mėnyrė tė veēantė tek rezultati i zgjedhjeve vendore tė 12 tetorit tė vitit 2003.
Z.Polovina, falenderoi me kėtė rast tė gjithė kolegėt e tij, tė cilėt kanė kontribuar maksimalisht pėr fushatėn e zgjedhjeve vendore, dhe duke u ndalur nė punėn e bėrė gjatė tyre, ndėr tė tjera tha: "Kuēova, ėshtė njė rreth ku komunizmi ėshtė mbjellė me fanatizėm, dhe kėtė e dėshmon vetė emri i diktatorit komunist, Stalinit, tė cilin diktatura ia vuri padrejtėsisht mbi shpinė qytetit. Prandaj, nė qytetin tonė tė mbjellė me ideologji, ne legalistėt e kemi patur tepėr tė vėshtirė pėr tė konkuruar nė kushte tė barabarta me kandidatėt dhe partitė e tjera, pasi ishim dhe jemi parti e konkurentė jashtė llojit tė tyre. Megjithatė, ne arritėm tė marrim nė bashkinė e Kuēovės 126 vota, ēka pėr ne ėshtė njė arritje shumė e madhe, pasi pėr herė tė parė qė konkuruam morėm kėto vota, tė cilat nė kushtet nė tė cilat punuam janė inkurajuese.
Nė arritjen e kėtij rezultati pozitiv nė qytetin tonė, ka ndikuar edhe ndihma gjatė fushatės e kryetarit tė PLL z.Spahiu, sidomos me prezantimin tim si kandidat pėr kryetar bashkie nė Kuēovė. Ne legalistėt e Kuēovės kemi nevojė mė shumė se tė gjithė pėr mbeshtetjen e qendrės, e cila pėr ne nuk ėshtė thjesht ndihmė organizative, por mbi tė gjitha ėshtė inkurajim i drejtėpėrdrejtė. Prandaj ardhja e z.Spahiu na nderon dhe ėshtė njė ndihmesė e drejtėpėrdrejtė, tė cilėn ne do ta kthejmė nė rezultat dhe punė konkrete nė tė ardhmen, pėr tė thelluar rezultatet dhe pėr ta forcuar e rritur Degėn, e mbylli raportin e punės kryelegalisti Polovina.
Pas fjalės sė tij diskutuan zotėrinjtė Feēor Kodra, Ismail Llangozi, Krenar Goxhaj, Adem Saliu, Hamza Llangozi, Enton Kodra, etj., tė cilėt nė fjalėn e tyre u bazuan nė aktivitetin dhe angazhimin e tyre pėr t'i shėrbyer sa mė shumė shtrirjes sė PLL nė tė gjithė hapėsirėn gjeografike tė rrethit tė Kuēovės.
Diskutantėt, nė fjalėn e tyre shpesh falenderuan kryesinė e PLL nėpėrmjet z.Spahiu - pėr qėndrimin politik nė pėrgjithėsi dhe nė veēanti atė tė kryetarit Spahiu, qė, sipas tyre "ka qenė mbėshtetės i vazhdueshėm dhe i fuqishėm i ēeshtjes kombėtare, sidomos tė ēeshtjes ēame, ndaj ish tė Burgosurve e tė Pėrndjekurve politike dhe pronarėve legjitimė.
Por gjithashtu diskutantėt kėrkuan qė "drejtuesit e lartė legalistė tė vijnė sa mė shpesh nė Kuēovė, sepse kjo do tė ndikojė pozitivisht pėr aktivitetin e Degės.
Por ata, nė veēanti, i kėrkuan z.Spahiu qė Mbreti Leka I-rė tė shfaqet mė shumė nė media, sepse populli i Kuēovės dhe besojmė se edhe e gjithė Shqipėria shpresėn e ka tek vendosja e Monarkisė dhe e Mbretit Leka I-rė nė krye tė shtetit shqiptar.
Nė kėtė mbledhje foli edhe anėtari i Komitetit Drejtues z.Ruzhdi Oriza, i cili me njohjet e tij nė Kuēovė, u kėrkoi legalistėve qė tė punonin pėr afrimin nė radhėt e PLL tė anėtarėve tė rinj, pėr ta fuqizuar partinė, e cila sipas tij "ėshtė nė rritje dhe shumė shpejt do tė jetė pjesė e qeverisjes sė ardhshme, ku sigurisht qė do tė ndikojė pozitivisht nė zgjidhjen e halleve qė kalojnė legalistėt dhe mbarė shqiptarėt.
Mes interesimit tė natyrshėm tė delegatėve e mori fjalėn kryetari i PLL z.Spahiu, i cili fillimisht pėrshėndeti tė pranishmit dhe nė mėnyrė tė veēantė z.Polovina, pėr punėn e bėrė deri mė tash, por nė veēanti pėr kandidimin dhe konkurrimin dinjitoz tė tij nė zgjedhje dhe votat e mara nė Kuēovė. "Kėto vota marrin njė rėndėsi tė veēantė, sepse janė marrė nė njė rreth qė socialistėt e konsiderojnė bastion tė tyre, pavarėsisht se qeveria e tyre nuk po bėn asgjė pėr banorėt e kėtij rrethi. Dashuria juaj pėr Mbretin dhe Familjen Mbretėrore, si dhe besimi qė keni ju tek Mbreti, ėshtė mjaft pozitiv, por kjo dėshirė do tė realizohet vetėm nėpėrmjet rritjes dhe fuqizimit tė PLL jo vetėm nė Kuēovė por nė tė gjithė Shqipėrinė, sepse PLL ėshtė Partia qė kėrkon rikthimnin e Monarkisė kushtetuese parlamentare. Prandaj ju kėrkoj qė Dega juaj tė shtrihet nė bashki dhe ēdo lagje tė saj, nėpėr komuna dhe nė ēdo fshat tė tyre, pėr tė qenė tė gatshėm pėr zgjedhjet e ardhshme, qė po trokasin nė derė, ku Legaliteti, nė vartėsi tė punės do tė marrė edhe rezultatin elektoral.
Mė poshtė z.Spahiu foli edhe pėr aktualitetin politik nė vend, sidomos pėr zhvillimet brenda kampit opozitar, sidomos nė kushtet e mosqeverisjes sė maxhorancės me nė krye Nanon.
Konferenca vijoi nė zgjedhjen e kryetarit dhe strukturave drejtuese tė Degės.
Me mirėkuptim tė plotė, delegatėt rizgjodhėn kryetar tė Degės z.Hysen Polovina edhe pėr njė mandat tjetėr dyvjeēar, nė shenjė vlerėsimi pėr punėn, pėrkushtimin dhe kontributin e tij.
Nėnkryetar u zgjodh z.Ismail Llangozi, ndėrsa pėr postin e sekretarit tė Degės, qendrės iu propozua biznesmeni legalist, z.Feēor Kodra.
Gjithashtu konferenca zgjodhi edhe Komitetin e ri Drejtues, tė pėrbėrė prej 9 anėtarėsh.
Mbas pėrfundimit tė konferencės, tė gjithė sėbashku i uruan drejtuesve tė rinj detyrat e reja dhe e vazhduan bashkėbisedimin nė njė lokal, gjatė tė cilit u fol pėr probleme nga mė tė ndryshmet, qė nga hallet e pėrditshme e deri nė zhvillimet politike nė vend dhe perspektiva e tyre.
Kėshtu i mbylli punimet edhe kjo konferencė modeste por gjithnjė nė rritje, pėr shkak tė pėrkushtimit tė tė gjithė legalistėve tė Kuēovės pėr t'i ēuar mė pėrpara arritjet dhe rezultatet nė tė gjithė treguesit e punės sė Degės.
Korresp. i "Atdheu"
Mblidhet Komiteti Drejtues i Degės sė PLL Pukė
Legalistėt pukjanė programojnė detyrat
Mė datėn 22.05.2004, Komiteti Drejtues i Degės sė PLL Pukė zhvilloi mbledhjen e tij tė dytė, me rend dite:
1.Konsolidimi i strukturave tė reja tė Degės sė PLL Pukė, pas konferencės sė 6-tė tė saj.
2.Shqyrtimi i udhėzimeve tė ardhura nga kryesia PLL, pėr shpėrndarjen dhe administrimin financiar tė gazetės "Atdheu".
3.Bashkėpunimi me forcat e djathta politike, nė nivel kėshilltarėsh dhe mė gjerė, pėr njė menaxhim mė tė mirė tė situatave politike aktuale dhe nė perspektivė.
4.Probleme tė ndryshme organizative tė Degės.
Mbledhjen e hapi Kryetari i Degės sė PLL Pukė, z.Sadik Beqiri, i cili, me njė material tė shkurtėr, informoi Komitetin Drejtues nė lidhje me problemet qė do tė diskutohen nė kėtė mbledhje, sipas rendit tė ditės.
Pas leximit tė kėtij materiali, u kalua nė diskutimin e pikės sė parė tė rendit tė ditės, qė ka tė bėjė me konsolidimin e strukturave tė reja tė Degės. Nė fillim tė diskutimit tė kėsaj pike, u pėrzgjodh njė grup pune nga anėtarėt e Komitetit Drejtues, i pėrbėrė prej 10 (dhjetė) vetėsh, ku secili anėtar mori pėrsipėr detyrat qė do tė mbulojė nė terren, konform funksioneve qė mban nė strukturat e kėsaj Dege.
Nė diskutimet e anėtarėve tė Komitetit Drejtues u analizua edhe roli i forumeve tė Degės, pėr tė cilat u kėrkua njė angazhim mė i madh, sidomos nė lidhje me propagandimin e programit tė PLL dhe pėrparėsitė e tij.
***
Nė pikėn e dytė tė rendit tė ditės, u diskutua rreth udhėzimeve tė Kryesisė sė PLL pėr shtypin.
Sipas kėrkesave tė drejtuesve tė nėndegėve, u vendos qė shpėrndarja e gazetės "Atdheu", sipas nėndegėve tė bėhet si mė poshtė:
1.Nėndega Pukė 8 (tetė) gazeta
2.Nėndega Fushė Arrėz 4 (katėr)...
3.Nėndega Qafė Mali 3 (tre)...
4.Nėndega Qerret 2 (dy)...
5.Nėndega Rrape 3 (tre)...
6.Nėndega Qelėz 3 (tre)...
7.Nėndega Gjegjan 2 (dy)...
8.Nėndega Iballė 2 (dy)...
9.Nėndega Fierzė 2 (dy)...
Shuma 27 (njėzeteshtatė) copė
Nga kėto: nė adresė tė gazetashitėsit Pukė do tė dėrgohen 20 (njėzet) copė gazeta, ndėrsa nė adresė tė gazetashitėsit Fushė Arrėz, 7 (shtatė) copė. Pėr kėtė numėr gazetash u ra dakort qė tė bėhet pagesa pėr periudhėn 1 maj deri 31 dhjetor 2004.
Nė pikėn e tretė tė rendit tė ditės, atė tė bashkėpunimit midis Degės sė PLL dhe Degėve tė partive tė djathta pukjane, anėtarėt e Komitetit Drejtues ishin tė mendimit se, nė situatėn politike dhe ekonomike qė po kalon Shqipėria, ėshtė e domosdoshme qė forcat e djathta politike tė vendosin dhe institucionalizojnė njė bashkėpunim sa mė real, sidomos pėr unifikimin e qėndrimeve politike tė kėshilltarėve nė votimin e projekt-vendimeve nė kėshillat bashkiakė dhe komunalė.
Gjithashtu u kėrkua qė formacionet e djathta tė mbėshtesin aktivitetet politike tė njėri-tjetrit, me qėllim qė kėto tė jenė sa mė tė fuqishme e tė sensibilizojnė elektoratin e djathtė pukjan.
Diskutantėt kėrkuan qė bashkėpunimi tė bėhet konform udhėzimeve tė kryesisė sė PLL, duke patur nė themel parimin e interesit reciprok.
Nė pikėn e fundit, atė tė problemeve tė ndryshme, kryesisht tė karakterit organizativ, u diskutua pėr korrektėsinė e anėtarėve tė Komitetit Drejtues lidhur me pjesėmarrjen nė mbledhjet dhe aktivitetet e tjera politike, si dhe pėr njė angazhim mė tė madh dhe seriozitetin e domosdoshėm nė trajtimin e problemeve tė Degės.
Korresp. i "Atdheu"
MONARKIA
Monarkia dhe ideologjitė, pjesa II
Disa argumente pro monarkisė tradicionale
Nga Theodore Harvey
Nė Pjesėn e parė tė "Monarkia dhe ideologjitė", kam shpjeguar bindjen time se pėrderisa monarkia kushtetuese moderne evokon sė brendshmi monarkinė jodemokratike tė sė shkuarės, ruajalistėt duhet tė jenė nė gjendje, sė paku teorikisht, ta mbrojnė kėtė variant tė vjetėr tė monarkisė dhe ta krahasojnė atė pozitivisht me demokracinė. Duke bėrė kėtė mbrojtje, unė do tė kombinoj nė mėnyrėn time argumentet qė mė parė janė paraqitur prej monarkistėve, sė bashku me idetė qė kam nxėnė prej leximesh tė ndryshme. Megjithėse kėto koncepte janė tė aplikueshme nė tė gjithė vendet e botės, unė do tė fokusohem nė Europė, prejse ky ėshtė vendi historinė e tė cilit e njoh mė mirė.
Ideja qė mbretėrit duhet tė mbretėrojnė, por jo tė qeverisin, ėshtė relativisht e vonė, dhe ėshtė formuluar jashtė Britanisė sė Madhe. Nė pjesėn mė tė madhe tė historisė europiane, pushteti kryesor ka qenė nė duart e sovranėve tė trashėgueshėm. Kjo nuk nėnkupton se njė monark jokushtetues ka qenė "absolut"; nė fakt, asnjė sovran i trashėgueshėm s'ka ushtruar kurrė atė lloj pushteti totalitar, krahasuar me diktatorėt e shekullit XX. Madje edhe shtetet demokratike moderne ushtrojnė njė kontroll mė tė madh nė shumė aspekte jetėsore mbi qytetarėt e tyre, gjė qė nuk e kanė bėrė kurrė mbretėrit. Prandaj, sė pari, unė po e bėj tė qartė se njė mbrojtje e monarkisė tradicionale nuk ėshtė njė mbrojtje e autoritarizmit. Ndėrkohė megjithėse pushtetet e mbretėrve tradicionalė mund tė kenė qenė teorikisht supreme, nė fakt dhe, zakonisht, ato kanė qenė tė kufizuara: - prej aristokracisė, prej Kishės, ligjit natyror, dhe prej nevojės pėr tė mos u pėrplasur me njerėzit e thjeshtė nga frika e ndonjė rebelimi.
Dikur monarkėt europianė kanė qenė zgjedhur, natyrisht jo prej tė gjithė popullit, por prej anėtarėve tė njė elite. Sidoqoftė, kohė pas kohe principi trashėgimtar u forcua pėrherė e mė tepėr, derisa ai u bė praktikisht i pandashėm nga ideja e monarkisė. Kėshtuqė kur unė flas pėr monarkinė tradicionale, unė i referohem njė sistemi nė tė cilin posti i kreut tė shtetit dhe tė qeverisjes ėshtė i trashėgueshėm, dhe qė zakonsiht pėrcillet nga babai te djali mė i madh.
Ideja e njė pushteti tė trashėgueshėm, qoftė edhe e limituar nga degėt e tjera tė qeverisjes dhe tė shoqėrisė, ka tendencėn tė trazojė njerėzit e kohėve moderne, pėrfshi edhe ata qė ndihen plotėsisht dakord me monarkinė kushtetuese. "Po sikur tė na qėllojė njė mbret mizor, i ēmendur dhe budalla?" ose variante tė kėsaj, ėshtė shprehja kryesore qė thuhet (kundėrshtimi kryesor). Natyrisht nuk ka asnjė garanci qė njė suksesioni trashėgimtar do tė siguronte njė lidership kompetent. Por problemi me kėtė kundėrshtim (objeksion) ėshtė se kur kėto alternativa (kryesisht demokracia dhe diktaturat) tė shqyrtohen nė mėnyrė objektive, asnjė sistem qeverisjeje nuk ofron tė tilla garanci.
Sot nuk ka shumė mbrojtės tė diktaturave, dhe s'ėshtė pėr t'u habitur pėrderisa diktatorėt e shekullit XX (mė i urryeri i tė cilėve, Hitleri, ėshtė zgjedhur me votim), shkaktuan banjo gjaku, tė cilat bėnė qė tė dukeshin ēikėrrima tė gjitha veprat e kėqija tė tė gjithė mbretėrve tė marrė sė bashku. Kėtu ėshtė fjala pėr demokracinė pėr tė cilėt pretendohet se mund tė jetė diēka mė e mirė sesa demokracia. Por unė nuk pajtohem me kėtė. Pėr shembull, po jap njė rast specific tė qartė: unė nuk e kam bindjen se kreu aktual i Shtėpisė sė Bardhė (G.Bush - shėn. i pėrkth.) na ofron ndonjė provė se gėzon njė arsyetim superior dhe tė sofistikuar tė njė lideri tė zgjedhur me vota. Fatkeqėsisht, shumė presidentė amerikanė kanė qenė tepėr mediokėr; disa kanė qenė tė korruptuar dhe destruktivė nė mėnyrė flagrante. Shumė prej tyre kanė abuzuar me pushtetin e vet duke ndėrhyrė forcėrisht nė ēeshtjet e vendeve tė tjera, duke sakrifikuar mijėra jetė amerkinėsh dhe tė huajsh nė kėto procese.
Liderėt e zgjedhur tė Europės prej kohėsh janė tė zėnė kryesisht me planin pėr t'i zhveshur kombet e tyre prej sovranitetit kombėtar nė procesin e unifikimit europian dhe nė pėrzierjen e harmonisė sė tyre kulturore me imigracionin masiv, - njė tradhti e dyfishtė, e cila nuk do tė ishte lejuar nė kohėt kur monarkėt ishin nė pushtet e qeverisnin, ndėrsa popullsia e shumicės sė vendeve nuk e gėzonte tė drejtėn e votės. Kjo qyfyre, sė bashku me tentativėn e BE pėr ta zhdukur Partinė e Lirisė nė Austri, (megjithėse partitė komuniste tė kontinentit dhe trashgimtarėt e tyre tė pambrojtshėm tė ideologjisė mė gjakatare tė historisė, nuk kritikohen kurrė), na sugjeron se demokracia ka tendencė tė prodhojė liderė, tė cilėt sotpėrsot nuk besojnė nė demokraci, duke shkatėrruar kėsisoj qėllimin e saj fisnik.
Liderėt e zgjedhur tė Britanisė dhe tė SHBA sė fundmi janė duke planifikuar njė luftė agresive kundėr njė vendi (Iraku - shėn.i pėrkth.) i cili nuk i ka sulmuar kurrė, duke rrėzuar nocionin se demokracitė nuk ia nisin tė parat luftės. Arsyeja e pushtimit tė Irakut nuk ėshtė mė e fuqishme se ato pėr tė cilat mbretėrit kanė filluar luftėn nė tė kaluarėn, dhe unė nuk e kuptoj dot se si pėr faktin se vendimmarrėsit janė tė zgjedhur, ata do t'ua lehtėsokan jetėn banorėve tė pafat tė vendit qė ėshtė piketuar si target.
Pėrtej kėtyre ēėshtjesh tė diskutueshme (tė cilat e kuptoj se hanė debat), e kam tė vėshtirė tė kuptoj se si politikanėt e shekullit XX, - tė cilėt e futėn dy herė Europėn nė luftė, ēka duke i krahasuar me konfliktet pėr dinastitė i bėn kėto tė fundit tė duken si skėrmitje dhėmbėsh, - i paskan kapėrcyer nė aftėsi dhe menēuri monarkėt e trashėgueshėm paramodernė! Jeta ėshtė bėrė sot mė e mirė nė shumė aspekte. Por unė besoj se shumica e ekonomistėve do tė pajtoheshin me mua se standardet e larta tė jetesės sot, janė si rezultat i pėrparimeve teknologjike dhe mjekėsore, dhe do tė kishin ndodhur pavarėsisht (mė shumė sesa, pėr shkak) prej veprave tė qeverive tė zgjedhura. Shteti social - projekti kryesor i demokratėve - u duk se do tė bėnte mrekullira pėr europiano perėndimorėt deri pėr njėfarė kohe, por tani ai po pėrballet me problemet mė tė mprehta qė lidhen me rėnien e lindshmėrisė dhe me faktorė tė tjerė, tė cilat kanė ngritur pikėpyetje tė mėdha nė besueshmėrinė dhe popullaritetin e filozofisė socialdemokrate.
Duke iu larguar ngjarjeve tė ditės dhe duke u kthyer nė rrafshin e teorisė, unė besoj se disa cilėsi tė brendshme tė monarkisė dhe demokracisė, i japin tė parės avantash nė raport me kėtė tė dytėn. Sė pari, njė mbret ėshtė i stėrvitur qysh kur lind pėr punėn qė do tė bėjė. Pėrgjithėsisht ai ka shumė vite nė dispozicion pėr t'u pėrgatitur pėr detyrėn e qeverisjes sė vendit tė vet, dhe kur hipėn nė fron, ai mund tė pėrqendrohet plotėsisht pėr tė vėnė nė jetė dijenitė e tij. Zakonisht ai ka nxėnė prej mendjeve mė tė mira e mė tė ditura tė vendit pėr ēeshtjet kushtetuese tė vendit tė vet. Nga ana tjetėr, politikanėt e tjerė shpenzojnė gjysmėn e parė tė karrierės pėr marrjen e pushtetit; ndėrsa pasi zėnė karriget, ata i pėrkushtojnė njė kohė tė konsiderueshme ēėshtjes sė ruajtjes sė saj. Nevoja e pėrhershme pėr tė fituar favore pėrmes lajkash prej grupeve tė veēanta tė interesave, s'do tė thotė se pėrputhet edhe aq me atė qė ėshtė e mira pėr tė gjithė vendin. Ndėrsa njė mbret vepron nė bazė tė ndėrgjegjes sė vet. Shumė shpesh besohet (prezumohet) se programi kryesor i shumicės sė politikanėve ėshtė identik me "vullnetin e popullit" dhe njė monark kushtetues u shėrben nėnshtetasve tė vet duke pranuar atė qė ka aprovuar qeveria. Fatkeqėsisht pėr lirinė, mundėsia qė do tė ishte e dėshirueshme pėr sovranėt, pėr tė vepruar si njė siguresė kontrolluese reale mbi pushtetet e qeverisė, as qė ėshtė marrė ndonjėherė nė konsideratė.
Fakti ėshtė se nuk ekziston dhe as qė ka ekzistuar njė gjė e tillė e quajtur "populli", veēse persona tė veēantė, me poaq ide tė ndryshme rreth asaj qė duhet bėrė. Mua s'mė vjen ndėrmend ndonjė propozim pėr tė cilin tė gjithė njerėzit e njė vendi tė kenė rėnė dakord ndonjėherė. Ndėrsa kur njė ide e veēantė merr mbėshtetjen e shumicės, kjo provon padiskutim superioritetin e saj ndaj pikėpamjes sė pakicės. Sė kėndejmi del qė, ideja se qeveritarėt e zgjedhur u shėrbejnė interesave tė "popullit", ndėrsa ata tė trashėgueshmit jo, nuk ka kuptim, pėr shkak se interesat e "popullit" nuk kanė qenė kurrė njė gjė koherente. Ajo ēka ėshtė e mirė pėr disa njerėz tė "popullit", ėshtė e keqe pėr disa tė tjerė. Gjithsesi, asnjė qeveri nuk i ka shėrbyer kurrė "popullit" dhe as qė do tė ndodhė kurrė, prandaj ky aspekt superior i qeverisjes demokratike, ėshtė i pakuptimtė.
Adhurimi universal i demokracisė nė botėn perėndimore ka krijuar njė mentalitet i cili na sugjeron se duke fituar zgjedhjet, i jepet njė farė legjitimiteti pothuaj magjik njė personi, duke i dhėnė atij njė autoritet moral tė veēantė, tė cilin askush qė nuk ėshtė i zgjedhur, s'mund ta posedojė (ndėrkaq kujtojmė britmat ndaj letrave tė Princit Charles). Unė besoj se ky ėshtė njė besim i pajustifikuar. Para sė gjithash, fituesit e zgjedhjeve nuk janė kurrė realisht zgjedhja mė e mirė pėr tė gjithė ose pėr shumicėn e njerėzve; ata janė kryesisht zgjedhja (shpesh zgjedhja e padėshirueshme e tipit: "e keqja mė e vogėl") e njė shumice ose e njė shumice tė thjeshtė, e cila ndodh qė tė dalė nė votimet e asaj dite.
Vijon numrin e ardhshėm
26-28 shtator, 2002
Pėrktheu Neritan Kolgjini
KOMENTE
Kush do tė pėrfitojė votat e pronarėve
Nga Gjergj Erebara
Politika shqiptare po sheh tė gjitha mundėsitė pėr ta shfrytėzuar pėr qėllime elektorale diskutimin pėr njė ēėshtje qė i intereson njė pjese tė konsiderueshme tė shqiptarėve.
Dihet tashmė se Partia Demokratike, mė e madhja e opozitės, nuk e ka sulmuar fort projekt-ligjin e qeverisė. Ajo abstenoi zyrtarisht nė votimin pėr projekt-ligjin "Mehdiu-Ēako", gjė qė, nė gjuhėn juridike parlamentare, pėrkthehet nė votė kundėr. Megjithatė, tre deputetė tė saj, votuan pro kthimit tė pronave. Gjithashtu, tė gjithė deputetėt e Partisė Demokrate tė Re votuan pro, me pėrjashtim tė Qazim Tepshit. Nė listėn e votave pro ishte edhe socialisti Ndre Legisi si dhe aleancisti Neritan Ceka.
Ka vetėm njė arsye se pėrse po diskutohet sot ēėshtja e pronave: ky ėshtė procesi i integrimit nė Bashkimin Europian dhe negociatat pėr Marrėveshjen e Stabilizimit e anėtarėsimit.
Bashkimi Europian kėrkon zgjidhjen e problemit pėr tė garantuar stabilitet social nė vendin tonė. Pėr tė arritur kėtė, nevojitet qė projekt-ligji tė jetė fillimisht i votuar me konsensus sa mė tė gjerė, dhe, sė dyti, tė jetė i zbatueshėm.
Nė raportin e fundit, BE theksonte se projekt-ligji qė pritet tė miratohet pėrbėnte zgjidhje, por kėrkonte nė tė njejtėn kohė hartimin dhe publikimin e kostos, inventarin e tokave pėr kompesim dhe faturėn financiare. Pikėrisht kėto dy kushte tė fundit nuk janė zbatuar nga qeveria, e cila rrezikon nė kėtė mėnyrė tė miratojė njė projekt-ligj pėr tė cilin ėshtė e vėshtirė tė thuhet nėse do tė zbatohet apo jo, dhe ėshtė e vėshtirė tė thuhet nėse do ta zgjidhė problemin ose jo.
Partia Demokratike gjendet nėn presion sot nė lidhje me votėn e saj, por duket se ajo ėshtė e interesuar mė shumė pėr tė gjetur probleme pėr qeverinė sesa pėr tė gjetur zgjidhje pėr problemin e pronave.
Nė kėtė pikė, nė lojė hyri PDR, e cila fillimisht deklaroi pėrēartazi edhe mbėshtetje pėr projekt-ligjin, edhe kėrkesėn pėr kthimin e pronave. Por, sė fundmi, kjo parti pėrgatiti njė paketė ndryshimesh tė rėndėsishme dhe racionale, tė cilat, nga njėra anė rrisin hapėsirėn pėr kthimin e drejtėpėrdrejtė tė pronave, ndėrsa nga ana tjetėr mbrojnė shpėrndarjen e tokės bujqėsore nė ato raste ku toka ka origjinė shtetėrore.
Nė kėtė pikė, debati mė i ashpėr mes Partisė Demokratike dhe asaj Socialiste, ėshtė pėrqendruar nė abrogimin e ligjit "pėr Tatimin e Jashtėzakonshėm" tė vitit 1945. Bėhet fjalė pėr njė nga ligjet e para tė regjimit komunist, me anė tė tė cilit u kryen sekuestrimet e parave dhe pronave tė njė pjese tė konsiderueshme tė kundėrshtarėve tė komunizmit si dhe njerėzve tė tjerė, pėr tė mbushur arkėn e shtetit tė ri shqiptar dhe pėr tė dobėsuar financiarisht kundėrshtarėt.
Pak vite mė vonė, regjimi komunist e zgjidhi problemin financiar kur vendosi njė sistem tė ri monetar, hodhi nė qarkullim monedhė tė re dhe vendosi kuota shumė tė ulėta tė kėmbimit tė frangave dhe lekėve tė vjetėr me lekėt e rinj.
Debati mbi kėtė temė, nė kushtet kur projekt-ligji ka pak gjasa tė sjellė zgjidhje, ngjan mė shumė me njė justifikim moral tė opozitės pėrballė Bashkimit Europian dhe OSBE-sė pėr tė votuar kundėr, rrjedhimisht pėr tė lėnė tė hapur problemin, para sė gjithash, pėr qeverinė.
Dihet tashmė se problemi i pronave ėshtė shtyrė nė kohė me projekt-ligjin e ri, por ajo qė ėshtė afruar nė kohė ėshtė angazhimi politik i pronarėve dhe kristalizimi i qėndrimeve tė politikės shqiptare. Ndonėse ka tė majtė qė mendojnė si tė djathtė dhe anasjelltas, tashmė dihet se janė: Partia Lėvizja e Legalitetit, Partia Republikane etj., kryesisht nga e djathta, tė cilat kanė shansin pėr tė marrė votat e tė djathtės sė vėrtetė, njerėzve qė sot kryesisht nuk votojnė pėr shkak tė mosbesimit ndaj politikės. Me humbjen e mbėshtetjes sė pronarėve, Partia Demokratike ka humbur pjesėn mė tė rėndėsishme dhe mė tė fortė tė elektoratit tė vet.
Nė kėto kushte, ėshtė mirė tė theksohet se votat e pronarėve do tė mund tė vilen nga partitė e vogla vetėm nė rast se kėto tė fundit do tė dinė tė veprojnė.
Si parti tė djathta dhe shpesh me baza demokratike mė tė forta se PD-ja dhe PS-ja, ato kanė sot shansin qė tė jenė pararojė e partive mė tė zhvilluara nė mėnyra organizimi, nė parimin e pjesėmarrjes kundrejt interesit real dhe jo militantizmit politik.
Ja pėrse anatemohet Mbreti Zog I-rė
Nga Astrit KOLA
1.Mbreti Zog anatemohet e pėrēmohet nga kundėrshtarėt komunistė dhe neokomunistė, pėr tė shembur nė mendjet e shqiptarėve modelin virtuoz tė shtet-formimit qė ai sendėrtoi gjatė viteve 1924-1939. Ky model i paarritshėm denigrohet nga ata qė duan tė na mbushin mendjen se ky surrogato-pluralizėm "me gjithė tė metat qė ka" ėshtė i pranueshėm dhe "ku e ku mė i mirė" se koha e Mbretėrisė, ndaj "nuk kemi ē'tė huazojmė nga ajo kohė".
Tė paaftėt dhe shpėrdoruesit e pushteteve, gjithmonė kanė hedhur baltė mbi atė epokė tė lavdishme. Ajo periudhė dhe simboli i saj, Mbreti Zog, denigrohen nga ata qė kanė komplekse inferioriteti pėr vendin qė Ai ka zėnė nė Panteonin e lavdisė dhe historinė shqiptare, pėr formatin e jashtėzakonshėm tė figurės prej shtetari mendjendritur, i cili i kulmoi dhe i realizoi nė praktikė aspiratat dhe aftėsitė shtetformuese tė shqiptarėve, duke mbetur i pari dhe i fundit Rilindas qė vuri nė themelet e qeverisjes filozofinė e Rilindjes kombėtare.
2.Luftohet sepse nė modelin e Tij tė drejtimit tė shtetit, nuk kishte gjasa tė bėheshin kryeministra njerėz tė rėndomtė si Tao Tao dhe Bashkim Fino. Kėta anonimė gjithmonė janė munduar tė barabiten me figura tė tilla madhore si Mehdi Frashėri, Pandeli Evangjeli, Koēo Kota etj..
3.Nė parlamentin e kohės sė Mbretėrisė ishin zgjedhur intelektualė mendjendritur, dhe nuk kish vend pėr mjelės, bujq e barinj. Bashkėpunėtorėt e Mbretit ishin ishin bij princash, pashallarė, e bij tė tyre, qė ishin rritur e edukuar nė kėshtjella e kulla. Ata ishin zotėr tė Atdheut, tė cilin e kishin me tapi, dhe jo zotėr tė shkopit e tė kasolleve. Ata ishin intelektualė tė rrallė, dhe pėr kėtė mjafton t'i referohesh diskutimeve tė Parlamentit tė asaj kohe, ku spikat elokuenca dhe kultura brilante, pėrgjegjshmėria dhe pėrkushtimi atdhetar i atyre qė ishin "gjaku blu" i kėtij vendi. Tė gjithė ata kishin dhėnė prova atdhetarie pėr breza tė tėrė, dhe kishin shkrirė gjithēka patėn pėr vendin, kur e kish lypur nevoja.
4.Qeveritė e kohės sė Mbretėrisė nuk bėnin pazar me interesat kombėtare. Asnjė kryeministėr i qeverive tė asaj kohe nuk guxonte tė shkujdesej apo t'i injoronte kėto interesa, sikundėr vepron Nano sot, me marrėveshjet pėr AMC, Vodafon-in, koncesionin pėr "Petrolifera" etj.,
Mjafton tė kujtojmė faktin se, qė nga momenti i negociimit e deri nė nėnshkrimin e Marrėveshjeve koncesionare me gjigandėt "Anglo-persian Oil Co.", "Standart Oil Co.", e mė pas me "SVEA" e "AIPA", kaluan minimalisht 2-3 vjet, periudha kėto tė mbushura me debate e diskutime tė gjera nė parlament e qeveri, dhe jo si sot kur, me njė firmė tė hedhur brenda sekondash, tė huajt bėhen pronarė tė pasurive kombėtare.
5.Sepse atėkohė jo vetėm qė nuk kish ministra tė korruptuar, nuk kish "tendera me prokurim tė drejtpėrdrejtė", por nuk kish asnjė ministėr me konflikt interesash si sot, kur postet ministrore ndahen konform bizneseve private tė ministrave tė Nanos, tė cilėt, nga mėngjezi nė darkė, punojnė pėr vete dhe shefin e tyre, duke shkaktuar evazion fiskal dhe krim ekonomik tė organizuar.
6.Sepse nė periudhėn e Mbretėrisė nuk kish Mafia tė legalizuar e institucionalizuar apo trafiqe kriminale, ndonėse asokohe, deri edhe nė SHBA bandat e Mafia-s bėnin kėrdinė megjithėse nė fuqi ishte ligji i Prohibicionit dhe ligje tė tjerė qė synonin kufizimin dhe paralizimin e veprimtarive kriminale.
7.Sepse nė administratėn shtetėrore nuk kish nepotizėm e krahinarizėm, dhe nuk ndodhte qė 99 % e ushtarakėve madhorė, nėpunėsve dhe kabineteve, tė ishin nga Salaria, Kuēi e Tėrbaēi, apo nga Zona e Parė Operative Vlorė-Gjirokastėr.
8.Nė atė kohė banditėt e rebelimeve nuk bėheshin doganierė. Rebelimet shtypeshin me mjetet mė efikase, minimumin e kostos njerėzore e materiale, ndėrsa pėr rebelėt shpesh bėheshin amnisti dhe politika penale qė synonin neutralizimin e veprimtarive subversive antishtetėrore dhe jo diferencime politike qė mund tė sillnin dasi, konfrontime. Shteti ishte i kujdesshėm ndaj familjarėve apo tė afėrmve tė rebelėve dhe synonte tė zbuste konfliktet me pasoja sociale.
9.Vetė Mbreti Zog nuk lejonte nepotizėm familjar nė qeverisje dhe administratė. Askush nga Familja dhe rrethi i afėrm i Tij nuk ka punuar nė administratė, pėrveē kunatit, Ceno bej Kryeziut, deri nė vitin 1927, kur ai doli kundėr interesave kombėtare dhe u shkarkua nga detyra e ambasadorit nė Beograd. Nė tė kundėrt, tė afėrmit e Mbretit jo vetėm qė nuk mernin rroga shtetėrore, por zhvillonin bamirėsi me pasurinė vetiake, sikundėr motrat princesha, tė cilat themeluan dhe drejtuan Kryqin e Kuq shqiptar, duke ndihmuar tė varfėrit pa preferenca dhe paragjykime krahinore, apo fetare.
10.Paga minimale nė tė gjithė piramidėn e pagave tė kohės sė Mbretėrisė ishte ajo e mėsuesit tė fshatit, qė ish 7 napolona ar, me tė cilėn mund tė blihesh 200 kg mish nė muaj.
11.Shumica e intelektualėve shkollohej me bursėn e shtetit dhe paga e tyre, pas rekrutimit tė menjėhershėm nė administratėn shtetėrore, ishte shumė mė e lartė sesa nė tė gjitha vendet perėndimore. Kjo ishte arsyeja qė, pėrveē detyrimit atdhetar dhe dėshirės pėr tė kontribuar pėr vendin, intelektualėt ishin tejet tė motivuar financiarisht dhe ndjenin nė ēdo ēast pėrkujdesjen e shtetit e personalisht tė Mbretit, i cili organizonte pėr ta audienca speciale, i ndihmonte pėr zgjidhjen e ēdo problemi, madje shtronte edhe zijafete me shpenzimet e Tij, pėr t'u krijuar klimė tė ngrohtė nėpėrmjet shkėmbimit tė mendimeve dhe shpėrfaqjes sė programeve shtetėrore tė zhvillimit tė vendit.
Vijon nė numrin e ardhshėm
___________________________
23 Maj 2004, Nr.20(590)
___________________________
TITULL KRYESOR
Nė njė deklaratė pėr mediat tė PLL, kryetari Spahiu hedh poshtė me dokumenta zyrtare tė gjitha shpifjet dhe akuzat e gazetės "Zėri i Popullit" ndaj personit tė tij
Spahiu rrėzon akuzat e "ZP"
Spahiu: "Segmente misionare tė PS-sė, tė futura nė radhėt e qeverisjes demokratike, nuk mė lejuan tė kandidoj nė zgjedhjet e 26 majit 1996, duke mė sajuar dosje, pėr tė cilėn kam kėrkuar publikisht nėpėrmjet shtypit hapjen e tė ashtuquajturės dosje.
EDITORIAL
Veprat e Nanos dhe fjalėt e tė tjerėve
Nga Astrit KOLA
Nano vazhdon tė brroēkullisė lart e poshtė pėr opozitėn pa kurrfarė pushteti, pėr kundėrshtarėt brenda PS, qė i la nė "diell", pa poste, e tani, sė fundmi, edhe nė adresė tė Lesit dhe Zogajt. A thua se kėta kanė gjė nė dorė dhe po i "sabotojnė pllanet...".
Tamam si Enveri, retorikės tė tė cilit i ka hequr "internacionalizmin fitimtar" e i ka shtuar "integrimin shpėtimtar...".
Por gallata e tij s'ka cak kur "pasi u var teneqenė" kundėrshtarėve, nė vend qė t'i akuzojė me fjalorin e Xhevat Avdallit dhe t'i mallkojė me zhargonin e sokaqeve, u ngjit emra kafshėsh e shpendėsh, pėr t'i kėrcėnuar mė pas se do tė pėrdorė kundėr tyre "performancėn e implementuar" tė ligjit e shtetit, pėr "implementimin performant" tė tė cilėve pėrdor gjykatat, mediat dhe foltoret.
Nano na mallėngjen kur nė vend qė tė miratojė ligje e nxjerrė vendime nė mbledhjet e qeverisė, zė e mban fjalime programatike kundėr opozitės "qė ėshtė dhe mbetet destruktive ngaqė nuk bashkėpunon pėr integrimin...".
Po "mjaft"-istėt ēfarė po i bėjnė? Pėrshesh po hanė tė gjorėt. Shumė-shumė po pllaquriten me lugė nė tasin plot dhe po bėjnė pis gushoret qė u kanė varur nė qafė.
Por ndėrsa tė gjithė i bien teneqeve (natyrisht jo atyre me tė cilat Nano ka rrethuar kryeministrinė - ngaqė kanė frikė se i zė "korenti"), ai vetė bėn ecejake e varavinga nėpėr Shqipėri e botė. Diku buzėqesh si kinez, diku zgėrdhihet, diku mallkon e diku tregon barcaleta. Megjithėse i ndryshon gjendjet emotive si aktor, gjithmonė tallet dhe bėn sikur e ka seriozisht, sepse punėt i ka mbroth!
Nė kėtė vend populli llafos pėr politikė tė madhe, ndėrsa Nano bėn politikėn i vetėm, ngaqė ka nėpėr duar tė gjitha paratė dhe pushtetet e kėtij vendi.
Ai bėn politikat ekonomike, tė mbrojtjes, tė kulturės, tė sigurimit kombėtar, tė jashtme e tė brendshme, tė transportit e tė turizmit, madje deri tek ato agraret. Shpėrndan para e mbledh para, pėr kėdo e nga kushdo. Dhe pastaj ankohet se i kanė sabotuar "performancėn e programeve integruese, qė do tė implementohen...".
Edhe kur gjobit Lesin me gjykata, bėn sikur e kanė shkelur nė kallo e nuk po e lėnė tė punojė.
Po kundėrshtarėt e tij nė pozitė e opozitė, ēfarė bėjnė??? Fjalė, imzot, fjalė dhe vetėm fjalė. Vepra nė kėtė vend ka vetėm Nano. Vepra tė bardha e tė zeza. Punė tė pastra e punė tė pista.
Tani qė kapi edhe Agim Pepėn "baronin e krimit tė organizuar", do tė bjerė rehat shumė shpejt edhe nga Mafia, edhe nga akuzat e opozitės, edhe nga ato tė ndėrkombėtarėve.
Tani qė erdhi vera e ka mė tė lehtė. Se shqiptarėt e papunė kanė kohė boll. Le tė mbushin trastėn me bukė e domate dhe t'ia mbathin nė brigje lumenjsh.
Ata qė kanė mė shumė para, le tė shkojnė nėpėr plazhet apo resortet e ndėrtuara nė bregdet nė tokat e pronarėve, e me paratė e poēėve, carapulėve e pustinėve.
Vetėm "performancėn" mos ia prishni kėtij "zogu" qė po fluturon e shtegton kah hapėsirat e pamata tė "integrimit".
Fjalė e kapalla? Nga ato bėni sa tė doni. Edhe akuza bėni po tė dėshironi, veēse jo tė shkruara...
Nano veprat, ju tė tjerėt fjalėt.
- Doni tė punojmė pėr integrimin apo jo, xhanėm... Nėse nuk doni, tė paktėn prisni sa tė dorėzohet qeverisja e Irakut nė dorė tė irakenėve! Nėse s'keni durim deri atėherė, tė paktėn prisni sa tė mbarojnė negociatat pėr jetėn dhe fatin e Jasser Arafatit. Nėse nuk prisni as pėr kėtė, shkoni e shullėhuni nė diellin e verės qė jua solla unė, kryeministri juaj.
Po tė doni mund tė konkurroni edhe pėr First Lady. Aq mė bėn se gjysma juaj nuk veshin fustane. Vishini, kush ju pengon!? Andej ku duam qė tė integrohemi, kėshtu bėjnė. Bėhuni burra-zonja dhe djem-zonjusha. E kėshtu nuk do tė kishim nevojė as pėr opozitė. E ē'na duhet ajo. Drejt asaj rruge jeni, vazhdoni... Mė mirė pėr ju, pėr ne, pėr tė gjithė. Kėsaj i thonė performancė e lukut, trupit, trurit, madje edhe e implementuar.
Tani vrap nga njė vath nė vesh e drejt nė pasarelė - nė spektaklin Miss opozita e Mister Nano. Paratė i sponsorizoj unė. Unė jam kryeministėr, unė i kam paratė, unė ua blej fustanet dhe vathėt. Kujt nuk i pėlqen vathi nė vesh, ua vendos nė hundė dhe u tėrheq pėr hundėsh. Kush tha kapistall!? Eshtė fjalė e vjetėr, demode. Nuk ka kurrfarė performance dhe nuk na integron. Kaq mund tė bėj pėr ju, si tė doni bėni...
Vetėm vapė mos na bėni. Boll kemi kėtė qė ka plasur... Si the ti? Vathė bagėtish?
Jo or mik, jo. Nuk kam ndėrmend t'u fus nė vathė bagėtish, e pastaj t'u gjej edhe kullotė. Se pastaj do tė mė kėrkoni edhe hije, tė mėrzeni. Pse ju do t'u kullos unė?
Mė ka lėnė mendja! Interesant ē'popull!!! Do edhe bar edhe kullotė, ėshtė mėsuar...
Unė nuk jam bariu, jam kryeministri juaj. Kėtė mbajeni vath nė vesh...
KRYESORE
Nė njė deklaratė pėr mediat tė PLL, kryetari Spahiu hedh poshtė me dokumenta zyrtare tė gjitha shpifjet dhe akuzat e gazetės "Zėri i Popullit" ndaj personit tė tij
Spahiu rrėzon akuzat e "ZP"
Spahiu: "Segmente misionare tė PS-sė, tė futura nė radhėt e qeverisjes demokratike, nuk mė lejuan tė kandidoj nė zgjedhjet e 26 majit 1996, duke mė sajuar dosje, pėr tė cilėn kam kėrkuar publikisht nėpėrmjet shtypit hapjen e tė ashtuquajturės dosje.
1.Kemi dalė sot para jush, sė pari, pėr tė shprehur edhe njė herė qėndrimin politik tė PLL pėr projekt-ligjin "Pėr Kthimin dhe Kompensimin e Pronės", lidhur me tė cilin deklarojmė se jemi e do tė vazhdojmė tė jemi konsekuentė nė mbrojtje tė pronarėve legjitimė, ēka e dėshmoi edhe vota e deputetėve tė PLL nė seancėn e fundit plenare.
PLL iu bėn thirrje deputetėve tė Kuvendit tė Shqipėrisė, qė tė mos e votojnė projekt-ligjin e maxhorancės aktuale, sepse ky draft jo vetėm qė nuk zgjidh ēeshtjen e pronės, por do tė krijojė probleme sociale, do tė pengojė investimet vendase dhe aq mė tepėr ato tė huaja, tokat nuk do tė punohen e do tė ngelin djerrė, dhe do tė ketė pasoja tė tjera qė do tė zgjatin tranzicionin e Shqipėrisė, duke u bėrė pengesė pėr proceset integruese.
2.PLL i bėn thirrje maxhorancės sė Majtė dhe, nė veēanti kryetarit tė Kuvendit, z.Pėllumbi, qė tė planifikojė nė kalendarin dy-javor tė punimeve tė Kuvendit (24 maj - 3 qershor 2004), miratimin nė seancė plenare tė P/Ligjit "Pėr Dėmshpėrblimin e Ish tė Burgosurve dhe Pėrndjekurve Politikė", pasi nė kalendarin e shtypur dhe tė shpėrndarė nė grupe pėr dy javėt e ardhshme, pėrsėri nuk ėshtė parashikuar.
3.Partia Socialiste, me anė tė levave dhe pushteteve tė saj ka filluar njė luftė frontale ndaj PLL dhe ndaj meje personalisht - si kryetar i kėsaj force opozitare, nacionaliste e antikomuniste.
Pėr disa ditė me radhė, gazeta "Zėri i Popullit", faqen e parė e hap me emrin tim, duke pėrdorur etiketime si "kriminel", "kryengritės", "agjent", "pronar sarajesh", e tė tjera si kėto. Unė e ndjej veten krenar qė kjo gazetė merret me mua, ēka rikonfirmon edhe njė herė pozicionimet e qarta politike, tė miat dhe tė forcės politike qė pėrfaqėsoj dhe njėkohėsisht ato tė Partisė Socialiste, e cila nė mentalitetin e saj tė vjetėr e tė pandryshuar, na konsideron ne legalistėve jo si kundėrshtarė politikė, por si "armiq".
Unė nuk dua t'ia di pėr "ZP", por sqarimet e mėposhtme i bėj pėr opinionin publik.
"ZP" mė cilėson "kriminel", por nuk m'i vėrteton viktimat. Ndėrsa unė po ju deklaroj viktimat e kėsaj partie qė nga krijimi i saj e deri nė ditėt e sotme.
- Tė ekzekutuar 5.577 burra dhe 450 gra
- Tė burgosur 26.768 burra dhe 7.367 gra
- Tė vdekur nė burgje 977 burra dhe 7 gra
- Kanė humbur aftėsinė mendore nėpėr burgje 308 persona
- Tė internuar 48.217 burra dhe 10.792 gra
- Tė vdekur nė internime 7.022 persona
Nė kėto bilance nuk pėrfshihen viktimat e shkaktuara brenda llojit, por vetėm ato tė shtresės qė unė i pėrkas dhe e pėrfaqėsoj. Gjithashtu nuk pėrfshihen as krimet e shkaktuara nga kjo forcė politike gjatė viteve 1990-1991 dhe ato tė viteve 1997-2004, kundrejt Jetės dhe Lirive tė Njeriut.
Po nė kėtė kuadėr, ndaj familjes dhe tė afėrmve tė mi, kjo forcė politike ka kryer kėto krime:
1.Tė dėnuar me vdekje 2 persona
2.Tė burgosur politikisht 9 persona = 85 vjet burg
3.Vite internimi gjithsej 885 vjet
4.Tė arratisur si antikomunistė 11 persona
5.Cilėsuar kulakė dhjetėra persona.
Personalisht jam rritur nėn trysninė e luftės sė klasave, duke mė cilėsuar "tradhtar", "armik i popullit", "kulak", "agjent e spiun i imperializmit", e shumė etiketime tė tjera denigruese, tė shoqėruara me privime tė theksuara.
Jam mėsuar me privime dhe pengesa, por fatmirėsisht deri mė sot i kam kaluar me sukses.
1.Partia e Punės nuk mė lejoi tė vazhdoja studimet e larta, pengesė tė cilėn e kapėrceva nė vitin 1993, duke filluar studimet.
2.Segmente misionare tė PS-sė, tė futura nė radhėt e qeverisjes demokratike, nuk mė lejuan tė kandidoj nė zgjedhjet e 26 majit 1996, duke mė sajuar dosje, pėr tė cilėn kam kėrkuar publikisht nėpėrmjet shtypit hapjen e tė ashtuquajturės dosje.
Por edhe kėtė pengesė tė pėrkohshme e kalova nė vitin 1997, duke kandiduar pėr deputet, nė bazė tė vendimit tė "Komisionit Shtetėror tė Kontrollit tė Zyrtarėve tė Lartė", me nr. 673 Prot, datė 12.06.1997, tė lėshuar nga kryetari Hajri Mezini.
Pastėrtia e figurės sime u rikonfirmua edhe me vendimin nr. 200, datė 10.04.1998, tė lėshuar nga kryetari Nafiz Bezhani, meqenėse do tė konkurroja pėr kryetar tė PLL.
3.Me 24 shtator 1998, qeveria socialiste mė burgosi, dhe prokuroria filloi nė ngarkimin tim ēeshtjen penale me nr. 2086, me akuzėn "organizator i kryengritjes sė armatosur", e cila, nė rast se vėrtetohej, bazuar nė nenin 221 tė Kodit Penal, parashikonte dėnim me burgim tė pėrjetshėm.
Por, mbas 13 muaj burgosjeje dhe 6 muaj arresti shtėpie, rifitova lirinė duke e kaluar edhe kėtė pengesė tė radhės. Vendosmėria ime pėr tė mbrojtur idealet dhe kauzėn qė pėrfaqėsoj, mė siguroi mbėshtetjen e legalistėve dhe mbretėrorėve pėr t'i pėrfaqėsuar ata nė Parlament.
Pėrndjekja ndaj meje, siē duket, nuk paska tė sosur. Jam deputeti i vetėm i kėtij kuvendi qė jam dėnuar dy herė me afate maksimale, vetėm se kam kėrkuar zbatimin e rregullores nė pėrgjithėsi, por nė veēanti shqyrtimin dhe miratimin e projekt-ligjit pėr dėmshpėrblimin e ish tė Burgosurve Politikė tė diktaturės komuniste. Por unė jam i vendosur qė, nė rrugėn time politike tė mos ndalem nga akuzat, shpifjet, presionet dhe dėnimet e partisė nė pushtet.
Gazeta "Zėri i Popullit" mė akuzon se kam "saraje" tė paligjshme nė mes tė Tiranės. Pėr kėtė shpifje unė ju argumentoj me dokumenta zyrtare se nuk kam zaptuar prona apo toka, sikurse kanė bėrė shumė pushtetarė tė sė Majtės, por unė njoh dhe respektoj tė drejtėn e pronės si tė shenjtė. Pėr kėtė po ju vė nė dispozicion dokumentin zyrtar tė Zyrės sė Regjistrimit tė Pasurive tė Paluajtshme me nr.vendimi 7/80, nė zonėn kadastrale 8330, ku rezulton se unė, bashkė me katėr vėllezėrit, posedojmė njė sipėrfaqe prej 467 metrash katrore, nė truallin e saj ishte njė shtėpi disashekullore, ku nuk mund tė jetonin pesė familje sa ē'jemi ne.
Kemi ndėrtuar njė godinė konform ligjeve tė shtetit, dhe dokumentacioni ėshtė i plotė dhe i depozituar pėr leje ndėrtimi mė datėn 21.03.1996, me nr.prot. 6/6, e konfirmuar pėr dokumentacionin e plotė nga kryetari aktual i bashkisė, me nr.prot. 7985, dt.31.12.2002. Pra kėto janė dokumentet zyrtare qė hedhin poshtė akuzat e gazetės "ZP".
Sulmi i PS dhe i "ZP" nuk ėshtė i ri. Kėto sulme kanė filluar qė nė shtator 1944 kur, Shefqet Peēi nė krye tė Brigadės V-tė, na dogji kullat. Mė pas kanė vijuar persekutimet e lartpėrmendura, ndėrsa dėnimi qė mė bėri Servet Pėllumbi dhe akuzat shoqėruese tė "ZP", janė thjesht ndeshjet e radhės.
Tiranė mė 22.05.2004
Kryesia e PLL nė konferencė shtypi
PLL: Prona, pronarėve tė vėrtetė
Krerėt e PLL kanė deklaruar pėr mediat se "prona duhet tė kthehet te i zoti, pėr tė shmangur problemet ekonomike e sociale". Tė shtunėn e shkuar dt. 22 maj 2004, nė njė nga sallat e "Hotel Dajti" kryetari Spahiu, Nėnkryetari Basha dhe Sekretari i Pėrgjithshėm Tujani dolėn nė njė konferencė shtypi ku trajtuan ēeshtjet e projekt-ligjeve tė kthimit tė pronės dhe tė dėmshpėrblimit tė ish tė burgosurve e tė pėrndjekurve politikė. Nė lidhje me kėto z.Spahiu tha se ne kėrkojmė qė prona tė kthehet te pronarėt legjitimė nė mėnyrė qė tė ulet konfliktet sociale dhe tė fuqizohet ekonomia e fermerėve shqiptarė. I pyetur nė lidhje me abstenimin e PD pėr projektin Mediu-Cako, kreu legalist tha se "ne jemi vėrtet parti opozitare e aleate, por kjo s'do tė thotė se jemi njė parti me PD. Ata kanė programin e vet, ne kemi tonin. Ne i respektojmė pėr aleatė dhe ėshtė e natyrshme qė tė kemi ndryshime nė qendrime pėr ēeshtje tė caktuara."
Nė kėtė konferencė shtypi krerėt legalistė potencuan idenė qė prona t'u kthehet pronarėve tė vėrtetė, si gjetja mė e mirė.
Gjithashtu ata kėrkuan qė nė seancat e ardhshme parlamentare tė futet nė rendin e ditės projektligji i dėmshpėrblimit tė ish tė burgosurve politikė.
Po ashtu kryetari Spahiu gjatė konferencės pėrgėnjeshtroi shpifjet e sulmet e PS dhe gazetės "ZP" nė lidhje me pasurinė e tij dhe me tė ashtuquajturėn "pastėrti tė figurės". Spahiu publikoi para kamerave dokumentet zyrtare pėr shtėpinė e tij dhe theksoi se ai e njeh pronėn si "tė shenjtė". Ndėrsa nė lidhje me pastėrtinė e figurės, ai publikoi dy dokumentet e komisioneve tė kontrollit sė figurave zyrtare me kryetar Hajri Mezinin dhe Nafiz Bezhanin.
Siē dihet para disa ditėsh gazeta e PS, "Zėri i Popullit" ka publikur njė faksimile vendimi gjykate ku thuhej se Ekrem Spahisė i mohohet e drejta e kandidimit pėr deputet, pėr shkak se ka qenė i implikuar me Sigurimin e kohės sė komunizmit. Spahiu sqaroi nė konferencė se e ka kundėrshtuar kėtė vendim gjykate dhe e ka rrėzuar mė pas po me vendim gjyqi. Provė e qartė pėr kėtė janė edhe dėshmitė e lėshuara nga dy komisionet e cituara mė sipėr.
"Atdheu"
POLITIKA
Deklaratė pėr mediat e PLL pėr tragjedinė e Ēajės nė Kukės ku humbėn jetėn katėr tė rinj
PLL: tė hiqen minat serbe nga kufiri shqiptar
PLL dhe mbarė legalistėt shprehin dhimbjen e tyre tė thellė pėr tragjedinė e fundit nė Ēajė tė Kukėsit, ku humbėn jetėn 4 fėmijė tė pafajshėm tė familjeve tė kėsaj treve qė jeton nė mjerim tė thellė. Me kėtė rast, PLL u shpreh ngushėllimet mė tė thella familjarėve dhe tė afėrmve tė fėmijėve-viktima dhe, nė kėto ēaste tejet tė vėshtira, ndan dhimbjen e thellė me ta.
PLL gjithashtu shpreh indinjatėn e thellė dhe proteston hapur ndaj indiferencės dhe neglizhencės sė qeverisė shqiptare pėr ēminimin e territoreve tė zonave kufitare, tė cilat janė ende tė mbushura me mina serbe, edhe 4 vjet pas pėrfundimit tė konfliktit nė Kosovė.
Nė njė kohė qė qeveria shqiptare bėn shpenzime marramendėse dhe ėshtė implikuar nė afera korruptive kriminale qė, sipas institucioneve tė specializuara ndėrkombėtare, gėlltisin afro 10 % tė GDP (afro 680 milionė $), fondet e miratuara pėr ēminimin e kėtyre zonave janė qesharake, kujdesi ėshtė minimal dhe programet konkrete pėr kėtė qėllim ekzistojnė vetėm nė letėr, ndonėse qė nga mbarimi i konfliktit prej minave serbe kanė humbur jetėn afro 56 banorė tė zonave kufitare.
Politikanėt e maxhorancės, biznesmenėt e tyre dhe gratė socialiste, e ndalin vrapin nė Beograd dhe nuk lėnė rast pa trumbetuar "domosdoshmėrinė e bashkėpunimit ndėrshtetėror nė shėrbim tė stabilitetit tė rajonit", por, ēuditėrisht, harrojnė t'i kėrkojnė palės serbe bashkėpunimin nė dorėzimin me ēdo kusht tė hartave ushtarake tė minimit tė territorit kufitar prej Ushtrisė sė Serbisė gjatė konfliktit nė Kosovė.
Tė propagandosh e kėrkosh "zbatimin e Rezolutės 1244 tė Kėshillit tė Sigurimit" - pra njohjen zyrtare tė "sovranitetit tė Serbisė mbi Kosovėn", pa ta kėrkuar askush, sikundėr veproi para dy ditėsh ministri i Jashtėm, Islami, e tė mos kėrkosh bashkėpunim pėr ēminimin dhe ēdėmtimin financiar nga pala serbe pėr viktimat e pafajshme - ėshtė e papranueshme.
PLL nuk mund tė pajtohet me pėrdorimin nga maxhoranca, pėr qėllime politike, tė tautologjisė sė "Sigurimit dhe Bashkėpunimit Rajonal", nė njė kohė kur nuk ekziston kurrfarė rreziku i tillė dhe kur faktorėt ndėrkombėtarė po konsiderojnė mė tepėr se kurrė alternativėn e pakthyeshme tė Pavarėsisė sė Kosovės.
PLL i kėrkon qeverisė qė, pas kėsaj tragjedie tė paralajmėruar nga banorėt dhe autoritetet e pushtetit vendor tė zonave kufitare - tė shpallė menjėherė situatėn emergjente nė kėto rajone dhe tė dėrgojė strukturat e specializuara Ushtrisė pėr ēminimin masiv, madje duke kėrkuar me kėtė rast edhe ndihmėn emergjente tė strukturave tė NATO-s.
Tiranė mė 17 maj 2004
Kryetari i PLL Spahiu takohet me tė Ish tė Burgosurit Politikė tė Shkodrės
Tė Pėrndjekurit shkodranė vlerėsojnė PLL
Nė mesin e javės, Dega e PLL Shkodėr zhvilloi njė takim me kryesinė e Shoqatės sė Ish tė Pėrndjekurve Politikė tė Degės Shkodėr. Takimi u zhvillua nė selinė e kėsaj Shoqate nė qytetin e Shkodrės.
Nė kėtė takim, z.Caf Jonuzi, kryetar i Shoqatės sė Ish tė Pėrndjekurve Politikė - Shkodėr, nė fjalėn e tij falenderoi Partinė Lėvizja e Legalitetit pėr "... mbėshtetjen dhe kontributin e jashtėzakonshėm qė po i jep shtresės sė Ish tė Pėrndjekurve nė parlament pėr Dėmshpėrblimin e viteve tė burgut gjatė diktaturės komuniste". Njėkohėsisht, z.Jonuzi vlerėsoi me superlativa qėndrimet e djathta e parimore tė z.Spahiu pėr tė gjitha problemet, nė parlament dhe media, duke theksuar me kėtė rast se "midis PLL dhe Shoqatės sė Ish tė Pėrndjekurve Politikė mund tė ndėrmerren hapa bashkėpunimi dhe, sidomos nė aktivitete tė ndryshme pėrkujtimore, lidhur me vlerėsimin e pėrbashkėt tė figurave tė PLL, qė janė njėkohėsisht edhe pėrfaqėsues dinjitozė tė Shoqatės".
Kryetari i PLL Shkodėr, z.Ilir Kuka, shprehu mendimin se "Ne e konsiderojmė Shoqatėn e Ish tė Pėrndjekurve Politikė si pjesė integrale tė PLL". "Nė kėtė shoqatė bėjnė pjesė figura tė njohura tė PLL, si z.Nikolin Destanisha, z.Xhevat Myftija, z.Ferit Myftija, z.D. Grunasi, z.K. Bajraktari, z.Q Elezi e shumė e shumė tė tjerė. Ne mbėshtesim fuqimisht kėrkesat e drejta tė Shoqatės sė Ish tė Pėrndjekurve Politikė pėr dėmshpėrblimin e viteve tė burgut gjatė kohės sė diktaturės komuniste, si dhe do tė mbėshtesim ēdo iniciativė tė kėsaj shoqate. Por, duke i konsideruar Ish tė Pėrndjekurit si njė provė e gjallė e kundėrshtimit dhe mospranimit nga populli shqiptar tė diktaturės komuniste, ne mendojmė se kėrkesat e drejta dhe plotėsisht tė ligjshme tė kėsaj shoqate, duhet tė mbėshteten edhe nga opinioni shqiptar, pasi pa realizimin e kėtyre kėrkesave dhe pa integrimin e plotė tė Ish tė Pėrndjekurve Politikė, nė shoqėrinė shqiptare nuk mund tė flitet pėr njė shoqėri demokratike tė standarteve europiane", - tha ndėr tė tjera kryelegalisti shkodran.
Mė pas e mori fjalėn z.B. Xhafa - n/kryetar i Degės sė PLL Shkodėr, i cili theksoi se "qėndrimi i qeverisė Nano ndaj Ish tė Pėrndjekurve Politikė, ėshtė jo vetėm i papėrgjegjshėm, por ashtu si edhe pėr ēėshtjen kombėtare mund tė themi se kjo qeveri ka si synim shkatėrrimin e plotė tė vlerave e dinjitetit shqiptar, duke u shėrbyer kėshtu edhe qarqeve antishqiptare".
Edhe anėtari i kryesisė sė Degės sė PLL Shkodėr, z.Burhan Agri, nė fjalėn e tij shtroi domosdoshmėrinė e marrjes sė nismave nė Kėshillin e Bashkisė Shkodėr, nė mbėshtetje tė shtresės sė Ish tė Pėrndjekurve Politikė, "duke bėrė qė PLL tė jetė njė zė i fuqishėm nė mbrojtje tė tyre".
Kurse z.M. Arifi, theksoi domosdoshmėrinė e bashkimit tė Ish tė Pėrndjekurve, duke bėrė tė mundur qė ata "tė shprehen me njė zė tė vetėm pėr tė drejtat e tyre tė ligjshme".
Nė fund tė takimit u konkludua se nė tė ardhmen duhet forcuar bashkėpunimi nė aspekte tė ndryshme midis PLL dhe Shoqatės sė ish tė Pėrndjekurve Politikė.
***
Si pėr ta kulmuar kėtė vlerėsim reciprok dhe kėtė bashkėpunim institucional, me rastin e pjesėmarrjes nė konferencėn e Degės sė PLL nė rrethin e Malėsisė sė Madhe, ditėn e premte, nė ambientet e Hotel Turizmit "Rozafa" tė qytetit tė Shkodrės, kryetari i PLL z.Spahiu u takua dhe zhvilloi njė bisedė tė frytshme me njė grup Ish tė Burgosurish Politikė shkodranė, tė kryesuar sėrish nga z.Caf Jonuzi - kryetar i Shoqatės, nė shoqėrimin e zotėrinjve Ndrekė Bazhdari, Kastriot Bajraktari dhe Zenel Drangu.
Nė emėr tė martirėve shkodranė tė diktaturės e tė tranzicionit pluralist, z.Caf Jonuzi e falenderoi z.Spahiu pėr predispozicionin e treguar pėr takimin dhe bashkėpunimin, duke e komplimentuar nė veēanti kryetarin e PLL nė emėr tė tė gjithė Ish tė Persekutuarve shkodranė, pėr "mbėshtetjen e gjithanshme dhe tė pandėrprerė ndaj kėsaj shtrese, qė ka nevojė gjithnjė e mė shumė pėr mirėkuptimin e politikės, e veēanėrisht tė spektrit tė Djathtė tė saj, pėr pėrkrahjen politike edhe nė tė ardhmen lidhur me kėrkesat" e tyre tė drejta, qė jo vetėm "synojnė marrjen e minimumit nga djersa e derdhur gjatė viteve tė dėnimit tė padrejtė dhe punės sė detyruar e tė papaguar, por edhe si njė mundėsi pėr integrim tė saj, tė paktėn nė planin ekonomik, sidomos tani, nė kushtet e njė varfėrie ekstreme", e cila u thellua nė gjirin e kėsaj shtrese "sė cilės diktatura i shkatėrroi gjithēka e, mbi tė gjitha, aftėsitė dhe shanset pėr rikuperim tė dėmeve ekonomike...".
Nė fjalėn e tij, z.Ekrem Spahiu tha: "Gjithė kėtė angazhim dhe mbėshtetje, PLL nuk e bėn pėr demagogji e pėrfitim, por sepse e ndjen si detyrim tė thellė moral e programor. Me keqardhje tė thellė mund t'u them se maxhoranca aktuale me nė krye Fatos Nanon, pėrfaqėson vetėm njė neokomunizėm dogmatik, qė mendon e vepron nė dėm tė interesave kombėtare dhe ėshtė e mbarsur ende me urrejtje klasore ndaj shtresės suaj tė martirizuar, tė cilėn e konsideron "armike".
Tashmė vendi ėshtė futur nė njė rrugė tė rrezikshme. Kritikat e ashpra tė BE, KE dhe sė fundmi edhe ato tė Departamentit amerikan tė Shtetit - janė njė konfirmim i kėsaj gjendjeje tė rrezikshme politike e sociale tė vendit. Unė ju deklaroj se bashkimi i tre shoqatave tuaja kryesore, ėshtė njė veprim i pritur kaherė nga PLL dhe tė djathtėt e vėrtetė, sepse ju tashmė keni unifikuar kėrkesat dhe qėndrimet tė cilat, dikur, socialistėt i anashkalonin me pseudo-argumentin se gjoja ju nuk gjeni gjuhė tė pėrbashkėt me njėri-tjetrin. Se gjoja "nė kėto kushte qeveria nuk di se ēfarė kėrkoni, e si t'ju ndihmojė". Por tani kjo letėr demagogjike ėshtė djegur dhe ata tani kanė dalė me tezėn e "faturės sė fryrė financiare", me tė cilėn po spekullohet pėr t'ju kundėrvėnė ju me shqiptarėt e tjerė tė varfėr, por edhe kjo kartė po u digjet ndėr duar, sepse shqiptarėt e thjeshtė janė aq inteligjentė sa ta kuptojnė se kur asnjė qeveritar nuk shprehet me saktėsi pėr koston reale tė kėsaj fature, pėrdorimi i saj pėr pėrēarje ėshtė thjesht demagogji e dalė boje. Tė gjithė shqiptarėt tashmė e kanė kuptuar se ju nuk kėrkoni djersėn e askujt, por veēse njė pjesė tė djersės qė keni derdhur nėpėr kantieret, galeritė dhe kėnetat e komunizmit, nė njė kohė qė, si atdhetarė tė vėrtetė, nuk kėrkoni t'u kompensojnė jetėt tuaja tė humbura, dėmet e privacioneve tė pafund, qė e shkatėrruan jetėn tuaj qė i vlente aq shumė dhe i vlen edhe sot Atdheut dhe Kombit.
Pėllumbi mė pėrjashton nga punimet e Kuvendit, nė pamundėsi tė mė persekutojė me egėrsinė e dikurshme tė diktaturės, por unė jam mėsuar me privime tė drejtash dhe, sot, komunistėt e djeshėm nuk mund tė mė thyejnė.
Unė do tė di t'i pėrballoj fyerjet dhe denigrimet nė adresėn time, sepse koha punon pėr tė Djathtėn, dhe kėta neokomunistė nuk kanė shanse tė rikthejnė tė kaluarėn diktatoriale, qoftė edhe duke pėrdorur neokomunizmin qė po aplikojnė, e viktima tė tė cilit jeni ju dhe kėrkesat tuaja tė mohuara nė pluralizėm. Kjo ndodh nė njė kohė qė, kriminelėt dhe xhelatėt tuaj e tanėt, u shpėrblyen pėr disa vite burgu nė kushte kampesh pushimi".
Nė fund, kryelegalisti shprehu kėnaqėsinė pėr kėtė takim dhe bashkėpunimin institucional tė ofruar nga Ish tė Pėrndjekurit antikomunistė shkodranė, pėr tė cilin ai tregoi mirėkuptim dhe gatishmėri tė plotė "pėr interesin e pėrbashkėt dhe tė tė Djathtės shqiptare".
Z.Spahiu u nda me pėrfaqėsuesit e Ish tė Pėrndjekurve shkodranė, me premtimin pėr t'u takuar sėrish nė tė ardhmen, dhe pėr t'i mbėshtetur kėrkesat e tyre nė parlament, qoftė personalisht, qoftė si grup parlamentar, qoftė edhe nė njė kuadėr mė tė gjerė, nė atė tė spektrit parlamentar tė djathtė.
Namik Mehmeti
AKTIVITETE
Zhvilloi punimet konferenca VI-tė e Degės sė PLL Durrės. Rizgjidhet kryetar z.Riza Dajko
Basha: Interesi madhor i PLL ėshtė Shqipėria
Nė ambientet e Shtėpisė sė Pionerėve tė qytetit tė Durrėsit, paraditėn e sė djelės, mė datė 16 maj, zhvilloi punimet konferenca VI-tė e Degės sė PLL Durrės. Nė kėtė konferencė, tė deleguar nga kryesia e PLL ishin nėnkryetari i saj z.Murat Basha dhe sekretari i Senatit tė Veteranėve legalistė, z.Seit Preni.
Konferencėn e hapi kryetari i Degės sė PLL, z.Riza Dajko, i cili pasi pėrshėndeti pėrfaqėsuesit e lartė tė kryesisė sė PLL, zotėrinjtė Basha e Preni, dhe pasi falenderoi delegatėt pėr pjesėmarrjen e seriozitetin me tė cilin e kishin vlerėsuar kėtė forum tė rėndėsishėm, nė emėr tė Komitetit Drejtues lexoi raportin e punės dhe veprimtarisė sė Degės pėr periudhėn dy-vjeēare midis dy konferencave.
Nė kėtė raport ishte bėrė njė bilanc modest i punės sė strukturave tė PLL, ku nė veēanti ra nė sy optimizmi i shtuar i legalistėve durrsakė pas kthimit nė Atdhe tė Familjes Mbretėrore, mė 28 Qershor 2002. Po kėshtu, si antitezė e shtrembėrimeve enveriste pėr periudhėn e shkėlqyer tė mbretėrimit tė Mbretit Zog gjatė viteve 1928-1939, z.Dajko radhiti njė sėrė arritjesh tė mėdha tė asaj periudhe qė, sipas tij "pėrqasin modelin e shkėlqyer tė qeverisjes qė premtojnė legalistėt shqiptarė".
Duke nxjerrė si problem prioritar stimulimin e anėtarėsimit nė strukturat lokale tė PLL, kryelegalisti durrsak evidentoi faktin se kjo Degė, aktualisht, kishte 258 anėtarė, sepse, sipas tij "shumė anėtarė tė dikurshėm tė Degės kishin emigruar pėr shkaqe ekonomike", dhe kjo ishte "pjesa mė aktive e anėtarėsisė", ēka sipas tij nėnkuptonte "rėnien e vitalitetit dhe ritmeve tė punės sė strukturave". Pėrkundrejt kėsaj situate tė pakėnaqshme, puna kryesore e Degės ishte pėrqėndruar nė kėto drejtime:
1.Shtimi i radhėve tė partisė
2.Ngritja e nėndegėve
3.Ngritja e seksioneve
4.Bashkėpunimi me partitė e djathta
5.Propaganda si mjet pėr pėrēimin e programit dhe qėndrimeve politike tė partisė.
Mė pas kryelegalisti durrsak evidentoi "kontributin cilėsor tė z.Islam Alikaj dhe z.Fation Luma, tė cilėt me punėn e tyre plot pėrkushtim kishin mundėsuar afrimin e intelektualėve dhe shtimin e anėtarėsimeve, ēka ish shoqėruar me ngritjen e nėndegėve dhe seksioneve tė reja".
Duke kaluar mė pas nė analizėn e punės konkrete dhe rezultateve zgjedhore tė 12 tetorit, z.Dajko kritikoi hapur angazhimin e pakėt tė strukturave dhe drejtuesve, nga tė cilėt "vetėm 5-6 vetė ishin angazhuar seriozisht gjatė fushatės", megjithėse ndihma nga qendra kish qenė e konsiderueshme dhe e vazhdueshme, pėr tė gjitha problemet.
Nė kėtė drejtim fjalėt mė tė mira u folėn pėr ndihmesėn konkrete tė nėnkryetarit tė PLL z.Murat Basha, i cili kish ndenjur shumė pranė strukturave drejtuese dhe kish kontribuar maksimalisht nė Degė dhe Komitetin Drejtues, si nė planin politik ashtu edhe nė atė organizativ.
Por ajo qė ra nė sy ishte fakti se, nė raport, pėrveē konsideratave tė pėrgjithshme nuk u dha asnjė shifėr konkrete pėr rezultatet apo pėr kritika tė adresuara pėr struktura dhe drejtues tė veēantė, pėrveēse pėrmendjes sė faktit se kjo degė kish marrė vetėm njė kėshilltar nė zgjedhjet e 12 tetorit, z.Mark Vatnikaj.
Me anė tė kėtij pėrshkrimi tė pėrgjithshėm, z.Dajko synonte t'u hapte rrugėn diskutimeve dhe kritikave konkrete tė delegatėve, si mjeti mė i mirė pėr pasqyrimin e punės dhe pasurimin e frymės sė debatit.
***
Pas leximit tė raportit u kalua nė pikėn e dytė tė rendit tė ditės, nė atė tė pyetjeve dhe diskutimeve, me anė tė tė cilave debati u kanalizua nė problemet dhe shqetėsimet konkrete tė punės dhe veprimtarisė sė kėsaj Dege.
Kėshtu, z.Alush Luma, njė ndėr legalistėt mė tė vjetėr tė Degės, tha: "Shqiptarėt zakonisht shkojnė mbas mė tė fortit dhe kjo vėrehet edhe nė kohėt e sotme. Ky ishte mėsimi qė na dha edhe fushata. Kemi punuar realisht, por rezultati ėshtė i dobėt dhe pėr kėtė pėrgjegjėsi kemi tė gjithė. Tė organizojmė partinė duke forcuar strukturat, sepse pa struktura nuk ka rezultat. Nė 2005-ėn tė dalim nė bllok me gjithė tė Djathtėn nė zgjedhje".
Me tone kritike foli edhe delegati Enver Ēerēima, qė theksoi: "Mbreti Zog i Parė e ka bėrė Durrėsin dhe Shqipėrinė para 65 vjetėsh. Askush nuk e pėrdhos dot figurėn e Mbretit Zog.
Eshtė turp tė mos kemi asnjė anėtar nė kėshillin bashkiak tė qytetit Durrės, por edhe nėpėr komuna. Unė mendoj se ne duhet tė nxjerrim mėsime nga kjo", - e mbylli fjalėn z.Ēerēima.
Ndėrsa profesori i persekutuar Islam Alikaj, tha: "Jam i mendimit qė t'i fryjmė tė mirės, mirėkuptimit. Tė shohim me kujdes intervistat e Mbretit Leka I. Janė postulate qė duhen zbatuar. Ideja e Mbretėrisė nė Durrės ėshtė shumė e madhe, dhe ne duhet tė pėrfitojmė nga kjo. Nuk mund tė durohet mė kjo gjendje politike. Pėr kėtė arsye duhet ta zmadhojmė partinė nė numėr dhe cilėsi. Ēfarė do tė bėjmė duke filluar nga sot nė tė ardhmen? Ky duhet tė jetė edhe pikėsynimi i kryesisė sė re. Dihet qė na janė vjedhur votat, por kemi patur edhe mangėsi. Tė mos harxhojmė forcat duke u grindur me vetveten, por tė forcojmė partinė. Tė jemi tolerantė dhe mirėdashės me njėri tjetrin. Nė rajonin 4 kemi bėrė 22 anėtarė tė rinj. Tė bėjmė takime tė hapura me njerėzit pėr tė promovuar idetė tona dhe shpresoj se kjo do tė realizohet sė shpejti".
Delegati Rexhep Dedja, duke folur me tone autokritike, u shpreh: "Gjithė populli e don Monarkinė. Midis nesh, nė PLL, ka indiferentizėm. Edhe unė vetė kam qenė indiferent dhe nuk kam kontribuar pėr partinė".
Pas z.Dedja e mori fjalėn legalisti veteran dhe krenaria e kėsaj Dege, z.Kadri Dajko, i cili, si gjithmonė foli me modesti pėr vete, ndonėse ėshtė i papėrtueshėm dhe i kudondodhur, megjithė moshėn e madhe mbi supe: "Sot secili nga ne tė bėjė analizėn e punės sė tij. Tė mos mendojmė se kryesia do tė bėjė ēdo gjė, nėse nuk punojmė ne. Prandaj secili tė matet me punėn dhe djersėn e tij, dhe sėpari pėr atė tė flasė, pastaj tė bėjė kritika pėr tė tjerėt. Ne duhet tė shtojmė radhėt tona, por duke ruajtur partinė nga ata qė duan ta shkatėrrojnė. Nisur nga udhėzimet e kryesisė nė qendėr, kemi filluar tė afrojmė intelektualė. Por tė jemi tė qartė se, qendra, pa punėn e tė gjithėve kėtu nė bazė, nuk ka se ēfarė tė bėjė. Tė sakrifikojmė nė maksimum pėr partinė. Ēdokush tė punojė sikur ėshtė vetė kryetar i partisė!". Ky diskutim parimor i z.Dajko nxiti thellimin e frymės kritike dhe e gjallėroi konferencėn.
Duke e marrė fjalėn pas z.Dako, intelektuali veteran z.Qemal Selmani, njė ndėr mė tė spikaturit e kėsaj Dege, ndėr tė tjera theksoi: "Tė gjejmė njė skemė pėr tė forcuar radhėt e PLL kryesisht me tė rinj dhe intelektualė. Dhe pėr kėtė unė mendoj se ēdo anėtar duhet tė paguajė kuotat".
Por edhe delegati legalist, z.Genc Ballanca, foli me tone kritike pėr veten: "Ēfarė kam bėrė unė pėr Legalitetin? Kam tre vjet qė nuk jam aktivizuar pėr arsye shėndetėsore. Jam pėrpjekur pėr tė marrė vota nė zgjedhjet lokale, por rezultati flet vetė... Por ajo qė mė shqetėson mua ėshtė e ardhmja. Ēfarė do tė bėjmė pėr tė ardhmen? Si do t'i afrojmė tė rinjtė dhe intelektualėt, sepse ne u plakėm!"
Nė kėtė frymė diskutoi edhe z.Bektash Dede: "Ndihem mirė qė jam sot kėtu. Jam dakord me diskutimin e z.Islam, sepse vetėm kėshtu forcohet partia. Ne dhet tė lėvizim tė githė dhe ta konsiderojmė kėtė periudhė si fushatė zgjedhjesh, qė kėrkon angazhim maksimal. Pra le tė fillojmė nga ndarja e detyrave.
Edhe delegati Agim Reēi diskutoi me pasion, duke theksuar: "Jemi pak sot. Shpresoj qė profesori, z.Islam, do tė afrojė tė tjerė si vetja pėr tė organizuar dhe forcuar partinė. Por qė ta forcojmė partinė, duhet qė ta fillojmė nga vetja. Tė gjithė kemi gra dhe fėmijė. Pėrse tė mos aderojnė ata tek partia, qė tė shtojmė radhėt me njerėzit tanė!"
Pas z.Reēi e mori fjalėn drejtuesi me eksperencė i Degės dhe njė ndėr mė tė talentuarit e saj, z.Kujtim Vllamasi, i cili theksoi: "Impenjimi pėr tė bėrė diēka nuk na ka munguar. Nė fushatė kemi ngelur 4-5 vetė dhe vetėm me kėta nuk mbėrrihet rezultati i dėshiruar. Eshtė kollaj me folė, por kur vjen puna pėr punė dhe fushata elektorale, shumica fshihen! Nėse duam tė kemi unitet mendimi dhe veprimi, hajde tė punojmė sėbashku. Nė tė kundėrt...? Pavarėsisht nga puna qė kemi bėrė, rezultati ėshtė i dobėt. Kjo vjen edhe si pasojė e mungesės sė strukturave. Pa struktura nuk ka rezultat. Tė bėhemi gati qysh tani, sepse viti 2005 ėshtė tek dera".
Pas z.Vllamasi e mori fjalėn sekretari i Senatit tė Veteranėve z.Seit Preni, i cili nė fjalėn e tij paksa tė ashpėr, pasi pėrmendi rezultatet e dobėta tė kėsaj Dege, theksoi se njė pjesė tė pėrgjegjėsisė pėr to e ka edhe Senati i Degės, i cili nuk ka ditur tė kėrkojė dhe insistojė qė drejtuesit tė vihen mė shumė nė pozita pune. Ai theksoi se "garda e vjetėr e legalistėve nuk duhet tė qėndrojė indiferente ndaj dobėsive tė ė tė rinjve. Ajo nuk duhet tė ngushėllohet me faktin se detyrėn e saj e ka kryer nė mėnyrė shembullore, vazhdimisht. Ne Veteranėt legalistė nuk jemi tė papunė dhe pa preokupime, por kemi ndjenjėn e detyrės e tė pėrkushtimit. Ju mė tė rinjtė nuk duhet tė justifikoheni me punėt e shumta qė keni. Ėshtė e vėrtetė se puna e PLL bėhet mbi baza vullnetare, por mė thoni ju lutem cila ėshtė mėnyra pėr ta bėrė punėn dhe pėr t'i ngritur rezultatet pėrveēse me punė. Dhe kjo kėrkon kohė e energji. Ndryshe si do ta realizojmė ne idealin mbretėror dhe si do ta ēojmė PLL nė pushtet. Pra si do ta pėrgatisim dhe garantojmė fitoren e Referendumit, me kėto struktura dhe vetėm me kėto anėtarė qė kemi sot! Durrėsi ėshtė i djathtė dhe Legaliteti ka tė paktėn mbėshtetje morale, tė cilėn duhet ta shndėrrojmė nė njė mbėshtetje elektorale. Prandaj ju duhet tė mobilizoheni pėr tė shtuar radhėt me anėtarė tė rinj, ndryshe nuk kemi bėrė asgjė. Shembulli i profesor Islamit nė ngritjen e strukturave tė reja duhet tė ndiqet nga tė gjithė", - e mbylli fjalėn e tij z.Preni.
Pas sekretarit tė Senatit tė PLL e mori fjalėn nėnkryetari i saj z.Basha, i cili ndėr tė tjera tha: "Durrėsi ėshtė krenaria 25 shekullore e qytetėrimit shqiptar, ėshtė zemra e Mbretėrisė sė Teutės, e principatės sė Topiajve dhe njė ndėr qendrat intelektuale mė tė rėndėsishme tė vendit. Por kjo kulturė e lashtė dhe e re nuk po bartet tek strukturat tona. Pa mendim intelektual nuk mund ta ēojmė para punėn. Ėshtė e pafalshme qė Dega juaj tė marrė vetėm njė kėshilltar nė pushtetin vendor, z.Mark Vatnika. Pavarėsisht nga djersa e derdhur dhe pėrkushtimi i atyre 5-6 anėtarėve mė tė spikatur tė Komitetit Drejtues, problemet organizative, vėshtirėsitė nė ngritjen e strukturave dhe rezultati juaj nė zgjedhjet vendore tė 12 tetorit flasin vetė, madje me zė tė lartė. Ju vėrtetė u pėrfaqėsuat me lista kėshilltarėsh nė tė gjitha njėsitė vendore, por nuk gjetėt kandidatė pėr kryetarė nė tė gjitha ato. Megjithė interesin kėtyre kandidatėve pėr kėshilltarė, qė duhet pranuar se ishin tė shumtė, ju nuk morėt rezultate, sepse, mesa duket ata nuk kanė angazhuar tė gjithė rrethin e tyre familjar e miqėsor, e kėshtu rezultatet munguan. Por ne nuk mund tė ecim gjatė kėshtu. Nėse nė planin propagandistik, mediatik dhe ideor, PLL ka rritje tė konsiderueshme, strukturat e bazės nuk po dijnė ta shfrytėzojnė kėtė situatė, ku diferencimi i zgjedhėsve ėshtė i dukshėm dhe orientimi i tyre po bėhet gjithnjė e mė i saktė, pra drejt partivė qė i pėrfaqėsojnė mė mirė idealet dhe interesat. Dhe PLL ėshtė partia qė po pėrfaqėson dhe mbron interesa gjithnjė e mė tė gjera. Poir ēuditėrisht ju nuk po i konstatoni kėto tendenca tė riorientimit tė elektoratit. Dhe kjo tregon se u keni shumė pak kontakte me njerėzit. Mos prisni qė njerėzit t'u vijnė tek dera, sepse kanė hallin e mbijetesės, tė bukės sė pėrditshme tė fėmijėve. Ne jemi familjarė dhe e dimė mirė kėtė gjė. Duhet qė ne tė shkojmė tek njerėzit, tė qajmė hallet me ta, tė lidhim idealet dhe interesat. Interesi madhor i PLL ėshtė Shqipėria, janė shqiptarėt, me hallet dhe gjithēka qė ata pėrfaqėsojnė. Nėse sot ne do tė shkojmė drejt tyre, nesėr bindjet dhe vota e tyre do tė vijnė drejt nesh, dhe pėr kėtė tė jeni tė sigurtė. I uroj suksese drejtuesve tė rinj qė do tė dalin nga kjo konferencė. Ndihmėn time, atė tė z.Preni dhe tė kryesisė sė partisė do ta keni nė ēdo kohė", - e mbylli fjalėn e tij nėnkryetari legalist.
Mė pas, sipas rendit tė ditės, u kalua nė zgjedhjen e kryetarit tė ri tė Degės dhe anėtarėve tė Komitetit Drejtues.
Duke vlerėsuar meritat, ndershmėrinė dhe pėrkushtimin e kryetarit aktual, z.Riza Dajko, asnjė kandidat tjetėr nuk doli nė konkurrim pėrveē tij. Nė kėto kushte, me konsensus tė plotė, z.Dajko u rizgjodh pėrsėri nė postin e kryetarit tė Degės sė PLL Durrės, pėr ta drejtuar kėtė tė fundit edhe pėr njė mandat dy-vjeēar, deri nė konferencėn e ardhshme.
Me bindjen se koha punon pėr PLL dhe tė Djathtėn, kjo Degė e rėndėsishme pėr PLL nė shkallė vendi, jo nga rezultatet por nga mundėsitė e mėdha e tė pashfrytėzuara - i mbylli me sukses punimet, e baskė me to edhe votimin e drejtuesve ė tė mirė, qė do ta ēojnė para punėn dhe rezultatet e legalistėve durrsakė.
Korresp. i "Atdheu"
Zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL Malėsi e Madhe. Rizgjidhet kryetar z.Sami Zeka
Bajraktarėt: Tė mbėshtesim PLL, si dikur Mbretin Zog
tėn e premte, mė datė 21 maj 2004, nė qytetin e Koplikut zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL tė kėtij rrethi. Nė kėtė aktivitet tė rėndėsishėm pėr jetėn e legalistėve, merrnin pjesė edhe drejtuesit mė tė lartė tė PLL, kryetari Spahiu dhe nėnkryetari Basha.
Fjalėn e hapjes sė konferencės e mbajti kryetari i Degės z.Sami Zeka, i cili falenderoi pėr pjesėmarrjen drejtuesit e lartė legalistė, duke pėrshėndetur gjithashtu edhe kryetarėt e Degėve lokale tė partive tė djathta, si dhe delegatėt, pėr vlerėsimin maksimal tė forumit mė tė lartė tė Degės.
Mė pas, nė emėr tė Komitetit Drejtues, z.Zeka lexoi raportin e punės dhe aktivitetit dy vjeēar tė Degės, qė nga konferenca e fundit.
Nė raport, si pėrparėsi e punės sė kėsaj Dege ishin vlerėsuar vendimet e Kėshillit Kombėtar dhe udhėzimet e Kryesisė sė PLL pėr ristrukturimin e Degės, shtimin e radhėve dhe sidomos lidhur me pėrgatitjen e strukturave pėr fushatėn e zgjedhjeve vendore tė 12 tetorit, nė tė cilėn PLL doli mė vete.
U vlerėsua pozitivisht puna e mirė e nėndegės Shkrel, drejtuar nga z.Dodė Milaj dhe ajo e nėndegės Gruemirė, drejtuar nga z.Shyqyri Sufaj. Por nuk kaloi pa kritika puna e pamjaftueshme e strukturave tė nėndegėve tė komunės Qendėr dhe bashkisė Koplik, e cila ishte konkretizuar edhe me rezultate tė dobėta nė zgjedhjet vendore.
Lidhur me kėtė konstatim, nė raport u evidentua konkluzioni se kėto rezultate ishin pasojė e punės sė pamjaftueshme dhe aspak sistematike nga ana e strukturave, qė kish arritur deri nė pamundėsinė pėr tė gjetur vėzhgues pėr qendrat e votimit.
Por njėkohėsisht u konstatua me kėnaqėsi fakti qė nė komunėn e Shkrelit pati njė rritje elektorati, ku kontribut tė veēantė kish dhėnė angazhimi familjar i bajraktarit tė Shkrelit, z.Dodė Milaj.
Mė pas, nė raport u pasqyrua puna organizative e strukturave drejtuese pėr pėrgatitjen e partisė pėr fushatėn, qė fillonte qė nga pėrzgjedhja e kandidatėve, hartimi i listave tė kandidatėve, plotėsimi i dokumentacionit zgjedhor, hartimi i platformave zgjedhore sipas specifikave tė zonave, e deri tek zhvillimi i njė fushate model pėr nga konceptimi.
Sipas z.Zeka, pati rėndėsi dhe vlerėsim maksimal takimi prezantues i kandidatit Marash Kolnikaj nė komunėn Shkrel, nė tė cilin njė ndihmesė tė veēantė dha edhe kryetari i PLL z.Spahiu, i cili kishte marrė pjesė personalisht nė kėtė aktivitet dhe me fjalėn e praninė e tij kish sensibilizuar zgjedhėsit legalistė.
U kritikua gjithashtu edhe naiviteti i drejtuesve tė nėndegės sė komunės Qendėr, tė cilėt, duke shpresuar nė njė bashkėpunim efikas me PD, ishin ndėshkuar me reduktim rezultati, duke marrė vetėm 40 vota.
Po kėshtu nė raport u pasqyruan edhe dobėsitė organizative, gjatė fushatės e deri nė ditėn e votimit, tė cilat u shpėrblyen me mosmarrjen e rezultateve dhe proces-verbaleve tė votimit nga qendrat mė datėn 12 tetor.
Kėto dobėsi ishin mė tė theksuara nė bashkinė e Koplikut, ku rezultatet ishin mė tė ulėta edhe sesa numri i anėtarėve tė nėndegės. Pėr kėtė gjendje tė rėndė, nė raport ishin ngarkuar me pėrgjegjėsi drejtuesit e kėsaj nėndege, zotėrinjtė Muhamet Kurtulaj, Rexhep Curri dhe Hysen Sahiti.
Si bilanc tė pėrgjithshėm tė kėtyre zgjedhjeve, z.Zeka evidentoi faktin e marrjes nga kėshilltarėt legalistė tė dy vendeve nė kėshillat, pėrkatėsisht z.Sami Zeka nė kėshillin bashkiak tė Koplikut dhe z.Martin Milaj - kėshilltar dhe nėnkryetar i kėshillit tė komunės Shkrel, si dhe me njė rezultat tė pėrgjithshėm prej 2.52 %. Ky rezultat, ndonėse shėnoi rritje, pėrsėri nuk i kėnaq ambiciet e legalistėve tė kėtij rrethi, pasi mundėsitė ishin dhe janė pėr mė shumė.
Nė raport u vlerėsua me mirėnjohje ndihma financiare e zotėrinjve Haxhi Bercaj e Rexhep Curri.
Nė fund tė fjalės sė tij, z.Zeka u pėrqėndrua nė objektivat e Degės pas zgjedhjeve tė strukturave tė reja drejtuese, tė cilat ishin: ndarja e detyrave pėr ēdo anėtar tė Komitetit tė ri Drejtues; riorganizimi i nėndegėve dhe ngritja e strukturave nė komunėn Vermosh; angazhimi i intelektualėve, tė rinjve, si dhe anėtarėsimi i tyre nė PLL; pėrgatitja e dokumentacionit pėr anėtarėsimet e reja, evidentimin e strukturave dhe riorganizimin e Degės.
***
Konferencėn e pėrshėndeti kryetari i Degės lokale tė PD z.Ferdi Sterkaj, i cili i uroi punime tė mbara konferencės sė PLL, duke theksuar se forcimi i Legalitetit ėshtė njėkohėsisht edhe forcim i opozitės aktuale, ku PLL ka njė rol shumė pozitiv dhe tė vlerėsuar.
Z.Muhamet Muēa, kryetari i Degės sė PR, theksoi se "... ne e ndjejmė veten krenarė qė kemi njė aleat si PLL pasi, kjo parti, qė nga krijimi i saj ka punuar vetėm nė dobi tė Atdheut dhe Kombit shqiptar".
Gjithashtu pėrshėndetėn z.Tonin Marinaj - kryetar i Partisė Demokristiane dhe z.Ismail Ēerja - kryetar i Partisė "Balli Kombėtar", tė cilėt nė fjalėn e tyre vlerėsuan rolin e PLL dhe qėndrimet e saj politike nė Kuvend dhe, nė veēanti, ato tė kryetarit Spahiu.
***
Pas pėrshėndetjeve tė kryetarėve tė Degėve lokale tė partive aleate, e mori fjalėn kryetari i PLL z.Spahiu, i cili pasi falenderoi legalistėt pėr rezultatet e arritura, u ndal nė zhvillimet aktuale politike, ekonomike e sociale, qė pėrjetohen me dhimbje dhe privacione nga shqiptarėt.
"Elektorati shqiptar sigurisht qė nuk e mbėshtet tė Majtėn por, fatkeqėsisht, tė majtėt dhe aleatėt e tyre kanė uzurpuar tė gjitha institucionet, tė cilat janė produkt i manipulimit tė votave gjatė proceseve elektorale, qė nga viti 1997", - u shpreh z.Spahiu. "Shqiptarėt mbėshtesin opozitėn, ēka u dėshmua edhe me protestėn e 21 shkurtit tė vitit 2004. Kjo mbėshtetje vjen se partitė aktuale opozitare nuk janė parti anonime, por janė parti me vlera kombėtare dhe kontribute e aftėsi tė shprehura nė qeverisjet e tyre, gjatė tė cilave tė gjithė shqiptarėt kanė jetuar shumė mė mirė.
Afrimi i zgjedhjeve parlamentare e ka intensifikuar punėn e drejtuesve tė PLL dhe, tashmė, jemi nė pėrfundim tė konferencave lokale, jemi nė fazėn e pėrgatitjes pėr sfidėn e radhės, ēka ėshtė vendimtare pėr fatet e demokracisė dhe tė popullit shqiptar. Prandaj, kryetari dhe strukturat e reja drejtuese qė do tė dalin nga kjo konferencė, duhet tė fillojnė punėn e tyre nė tė gjithė fshatrat, lagjet dhe nėndegėt e PLL nė rrethin tuaj", e mbylli fjalėn e tij kryelegalisti.
***
Mbas pėrshėndetjes sė z.Spahiu u kalua nė pyetje e diskutime ku delegatėt si Hysen Sahiti (kryetar i Senatit tė Veteranėve), Besnik Leka (nėndega Qendėr), Shyqyri Sufaj (nėndega Gruemirė), Rexhep Curri (sekretari i Degės), Martin Milaj (kėshilltar dhe njėkohėsisht nėnkryetar i Kėshillit nė komunėn Shkrel), Haxhi Bercaj etj., bėnė vlerėsimin e punės por ishin edhe kritikė ndaj tė metave e dobėsive, me sensin dhe dėshirėn pėr ta pėrmirėsuar punėn nė tė ardhmen.
Por diskutimi i bajraktarit tė Shkrelit, zotit Dodė Milaj, ishte i veēantė. Ai tha se "... idealin mbretėror, qė ėshtė ideali kombėtar, e kemi nė shpirt, prandaj ne, bajraktarėt, i bėjmė thirrje popullit fisnik tė Malėsisė sė Madhe, qė tė mbėshtesė PLL ashtu siē mbėshtetėm dikur Mbretin Zog I-rė".
***
Nėnkryetari i PLL, z.Murat Basha, nė fjalėn e tij ndėr tė tjera tha: "Unė do tė kisha dėshirė qė, nga diskutuesit, tė flitej konkretisht se ēfarė ka bėrė secili sipas pozicionit tė tij si anėtar i thjeshtė! Aq mė tepėr kur flitet nga anėtarėt e Komitetit Drejtues. Ēdo legalist duhet ta konsiderojė veten nė punėn e tij si kryetar dhe, po me kėtė pėrgjegjėsi, tė punojė nė pozicionin qė mbulon nė strukturat drejtuese. Unė kėrkoj nga ju qė tė respektoni vendimet e Qendrės, qė janė marrė nė mėnyrėn mė demokratike nė strukturat e saj, duke respektuar rigorozisht statutin e PLL. Gjithashtu, kėrkoj qė tė respektoni udhėzimet e dhėna, duke zbatuar afatet kohore", - e mbylli fjalėn e tij nėnkryetari legalist.
***
Mė pas u kalua nė pikėn e fundit tė rendit tė ditės, nė atė tė zgjedhjeve pėr postin e kryetarit tė Degės dhe pėr Komitetin e ri Drejtues.
Nisur nga meritat, figura e pastėr dhe kontributi personal i z.Zeka, delegatėt e zgjodhėn atė me konsensus, si kryetar tė Degės sė PLL Malėsi e Madhe edhe pėr njė mandat tjetėr dy-vjeēar.
Mė tej u procedua me votimin pėr zgjedhjen e Komitetit tė ri Drejtues, i pėrbėrė prej 13 anėtarėsh, qė ishin ndėr aktivistėt dhe drejtuesit mė tė mirė tė kėsaj Dege.
Gjithashtu konferenca zgjodhi edhe dy nėnkryetarėt e saj, z.Martin Milaj - pinjollin e derės sė shquar tė bajraktarit tė Shkrelit, si dhe z.Rexhep Curri - biznesmen i njohur nė Malėsi tė Madhe.
Konferenca i propozoi kryesisė sė partisė nė Qendėr, qė nė postin e sekretarit tė Degės tė emėrohet z.Haxhi Bercaj, qė ėshtė gjithashtu njėri nga biznesmenėt e fuqishėm tė Malėsisė sė Madhe.
Kėshtu i dha fund me sukses punimeve tė saj edhe kjo konferencė, e cila shėnoi njė kulm tė ri nė jetėn politike e organizative tė kėsaj Dege, qė po ecėn drejt konsolidimit tė strukturave dhe arritjeve premtuese politike e organizative.
Kjo konferencė u ndoq me interes dhe u pasqyrua edhe nga mediat lokale.
Pas pėrfundimit tė saj, kryetari Spahiu, bashkė me kryetarin e Degės, dhe z.Bercaj, ishin tė ftuar nė studion e TV Koplik, nė njė bisedė rreth zhvillimit tė konferencės dhe aktualiteteve politike nė vend.
Korresp. i "Atdheu"
Zhvillohet konferenca e pestė e degės PLL nė Has
Spahiu: Tė pėrgatitemi pėr zgjedhjet e ardhshme
Konferenca e V e PLL dega Has kishte ngjallur interes jo vetėm pėr legalistėt, por edhe pėr anėtarėt e simpatizantėt e partive tė djathta qė gjithmnonė gjatė kėtyre 13 viteve votojnė pro tė djathtės. Nė kėtė konferencė mori pjesė kryetari i PLL z.Eqerem Spahiu, i cili fillimisht u ftua pėr njė kafe mirėseardhjeje nga kryetarėt lokalė tė partive tė djathta si z.Zenel Kastrati i PD, Myftar Dauti i PDR, Qamil Cenalia i PR, Uk Sheta i PBK, si dhe pushtetarė lokalė.
Konferenca u zhvillua nė njė nga sallat e pallatit tė kulturės "Pjetėr Budi" tė qytetit tė Krumės.
Raportin nė emėr tė Komitetit Drejtues e mbajti kryetari i degės sė PLL z. Elez Hoxha. Nė raport analizohej veprimtaria midis dy konferencave si edhe rezultati i zgjdhjeve vendore 2003, ku PLL tashmė ka pėr herė tė parė kėshilltarėt e saj nė njėsitė vendore tė kėtij rrethi.
Z.Elez Hoxha theksoi bashkėpunimin shumė tė mirė tė PLL me forcat e djathta dhe kryesisht me PD, e cila ėshtė partia qė drejton kėtė bashki. Tryeza e partive tė djathta ka funksionuar rregullisht ku opsionet dhe qendrimet e PLL janė marrė nė konsideratė nga partitė aleate.
Ne legalistėt hasjanė i kėrkojmė z. Spahiu qė nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare, opozita tė dalė e bashkuar pėr tė fituar betejėn e madhe politike, jo vetėm nė Has por nė tė gjithė Shqipėrinė.
Nė pėrshėndetjen e tij kryetari i PD z. Zenel Kastrati vlerėsoi kontributin dhe vlerat e PLL, por edhe rolin tepėr aktiv tė kryetarit Spahiu nė tė gjitha aspektet e jetės politike. ai u shpreh se "zėri i Spahiut nė parlament ėshtė tepėr i fuqishėm, ēka do tė dėshironim tė kishim sa mė shumė zėra tė tillė pėr t'i kontribuar ardhjes sė opozitės nė pushtet."
Z. Myftar Dauti, kryetar i PDR tha qė PLL ėshtė njė parti nacionaliste dhe udhėhiqet nėn moton e Mbretit Zog "Atdheu mbi tė gjitha". Dėshira e elektoratit hasjan ėshtė qė partitė e djathta tė dalin tė unifikuara nė zgjedhjet e ardhshme, pasi kundėrshtari ynė politik ėshtė vetėm PS, e cila duhet tė largohet nga pushteti pėrmes votės sė lirė.
Gjithashtu nė konferencė pėrshėndetėn edhe kryetarėt e partive tė tjera tė djathta si Qamil Cenaliaj, kryetar i PR dhe z. Uk Sheta kryetari PBK.
Rreth raportit dhe problemeve aktuale tė degės si edhe opsioneve pėr tė ardhmen, diskutuan zotėrinjtė: Enver Ahmataj, kėshilltar nė komunėn Golaj, Gėzim Sheta, Maxhun Kastrati, Rasim Dauti e tė tjerė.
Z.Spahiu nė fjalėn e tij fillimisht pėrshėndeti tė gjithė tė pranishmit pėr interesin e treguar nė zhvillimin e konferencės sė pestė tė PLL dega Has. Mė tej ai tha se qeveria aktuale e ka lėnė nė harresė tė plotė krahinėn e Hasit dhe shumė rrethe tė tjera ēka tregon pėr njė hakmarrje tė verbėr politike ndaj nacionalistėve dhe demokratėve hasjanė. Varfėria e popullit ėshtė rritur nė maksimum ēka e dėshmon edhe djegia e fėmijėve tė njė familjeje nė Gjinaj pėr shkak tė gjendjes tėpėr tė mjerueshme.
Kryetari i PLL u ndal edhe nė zhvillimet politike nė vend dhe nė pėrpjekjet e partive opozitare pėr ta ēuar Shqipėrinė drejt zgjedhjeve tė lira dhe tė ndershme, pasi jemi i vetmi vend nė Europė ku nuk respektohet vota e lirė.
Mė tej z. Spahiu iu kėrkoi legalistėve hasjanė qė tė fillojnė pėrgatitjet pėr tė gjithė infrastrukturėn zgjedhore pėr zgjedhjet e ardhshme parlamentare qė janė tė njė rėndėsie shumė tė madhe jo vetėm pėr PLL, opozitėn, por pėr gjithė popullin shqiptar dhe Shqipėrinė.
Pas fjalės sė kryetarit legalist, u kalua nė zgjedhjet pėr kryetarin dhe organet e reja drejtuese, ku ra nė sy vlera e legalistėve hasjanė tė cilėt nė respektim tė kontributeve nė PLL konfirmuan pėr kryetar z. Elez Hoxha, nėnkryetar z. Gėzim Sheta dhe sekretar u propozua z. Enver Ahmataj.
Gjithashtu konferenca zgjodhi edhe komitetin e ri drejrtues tė pėrbėrė nga 11 anėtarė. Kjo konferencė tregoi se legalistėt e Hasit i kanė hyrė punės me seriozitet e vendosmėri pėr tė rritur rezultat nė tė ardhmen si nė planin elektoral, ashtu edhe nė strukturat e degės, duke synuar shtimin e anėtarėve tė rinj nga brezi i tė rinjve.
Korresp. "Atdheu"
MONARKIA
Monarkia dhe ideologjitė, pjesa I:
Probleme tė Monarkizmit liberal dhe tė lidhjeve ndėrmjet monarkisė tradicionale dhe asaj demokratike
Nga Theodore Harvey
Eseja ime "Pse jam monarkist" e vitit 1999, ėshtė njė mbrojtje e monarkisė kushtetuese, demokratike e moderne, siē ėshtė sot nė fuqi nė vende si Mbretėria e Bashkuar (britanike). Tre vjet mė pas, unė i qėndroj asaj eseje mbrojtėse dhe vazhdoj tė besoj se pėr Europėn e sotme dhe pjesėn mė tė madhe tė botės, monarkia kushtetuese ofron mundėsinė mė tė mirė pėr tė mbajtur sė bashku: respektin e vėrtetė pėr traditat, me vlerat moderne demokratike.
Gjatė trevjetėshit qė kaloi, ēprej kur e shkrova atė ese, tė publikuar nė dhjetor 1999 nė numrin radhės tė buletinit tė Ligės Monarkiste, herė-herė ka qenė e nevojshme tė bėheshin rregullime tė vogla nė versionin "origjinal" me qėllim qė ai tė ishte pėrherė nė pėrputhje me ndryshimet. Nė pjesėn mė tė madhe ato ndryshime ishin tė natyrės faktike dhe si tė tilla nuk ndryshonin gjė nė pėrmbjajtje. Pėr shembull, deri mė 1999 unė nuk kisha vizituar kurrė njė vend monarkist nė Europė; ndėrsa prej atėhere kam vizituar Danimarkėn (2 herė), Hollandėn dhe Mbretėrinė e Bashkuar (britanike). Gjithsesi, njė tjetėr lloj ndryshimi ishte mė thelbėsor dhe reflektonte lėkundjet nė ideologjinė time personale: Unė gradualisht po ndihesha pėrherė e mė parehatshėm me pohimin nė esenė origjinale se: bindjet e mia politike ishin thelbėsisht nga e Majta, dhe prej kėsaj lidhja se monarkia kushtetuese ishte e mbrojtshme pjesėrisht ose kryesisht sepse ajo nuk ndėrhynte nė establishmentin e politikave demokratike dhe socialiste nė Europėn perėndimore.
Pėrderisa pakėnaqėsia po mė rritej gradualisht si me tė majtėn amerikane edhe me atė europiane, nė fillim unė e pėrcaktoja pozicionin tim nė lidhje me ēeshtjet e brendshme nė Amerikė si "liberal" - fillimisht me fjalėn "tepėr" pastaj me "shumė", dhe nė fund me "disi".
Por unė isha i pakėnaqur mė kėto lloj rregullimesh, dhe vendosa se njė ese e re ishte e nevojshme.
Me kėtė shkrim unė dėshiroj tė rregulloj e pozicionoj dy ēeshtje kryesore. E para ėshtė pėr vėshtirėsitė personale qė tė ruaj besnikėrinė ndaj bindjeve tė mia tė vjetra dualiste ndaj liberalizmit modern dhe monarkizmit. E dyta ėshtė propozimi qė ruajalistėt, - qoftė edhe pėr arsye praktike nė mbrojtje tė monarkisė kushtetuese, - duhet tė pėrgatisin tė paktėn njė mbrojtje teorike tė monarkizmit tė traditės, jodemokratik tė sė shkuarės.
Unė mendoj se flas nė emėr tė shumicės, nė mos jo tė tė gjithė pasardhėsve anglishtfolės monarkistė britanikė, kur them se lumturia e Mbretėrisė sė Bashkuar dhe e Dinastisė sė Windsorėve zė njė vend special nė zemrat tona. Megjithatė nuk do ta shihja si tė pavend po tė thoja se shumica e tyre ndodhet nė Britaninė e Madhe. Por qė prej fitores sė Toni Blerit mė 1997 me "Laburistėt e Rinj", ėshtė bėrė gjithnjė e mė e zorshme tė bashkosh pikėpamjet e krahut tė majtė apo edhe tė qendrės sė majtė me besnikėrinė ndaj fronit. Sė pari, si rezultat i vdekjes sė Princeshės sė Uellsit (Diana - shėn. i pėrkth.) Kryeministri ka marrė njė rol mė tė dukshėm se mė pėrpara pėr njė politikan nė njė ceremoni zyrtare mbretėrore. Mbas asaj shkeljeje tė parė, z.Blair shfrytėzoi pėrsėri njė ceremoni mbretėrore nė favor tė vet kur, - me rastin e festimeve tė Dasmės sė Artė (pėrvjetori i ēiftit mbretėror, - shėn. i pėrkth.) tė Mbretėreshės me Princin Filip, - ai u bashkua me turmėn nė njė mėnyrė tė atillė qė errėsonte ēiftin mbretėror, tė cilėt duhet tė ishin nė qendėr tė vėmendjes. Kėto ishin shkelje tė vogla tė krahasuara me ato qė vazhduan mė pas. Mė 1999 z.Blair ia arriti tė dėbojė nga Shtėpia e Lordėve (Senati - shėn. i pėrkth.) njė pėrfaqėsues tė aristokracisė trashėgimtare. Kjo lėvizje revolucionare, e cila shkėpuste brutalisht njė lidhje tė lezeēme tė Britanisė me tė shkuarėn, u justifikua me thirrje radikale pėr demokraci dhe me sulmet ndaj privilegjeve tė trashėguara. Tony Blair gjithmonė ka deklaruar sė ėshtė njė "monarkist i flaktė" dhe pėr ta treguar kėtė gjė, ai ka mbajtur jashtė diskutimeve ēėshtjen e Kurorės nga ajo e Lordėve. Nga ana tjetėr ėshtė e vėshtirė tė diskutosh me republikanėt kur ata tė pėrmendin faktin se ėshtė ėshtė absurde tė kėmbėngulėsh se privilegjet simbolike tė trashėguara janė njė paligjshmėri e patolerueshme nė Westminster (Parlament - shėn. i pėrkth.), por njė thesar kombėtar i paēmueshėm nė Buckingham Palace (Pallati Mbretėror - shėn. i pėrkth.)! Unė nuk mund ta mendoj se si pėrjashtimi i njė pėrfaqėsuesi tė aristokracisė mund tė interpretohet ndryshe, pėrveēse si shkallmim tėrėsor i principeve tė trashėgimisė.
Kjo u faktua dhe u qartėsua kur me rastin e Jubileut tė Artė (50-vjetori i hipjes nė fron tė Mbretėreshės britanike - shėn. i pėrkth.) nė ceremoninė kishtare qė u bė nė katedralen St.Paul mė qershor 2002, - nuk do tė kishte vende tė rezervuara pėr aristokracinė trashėgimtare, shumė prej tė cilėve i kanė shėrbyer me besnikėri Kurorės gjatė gjithė jetės, por nga ana tjetėr, do tė kishte vende tė rezervuara pėr disa krerė tė Partisė Laburiste, shumė prej tė cilėve kanė vizion republikan.
Unė e kam shqyrtuar tjetėrkund nė njė shkrim rrezikun qė i vjen sė brendshmi monarkisė nė procesin europian tė bashkimit, i cili ėshtė nė thelb njė projekt i qendrės sė majtė.
Unė kam shqetėsimet e mia edhe pėr imigracionin, qoftė pėr nė SHBA, qoftė nė Europė. Por nuk do tė shkruaj kėtu pėr kėtė ēeshtje, pėrderisa ajo nuk ėshtė e lidhur drejtpėrdrejt me monarkizmin; e pėrmenda atė si njė shembull mė shumė nė argumentin qė mė largoi mua prej sė Majtės, njėkohėsisht tė vendit tim dhe jashtė tij.
.......
Ēdonjėri mund tė arrijė nė konkluzione tė tilla, pavarėsisht prej simpative prombretėrore. Nga ana tjetėr, ndėrsa unė po shkruaj, njė konflikt ndėrmjet vlerave demokratike dhe monarkiste ka lindur prej veprimeve tė njė personi hiē mė pak se NMT Princi i Uellsit vetė ai (Princi Ēarls i Britanisė). Kohėt e fundit ėshtė zbuluar se Princi Charles, - i cili jo vetėm mbėshtet gjuetinė, por ka njė interes tė gjerė, tė njohur e total pėr ēeshtjet rurale (tė fshatrave), - "bombardon" rregullisht ministrat e qeverisė me letra ku u shpreh pikėpamjet e tija. Ky zbulim ka shkaktuar nė mėnyrė tė pashmangshme debate, sidomos nė lidhje me pajtimin e Princit Charles me mendimin e njė korrespondenti se femerėt janė "tė viktimizuar mė shumė se zezakėt dhe gay-t". Eshtė e rėndėsishme tė kuptojmė se kėto letra nuk kanė qenė shkruar me qėllim qė tė lexoheshin nė publik, dhe gjithsesi nuk mund tė kundrohen si shkelje tė qėllimshme tė traditave politike tė familjes mbretėrore pėr paanshmėri politike.
Por sipas barazitarėve demokratikas tė sė Majtės, duket se vetėm duke fituar zgjedhjet, njeriu mund tė ketė tagrin me folė mbi ēėshtje tė ēfarėdo rėndėsie; ndėrsa komentet e deputetėve Tony Banks dhe Ian Davidson ia mohojnė esencialisht Princit tė Uellsit ēdo tė drejtė pėr tė shprehur pikėpamjet e tij. Me tė drejtė St. James's Palace (Pallati Mbretėror - shėn. i pėrkth.) theksoi se tė flasėsh pėr problemet e atyre njerėzve, ndjenjat e tė cilėve tjetėrqysh mund tė mos njihen prej atyre qė janė nė pushtet, ėshtė pjesė e pėrgjegjėsisė sė trashėgimtarit tė fronit. Ka mundėsi qė Nalt Madhnia e Tij do tė detyrohet tė heshtė pėr pikėpamjet e tija kur ai tė bėhet mbret. Gjithsesi, mbrojtėsit e fronit duhet tė debatojnė rreth mundėsisė qė Mbreti Charles III tė mund tė jetė njė monark mė i profilizuar nė opininione se nėna e tij e urtė dhe jopolitike. Gjithsesi ėshtė e pėrshtatshme tė pyesim nėse adhurimi i kohės sė sotme pėr demokracinė ka kapėrcyer fazat e tij, dhe nėse ka vend tė diskutojmė pėr format e vjetra tė monarkisė nė tė cilat sovrani luan njė rol aktiv nė qeverisje.
Pėrpara se unė tė procedoj nė argumentin pėr monarkinė tradicionale (jodemokratike), dua tė shpjegoj mė tej se pse besoj se kjo mbrojtje ėshtė e nevojshme. Kur mbrojnė monarkitė e sotme kushtetuese, ruajalistėt shpesh vėnė nė dukje faktin se ato nuk paraqesin asnjė rrezik pėr demokracinė, duke theksuar se sa e ndryshme ėshtė monarkia moderne me atė tė kohėve tė hershme feudale dhe absolutiste. Ndėrkaq ne nderojmė gjithashtu monarkitė kushtetuese pėr shkak se ato na mundėsojnė njė "lidhje tė vazhdueshme me tė shkuarėn". Por pikėrisht kėtu qendron problemi. Askush, madje as republikani mė i vendosur nuk mund ta mohojė, me gjithė mend, se monarkia moderne na krijon njė "lidhje me tė shkuarėn". Mėdyshjet e vėrteta, atėherė dalin nėse kjo e shkuar ėshtė e vlefshme apo jo qė ta kujtojmė?! Nėse monarkia jodemokratike paska qenė njė gjė kaq e keqe, pse t'i ruajmė pėrkujtuesit e saj? Nėse monarkitė bashkohore vėrtet nuk kanė absolutisht asnjė lidhje me monarkitė jodemokratike tė sė shkuarės, a do tė mundeshin majtistėt e sotėm, trashgimtarėt e Revolucionit Frėng, tė na mėrzisnin duke i kundėrshtuar ata po aq ashpėr, siē bėjnė ata?
Ēdo monark europian qė sot ėshtė nė fron, ėshtė pasardhės direkt prej sovranėsh qė mund tė kenė qenė gjithēka, veēse jo demokratikė. Nganjėherė lidhjet janė shumė tė afėrta: modeli i monarkut kushtetues, Mbretėresha Elizabeta II, ėshtė e martuar me nipin e madh tė Carinės Aleksandra tė Rusisė e njohur si njė autokrate e papėrkulshme! Por kjo s'ėshtė e vetmja lidhje. Shumė prej zakoneve qė kanė tė bėjnė me mbretėrinė - ceremonitė, mėnyrat e adresimit, argėtimet - kanė ndryshuar fare pak, qysh prej ditėve kur mbretėrit qeverisnin po aq mirė saē mbretėronin. Eshtė fakt se monarkitė e sotme, megjithėse pa shumė pushtet, evokojnė nė mėnyrė tė pashmangshme kujtimet e pushtetit tė vėrtetė mbretėror. Prandaj kam dalė nė konkluzionin se nuk nuk ėshtė e logjikshme tė thuash se pozita e Mbretėreshės Elizabeta II, ėshtė i mbrojtshėm vetėmse ajo s'ngjan aspak me atė tė Mbretėreshės Elizabeta I. Monarkia jodemokratike mund dhe duhet tė mbrohet, jo domosdo me qėllim qė ta restaurojmė, por me qėllim qė tė provojmė se ky aspekt i pjesės kryesore tė trashėgimisė botėrore, ėshtė nė fund tė fundit i vlefshėm pėr t'u nderuar nė formėn e monarkisė kushtetuese.
September 25-26, 2002
Botohet me shkurtime
Pėrktheu: Neritan Kolgjini
Nė numrin e ardhshėm do tė lexoni Monarkia dhe ideologjitė Pjesa II: Njė argument pėr Monarkinė tradicionale
OPINIONE
Sekretet e ndryra tė Rogner-it
Nga Remzi Muhja
Jo shumė kohė mė parė, nė njė ditė tė ftohtė janari, bashkė me njė shokun tim isha nė Tiranė. Atė ditė tregtia na eci mbarė dhe kishim fituar goxha para.
- Qeni qepėn tė hajė! Por do ta pimė njė birrė nė "Rogner".
- Mirė e ke, se nė varr nuk do t'i marrim tė shkretat!
U ulėm nė njė tavolinė dhe po shikonim nė sallė klientėt e tjerė.
Kishte turlilloj njerėzish, afaristė tė huaj dhe shqiptarė, deputetė, ministra dhe njerėz tė rastėsishėm si puna jonė.
Nuk do tė kisha shkruar pėr kėtė, por ndodhi diēka qė mė bėri shumė pėrshtypje.
"Njė lypsar i verbėr kishte ēarė rrethimin e personelit shėrbyes dhe po ushtronte profesionin e tij. Njė kamarier deshi ta nxirrte jashtė. U dėgjua njė zė: 'Lėreni atė qyqar. Ne pėr kėta kemi luftuar dhe luftojmė. Pėr kėta dhe shokėt e tij, dėrguam edhe ushtarė nė Irak, qė t'i mbrojmė. Nė fund tė fundit edhe kjo futet tek tė Drejtat dhe Liritė e Njeriut, pra, e drejta pėr tė lypur. Ne, sė shpejti do ngrejmė edhe Organizatėn jo Qeveritare tė Lypsave. Eja, eja ulu kėtu, pranė nesh".
M'u duk si zėri i deputetit socialist Anastas Angjeli. Dhe nė tė vėrtetė ai ishte, i shoqėruar nga kolegu i tij Erion Braēe.
- Ēfarė dėshiron, tė pish apo tė hash - i tha Braēe.
- Faleminderit, mė mirė mė jepni ca lekė.
- Mirė, po kemi vetėm Euro.
- S'prish punė, se edhe ato lekė janė.
Biseda po bėhej me zė tė lartė dhe po dėgjohej nga tė gjithė. Ndėrkohė, kamarieri, duke qeshur, i thotė diēka nė vesh zotit Angjeli.
- Ashtu! Qenka zbavitėse. Pa ta provojmė njė herė!
- Si ėshtė puna shoku Anastas?
- Po ja, kamarieri mė thotė se ky lypėsi i verbėr ditka tė dallojė njerėzit se cilėt janė, mjafton t'i thuash vetėm emrat. Madje ky mund tė na njohė neve edhe pa folur fare, edhe nėse ndėrrojmė vendet!!!
- Provoje pra, zoti Ir Tirezi.
- Emėr lypėsi dhe qorri. I tillė jam vėrtet, por ky ėshtė emėr grek, dhe unė nuk jam i tillė!! Tani ndoshta kėrkoni tė mė bėni edhe anėtar tė Omonias. Megjithatė fillojmė. Majtas jeni ju zoti Anastas, dhe djathtas ju, zoti Erion.
- Tė ndryshojmė vendet - tha me zė tė ulėt Anastasi.
Por ai i gjente gjithmonė se ku ishin ulur, megjithėse ata nuk flisnin fare. Pra ai nuk i njihte nga zėrat.
Tė gjithė u bėnė kuriozė dhe po e ndiqnim me vėmendje kėtė lojė!
- Tani na thuaj sekretin tėnd. Apo shikon ndopak dhe po luan me ne?
- Jo! Unė kam lindur i verbėr, por i njoh njerėzit nga era qė lėshojnė. P.sh., ti zoti Anastas ke erė shumė tė keqe, si ai muti i maces. Por tė tillė nuk e ke vetėm ti. Tė tillė e kanė tė gjithė krerėt e PS, qė nga komunistė u bėnė socialistė. Por ti e ke erėn mė tė theksuar se tė tjerėt. Kurse ti Erion ke njė erė shumė mė tė keqe, tė njė lloji tjetėr dhe shumė mė tė rėndė. Tamam si era e kufomės sė qelbur - karakteristike pėr socialistėt qė kthehen nė komunistė.
*Autori ėshtė kryetar i Degės sė PLL Kavajė
In memoriam
Njė jetė blatuar Atdheut dhe Mbretit
Para disa javėsh u nda nga jeta njė ndėr mbretėrorėt veteranė matjanė, zoti Islam Kėputa.
Islami lindi nė Laē tė Matit nė vitin 1911, nė njė familje me tradita nacionaliste, e cila vazhdimisht mbėshteti familjen Zogolli nė tė gjithė aktivitetin atdhetar. Ndaj edhe xhaxhai i Islamit, pasi luftoi krahas Ahmet Zogut 17-vjeēar dhe mijėra majanėve, nė betejėn e famshme tė Kakarriqit u plagos rėndė, ndėrkohė qė dhjetra matjanė tė tjerė dhanė jetėn pėr Atdheun.
Islami, sėbashku me kushėrinjtė, Asllanin dhe Aliun, shėrbyen deri nė fund nė Gardėn Mbretėrore.
Ata morėn pjesė nė luftimet e rezistencės antifashiste tė 7 prillit dhe nuk i lėshuan armėt nga dora deri nė kapitullimin e Italisė fashiste.
Islami, i mbrujtur me idealet zogiste dhe urrejtjen kundėr pushtuesit fashist, shpesh hyri nė konflikt me simpatizantėt e fashizmit dhe nuk u tremb nga kėrcėnimet e tyre.
Nė betejėn e madhe tė 3 mijė matjanėve kundėr fashistėve, nė Mat, mė 31 korrik 1943, Islam Kėputa luftoi me trimėri, ashtu siē i kish hije njė zogisti tė flaktė e nacionalist.
Nė pėrpjekjet me fashistėt tek Ura e Blleshės, nė kufi me Mirditėn, Islami plagoset rėndė.
Pas shėrimit tė plagėve, ai pėrsėri rreshtohet nė formacionet zogiste tė Matit, tė drejtuara nga Sulkurtajt dhe Sali Vata duke luftuar kudo me trimėri.
Pas vendosjes sė diktaturės komuniste, Islami fillimisht internohet dhe mė pas burgoset e dėnohet politikisht, me motivacionin "armik i pushtetit popullor, zogist, nacionalist e antikomunist".
Pas lirimit nga burgu, atij asnjėherė nuk iu nda lufta e klasave dhe kurrė nuk e mori triskėn e frontit, duke vuajtur diferencimin dhe izolimin nga tė afėrmit e bashkėfshatarėt.
Pas vitit 1990, ai ishte ndėr tė parėt qė u angazhuan politikisht nė njė veprimtari intensive pėr propagandimin e ideve zogiste dhe shpėrndarjen e trakteve, nė tė cilat Mbreti Leka bėnte thirrje pėr mobilizimin e legalistėve dhe mbretėrorėve, si dhe nė angazhimin e tyre politik e partiak nė proceset e demokratizimit tė vendit. Islami mori pjesė nė tė gjitha kongreset dhe konferencat e PLL dhe, megjithė vitet mbi supe, u angazhua pa u lodhur nė tė gjitha veprimtaritė politike tė PLL.
Gėzimi dhe lumturia e tij arritėn kulmin nė vitin 1997, kur Islami arriti tė takojė e bisedojė me Mbretin Leka, duke realizuar ėndrrėn e vjetėr pėr tė parė nga afėr dhe punuar pėr "Mbretin e Shqiptarėve", deri nė restaurimin e Monarkisė dhe rikthimin nė Fronin Mbretėror tė pasardhėsit tė Mbretit Zog I-rė.
Ditėn e varrimit tė tij, qindra miq, nacionalistė, zogistė e mbretėrorė, morėn pjesė nė ceremoninė e lamtumirės, duke shprehur me kėtė rast respektin e thellė dhe nderimin e merituar pėr kėtė zogist veteran e nacionalist tė vendosur, i cili gjithė jetėn e tij tė vėshtirė e sakrifikoi pėr idealet mbretėrore, si njė ushtar i denjė i Mbretit, si anėtar i devotshėm i PLL dhe atdhetar i flaktė.
Me humbjen e tij, PLL humbi njė nga luftėtarėt e vijės sė parė.
Islam Kėputa do tė mbetet gjithmonė njė figurė e pastėr dhe e respektuar, qė do tė kujtohet me respekt pėr gjithēka ai bėri nė jetėn e tij plot privacione e ideale atdhetare, pėr tė cilat nuk kurseu asgjė, duke e bėrė detyrėn ndaj Atdheut, Monarkisė dhe Mbretit nė heshtje, por me pėrkushtim.
S. Pipa
U nda nga jeta Nėnė Hike Haxhi Nela (Kurti)
Shpirtėra martirėsh drejt Parajsės
Para disa ditėsh u nda nga jeta nė moshėn 74-vjeēare, legalistja e orėve tė para, zonja e nderuar Hike Haxhi Nela (Kurti), duke lėnė nė dėshpėrim tė thellė fėmijėt, tė afėrmit, miqte e familjes dhe mbarė legalistėt.
Zonja Hike lindi nė gjirin e njė familjeje tė shquar nacionaliste matjane, nė derėn famėmadhe tė Sulkurtajve, e cila ka dhėnė njė kontribut tė qenėsishėm nė tė gjitha ngjarjet madhore historike tė trevės sė Matit dhe mbarė Shqipėrisė, qė daton para, gjatė dhe pas Lidhjes shqiptare tė Prizrenit, e deri nė ditėt tona.
Sulkurtajt kanė qenė fisi qė ka mbėshtetur mė shumė se askush Zogollėt, kėta pashallarė qė, prej 5 shekujsh konfiguruan e determinuan historinė dhe zhvillimet shqiptare, e qė kulmuan me Xhelal Pashė Zogun, pėr tė vazhduar me Xhemal Pashėn dhe Ahmet Zogun.
Nėnė Hikja ishte bija e kapitenit tė Ushtrisė Mbretėrore, Haxhi Kurtit (qė ndėrroi jetė nė internim, nė Ventotene tė Italisė fashiste) dhe mbesa e majorit kreshnik Sulė Kurtit, i cili dha jetėn duke luftuar me armė nė dorė kundėr bandave gjakatare tė Enver Hoxhės, megjithėse tejet i moshuar, por i vendosur pėr tė luftuar deri nė fund me kriminelėt sllavo-komunistė, qė kishin marrė pėrsipėr tė zhbėnin genin nacionalist shqiptar.
Zonja Hike u martua nė derėn e shquar Nela, me z.Qemal Nela, biri i teologut tė shquar dhe anėtar i Akademisė sė Shkencave tė Stambollit, Hafiz Mustafa Nelės. Vetė Qemali (bashkėshorti i Nėnė Hikes), pėr bindet e tij antikomuniste u persekutua familjarisht dhe vuajti 25-vjet burgim tė rėndė politik, me akuzėn "armik i pushtetit popullor", duke e lėnė Nėnė Hiken pa pėrkrahje nė rritjen e stėrmundimshme tė fėmijėve. Por Nėnė Hikja i duroi privacionet me stoicizėm tė rrallė, e bindur se kjo luftė e pėrgjakshme klasash duhej fituar me mbijetesė dhe ndershmėri, pėr tė siguruar vazhdimėsinė e genit nacionalist dhe pėr tė realizuar mė pas misionin historik tė sė Djathtės shqiptare.
Por vuajtjet e Nėnė Hikes kulmuan sidomos nga persekutimi barbar i vėllezėrve, xhaxhallarėve dhe kushėrinjve, nga tė cilėt komunizmi zhduku afro 20 djem, me nė krye Sulė Kurtin zulmėmadh.
Dhimbja e Nėnė Hikes ishte gjithashtu mbinjerėzore, kur para njė viti humbi motrėn e saj tė dashur, Nėnė Behixhen, e cila ka qenė martuar me kapitenin e Ushtrisė Mbretėrore, nacionalistin e pamposhtur Tafė Vata, i cili pėrballoi heroikisht persekutimin gjysėm shekullor nė burgjet e diktaturės, duke nderuar derėn e shquar tė Vatajve tė Macukullit, qė lanė nė altarin e Atdheut breza tė tėrė, sidomos nė luftėn kundėr bishės komuniste.
Nėnė Behixhja ka qenė njė intelektuale progresiste, me kulturė dhe e arsimuar nė Institutin "Nėna Mbretėreshė". Ajo e vuajti barbarinė e luftės sė klasave, pa u pėrkulur asnjė ēast, duke e nderuar kėshtu derėn e prindėrve dhe tė bashkėshortit.
Nėnė Hikja dhe Nėnė Behixhja, pėrveē vuajtjeve tė tyre, pėrjetuan dhimbjet dhe persekutimet edhe tė 4 motrave tė tjera, tė cilat gjithashtu provuan kalvarin e pafund tė luftės sė klasave, pasi u martuan nė familje nacionaliste, tė cilat u persektuan ashtu siē dinin tė bėnin komunistėt.
Kėshtu, nga 6 vajzat e kapiten Haxhi Kurtit, 3 prej tyre u martuan me antikomunistė, tė cilat diktatura i zhduku fizikisht.
Nafia u martua me Adem Gjoēin, i cili u pushkatua nė vitin 1947.
Mexhitja u martua me Tahir Matėn - ish oficer akademist, i cili u pushkatua nė vitin 1945.
Zoja u martua me Adem Kolėn, i cili u pushkatua nga vėllezėrit siamezė tė komunistėve shqiptarė, komunistėt serbė, nė Shkup, nė vitin 1949.
Fati u buzėqeshi pak mė shumė Nėnė Hikes, qė u martua me Qemal Nelėn (dėnuar me 25-vjet burg politik); Nėnė Behixhes, qė u martua me Tafė Vatėn (dėnuar me burgim politik gjysėm-shekullor), dhe Nėnė Servetes, qė u martua me Hasan Daēin (dėnuar me 20-vjet burgim politik).
Pra historia e kėsaj familjeje dhe ferri dantesk i 6 vajzave tė kapiten Haxhi Kurtit - janė kronika mė e dhimbshme e tragjedisė familjare, pėrjetuar vetėm pėr shkak tė bindjeve dhe kontributeve nacionaliste.
Tashmė Nėnė Hikja dhe Nėnė Behixhja kanė shkuar nė Parajsė, pranė vėllezėrve dhe baballarėve qė u flijuan pėr shqiptarizėm, duke shkruar kėshtu kapitullin e shkėlqyer tė qėndresės dhe njėkohėsisht tė tragjedisė qė komunizmi mbolli dhe shkaktoi mbi familjet nacionaliste, sikundėr ishte edhe ajo e kapiten Haxhi Kurtit.
Nė kėto ēaste dhimbjeje tė thellė, mbarė legalistėt i shprehin familjarėve dhe tė afėrmve tė Nėnė Hikes dhe Nėnė Behixhes ngushėllimet mė tė thella pėr humbjen e tyre, qė, gjithsesi mbetet njė udhėtim nė Parajsė, drejt shpirtėrave tė prindėrve dhe vėllezėrve martirė tė kėsaj dere tė shquar nacionaliste, qė dhuroi aq shumė gjak dhe jetė pėr Atdheun, Mbretin dhe idealet zogiste.
U qoftė dheu i lehtė, pėrjetėsisht.
S. Pipa
___________________________
16 Maj 2004, Nr.19(589)
___________________________
Deklaratė e tri shoqatave tė ish tė burgosurve politikė
Dėnimi i Spahiut, formė e re e luftės sė klasave
Shoqata Mbarėkombėtare pėr Integrimin e tė Pėrndjekurve tė Shqipėrisė
Shoqata Kombėtare Antikomuniste e tė Pėrndjekurve Politikė tė Shqipėrisė
Shoqata Kombėtare e ish tė Dėnuarve Politikė tė Shqipėrisė
EDITORIAL
Bėmat e Nanos dhe "etika" parlamentare
Nga Astrit KOLA
"Furtuna" e fundit nė "gotėn" e mbushur me xhin, sajuar nga shambellanėt dhe shqytarėt e Nanos nė Kuvend, pas "incidentit"-Spahiu, si dhe turravrapi i disa sejmenėve pėr tė bėrė duelistin dhe sekudantin pas "dorashkės" sė sfidės - janė grotesku mė i pėshtirė dhe scoopi mė marroq pėr mendjet e kthjellta dhe mediat e babėzitura.
"Tė ofenduarit", pasi ndėshkuan sėrish Spahiun me pezullimin e radhės, sakaq harruan sharjen e Nanos cituar prej Lesit dhe, me pėrkushtim zvarraniku, ngritėn kartonat nė favor tė "Petroliferės" italiane, ndėrkohė qė qėmtuesit e gallatave tė Kuvendit prisnin me gjak tė ngrirė "masakrėn" qė do ndodhte nė "Tempullin e Demokracisė".
Por asgjė nuk ndodhi. Dhe nuk kish si tė ndodhte, sa kohė qė skema funksionoi mrekullisht, sepse u gjet sebepi pėr tė larguar me marifet nga salla deputetėt e opozitės, me qėllim qė Nanos t'i ēohej nė sini fermani mė i fundėm i miratimit tė aferės shumėmilionėshe dhe kapitalit politik - gjithnjė nė kurriz tė shqiptarėve dhe interesave tona ekonomike e politike.
Dhe Nano ia arriti qėllimit, sepse kaloi nė Kuvend njė Marrėveshje ku, pėrsėri, shqiptarėt humbasin - nė favor tė firmave tė huaja dhe kryeministrit qė bėn peshqeshe e benefice me pasuritė kombėtare, akoma pa u shuar jehona e skandalit tė Telekomit dhe aferave tė tjera korruptive, prej nga, si gjithmonė, dalin protagonistė njerėzit e shpurės nanoiste.
Ky njeri nuk ka zėnė mend, tek kuturiset dhe gjen tė tjera "Levante Co" nėpėr Itali e shtetet fqinjė, tė cilėve, me kartonat e gjytrymėve qė "kalėron", u blaton pasuritė e kėtij vendi, si t'i kish trashėguar.
Edhe nė vitin 1991, para se tė gjente Xhuzepe Perniolėn dhe Betino Kraksin-qė vdiq nė ekzil si hajdut - ishte Nano ai qė solli nė Shqipėri banditėt napolitanė tė njė firme fantazmė, tė cilėve, pėr 99 vjet u dha si koncesion njė sipėrfaqe tė kufizuar prej 40 km vijė bregdetare dhe 10 km nė thellėsi tė territorit (nė zonėn e Durrėsit), gjoja "pėr tė hequr bunkerėt dhe ndėrtuar objekte turistike", bashkė me miliona $ qė do t'i paguanin shqiptarėt.
Kėshtu, duke na lėnė "mbi varr litarin e Nastradinit", Nano ua "kalli" shqiptarėve tė gjorė me njė shumė marramendėse, sepse, qeveria demokratike qė erdhi pas 22 Marsit, e anulloi nė mėnyrė tė njėanshme kėtė marrėveshje, ngaqė mafiozėt napolitanė nuk kishin pėrmbushur asnjė nga detyrimet kontraktore tė saj.
Sesa milionė $ ishte gjoba me tė cilėn Gjykata e Strasburgut penalizoi shtetin shqiptar, kėtė tė na e thotė Nano dhe ata qė e dijnė - por gojėt e liga thonė se ishte "rreth 40 milionė $", pėrveē "15 milionėve" qė i kishin pėrpirė anonimėt napolitanė.
Po kėshtu Nano po vepron edhe pas 13 vjetėsh, me italianėt qė solli nė Vlorė.
Sėrish po bėn "rrush e kumbulla" pasuritė e shqiptarėve. Sepse, tė shesėsh nė mes tė Vlorės 18 ha tokė me 1 Euro pėr metėr katror, ėshtė ēmenduri dhe guxim qė buron nga fakti se mandati politik pėrdoret si parzmore ndaj ligjit. Vetėm nė Shqipėri, politikani hajdut i jep penalizimit ngjyresa politike dhe bėhet hero kauzash qė kanė nė themele para dhe pasuri tė grabitura.
Askush nuk e pengon Nanon t'u kthejė qytetarėve dhe shtetit italian pronat e patundshme qė i kanė me tapi nė Shqipėri, sepse po kėtė gjė kėrkojmė tė bėhet edhe me pasuritė e shqiptarėve, kudo qofshin. Por jo tė falen pronat e qytetarėve vlonjatė dhe trojet e shqiptarėve nga ata qė bashkė me postet politike rrėmbejnė edhe tė drejtėn e pronarit. Tė kesh pushtet nuk do tė thotė tė kesh tė drejtė tė falėsh pronat e tė tjerėve dhe tė bėsh trashėgimtarin e baballarėve tė huaj. E, aq mė pak, tė shesėsh interesat kombėtare, sepse Bėnēa aty mbetet, dhe pret klientė qė shkelin ligjin apo tė drejtėn e tė tjerėve, qofshin edhe me mandate, imunitete e ofiqe.
"Po kjo ishte loja", ulėrijnė duke u shqyer gazit pazhėt dhe klakerėt e Nanos, pas marifetit qė bėnė nė Kuvend.
Dhe pėr ta bėrė edhe mė tė besueshėm rolin e "viktimės sė fyer", disa qehajallarė, tė tė dy krahėve tė politikės, po bėjnė sekudantin duke vajisur, duke mbushur dhe mbajtur "pisqollat" e njė tė "ndėrkryeri".
Nėse kėta sekudantė tė komunizmit mendojnė se mund tė lajnė hesapet e pashlyera me PLL, armatosur me "koburet" e trimave tė Nanos, janė tė lirė tė zėnė pritė, sepse njė fjalė e urtė thotė "Pushka e trimit dhe sofra e bujarit, nuk ndalen".
"Trimin" me vezmet e Nanos e bėnė. Po kėshtu edhe "bujarin" me pronat e shqiptarėve. Por nėse "bujarin" e bėn kollaj me pronat e tė tjerėve, "trimin" nuk mund ta bėsh duke marrė kėllqe borxh, e as duke u fshehur pas gaxhoit tė ndėrkryer.
Por ky film u dogj. E vėrtetė ishte dhe mbetet vetėm skema nanoiste nė parlament dhe objektivi i saj, afera me erė nafte nė Vlorė.
Nano e mori atė qė deshi. Shqiptarėt dolėn tė humbur dhe scoop-it mediatik i mbetet tė gjallojė vetėm tre ditė.
Afera dhe skandale tė tjera na presin, me kėta qė kemi nė krye.
KRYESORE
Deklaratė e tri shoqatave tė ish tė burgosurve politikė
Dėnimi i Spahiut, formė e re e luftės sė klasave
Shoqata Mbarėkombėtare pėr Integrimin e tė Pėrndjekurve tė Shqipėrisė
Shoqata Kombėtare Antikomuniste e tė Pėrndjekurve Politikė tė Shqipėrisė
Shoqata Kombėtare e ish tė Dėnuarve Politikė tė Shqipėrisė
Tė burgosurit dhe tė pėrndjekurit politikė tė Shqipėrisė, po analizojnė me maturi dhe seriozitet situatėn politike nė vend dhe deklarojnė si mė poshtė:
1.Falėnderojmė opozitėn e cila pėr disa javė rresht po lufton nė parlament pėr zbatimin e kushtetutės dhe mbrojtjes sė demokracisė nė Shqipėri.
2.Dėnojmė luftėn klasore tė kryeparlamentarit Servet Pėllumbi qė sė bashku me mazhorancėn e majtė bėjnė kundėr shtresės sė tė pėrndjekurve politikė duke mbajtur mbi 2 vjet amendamentin e dėmshpėrblimit tė tė pėrndjekurve politikė. Kjo u pa dhe nė dėnimin qė i dha deputetit Eqerem Spahiu i cili ka 2 vjet qė lufton nė byronė parlamentare dhe nė seanca parlamentare pėr tė drejtat tona dhe paradoksi ėshtė se z.Spahiu citoi thėniet e kryetarit tė PS Nano, dhe pėr kėto u dėnua nga Pėllumbi.
3.Tė pėrndjekurit politikė janė tė vendosur qė ēdo ditė tė hėnė dhe ēdo ditė tė enjte, tė jetė pėrpara parlamentit derisa ky parlament tė zbatojė kushtetutėn e Shqiēpėrisė.
Kryetarėt
Adem Allēi
Afrim Haēi
Kurt Kola
Tė reja nga debatet nė parlamentin e Dushkut
Pezullimi 2-javor i Spahiut, skenar i parapėrgatitur
Sovjetik Pėllumbi dhe kolkozianėt e PS kundėr dėmshpėrblimit tė ish tė burgosurve politikė
Ditėn e hėnė, mė datėn 10 maj, u zhvillua mbledhja e Byrosė sė Kuvendit, pėr tė diskutuar dhe miratuar programin dy-javor tė punimeve nė parlament. Por kalendari nuk u miratua, sepse kryetarėt e grupeve parlamentare tė opozitės kėrkuan qė nė kalendarin dy-javor tė punimeve tė Kuvendit tė pėrfshihej edhe projekt-ligji "Pėr Dėmshpėrblimin e Ish tė Burgosurve dhe Pėrndjekurve Politikė".
Megjithė insistimin argumentues tė kryetarėve tė grupeve opozitare, socialistėt dhe maxhoranca e majtė nuk pranuan qė ky projekt-ligj tė futet nė axhendė dhe pėrballė kėtij fakti opozita braktisi mbledhjen e Byrosė, ēka do tė thotė se mosmiratimi i kalendarit me konsensus tė Byrosė sė Kuvendit, sipas rregullores, mbetet tė miratohet nė seancė plenare.
Seanca plenare e pasditės pritej me interes pėr ecurinė e saj, pasi kalendari qė nuk mori konsensus nė Byro, pritej tė shqyrtohej dhe miratohej nė kėtė seancė.
Zoti Sali Berisha dhe kryetarėt e grupeve parlamentare si Bamir Topi, Ekrem Spahiu, Nard Noka, Fatmir Mediu, Uran Metko, Teodor Laēo, Preē Zogaj dhe shumė deputetė tė tjerė tė opozitės, kėrkuan qė projekt-ligji "Pėr Dėmshpėrblimin e tė Pėrndjekurve..." tė futet nė kalendarin e punimeve tė Kuvendit.
Kryetari i Grupit parlamentar tė PLL, nė fjalėn e tij, ndėr tė tjera tha: "Ne deputetėt e opozitės, nuk kėrkojmė lėmoshė por vetėm zbatimin e rregullores sė Kuvendit, qė ju, drejtuesja e seancės, bashkė me deputetėt pėrfaqėsues tė sė Majtės, e shkelni nė mėnyrė permanente, duke mos pyetur pėr asgjė. Ju po e bėni kėtė sistematikisht, duke dhunuar haptas rregulloren, ligjin dhe kushtetutėn tuaj, qė i keni miratuar vetė".
Mė tej, zoti Spahiu shtoi: "Neni 128 i rregullores sė Kuvendit, nė mėnyrė taksative dhe nė ligjėratė tė drejtė, thotė 'Projekt-ligjet e paraqitura me iniciativė tė deputetėve, duhet tė vihen nė rendin e ditės pėr shqyrtim nė seancė plenare, jo mė vonė se 6 javė nga dita e paraqitjes'. Ja pra, zotėrinj socialistė, ku del se, qė nga depozitimi i projekt-ligjit mė 23 janar 2002, kanė kaluar 109 javė, pra afati ėshtė tejkaluar pėr njė kohė 18 herė mė tė gjatė.
Pėrsa i pėrket faturės financiare, neni 126 pėrcakton tekstualisht se 'Kėshilli i Ministrave duhet tė shprehet brenda 30 ditėve pėr faturėn financiare tė njė projekt-ligji. Nėse nuk shprehet brenda afatit tė mėsipėrm, projekt-ligji kalon pėr shqyrtim sipas procedurės sė zakonshme'. Deri tani kanė kaluar 28 muaj, ēka do tė thotė se e keni shkelur kėtė afat pėr njė kohė 28 fish mė tė gjatė".
Z.Spahiu mė pas iu drejtua nėnkryetares Ēeēo, drejtuese e seancės, dhe deputetėve socialistė: "Kryeministrinė e keni rrethuar me mure dhe gardhe. Parlamenti prej javėsh ndodhet i rrethuar nga forcat e shumta policore dhe ushtarake. Tani nuk pyesni mė as pėr qėndrimet tepėr kritike tė tė gjitha institucioneve ndėrkombėtare ndaj qeverisjes suaj dhe personalisht kryeministrit Nano. Nuk pyesni as pėr rregullore, ligje dhe konventa ndėrkombėtare. Ju nuk doni t'ia dini pėr asgjė. Ju, me forcėn e kartonave dhe pushtetin qė dispononi, keni tre mundėsi: tė shpallni gjendjen e shtet-rrethimit nė parlament, pasi realisht jemi nė shtet-rrethim; tė deklaroni se nė Shqipėri nuk ka patur diktaturė dhe, pėr rrjedhojė, nuk ka patur as viktima; ose tė kaloni projekt-ligjin qė ėshtė konform ēdo tė Drejte tė konsakruar nė Kartat ndėrkombėtare dhe tė mishėruar nė ligjin shqiptar.
Kėto i them sepse ata ish tė Burgosur dhe tė Pėrndjekur Politikė qė protestojnė para parlamentit, janė pishtarė tė Demokracisė dhe, nė mėnyrėn mė paqėsore, po kėrkojnė tė drejtat e tyre, qė duan patjetėr njė zgjidhje prej jush. Prandaj ju bėj thirrje qė tė mos luani me vuajtjet e tyre dhe tė mos i provokoni mė shumė sesa keni bėrė deri mė tash, pasi ka vite qė e bėni njė gjė tė tillė".
***
Mbas debateve tė shumta dhe ndėrprejeve tė seancave, drejtuesja e seancės, z.Makbule Ēeēo, nė mėnyrėn mė tė papėrgjegjshme, nė njė kohė kur tė gjithė deputetėt e opozitės ishin nė kėmbė, hodhi nė votim kalendarin dhe, nga 63 vota tė maxhorancės, deklaroi 71 tė tilla, duke komunikuar miratimin e kalendarit dy-javor. Kjo shkaktoi irritimin pa masė tė deputetėve tė opozitės. Megjithatė, Makbule Ēeēo e mbylli seancėn.
***
Ditėn e enjte, mė 13 maj, nė seancėn plenare, deputetėt e opozitės shtruan pėrsėri kėrkesat qė kishin paraqitur ditėn e hėnė, pra futjen e projekt-ligjit "Pėr Dėmshpėrblimin e tė Pėrndjekurve" nė rendin e ditės. Pas 4 orė debatesh tė ashpra, me akuza dhe kundėr-akuza, deputetėt e maxhorancės nuk pranuan futjen e projekt-ligjit pėr tė Pėrndjekurit, por, duke vazhduar me thyerjen e rregullores, kėrkuan me insistim kalimin e projekt-ligjit "Pėr Ratifikimin e Marrėveshjes sė Koncensionit, tė formės 'BOO', pėr ndėrtimin dhe shfrytėzimin e terminalit bregdetar pėr depozitimin e naftės nė gjirin e Vlorės".
Megjithėse ky projekt-ligj u kundėrshtua jo vetėm nga deputetėt e opozitės por edhe nga mbėshtetėsit e Metės, kryetari i Kuvendit, zoti Pėllumbi, i detyruar edhe nga zoti Ruēi, synonte miratimin me ēdo kusht tė projekt-ligjit dhe ratifikimin e kėsaj marrėveshjeje nė kėtė seancė, pa e shoqėruar draftin me marrėveshjen e nėnshkruar nga Qeveria, pasi aty do tė dilnin tė palarat. Duke mos paraqitur marrėveshjen, doli e qartė se pikėrisht aty fshiheshin interesat e mėdha nė miliona Euro, tė cilat Qeveria, sigurisht qė nuk i ka miratuar badiava, por janė pėrfitime politike dhe ekonomike nė favor tė pushtetarėve.
Pra, brenda njė seance, socialistėt ndjekin dy standarte: shkelin rregullore, ligje dhe gjithēka pėr bllokimin e kalimit tė projekt-ligjit pėr Dėmshpėrblimin e Ish tė Burgosurve, ndėrsa nga ana tjetėr miratojnė projekt-ligjin pėr Marrėveshjen me firmėn italiane "Petrolifera", pa e paraqitur tekstin e marrėveshjes sė nėnshkruar, duke e kaluar ligjin pa votat e duhura dhe nė kushte aspak normale tė seancės.
Ky skandal procedural dhe papėrgjegjshmėria politike e maxhorancės, shkaktoi acarimin e mėtejshėm tė situatės dhe eskalimin e saj nė fyerje dhe akuza reciproke ndėrmjet deputetėve tė kampeve kundėrshtare. Mirėpo pikėrisht kjo i interesonte maxhorancės, e cila pėrdori tė gjitha marifetet pėr ta provokuar opozitėn dhe pėr ta kaluar nė heshtje projekt-ligjin tejet tė dėmshėm dhe tė disfavorshėm pėr palėn shqiptare, por me shumė leverdi pėr pazarllėqet e Nanos dhe maxhorancės me pronat e shqiptarėve dhe interesat kombėtare.
Duke marrė shkas nga ky skandal procedural, e me domethėnie tė qartė, z.Berisha mori fjalėn, nė tė cilėn akuzoi me fakte dhe argumenta tė pakundėrshtueshme hajdutėrinė e qeveritarėve dhe shkeljen flagrante tė rregullores. Pikėrisht nė momentin kur sapo ishin shkėmbyer debate tė ashpra midis kryetarit tė PD dhe deputetėve opozitarė me Pėllumbin, Ruēin e tė tjerė, e mori fjalėn kryetari i Grupit parlamentar tė PLL z.Spahiu, pas shumė pengesave qė, si gjithmonė, ia nxjerr kryeparlamentari Pėllumbi.
Nė fjalėn e tij, z.Spahiu ndėr tė tjera tha: "Me implikimin tuaj zoti Pėllumbi dhe me kontributin tuaj z.Ruēi, si edhe tė deputetėve tė tjerė tė maxhoancės, ju shkelni sistematikisht rregulloren.
Ky parlament nuk funksionon normalisht prej kohėsh, por, nė veēanti, anomalitė janė theksuar gjatė seancave tė fundit. Kjo maxhorancė vazhdon tė na konsiderojė neve, Ish tė Pėrndjekurit Politikė, jo si kundėrshtarė nė njė sistem politik si pluralizmi, por si armiq, ashtu si nė kohėn e diktaturės sė baballarėve tuaj. Ne e dimė se Nano ju ka vėnė nė rresht, por nėse i referohemi citimeve tė z.Lesi nė gazetėn "Koha Jonė", Nano ka thėnė se 'sapo tė bėhem kryeministėr do t'ua... nėnat... Ai e kish fjalėn pėr kundėrshtarėt brenda PS dhe shqiptarėt, sepse vetėm pas kėsaj ne do t'i thėrrisnim "babė".
Unė nuk po pėrdor fjalorin e tij, por nėse ju pranoni qė Nano tė shprehet se do t'u kalėrojė nėnėn, ne deputetėt e opozitės nuk mund ta lejojmė kėtė dhe Nano nuk mundet tė na e bėjė. Aq mė tepėr qė, kėtė poshtėrim, nuk mund t'ia lejojnė atij Ish tė Burgosurit dhe tė Pėrndjekurit Politikė, sepse ata nuk pyetėn pėr Enver Hoxhėn e jo pėr Nanon".
***
Akoma pa mbaruar fjalėn zoti Spahiu, socialistėt shfrytėzuan rastin pėr tė bėrė rrėmujė e ulėritur si "tė ofenduar", dhe kryeparlamentari Pėllumbi, ashtu si edhe herė tė tjera, mori masėn e pezullimit pėr dy javė tė zotit Spahiu nga punimet e Kuvendit. Kjo masė synonte kryesisht largimin e zotit Spahiu nga seanca plenare ku do tė miratohet ligji socialist pėr Pronat, meqenėse kryelegalisti ka qenė i vetmi kryetar partie qė ka kundėshtuar draftin e socialistėve pėr "Pronat" nė tryezėn e organizuar nga Presidenti Moisiu nė dhjetorin e vitit 2003. Gjithashtu, Servet Pėllumbi synonte tė provokonte me kėtė rast edhe deputetėt e opozitės pėr t'u larguar nga salla, gjė tė cilėn e arriti, sepse menjėherė pas largimit tė tyre, socialistėt e harruan "ofendimin dhe, me shpejtėsi, ngritėn kartonat pėr tė votuar projekt-ligjin nė favor tė Marrėveshjes koncesionare me firmėn italiane "Petrolifera".
A.K.
Deklaratė e deputetit tė PLL Spahiu lidhur me "incidentin" nė parlament
Spahiu-socialistėve: Ju ka sharė Nano, jo unė!
"Incidenti" i seancės sė ditės sė enjte, vinte pas tensionimit tė situatės politike nė vend, menjėherė pas shpėrthimit tė Lėvizjes mbarėpopullore "Nano Ik"; mbas masakrimit, brenda dy javėsh, tė Ish tė Pėrndjekurve politikė dhe ēamėve; pas kritikave tė ashpra tė ndėrkombėtarėve nė adresė tė Nano-qeverisė, si dhe pas zvarritjes sė qėllimshme, prej dy vjetėsh, tė shqyrtimit dhe miratimit tė projekt-ligjit "Pėr Dėmshpėrblimin e Ish tė Pėrndjekurve dhe Burgosurve Politikė", por edhe tė atij tė Pronarėve tė ligjshėm.
Nė kėto kushte, pas dėshtimit tė miratimit, me konsensus, tė kalendarit tė punimeve tė Kuvendit nė Byronė e tij, ku pėrsėri nuk u planifikua futja nė axhendėn e punimeve tė projekt-ligjit nė fjalė - seanca e ditės sė enjte nisi mjaft e tensionuar.
Unė, nė fjalėn time citova nė ligjėratė tė drejtė fyerjen e rėndė tė Nanos nė adresė tė kundėshtarėve tė tij socialistė brenda PS dhe shqiptarėve nė pėrgjithėsi, fyerje skandaloze kjo, tė cilėn Nano ende nuk ka guxuar ta pėrgėnjeshtrojė, megjithėse kanė kaluar disa ditė nga botimi i kėsaj ligjėrate nė gazetėn "Koha Jonė" dhe nga lufta qė i ka shpallur deputetit Lesi, luftė me gjykata e tatimorė.
Pėr tė qenė mė i butė, pėr shkak tė edukatės qė mė karakterizon, por edhe si pėrfaqėsues i njė partie konservatore dhe i shtresės fisnike tė tė Pesekutuarve - unė, nė vend tė "foljes" reale tė Nanos (gjithmonė sipas Lesit), pėrdora njė fjalė qė, nė ēdo kuptim semantik, kurrė nuk mund tė konsiderohet fjalė fyese, sikundėr ishte nė rastin konkret fjala "kalėrim". Konteksti i ligjėratės sime ishte dhe ėshtė i qartė. Unė u shpreha me termin "kalėrim", pėr tė mos fyer nė radhė tė parė nėnat shqiptare, sidomos nėnat shqiptare e opozitarėve dhe ish tė Pėrndjekurve, tė cilėve Nano u ishte adresuar me fyerjen e rėndė tė cituar nga Lesi nė Gazetėn "Koha Jonė". Unė u shpreha tekstualisht "... nėse Nano u ka vėnė nė rresht juve, duke ju sharė se 'jua kalėroj nėnat', ashtu siē e bėn pėrditė - ne opozitarėt nuk mund ta lejojmė tė na i kalėrojė nėnat".
Nė krahinėn nga vij dhe nė tė gjithė vendin, fjala "kalėroj" ka kuptimin "me ec me kalė". Por nanoistėve u duhesh njė pretekst pėr tė bėrė tė "ofenduarin", pėr tė prishur seancėn duke larguar opozitėn dhe kundėrshtarėt, dhe e gjetėn duke e sajuar kėtė - u kapėn pas shprehjes sime frazeologjike. Ata tė gjithė e kanė lexuar gazetėn "Koha Jonė", por nuk kanė reaguar, madje edhe Nano vetė ka heshtur.
Ata kanė heshtur edhe kur Nano i ka ofenduar me libėr shtėpie, kur ka qenė i pirė apo esėll, por kurrė nuk kanė reaguar. Madje batutat fyese tė tij kanė mbushur gazetat dhe janė bėrė shprehje tė famshme, duke pasuruar fjalorin frazeologjik shqiptar.
Ndėrsa pėrsa i pėrket masės pėr pezullimin tim dy-javor nga punimet e Kuvendit, e konsideroj atė tė padrejtė dhe tendencioze.
E konsideroj tė tillė sepse, sėpari, ajo ėshtė njė hakmarrje politike ndaj meje, ndaj PLL dhe shtresės sė Pėrndjekur sė cilės i pėrkas. Kjo masė ka karakter klasor dhe fsheh urrejtjen klasore qė deputetėt dhe drejtuesit mė tė lartė tė maxhorancės kanė shprehur dhe po shprehin me injorimin e kėrkesave tė drejta tė Ish tė Pėrndjekurve politikė, pronarėve e ēamėve - tė cilėt, sikundėr u shpreha edhe mė lart, brenda dy javėsh i masakruan para Tempullit tė demokracisė, Parlamentit shqiptar.
Natyrisht qė, me kėtė masė, duke ma pasuar "topin" e fyerjes mua, ata qetėsuan edhe shpirtrat e fyer tė socialistėve tė thjeshtė, tė cilėt janė shokuar nga fyerjet nė adresė tė tyre nga kryesocialisti, tė cilit i referohet Lesi, duke e cituar nė ligjėratė tė drejtė. Por ndėshkimi im, kryesisht, ka synuar kėnaqjen e militantėve tė majtė.
Ndėrsa nė tė vėrtetė, pėrdorimi i "fyerjes" sime dhe amplifikimi i saj duke i dhėnė zjarr parlamentit me sharje dhe batuta denigruese qė plasėn nga tė katėr anėt, synonte largimin e planifikuar tė deputetėve tė opozitės nga seanca, me qėllimin e vetėm - miratimin e projekt-ligjit pėr cisternat e naftės nė favor tė njė shoqėrie italiane nė Vlorė, pas tė cilit fshihen interesa tė mėdha financiare dhe politike pėr Nanon dhe maxhorancėn.
Mbėshtetėsve tė Nanos u duhej patjetėr krijimi artificialisht i kėtij incidenti, pasi kishin frikė nga njė votim i drejtėpėrdrejtė KUNDER nga deputetėt e opozitės dhe deputetėt mbėshtetės tė Metės, si Muēi e tė tjerė, tė cilėt e shprehėn hapur qėndrimin kundėr miratimit tė kėtij projekt-ligji qė ėshtė thellėsisht nė dėm tė interesave tė shqiptarėve, nga ēdo pikėpamje.
Qėndrimi klasor ndaj Ish tė Pėrndjekurve-Pronarė, vėrehet edhe nė shitjen me 1 Euro metri katror tė 18 hektarėve tokė nė favor tė firmės italiane nė Vlorė, ndėrkohė qė, pėr kompensimin e tokės sė pronarėve legjitimė, maxhoranca vazhdon tė shkelė edhe kushtetutėn, edhe rekomandimet e ndėrkombėtarėve dhe Kartat themelore tė tė Drejtave tė Njeriut - duke mos bėrė asgjė pėr zgjidhjen e kėtij problemi, pėrveēse masakrimit tė protestuesve me shkopinj gome.
Pra ky ishte realisht skenari i "incidentit" qė "shkaktoi fyerja" ime, dhe unė nuk kam si ta pranoj masėn ndėshkuese tė dhėnė ndaj meje. Deklaroj se nuk ndjehem i penduar dhe se nuk mė vret aspak ndėrgjegjia.
POLITIKA
Rritja e naftės shkakton rritjen e tė gjitha ēmimeve
Sekretari i Pėrgjithshėm i PLL Artan Tujani denoncon dhėnien me koncesion tė mijėra metrave katrore tė bregdetit vlonjat pėr depozita nafte
PLL shprehu tė enjten qė shkoi (datė 13 maj) qėndrimin e saj rreth krizės sė rritjes sė hidrokarbureve nė Shqipėri, pėrmes njė deklarate tė Sekretarit tė Pėrgjithshėm z. Artan Tujani. Nė kėtė deklaratė shprehet mospajtimi i PLL me politikat qeveritare tė cilat z.Tujani i quan "klienteliste". Gjithashtu sipas Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė PLL, kjo rritje ēmimesh denoncon edhe politikėn e ndjekur nga qeveritė e PS-sė nė lidhje me rezervat vendėse tė hidrokarbureve, tė cilat kanė shkuar drejt rrėnimit tė plotė dhe kjo ėshtė e qėllimshme, sipas drejtuesit legalist.
Tujani u shpreh pėr gazetėn tonė se "rritja e ēmimit tė hidrokarbureve, shkakton rritjen e menjėhershme tė ēmimeve tė tjera qoftė tė ushqimeve, qoftė tė shėrbimeve." Sipas tij, kjo do tė shihet nė rritjen e ēmimit tė bukės dhe elementėve tė tjerė bazė tė jetesės sė shqiptarėve.
Siē dihet, z.Artan Tujani mė parė ka qenė sekretar i PLL pėr Ēeshtjet Ekonomike dhe ka njė eksperiencė punė nė sektorėt e ekonomisė e tė financave. Nė rolin e ekspertit ekonomik ai tha se kjo rritje e ēmimit, nuk ėshtė e vėrtetė se ndodhi pėr shkak tė rritjes nė tregun botėror. Ai e argumentoi kėtė me faktin se nė Shqipėri ēmimi i naftės u rrit menjėherė sapo filloi tė rritet ēmimi nė tregun ndėrkombėtar, ndėrsa sipas ligjit dhe tė dhėnave, tregtarėt e karburanteve duhet tė kenė njė muaj rezerva karburantesh.
Tujani shprehu mospajtimin e tij tė plotė me ligjin e miratur nga socialistėt pėr dhėnien si koncesion tė 183,000 metra katrorė me ēmim simbolik prej 1 dollar metri, njė shoqėrie italiane pėr njė periudhė 30-vjeēare pėr depozita karburanti. Tujani tha se ky ėshtė njė thellim i mėtejshėm i situatės monopolistike dhe denoncon njė klientelizėm tė pastėr tė kryeministrit Nano. Njėkohėsisht sipas tij, ky ligj vjen ndesh me projektin e Korridorit 8.
N.K.
Deklaratė pėr shtyp e Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė PLL z.Artan Tujani
Monopolet e ministrave rritėn ēmimin e karburanteve
Ngritja e menjėhershme e ēmimeve tė shitjes sė karburanteve nė tregun e brendshėm, si pasojė e luhatjes sė tyre nė tregjet ndėrkombėtare, ėshtė tregues i qartė i brishtėsisė sė kėtij sektori strategjik tė ekonomisė.
Njė gjendje e tillė ka ardhur si pasojė e mbėshtetjes sė pamjaftueshme dhe politikave joefikase qė janė zbatuar deri mė sot nė industrinė e nxjerrjes dhe pėrpunimit tė naftės nė vend, ēka ka sjellė qė ajo tė zėrė njė peshė tė papėrfillshme nė tregun e hidrokarbureve.
Kėsaj situate i ka kontribuar edhe gjendja gati monopol nė importin e kėtyre mallrave si dhe orientimi pėr arsye klienteliste i kėsaj veprimtarie, drejt tregjeve jo aq tė leverdisshėm.
Nė mėnyrė tė dukshme mungojnė mekanizmat qė do t'u vinin fre spekullimeve tė rastit.
Partia "Lėvizja e Legalitetit" ka bindjen se tė gjitha kėto nuk janė rrjedhoja tė rastit apo tė pamundėsisė, por shprehin njė vullnet dhe filozofi tė mirėkonceptuar tė qeverisė qė ka si qėllim rrėnimin e ekonomisė vendase dhe shndėrrimin e saj nė shtojcė konsumuese tė ekonomive rajonale, pėrqėndrimin e aktiviteteve mė tė rėndėsishme ekonomike nė duart e pak njerėzve me qėllim kontrollin dhe nxjerrjen e fitimeve sa mė tė larta.
Nė kėto kushte jashtė kėsaj konsiderate, nuk mund tė mbetet edhe synimi mė i fundit i qeverisė pėr dhėnien e ekskluzivitetit tė karburanteve nė portin e Vlorės.
Partia "Lėvizja e Legalitetit" garanton opinionin publik se kurdoherė do tė punojė dhe do tė ndėrmarrė veprime energjike dhe efikase nė interes tė ekonomisė kombėtare dhe konsumatorėve. Ajo do tė kėrkojė gjithashtu heqjen e kufizimeve pėr licensat e importit tė karburanteve si dhe detyrimin ligjor pėr rritjen e sasisė sė rezervave.
Deklaratė e Departamentit tė PLL pėr Marrėdhėniet me Mediat
Denoncojmė trafikun e organeve tė fėmijėve shqiptarė
Partia Lėvizja e Legalitetit denoncon kanibalizmin e shekullit XXI, qė mishėrohet nė trafikun e organeve njerėzore tė fėmjėve shqiptarė. Ne mendojmė se ky trafik ėshtė njė simbiozė dhe bashkėpunim i krimit tė organizuar rajonal me politikėn dhe administratėn e lartė shqiptare.
Policia sekrete shqiptare ėshtė pėrfolur pėr implikim nė krime makabre, deri nė shitje fėmijėsh pėr "pjesė kėmbimi" nė tregun e zi tė organeve njerėzore.
Para do kohėsh, policia italiane ēoi pranė organeve tė drejtėsisė sė vet, njė dosje pėr trafik fėmijėsh shqiptarė, nė tė cilėn implikoheshin qė nga kapterė policie e deri nė kryeinspektorė tė SHISH-it. Si "reagim", shteti shqiptar, disa nga pjesėmarrėsit nė kėtė trafik, i ngriti nė detyrė deri nė Nėndrejtor SHISH-i.
Ministria e Shėndetėsisė kontribuoi nė mbylljen e skandalit tė arkivoleve bosh tė foshnjeve tė lindura nė maternitetin e Tiranės.
Ministria e Punėve tė Jashtme heshti kur u denoncua fakti i transportimit tė drogės nė Hollandė me valixhe diplomatike, nė vitin 1998. Tashmė, valixhet diplomatike tė funksionarėve tė saj pėrdoren pėr tė "eksportuar" organe tė fėmijėve shqiptarė.
Etja pėr fitime, e funksionarėve tė njė shteti kriminal, qė vazhdon krimet e kohės sė diktaturės nė njė version tė ri, po dhunon haptas atdhe e fe, ligj tė shtetit e traditė zakonore, etikė shėrbimi e "betim Hipokrati", duke shėnuar rekorde tė monstruozitetit, poshtėruese e tė papranueshme pėr kombin tonė.
PLL denoncon shurdhėrinė e qeverisė shqiptare ndaj fakteve tė deklaruara nga zyrtarėt europianė dhe organizmat e specializuara ndėrkombėtare tė luftės kundėr krimit tė organizuar, qė kulmojnė me deklaratėn-akuzė tė komisionerit Kris Paten, dhe qė mbėshteten nga magjistratura italiane e sė fundi edhe nga denoncimet e shtypit helen.
Nė njė kohė qė gjithė shtypi shqiptar ka botuar ditėt e fundit akuzat e lartpėrmendura, tė vetmit qė nuk ndihen e nuk reagojnė, janė njerėzit mbi tė cilėt ngrihet akuza, pra zyrtarėt e shtetit e tė qeverisė, tė cilėt tė ēmerisin me qetėsinė dhe indiferencėn kriminale qė tregojnė.
Argumenti i tyre se "po kėrkojnė tė gjejnė klinika tė licencuara pėr kėto transplante", pėrveēse qesharak, ėshtė njėkohėsisht edhe banditesk, pasi nuk mund tė bėhen verifikime pėr licenca tė tilla, ndėrkohė qė ky ėshtė njė aktivitet i mirėfilltė kriminal e thellėsisht antinjerėzor.
Qeveritarėt e lartė duhet tė tregojnė me vepra se janė kundėr kėtij aktiviteti kriminal e ngjethės, qė sė paku tė lajnė veten, e tė shmangin penalizimin e mundshėm nė njė tė ardhme tė afėrt.
PLL mendon se i pari qė duhet t'u pėrgjigjet akuzave tė komisionerit Patten ėshtė kryeministri Nano. Zoti Patten ėshtė njė zyrtar i lartė qė flet mbi prova, tė cilat i disponon pėr shkak tė funksionit tė ka. Ai nuk mund tė trajtohet si opozitar shqiptar, sepse nuk ka kurrfarė qėllimesh politike.
Pra qeveria shqiptare nuk ka rrugė tjetėr: ose tė zbardhė tė vėrtetėn e akuzave, ose tė hedhė zotin Patten nė gjyq pėr "shpifje".
Gjithashtu PLL i bėn thirrje Prokurorisė sė Pėrgjithshme tė fillojė hetimin "kryesisht", bazuar nė akuzat e z.Patten, drejtėsisė italiane dhe mediave qė kanė lėshuar kėto akuza.
Zėdhėnėsi i Shtypit
KOMENT
Mbreti Leka I, garanti i integrimit nė Europė
Enis Dizdari
14 vjet qe Shqiperia u shkeput nga diktatura komuniste; por shqiptaret akoma nuk po dijne te fitojne identitetin e tyre te humbur qe me largimin e monarkisė.
Per kaq kohe Shqiperia dhe shqiptaret duhet te ishin pjese e Europes ashtu siē ishte Shqiperia ne kohen e Monarkisė te Mbretit Zog I. Per 11 vjet u bame pjese e saj. Shqiptaret kishin identitetin e tyre , ku ja krijoi sistemi monarkist dhe aftesite e Mbretit Zog duke i dhene ēdo shqiptari barazine e tij me popujt e Europes. Ne ate periudhe shqiptaret leviznin te lire me pasaporten dhe me lekun e tyre investonin te barabarte me europianet. Po sot ku jemi?
Shqiptaret enden rrugeve te Europes per nje jete me te mire, sepse ato nuk i mbron askush dhe per te shkuar deri atje shume mbesin ne detra dhe behen viktima te emigrcionit, dhe nje pjese tjeter behet kontigjent i krimit, i prostuticionit,i droges. Ndersa pushtetaret levizin lirisht, kane krijuar monopole dhe flasin me demagogjine e tyre se shqiptaret se shpejti do te behen pjesė e saj.
U fol shume nga Kryeministri aktual se integrimi i Shqiperisė do te behet, brenda dhjetorit 2003 sepse presidencen e rradhes e kishte Italia. Por kjo nuk u realizua dhe nuk do te realizohet as ne qeshor te 2005 dhe duke mbetur ne vazhden e deklaratave te pa pergjegjeshme te kryetarit te mazhorances.
Qeveria shqiptare ka deshtuar ne integrimin europian, sepse nuk ka mbajtur premtimet para partnerve tane nderkombetare.
Kesaj qeverie dhe kesaj klase politike qe drejton mazhorancen me kryetarin e saj i mungon vullneti politik per te bere reforma, sepse shkakton shkaterrimin e monopoleve te tyre ku dominojne, duke demtuar ne nje kohe biznesin e voge ldhe te mesem,duke cenuar prodhimin vendas, dhe duke kthyer tregun tone importues te te gjithe artikujve.
Eshte deshperuese per popullin tone fakti se ne kete fillim maji, ku B.E. feston zgjerimin me 10 anetare te rinj qe pjesa me e madhe e tyre ishin ne perden komuniste, sot jane qytetare te lire ne Europen e bashkuar, ndersa me ne ndodh e kunderta.
Dhe ajo qe shqetėson mbare opinjonin shqiptare, jane qendrimet irrituese te kryeministrit, i cili me batutat e tija dhe me qendrimin ne parlament apo ne konferenca shtypi, vazhdon dhe behet nje figure qe duhet te largohet nje here e mire nga skena politike e qeveria dhe ti hapin rruge integrimit dhe zgjedhjeve te lira si nje ndėr kushtet kryesore .
Deklaratat e rreshtereve te Nanos, Lakrorit dhe Agasit apo ndonje tjeter, se fajtore na qenka opozita, jane mendime mediokrish qe nuk i pranon asnje shqiptare te cilet jane jashte realitetit te politikes shqipetare.
Ato kane vetem nje emėrues, qe quhet mashtrim.
Me kete qeveri, integrimi eshte shume i larget pasi kjo qeveri ka deshtuar. Grupi politik qe drejtoton sot, jane ne kundershtim me interesat e integrimit europjan.
Sfida e integrimit europjan kerkon qe kjo qeveri e deshtuar ne kete proēes, te largohet. Prandaj i del si detyre, klases politike, intelektualėve dhe te gjithe atyre qe kane vizion tjeter te shoqeruar me ndjenjen kombėtare, se bashku me Mbretin Leka, si garanti kryesor dhe me i besueshmi per popullin shqiptare, per te ndermarre reforma te cilat ngrihen mbi interesat ekonomike te jashte ligjeshme te pushtetarėve.
Sot kerkohet liberalizimi i tregjeve, mbeshtetja e biznesit te vogel e te mesem, te nxitet prodhimi vendas, te behet nje kod zgjedhor ne interes te te gjithve per te realizuar zgjedhje te lira dhe demokratike me qellim qe ne qeshor te 2005 te nenshkruhet marrveshja per asocim - stabilizimin.
Kjo vonesė qė po vuan vetė populli shqiptar, per tu integruar nė Europė, bėn qė tė mbetet aktuale ndryshimi i formes se qeverisjes, ku eshte e domosdoshme te kalohet ne nje sistem monarkist, jo per te bėrė njė provė, por pėr te treguar se ėshtė e vetmja rrugė e besueshme qė shqiptarėt te jenė nė gjirin e familjes europiane.
AKTIVITETE
Gramshi zgjedh drejtuesit e rinj nė konferencė
Spahiu nė konferencėn e Gramshit: rezultati juaj ka qenė shumė pozitiv dhe premtues pėr tė ardhmen
Nė kuadėr tė zhvillimit tė konferencave tė Degėve u zhvillua konferenca e PLL Dega Gramsh. Kjo degė megjithėse ndėr mė rejat e vendit, ėshtė e shtrirė nė tė gjithė hapėsirėn gjeografike tė rrethit ēka dėshmon punėn serioze tė strukturave drejtuese lokale nėn drejtimin e aktivistit tė palodhur, z.Edmond Guri.
Raportin pėr veprimtarinė e Degės dhe analizėn pėrfundimtare tė saj e mbajti kryetari i degės z.Edmond Guri, i cili me modestinė qė e karakterizon falenderoi kolegėt e tij, pėr angazhimin e tyre nė tė gjithė veprimtarinė dyvjeēare tė Degės sė PLL Gramsh dhe sidomos gjatė fushatės zgjedhore tė 12 tetorit pėr pushtetin vendor ku legalistėt gramshiotė konkurruan denjėsisht dhe fituan katėr kėshilltarė, emrat e tė cilėve janė si mė poshtė:
1.Edmond Guri - komuna Pishaj
2.Luan Xheka - komuna Kodovjat
3.Rexhep Zani - komuna Kushovė
4.Avni Buzdro - komuna Poroēan
Z.Hasan Muha, kryetar i nėndegės Gramsh dhe njėkohėsisht edhe kandidat pėr kryetar bashkie nė qytetin e Gramshit, gjatė fjalės sė tij u pėrqėndrua kryesisht nė punė e bėrė gjatė fushatės zgjedhore tė 12 tetorit, ku falenderoi tė gjithė mbėshtetėsit e tij nė fushatė, qė pėr 6 vota nuk arritėn tė fitonin kėshilltarin legalist nė bashkinė Gramsh, por nė mėnyrė tė veēantė falenderoi kryetarin e PLL z.Spahiu pėr mbėshtetjen maksimale tė tij nė bashkinė Gramsh dhe nė tė gjitha komunat e rrethit. Kjo ndikoi ndjeshėm nė rritjen e rezultatit tė degės.
Mė pas e mori fjalėn kandidati pėr komunėn Poroēan, z.Nefail Kllogjėri, i cili u pėrqendrua nė fushatėn e tij nė kėtė komunė ku arriti tė marrė mbi 30% tė votave, por vetėm pėr shkak tė manipulimeve tė socialistėve nuk ia arriti tė dalė kryetar komune.
Edhe diskutuesit e tjerė si z.Adnand Karaj, Ylli Boēi, Sami Elezi e tė tjerė, nė mėnyrė konkrete folėn rreth punės sė tyre 2-vjeēare dhe u pėrqendruan nė tė ardhmen e kėsaj dege nė mėnyrė qė nė tė ardhmen rezultatet tė jenė nė rritje.
Nė kėtė takim mori pjesė dhe foli kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu, i cili ndėr tė tjera tha qė dega juaj megjithėse ėshtė njė ndėr degėt mė tė reja tė vendit, ka arritur tė marrė njė rezultat shumė pozitiv nė zgjedhjet vendore tė vitit 2003 dhe ky rezultat ėshtė frut i punės sė tė gjithė legalistėve tė rrethit tė Gramshit, nė drejtimin e KD dhe nė veēanti tė kryetarit tuaj z.Edmond Guri. Pėr ne ka qenė impresionues rezultati i arritur dhe nė veēanti, nė komunėn e Poroēanit ku kandidati Nefail Kllogjėri arriti ta fitojė kėtė komunė, por moskontrollimi i votave nga ana e PLL, bėri tė mundur qė fitorja tė kalonte te socialistėt padrejtėsisht. Por edhe fushata e z.Hasan Muha ishte model dhe mjaft dinjitoze ēka hodhi njė bazė tė sigurt pėr tė ardhmen e PLL nė kėtė qytet.
Sigurisht pėr tė vazhduar mė tej qė rezultatet tuaja dhe roli i kėshilltarėve legalistė nė kėshillat vendore do tė bėjnė tė mundur qė rezulati juaj nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare do tė jetė akoma edhe mė i lartė.
Spahiu foli edhe pėr zhvillimet politike nė vend duke u ndalur edhe nė prioritetet e PLL nė parlament, nė konferencat e degėve dhe pregatitjen e infrastrukturės sė plotė zgjedhore pėr zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
Pėrsa i pėrket zgjedhjes sė kryetarit dhe komitetit tė ri drejtues, nė mirėkutim tė plotė, duke vlerėsuar vlerat dhe kontributet e drejtuesve, nė mėnyrė unanime vendosėn qė kryetar tė jetė pėrsėri edhe pėr dy vitet e ardhshme z.Edmond Guri.
Komiteti i ri drejtues prej 17 vetėsh u zgjodh gjithashtu me konsensus.
Gjithashtu u zgjodh si nėnkryetar z.Nefail Kllogjėri, ndėrsa pėr sekretar tė degės u propozua z.Hasan Muha.
Korresp. "Atdheu"
Zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL Berat. Rizgjidhet z.Ruzhdi Oriza
Legalistėt beratas konsolidojnė strukturat
Murat Basha: Me PD mund tė bashkėpunojmė mbi baza programore. Por kėtė vendim duhet ta marrin strukturat e PLL
Ditė e dielė, mė datė 9 maj 2004, Dega e PLL Berat zhvilloi konferencėn e V-tė tė saj. Nė kėtė konferencė, si i deleguar nga kryesia e PLL merrte pjesė nėnkryetari, z.Murat Basha. Raportin mbi veprimtarinė dy-vjeēare tė Degės pėr periudhėn midis konferencės IV dhe tė V-tė, nė emėr tė Komitetit Drejtues e mbajti i kryetari i Degės sė PLL Berat, z.Ruzhdi Oriza.
Thelbi i raportit pėrqėndrohej nė punėn sistematike tė kėsaj Dege pėr zgjerimin e radhėve nėpėrmjet pranimeve cilėsore, qė do tė ishin garanci pėr pėrmirėsimin e punės sė partisė, e cila, sipas z.Orizaj "nuk duhet konceptuar si punė qė intensifikohej dhe mbėshtetej thjesht nė fushata zgjedhore, por mbi njė veprimtari tė studiuar dhe planifikuar sistematikisht, si garanci pėr rritjen e rezultateve". Mė pas, nė raport u theksua puna mjaft e mirė e Degės pėr pėrgatitjen e fushatės zgjedhore sė 12 tetorit, e cila, sipas z.Orizaj, "filloi me pėrcaktimin e objektivave tė qartė, pėrzgjedhjen e kandidaturave me reputacion, pėrgatitjen e dokumentacionit dhe paraqitjen e tij brenda afateve tė regjistrimit", proces i cili ishte mbyllur qė mė datė 8 shtator (pra njė muaj para datės zyrtare tė zgjedhjeve).
Z.Orizaj nė fjalėn e tij i kushtoi rėndėsi tė veēantė edhe marrjes sė vendimit politik nga PLL pėr tė dalė mė vete, e cila nga legalistėt beratas ishte "konsideruar si njė sfidė e domosdoshme qė duhej pėrballuar me sukses, pėr ta vėnė partinė nė pozita pune dhe pėr tė matur realisht forcat me subjektet rivale, si dhe mbėshtetjen e elektoratit". Pėr kėtė arsye kjo Degė kish "pėrzgjedhur kandidatė me reputacion dhe ndėr mė tė mirėt nė shkallė rrethi", tė cilėt me mbėshtetjen e strukturave tė Degės kishin dhėnė maksimumin gjatė fushatės nėpėrmjet njė mobilizimi dhe serioziteti, qoftė nė pėrkushtimin e treguar, qoftė nė platformat cilėsore qė kishin shpalosur para zgjedhėsve. Por legalistėt beratas ishin tė pakėnaqur me rezultatet zyrtare, tė cilat sipas tyre, kishin qenė "tė reduktuara pėr shkak tė manipulimit, nė kushtet e mungesės sė komisionerėve dhe dobėsive qė ishin shfaqur nė organizimin pėr ruajtjen e votave".
Nė fund tė raportit, z.Oriza u kushtoi rėndėsi trajtimit tė problemeve konkrete organizative dhe pėrgatitjes sė strukturave pėr mbėshtetjen e Lėvizjes politiko-qytetaro- opozitare "Nano Ik".
Kryelegalisti beratas e mbylli fjalėn e tij me thirrjen drejtuar legalistėve pėr "tė kontribuar nė intensifikimin e kėsaj lėvizjeje tė opozitės, deri nė rrėzimin e qeverisė Nano" tė cilėn z.Oriza e konsideroi si "domosdoshmėri pėr zhvillimin e zgjedhjeve tė lira dhe tė ndershme, tė cilat do tė fitohen patjetėr nga opozita, pėr ta shpėtuar vendin nga katastrofa e keq-qeverisjes sė maxhorancės sė Dushkut".
***
Pas raportit konferenca vijoi me pikėn e dytė tė rendit tė ditės, atė tė pyetjeve dhe diskutimeve, gjatė sė cilės u vėrejt seriozitet nė trajtimin e problemeve mė tė rėndėsishme, qė e shqetėsonin Degėn.
Nė diskutimin e tij, z.Vezir Zyka, kėshilltar nė komunėn Cukalat, tha: "Legalistėt tashmė janė mė tė motivuar se kurrė nė luftėn e tyre politike, sepse kemi nė gjirin tonė Mbretin Leka dhe Familjen Mbretėrore. Pasiguria e jetės po bind edhe votues tė theshtė tė sė Majtės pėr faktin se vetėm Mbreti Leka dhe Monarkia mund ta shpėtojnė Shqipėrinė. Ky ndryshim pozitiv i mentalitetit tė qytetarėve tė thjeshtė ka shumė rėndėsi pėr ne legalistėt, se na jep kurajo dhe vėrteton drejtėsinė e Kauzės sonė. Mbėshtesim qėndrimin e PLL pėr mbrojtjen e kėrkesave tė drejta tė Ish tė Pėrndjekurve, Pronarėve legjitimė dhe Ēeshtjes kombėtare".
"Tė afrojmė rininė, djemtė dhe vajzat tona, nėse duam tė bėjmė parti tė fortė. Vetėm shtimi i radhėve me njerėz tė rinj, do ta ēojė para PLL dhe rezultatet e saj, ndryshe nuk mund t'ia dalim mbanė kėsaj pune", - tha legalisti Mehmet Seiti.
"Nė komunėn e Kutallisė, sa vjen e shtohen radhėt tona, sepse njerėzit e kanė rritur besimin tek PLL. Tashmė kemi 8 seksione me rreth 120 anėtarė. Por qė tė shtrihemi mė tej, duhet punė konkrete dhe propagandė bindėse", - u shpreh delegati i nėndegės sė Kutallisė, z.Mynyr Shahu.
"Nė PLL jam nė djepin e idealeve tė mia", u shpreh legalisti Luftar Spahiu, pėr tė vazhduar mė tej se "duhet tė propagandojmė tek njerėzit arritjet e kohės sė Mbretėrisė, por edhe mirėqenien dhe standartet e larta tė Demokracisė nė shtetet monarkiste europiane". "Duhet tė afrojmė sa mė shumė intelektualė nė radhėt tona, nėse duam ta ngrejmė cilėsisht partinė", - e mbylli fjalėn e tij legalisti beratas.
Nė diskutimin e tij, delegati Qirjako Stefani theksoi se: "... ne legalistėt luftojmė nė kushte tė pabarabarta nė tė gjitha planet. S'kemi mjete financiare dhe kapacitete tė mjaftueshme intelektuale. Ne duhet tė jemi mė aktivė nė veprimtarinė tonė politike. Pėr t'u hapur rrugėn njerėzve mė tė aftė dhe tė pėrkushtuar, intelektualėve dhe tė rinjve, unė tėrhiqem nga kandidimi pėr nė Komitetin Drejtues dhe kryesinė e Degės".
"Duhet tė bashkohemi me forcat e tjera tė djathta nė zgjedhjet e ardhshme, se vetėm atėherė do tė fitojmė mbi tė Majtėn", - theksoi nė fjalėn e tij legalisti Lutfi Myftiu.
Mė pas e mori fjalėn nėnkryetari legalist z.Murat Basha, i cili ndėr tė tjera theksoi: "Pėr njė parti serioze dhe me ambicie tė qarta, organizimi sipas parametrave bashkėkohorė ėshtė prioritar. Lidhur me problemet organizative, ju tė gjithė jeni tė ndėrgjegjshėm se kėto zgjedhje evidentuan dobėsitė tona tė organizimit dhe sidomos faktin qė ju nuk jeni tė shtrirė nė tė gjithė hapėsirėn gjeografike tė rrethit, qė nuk keni njė seksion pėr ēdo qendėr votimi dhe, pėr pasojė, nuk mund tė ruani votat tuaja dhe tonat. Kėto janė e duhet tė jenė dy detyrat kryesore pėr tė ardhmen, krahas shtimit tė radhėve me intelektualė, tė rinj, tė reja dhe biznesmenė".
Lidhur me shqetėsimin qė u shpreh edhe kėtu pėr tė ardhmen e bashkėpunimit me PD, mund t'u them se jemi duke bashkėpunuar nė kuadėr tė Lėvizjes "Nano Ik", ndėrsa pėrsa i pėrket bashkėpunimit nė tė ardhmen, me Partinė Demokratike mund tė bashkėpunojmė vetėm mbi baza programore. Por kėtė vendim duhet ta marrin strukturat e larta drejtuese tė PLL. Ne duhet tė pėrgatitemi pėr tė hyrė nė zgjedhje vetėm, ēka do tė thotė se, nėse krijohen kushte oportune pėr tė dalė nė zgjedhje bashkė me PD, atėherė do tė ishim tė pėrgatitur dhe do tė jepnim maksimumin nė rezultatin e pėrbashkėt. Pra, pėr t'u pėrgatitur pėr tė dalė mė vehte, duhet tė fillojmė qė tani tė pėrzgjedhim kandidatura cilėsore dhe tė pėrgatisim strukturat".
Mė tej z.Basha sqaroi qėndrimet korente dhe perspektive tė PLL lidhur me zhvillimet aktuale, sqarime kėto qė u mirėpritėn dhe dėgjuan me vėmendje nga tė pranishmit.
***
Mė pas u kalua nė pikėn e fundit tė rendit tė ditės, nė zgjedhjet pėr kryetarin e Degės pėr mandatin e ardhshėm, si dhe pėr Komitetin e ri Drejtues.
Pėr postin e kryetarit tė Degės kishin hedhur kandidaturėn dy legalistė, ndėr mė tė shquarit nga drejtuesit lokalė, respektivisht z.Ruzhdi Oriza dhe z.Halit Bushi, i cili mė pas u tėrhoq nga gara nė respekt tė vlerave dhe kontributit tė z.Oriza, qė u zgjodh, unanimisht, me konsensus tė plotė, si kryetar i Degės edhe pėr mandatin e ardhshėm dy vjeēar.
Pastaj u kalua nė zgjedhjen e Komitetit tė ri Drejtues, ku delegatėt, me frymė tė lartė pėrgjegjėsie, pėrzgjodhėn drejtuesit mė tė suksesshėm dhe mė me reputacion nė radhėt e legalistėve beratas.
Pas zgjedhjes sė Komitetit Drejtues, menjėherė ky forum u mblodh nėn kryesimin e z.Oriza nė mbledhjen e tij tė parė tė improvizuar nė ēast, ku me konsensus tė plotė u zgjodhėn edhe dy nėnkryetarėt e rinj tė Degės, pėrkatėsisht z.Halit Bushi (nėnkryetar i Degės pėr qytetin e Beratit) dhe z.Vezir Zyka (nėnkryetar pėr fshatin).
Kėshtu, kjo konferencė i pėrfundoi punimet me sukses, duke shėnuar njė sukses nė radhėn e sukseseve tė Degėve tė PLL qė kanė zhvilluar konferenca cilėsore, ku kanė dalė forume drejtuese qė garantojnė rritjen e ardhshme tė PLL.
Korresp. i "Atdheu"
Mbledhje e kryesisė sė PLL dega Fier
Krasniqi: Mbėshtesim qendrimet e kryetarit Spahiu
Nė mbledhjen e kryesisė sė PLL dega Fier ėshtė analizuar ecuria e punėve dhe organizimit tė degės si dhe ėshtė pėrcaktuar programi pėr ditėt nė vazhdim. Nė kėtė mbledhje, kryetari i degės z.Rexhep Krasniqi, ka bėrė njė ekspoze tė gjendjes politike nė vend dhe mė pas ėshtė pėrqendruar nė diskutimet nė parlament sidomos ato qė kanė tė bėjnė me ēeshtjen kombėtare si dhe pėr ēeshtjen e dėmshpėrblimit tė ish tė burgosurve politikė dhe tė kthimit tė pronave ish pronarėve. Kryesia e degės PLL Fier ėshtė shprehur unanimisht pro qendrimeve tė kryetarit tė PLL Spahiu nė parlament dhe ka sulmuar ashpėr pozicionin qė kanė adoptuar tė majtėt nė pushtet ndaj ēeshtjes ēame, ndaj ish tė burgosurve dhe pronarėve tė ligjshėm. Ai ka atakuar direkt kryeministrin Nano si "tradhtar" tė kauzės kombėtare dhe veēanėrisht tė ēeshtjes ēame.
Mė pas z.Krasniqi nė fjalėn e tij ėshtė shprehur se "Uragani po shpėrthen. Eshtė populli i shumėmunduar nga tradhtia e kryeministrit Nano qė po valon e po shpėrthen. Por ky popull ka fatin tė ketė nė parlament pėrfaqėsuesin e vet z.Ekrem Spahija, si njeriun mė me dinjitet kombėtar, i cili ka mbėshtetjen tonė tė plotė tė mos e durojė kėtė gjendje poshtėruese. Ne nuk mund tė pranojmė lėshime nė ēeshtjen e dinjitetit kombėtar dhe tė integritetit kombėtar," ka thėnė z.Krasniqi.
Mė pas ai ėshtė shprehur se ndėrsa ēdo ditė popullit po i shtrėngohet litari nė fyt dhe frymėmarrja po i bėhet mė e vėshtirė, parlamenti me mazhorancė tė majtė, po shndėrrohet dita-ditės nė parlament helen.
Kemi dėgjuar lloj-lloj pazaresh me rryshfete e marifete tė ulėta, por tė shkohej deri nė pazare me ēeshtjen kombėtare, kjo ėshtė tėrėsisht e papranueshme, ka deklaruar Krasniqi.
Kur z.Ekrem Spahija dita ditės ngre ēeshtjen ēame, si pjesė tė ēeshtjes kombėtare, deputetėt e partisė ish-komuniste veprojnė sipas urdhrave tė Greqisė me anė tė 'Kalit tė Trojės' nė parlament.
"Konica i madh shkruan se shqiptarėt tė keqen e kanė nga vetvetja. Dhe vėrtet prej kohėve tė lashta, sindromi i 'kalit tė trojės' nuk po na ndahet, - ėshtė shprehur z.Krasniqi.
Grekėt tani ndihen fort tė qetė, sepse kanė kohė qė kanė futur 'Kalin e Trojės' nė Shqipėri dhe ai ėshtė strumbullari i tė gjitha akteve antishqiptare qė bėn qeveria e parlamenti. Shqiptarėt vazhdojnė tė goditen ēdo ditė nga ana ekonomike, moralisht e fizikisht duke shkuar drejt njė regresi tė pandalshėm dhe duke humbur dhe gjėnė mė thelbėsore qė shquan njeriun nga qeniet e tjera dhe na dallon ne si shqiptarė nga fqinjėt rreth e rrotull - dinjitetin.
Tė detyrosh shqiptarėt tė braktisin atdheun me qėllim pėr t'u mbijetuar kushteve mizerabėl ekonomike, tė poshtėrosh inteligjencėn shqiptare tė punojė si shėrbėtore nėpėr ēifligjet greke, t'u marrėsh tokat e pronat shqiptarėve e t'ua dhurosh grekėve, si dhe t'i detyrosh shqiptarėt tė ndėrrojnė emrin, pėrkatėsinė fetare e kombėtare, - ėshtė fare e qartė se Kali i Trojės po e ēon vendin drejt greminės.
Nė fund z.Krasniqi u shpreh se njė Spahiu, njė Berishė, apo njė Nikollė Lesi nuk mund ta pėrballojnė tė vetėm vrullin e kuajve helenė nė parlament. Kush e ndjen veten shqiptar, kush e ndjen veten intelektual e patriot shqiptar, duhet ta ngrejė zėrin pėr t'ia ndalur hovin kuajve grekė, sepse nesėr do tė jetė shumė vonė pėr tė riparuar dėmet. Sepse gjendemi para rrezikut qė shqipėria nesėr tė quhet Eladha nr.2, - konkludoi z.Krasniqi.
Nė kėtė mbledhje tė kryesisė sė degės PLL Fier, u konfirmua edhe njėherė mbėshtetja e plotė e tyre pėr pozicionin dinjitoz tė kryetarit tė PLL nė Parlament dhe u tha se shpresojmė qė edhe deputetėt e tjerė ta mbėshtesin z.Spahiu nė tė ardhmen.
Malush Kastrati
SPECIALE
Politika e Mbretit Zog I nė vitet 1925-39
Nga Prof.Miftar Spahija
Nji ndėr patriarkėt e nacionalizmit shqiptar dhe njikohėsisht tė monarkisė e tė zogizmit, prof.Miftar Spahija, ka shkrue shumė herė rreth politikės sė Mbretit Zog I. Por nė mėnyrė tė pėrmbledhun, mendimet e tij gjenden ma sė shumti nė librin e shkrimtarit kosovar Hasan Hasani me titull: "Miftar Spahija Korife i Lumes" ku prof. Miftar Spahija shprehet nė paragrafe tė tana rreth politikės sė Mbretit Zog I, si dhe tue e krahasue ate me politikėn qė ndoqėn komunistėt mbas vitit 1944.
Ky libėr asht botue nė Prishtinė para 10 vitesh dhe asht ribotue edhe vjet nė Tiranė. Pjesė tė kėtij libri, i cili asht nė formė interviste, ku flitet pėr Mbretin Zog I, po i japim ma poshtė.
Kėto paragrafe janė publikue para disa ditėsh nė njė listė diskutimesh nė internet tė krijueme nga shqiptaroamerikanėt.
Gjithashtu nė nji seminar nė Nju Jork janė lexue rreth 37 pika nė lidhje me politikėn e Mbretit Zog, tė pėrpilueme nga Prof. Miftar Spahija (Thaēi) ku ai ve nė dukje cilesitė e Mbretit tė shqiptarėve dhe i argumenton fakte tė njohuna por edhe tė rralla pėr publikun masiv.
Ilber Gashi
USA
"Mreti Zog kishte ba nji politike dashamirse me Ingliteren; e dinte ku qinron fuqija n'Europe: n'Inglitere. Qysheparase te bahej Kongresi i Lushnjes me 1920 ishte ne favor te marredhanjeve te mira me Ingliteren. Organizimin e gjindarmerise shqiptare ia dha Ingliteres. Nen drejtimin e organizatoreve ingliz u hap shkolla e gjindarmerise ne Durres me pergatite nenoficera e gjindarm te shkolluem. Qen shemull gjindarmet shqiptare te frymzuem prej parimeve praktike e shqiptarishte te mretit Zog se me hu e me litare e me burg nuk krijohet nji tanshat (shtet) shqiptare.
Zogu u majt ne marrdhanje krejtsisht te mira me Ingliteren, por e dinte mire edhe sentine (realitetin) gjeografike se duhet me majte nji politike te diragueme (ekuilibrueme) me Italine me sa t'ishte e munme me e majte. Po mas ardhjes se Hitlerit ne krye te Gjermanise nryshoj politika europjane e botnore. Ingliteres i u desht me zgjedhe e me perkrahe Shqipnine e vogel qi mos te shdukej si tanshat e kom apo me i permiresue marrdhanjet me Italine qi mos te binte nė prehėn tė Gjermanise. Nuk duhen shum men me kuptue se Ingliteres i interesonte ma shum Italija, e Italija e kuptoj shpejt e shpejt ket politike te Ingliteres; kerkoj prej mretit Zog qi ta largonte misjonin ingliz te gjindarmerise te kryesuem prej gjeneral Percy-t, keshtu qi ta vetmonte Shqipnine prej ēdo perkrahje qi mun t'i vinte prej Ingliteres.
***
"Zogu paska qene ma zi se Enver Hoxha"; ashtu po vjellin vnere e unth disa super demokrat e super atdhetare qi synojne me u ba kryeministrat e Shqipnise mas komuniste. Massi Zogu paska qene pene (bile) ma i keq se Enver Hoxha, populli shqiptar ka te drejte e detyre me pytė sa dheta, qina e mija a dhetamija kan gjete deken o prej hunit o prej litarit, o prej plumit t'Ahmet Zogut?! Sa dheta e qina mija tjere jan shkri neper burgjet e Burrelit, te Spaēit a te nonji veni tjeter. Sa gra e fmi jan shkri e kan gjete deken neper avullishtat e Beratit e lloēnat e Myzeqese gjate regjimit te Mretit Zog prej 24 dhetorit 1924 dere me 7 prill 1939? Sa mija shqiptare paskan gjete deken ne kufijte shtetnore tue dashte me ike prej hunit, burgit e litarit te tije? Sa dheta mija a ndash thuaje qina mija djelm e vajaza shqiptare bij e bija te kunershtarve te regjimit te 24-shit s'paskan pase qene lejue me vazhdue msimet ma teper se 8-vjeēaren? Sa djelm e vajza shqiptare paskan mete pa martue se levatėt (prindet) e tyne paskan ike neper venet e prendimit? Sa qina mija shqiptarė e shqiptare ikėn prej regjimit te Zogut?
Kur te vjellsh vnerė e unth se Ahmet Zogu paska qene gjakpisė e ma zi se Enver Hoxha duhet t'i thuesh popullit shqiptar me shifra ne dore qi mos te gabohet me ra nen zgjedhen e nji te gjashmi si aj, o ne dore te bajraktarve te Gegnise qi qenkan feodalet e Shqipnise! Populli shqiptare ka te drejte me dijte kush na qenkan ata bajraktare para te cillve u dridhkan malsoret e Gegnise! Populli shqiptar ka te drejte e detyre me i nxjerre para gjyqit te komit kta bajraktare e feodal qi po e shtrydhkan politikisht e ekonomikisht!
***
Populli shqiptar duhet ta queje veten thotbardhė qi pati ne krye te sunotit (timonit) nji burre si Ahmet Zogu ne kohen e tanshatit te pare shqiptare. Historija, para e mas Ahmet Zogut, e provoj kthelltas se aj e ka meritue me zane kryet e venit. E zuni me urti e me burrni; jo me propogande te rreshme se kam ma ta pru tamlin me gypa nė gjellbanė e ti veē hap currilin e pi sa tė dushė! Kryet e venit nuk e majti me hu e me litar, me burgje e fusha pėrqenrimi. Nuk e majti tue regjimentue me burra e me gra me te dergue ne pune; e as tu t'i msue cullet si me spijunue baben e nanen, vllajn e motren. Nuk e majti kryet e venit ne krah te Serbise tue i kthye kosovaret prapė qi ikshin prej plumit serb por tue u dhane toke buke, tue jau hapė rrugen e zyrave ma tė nalta civile e ushtarake, se ata ishin shqiptare edhepse politika e flliqte europjane i la nen sunimin shfarues serb; e cullve te kosovarve jau ēelte me gzim e me dashuni dyert e msojbanave e te ngranbanave (konvikteve); e din edhe ka me e dijte historija.
***
Ahmet Zogu krijoj tanshatin e njimendtė shqiptare; aj dijti me lundrue me guxim e me urti nermjet ujnave te prazullt (trubullt) te Jugo-Sllavisė, Grekise, Italise qi kur t'u kandej i shkaktojshin aq ngatrresa tanshatit shqiptar per me i than botes se shqiptaret nuk meritojne me qene te pamvarun por duhet te jen to coptuem e te synuem prej tyne.
Ahmet Zogun e perzuni prej Shqipnije revolucjoni i qershorit 1924 e e pruni dhetori i 24-ės. Prenimi nuk donte qi Shqipnija te bahej ēerdhe e komunizmit. Nuk e pruni kral Aleksandri sikur duen me na thane disa qi kan qene ose jan adversarė politikė tė tij; e prunė rrethanat e nevojat e politikės botnore t'Europes, shkurt Ingliteres, te Frances, t'Italise, qi nuk dojshin nji Bela Kun nė buzė t'Adrijatikut. E teemramja a keq paska qene qi e prune rrethanat e politikes europjane apo botnore? E prune parimet anrruese te Fan Nolit apo ma shkurt me thane te shokvet te tij qi nuk e pytshin shum ēka me ba apo ēka mos me ba. Emzot Nolin e shfrytzojshin me u mshehe mrapa figures se nerueme te tije, se ata te vetquejtun shoke te Fanolit, revolucjonin e qershorit dojshin me e mgjate qi ta tunshin Shqipnine prej Hanit te Hotit dere ne Konispol, kryesisht prej Koplikut dere ne lugine te Shkumbinit, ashtu sikur baten djelmet e tyne dydhete vjete ma vone gjate pesedhete vjetve! A nuk i tuboj me hu e me plum djelmt e Gegnise Ismail Haki Tatzati i qershorit te 24-ės me ratue (shtrue) bajraktaret (popullin) e Gegnise ashtu si batėn djelmėt e vajzat, gjashėmt e tije, te vjetės 44?!
***
Ahmet Zogun nuk e dergoj kral Aleksandri ne Shqipni sikur dergoj kral Tita Enverin! Gjithdinė e lume me pasė dashtė Pashiēi me e dėrgue Ahmet Zogun ne Shqipni, nuk do te munte me e dergue po mos te kishte qene politika e Prendimit mos me pas? nji Bela Kun nė buzė t'Adrijatikut. E me e lype holle e holle as kral Tita s'do te kishte mune me na e prue Enverin po mos te kishte qene politika e Prenimit!
T'ashtu qujtunt shoke tė Fanolit u mshehen mrapa ftyres se nerueme te Nolit tue shfrytzue sherbimet atdhedashese te tije. Kush nuk e dinte se gjuhen shqipe ne Kishen orthodokse e futi Fanoli per dashni te komsisė shqiptare tue jau plase zemrat Patrikut ne Stamboll e Autoqefalise n'Athinė? Kush nuk e dinte se Noli ishte perkthyes i Shakespear-it, e Henrik Isbenit apo i Blasco Ibanezit? Kush nuk e dinte se zjarmija e dashnise se Nolit per Shqipni tue citue e recitue fjale e vargje shakespeariane e bani Lord Cecilin me kerkue pranimin e Shqipnise ne Lidhje te Komeve?
Qershoristat e dijshin mire se duhet shfrytzue figura e Nolit per me ratue (shtrue) bajraktaret e Gegnise, si thojshin ata, e si thanė dydhetė vjetė ma mrapa nanoristat e 44-ės. E shfrytzyen! Prune Ahmet Zogun se Prendimi nuk mund ta pranonte nji Bela Kun nė Prenim. Edhe u ba mire se Ahmet Zogu sajoj tanshatin e njimendtė shqiptar pa hu e pa litar, pa fusha perqenrimi per grate e cullet e Shqipnise, pa Spaēa e pa Burrela edhe e ngriti dignitetin e Shqipnise ne sy te vete flopit (popullit) shqiptar e ne sy tė botės."
PORTRET
Miftar Spahija Thaēi, njė jetė e gjatė nė shėrbim tė atdheut
(Me rastin e 90-vjetorit tė lindjes, 1914)
nga Dr.Shefqet Hoxha
Miftar Spahija Thaēi ėshtė njėri prej korifejve tė politikės e tė diplomacisė sė nacionalizmit shqiptar, atdhetar e letrar i spikatur, luftėtar i vendosur pėr njė Shqipėri Etnike, mbrojtės i ēėshtjes sė Kosovės e tė Ēamėrisė. Ka lindur nė mars 1914 nė Kolesjan tė Lumės, 2 vjet pas betejės sė famshme midis malėsorėve tė kėsaj krahine, e hordhive serbe ku mbetėn disa qindra armiq (nėntor-dhjetor 1912). Djepi i tij u pėrkund me jonet e kėngėve kushtuar asaj ngjarjeje tė madhe: "Bini djem e bini trima,/ Ta lamė serbin nėpėr zhuvina!"
Nė shkollėn fillore tė fshatit pati mėsues patriotin Riza Spahija. Gjimnazin e Tiranės e mbaroi shkėlyqeshėm (mė 1935) duke jetuar nė konviktin Vaso Pasha. Si kreu edhe shkollėn e plotėsimit (1936) u regjistrua nė Universitetin e Torinos nė fakultetin Letėrsi-Filozofi, dega e letėrsisė, tė cilin e kreu nė qershor 1939, dy muaj pasi Italia fashiste kishte pushtuar atdheun e tij. Pas disa ditėve qė kthehet nė vendlindje, ndalohet nga karabineria e Bicajt pėr dy javė. Nė nėntor tė atij viti arrestohet sėrish dhe dėrgohet nė Tiranė dhe prej andej nė burgjet dhe kampet e internimit nė Itali. Si ndenji pėr do kohė nė burgjet e Barit e tė Manfredonias, dėrgohet nė ishullin e gurtė San Nicola di Tremiti ku qendroi pėr 2 vjet e 3 muaj. Kėtu u njoh me tė internuar tė tjerė shqiptarė si Halim Begeja, Sulejman Lleshi, Petraq Vuēani, etj.. Edhepse i internuar, nė vjeshtėn e vitit 1941 doktorohet pėr letėrsi. Pas njė qendrimi nė Sinalunga tė Toskanės, lihet i lirė pėr t'u kthyer nė atdhe. Nė Tiranė takon Anton Krajnin, funksionar nė Ministrinė e Arsimit dhe me ndihmėn e tij caktohet profesor nė gjimnazin e Prishtinės ku pėr njė vit (1941-1942) jep lėndėt e historisė dhe gjeografisė. Nė kėtė qendėr arsimore tė rėndėsishme pėr popullin e Kosovės, jepnin mėsim edhe patriotė e antikomunistė tė njohur si Rexhep Krasniqi, Vasil Andoni, Ymer Berisha etj.. Sidomos me kėtė tė fundit qe mė i afėrt, sepse e kish njohur qė kur pati dhėnė mėsim nė shkollėn e Bicajt. Pas njė viti largohet nga Gjimnazi i Prishtinės e pėr do kohė qe prefekt nė Rahovec e pastaj nė Gjilan, ku ndihmoi pėr konsolidimin e administratės shqiptare e tė shkollave shqipe tė atjeshme. Me kapitullimin e Italisė (shtator 1943) largohet nga Kosova e pėr njė vit qendron nė Kolesjan pranė familjes.
Me ardhjen e Brigadės sė pestė nė Lumė fillimi i shtatorit 1944, pėr t'iu shpėtuar kthetrave komuniste, mbathi opingat e jeton i arratisur tbanat e malet e Lumės, i ndjekur kėmba kėmbės nga hafijet e Sigurimit dhe forcat e ndjekjes, ndėrsa familja i internohet nė Berat ku i vdes edhe vajza 15-muajshe. Nė gusht 1946 largohet nga Shqipėria sė bashku me njė shpurė nacionalistėsh ku bėnte pjesė edhe Muharrem Bajraktari dhe vendoset nė Greqi. Nė kampet greke jetoi deri nė vitin 1952 dhe pastaj kaloi nė Romė ku qendroi deri nė vitin 1956. Nė atė vit pat vdekur nė duart e tij intelektuali antikomunist, ish prefekti i Tiranės Qazim Mulleti (nė Rocca di Papa).
Nė nėntor 1956 Miftar Spahija emigron nė SHBA ku jeton ende sot, nė njė moshė tė thyer, por i lidhur me vendin dhe njerėzit e vet, si edhe me hallet e popullit shqiptar. Nė SHBA punoi, sė pari, bibliotekar nė Columbia University, pastaj mėsues nė njė shkollė tė mesme. Pėr 16 vjet rresht (1964-1980) qe profesor i asociuar nė James Madison University nė Harrisonbourg dhe nė Mansfield University tė Penssylvania-s. Nė 1980, pensionohet dhe vendoset nė North Bergen tė shtetit tė Neė Jersey-t. Eshtė njė jetė e gjatė kjo nė shėrbim tė popullit tė vet e tė atdheut, tė Kosovės e tė Ēamėrisė, tė dijes, tė kulturės e tė letėrsisė shqipe. Ai qe dhe mbetet njė armik i betuar i politikės sllavokomuniste nė Ballkan dhe i regjimit diktatorial nė Shqipėri. Pėr kėtė veprimtari tė dendur nė shėrbim tė nacionalizmit shqiptar, si atdhetar e antikomunist njėherit, regjimi i Enver Hoxhės e pati cilėsuar "Armik i popullit" dhe e pat dėnuar pėr tė mos u kthyer nė Shqipėri.
Qenė proceset demokratike tė fillimit tė viteve '90 qė bėnė tė mundur qė tė dėnuarit e mallkuar pa mėkate, tė ktheheshin nė atdheun e tyre. Njė ndėr kėta qe edhe profesor Miftar Spahija. Nė qershor 1992 "me sytė qė i shkrepnin xixa tė nji zjarri tė motshėm, tue dėnesė imtas, tue u shkllahė sė qami" ky lumjan i mirė, krenaria e krahinės sė tij u pėrqafua me tė vetėt nė Tiranė, nė Laē, nė Kukės e nė Kolesjan duke puthur me pėrmallim tokėn amė.
***
Gjatė jetės sė tij tė gjatė janė shpaluar cilėsitė mė tė mira tė prof. Miftar Spahisė: atdhetarizmi i ngrohtė, antikomunizmi shpėrthyes, guximi i papėrmbajtur i njė politikani aktiv, por mbi tė gjitha dashuria pėr Kosovėn e Ēamėrinė, urrejtja patologjike pėr sllavokomunizmin, armikun mė tė egėr tė popullit shqiptar. Ai, ndėrkohė, ka shkruar e botuar qindra artikuj politikė, historikė, gjuhėsorė e letrarė, nė shqip e nė anglisht, si edhe veprėn "About Kosova" (Rreth Kosovės) dhe romanin "Hasimja" (1990), "Arbanėt e Curranėt" (1998), "Taf Bardheti" (2000), "Met Malushi" (2001). Shumė vepra tė tij janė ende tė pabotuara.
Aktiviteti politik i prof.Miftar Spahisė ėshtė shpaluar sidomos nė veprėn e tij "About Kosova" (1998) botuar nė shqip njė vit mė vonė. Kėtu autori ka pėrmbledhur njė numėr tė madh letrash, memorandumesh, protestash, dėrguar burrave mė tė fuqishėm tė kohės si presidentit tė SHBA Bill Klinton, presidentit tė Francės Franēois Miterrand, presidentit tė Rusisė Boris Jeltzin, kryeministrit britanik John Major, Zhak Shirakut, Al Gorit, kancelarit Helmut Kohl, Felipe Gonzalesit e shumė e shumė tė tjerėve duke paraqitur me besnikėri gjendjen e rėndė tė popullit tė Kosovės dhe duke mbrojtur me argumente bindės tė karakterit diplomatik e historik kombin shqiptar. Sidomos protestat e kėrkesat e prof.Miftarit janė fokusuar nė Kosovės ku rezistohej e luftohej kundėr shovinistėve tė Beogradit, armiqve historikė tė shqiptarėve, por edhe nė Ēamėri, popullsia shqiptare e sė cilės u shkapėrderdh e u pėrzu, sidomos pas Traktatit tė Lausanne-s 1923, por veēanėrisht nga bandat e Zervės mė 1945, duke iu mohuar deri nė ditėt e sotme e drejta mbi pronat stėrgjyshore, dhe ajo e kthimit nė trojet e tyre tė lashta.
Ky libėr ka edhe njė rėndėsi tė madhe pėr historinė e popullit e tė kombit shqiptar, sepse autori, para Noel Malkolmit, na ka dhėnė njė manual tė thukėt tė ngjarjeve mė tė rėndėsishme qė kanė ndodhur nė Kosovė gjatė disa shekujve, duke nisur nga periudha iliro-dardane e deri nė ditėt e sotme. Tė dhėnat historike tė shprehura nga prof.Miftari karakterizohen nga vėrtetėsia shkencore, nga qartėsia dhe nga thellėsia gjykuese, prandaj janė njė armė e fuqishme nė dorė tė diplomacisė shqiptare pėr tė mbrojtur e qartėsuar problemin e Kosovės nga kėndvėshtrimi i vėrtetė i nacionalizmit shqiptar, se as toka, as populli i Kosovės nuk kanė qenė ndonjėherė sllave, ēeshtje tanimė tė provuara e tė pranuara botėrisht edhe nė saje tė kontributit tė profesorit tė shquar lumjan. Tanimė edhe pėr meritė tė Miftar Spahisė, jo vetėm ne shqiptarėt, por edhe qarqe diplomatike tė huaja, kanė nė dorė argumenta bindės pėr tė justifikuar e shpallur pavarėsinė e Kosovės. Me manualin historik tė pėrfshirė nė veprėn "Rreth Kosovės", Miftari ka dhėnė njė model tė shkėlqyer se si duhet tė mendojė e tė punojė intelektuali shqiptar pėr vendin e popullin e vet. Ai ka vėrtetuar jo vetėm me dokumente, por edhe me patos atdhetar, shpirt tė pastėr e tė thellė nacionalisti, gjakftohtėsi shembullore, argumenti tė gjithėnduershėm dhe aftėsi polemizuese, nevojėn e bashkimit tė tė gjitha trojeve shqiptare nė njė shtet tė vetėm, nė Shqipėrinė etnike.
Nė njė letėr qė i ka shkruar Boris Jeltzin-in (25 korrik 1993) Miftar Spahija ėshtė shprehur: "Tė gjithė shqiptarėt kudo qė janė ndihen thellėsisht tė fyer, tė plagosur nga vendimi juaj pėr tė mos e njohur pavarėsinė e Kosovės. Vendimi juaj ėshtė normalisht i gabuar, indinjues, sepse shpėrblen pushtuesin, i padenjė, sepse buron nga filozofia e agresionit, e shtypjes, e imperializmit, kolonizimit, serbizimit tė afėr 4 milion, po tė 4 milion shqiptarėve nė Jugosllavinė e vdekur." Po pėrmend edhe njė gjykim tejet tė menēur, tejet tė guximshėm qė ka shumė vlerė edhe sot pėr fatin e Kosovės, megjithėse ėshtė shprehur kohė mė parė nga prof. Miftar Spahija. Ai ka shkruar: "Sot ėshtė momenti historik i mbamė me ngulmue pėr Kosovėn, moment jo veē i kosovarėve, por i gjithė shqiptarėve qė mendojnė shqiptarisht. Ka ardhė koha e mbrame qė Shqipnia mos t'i pėrtypė fjalėt nė sofizma, por t'i thotė ēiltas, pa lanė dyshime, bishtnime, tėrthorime. Bota europiane, amerikane dhe Kombet e Bashkueme, le ta marrin vesh kthjelltas ēka duen shqiptarėt. Shqiptarėt duen veē trojet e tyne, tė kėrkujt tjetėr". Dhe kėtė thėnie dukshėm aktuale duhet ta ngulin mirė nė mend politikanėt, shtetarėt dhe diplomatėt shqiptarė qė ende nuk po bėhen burra tė shprehen qartė e prerė se "Shqipnia mbėshtet e do tė mbėshtesė pa rezerva pavarėsinė e Kosovės". Dhe po nuk u shprehėn qartė sot, nesėr do tė jetė vonė pėr ta...
Veē si atdhetar, luftėtar i vendosur pėr Shqipninė etnike, Miftar Spahinė e kanė karakterizuar nė vijimėsi bindjet monarkike e antikomuniste. Nė njė letėr qė i ka shkruar njė bashkėkrahinari me banim nė SHBA (23 shtator 95), Miftari ėshtė shprehur: "Ti thash kėto mendime, jo se jam apologjist i Ahmet Zogut dhe as me qėllime polemizuese, por i shfaqa mos me mohue vetveten ku qendroj." Ndėrkaq, antikomunizmin ai e ka patur qė herėt nė gjak, nuk ka pranuar as filozofinė, as praktikėn e sllavokomunistėve e tė bastardėve tė tyre shqiptarė. "Me doktrinėn komuniste s'kishem asnji pajtim - ka shkruar Miftari - e ndijshem dhe e dijshem se partia komuniste shqiptare ishte bisht i komunizmit serb. Partia komuniste qe murtaja e Shqipnisė dhe vorri i Kosovės."
Nji shprehje popullore thotė: "Vampiri e njeh lugatin". Dhe, vėrtet, vampirėt komunistė e njohėn 'lugatin' e tmerrshėm Miftar, prandaj e patėn dėnuar me vdekje dhe pėr tė mos u kthyer kurrė mė nė atdhe.
Megjithatė, prof.Miftari ėshtė kthyer disa herė nė atdhe. Ai, ndėrkaq, i ka pėrshėndetur e pėrkrahur proceset demokratike, por e ka mėtuar se komunizmi ėshtė ende gjallė nė Shqipėri.
Njė studiues kosovar e ka quajtur "Korife i Lumės", ndėrsa dikush tjetėr "Korife i politikės dhe i diplomacisė sė nacionalizmit shqiptar" dhe besoj nuk ka gabuar.
***
Por veē si politikan, historian e atdhetar i shquar, si luftėtar i vendosur pėr ēeshtjen e Kosovės dhe Ēamėrisė, pra pėr Shqipėrinė etnike, prof. Miftar Spahija i ėshtė kushtuar edhe qėmtimit dhe shpalimit tė vlerave gjuhėsore tė kombit. Nė njė sėrė artikujsh dhe nė vlerat letrare tė tij ai ka zbuluar fjalė e frazeologjizma thjesht shqipe, duke ngulmuar si njė rilindas i vėrtetė pėr pastrimin e gjuhės nga lėnda e huaj dhe duke gatuar fjalė tė reja me burim vendas, mbėshtetur nė modelet e gjuhėve klasike, sidomos tė latinishtes qė e njeh mirė. Nė kėtė lėmė ky zen njė vend tė veēantė, tė merituar.
Ai e sheh gjuhėn si njė element nė zhvillim e nė perfeksionim, prandaj ka shkruar: "Gjuha si kombi asht e gjallė, i gjallė kombi, e gjallė gjuha. Kombi ndėrron, gjuha ndėrron; kombi para, gjuha para. Na duhet tė herrim gjuhėn, ta qėrojmė." Dhe pastrimit tė saj i pati hyrė qė herėt. Teza e doktoraturės qė mbrojti para Bartolit, albanolog i njohur italian, 1941, mbante titullin "Elemente tė huej nė gjuhėn shqipe". Ai mė pas, e ka dėshmuar veten jo vetėm si qėmtues i zellshėm i vlerave mė tė mira gjuhėsore tė shqiptarėve, por edhe si purist i tejskajshėm, njė rilindės i shquar i kohėve moderne qė kėrkon qė bashkėkombėsit tė hyjnė nė Europėn e bashkuar me fytyrėn e vėrtetė tė tyre si shqiptar. Fjalėt e krijuara prej tij, prof.Miftari i ka jetėsuar nė veprat e tij letrare dhe njė pjesė e tyre janė bėrė apo mund tė bėhen mish i shqipes. Ashtu si rilindėsit e shekullit XIX, ky lumjan i ditur me horizont tė gjerė nė shumė fusha dhe me vullnet tė pamposhtur, nė hullinė e tyre, por me ndjesi bashkohore vazhdon luftėn pėr dekada tė tėra pėr t'ia arritur synimeve tė tij tė formuluara kthjelltas edhe kundėr moskuptimit e mosdurimit tė disave, qė tė ruhet kombi e gjuha e tij para rrezikut tė sigurt tė zdrodhjes, tė bjerrjes nga proceset konvergjente europiane dhe tė globalizmit. Kjo pse kombi shqiptar ėshtė i vogėl dhe gjuha e tij, e pazonja tė pėrballet me simotrat e saj tė nivelit botėror. Megjithatė prof. Miftar Spahija ėshtė njė luftėtar i vendosur pėr njė Shqipėri europiane.
***
Mbi tė gjitha Miftar Spahija mbetet njė krijues i pėrkushtuar, njė letrar idealist, njė romancier i plleshėm. Veprat kryesore tė tij janė romanet voluminozė: "Hasimja" botuar nė Kanada 1990 (728 faqe); "Arbanėt e Curranėt", Tiranė, 1998 (966 faqe); "Taf Bardheti, Tiranė 2000, (1046 faqe). Ndėrkohė ka botuar edhe novelėn "Met Malushi", Prishtinė 2001.
Nė romanin "Hasimja" shpalohet njė subjekt i njohur nė folklorin shqiptar, marrja e gjakut tė vėllait nga motra. Duke ruajtur kėtė subjekt bosht, autori jep njė tablo tė plotė tė jetės e tė konditave tė malėsorėve lumjanė nė kapėrcyell tė shek.XX, portretizon me mjeshtėri personazhe e vizaton skena jetėsore, sa tė vėshtira aq edhe tragjike, por edhe shllime tė ėmbla e intimitete jetėsore. Autori kėshillon me dashamirėsi lexuesin qė "tė rraset nė shkulmet e jetės me dashni e besim, se prej kėndej vjen shpėtimi".
Romani "Arbanėt e Curranėt" siē e ka parė njė studiues, - ėshtė njė ndėr veprat mė pėrfaqėsuese tė shkrimtarit. I shkruar para viteve '80-tė tė shek.XX, ai u pėrket veprave psikologjiko-filozofike, ėshtė njė pasqyrė e zakoneve, sjelljeve, normave e dokeve si edhe e mėnyrės sė tė jetuarit nė malėsitė shqiptare, me tė mirat dhe tė kėqijat e tyre, tė cilat i ka vėnė nė sitė tė komtė autori. Ky, po ashtu, peshon faktet e jetės, i vlerėson, i kritikon, sipas rastit. Subjekti i romanit shtjellohet nė dy katunde lumjane, nė Arrėn e nė Shtiqėn. Nė vepėr herė ndeshim elemente tragjikė, herė idilikė, herė episodikė, herė alogjikė (martesa tė paqėlluara tė trajtuara edhe nga shkrimtarė tė tjerė shqiptarė). Mė konkretisht: nė kėtė roman jepet njė fejesė malėsore (e Lam Arbanit), njė vrasje krishqish nė udhė, por edhe vrasje tė tjera, qė kanė qenė bashkudhėtare tė malėsorėvce shqiptarė.
Nė kėtė roman personazhet janė vizatuar qartė, secili me karakteristikat qė bart, mė shumė negative se pozitive, por gjenden edhe tė tjerė qė dinė tė drejtpeshojnė, tė pyesin e tė ndėgjojnė (si Han Temali).
Nė vijėn e dy romaneve tė para shkon edhe "Taf Bardheti", prandaj mund tė thuhet pa mėdyshje se tė trija kėto vepra formojnė njė tė tėrė nė pėrmbajtje e nė formė e veē vlerave letrare qė bartin, kėto janė njė gurrė e cemtė, ku mund tė shuajnė etjen tė gjithė ata qė duan tė njohin historinė, etnologjinė e psikologjinė shoqėrore tė malėsorėve shqiptarė nė kapėrcyell tė shek.XX, por edhe mė para e mė pas. Nė kėtė vėshtrim veprat letrare tė Miftar Spahisė duket se vijnė pėr tė plotėsuar nga kėndvėshtrimi i njė vendasi, kėrkimet e Nopēės, Durhamit, Hasllėkut si dhe pėrshkrimet dhe mendimet historiko-letrare tė Pashko Vasės, Ndoc Nikajt, Shtjefėn Gjeēovit. Sepse nė ēdo faqe tė romaneve tė prof.Spahisė gėlon fryma e Rilindjes kombėtare dhe ajo e Kanunit tė Maleve, kėtij korpusi vigan qė ėshtė krenaria e shqiptarėve.
Dhe nuk mund tė mos pyes se si ėshtė e mundur qė Miftar Spahija, i cili pjesėn mė tė madhe tė jetės e ka kaluar jashtė krahinės e atdheut, tė mbetet njė bartės aq i pasur dhe aq besnik i vlerave mė tė mira historike, etnologjike, gjuhėsore tė visit tė tij tė dashur, Lumės?!
Megjithėse njė vepėr jo e karakterit letrar, por e gjinisė sė kujtimeve, "Intervista" e gjatė qė i pat dhėnė Miftari shkrimtarit kosovar Hasan Hasani, mbetet njė gur themeli pėr tė njohur jetėn, veprimtarinė politike, bindjet dhe formimin e gjithanshėm tė profesorit (Hasan Hasani, "Miftar Spahija - Korife i Lumės", Prishtinė 1995).
***
Kjo paraqitje e thukėt, ndoshta e paplotė e jetės dhe e veprės atdhetaro-politike e letrare e profesorit 90-vjeēar Miftar Spahija, ėshtė njė thirrmė qė i bėhet botės politike e kulturore shqiptare, qė tė gėrmojė nė skutat ende tė panjora mirė nė Shqipėri, tė pikasė ndihmesat e atyre burrave qė kanė punuar nė heshti, pa mź e pa dėshirė pėr t'u dukur pėr atdheun e popullin e vet, edhe atėherė kur "zgaqėt e pėrbuzun tė kombit" i kishin lėēitur e zbuar. E njė ndėr kėta tė lėēitur nga ish diktatura e kuqe ėshtė edhe njėri nga korifejtė e Lumės, Miftar Spahija.
Ky burrė i vyer sapo ka mbushur 90 vjet. Ai nuk ka jetuar qė ta njohin, nuk ka punuar qė ta ēmojnė, sepse veprat atdhetare nuk mund tė ēmohen kurrė se sa vlejnė. Por megjithatė, ėshtė detyrė njerėzore qė vepra e atyre burrave qė kanė jetuar me emrin e atdheut e tė popullit tė tij, tė njihet e tė vlerėsohet. Kush nuk ēmon e nderon ata qė kanė punuar e punojnė pėr Shqipėri, duhet ta dijė se ka pėr t'u pėrbuzur e harruar edhe nga tė vetėt. Ata qė kanė detyrim ligjor duhet t'i kthejnė sytė nga vlerat e vėrteta kombėtare, e njė nga kėto vlera ėshtė padyshim profesor Miftar Spahija Thaēi.
___________________________
9 Maj 2004, Nr.18(588)
___________________________
Drejtues e specialistė tė Telekomit tė Kosovės dhe "Vala 900", takim me Mbretin Leka nė vilėn e Tij
Mbreti: Po pres me padurim tė rikthehem nė Kosovė
"Ne kemi menduar tė vizitojmė edhe zonat shqiptare nė Maqedoni e Mal tė Zi. Anėtarėt e Familjes Mbretėrore kanė dėshirė tė shohin Kosovėn dhe tė gjitha trojet etnike shqiptare, me qėllim qė t'i kontribuojnė sa mė mirė ēeshtjes kombėtare"
Editorial
Nano, dajaku i Toskės dhe Greqia
nga Astrit Kola
Myzhdeja pėr "suksesin" e vizitės sė radhės sė Nanos nė Athinė, ėshtė kronika e turpshme e paraqitjes nė apel tė puthadorit tek padroni, me urime, lėvdata, dhurata e pėrulje tė pėshtira, nė kėmbim tė pushtetit. Akoma pa u tharė boja e dekretit tė presidentit grek pėr Karamanlisin dhe djersa e dorėshtrėngimit tė Nanos me Berluskonin, kryeqeveritari grek, nė tė parin takim tė nivelit tė lartė, priti gubernatorin vasal tė "Vorio-Epirit", tė cilin ėshtė zotuar t'ia kthejė Eladhės sipas "tė drejtės historike" tė trumbetuar nga Sillogjet dhe Nikolas Gejxh-i.
Kėsaj vizite tė Nanos i parapriu ajo e Toskės, i cili u thirr nė Greqi pėr t'u afirmuar si "partner i sigurisė sė Lojrave Olimpike tė Athinės", nėn garancinė e emisarit-ambasador, vjehėrrit tė Toskės dhe mikut tė Nanos - Bashkim Lilo Zenelit.
Edhe Toska mori pėrgėzime nė Athinė, akoma pa i fshirė gjakun dhe djersėt, pas masakrimit para parlamentit shqiptar tė "armiqve historikė" tė Greqisė - Ēamėve dhe Nacionalistėve tė Pėrndjekur gjatė diktaturės sė autorit tė "Dy popuj miq" dhe "demokracisė" sė bijve tė etėrve vrastarė.
Dhe Toska bėri detyrėn, ashtu si dikur Lilo Zeneli nė birucat e Koēi Xoxes dhe Kadri Hazbiut, si pėr tė vėrtetuar maksimėn e famshme "I ngjan miku mikut 40 vjet pėrpara".
E ēfarė gjelle mund tė presin tjetėr shqiptarėt nga Nano e Zeneli, kėta miq tė rinisė tė cilėt i ushtronin gjuhėt e huaja nė shoqėrimet qė, si njerėz tė garantuar tė regjimit komunist, u bėnin grupeve tė maksist-leninistėve qė vinin tė mahniteshin me sukseset e diktaturės sė Thanasit dhe Lilos!?
Por ajo qė na dhėmb mė shumė nga ky cinizėm poshtėrues ėshtė "... angazhimi i pėrbashkėt shqiptaro-grek pėr tė punuar pėr Sigurimin e Lojrave Olimpike tė Athinės nga terrorizmi...", a thua se ky "rrezik" i vjen Greqisė nga toka shqiptare dhe shqiptarėt!
Nuk ka njeri me mend nė kokė qė nuk e kupton se shashkat qė kėrcitėn e tymosėn nė mes tė Athinės - do tė shpėrblehen, ashtu siē edhe ka filluar - me operacione "fshesa" tė emigrantėve tė gjorė "alvanosė". E kėshtu dajaku grek nė tė dy anėt e kufirit, ėshtė ndėshkimi qė i pret shqiptarėt, qofshin Ēamė, Emigrantė apo Ish tė Pėrndjekur. Ndryshe si do tė sigurohet "Stabiliteti i Ballkanit" dhe "... do tė Implementohet Lufta kundėr Terrorizmit"!!!
Nano nuk e fshehu dėshirėn e ēmendur tė kolonizimit total tė vendit nga Greqia, tek u premtoi biznesmenėve grekė "lehtėsira pėr privatizimin e sektorėve strtagjikė tė ekonomisė shqiptare", natyrisht nė kėmbim tė pesė kacidheve dhe palopushtetit.
Tani grekėt kanė garanci Nanon dhe dajakun e Toskės pėr ruajtjen e privilegjeve qindramilionė dollarėshe qė kanė fituar dhe tė atyre qė kanė planifikuar tė marrin nė tė ardhmen.
Nano e beson vėrtet thėnien e idhullit tė tij, Marksit, se "Dhuna ėshtė mamia e ēdo sistemi... ", pra edhe pėr krijimin dhe ruajtjen e sistemit neokolonialist qė ka instaluar nė shėrbim tė Greqisė.
Nėse Nano vazhdon ta mbajė skeptrin e pushtetit si dajak dhune, ashtu siē ia futi nė kafkė Instituti i Studimeve Marksiste..., duhet ta ketė tė qartė gjithashtu se "dhuna pjell dhunė" dhe nuk do tė ketė karamanlisė e cėrvenkovskė qė do t'ia shpėtojnė lėkurėn nėse vazhdon tė masakrojė tė sunduarit. Qoftė edhe nėse e mbrojnė dhe e fshehin kryeministra apo presidentė tė vendeve qė vazhdojnė tė hapin varre shqiptarėsh nė kufinjtė dhe qytetet e shteteve fqinjė.
"Ujėrat nuk rrjedhin dy herė nėn tė njejtėn urė".
INTERVISTA
Drejtues e specialistė tė Telekomit tė Kosovės dhe "Vala 900", takim me Mbretin Leka nė vilėn e Tij
Mbreti: Po pres me padurim tė rikthehem nė Kosovė
"Ne kemi menduar tė vizitojmė edhe zonat shqiptare nė Maqedoni e Mal tė Zi. Anėtarėt e Familjes Mbretėrore kanė dėshirė tė shohin Kosovėn dhe tė gjitha trojet etnike shqiptare, me qėllim qė t'i kontribuojnė sa mė mirė ēeshtjes kombėtare"
Tiranė - Mbreti i Shqiptarėve Leka I, priti nė mesjavėn qė shkoi njė grup tė organizuar drejtuesish e specialistėsh tė Telekomit tė Kosovės. Kreu i kėtij delegacioni ishte z.Ibush Xheladini, drejtor i Telekomit pėr qarkun e Ferizajt. Nė kėtė takim, mysafirėt kosovarė, i shoqėronin sekretari i marrėdhėniėve me publikun i PLL z.Neritan Kolgjini dhe drejtori i Departamentit tė Politikave tė Sigurisė nė PLL z.Neuruz Ndregjoni. Biseda u zhvillua nė sallėn e pritjeve tė vilės sė Mbretit nė jug tė Tiranės nė vendbanimin e lashtė tė Arbanės, ndanė lumit Erzen. Kreu i Zyrės sė Oborrit Mbretėror, z.Fluturak Gėrmenji, duke ditur dobėsinė qė ka Mbreti Leka pėr kosovarėt, rezervoi njė takim pa limite kohore dhe mjaft miqėsor.
Mbreti flet pėr politikėn
Gjatė kėtij takimi, Mbreti Leka iu shpreh bashkatdhetarėve tė tij kosovarė se "ėshtė i mrekulluar nga vizita nė Kosovė" dhe se ka programuar qė nė tė ardhmen ta vizitojė pėrsėri atė. Mbreti shtoi mė tej se pėr ne ėshtė e domosdoshme kontakti e njohja me tė gjitha trevat e shtresat e popullsisė shqiptare jashtė kufijve tė Shqipėrisė londineze. Gjatė bisedės, ai tha se ne kemi menduar tė vizitojmė edhe zonat shqiptare nė Maqedoni e Mal tė Zi. Ai shtoi se tė gjithė pjesėtarėt e Familjes Mbretėrore kanė dėshirė tė shohin Kosovėn dhe tė gjitha trojet etnike shqiptare, me qėllim qė t'i kontribuojnė sa mė mirė ēeshtjes kombėtare.
Interesimit tė miqve tė Kosovės rreth iniciativave e projekteve tė Mbretit pėr problemet nacionale, Ai iu pėrgjigj se po punojmė nė kėtė drejtim qė tė organizojmė njė forum sa mė tė gjerė qė tė punojė pėr ēeshtjen kombėtare. Ai tha se ne pėrkrahim ēdo iniciativė integruese tė Shqipėrisė nė strukturat euro-atlantike, porse dyshojmė se ato mund tė realizohen pa probleme, duke qenė se shqiptarėt janė tė ndarė nė pesė shtete. Mbreti tha se bashkimi kombėtar ėshtė njė proces, i cili e pėrshpejton integrimin e Shqipėrisė nė NATO e BE pėrkundėr idesė false qė ėshtė krijuar se kėto ndryshime tė hartės sė rajonit shkaktojnė konflikte.
I pyetur rreth mundėsisė sė rikthimit tė tij nė fronin mbretėror, Mbreti Leka tha se "kjo nuk ėshtė njė ēėshtje qė mė preokupon aq shumė, kur shoh se si po vuajnė njerėzit nė Shqipėri" pėr shkak tė kushteve shumė tė rėnda ekonomike dhe gjendjes sė pėrgjithshme aspak tė qendrueshme. Ai tha se mė vjen shumė keq qė drejtuesit e shtetit shqiptar po bėjnė kaq pak pėr ta luftuar varfėrinė nė vend.
Kjo bisedė miqėsore dhe e ngrohtė e Mbretit i shpengoi mysafirėt kosovarė, tė cilėt treguan episode tė ndryshme tė pėrjetimeve tė tyre gjatė vizitės sė Familjes Mbretėrore nė Kosovės njė vit mė parė.
Bashkim Fazliu, i mbiquajtur "Migjeni", specialist i telefonisė nė Ferizaj, i tregoi Mbretit se ai kishte ndjekur me mjaft interes kėtė vizitė tė vitit 2003 dhe se kishte filmuar pjesė tė saj qysh nga mbėrritja nė Prizren e deri nė takimet e Tij nė Drenicė e Prishtinė. Fazliu i tha Mbretit Leka se takimi juaj nė shtėpinė legjendare tė Jasharajve nė Prekaz, ka qenė takimi mė i gjatė qė ka zhvilluar ndonjėherė ndonjė personalitet politik i tė gjithė hapėsirės shqiptare. Ai i tha Mbretit se nga ajo vizitė e Juaj nė Kosovė, kam shumė fotografi e filmime, tė cilat i kam publikuar edhe nė internet. Gjithashtu ai i tregoi edhe disa logo telefonash celularė qė kishte krijuar me foto tė Mbretit Zog I.
Mbreti Leka i falenderoi miqtė e Kosovės pėr vizitėn e tyre dhe, - duke folur pėr Familjen e Adem Jasharit, ku ēmoi aktin e tyre heroik e tė pakrahasueshėm ku u sakrifikuan me dhjetėra vetė tė njė familjeje nė shėrbim tė lirisė sė Kombit shqiptar e pavarėsisė sė Kosovės, - shtoi mė tej se Kosova ėshtė njė trevė qė ka sakrifikuar breza tė tėrė pėr pavarėsinė e kombit shqiptar, dhe si e tillė meriton vėmendje kryesore tė tė gjithė politikės shqiptare. Por nga ana tjetėr Mbreti shprehu pakėnaqėsinė e tij nė lidhje me qendrimin e politikave shtetėrore ndaj Kosovės duke thėnė se kjo qė ėshtė bėrė tregon se Kosova nuk ėshtė nė prioritetet e kėtyre qeverive.
Mbreti: dua tė dėgjoj zėrin e Kosovės
Mbas njė ekspozeje tė pėrgjithshme qė bėri Mbreti rreth politikės pėr Kosovėn, tha se jam gjithashtu i interesuar tė di diēka mė tė hollėsishme rreth jetės e aktivitetit tė njerėzve nė Kosovė. "Dua t'ju dėgjoj juve, tė mė flisni pėr Kosovėn!" - tha ai. Dua tė dėgjoj zėrin e Kosovės tė mė flasė. Dua tė di se si i kanė punėt vėllezėrit e motrat tona nė Kosovė, sepse informacionet qė kam unė nuk janė aq tė kėndshme. Mbreti u shpreh se ka tė dhėna qė gjendja ekonomike e njerėzve ėshtė e rėndė. Po ashtu edhe nė Kosovė ka fenomene tė dukshme korrupsioni, tė cilat rėndojnė nė xhepat e njerėzve. Kėto fjalė jashtė tonalitetit zyrtar e ceremonial tė kėtij bashkėbisedimi miqėsor, shkaktuan njė afrim edhe mė tė madh shpirtėror tė mysafirėve me Mbretin e Shqiptarėve. Ēdonjėri qė mori fjalėn, falėnderoi Mbretin pėr pritjen e rezervuar dhe pėr nderimin e bėrė. Ata u shprehėn se jemi tė zhgėnjyer nga politikat qė kanė shumė retorikė e pak akte konkrete nė tė mirė tė njerėzve e tė ardhmes sė tyre.
Drejtuesi i kėtij grupi z.Ibush Xheladini tha se ky ėshtė njė moment i papėrsėritshėm pėr jetėn e tyre dhe se falenderojnė nga zemra Mbretin Leka qė u krijoi kėtė mundėsi njohjeje direkte. Ai u shpreh se ne kemi ardhur tė organizuar nga kompania jonė shtetėrore me qėllim qė tė njohim mė konkretisht Shqipėrinė, por ne nuk mund tė rrinim pa shfrytėzuar rastin tė kėrkonim njė takim me ju qė jeni simbol i bashkimit kombėtar. Z.Xheladini u shpreh se pas kėsaj bisede ndihemi mė ēliruar shpirtėrisht, megjithėse kemi njė peng nė zemėr qė nuk erdhėm tė gjithė si grup, pasi, - saktėsoi ai, - kėtu kemi ardhur veēse njė pjesė e tyre duke menduar se do tė kishim probleme pėr t'u takuar nė njė grup mė tė madh.
Nė fund tė takimit qė zgjati mbi njė orė e nė tė cilin ishin tė pranishėm rreth 20 vetė, u bėnė shumė foto njė pjesė e tė cilave janė publikuar nė uebsajtin e z.Bashkim Fazliut tė quajtur "nokiashqip", pėr tė cilin do tė shkruajmė veēmas nė kėtė numėr gazete.
Pas dhjetėra shkrepjesh tė aparateve digjitalė e profesionalė, pasi u pėrshėndetėn nxehtėsisht me Mbretin e shqiptarėve, grupi i kosovarėve pati mundėsinė tė pėrshėndetej edhe me MS Mbretėreshėn Suzana, e cila pėr shkak tė programit tė saj, nuk pati mundėsi tė ishte nė kėtė takim.
Ky grup drejtuesish e specialistėsh tė Telekomit tė Kosovės si dhe tė operatorit celular "Vala 900", ishte nė Shqipėri nė kuadėr tė njė turneu pėr t'u njohur me vendin si dhe me gjendjen e teknologjisė telekomunikuese kėtu. Me kėtė rast ata vizituan edhe disa qytete tė Shqipėrisė si Beratin, Vlorėn, Sarandėn, Durrėsin e Tiranėn, pėr njė periudhė gati 10 ditėshe. Ata kishin programuar vetėm takime me specialistė ndėrsa takimi me Mbretin Leka kishte qenė vetėm njė dėshirė e tyre pėr shkak tė respektit e ndjenjave qė ata rezervojnė pėr Familjen Mbretėrore shqiptare dhe pėr qendrimin konsekuent tė Mbretit Leka pėr bashkimin kombėtar e idealin e Shqipėrisė Etnike.
Shėnim
KRYESORE
Zhvillohet nė Zagreb tė Kroacisė takimi ndėrparlamentar pėr Kartėn e Adriatikut
Spahiu: pėrpjekje maksimale pėr t'iu afruar NATO-s
Zagreb - Me datėn 4 maj 2003, ėshtė nėnshkruar Karta e Partneritetit ndėrmjet Shqipėrisė, Kroacisė, Maqedonisė dhe SHBA, ose siē ėshtė pagėzuar "Karta e Adriatikut", pėr anėtarėsimin e kėtyre vendeve qė aspirojnė tė futen nė NATO. Nė shėrbim tė kėtij procesi integrimi, nė Zagreb tė Kroacisė me datėn 3 maj 2004 pra me rastin e 1 vjetorit tė kėtij nėnshkrimi, u bė njė takim nė nivel parlamentar tė komisioneve tė jashtme tė kėtyre shteteve. Delegacioni shqiptar pėrbėhej nga kryetari i Komisionit tė Politikės sė jashtme z.Ilir Zela, ndėrsa opozitėn e pėrfaqėsonte anėtari i kėtij komisioni dhe njėkohėsisht kryetar i grupit parlamentar tė PLL dhe kryetar i kėsaj Partie z.Eqerem Spahiu.
Delegacionin e Maqedonisė e kryesonte kryetarja e Komisionit tė Jashtėm z.Teuta Arifi (Partia "Bashkimi Demokratik pėr Integrim"), ndėrsa delegacionin kroat e kryesonte kryetari i kėtij Komisioni z.Neven Jurica. Nė delegacione bėnin pjesė edhe ambasadorėt e vendeve pjesėmarrėse si edhe specialistėt respektivė pėr ēeshtjet e integrimit nė Nato.
Takimin e hapi kryetari i parlamentit kroat z.Luka Bebiē, i cili vuri theksin nė rėndėsinė e kėtij takimi pėr proceset integruese tė vendeve tona tė anėtarėsimin nė NATO.
Ky takim ishte nė formėn e njė simpoziumi pėr promovimin e proceseve ku parlamentarėt pėrfaqėsues trajtuan tema tė veēanta qė analizuan prioritetet dhe domosdoshmėrinė e integrimit nė strukturat e sigurisė.
Diskutimet e tyre kishin tė bėnin kryesisht pėr anėtarėsimin e kėtyre vendeve nė NATO, e cila ėshtė struktura mė e madhe e sigurisė nė botė.
Pėr rėndėsinė e tė cilave foli gjatė pėrshėndetjes sė tij, ambasadori i SHBA-ve nė Kroaci z.Ralf Frank.
Ministri i Jashtėm i Kroacisė, z.Miomir Zhuzhul, i falenderoi tė pranishmi nė emėr tė qeverisė kroate duke shpalosur edhe prioritetet e qeverisė kroate nė lidhje me kėtė proces tė rėndėsishėm.
Tema tė veēanta trajtuan edhe kryetarėt e komisioneve tė jashtme tė Shqipėrisė, Kroacisė dhe Maqedonisė, respektivisht z.Ilir Zela, znj. Teuta Arifi dhe z.Neven Jurica.
Pėrfaqėsuesi i opozitės shqiptare nė kėtė delegacion ishte z.Ekrem Spahiu, i cili mbajti njė referat me temė "Forcimi i Demokracisė, shoqėrisė civile dhe shtetit ligjor".
Fillimisht, z.Spahiu nė fjalėn e tij tha se ky takim trepalėsh nėn kryesimin e pėrfaqėsuesve tė SHBA, ėshtė nė vazhdėn e takimeve shumė tė frytshme pėr proceset integruese tė vendeve tona. Ai pikėzoi disa momente tė veēanta rreth hapave tė Shqipėrisė drejt integrimit nė NATO dhe shprehu bindjen e tij se anėtarėsimi nė Nato ėshtė i lidhur nė mėnyrė tė fortė me krijimin e njė demokracie solide nė tė gjitha vendet aspiruese, por sidomos nė Shqipėri.
Spahiu u tregua pothuaj diplomatik nė fjalėn e tij, duke mos pėrdorur vokabolarin kritik ndaj defiēencave tė jetės demokratike nė Shqipėri e posaēėrisht pėr rrėnimin e herė pas hershėm tė procesve zgjedhore, ku PS ka manipuluar sistematikisht rezultatet.
Nė kėtė takim treditor dhe trilateral, diskutuan edhe zyrtarė tė ndryshėm tė lartė tė shtetit kroat, tė cilėt i kishin kushtuar njė rėndėsi shumė tė madhe kėtij takimi qe u shvillue teresisht ne nje nga sallat e parlamentit te Kroacise.
Nė fund tė takimit u pėrpilua njė deklaratė e pėrbashkėt si dhe u zhvillua njė konferencė e pėrbashkėt shtypi me pėrfaqėsues nga tė tre delegacionet.
Nė kėtė konferencė shtypi u theksua se ky bashkėpunim mė i ngushtė i vendeve tė kėtij rajoni do tė krijojė kushtet pėr njė integrim mė tė shpejtė tė kėsaj tresheje shtetesh nė strukturat e Natos. "Marrėveshja Adriatik - SHBA" ose siē njihet ndryshe "Karta e Adriatikut, vlerėsohet se njohu, pas kėtij takimi, njė hap tė mėtejshėm nė skemat e afatet e bashkėpunimit.
"Atdheu"
Deklaratė e pėrbashkėt e kryetarėve tė Komisioneve parlamentare tė Punėve tė Jashtme tė Shqipėrisė, Kroacisė dhe Maqedonisė
"Karta e Adriatikut", apel pėr anėtarėsimin nė NATO
Zagreb 3 maj 2004
Ne kryetarėt e komisioneve dhe pėrfaqėsuesit e Komisioneve Parlamentare tė Punėve tė Jashtme tė tri vendeve aspiruese pėr nė NATO, Shqipėria, Kroacia, Maqedonia, duke punuar fort sė bashku brenda programit tė Marrėveshjes Adriatik-SHBA, jemi takuar nė Zagreb pėr tė thelluar bashkėpunimin tonė dhe pėr tė pėrforcuar miqėsinė dhe solidaritetin si pjesė e kontributit tonė pėr Aleancėn.
Ndėrsa ndjekim reformat tona thelbėsore politike, ekonomike, sociale dhe ushtarake, tė nevojshme pėr tė hyrė nė NATO, tė bazuara nė arritjet tonė individuale, vendet tona do tė mbėshtesin njėri-tjetrin nė procesin e realizimit tė objektivave tona tė pėrbashkėta pėr tė ndihmuar nė rritjen dhe zgjerimin e zonės sė stabilitetit dhe prosperitetit nė Europėn Juglindore.
Ndėrsa konfirmojmė pėrkushtimin tonė ndaj principeve tė bashkėpunimit tė pėrcaktuara literalisht dhe nė frymėn e Marrėveshjes Adriatik-SHBA, ne shprehim fortėsisht vullnetin tonė tė promovojmė dimensioninm parlamentar tė kėtij bashkėpunimi, duke ndihmuar kėshtu tė ēojmė pėrpara njė komunitet edhe mė tė fortė vlerash tė pėrbashkėta dhe interesash nė Europėn Juglindore.
Ne shfrytėzojmė kėtė rast t'u shprehim pėrgėzimet tona mė tė nxehta 7 vendeve anėtare tė Grupit tė Vilniusit qė hynė nė NATO. Ne shprehim falenderimet tona mė tė sinqerta pėr mbėshtetjen dhe bashkėpunimin e tyre, ndėrsa do tė dėshironim qė fryma e solidaritetit tė Grupit tė Vilniusit tė vazhdojė tė jetojė.
Ne presim qė Samiti i ardhshėm i NATO-s nė Stamboll tė njohė dhe vlerėsojė arritjet e secilit prej vendeve tona nė Deklaratėn Pėrfundimtare. Njė sinjal i qartė prej Aleancės, pėr anėtarėsimet e ardhshme, do tė inkurajonte fortėsisht pėrpjekjet tona tė vazhdueshme pėr reforma.
Ne vlerėsojmė sė tepėrmi arritjet e vendeve tona brenda programit individual tė Hapave tė Planit tė Anėtarėsimit, dhe shprehim vendosmėrinė e parlamentareve tona pėr tė mbėshtetur dhe pėrshpejtuar tė gjitha reformat integruese dhe nė tė njėjtėn kohė, i bėjmė apel NATO-s tė fillojė Bisedimet pėr Anėtarėsim me Shqipėrinė, Kroacinė dhe Maqedoninė sa mė shpejt tė jetė e mundur.
Kryetarėt:
Ilir Zela
Neven Jurica
Teuta Arifi
POLITIKA
Legalistėt nė konferencė shtypi
Basha: Mbėshtesim maksimalisht tė burgosurit politikė
Paraditėn e sė shtunės, nė selinė e PLL, nėnkryetari legalist zoti Murat Basha, dha njė konferencė shtypi lidhur me qėndrimet e PLL rreth domosdoshmėrisė sė reformimit tė Sistemit Zgjedhor dhe pėr disa nga opcionet e saj pėr kėtė problem.
Nė prononcimin e tij z.Basha theksoi rėndėsinė e madhe tė ndryshimit tė Kodit Zgjedhor, si njė nga pistat e reformimit tė Sistemit Zgjedhor konform edhe rekomandimeve tė fundit tė faktorėve ndėrkombėtarė, duke shprehur me kėtė rast, hapur, mendimin e PLL pėr ndryshimin e Kushtetutės, ndryshim ky qė diktohet nga servirja e Sistemit Proporcional tė zgjedhjeve, e qė ėshtė bėrė objekt diskutimesh nė sallonet e politikės dhe mediat.
Pasi serviri dy variante tė PLL pėr Sistemin Proporcional, z.Basha la tė kuptohet se PLL disponon tė gatshme edhe propozime dhe skema tė tjera konkrete pėr kėtė problem, tė cilat, sipas tij, PLL do t'i servirė nė tryezat e ardhshme tė partive tė interesuara pėr njė reformė tė vėrtetė zgjedhore dhe zgjedhje tė lira nė Shqipėri.
Me kėtė rast z.Basha nuk la pa pėrmendur edhe qėndrimin koherent tė PLL lidhur me difektet e Kodit Zgjedhor aktual, tė cilat PLL i kishte kundėrshtuar para dhe gjatė kryesimit prej saj tė tryezės sė partive tė vogla para zgjedhjeve tė fundit vendore.
Me tė drejtė z.Basha theksoi se parashikimet dhe kundėrshtitė e PLL pėr difektet e Kodit Zgjedhor ekzistues dhe pasojat qė do tė sillte ai nė prishjen e zgjedhjeve, e qė do tė evidentoheshin me forcė, gjė e pranuar kjo edhe nga organizmat monitoruese tė akredituara nė Shqipėri.
Pas leximit tė deklaratės pėr mediat, z.Basha iu pėrgjigj edhe pyetjeve sqaruese tė gazetarėve pėr problemet qė ai trajtoi dhe pėr qėndrimet korente tė PLL ndaj zhvillimeve mė tė fundit politike nė vend.
Nė pėrgjigje tė njė pyetjeje lidhur me raportet e acaruara midis PS dhe PD, dhe pasojat qė vijnė nga angazhimi i tyre pėr zgjidhjen e krizės zgjedhore, nėnkryetari Basha u pėrgjigj se "edhe kur dy elefantė zihen, por edhe kur bėjnė dashuri, kusuret i ha pylli".
Mė pas zoti Basha iu pėrgjigj interesimit tė gazetarėve lidhur me zhvillimet e fundit politike, duke filluar qė nga protesta e tė Burgosurve Politikė e deri tek ēeshtja kombėtare. Nė lidhje me protestat e ish tė burgosurve politikė, ai tha se PLL mbėshtet maksimalisht kėrkesat e tyre tė drejta. Ndėrsa nė lidhje me Komisionin e Venecias z.Basha tha se "ai komision nuk i ka dėnuar tė burgosurit qė tė ketė tė drejtė tė shqyrtojė nėse u takon apo jo kompensimi". Mė tej Basha tha se nuk pritet ndonjė gjė me vlerė nga ai komision ku anėtar ėshtė Luan Omari, nipi i Enverit.
Nga kjo konferencė, gazetarėt morėn mesazhet e qarta tė PLL dhe pėrgjigjet pėr tė gjitha problemet qė interesojnė shoqėrinė shqiptare dhe mediat si zėdhėnėse tė opinionit publik.
A.K.
Ja 2 variante pėr ndryshimin e sistemit zgjedhor
Deklaratė e PLL pėr mediat
PLL e vlerėson pozitivisht hapjen e debatit pėr pėrmirėsimin e Kodit Zgjedhor nė kuadėr tė Reformės sė domosdoshme Zgjedhore, si dėshirė pėr zgjedhje tė lira, si kushti vendimtar pėr zhbllokimin e proceseve demokratike dhe reformave qė kėrkohen.
Ky qėndrim i PLL ėshtė nė vazhdėn e kritikave tė ashpra tė saj, para miratimit tė Kodit Zgjedhor, pėr tė cilin ne shprehėm hapur rezervat tona nė tryezat qė kryesuam, ku 11 parti politike parlamentare (pėrjashto PD dhe PS), njėsuan qėndrimet tė cilat i vėrtetoi koha, e qė tashmė pasohen edhe nga kundėrshtitė e institucioneve ndėrkombėtare, politikės dhe mediave.
PLL kėrkon ndryshimin e sistemit zgjedhor, duke u mbėshtetur nė dy variante:
1. Proporcional i pastėr me listė partiake kombėtare.
2. Proporcional rajonal, me listė rajonale dhe listė kombėtare nga partitė pjesėmarrėse nė zgjedhje. Nė kėtė rast, Shqipėria tė ndahet nė 12 zona elektorale, sipas qarqeve.
Ne, si parti, kemi pėrgatitur edhe mjaft variante tė tjera, tė cilat do t'i bėjmė tė ditura nė tryezat e partive tė interesuara pėr Reformėn Zgjedhore, hap pas hapi.
PLL ėshtė edhe pėr ndryshimin e Komisionit Qėndror tė Zgjedhjeve dhe komisioneve tė niveleve tė ulta, bazuar nė Kartėn Elektorale tė Brukselit, e cila thotė: "Tė gjitha partitė parlamentare kanė tė drejtė tė kenė anėtarė komisioni nė tė gjitha nivelet, pėr tė monitoruar votat e tyre".
PLL i kėrkon klasės politike qė, menjėherė, tė fillojė punėn pėr zbatimin e rekomandimeve tė ndėrkombėtarėve pėr Reformėn Zgjedhore, me afate kohore tė pėrcaktuara qartė, me qėllim qė tė shmangim xhirot boshe dhe demagogjitė qė synojnė tė na humbasin kohėn e vyer deri nė zgjedhje - pėr tė na vėnė para faktit tė kryer konform skemės sė parapėrgatitur.
PLL mendon se, me kėto mendėsi dhe ritme, zgjedhjet e ardhshme janė tė rrezikuara dhe bashkė me to edhe Shqipėria. Ky ėshtė shqetėsimi ynė mė i madh.
Tiranė, mė 8 maj 2004
Prononcim i kryetarit tė PLL z.Ekrem Spahiu, nė lidhje me vizitėn e kryeministrit Nano nė Greqi
Nano pėrpiqet tė groposė ēeshtjen ēame
Nė njė prononcim pėr mediat, kryetari i PLL z.Eqerem Spahiu komentoi vizitėn e kryeministrit Nano nė Greqi. Ndėrmjet tė tjerash kryelegalisti tha se: "Vizita e kryeministrit Nano nė Greqi, pritej me interes si nga pala shqiptare ashtu edhe nga pala greke pėr shumė probleme qė lidhen edhe me tė shkuarėn, por edhe me aktualitetin e marrėdhėnieve midis dy vendeve, Greqisė dhe Shqipėrisė.
Sipas informacioneve tė publikuara rezulton se, ndėrmjet dy kryeministrave Nano dhe Karamanlis, ndėrmjet tė tjerave ėshtė diskutuar edhe ēeshtja e pronave tė shqiptarėve nė pėrgjithėsi, dhe nė veēanti ēeshtja ēame. Ky fakt do tė pėrbėnte njė hap pozitiv dhe ndoshta do t'ia vlente tė pėrshėndetej nėse do tė kishim hapa konkretė nė kėtė drejtim. Por pėrderisa z.Nano shprehet se "shprehėm vullnetin e pėrbashkėt politik, pėr tė zgjidhur tė gjitha ēeshtjet e mbetura pezull nga e shkuara historike", kjo dėshmon se kryeministri ynė ėshtė akoma "tek kėmba e urės", ngaqė ka mbetur tek "vullneti..." qė, sipas tij "do tė realizohet nga komisionet e pėrbashkėta" ndėrkohė qė ky "vullnet" ėshtė institucionalizuar prej Traktatit tė Miqėsisė dhe Bashkėpunimit Shqipėri - Greqi, prej nga ku burojnė edhe detyrimet dypalėshe pėr tė vepruar, e qė i kanė kapėrcyer me kohė fazat e "vullneteve" qė na qėnkėrkan "shprehur" nė Athinė.
PLL mendon se retorika e Nanos ėshtė njė shumėsi sloganesh tė konsumuara, e qė nuk pėrbėjnė kurrfarė risie, sepse, sipas Traktatit tė Miqėsisė Shqipėri - Greqi tė nėnshkruar mes palėve nė mars 1996, komisionet dypalėshe duhej tė ishin ngritur me kohė dhe, sot, nė vitin 2004, do tė kishim rezultate konkrete tė kėtyre komisioneve. Por kryeministri shqiptar synon tė shesė si arritje "ngritjen" e komisioneve mbas 8 viteve, gjithmonė nėse do tė ngrihen. Z.Nano synon ta kapėrcejė kėtė problem akut e qė kėrkon zgjidhje emergjente, me anė tė retorikave demagogjike.
Por ky pseudoangazhim i kryeministrit zhvleftėsohet thjesht nga logjika ligjore aktuale greke dhe praktika e njohur e marrėdhėnieve dypalėshe.
PLL mendon se ky problem nuk do tė zgjidhet pa u shprehur qartė politika dhe institucionet pėrkatėse greke pėr abrogimin e Ligjit tė Luftės - i cili ėshtė pengesa reale pėr zgjidhjen e kėsaj ēeshtjeje madhore pėr shqiptarėt," deklaroi Spahiu.
A.K.
KOMENTE
Shqipėria pėrjeton dy realitete per integrimin
Ethem Fezollari
Deputet
Ky parlament, edhe pse nė pėrbėrjen e tė cilit janė disa grupe parlamentare, pėrgjatė gjithė kėsaj legjislature ka qenė i dominuar nga protagonizmi antagonist i dy forcave kryesore politike, PS dhe PD. Dhe po tė nisesh nga opinionet qė vijnė nė kėtė sallė kur trajtohen probleme tė ndryshme tė jetės politike, ekonomike dhe sociale - duket se nga 1 jemi bėrė me 2 Shqipėri, me 2 kombe shqiptarėsh, qė jetojnė nė dy realitete krejtėsisht tė ndryshme.
Nė realitetin e parė mbizotėron ngjyra rozė. Nė ēdo moment duket se u thuhet shqiptarėve se janė duke jetuar nė "botėn e ēudirave", ku ēdo gjė shkon saktė si njė sahat zviceran. Se jetojnė nė njė vend ku ēdo ditė ka arritje, rezultate tė larta dhe vetėm fitore nė luftėn kundėr tė kėqijave qė na kanė molepsur trupin dhe shpirtin. Kėtij realiteti i mungon vetėm slogani i vjetėr komunist "Nga fitorja nė fitore".
Nga ana tjetėr qėndron realiteti Gri dhe i zymtė. Njė Shqipėri plot probleme. Njė jetė pa perspektivė, ku shqiptarėt zgjidhjen e vetme e shohin tek braktisja e vendit dhe emigrimi me rrugė tė ligjshme apo tė paligjshme drejt vendeve tė BE, apo edhe mė larg, nė kėrkim tė normalitetit.
Duket se pėr shqiptarėt, qė e nisėn ditėn e tyre tė parė nė demokraci me thirrjen "E duam Shqipėrinė si gjithė Europa", kjo dėshirė, nė ēdo ditė qė ikėn, ju bėhet mė e largėt dhe mė e vėshtirė pėr t'u realizuar.
Pėr fatin e keq tė tė gjithėve, ky realiteti i dytė ėshtė mė afėr realitetit tė vėrtetė shqiptar. Nė fillim tė ēdo fushate bėjmė premtime dhe marrim angazhime para elektoratit qė i kėrkojmė votėn, premtime qė fillojnė nga ato mė tė voglat dhe tė parėndėsishmet, e deri tek ato qė janė jetike pėr fatet e tyre. Premtimi qė u kemi bėrė shqiptarėve pėr t'i integruar nė BE ėshtė ndoshta mė kryesori dhe mė seriozi. Duke parė hapat prej gaforreje qė po bėn Shqipėria drejt kėtij integrimi, shpesh dal nė pėrfundimin e hidhur se: ndoshta ka politikanė qė fatkeqėsisht kanė nė dorė ecurinė e kėtij proēesi, qė nuk janė tė interesuar pėr integrimin e Shqipėrisė. Sepse integrim nuk do tė thotė vetėm lėvizje e lirė e qytetarėve. Nė radhė tė parė integrim do tė thotė forcim i shtetit ligjor, forcim tė doganave, strukturave tė tatimeve, prishje tė monopoleve, luftė kundėr korrupsionit dhe trafiqeve.
Nėse heshturazi kemi pranuar se kemi politikanė tė lidhur me botėn e krimit, korrupsionit, politikanė qė kontrollojnė trafiqe tė paligjshme apo zotėrojnė monopole nė biznese tė ndryshme e qė shkojnė deri nė pėrplasje interesash, tė shprehura kėto herė dukshėm dhe herė nė mėnyrė diplomatike edhe nė rezoluta tė ndryshme tė organizmave europiane - atėhere logjika e thjeshtė tė ēon nė pėrfundimin se janė pikėrisht kėta politikanė tė cilėve nuk u intereson dhe e pengojnė proēesin e Integrimit.
Unė, si pėrfaqėsues i njė prej partive mė tė vjetra nė Shqipėri, por qė nė mėnyrė shumė tė ēuditshme nuk e ka mundėsinė qė tė jetė protagoniste nė jetėn politike shqiptare, nuk mund tė marr pėrsipėr zhbllokimin e kėsaj situate.
Ajo qė unė mund tė bėj ėshtė thirrja qė ju bėj tė gjithėve pėr t'u bėrė mė tė pėrgjegjshėm pėr situatėn nė tė cilėn ndodhemi.
Historia e Shqipėrisė nuk bėhet as pėr 2, as pėr 3 e as pėr 4 vjet, sa edhe zgjat njė mandat legjislativ. Historinė pėr ditėt tona do ta bėjnė brezat qė vijnė pas nesh, dhe do tė jetė njė turp pėr tė gjithė nėse ata breza shqiptarėsh do tė na dėnojnė si politikanė qė dogjėm shanset qė iu afruan Shqipėrisė.
Ajo qė na kėrkohet prej institucioneve ndėrkombėtare dhe prej gjithė shqiptarėve, ėshtė tė tregojmė vullnet politik prej politikanėsh tė ndershėm dhe qytetarė.
Le tė tregojmė se jo vetėm duam qė ta integrojmė Shqipėrinė nė Europė, por edhe se jemi tė aftė qė ta realizojmė atė. Le t'u tregojmė shqiptarėve se e kemi merituar votėn dhe besimin qė na kanė dhėnė kur kanė dorėzuar nė duart tona fatet e tyre. Nė tė kundėrtėn, zgjedhjet e ardhshme do tė jenė shprehje e shpėrfilljes qytetare, qė do tė manifestohet me njė abstenim masiv.
Tė nderuar kolegė! Jemi pėrpara njė palė zgjedhjesh qė kanė pėr tė qenė provimi mė i madh pėr politikėn shqiptare. Rezultati i tij varet vetėm nga ne.
(Fjala e deputetit tė PLL z.Et'hem Fejzollari, mbajtur nė seancėn plenare tė datės 3 maj 2004, nė interpelancėn me debat me kryeministrin Nano lidhur me raportin e BE)
Absurditete tė regjimit tė sotėm socialist
Nga Remzi MUHJA
Ekziston teatri absurd, por ka edhe jetė apo botė absurde. Ka aktorė tė mrekullueshėm tė teatrit absurd, por mė tė mahnitshėm janė heronjtė e vėrtetė tė botės apo jetės absurde. Ndoshta edhe ky shkrim nuk i shpėton dozave tė absurditetit, ngaqė duke jetuar nė njė botė absurde mund tė imprenjohet nėpėrmjet "induksionit".
Qė nė lashtėsi, heroi hyjnor Herakliti, pėr njė trill tė fatit, gjithė jetėn luftoi kundėr pėrbindshave, ndėrkohė qė frikacaku Euriste mbretėronte dhe urdhėronte tė pamposhturin Heraklit.
Grekėt dhe trojanėt luftuan 10 vjet me njėri-tjetrin. Me mijėra njerėz u vranė, midis tyre edhe heronj si Akili, Ajaksi, Hektori etj., ndėrsa Troja rrafshohet. E pėrse e gjithė kjo?! Pėr njė lavire tė quajtur Helena.
Sokrati, Aristidi, Foqioni - filozofė dhe burra tė shquar shteti - mezi ngopeshin me bukė. Lalia, Midia dhe Sardanapali, njerėz pa pikė vlere, kanė jetuar midis njė luksi tė paparė.
Ndėrsa nė kohėt moderne, nė mėnyrė absurde, nė udhėheqje tė vendeve me kulturė si Italia e Gjermania, vihen monstra si Musolini e Hitleri, apo nė Rusi njė pėrbindėsh si Stalini. Dhe kėto absurditete i kushtojnė njerėzimit mbi 50 milionė viktima.
Bėhen revolucione absurde me viktima, duke luftuar nė mėnyrė absurde tė pasurit nė vend tė varfėrisė, pėr tė sjellė "begatinė".
Ligjėrisht dhe publikisht tė gjithė e dėnojnė drogėn, por miliarda dollarė harxhohen dhe qindra njerėz humbin jetėn ēdo vit pėr drogėn.
Harxhohen 60 milionė dollarė pėr njė futbollist dhe miliona stėrlina lule pėr njė tė vdekur, ndėrsa pėr tė ndihmuar njė komb tė varfėr me 10 milionė dollarė, duhet tė mblidhet parlamenti 10 herė.
Absurditeti i "Mrekullive" shqiptare apo "mrekullia" e absurditeteve ia kalojnė edhe realiteteve mė fantastike. Mallkohen dhe masakrohen barbarisht pronarėt. Ndalohet rreptėsisht pėrdorimi i fjalėve PRONE dhe PRONAR.
Nė botė ndėrtoheshin metro, nė Shqipėri hapen tunele pėr luftė.
Europa zgjidhte problemin e strehimit, Shqipėria atė tė bunkerizimit.
Luftohej feja dhe zhvillohej Lufta e klasave. Dėnoheshin njerėz se shanin Hrushovin, dhe tė tjerė se e lėvdonin. Nuk lejohej tejkalimi i normės mbi 105 %, dhe shqiptarėt bėnin e bėjnė sikur punojnė - ndėrsa qeveria bėnte e bėn sikur i paguan.
Thonė se "njė vajzė tė vogėl e zuri gjumi dhe nuk u zgjua nga mosha 5 vjeēare e deri nė njėzet". "Veprimi i parė qė bėri kur u zgjua, ishte kėrkimi i lodrave me tė cilat luante para se ta zinte gjumi". Nėna Shqipėri "zgjohet" pas 50 vjetėsh dhe nuk kujtohet tė kėrkojė "krahėt dhe gjymtyrėt" qė i mungojnė. Kudo prona ėshtė e shenjtė, por nė Shqipėri PRONA dhe PRONARI qenkan tė mallkuara. Mbas 50 vjetėsh pronarėt u "zgjuan" nga "narkoza" e majtė. Pritej qė e Djathta e vėrtetė tė shenjtėrohej edhe nė Shqipėri, por jo. Ndaj pronarėt shqiptarė enden si hebrenjtė nėpėr shkretėtirė, pa gjetur askund Drejtėsi.
Kudo nė botė politikėn e bėn shteti dhe qeveria, ndėrsa populli punon, merret me biznes etj..
Nė Shqipėri populli meret me politikė ndėrsa qeveria merret me biznes.
Nė ēdo vend tė botės ekziston korrupsioni, por ama kudo luftohet. Ndėrsa nė Shqipėri korrupsioni ėshtė "lubrifikanti" i shoqėrisė dhe pranohet si i tillė haptaz.
Sipas njė anekdote "njė shqiptar ishte pėr vizitė tek njė afarist francez". "Habitet nga komoditeti dhe vila e bukur, dhe e pyet se si ėshtė pasuruar (!). Francezi i tha se merrej me ndėrtim urash dhe se i kish shkurtuar ato nga gjysėm metri, e kėshtu ishte pasuruar. Pas njė viti ndėrtuesi i huaj vjen nė Shqipėri tek miku i tij, ku shtanget nga vila luksoze, veturat nė oborr e tė tjera gjėra tė shtrenjta - ndaj edhe e pyeti se si ishte pasuruar kaq shpejt(!).
- Fitova tenderin pėr ndėrtimin e njė ure dhe...
- Dhe e shkurtove njė metėr?
- Jo. Nuk e ndėrtova fare!".
Nė Angli "ēmenden" lopėt, ndėrsa nė Shqipėri u ēmend populli. I gjithi filloi tė luajė bixhoz nė Piramida. Atje qeveria harxhoi miliona stėrlina pėr tė luftuar sėmundjet dhe populli nuk humbi asgjė. Nė Shqipėri qeveritarėt fituan miliona dhe shqiptarėt humbėn miliarda.
Ndėrkohė qė, nė botėn e qytetėruar, banesat dhe institucionet sigurohen me shoqėri Sigurimi nga zjarri, tėrmeti etj., ne i shkatėrrojmė vetė.
Dhe "mrekullitė" e absurditeteve shqiptare janė tė pashterrshme. Qeveria komuniste ndėrtonte komunizmin duke rrėnuar kapitalizmin! Ndėrsa sot ndėrtojmė kapitalizmin duke nėmur komunizmin!
"Thanas shtrėngo rrypin", titullohet njė film grek. Tek ne s'ka nevojė ta bėsh vetė, se ta shtrėngon qeveria 8 vrima menjėherė.
Por absurditeti shqiptar "shkėlqen" edhe nga komunistomanitė, sepse drejtohemi nga kryeministri komunist, kryeparlamentari komunist, nėnkryetarja komuniste dhe nga tė gjithė ish komunistėt e djeshėm dhe komunistėt e sotėm, qė janė shtuar e pasuruar.
Heronjtė e fantastikes shqiptare s'kanė tė sosur dhe kėshtu jo-pronari gdhihet "pronar" me pronat e tė tjerėve, ndėrsa pronari mbetet pa pronė dhe Mbreti pa pronė e shtėpi.
Dhe absurdi vazhdon; i majti shan tė majtin, i djathti shan tė djathtin dhe unė shaj shqiptarin duke qenė vetė shqiptar!!!
Zot i Madh dhe i Vėrtetė, ē'ėshtė gjithė ky absurditet!
Kur do tė hapet kutia e Pandorės
1500 vjet mė parė, larg, larg prej kėtyre trojeve, diku buzė detit ndodhej pallati i mrekullueshem i Epimetreut. Salla me kollona e shtatore tė bardha mermeri, shatėrvanet e mozaikėt qė vishnin dyshemenė, s'ishin asgjė para vėshtrimit plot dritė, ecjes krenare e bukurisė magjepsėse tė bashkėshortes sė Epimetreut, Pandorės.
Por, dalėngadalė, njė tis i errėt si reja mbuloi kaltėrsinė e filloi tė endej nė vėshtrimin e saj. Ajo nuk po i gėzohej mė magjisė sė tingujve tė harpės, as aromės sė trėndafilave, as arit e argjendit. Vėshtrimi herė herė i ngulej diku, nė njė kėnd tė humbur tė pallatit ku, nė mes tė mjaft trofeve tė marra nėpėr luftėra, ndodhej njė kuti metalike, e mbėrthyer me pafka argjendi.
Kutia dukej ogurzezė. Mbi kapakun e harkuar rėndė e trashė, ish pėrvijuar njė kafkė, flitej me gjakun e venave tė prera tė dikujt. Nė mėngjeset trėndafil e nė muzgjet lejla, atėherė kur ndjehej e vetmuar, kur pranė nuk kishte as shėrbėtorė, as tė ftuar, as Epimetreun e zymtė, vėshtrimi i kaltėr i syve tė saj rrėshqiste plot kėrshėri nė kėndin misterioz.
I shoqi ia kish ndaluar, nė mėnyrė kategorike, qoftė edhe ta shihte, por pikėrisht ky detaj ia ndizte mė shumė imagjinatėn Pandorės.
Njė mėngjes, i shoqi mori njė letėr nga prijėsi i shtetit fqinj. Ai e kėrkonte pėr njė kėshillė. Porsa u shua zhurma e trokut tė kuajve, Pandora u dha urdhėr shėrbėtorėve tė largoheshin.
Kur mbeti krejt vetėm, mes bardhėsisė e ndriēimit verbues qė derdhej ngado, e dehur nga rrezet mikluese tė diellit dhe freskia e gjelbėrimit, e ujėrave tė baseneve, e ndjekur nga cicėrima zogjsh egzotikė, ajo iu drejtua me hap tė sigurt kutisė fatale.
Ishte mars, pranverė e virgjėr, e mrekullueshme. Por kutia ēuditėrisht ish rrethuar me njė errėsirė tė kobshme, tė ftohtė, me fasha drite tė gjelbėr nė tė verdhė - si vėshtrimi i tmerrshėm i njė leopardi.
Sapo preku errėsirėn, Pandora u drodh e u tėrhoq, por ish vetėm njė moment. Kėrshėria e tėrhoqi pėrsėri pėrpara. Me gishtėrinjtė qė i dridheshin lehtė, me njė buzėqeshje tė pafaj, ajo hapi ngadalė kapakun e rėndė.
Pėrnjėherė u ul muzgu. Kthetrat e errėsirės qė kishin mbėrthyer kutinė, u shpėrbėnė nė tė gjelbėrtėn fosforeshente, nė njė nebulozė gri e, mė pas, nė njė gajasje tė stėrzmadhuar, nė qarje foshnjash, vaj e ulėrima.
Mė pas u panė monstra tė pėrēudnuara tek arratiseshin fushėtirave, fantazma qė shpėrfytyroheshin e pėrpiheshin nga errėsira qė mbuloi vendin. Pranvera vdiq nė ditėt e saj tė para. Cicėrima e dallandysheve u kthye nė fėrshėllima plumbash, valėzimet e detit nė shkulmė tė llahtarshme dhimbjeje. Njerėzit u munduan ta qetėsonin duke e mbuluar me njė obelisk me lule fli. Por ai shfrynte plot mllef. E keqja erdhi valė valė nė Iliri. Ishte njė triumf fatal e i tmerrshėm i saj.
Thonė qė, Zoti, me skeptrin e Tij tėrhoqi njė pjesė tė sė keqes dhe e futi pėrsėri nė kutinė fatale.
Por ajo pėrsėri shpėrtheu njė mars. Njė mars qė do tė sillte diēka tė re nga njė pranverė prozaike, e pėrjetshme, ndofta lule tė reja, tė brishta, me atė buzėqeshjen e tyre tė parė, njė fllad ere qė i pėrvidhej smogut, rilindte njė ėndėrr, njė shpresė tė vakėt...
Pėrsėri pėrgjakje, pėrsėri fundi i arsyes.
Dikush u kujtua pėr kutinė e tmerrshme. Pėrsėri Zoti mėshirėmadh u mundua tė kapte njė pjesė tė sė keqes, por pėrherė e mė pak kap skeptri i Tij.
Pranvera filloi tė vinte e lodhur, mė pas e gjymtuar. Re tė vogla, tė pafaj, qė tėrheqin rrezet e njė dielli qė s'ngroh. Fije bari qė mugėllojnė nė tokėn e pėrzhitur.
Njė ditė kutinė e gjetėn tė zbrazur. As shpresa s'kish ngelur. Atėherė vajtuan me lot tė nxehtė. E keqja ka shekuj qė endet kėtu midis nesh. Thonė qė Zoti u lodh duke e mbledhur.
E kur netėt shtrijnė gishtėrinjtė nėpėr dritare, fėmijėt fusin kokėn nėn jorgan duke dihatur rėndė nga frika, nėn motivin e njohur tė njė pėrralle:
"Na ishte njėherė njė kuti e tmerrshme. Ajo mbartte tėrė tė kėqijat e rruzullit. Ajo nuk duhej tė hapej. Por, njė ditė, nė oborrin e pallatit tė Epimetreut, Pandora kureshtare e hapi dhe e keqja mbuloi gjithėsinė.
Zoti e mblodhi dhe e futi nė kuti pėrsėri, por atė pėrsėri e pėrsėri dikush e hap...
- Kush? Pyet i tmerruar fėmija...
E keqja lakohet si gjuhė flake e pėrplaset nė mendime.
- Kush, kush e hapi kutinė e mallkuar?
Do tė mblidhen pėrsėri tė ligat nė kutinė fatale? Ndofta. Atėherė ajo do hedhur nė Trekėndėshin e Bermundeve, atje ku ndodhet llampa e Aladinit, nė pėrrallė, nė pėrhumbje, larg kėtyre trojeve lagur me lot e veshur me zi.
Atėherė edhe pėrrallat dhe agimet do tė jenė tė trėndafilta.
Panvera Bardhi
Mėsuese
AKTIVITETE
Zhvilloi punimet aktivi i nėndegės sė PLL Fushė Krujė
Nėndega e PLL Fushė Krujė drejt konsolidimit
Pasditen e datės 30 prill 2004, nė kinemanė e qytetit tė Fushė Krujės u mblodh aktivi i nėndegės sė kėtij qyteti nėn drejtimin e tė porsazgjedhurit si kryetar tė saj, intelektualit Genc Xhavit Ziri. Nė kėtė takim ishin tė ftuar kryetarėt dhe sekretarėt e 16 seksioneve tė kėsaj nėndege. Tė pranishėm nė kėtė aktiv ishin edhe zotėrinjtė Enver Kaloshi dhe Ahmet Duka, respektivisht kryetar dhe nėnkryetar tė Degės sė PLL Fushė Krujė.
Nė mbledhjen e mėparshme tė kėsaj nėndege, zhvilluar mė datė 30 mars 2004, nė tė cilėn ish kryetarit tė Degės z.Qazim Krasniqi iu pranua edhe dorėheqja si kryetar nėndege dhe nė vend tė tij u zgjodh me vota unanime zoti Genc Ziri. Nė atė mbledhje, kryetari i Degės, i rizgjedhuri zoti Enver Kaloshi, i kish njohur pjesėmarrėsit edhe me vendimet qė kish marrė Komiteti Drejtues nė mbledhjen e tij tė radhės, dhe pikėrisht
1. Zgjedhjen e Komitetit Drejtues dhe kryesisė sė PLL tė nėndegės Fushė Krujė.
2. Detyrat konkrete dhėnė anėtarėve tė Komitetit Drejtues tė Degės dhe kontributi qė secili prej tyre duhet tė japė nė kėtė nėndegė.
3. Aktivizimi i tė rinjve legalistė dhe riorganizimi i Forumit rinor, me synimin pėr tė angazhuar sidomos tė rinjtė e shkollave tė mesme dhe ata qė e kanė mbaruar arsimin e mesėm.
4. Rievidentimi i anėtarėsisė sė PLL, seksion pėr seksion, dhe pajisja me tesera tė partisė.
5. Krijimi i Forumit tė Gruas nė kėtė nėndegė.
6. Shpėrndarja e materialeve propagandistike tė partisė. Shpėrndarja e gazetės "Atdheu", nė format sa mė efikase dhe kryesisht nė formė abonimi.
7. Ngritja e komisionit tė financave, tė kryesuar nga zoti Ziri.
Kryetari i nėndegės zoti Ziri, nė rendin e ditės tė kėsaj mbledhjeje i kishte pėrfshirė tė gjitha kėto pika, qė ishin edhe vendim i mbledhjes sė Komitetit Drejtues tė Degės.
Aktivi i kėsaj nėndege zgjodhi gjithashtu edhe kryesinė e Komitetin Drejtues tė saj.
Nga ky aktiv u zgjodhėn edhe dy nėnkryetarė, dhe pikėrisht zotėrinjtė Ismail Kica e Xhavit Gjini.
Sekretar i kėsaj nėndege u zgjodh njė pinjoll i familjes sė madhe tė Ndregjonėve, familje e lidhur pazgjidhshmėrisht me Familjen Mbretėrore, zoti Shefki Ndregjoni.
Tė tre zotėrinjtė e porsazgjedhur falenderuan pėrzemėrsisht pjesėmarrėsit pėr besimin qė ata u dhanė, dhe u zotuan se do tė punojnė "me pėrkushtim pėr t'i rikthyer rezultatet dhe vlerat" kėsaj nėndege.
Nė kėtė mbledhje u ndanė detyra tė vecanta pėr tė gjithė kryetarėt dhe sekretarėt e seksioneve, pėr kryesinė e re dhe anėtarėt e Komitetit Drejtues tė Degės sė PLL Krujė, qė janė me banim nė kėtė qytet.
Kjo u bė duke caktuar edhe afate kohore pėr realizimin e tyre. Kėshtu u vendos qė, brenda muajit maj, tė mblidhet Forumi rinor i kėsaj nėndege, i kryesuar nga zoti Arben Selmani, pėr tė riorganizuar kėtė forum partner tė Degės sė PLL dhe shkollė e rritjes sė drejtuesve tė ardhshėm tė partisė.
Sekretari i Degės zoti Ahmet Duka, profesor i letėrsisė nė gjimnazin e qytetit Fushė Krujė, mori pėrsipėr tė japė ndihmesėn e tij pėr riorganizimin e kėtij forumi.
Nga data 30 prill e deri mė 30 korrik 2004, u vendos qė tė pajisen tė gjithė anėtarėt e PLL tė kėsaj nėndege me tesera partie, dhe kjo nėn patronazhin e zotit Enver Kaloshi.
Pėrgjegjės pėr financat dhe shpėrndarjen e gazetės "Atdheu" u caktua zoti Genc Ziri.
Nė fjalėn e tij, nėnkryetari i Senatit tė PLL Dega Krujė zoti Ramazan Hasani, ndėr tė tjera tha: "Nėndega e PLL Fushė Krujė, me kryetarin e ri zotin Genc Ziri, ka gjetur vehten. Ai ėshtė njė djalė i shkolluar dhe rrjedh nga njė familje shumė e nderuar e me reputacion nė kėtė zonė".
Mes tė tjerave, kryetari i seksionit tė lagjes Nr. 3, zoti Sami Hysa, tha se "... do tė pėrpiqemi bashkėrisht qė tė ndryshojmė gjithēka".
Zoti Qamil Kullaj u zotua se, brenda muajve shtator-tetor, do tė anėtarėsojė edhe 10 anėtarė tė rinj nė fshatin Halil.
Pastaj fjalėn e mori sekretari i Degės zoti Ahmet Duka, i cili pėrgėzoi kryetarin e ri pėr angazhimin e tij pėr t'i dalė punės nė ballė dhe pėr seriozitetin me tė cilin e ka marrė kryerjen e kėsaj detyre fisnike. Duke u rikujtuar drejtuesve tė rinj se puna fillon tek seksioni dhe se ai ėshtė nė pritje tė dokumentacionit qė ata do tė sjellin nė Degė, zoti Duka tha se "zgjedhjet parlamentare janė nė prag" dhe se "qė tani duhet punuar pėr tė gjetur elementėt e duhur, qė do tė ruajė votat e PLL", dhe se "ata duhet tė jenė legalistė tė cilėt nuk duhet tė thyhen as nga kėrcėnimet dhe as nga joshjet".
Kryetari i Degės, zoti Kaloshi, i cili e mori fjalėn nė fund tė kėtij takimi, ndėr tė tjera theksoi: "Do tė flas nga dy pozicione:
Sėpari si anėtar i PLL tė nėndegės Fushė Krujė dhe, sėdyti, si kryetar i Degės sė PLL Krujė". "Jam shumė optimist se kjo nėndegė do tė rikthehet nė vlerat e kaluara, e qė dikur i ka manifestuar me sukses. Kam shumė besim tek kryesia e re e porsazgjedhur, e qė do tė drejtohet nga zoti Genc Ziri. Kam bindjen se rezultatet e pritshme tė kėsaj nėndege do tė jenė dinjitoze dhe ju siguroj se, nė emrin tuaj, do t'i pėrcjell partisė nė qendėr angazhimet qė ju muarėt, angazhime tė cilat e gjejnė frymėzimin tek bindjet dhe prejardhja juaj fisnike".
Mė pas zoti Kaloshi u foli tė pranishmėve pėr programin e PLL dhe statutin e saj.
Ai foli gjithashtu edhe pėr punėn e madhe qė bėn grupi parlamentar dhe qėndrimet konform programit, idealeve dhe interesave tė PLL dhe elektoratit tė saj e atij tė djathtė, sikundėr janė mbėshtetja pėr Ēeshtjen kombėtare nė pėrgjithėsi, pėr Ēeshtjen Ēame nė vecanti dhe nė favor tė kėrkesave tė drejta tė Ish tė Pėrndjekurve Politikė dhe Pronarėve tė ligjshėm".
Ky aktiv shėnoi njė sukses tė veēantė nė planin organizativ, pasi konsolidoi strukturat drejtuese tė kėsaj nėndege, qė ėshtė njė ndėr mė tė rėndėsishmet nė Degėn e PLL Krujė. Gjithashtu ai promovoi nė krye tė nėndegės sė PLL Fushė Krujė njė intelektual e reputacion dhe tė ardhme tė sigurtė politike, zotin Genc Ziri.
Korresp. i "Atdheu"
Jetėshkrim i zotit Genc Ziri
Genc Ziri lindi nė Fushė Krujė mė 30 nėntor 1974, nė njė familje tė shquar nacionaliste e autoktone tė Fushė Krujės.
Pėr shkak tė bindjeve politike, kontributeve patriotike dhe origjinės sė djathtė, gjatė viteve tė diktaturės familja e tij u cilėsua "familje kulaku" dhe "armike e pushtetit popullor", etiketime dhe diferencime klasore kėto qė rėnduan kryesisht mbi gjyshin e Gencit, nacionalistin Deli Ziri dhe djalin e tij (babain e Gencit), z.Xhaviti Ziri, i cili u privua nga e drejta pėr tė kryer arsimin e lartė. Pas vendosjes sė Pluralizmit, djali i Xhavitit, Genc Ziri, u diplomua nė Akademinė e Arteve tė Bukura nė Tiranė me rezultate tė shkėlqyera.
Genc Ziri ėshtė i martuar, me dy fėmijė, dhe gėzon reputacion tė padiskutueshėm nė qytetin e Fushė Krujės. Ai bashkėjeton me prindėrit, tė cilėve u shpėrbleu ėndėrrat pėr arsimim dhe mundin qė derdhėn pėr edukimin e tij politiko-atdhetar, gjithmonė nė rrugėn pėr pėrmbushjen e amaneteve tė tė parėve dhe idealeve dhe kontributeve monarkiste e legaliste.
Komiteti Drejtues i Degės sė PLL Tiranė, zhvilloi analizėn e veprimtarisė dymujore, pas konferencės
Dega e PLL Tiranė pėrcakton objektivat e rritjes
Paraditen e sė shtunės, mė datė 1 maj 2004, u mblodh Komiteti Drejtues i Degės sė PLL tė kryeqytetit, nė njė mbledhje tė rėndėsishme pune, nėn drejtimin e kryetarit tė saj dhe njėkohėsisht sekretar i PLL pėr Burimet Njerėzore, z.Blerim Kamberi.
Nė kėtė mbledhje, si pėrfaqėsues i kryesisė sė PLL mori pjesė edhe sekretari i Senatit tė Veteranėve, z.Seit Preni.
Nė fillim tė takimit, anėtarėt e Komitetit Drejtues u njohėn me rendin e ditės, i cili ishte i ngjeshur dhe tejet i rėndėsishėm pėr nga tematika.
Pas miratimit tė rendit tė ditės u kalua nė pikėn e parė tė tij, qė ish raporti i pėrgatitur enkas nga z.Kamberi lidhur me aktivitetin politik dhe organizativ dy mujor tė Degės. Me ide tė qarta dhe frymė konceptuale plot risi, z.Kamberi shtjelloi disa nga arritjet e Degės dhe objektivat e rėndėsishėm qė qėndronin para saj pėr ndryshime radikale nė stilin dhe metodėn e punės, si dhe nė pėrmirėsimin e cilėsisė sė saj. Pėr sa mė sipėr, z.Kamberi i bėri me dije anėtarėt e Komitetit Drejtues se kish hartuar njė rregullore tė brendshme tė re tė kėsaj Dege, rregullore qė, sipas tij, "synon tė normojė dhe disiplinojė nė planin organizativ tė gjithė veprimtarinė e saj politike, programore dhe statutore".
Pasi u njohėn me raportin e z.Kamberi, anėtarėt e Komitetit Drejtues e miratuan atė dhe njėkohėsisht bėnė pyetje e diskutime me vlerė, tė cilat i evidentuan mė mirė problemet dhe arritjet. Pastaj mbledhja procedoi me shqyrtimin dhe diskutimin e draftit tė rregullores sė re tė brendshme tė Degės sė PLL Tiranė, e cila u punua me seriozitet nė tė gjitha pikat e saj dhe, pas disa pėrmirėsimeve cilėsisore, u miratua njėzėri nga anėtarėt e Komitetit Drejtues.
Gjithashtu mbledhja procedoi edhe me shqyrtimin dhe miratimin e "udhėzimeve organizative", tė cilat u paraqitėn nga z.Kamberi si "domosdoshmėri e arritjes sė objektivave mė tė larta organizative tė Degės, nė funksion tė pėrgatitjes sė strukturave pėr zgjedhjet e reja parlamentare dhe konsolidimin e tyre konform stadit cilėsor e kėrkesave nė rritje tė partisė pėr rezultate dhe mbėshtetje mė tė zgjeruar elektorale".
Ranė nė sy diskutimet tejet cilėsore tė intelektualėve tė njohur si z.Luan Kaceli, z.Faruk Borova, z.Xhemal Disha etj., tė cilėt e pasuruan platformėn e punės sė Degės, kėrkuan e detajuan objektiva realė pėr konsolidimin e strukturave dhe lidhjeve tė Komitetit Drejtues me bazėn.
Mbledhja parashtroi detyra konkrete pėr anėtarėt e Komitetit Drejtues dhe afate kohorė, tė cilat u miratuan njėzėri.
Nė kėtė mbledhje e mori fjalėn edhe sekretari i Senatit, z.Seit Preni, i cili qartėsoi me ndėrhyrjet e tij tė pjekura edhe disa raporte e trajtesa tė karakterit statutor, tė cilat u trupėzuan nė rregulloren e re tė Degės.
Mė pas z.Kamberi u komunikoi anėtarėve tė Komitetit Drejtues edhe vendimin e kryesisė sė partisė pėr miratimin e kandidaturės sė z.Xhemal Disha pėr postin e sekretarit tė ri tė Degės, pas shqyrtimit prej saj tė 4 kandidaturave tė propozuara nga Komiteti Drejtues.
Komiteti Drejtues e aprovoi me kėnaqėsi vendimin e kryesisė sė partisė pėr emėrimin e z.Disha nė postin e sekretarit tė Degės sė PLL Tiranė, duke vlerėsuar me kėtė rast edhe njėherė punėn, pėrvojėn dhe kontributet e tij politike e organizative.
Mė pas mbledhja vazhdoi me diskutime pėr probleme tė ndryshme, tė cilat u shtjelluan me frymė tė lartė pėrgjegjėsie dhe angazhimi nga tė gjithė anėtarėt.
Nė fund tė kėtij takimi pune u vendos qė mbledhjet pasardhėse tė zhvillohen ēdo muaj, nė tė shtunat e fundit, ku do tė raportohet pėr zbatimin e detyrave konkrete nga ēdo anėtar i Komitetit Drejtues e do tė zhvillohen analiza serioze qė i shėrbejnė forcimit tė punės sė partisė nė Degėn mė tė madhe dhe mė tė rėndėsishme tė vendit.
A.Kola
DIASPORA
Apel i nipit tė Mbretit Zog, pėr bashkėkombasit qė votojnė nė vendet e BE
Skėnder Zogu, apel pėr pranimin e Turqisė nė BE
Nė njė thirrje drejtuar tė gjithė shqiptarėve me tė drejtė vote qė jetojnė nė vendet e BE-sė, z.Skėnder Zogu, nipi i Mbretit Zog, kėrkon qė ata nė votimet e ardhshme pėr Parlamentin Europian, tė bashkangjisin nė votat e tyre, edhe njė thirrje pėr pranimin e shtetit tė Turqisė nė Bashkimin Europian.
Kjo thirrje ėshtė publikuar nė internet dhe gjithashtu u ėshtė shpėrndarė komuniteteve tė ndryshme tė shqiptarėve nė BE.
Apeli i z.Skėnder Zogu titullohet "Nė mbėshtetje tė kandidaturės sė Turqisė"; ku ai shprehet se: "U bėj thirrje tė gjithė bashkėpatriotėve tė mi, votues nė Bashkimin Europian, tė mbėshtesin kandidaturėn e Turqisė, duke vendosur, bashkė me fletėvotimin e tyre, mė 13 qershorin qė vjen, kėrkesėn e mėposhtme: - Po Turqisė!"
Informacione mė tė hollėsishme rreth kėsaj iniciative tė z.Skėnder Zogu (djali i vėllait tė Mbretit Zog) mund tė gjeni nė web-site-in e Institutit tė Studimeve Shqiptare tė drejtuar nga miku i shqiptarėve, z.Patrice Najbor nė adresėn: http://www.french-market.com/albania, tė cilin mund ta kontaktoni gjithashtu edhe pėrmes adresės sė tij tė postės elektronike: albania.institute@online.fr.
Kjo ėshtė njė iniciativė e re e z.Skėnder Zogu, dhe synon tė sensibilizojė opinionin europian tė pranojė shtetin turk nė BE, pasi siē dihet, Turqia ka qenė gjithmonė njė aleate bensnike e Perėndimit dhe politika e saj ka qenė totalisht perėndimore, gjė qė ėshtė vėrtetuar gjatė 50 viteve tė "Luftės sė Ftohtė".
Teksti i Apelit ne dy gjuhe frengjisht dhe shqip
ELECTIONS EUROPEENNES
APPEL DE SKENDER ZOGU
EN FAVEUR DE LA CANDIDATURE DE LA TURQUIE
J'appelle tous nos compatriotes électeurs de l'Union Européenne, a soutenir la candidature de la Turquie, en mettant, a la place de leur bulletin de vote, le 13 juin prochain, la demande :
Oui a la Turquie
Imprimez et découpez le bulletin de vote ci-dessous
Service de Presse de la Maison Royale d'Albanie
Contact - Bureau de Paris : Patrice Najbor
http://www.french-market.com/albania
Zgjedhjet Europiane
Appel i Skender Zogut
Nė mbėshtetje tė kandidaturės sė Turqisė
U bėj thirrje tė gjithė bashkėpatriotėve tė mi, votues nė Bashkimin Europian, tė mbėshtesin kandidaturėn e Turqisė, duke vendosur, bashkė me fletėvotimin e tyre, mė 13 qershorin qė vjen, kėrkesėn e mėposhtme
Po Turqisė
Shtypeni dhe griseni fletėvotimin tuaj siē ndodhet kėtu poshtė
"Gjenerata e re shqiptare" apelon tek institucionet ndėrkombėtare me anė tė njė peticioni ku dėnohet dhuna e autoriteteve greke mbi emigrantėt shqiptarė
Diaspora denoncon dhunėn greke
Nga Beqir SINA, Nju Jork (SHBA)
Nė kuadėr tė veprimtarive qė kanė pėr qėllim zgjimin e ndėrgjegjes kombėtare dhe kontributin pėr tė ndryshuar fatin e Shqipėrisė dhe shqiptarėve nė Ballkan "Gjenerata e Re Shqiptare" ka marrė pėrsipėr nismėn e pėrpilimit dhe parashtrimit tė njė peticioni ku dėnohen vrasjet, dhuna dhe keqtrajtimet e panumėrta tė emigrantėve shqiptarė nė Greqi, ose nė kufirin shtetėror ndėrmjet Shqipėrisė dhe Greqisė.
Pėr sa mė sipėr, nėnkryetarja e Degės Qėndrore tė kėsaj Organzate pėr shtetet Nju Jork, Nju Xhersi dhe Konnektikat, zj. Alma Uldedaj u shpreh se "Ky denoncim i institucionalizuar shėnoi njė sukses tė vėrtetė. Kemi gjetur pėrkrahjen e tė gjithė shqiptarėve, nė diasporė dhe nė Shqipėri, tė cilėt na kanė pėrgėzuar pėr kėtė iniciativė". "Nė emėr tė Trupit Drejtues tė 'Gjeneratės sė Re Shqiptare', dua tė falenderoj tė gjithė nėnshkruesit e peticionit dhe t'i siguroj se 'Gjenerata e Re Shqiptare' do tė vazhdojė punėn e nisur nė drejtim tė angazhimeve tona programore e atdhetare. Kohėt e fundit kemi marrė kėrkesa nga shumė shqiptarė, tė cilėt kėrkojnė pėrpilimin e njė peticioni edhe pėr Ēeshtjen Ēame. Jemi tė gjithė tė vetėdijshėm pėr rėndėsinė e kėsaj Ēeshtjeje madhore, e cila kushtėzon dhe do tė kushtėzojė marrėdhėniet ndėrmjet dy popujve fqinjė - deri nė zgjidhjen pėrfundimtare konform kartave ndėrkombėtare".
***
Nėnshkrimi i peticionit nga mė shumė se 1200 shqiptarė nė vende tė ndryshme tė botės, ėshtė dėshmi e forcės dhe vitalitetit tė "Gjeneratės sė Re Shqiptare".
Nga burime zyrtare pranė kėsaj organizate mėsohet se tashmė "Gjenerata e Re Shqiptare" ėshtė pėrfshirė nė njė bashkėbisedim tė gjerė me shumė shqiptarė nė diasporė dhe Shqipėri, si dhe nė trojet e tjera ku jetojnė shqiptarė. Shumė nėnshkrues tė peticionit kanė dhėnė edhe mendimet e tyre pėr ndihmesėn qė mund tė japin pėr rritjen e rolit tė "Gjeneratės sė Re" nė Shqipėri dhe pėr Ēeshtjen kombėtare shqiptare nė pėrgjithėsi.
***
Bashkatdhetari Tahir Veliu me banim nė Kanada, shprehet gjatė nėnshkrimit tė peticionit se "Qeveria greke duhet tė mėsohet qė menjėherė tė ndalojė fushatėn e vrasjeve dhe torturave kundėr shqiptarėve, pėr tė mėnjanuar njė konflikt tė mundshėm ndėrmjet popullit shqiptar dhe atij grek."
Devis Agaraj, student shqiptar nė Britaninė e Madhe shprehet se "Studioj qė t'i kontribuoj Atdheut pėr krijimin e njė shtrese tė vėrtetė tė shkolluar nė Perėndim, duke ndihmuar nė zhvillimin e traditave tė vjetra dhe tė njė Shqipėrie ashtu siē i ka hije". Ai shprehet gjithashtu se ka "kėnaqėsinė qė tė ndihmojė nė kėto projekte tė rėndėsishme."
Kushtrim Gashi ėshte njė nga nėnshkruesit e peticionit dhe qė me kėtė rast shprehet se "e pėrkrah kėtė iniciativė pėr tė drejtat e shqiptarėve". Ai shton se "pakica greke nė Shqipėri i ka tė gjitha tė drejtat dhe liritė si tė gjithė shtetasit e tjerė".
Greqia, megjithėse ėshtė vend i Bashkimit Europian, ka treguar ksenofobi tė pashpjegueshme ndaj emigrantėve shqiptarė duke mos u njohur atyre asnjė tė drejtė ekonomike, politike dhe shoqėrore.
Nėnshkrimi i peticionit vijon protestėn paqėsore tė organizuar nga "Gjenerata e Re Shqiptare" me datė 24 janar 2004 para Selisė sė Kombeve tė Bashkuara. Ky aktivitet u mbėshtet nga tė gjitha organizatat dhe shqiptarėt e diasporės. Qėllimi i kėsaj proteste ishte dėnimi i dhunės greke mbi shqiptarėt, duke marrė shkas sidomos nga vrasja e tė ndjerit Vullnet Bytyēi nga policia greke.
Edhe Dr. Saimir Lolja, drejtues i "Gjeneratės sė Re Shqiptare" nė Toronto, u shpreh "se ka ardhur koha qė shqiptarėt tė mos presin qė tė tjeret tė bėjnė mrekullira". "Nga njėra anė autoritetet greke keqtrajtojnė mizorisht dhe pėrdhosin dinjitetin e tyre, ndėrsa nga ana tjeter qeveria e Tiranės nuk bėn asnjė hap pėr tė dėnuar kėtė dhunė. Fakt pėr kėtė ėshtė edhe turpi i radhės i Kuvendit Popullor, i cili i ndodhur pėrballė ndėrhyrjes greke nuk miratoi rezolutėn mbi Ēeshtjen Ēame, ndėrkohė qė OKB ka miratuar njė rezolutė si UNPOGA4/1995/12, e cila e obligon Greqinė, si vend i Bashkimit Europian, qė tė jetė e hapur dhe tė punojė pėr zbatimin e tė gjitha detyrimeve qė kanė tė bėjnė me Mbrojtjen e tė Drejtave dhe Lirive Themelore tė Njeriut".
Koordinatorja e Pėrgjithshme e "Gjeneratės sė Re Shqiptare", Keti Spahiu, u shpreh "se Greqia nuk mund tė kėrkojė zbatimin e njė standarti tė dyfishtė. Nga njėra anė Greqia mė tė drejtė kėrkon qė tė drejtat e minoritarėve greke - rreth 30 mijė nė Shqipėri - tė respektohen nga pala shqiptare, ndėrsa nga ana tjetėr shkel me bindje tė drejtat e emigrantėve shqiptarė nė Greqi duke mos u dhėnė atyre tė drejtėn e organizimit shoqėror dhe politik". "Me kėtė qėndrim Greqia shkel edhe detyrimet e saj ndėrkombėtare, qė rrjedhin nga qėnia e saj anėtare e Kombeve te Bashkuara, Bashkimit Europian dhe Kėshillit tė Europės".
Ky Peticion do t'i dėrgohet Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė Kombeve tė Bashkuara, Qeverisė Amerikane (Presidentit tė SHBA-ve Xhorxh Bush, Sekretarit tė Shtetit Kolin Pauell), Komisionit tė Marrėdhėnieve me Jashtė tė Kongresit Amerikan, senatorėve tė Shtetit tė Nju Jorkut Hillary Clinton dhe Charles Schummer, Human Rights Ėatch, Helsinki Organization, Grupit tė Krizave Ndėrkombėtare (International Crisis Group), Amnesty International, Komisionit dhe Parlamentit tė Bashkimit Europian, Qeverisė dhe Parlamentit Shqiptar, Qeverisė dhe Parlamentit Grek.
HISTORIA
Vlerėsimet e tė huajve pėr historinė e kombit shqiptar
Shqiptarėt, lashtėsia e tyre dhe historia
Nga Zenel Musollari
Pėr kėtė temė albanologėt e huaj kanė shkruar libra tė tėrė dhe nė epilog tė hulumtimeve tė tyre theksojmė se del e pakundėrshtueshme vazhdimėsia pellazgo-iliro-shqiptare. Qė nga lashtėsia, Herodoti, Thuqididi etj., kanė provuar tė njejtėn gjė qė provuan Robert d'Anxheli, Xhuzepe Katapano, Hans Krahne, Milan Shuflai, Ljubomir Maksimoviē etj..
Sipas Robert d'Anxheli, shqiptarėt e sotėm janė njė popull i vogėl europian, por qė nė lashtėsi kanė qenė ndėr mė tė mėdhenjtė e boės, dhe njė nga burimet e krijimit tė tė gjithė popujve tė Europės dhe pjesėrisht tė kontinentit tė Azisė dhe Veriut tė Afrikės. Nė lashtėsi hapėsira gjeografike e fiseve pellazgjike, paraardhės tė racės sonė - ėshtė shtrirė nga Spanja nė Perėndim e deri nė Indi nė Lindje.
Me dokumente dhe fakte tė pakundėrshtueshme albanologėt, historianėt e arkeologėt, parathonė lėvizjet e fiseve dhe mbretėrive tė ndryshme pellazgjike nė tė tre kontinentet, ēka vėrtetohet me zbulimet arkeologjike dhe emėrtimet e lashta tė vendeve tė ndryshme tė Europės, si "Skandinavi" (s'ka ndi mė tutje vijė, kufi); emėrtimi "Balltik" (vend balte); emėrtimi "Marsejė" (me marr e sjell - ngaqė banorėt pellazgė tė Francės jugore kishin tė zhvilluar flotėn detare).
Nė njė nga konkluzionet e tij, Robert d'Anxheli thekson: "... ne pėrpiqemi t'i kthejmė popullit shqiptar atė qė u pėrkiste pellazgėve nėn emrin e thrakasve, tireneasve, frigidėve, grekėve, etruskėve, romanėve, bizantėve etj., dhe qė serbėt e grekėt kanė arritur ta pėrvetėsojnė abuzivisht nėpėrmjet njė propagande tendencioze duke shtrembėruar tė vėrtetėn historike nė favor tė vet". "Shqiptarėt ende nuk kanė mbaruar sė luajturi tė gjitha kartat e tyre...". Mė tej d'Anxheli shton: "Shqiptarėt gjenden nė njė pikė vendimtare tė jetės sė tyre si njė popull qė i pėrket njė race fort tė dalluar, sė cilės ata kanė nderin t'i kenė dhėnė emrin e tyre - sepse 'pellazgos' do tė thotė 'i lindur i bardhė', pra 'i lindur shqiptar'".
Xhuzepe Katapano thotė se "... edhe egjiptasit rrjedhin nga pellazgėt dhe ilirėt e Atlantidės, qė ėshtė mbytur 11.500 vjet mė parė. Kėto fise (shqiptarėt), kanė shtegtuar deri nė Indi ku u pėrzien me racat negroide e mongoloide, nga ku, kohė pas kohe, rezultuan indianėt e sotėm, njė pjesė e madhe e tė cilėve edhe sot flasin njė gjuhė qė bazohet kryesisht nė pellazgjishte. Kėshtu ata kanė shtegtuar edhe nė Afrikėn e Veriut, kurse nė zonėn e Kaukazit ka shtegtuar fisi pellazg i Ariasit".
Pėr vazhdimėsinė pellazgo-iliro-shqiptare flitet edhe nė enciklopedinė italiane "Treciani", faqe 384, si dhe nė enciklopedinė greke vėllimi 19, faqe 873, ku shkruhet: "... pra stėrgjyshėrit e shqiptarėve tė sotėm, pellazgėt, kanė jetuar qė nė kohėt parahistorike nė pjesėn mė tė madhe tė botės qė njihej asokohe, duke zhvilluar njė qytetėrim shumė tė rėndėsishėm dhe duke ndėrtuar vepra me njė vlerė tė jashtėzakonshme".
Sot nė Europė pasardhės direkt nga ilirėt janė fiset "Carnou"dhe "Videnkens" nė Belgjikė, fisi "Lochner" nė Vjenė, fisi "Gaēe" nė Paris, fisi "Njesmijorski" nė Rusi, fisi "Parche" nė Angli dhe fisi i "Toskanėve" nė Itali.
Pėr rėndėsinė e gjuhės shqipe, arvanitasi Niko Stillu thotė se "gjuha shqipe ėshtė ēelėsi i tė gjitha gjuhėve".
***
Mbasi u konturua Europa, me kombe e kufinj, para 1500 vjetėve hapėsira gjeografike shqiptare arrinte nė mbi 400 mijė km katrore. Nė vitin 1878 shqiptarėve u mbetėn 95 mijė km katrorė, pėr tė pėrfunduar nė 28 mijė nė vitin 1913.
Fillimi i tkurrjes masive tė trojeve shqiptare daton nga gjysma e dytė e shekullit VII-tė, me fillimin e dyndjeve tė fiseve ruse "jamate"; "manse" dhe "hante" nga brigjet e lumit Pripjet tė Bjellorusisė dhe zonat e pasUraleve. Kėto ishin fise tė egra. Tė vetmet mjete tė kulturės sė tyre tė punės dhe veshjes, ishin mbulojat me lėkurė bagėtie, cfurqet e drurit, sopatat e bronxit dhe vargonjtė e bakrit, qė gratė e tyre i pėrdornin kur dilnin jashtė fisit apo vendbanimit.
Fillimisht, kėta barbarė u dyndėn nė Europė, kryesisht nė atė qėndrore, ku dėshtuan nė zaptimin e tokave pėr shkak tė rezistencės sė banorėve autoktonė. Kėshtu ata iu drejtuan tokave ilire nga Danubi e nė drejtim Jugor. Deri nė vitin 1817, serbėt kanė qenė tė pėrqėndruar nė Pashallėkun e Beogradit (shih hartėn shoqėruese). Dhe, me kalimin e kohės, deri nė vitin 1913, serbėt shpesh arritėn tė pushtojnė tokat tona, madje duke arritur deri nė kufi me Greqinė. Serbėve, qė pretendojnė se Kosova ėshtė "djepi i Serbisė", e qė mohojnė vazhdimėsinė pellazgo-iliro-shqiptare, u duhet kujtuar qė tė lexojnė historianin serb Ljubomir Maksimoviē qė thotė: "serbėt shfaqen nė Ballkan nė shekullin e VII dhe janė vendosur nė zona qė banoheshin prej lashtėsie nga njė popull i vjetėr". "Nė epokėn mė tė vjetėr ky popull quhej 'dardanėt'.
Studiuesi Gilet Tinder thotė: "Nė njėfarė kuptimi tradita ėshtė mė e menēur se ēdo individ, qė duhet kuptuar se edhe serbėt e kulturuar tė ditėve tona nuk ndryshojnė shumė nga paraaardhėsit pėr nga konstitucioni shpirtėror".
Historiani anglez Temperel, shkruan: "Serbėt shkatėrruan monumentet e mrekullueshme tė qytetėrimit iliro-romak, qė ishin krijesa gjeniale tė perandorėve Justinian dhe Dioklecian".
Historiani dhe prifti Burkal, nė njė letėr qė i drejtonte mbretit tė Francės, Filip dė Valua, thotė: "Serbėt janė njė fis i prishur e i keq, njė pjellė tmerrėsisht e pandreqshme. Ata nuk duan tė dijnė fare pėr Zotin dhe, kishėn, nuk e dėgjojnė aspak. Ata vrasin miqtė e prindėrit e tyre, nuk kursejnė as fėmijėt e barkut tė vet, por i vrasin. Ata shkatėrrojnė e prishin pasurinė e vet, janė si derrkucėt qė zhgėrryhen nėpėr baltėra dhe janė tė pushtuar nga mendėsia se papastėrtia ėshtė vlerė e njeriut tė vėrtetė".
Pushtimi i tokave tona nga serbėt, kur dhe si.
Harta e paraqitur ėshtė origjinale dhe e pėrgatitur nga Akademia e Shkencave Ruse, pėr mėsim nė shkollat e mesme. Me vijė tė trashė dhe tė zezė paraqitet Pashallėku i Beogradit deri nė vitin 1817. Vetė hartėn rusėt e emėrtojnė "rritja territoriale e Serbisė nga viti 1817 deri nė 1913". Nga viti 1817 e deri nė vitin 1833, gjithmonė sipas hartės, serbėt kanė pushtuar tokat shqiptare nė brezin me vija vertikale, pra deri sipėr qytetit tė Nishit dhe Pazarit tė Ri.
Nga viti 1833 e deri nė vitin 1878, ata kanė pushtuar tokat tona qė nė hartė paraqiten me vija paralele, nga lart-majtas drejt poshtė-djathtas, dhe nga viti 1878 e deri nė vitin 1913, ata kanė pushtuar tokat drejt Jugut, deri pak poshtė qytetit tė Manastirit. Gjithsej, afro 67 mijė km katrorė na janė grabitur me forcė pas Vendimeve tė Kongresit tė Berlinit.
Sipas hartės, vetė rusėt pranojnė se tokat tona janė pushtuar nga sėrbėt nė periudhėn 1817-1913, me ndihmėn dhe pėrkrahjen politike, diplomatike e ushtarake tė tyre.
Ish-kryeministri serb Nikolla Pashiq, ka shkruar: "Europa na futi si pykė Shqipėrinė, mes Greqisė e Serbisė. Brezave qė do tė vijnė u del pėr detyrė qė ta destabilizojnė Shqipėrinė ekonomikisht, politikisht dhe ushtarakisht, nė mėnyrė tė vazhdueshme, me qėllim qė, nė njė tė ardhme oportune, ta kemi mė tė lehtė pėr ta gllabėruar".
Disa vlerėsime tė tė huajve pėr shqiptarėt:
Karl Erikson, politikan dhe studiues amerikan thotė "Dijeni se ky Komb ėshtė si njė zambak i bukur, i rrethuar prej ferrash qė nuk e lėnė tė lėshojė erėn e tij tė ėmbėl. Le tė vrapojmė e tė ērrėnjosim ferrat qė janė mbi kurriz tė tij, dhe atėherė bota e qytetėruar do tė shohė sesa i mirė ėshtė ky zambak".
Hans Krahne, profesor gjerman, thotė: "Shqiptarėt janė njė popull zotėrinjsh 'Herrenvolk'".
Stefan Shvarc, Drejtor i Institutit pėr Ballkanin, mė 18 prill 1998 deklaroi: "... ne do t'i ndihmojmė shqiptarėt sepse tremijė vjet mė parė, kur parardhėsit tanė vareshin nėpėr pemė, ilirėt kishin kulturėn e tyre tė zhvilluar".
Karl Erikson, studiues, shkruan: "Nuk ka popull me shpirt mė tė mirė dhe mė tė sjellshėm nė Europė sesa shqiptarėt. Ata vijnė si element fuqie, burrėrie dhe kurajoje. Mblidhen me mė tė madhen besnikėri dhe japin edhe jetėn pėr fjalėn e dhėnė".
___________________________
2 Maj 2004, Nr.17(587)
___________________________
Asambleja e Kėshillit tė Europės miraton njė rezolutė mjaft kritike pėr qeverinė shqiptare
Asambleja e KE dėrrmon qeverinė Nano
Anėtarėt e asamblesė sė KE miratojnė nė mėnyrė unanime njė amendament, nė tė cilin parashikohet pėrjashtimi i Shqipėrisė nga kjo organizatė, nėse nuk bėn zgjedhje tė lira dhe tė ndershme
Editorial
Nano "lebrozi" dhe Shqipėria-karantinė
Nga Astrit Kola
Asambleja Parlamentare e KE, me tekstin e Rezolutės qė miratoi nė Vjenė dhe me kėrcėnimin pėr "pėrjashtim tė Shqipėisė...", shpalli zyrtarisht "karantenizimin" e kėtij vendi dhe identifikoi si "lebroz" kryeministrin Nano.
Simptomatika morboze e tė "sėmurit" Nano dhe hipervirulenca qė ai mbart, e qė pėr evropianėt ėshtė e qartė, diktoi kėrcėnimet mė flagrante pėr izolimin e vendit duke na rikthyer nė kohėt e Hoxhės - tash jo mė nė vetizolim, por nė karantinė tė detyruar.
Vėnia si kusht e "zgjedhjeve tė lira nė tė ardhmen e afėrt", ishte shuplaka mė e rėndė, dhe poshtėrimi zyrtar i zgjedhjeve paraardhėse tė organizuara nga socialistėt, qė nga i mallkuari vit-bingo i tyre, '97-ta.
Kjo "rrufe" nė qiell tė pastėr, i dogji Nanos nė duar "ēertifikatat" e qelbura qė i trumbetonte me tė madhe dhe i valėviste si flamuj tė rreckosur.
Turravrapi i teveqelėve tė maxhorancės pėr tė shpėrndarė barrėn e akuzave pėr zgjedhjet e damkosura sė fundmi nė Vjenėn-kėshtjellė tė monitoruesve evropianė - e pėr t'ia kaluar mbi shpatulla opozitės sė viktimizuar nga votėvjedhjet pafund, ėshtė marrėzia mė e padėgjuar. Ėshtė dėshmi e zjarrmisė sė hiperinfeksionit tė lebrozėve qė u bėnė shkaktarė pėr tė na futur nė "karantinė".
Nė mesjetė, Evropa u vinte lebrozėve thesin nė kokė. U varte kėmborėt nė qafė dhe lajmėronte njerėzinė qė tė ikte me vrap larg tyre, ndėrsa dykėmbėshat nėn thes i ndiqte me qen duke i pėrzėnė drejt pyjesh - pasi u kish djegur leckat, shtėpitė dhe kufomat qė ua pėrvėlonte nė gropa gėlqereje.
Tashmė "lebrozi" Nano endet me "kėmborė nė qafė dhe thes nė kokė, duke lemeritur dynjanė.
Lukashenko ėshtė ku e ku mė i shėndoshė se Nano, dhe me tė nuk merret askush, ngaqė ka zgjedhur rrugėt e Lindjes aziatike, ndėrkohė qė ky i yni, i ndėrkryer, i turret Evropės me Ēarter-a.
Rezoluta e Asamblesė Parlamentare tė KE pėrkthehet qartė: Shqiptarė, izoloni "lebrozin" Nano, "varini kėmborėt e digjini leckat", nėse nuk doni t'ju izolojmė tė gjithėve, e mė pas t'ju "pėrvėlojmė" pėr tė shpėtuar Evropėn!
Dhe shqiptarėt duhet tė zgjedhin sa mė parė alternativėn: Karantinė "lebrozėve" tė kėtij vendi dhe jo karantinė Shqipėrisė.
KRYESORE
PLL shpreh shqėtėsimet e saj pėr zhvillimet politike nė vend
Spahiu, njė javė takimesh diplomatike
Kryetari i Partisė Lėvizja e Legalitetit z.Spahiu ka patur gjatė gjithė kėsaj jave qė shkoi takime intensive diplomatike mė ambasadorė tė rėndėsishėm tė akredituar nė Tiranė. Nė kėto takime z.Spahiu ka shpalosur alternativėn e PLL dhe ka kritikuar me tone tė forta politikėn e qeverisė sė majtė.
Kėshtu me datėn 27 prill ambasadori i SHBA-ve nė Tiranė, z.Xhejms Xhefri fton nė njė drekė pune nė rezidencėn e tij me rastin e emėrimit tė kėtij tė fundit nė njė detyrė tjetėr diplomatike nė Irak.
Temė e diskutimit ishin lufta kundėr terrorizmit, zhvillimet nė rajon, sidomos nė Kosovė, zhvillimet e fundit politike nė vend, qėndrimet e opozitės nė parlament, alternativa mbretėrore, opsionet e PLL pėr Kodin zgjedhor dhe zgjedhjet e ardhshme, qėndrimi ndaj pronarėve dhe ish tė pėrndjekurve politikė, ku z.Spahiu ka bėrė njė rezume tė plotė tė kėtyre ēėshtjeve dhe ka shpalosur qendrimet e PLL.
Njė ditė mė pas, dt.28 prill, kryetarin e PLL Spahiu, e fton nė rezidencėn e tij, ambasadori i Italisė nė Shqipėri z.Massimo Januēi. Nė kėtė takim ėshtė biseduar pėr aktualitetet politike nė Shqipėri dhe rajon. Z.Januēi ka kėrkuar tė njihet me opsionet e PLL rreth kėtyre zhvillimeve.
Ndėrsa me datėn 29 prill ambasadori i Mbretėrisė sė Hollandės nė Shqipėri z.Johan Blankenberg, me rastin e festės kombėtare tė Hollandės ftoi nė njė pritje koktejl kryetarin e PLL z.Spahiu. Nė kėtė pritje z.Spahiu pati mundėsinė qė tė shkėmbejė mendime me ambasadorin Blankenberg si edhe me shumė diplomatė tė tjerė tė pranishėm dhe politikanė shqiptarė tė ftuar me kėtė rast.
Me datėn 30 prill, pėrfaqėsuesi i zyrės sė monitorimit tė Kėshillit tė Europės nė Tiranė z.Daniel Munk ftuan nė njė takim pune dhe shkėmbimi mendimesh kryetarin Spahiu pėr t'u njohur me opsionet dhe qėndrimet e PLL pėr zhvillimet e fundit politike nė vend, sidomos ato nė Kuvendin e Shqipėrisė dhe ato qė lidhen me zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
Ndėrsa takimi i fundit i kryetarit tė PLL me ambasadorėt ka qenė pėrsėri me datėn 30 prill kur Ambasadori Xhefri e ftoi nė rezidencėn e tij bashkė me politikanė tė tjerė nė njė pritje lamtumire.
Kėto takime tė ngjeshura diplomatike kanė plotėsuar mė mirė aktivitetin e PLL dhe kanė hapur njė perspektivė mė tė gjerė pėr tė ardhmen e kėsaj partie.
A.K.
Pėrfaqėsuesit e Zyrės sė OSBE nė Tiranė takohen me drejtues tė Degės sė PLL Mat
OSBE interesohet pėr PLL dhe Degėn e Matit
Mė datė 26 prill 2004, pas kėrkesės sė Zyrės sė OSBE nė Tiranė, pėrfaqėsues tė kėtij organizmi tė rėndėsishėm monitorues zhvilluan njė takim me drejtues tė Degės sė PLL Mat, nė qytetin e Burrelit. Nė kėtė takim Degėn e PLL Mat e pėrfaqėsonin zoti Besnik Murati - kryetar i Degės, anėtar i Kėshillit Kombėtar dhe i Komitetit Drejtues tė PLL; zoti Agim Selita - nėnkryetar i Degės dhe njėkohėsisht kryetar i komunės Lis, i rimandatuar nė kėtė post pas fitores sė thellė mė 12 tetor, si dhe zoti Muharrem Kurti - anėtar i Komitetit Drejtues tė Degės dhe kryetar i komunės Rukaj, zgjedhur pas fitores bindėse nė zgjedhjet vendore tė vitit tė kaluar.
Motivi i kėtij takimi ishte interesimi i Zyrės sė OSBE pėr njohjen nga afėr tė kėsaj Dege (mė e mira nė shkallė vendi pėr nga rezultatet dhe niveli politiko-organizativ). Objekt i punės monitoruese tė pėrfaqėsuesve tė OSBE ishin niveli dhe skemat e organizimit tė Degės, mbėshtetja nga elektorati, pjesėmarrja nė fushatat zgjedhore, marrėdhėniet me partitė e tjera, pozicioni politik nė kėtė periudhė, objektivat pėr tė ardhmen, konceptimi i programit tė PLL, skemat pėr propagandimin e tij dhe pėr ta bėrė tė njohur e afektiv pėr zgjedhėsit, platformat lokale tė zhvillimit dhe qeverisjes vendore nė korelacion me programin politiko-qeverisės tė PLL, etj..
Nė pėrgjigje tė interesimit deri nė detaje lidhur me kėto probleme, kryetari i Degės z.Besnik Murati u bėri pėrfaqėsuesve tė OSBE njė pėrmbledhje tė koncentruar tė punės sė Degės qė nga krijimi i saj, niveli i organizimit, shtrirja, ritmet e rritjes, objektivat politiko-zgjedhorė aktualė dhe perspektivė (afat-mesėm e afat-gjatė).
Njė rėndėsi tė veēantė nė ekspozenė e tij z.Murati i kushtoi evidentimit tė nivelit tė pėrfaqėsimit tė Legalitetit nė pushtetin vendor, optikėn e tij pėr zhvillimin, vėshtirėsitė objektive e subjektive, problematikat specifike tė zonės, objektivat prioritarė konform nevojave tė komunitetit, traditės, burimeve materiale e njerėzore, si dhe bashkėpunimi me forcat e tjera politike dhe organet e pushtetit vendor.
Po kėshtu, edhe zotėrinjtė Agim Selita dhe Muharrem Kurti, nė sintoni tė plotė me z.Murati evidentuan pėrvojat e tyre nė drejtimin e komunave, nivelin ekonomik tė tyre, problemet sociale etj.. Ata folėn me kompetencė pėr projektet e hartuara pėr investime dhe zhvillim, nevojat e detajuara dhe nivelin e ulėt tė financimit tė projekteve nga Qeveria me anė tė mekanizmit tė centralizimit tė kompetencave dhe tendencave pėr pėrdorim politik tė fondeve buxhetore dhe pėr arkėtime tė konsiderueshme nė buxhet tė taksave tė pushtetit vendor. Ata, me shifra dhe argumente vėrtetuan moslėvrimin e fondeve tė akorduara nga granti pėr shėrbimet sociale prioritare ndaj komunitetit si nė Arsim, Shėndetėsi etj.. Gjithashtu, nė ekspozetė e tyre ata pasqyruan mėnyrėn e organizimit tė komunave, nivelet e vendim-marrjes dhe tė kontrollit tė zbatimit tė vendimeve, ligjeve, pėrdorimit tė buxhetit, bashkėpunimin midis forcave politike nėpėrmjet veprimtarisė sė kėshilltarėve tė tyre nė kėshillat vendorė. Zotėrinjtė Selita e Kurti trajtuan me shqetėsim edhe problemet qė kishin lindur nga ndarja e re administrative e imponuar nga Ministria e Pushtetit Vendor dhe Decentralizimit pa marrė parasysh mendimin e bazės dhe nė kundėrshtim me Kartėn e Autonomisė sė Pushtetit Vendor. Sipas tyre, problemet e akumuluara dhe vėshtirėsitė e krijuara rishtaz nga vendimet arbitrare tė kėtij dikasteri, kishin sjellė probleme edhe nė lidhje me regjistrimin e popullsisė, identifikimin e shtetasve dhe pajisjen e tyre me dokumenta dhe karta regjistrimi - punė e cila vėshtirėsohej sė tepėrmi nė kushtet e lėvizjeve tė theksuara migratore, e ndryshimeve demografike dhe, mbi tė gjitha, pėr evidentimin e zgjedhėsve.
Pėrfaqėsuesit e Zyrės sė OSBE u interesuan nė veēanti edhe pėr mbėshtetjen qė NMT Mbreti Leka i Parė ka nė rrethin e Matit, si dhe pėr rezultatet e Referendumit tė vitit 1997 nė Mat lidhur me formėn e regjimit.
Nė pėrfundim tė takimit, pėrfaqėsuesit e Zyrės sė OSBE falenderuan drejtuesit legalistė matjanė pėr informacionin e pasur, nivelin cilėsor tė evidentimit tė problemeve, frymėn e ngrohtė tė mirėkuptimit dhe bashkėpunimit, kėndvėshtrimet interesante tė problematikave shqetėsuese, si dhe rrugėzgjidhjet efiēiente e praktike tė ofruara prej tyre. Gjithashtu ata bėnė tė ditur interesimin e tyre nė vazhdimėsi pėr tė njohur mė nga afėr problemet e pushtetit vendor, si dhe dėshirėn pėr t'u takuar nė tė ardhmen me njė masė mė tė madhe legalistėsh matjanė dhe banorėsh tė komunave Lis dhe Rukaj.
Lidhur me kėtė kėrkesė tė pėrfaqėsuesve tė OSBE-sė, drejtuesit legalistė matjanė shprehėn gatishmėrinė e tyre pėr bashkėpunim dhe realizimin e takimeve nė njė kohė sa mė tė pėrshatshme pėr tė dy palėt.
POLITIKA
Asambleja e Kėshillit tė Europės miraton njė rezolutė mjaft kritike pėr qeverinė shqiptare
Asambleja e KE dėrrmon qeverinė Nano
Anėtarėt e asamblesė sė KE miratojnė nė mėnyrė unanime njė amendament, nė tė cilin parashikohet pėrjashtimi i Shqipėrisė nga kjo organizatė, nėse nuk bėn zgjedhje tė lira dhe tė ndershme
Asambleja Parlamentare e Kėshillit tė Europės miratoi njė rezolutė e cila parashikon mos-heqjen e monitorimit pėr vendin tonė. Bashkangjitur me kėtė rezulotė u miratua dhe njė amendament shtesė, i propozuar nga njė grup deputetėsh, i cili parashikonte paralajmėrim me pėrjashtim pėr Shqipėrinė, nė rast se ajo nuk zhvillon zgjedhje tė lira dhe tė ndershme. Amendamenti i quajtur Shpindeleker, sipas emrit tė kryetarit tė delegacionit austriak nė KE, thekson se nė rast se qeveria nuk ia del qė tė bėjė zgjedhje tė lira dhe tė ndershme, atėherė do tė rishqyrtohen kredencialet e deputetėve qė pėrfaqėsojnė Shqipėrinė nė kėtė organizatė. Mėsohet se pro kėtij amendamenti janė shprehur tė gjithė pėrfaqėsuesit nė Asamble, me pėrjashtim tė dy deputetėve tė delegacionit shqiptar. Bėhet e ditur se ata nuk kanė marrė fjalėn nė kėtė Asamble, por thjesht kanė paraqitur njė numėr tė caktuar rezervash pėr raportin e paraqitur nga monitoruesit e KE.
Rezoluta qė parashikon mos-heqjen e monitorimit pėr sa kohė qeveria nuk bėn zgjedhje tė lira, nuk lufton korrupsionin dhe nuk nxit zbatimin e reformave, ėshtė miratuar nė mėnyrė unanime nga deputetėt e kėsaj asambleje. Ky ėshtė njė rast i rrallė kur njė vend paralajmėrohet pėr pėrjashtim nga kjo organizatė. Mėsohet se njė tjetėr paralajmėrim i ėshtė bėrė kohė mė parė Ukrainės, edhe asaj pėr zhvillimin e zgjedhjeve tė lira. Pėrfaqėsues tė ndryshėm tė popullorėve dhe liberaldemokratėve europianė nė fjalėt e tyre kanė denoncuar dhunimin e zgjedhjeve nė Shqipėri, lidhjet e qeverisė me krimin e organizuar dhe korrupsionin etj..
PLL plotėson strukturat drejtuese
Zgjidhen emrat e rinj nė drejtimin e PLL. Artan Tujani, Sekretar i Pėrgjithshėm, Blerim Kamberi, Sekretar i Burimeve Njerėzore, Neritan Kolgjini, Sekretar i Marrėdhėnieve me Publikun
Nė njė mbledhje tė pėrbashkėt tė Kryesisė sė PLL me Senatin e Veteranėve dhe me kreun e Kėshillit Kombėtar tė PLL, janė pėrcaktuar disa nga emrat e rinj qė do tė jenė nė drejtimin e kėsaj partie.
Kėshtu, nė zbatim tė udhėzimeve tė dhėna nė mbledhjen e fundit tė Kėshillit Kombėtar, mė 21 nėntor 2003, nė zbatim tė porosive tė Mbretit Leka pėr forcimin e PLL dhe nė mirėkuptim tė plotė me strukturat drejtuese, u konkludua qė pėr rritjen e efikasitetit tė punės sė kėsaj partie, tė pėrcaktohen emrat pėr postet vakante nė drejtimin e PLL. Nė fund tė mbledhjes sė Kryesisė sė Partisė "Lėvizja e Legalitetit", Kryesisė sė Senatit tė PLL, dhe Kryetarit tė Kėshillit Kombėtar, nė datė 19 prill 2004, emrat e rinj nė drejtim tė PLL do jenė pėrkatėsisht z.Artan Tujani Sekretar i Pėrgjithshėm, Blerim Kamberi, Sekretar i Burimeve Njerėzore, Neritan Kolgjini, Sekretar i Marrėdhėnieve me Publikun. Po ashtu u la hapur qė vendet e tjera nėpėr departamente tė caktohen nė datat e ardhshme.
Nė kėtė mbledhje u diskutua edhe pėr vakumin strukturor tė krijuar mbas dorėheqjes sė ish sekretarit tė pėrgjithshėm tė PLL, z.Sadedin Balla nė mbledhjen e fundit tė Kėshillit Kombėtar mė 21 nėntor 2003. Prandaj u konsideruan si domosdoshmėri zėvendėsimi i tij dhe disa ndryshime tė tjera strukturore me qėllim pėr t'i dhėnė njė impuls tė ri aktivitetit tė partisė.
Po ashtu kjo mbledhje pranoi lirimin nga posti i Marrėdhėnieve me Mediat i z.Blerim Kamberi, pėr t'u emėruar nė detyrėn e re tė Sekretarit tė Burimeve Njerėzore, lėvizje e cila u bė nė mirėkuptim tė plotė me z.Blerim Kamberi. Ky i fundit ėshtė njėkohėsisht kryetar i degės sė PLL, Tiranė, i zgjedhur nė konferencėn e fundit. Kjo lėvizje u motivua me qėllim qė z.Kamberi tė jetė nė kushte mė optimale pėr t'i kontribuar shtimit tė radhėve tė PLL dhe vetė degės sė Tiranės.
Mbledhja pėrcaktoi se kėto procedura e vendime do t'i kalohen Komitetit Drejtues dhe Kėshillit Kombėtar tė PLL nė mbledhjen e parė tė tyre.
Nė mbledhje u analizua gjerėsisht puna e aktiviteti i PLL dhe nė fund tė saj u konkludua se konferencat e degėve nėpėr rrethe deri tani janė zhvilluar nė shumicėn e tyre, ku ėshtė analizuar me pėrgjegjėsi tė plotė veprimtaria e tyre politike, por nė veēanti rezultati i zgjedhjeve vendore tė tetorit 2003.
Rezulton se kėto konferenca janė zhvilluar konform statutit dhe udhėzimeve tė dhėna nė Kėshillin Kombėtar, dhe kanė qenė model pėr nga mėnyra e organizimit, procedurat demokratike pėr zgjedhjen e kryetarėve dhe komiteteve drejtuese tė degėve, duke u kthyer nė njė model pėr partitė lokale.
U analizua situata politike nė vend dhe kontributi i PLL nė lėvizjen mbarėqytetare "Nano Ik".
Gjithashtu mbledhja bėri vlerėsimin e qendrimit politik tė grupit parlamentar tė PLL nė Kuvendin e Shqipėrisė pėrsa i pėrket ēėshtjes ēame, projektligjeve pėr dėmshpėrblimin e ish tė burgosurve dhe tė pėrndjekurve politikė, tė pronarėve legjitimė, atė pėr statusin e ushtarakut si dhe pėr projektligje tė tjera me rėndėsi.
"Atdheu"
Brenda javės, dy protesta tė forta tė ish tė burgosurve nė rrethinat e parlamentit
Tė burgosurit politikė pėrshkallėzojnė protestat
Spahiu: "Bashkimi juaj dhe vendosmėria e treguar, me mbėshtetjen e plotė tė opozitės do tė bėjė qė kėrkesat tuaja tė realizohen. Sa i pėrket Komisionit tė Venecias, atje duhet tė kishin dėrguar kėrkesėn pėr dėshpėrblimin e Ramiz Alisė, Nexhmije Hoxhės, Fatos Nanos si krerėt politikė tė diktaturės komuniste"
Ish-tė pėrndjekurit politikė janė mbledhur para Kuvendit tė Shqipėrisė pėr tė protestuar pėr mosmiratimin e projektligjit pėr kompensimin e tyre. Me qindra e mijėra pėrfaqėsues tė kėsaj shtrese kanė dalė para Kuvendit, tė rrethuar nga njė mur policėsh dhe forcash speciale tė hėnėn e shkuar, dt 26 prill dhe tė enjte dt.29 prill kur janė zhvilluar dy seanca plenare tė Kuvendit.
Ndėrkohė, paraditen e sė hėnės pėrfaqėsuesit e mazhorancės nė Byronė parlamentare nuk morėn nė shqyrtim kėrkesėn e opozitės pėr futjen e projektligjit pėr dėmshpėrblimin e ish-tė burgosurve politikė. Opozita nė shenjė kundėrshtimi vendosi qė tė braktiste kėtė mbledhje, pas propozimit tė kryetarit tė PLL z.Eqerem Spahiu.
Socialistėt kėmbėngulėn se do tė presin vendimin e Komisionit tė Venecias pėr tė votuar mė pas kėtė projektligj. Kurse socialdemokratėt theksuan se ky projektligj mund tė kalonte brenda qershorit. "Pagesa e tė pėrndjekurve nuk do tė fillojė kėtė vit, por vitin e ardhshėm. Me Venecian, pa Venecian ky projektligj brenda qershorit duhet tė miratohet. Vullneti politik ekziston, por problem ėshtė fatura financiare. Ne duhet tė marrim konsulencė edhe nga komisione mė tė specializuara siē ėshtė komisioni i Venecias," tha Apostoli nė fjalėn e tij nė byro.
Kurse kryetari i grupit parlamentar tė Partisė Demokratike, Bamir Topi tha se mazhoranca nuk ka treguar vullnet politik pėr tė zgjidhur kėtė problem. "Nuk kam besim se mazhoranca do tė ketė ndjesi pozitive pėr tė ndihmuar tė pėrndjekurit politikė. Pėr 27 muaj ka munguar vullneti politik," tha z.Topi.
Ndėrsa seanca e zhvilluar pasdite ka qenė mjaft dramatike. Kjo gjendje u krijua pėr shkak tė masave tė marra nga qeveria pėr tė shtypur protestėn e tė burgosurve, ku u ushtrua njė trysni e paparė mbi ta.
Ministria e Rendit kishte urdhėruar qė pėrreth Kuvendit tė Shqipėrisė, gjatė momentit kur po zhvillohej seanca parlamentare, tė ishin rreth 1500 forca policore. Numri i protestuesve dhe i forcave policore ka qenė pothuajse i barabartė. Pėrgjatė njė periudhe kohore prej 4 orėsh protestuesit dhe policia vetėm janė shtyrė nė hyrjen e parė tė Kuvendit tė Shqipėrisė.
Protestuesit kanė akuzuar ashpėr edhe Kryetarin e Kuvendit Servet Pėllumbi. "Urrejtja klasore e Servet Pėllumbit pėr ne do tė sfidohet nga paqja jonė," pėrsėrisnin protestuesit dhe organizatorėt e tyre.
Ndėrsa deputeti i PD z.Fatos Beja ėshtė shprehur nė lidhje me komisionin e Venecias se: "Mazhoranca ka mė shumė vullnet pėr ta zvarritur se sa pėr ta shtyrė miratimin e ligjit. I kanė ēuar njė kėrkesė Komisionit tė Venecias dhe kjo ėshtė njė praktikė pėr ta shtyrė. Komisioni i Venecias nuk interferon nė vendimet e parlamentit brenda pėr brenda. Komisioni i Venecias mblidhet dy herė nė vit dhe duhet akoma shtyrje njė vit pėr tė pritur konsulencėn e tij. Kjo ėshtė njė mėnyrė e stisur pėr tė gjetur argumenta pėr shtyrje," ėshtė shprehur Beja gjatė diskutimit.
Ndėrsa tė enjten, dt 29 prill ėshtė zhvilluar njė protestė tjetėr e ish tė burgosurve. Para kėsaj proteste, drejtuesit kryesorė tė PLL kanė vizituar krerėt e tė tria shoqatave tė ish tė burgosurve nė selinė e tyre ndanė parlamentit. Kryetari Spahiu ėshtė shprehur nė kėtė takim se "Ju mbėshtesim politikisht, ju mbėshtesim me zemėr dhe me gjithēka tjetėr qė ju tė fitoni tė drejtėn qė ju takon".
Mė pas pėr rreth dy orė krerėt legalistė kanė ndejtur nė shesh duke protestuar bashkė me ish tė burgosurit.
Ndėrsa seanca parlamentare qė ėshtė zhvilluar tė enjten ka qenė mjaft poshtėruese pėr parlamentin, pasi u aprovua nxjerrja nga rendi i punimeve tė Kuvendit i p/ligjit pėr dėmshpėrblimin e tė burgosurve. Me vetėm 70 vota kur rregullorja e thotė qartė qė duhen 71 vota. Ky akt ėshtė denoncuar nga opozita por socialistėt pėrsėri kanė shfaqur mungesėn e skajshme tė seriozitetit e respektit pėr ligjet e rregullat e shtetit.
Mė pas deputetėt e opozitės nė grup kanė braktisur nė shenjė proteste punimet e Kuvendit.
Nė njė deklaratė tė mbajtur para tė burgosurve politikė z.Spahiu ėshtė shprehur se maxhoranca aktuale, pasi rrethoi kryeministrinė me mur llamarinash, blindoi parlamentin me policė e ushtarė dhe nė shtetrrethim tė plotė dhunoi rregulloren e Kuvendit, ligjet dhe kushtetutėn e tyre, duke mos e futur p/ligjin pėr dėmshpėrblimin e ish tė burgosurve, kreu aktin e fundit persekutues ndaj kėsaj shtrese.
PLL do tė vazhdojė tė mbėshtesė totalisht nė kėrkesat tuaja, tha mė tej Spahiu. Nė fund ai u shpreh se "Bashkimi juaj dhe vendosmėria e treguar, me mbėshtetjen e plotė tė opozitės do tė bėjė qė kėrkesat tuaja tė realizohen. Sa i pėrket Komisionit tė Venecias, atje duhet tė kishin dėrguar kėrkesėn pėr dėshpėrblimin e Ramiz Alisė, Nexhmije Hoxhės, Fatos Nanos si krerėt politikė tė diktaturės komuniste. Po ashtu Venecia duhej pyetur edhe pėr shpėrblimin e gjakatarėve e persekutorėve si Aranit Ēela, Zylyftar Ramizi etj.! - tha Spahiu.
Kėto fjalė tė tijat shkaktuan njė valė mirėkuptimi e simpatie nė radhėt e ish tė burgosurve.
Ndėrsa mėsohet sė fundi se anėtar i Komisionit tė Venecias ėshtė nipi i Enver Hoxhės Luan Omari, i cili ėshtė mjaft i njohur pėr ndjenjat e tija kundra kėsaj shtrese. Kjo siē duket ėshtė njė ndėr arsyet qė PS kėmbėngul ta dėrgojė kėtė p/ligj pėr ekspertizė nė komisionin e Venecias.
N.K.
AKTIVITETE
Zhvilloi punimet konferenca VI-tė e Degės sė PLL Devoll. Rizgjidhet Agim Dushi
Legalistėt e Devollit konsolidojnė arritjet
Konferenca VI-tė e Degės sė PLL Devoll, kishte sensibilizuar gjithė qytetin e Bilishtit. Kjo pėr arsyen e thjeshtė sepse legalistėt e Devollit janė faktorė realė nė zhvillimet politike lokale dhe nė pėrcaktimin e fitores sė formacioneve tė djathta nė zgjedhjet vendore tė 12 tetorit. Konferenca e PLL u zhvillua nė sallėn e shfaqjeve tė Pallatit tė Kulturės sė qytetit. Pėrveē delegatėve me mandat, e qė pėrfaqėsonin tė gjitha nėndegėt e shtrira nė tė gjithė hapėsirėn gjeografike tė rrethit, nė sallė ishin tė pranishėm edhe dhjetra legalistė tė tjerė e miq tė ftuar, qė morėn pjesė nė seancėn e parė tė punimeve tė konferencės.
Nė emėr tė kryesisė sė partisė, nė kėtė konferencė merrnin pjesė edhe kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu dhe kryetari i Kėshillit Kombėtar z.Nebi Ganellari.
Fjalėn e hapjes e mbajti sekretari i Degės z.Lavdėrim Bajraktari, i cili pasi pėrshėndeti dhe falenderoi tė pranishmit, ia kaloi fjalėn kryetarit tė Degės z.Agim Dushi, i cili nė emėr tė Komitetit Drejtues tė Degės sė PLL Devoll, mbajti raportin e punės dhe veprimtarisė sė saj pėr periudhėn shtator 2001 - prill 2004. Z. Dushi fillimisht falenderoi zotėrinjtė Spahiu e Ganellari pėr pjesėmarrjen nė emėr tė kryesisė sė partisė, duke pėrshėndetur mė pas edhe pėrfaqėsuesit e partive dhe shoqatave tė djathta tė pranishme nė njė sallė tė tejmbushur. Me anė tė evidentimit tė lidhjeve tė fuqishme tė PLL me Ish tė Pėrndjekurit dhe Pronarėt, z.Dushi motivoi dhe mbėshteti, nė emėr tė legalistėve tė Devollit, qėndrimet e drejta tė PLL dhe z.Spahiu ndaj tyre, ndaj Ēeshtjes sė Kosovės, Ēeshtjes Ēame dhe asaj kombėtare nė pėrgjithėsi, pėr tė kaluar tek mbėshtetja e pakursyer e tė djathtėve devollinj pėr Lėvizjen Mbarėqytetare "Nano Ik" - deri nė largimin e maxhorancės sė majtė nga qeverisja.
Z. Dushi nė raport vlerėsoi partitė aleate lokale, duke pėrmendur si argument bashkėpunimin tyre tė frytshėm nė rrethin e Devollit. Pasi foli me ashpėrsi nė adresė tė 3 prej deputetėve tė PLL, kryelegalisti premtoi mbėshtetjen e legalistėve devollinj pėr kryesinė e partisė, personalisht pėr NMT Mbretin Leka dhe domosdoshmėrinė e restaurimit pėrfundimtar tė Monarkisė nė Shqipėri.
Lidhur me anėtarėsimet nė parti, shtrirjen e seksioneve dhe afrimin e intelektualėve, z.Dushi foli fjalėt mė tė mira nė adresė tė strukturave tė bazės.
Duke kaluar tek bashkėpunimi i Degės me qendrėn, kryelegalisti falenderoi kryesinė e PLL pėr ndihmėn konkrete pėr organizmin fushatės zgjedhore nė tė tre takimet e Komitetit Drejtues me tė deleguarit e kryesisė gjatė muajve qershor, korrik dhe gusht.
Mė tej ai shtjelloi arsyet dhe vendimin e Komitetit Drejtues tė Degės pėr tė dalė nė zgjedhje me kandidatė tė pėrbashkėt me PD dhe aleatėt e djathtė pėr kryetarė tė njėsive vendore dhe me lista kėshilltarėsh mė vete. Sipas tij, "ky vendim diktohej nga kushtet specifike tė rrethit tė Devollit, pėr tė parandaluar humbjen e kandidatėve tė opozitės pėrballė socialistėve, qė bėnė njė fushatė tė ashpėr dhe me plot manipulime. Pikėrisht kjo aleancė parazgjedhore kish mundėsuar fitoren sė Djathtės nė bashkinė e Devollit dhe nė tre komuna, ndėrkohė qė e Majta kishte pėsuar njė humbje tė thellė, nė tė cilėn legalistėt kishin kontribut tė konsiderueshėm.
Nė kėto zgjedhje Dega e PLL Devoll mori 758 vota, ose 4.17 % tė rezultatit, qė e radhit kėtė Degė ndėr mė tė mirat e vendit.
Pastaj, me anė tė tabelave tė rezultateve, z.Dushi argumentoi arritjet impresionuese tė legalistėve tė fshatrave Cangonj, Vranisht e Pilur (komuna Progėr); Hoēisht, Eēmenik, Ēipan e Baban (komuna Hoēisht); Vishocicė e Bitinckė (komuna Qendėr Bilisht) dhe Dobranj, Sul e Miras (komuna Miras). Nė lidhje me kėto rezultate u thanė fjalėt mė tė mira pėr drejtuesit e strukturave si U. Bajraktari, A. Rushitaj, H. Pleshti, L. Bajraktari, A. Zyfi, Shahin Ajderlliu, etj.. Pikėrisht kėto rezultate kishin mundėsuar marrjen e tre vendeve prej kėshilltarėve legalistė, pėrkatėsisht nė komunat Progėr, Hoēisht dhe nė Bashkinė e Bilishtit. Gjithashtu u pėrmend me keqardhje fakti qė, pėr pak vota nuk ishte arritur tė fitoheshin edhe 3 kėshilltarė tė tjerė legalistė.
Fjalėt mė tė mira u thanė nė raport pėr drejtuesit e lartė tė strukturave tė Degės si H. Zorba, U. Bajraktari, G. Kondi, F. Kambo, si dhe pėr ndihmėn financiare tė dhėnė nga zotėrinjtė Robert Xhaēi dhe Arben Miza.
Nė fund tė fjalės sė tij z.Dushi foli pėr prioritetet kryesore tė punės sė Degės nė tė ardhmen, ndėr tė cilat renditi forcimin e punės me forumet partnere tė Rinisė dhe Gruas, forcimin e bashkėpunimit me partitė e djathta, ngritjen e seksioneve pėr ēdo qendėr votimi dhe pėrhapjen e pėrvojės sė nėndegės Progėr.
***
Pėr tė pėrshėndetur konferencėn, nė emėr tė PD lokale foli kryetari i saj z.Ardian Maho, i cili u shpreh me konsiderata superlative pėr vlerat historike dhe politike tė PLL dhe kontributin qė Dega e PLL Devoll ka dhėnė gjatė 12 viteve pėr proceset demokratike dhe nė fitoren e sė Djathtės nė kėtė rreth me tradita nacionaliste.
"Ne ndjehemi krenarė qė aleatė kemi njė forcė politike si PLL qė ėshtė njė vlerė kombėtare", - u shpreh zMuho dhe i kėrkoi kryetarit tė PLL z.Spahiu qė "tė bėhet e pamundura qė PD dhe Legaliteti tė gjejnė rrugėt e bashkėpunimit e mirėkuptimit edhe nė tė ardhmen, se vetėm tė bashkuar mund ta sigurojmė fitoren nė Devoll dhe nė mbarė Shqipėrinė, ndėrsa tė ndarė ne jemi tė humbur".
Pas z.Muho pėrshėndetėn edhe pėrfaqėsues tė tjerė tė subjekteve tė tjera politike de shoqatave tė djathta lokale, tė cilėt shprehėn vlerėsime sipėrore pėr kontributet historike dhe aktuale tė PLL pėr Shqiptarizmėn dhe proceset demokratike.
Paskėtaj u kalua nė pyetje dhe diskutime, gjatė tė cilave delegatėt u interesuan tė dinin pėr zbatimin e procedurave statutore dhe vendimeve kolegjiale gjatė hartimit tė listave tė kėshilltarėve; pėr zbatimin e modaliteteve qė rridhnin nga marrėveshja e shkruar midis Degės sė PLL dhe Degės sė PD nė Devoll - nė pėrgjigje tė tė cilave u sqarua se pėr renditjen e kėshilltarėve nė lista nuk kish patur kundėrshti, ndėrsa lidhur me marrėveshjen me PD u tha se ajo nuk ishte zbatuar plotėsisht nga PD.
Diskutantėt e shumtė folėn me pėrgjegjėsi, propozuan masa e dhanė mendime serioze pėr pėrmirėsimin e punės nė tė ardhmen. Ndėrsa aktivistėt mė tė dalluar qė u pėrmendėn nė raport folėn me modesti, dhanė pėrvojėn e tyre pozitive dhe, njėkohėsisht, kėrkuan shkėmbimin e saj nė tė mirė tė forcimit tė punės nė tė ardhmen.
Zotėrinjtė Myfit Sina - nėndega Miras; Robert Xhaēi - nėndega Bilisht; Luan Manēka - nėndega Hoēisht; Adem Zyfi - nėndega Fitore; Velisha Mitkolli - nėndega Hoēisht dhe kėshilltarėt Urim Bajraktari - Komuna Progėr e Ahmet Mullai - Bashkia Bilisht, diskutuan rreth punės sė tyre nė pėrputhje me detyrėn funksionale pėr rezultatet e arritura por edhe evidentuan mangėsitė tė cilat, sipas tyre "duhet tė riparohen sa mė shpejt".
Kėshilltarėt legalistė nė rrethin e Devollit
1. Agim Dushi - Komuna Progėr
2. Urim Bajraktari - Komuna Progėr
3. Ahmet Mullai - Bashkia Bilisht
4. Luan Manēka - Komuna Hoēisht
Nė konferencė foli edhe kryetari i PLL z.Spahiu, i cili fillimisht pėrshėndeti tė pranishmit e shumtė, por nė veēanti delegatėt legalistė tė tė gjitha nėndegėve tė rrethit.
"Devolli ėshtė njė bastion i nacionalizmit shqiptar dhe i lidhur shpirtėrisht me Monarkinė, Mbretin Zog i Parė dhe Familjen Mbretėrore shqiptare. Trashėgimtarėt e kėtyre familjeve mė tė shquara tė Devollit e kanė ruajtur traditėn e tyre duke kontribuar pėr proceset demokratike gjatė kėtyre 12 vjetėve. Dega e PLL Devoll ėshtė ndėr mė tė mirat e vendit, sepse asaj nuk i kanė munguar rezultatet nė proceset zgjedhore. Ju sot analizoni punėn dhe aktivitetin tuaj politiko-organizativ, duke u fokusuar nė analizėn e rezultatit tė zgjedhjeve, veēanėrisht tė 12 tetorit, i cili ka qenė mė miri pėr ju qė nga themelimi i Degės. Nga 5 njėsi vendore qė ka rrethi juaj, keni fituar 4 kėshilltarė, tė cilėt janė pėrfaqėsuesit tanė politikė nė pushtetin vendor, qė janė e duhet tė mbeten zėri dhe imazhi politik dinjitoz i PLL nė mbrojtje tė interesave tė zgjedhėsve legalistė dhe komunitetit", tha kryelegalisti.
Mė tej z.Spahiu u ndal nė zhvillimet mė tė fundit politike nė vend, si Lėvizja Mbarėqytetare "Nano Ik", tryeza opozitare pėr pėrgatitjen e Kodit zgjedhor, qėndrimet e PLL nė Kuvendin e Shqipėrisė pėr Ēeshtjen kombėtare e nė veēanti pėr atė Ēame, pėr mbėshtetjen e dhėnė ndaj kėrkesave tė drejta tė Ish tė Burgosurve dhe tė Pėrndjekurve Politikė, pėr Pronarėt legjitimė dhe shumė probleme tė tjera tė politikės sė ditės nė Shqipėri.
Z.Spahiu gjithashtu e vuri theksin tek zgjedhjet e ardhshme parlamentare qė, sipas tij, "janė me rėndėsi jetike pėr fatet e Demokracisė dhe ardhmėrinė e shqiptarėve dhe, nė kėtė kontekst duhet tė ndėrgjegjėsoheni pėr faktin se kryetari dhe Komiteti i ri Drejtues qė do tė dalin nga kjo konferencė - do t'u duhet tė pėrballojnė njė fushatė tė rėndėsishme dhe tejet tė vėshtirė. E qė tė jemi sa mė tė suksesshėm duhet tė fillohet puna konkrete nė tė gjitha nėndegėt e rrethit pėr t'i realizuar moton e Legalitetit 'Njė seksion, njė qendėr votimi'".
***
Pika e fundit e rendit tė ditės, ishin zgjedhjet e Komitetit tė ri Drejtues dhe kryetarit tė Degės. Pėr postin e kryetarit tė Degės konkurruan kryetari i dorėhequr para votimit, z.Agim Dushi dhe intelektualja Elida Pasha, e cila me kėtė rast diskutoi dhe shpėrfaqi platformėn e punės dhe vizionit tė saj tė drejtimit nėse do tė fitonte garėn.
Diskutimi i zonjės Elida Pasha nė pėrgjithėsi dhe platforma e saj e konkurrimit u karakterizuan nga njė analizė serioze dhe elokuente e situatės aktuale politike. Mė pas ajo foli me superlativa pėr qėndrimet parimore e konsekuente tė PLL dhe kryetarit tė saj nė mbrojtje tė Ēeshtjes kombėtare nė tėrėsi, tė Kosovės e Ēamėrisė, dhe pėr qėndrimet dinjitoze tė partisė dhe drejtuesve tė saj nė mbėshtetje tė Ish tė Pėrndjekurve Politikė e Pronarėve, si dhe pėr kontributin e legalistėve nė kuadėr tė Lėvizjes politiko-qytetare "Nano Ik".
Mė pas zonja Pasha u pėrqėndrua nė probleme tė karakterit organizativ, qė shqetėsonin Degėn e Devollit; pėr shtrirjen e seksioneve nė tė gjithė rrethin dhe konsolidimin e strukturave. "Afrimi i intelektualėve dhe pėrfaqėsimi i partisė me kapacitete drejtuese e potenciale intelektuale, tė cilėt po afrohen ēdo ditė nė PLL" - ishin lejtmotivi i fjalės sė zonjės Pasha dhe "mėnyra mė e mirė e promovimit tė drejtuesve tė rinj e tė aftė".
Sipas saj, "pikėrisht kėto ndryshime tė domosdoshme pėr fazėn e rritjes cilėsore nė tė cilėn ndodhet PLL - janė garanci e sė ardhmes sė partisė".
Nė fund tė fjalės sė saj, me argumente dhe objektiva konkrete, zonja Pasha pėrcaktoi edhe programin emergjent tė punės sė Degės pėr shtimin e radhėve dhe konsolidimin e strukturave nė planin politiko-organizativ.
***
Lidhur me Komitetin Drejtues, nga delegatėt u vendos qė tė pėrbėhej prej 19 anėtarėsh, emrat e tė cilėve u votuan nė mėnyrė unanime, pasi ishin ndėr aktivistėt mė tė sipikatur dhe pėrfaqėsues dinjitozė tė Legalitetit nė rrethin e Devollit.
Pas njė konkurrimi me procedurė tepėr demokratike dhe transparente, rezultati i votimit pėr postin e kryetarit nxori fitues z.Agim Dushi me 42 vota, pėrkundrejt 38 votave tė zonjės Elida Pasha.
Pra kryetar i Degės sė PLL Devoll pėr dy vitet e ardhshme u rizgjodh z.Agim Dushi, me njė diferencė shumė tė ngushtė votash.
Konferenca nė mėnyrė unanime kėrkoi qė zonja Pasha tė zgjidhet nėnkryetare e Degės, gjė e cila u miratua.
Mbas konferencės, Komiteti i ri Drejtues zhvilloi mbledhen e tij tė parė ku u zgjodhėn edhe dy nėnkryetarėt e tjerė, z.Hekuran Pleshti dhe z.Hysni Zorba.
Komiteti Drejtues i propozoi kryesisė sė partisė emrat pėr sekretarė tė Degės, ku ndėr ta ėshtė edhe sekretari aktual, z.Lavdėrim Bajraktari.
Konferenca VI-tė e Degės sė PLL Devoll i mbylli punimet e saj me sukses tė plotė, ēka u dha kėnaqėsi tė gjithė tė pranishmėve pėr organizimin e pėrkryer, frymėn e demokracisė sė brendshme, seriozitetit dhe cilėsisė sė lartė tė forumeve drejtuese dhe diskutimit me nivel tė problemeve.
Korresp. i "Atdheu"
Jetėshkrimi dhe platforma e kandidates Elida Pasha
Lindur mė 1965 dhe banuese nė Bilisht.
Rrjedh nga njė familje nacionaliste dhe, gjatė viteve tė diktaturės, qoftė familja ku ka lindur qoftė ajo ku ėshtė martuar, kanė qenė shpallur "kulakė" dhe "armiq tė pushtetit popullor", duke vuajtur diferencimin klasor, denigrimin dhe internimet.
Ka mbaruar studimet e larta pėr Mėsuesi. Punon mėsuese nė Shkollėn 8-vjeēare Poloskė.
Platforma e punės
1. Ngritja e seksioneve nė tė gjitha fshatrat ku nuk janė ngritur; zgjedhjet nė strukturat e reja dhe afrimin me kėtė rast tė intelektualėve dhe tė rinjve nga familje me tradita nacionaliste dhe tė Pėrndjekura gjatė diktaturės.
2. Orientimi i veprimtarisė sė kėshilltarėve legalistė konform interesave tė Legalitetit, komunitetit, programit dhe statutit tė partisė.
3. Ngritja e departamenteve pranė Komitetit Drejtues dhe orientimi i tyre drejt pėrpunimit tė platformave tė zhvillimit.
4. Dyfishimi i numrit tė votave tė Degės nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare dhe trefishimi i tyre nė zgjedhjet vendore tė vitit 2006.
Zhvillohet konferenca IV e Degės sė PLL Kukės. Kryetar zgjidhet z.Halit Muēmata
Spahiu vlerėson rezultatin e legalistėve kuksianė
Kukės - Nė vazhdėn e zhvillimit tė analizave dhe konferencave tė Degėve nėpėr rrethe, tė shtunėn e kaluar, mė datė 24 prill 2004, u zhvillua konferenca IV e Degės sė PLL Kukės. Nė kėtė konferencė, pėrveē delegatėve nga tė gjitha nėndegėt e rrethit, ishin tė pranishėm edhe drejtuesit e partive tė djathta lokale dhe tė shoqatave antikomuniste tė kėtij rrethi, ndėrsa si pėrfaqėsues i Qendrės mori pjesė edhe kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu.
Konferenca u zhvillua nė njė nga sallat e Pallatit tė Kulturės "Hasan Prishtina" tė qytetit Kukės dhe ishte pėrgatitur mjaft mirė nė pikėpamje organizative e dekorative.
Fjalėn e hapjes e mbajti sekretari i Degės z.Halit Muēmata, i cili falenderoi delegatėt dhe tė pranishmit nė sallė, pėr t'ia kaluar mė pas atė kryetarit tė Degės z.Fadil Elezi, i cili mbajti raportin nė emėr tė Komitetit Drejtues, ku ndėr tė tjera theksoi: "Nė periudhėn midis dy konferencave Dega jonė pėrballoi dy fushata zgjedhore, atė tė zgjedhjeve tė pėrgjithshme tė Qershorit 2001 dhe tė Tetorit 2003.
Kjo periudhė ka patur edhe evenimentet madhore tė kthimit nė Atdhe tė Familjes Mbretėrore mė 28 Qershor 2002, pritjen madhėshtore qė u organizua me kėtė rast nga PLL nė Rinas, si dhe organizimin e Ceremonisė funebre pėr lamtumirėn e fundit tė Nėnės Mbretėreshė Geraldinė, ku morėn pjesė edhe legalistėt e mbretėrorėt kuksianė.
Por aktiviteti mė i rėndėsishėm politik i Degės sonė ka qenė fushata zgjedhore e 12 tetorit, ku ne si parti dolėm mė vete. Kjo veprimtari pėrmbledh njė punė mjaft intensive tė Degės sonė, qė nga pėrgatitja e fushatės e deri nė kurorėzimin me sukses tė saj. Vendimi i Kėshillit Kombėtar pėr tė dalė mė vete, udhėzimet dhe porositė e Qendrės pėr fushatėn, shėrbyen si pista orientimi pėr punėn tonė qė para fushatės, punė qė konsistoi nė punėn pėr pėrzgjedhjen e kandidaturave, pėrkrahjen e tyre nga strukturat, pėrgatitjen e programeve dhe platformave tė zhvillimit, tė dokumentacionit dhe fillimin e fushatės nė terren me grupe pune nė mbėshtetje tė kandidatėve. Strukturat dolėn nga gjendja e apatisė sė tejzgjatur, pasi pėr herė tė parė pas afro njė dekade partia pėrballej nė njė fushatė e vetme, madje nė kushtet e njė gare tė pabarabartė dhe e sulmuar nga tė gjitha krahėt e politikės. Pikėrisht kjo fushatė mundėsoi testimin e forcave tona dhe aftėsive organizative e drejtuese tė strukturave qė nga baza e deri nė qendėr tė Degės. Krahas fushatės, ne punuam pėr ngritjen e strukturave qė na mungonin nė mjaft zona. Kėto struktura ne i aktivizuam dhe i vumė
Nė funksion tė fushatės, duke i konsoliduar njėkohėsisht, sepse ato u vunė nė kushte tė vėrteta tė njė gare tė ashpėr zgjedhore. Mungesa e financave, e komisionerėve dhe e pėrvojės nė plotėsimin e dokumentacionit, ishin vėshtirėsitė kryesore gjatė fushatės, tė cilat ndikuan ndjeshėm nė rezultat, por shėrbyen njėkohėsisht edhe si sprovė tė cilėn e pėrballuam me sukses, sepse konkuruam nė tė gjitha njėsitė zgjedhore tė rrethit. Kandidatėt tanė ishin ndėr mė tė mirėt nga ēdo pikėpamje.
Para dhe gjatė fushatės, njė ndihmė tė madhe na dha Kryesia e partisė dhe personalisht kryetari, z.Spahiu, i cili gjatė fushatės erdhi nė shumicėn e takimeve pėr prezantimin e kandidatėve dhe na ndihmoi jashtėzakonisht nė planin moral dhe organizativ. Dhe rezultati nuk vonoi, sepse morėm 14 kėshilltarė nė krahasim me katėr kėshilltarė nė zgjedhjet vendore tė vitit 2000. Megjithatė rezultati nuk na kėnaq, pasi kishim mundėsi pėr mė shumė, nėse nuk do tė manipuloheshin votat tona, qė nga vjedhja e tyre e deri tek heqja e legalistėve nga listat e votimit. Ne fituam njė komunė, atė tė Bushtricės, me kryetar z.Shahir Sula, por humbėm Komunėn Tėrthore ku kandidonte z.Sulejman Kovaēi, i cili bėri njė fushatė tė shkėlqyer, tė shoqėruar me investime nė hapjen e rrugėve nė kėtė komunė, para se tė merret mandati, dhe me vota tė ndershme ėshtė ai qė e fitoi garėn, por rezultati u manipulua nga socialistėt, duke shpallur votues edhe tė vdekurit dhe emigrantėt. Ne pretendonim tė fitonim edhe nė komunėn Shtiqėn ku kandidoi z.Islam Basha, biznesmen i fuqishėm qė premtoi investime personale, por edhe kėtu manipulimi vendosi rezultatin. Po kėshtu edhe nė komunėn Kalisė, kandidati ynė z.Bashkim Lama bėri njė fushatė model dhe ndihmoi nė fitoren e dy kėshilltarėve legalistė.
Mjaft cilėsore ishte edhe fushata jonė dhe e kandidatit legalist nė komunėn Mal Zi, z.Alush Dreni, ku ne fituam njė kėshilltar dhe sekretarin e komunės. Meriton tė falenderohet edhe z.Sadik Marku, kandidat pėr kryetar nė komunėn Arrėn, ku ne morėm njė kėshilltar dhe pėr tre vota mund tė fitonim edhe njė kandidat tjetėr", - e mbylli fjalėn e tij z.Elezi, pasi i ftoi delegatėt tė votonin pėr drejtuesit mė tė mirė e mė tė pėrkushtuar.
Mbas leximit tė raportit pėrshėndetėn drejtuesit lokalė tė partive tė djathta.
Nė fjalėn e tij, sekretari i Degės sė PD-sė z.Ibsen Elezi vlerėsoi maksimalisht vlerat historike dhe aktuale tė PLL, duke e cilėsuar atė si partneren kryesore tė PD-sė. Sipas tij "moslejimi i aktivitetit tė PLL nga ana e Ramiz Alisė, bėri qė shumė zogistė dhe simpatizantė tė PLL e monarkisė tė pozicionohen nė parti tė ndryshme". "Pasojat e kėtij veprimi u ndien fort nė vitet e mėvonshme nė dėm tė PLL". "Por megjithatė, - sipas z.Elezi, - forca e PLL nė Kukės u ndie fort nė zgjedhjet e fundit lokale ku ajo arriti qė tė fitojė komunėn e Bushtricės, tė drejtojė kėshillat e njėsive vendore nė Kukės dhe ka arritur tė marrė 14 kėshilltarė".
"Dalja nė vete e PLL nė zgjedhjet e tetorit dėshmoi qartė se moskoordinimi dhe bashkėpunimi jo i mirė mes PD e PLL sjell fragmentarizimin e elektoratit tė djathtė, dhe pėr shkak tė sistemit zgjedhor aktual favorizohet e Majta indirekt". "Prandaj, - theksoi z.Elezi, - unė i kėrkoj z.Spahiu qė tė shfryėzojmė tė gjitha modalitetet me qėllimin e vetėm qė PD e PLL tė gjejnė gjuhėn e mirėkuptimit e bashkėpunimit nė tė ardhmen".
Kryetari i "Ballit Kombėtar" z.Basri Elezi, tha se "suksesi i PLL ėshtė sukses i demokracisė, i nacionalizmit dhe i Shqipėrisė". "Prandaj uroj qė PLL tė ketė suksese tė mėtejshme nė tė ardhmen e tė jetė nė ballė tė nacionalizmit shqiptar, gjė tė cilėn e ka kryer deri tani me qendrimet e saj".
Kryetari i Shoqatės sė Familjeve tė Pėrmbytura nga liqeni i Fierzės, z.Jahir Trota, vlerėsoi nė maksimum mbėshtetjen qė i ka dhėnė Dega e PLL Kukės kėsaj shoqate, nė ēdo moment. "Por nė veēanti falenderojmė kryetarin e PLL z.Ekrem Spahiu, i cili na ka mbėshtetur edhe nė grevėn e urisė dhe ka sensibilizuar komunitetin kombėtar e ndėrkombėtar pėr kėtė ēeshtje".
Z.Trota tha gjithashtu se "do tė dėshironim qė kėtė mbėshtetje ta kishim edhe nė tė ardhmen, deri nė zgjidhjen e problemit tonė qė endet nga njė zyrė nė njė tjetėr zyrė tė shtetit".
Gjithashtu drejtuesit e Shoqatės sė Ish tė Burgosurve vlerėsuan mbėshtetjen qė i ka dhėnė PLL kėsaj shtrese pėr tė realizuar tė drejtat e saj legjitime.
Mbas pėrshėndetjeve tė tė sipėrpėrmendurve e mori fjalėn kryetari Spahiu, i cili pasi falenderoi tė gjithė tė pranishmit, kėsaj here nuk ishte kritik si mė parė, por vlerėsoi nė maksimum punėn dhe angazhimin e tė gjithė legalistėve tė rrethit tė Kukėsit, qė nėn drejtimin e Komitetit Drejtues tė Degės e nė veēanti tė kryetarit tė saj z.Fadil Elezi, bėri tė mundur qė nė zgjedhjet vendore tė vitit 2003 Dega e Kukėsit tė radhitej ndėr Degėt mė tė mira tė vendit, duke fituar komunėn e Bushtricės me kryetar z.Shahir Sula, drejtimin e Kėshillit tė komunės Bicaj me z.Zenun Onuzi dhe futjen e 14 kėshilltarėve legalistė nėpėr kėshillat vendore, si mė poshtė:
Ja pėrfaqėsuesit e PLL nė njėsitė vendore tė rrethit Kukės
Shahir Sula - kryetar i Komunės Bushtricė
Zenun Onuzi - kryetar i Kėshillit tė komunės Bicaj
1.Fadil Elezi - Bashkia Kukės
2.Sadik Marku - komuna Arrėn
3.Zenun Onuzi - komuna Bicaj
4.Fatmir Poti - komuna Bushtricė
5.Osman Koka - komuna Grykė Ēajė
6.Luan Daci - komuna Kalis
7.Ramazan Hasalami - komuna Kalis
8.Bashkim Spahiu - komuna Kolsh
9.Fatmir Gashi - komuna Malzi
10.Kamber Basha - komuna Shishtavec
11.Halit Muēmata - komuna Shtiqėn
12.Rexhep Vata - komuna Surroj
13.Sami Dida - komuna Tėrthore
14.Fali Gjana - komuna Ujmisht
Mbas vlerėsimit tė aktivitetit politiko-organizativ dhe rezultatit zgjedhor, z.Spahiu u pėrqėndrua nė zhvillimet e fundit politike nė vend dhe nė veēanti tek Lėvizja mbarėqytetare "Nano Ik", ku "PLL po jep njė kontribut tė veēantė pėr tė larguar kryeministrin Nano dhe qeverinė e tij, pasi kjo ėshtė bėrė pengesa kryesore pėr ardhmėrinė e Shqipėrisė".
Z.Spahiu tha se "opozita shqiptare duhet tė jetė e vendosur pėr ta ēuar deri nė fund kėtė lėvizje edhe me sakrifica, pasi kėto qė kanė ardhur nė pushtet nėpėrmjet metodave tė tyre tashmė tė ditura, nuk mund tė largohen vetėm duke thėnė 'Nano Ik'". "PLL e ka shprehur qartė, prerė dhe fort zėrin e saj qė drejtuesit e opozitės dhe deputetėt e saj duhet tė sakrifikojnė pėr rikthimin e demokracisė sė munguar nė Shqipėri. Propozimi ynė konkret ėshtė qė, mbasi tė mbarojė cikli i protestave nė tė gjitha qytetet e vendit, tė mblidhemi nė njė ditė tė caktuar nė Tiranė dhe tė jetė njė ditė e mėrkurė, ku t'i kėrkohet nė mėnyrė tė prerė dorėheqja kryeministrit Nano dhe, nėse nuk e bėn njė gjė tė tillė, ditėn e enjte, e cila ėshtė njė ditė normale seancash parlamentare - tė ngujohemi nė sallėn e parlamentit tė gjithė ne deputetėt e opozitės, deri nė largimin e z.Nano dhe qeverisė sė tij. Pas kėsaj t'i hapet rrugė krijimit tė njė qeverie me mandat tė kufizuar dhe me prioritete tė caktuara qartė, ku mė themelori tė jetė ai i pėrgatitjes sė infrastrukurės pėr zgjedhjet e ardhshme parlamentare", - theksoi kryelegalisti.
Mė pas z.Spahiu dha porosi tė veēanta pėr rolin e kėshilltarėve tė PLL nė njėsitė vendore tė Kukėsit "tė cilėt para ēdo vendim-marrjeje nė kėto kėshilla, duhet tė konsultohen nė kryesinė e Degės sė PLL, pėr tė qenė gjithmonė nė mbrojtje tė interesave tė zgjedhėsve legalistė nė veēanti dhe atyre tė komunitetit pėrkatės nė pėrgjithėsi".
Duke e mbyllur fjalėn e tij, kryetari Spahiu iu drejtua delegatėve: "Ju keni sot mundėsinė pėr tė bėrė vlerėsimin e punės, evidentuar dobėsitė dhe rrugėt pėr mėnjanimin e tyre si dhe pėr tė caktuar prioritetet e punės sė partisė pėr tė ardhmen. Por mbi tė gjitha ju keni mundėsinė pėr tė zgjedhur kryetarin dhe Komitetin Drejtues, qė do ta drejtojė Degėn nė dy vitet e ardhshme e qė do tė pėrballet me zgjedhjet e ardhshme parlamentare, ku sigurisht PLL ka synimet e veta tė forta", - e mbylli fjalėn e tij z.Spahiu.
***
Delegatėt qė diskutuan, si zotėrinjtė Bashkim Lama, Ymer Gjana, Zenun Onuzi, Sadik Marku, Alush Dreni, Arif Emini, Rexhep Vata, Rustem Gjana, Sami Dida, Bashkim Spahiu e tė tjerė, tė cilėt gjatė diskutimeve u pėrqėndruan nė punėn e tyre sipas funksioneve nė strukturat lokale, sugjeruan me pėrgjegjėsi mendime tė vlefshme pėr tė ardhmen.
Pas fazės sė diskutimeve u kalua nė pikėn kulminante tė konferencės ku u shpallėn kandidaturat pėr kryetar tė Degės.
Nė kėtė moment kryelegalisti kuksian z.Fadil Elezi, i cili arriti njė sukses tė konsiderueshėm nė mandatin e tij nė drejtimin e Degės, duke vlerėsuar me modesti ambiciet e mėtejshme tė PLL nė kėtė rreth, nuk pranoi rikandidimin me qėllimin fisnik tė rritjes sė efikasitetit tė drejtimit tė PLL nėpėrmjet afrimit nė drejtim tė legalistėve me vlera intelektuale tė spikatura dhe me aftėsi politike e organizative.
Kėshtu, pėr postin e kryetarit, kandiduan z.Halit Muēmata (deri nė atė kohė sekretar i Degės, me profesion arsimtar) dhe z.Rustem Gjana, (jurist dhe ish kandidat pėr kryetar komune nė Ujmisht).
Mbas votimit tė fshehtė, fitoi z.Halit Muēmata, i cili menjėherė mori urimin e parė nga rivali i tij z.Rustem Gjana. Mė pas konferenca zgjodhi edhe Komitetin e ri Drejtues si dhe dy nėnkryetarė tė Degės qė u aprovuan me unanimitet tė plotė e qė ishin z.Fadil Elezi dhe z.Rustem Gjana.
Kėshtu u mbyll edhe kjo konferencė model nė ēdo pikėpamje, statutore, organizative, dekorative etj., ngjarje e cila u pėrcoll me interes tė veēantė nga opinioni i qytetarėve pėrmes mediave lokale, radio e televizione.
Korresp. i "Atdheu"
DIASPORA
Takim i paharruar i mbretėrorėve dhe legalistėve te SHBA me Presidentin e Kosovės, Dr. Ibrahim Rugova
Rugova: Princi Leka mė ka mahnitur
Nga Beqir SINA
Nju Jork (SHBA)
Ditėn e shtunė, mė 24 prill 2004, nė 38 Maple St. Summit (Nju Xhersi), nė restorantin Fiorino (me pronar z.Sabit Bytyēi), nė kuadrin e njė veprimtarie tė organizuar nga Komuniteti shqiptar me Presidentin e Kosovės Dr. Ibrahim Rugova, u zhvillua njė takim i ngrohtė i liderit tė shqiptarėve tė Kosovės me disa nga pėrfaqėsuesit e mėrgimtarėve atdhetarė tė SHBA-ve. Ky ishte njė rast i mirė pėr tė gjithė bashkatdhetarėt tanė pėr t'u takuar dhe zhvilluar njė bisedė miqėsore me Presidentin Rugova.
Me kėtė rast, organizatorėt e kėtij takimi; Dega e LDK-sė dhe kryetari i saj z.Agim Rexhaj, e njohėn Presidentin e Kosovės me punėn dhe veprimtarinė e kėsaj Dege nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės, si dhe pėr synimet e saj pėr njė integrim dinjitoz tė shqiptarėve nė shoqėrinė amerikane. "Pėr tė rritur reputacionin e Komunitetit shqiptar ne po zhvillojmė shumė aktivitete tė rėndėsishme tė karakterit politiko-patriotik, po organizojmė e shfrytėzojmė takime me figura tė njohura e tė rėndėsishme amerikane, si dhe po pėrpiqemi pėr zhvillimin e kulturės, traditės, historiografisė dhe politikės kombėtare", - theksoi z.Rexhaj.
Ndėrsa z.Luan Gashi-n/kryetar i Degės sė Partisė Lėvizja e Legalitetit (PLL), Dega e "Treshtetshit" nė Amerikė, e quajti kėtė takim "... njė takim i pėrmallueshėm i aktivistėve legalistė tė Degės sė 'Treshtetshit' nė Amerikė - me Presidentin e Kosovės Dr. Ibrahim Rugova dhe kabinetin e tij.
Zotėri Luan Gashi i tha korrespondentit tė gazetės "Bota sot" se "Dega e PLL asistoi nė kėtė takim madhėshtor, me ftesė tė Degės sė LDK-sė dhe personalisht tė kryetarit tė saj, z.Agim Rexhaj". "Ne morėm pjesė me njė pėrfaqėsi tė PLL nė darkėn e nderit, shtruar pėr nder tė presidentit tė Kosovės Dr. Ibrahim Rugova. Nė pėrfaqėsinė e PLL pėr Degėn e 'Treshtetshit' bėnin pjesė krerėt e Legalitetit dhe veterani legalist, figura simbol e PLL nė SHBA, ish-sekretari i Pėrgjithėshėm i kėsaj organizate nė mėrgim Dr. Fuad Myftia.
Takimi me Presidentin Rugova nė restorantin bujar tė aktivistit tė dalluar tė Komunitetit shqiptar z.Sabit Bytyēi, ishte i veēantė dhe tejet emocionues, si gjithmonė nė organizimin e takimeve tė tilla. Pėr kėtė ia vlen tė pėrmendet dhe mjedisi luksoz, atmosfera festive qė e karakterizoi mbrėmjen, nėn pėrkujdesjen personale tė z.Bytyēi, biznesmen i njohur sėbashku me vėllezėrit e tij, qė shquhen nė komunitet si aktivistė, bujarė e fisnikė. Madje z.Bytyēi ka qenė shpesh here edhe sponsorizues i shumė lėvizjeve me karakter kombėtar nė mėrgim. Megjithatė, duhet theksuar se nė organizimin e kėsaj darke madhėshtore, u ndie edhe 'dora' e kryetarit tė Degės sė LDK-sė, z.Agim Rexhaj, kryesisė dhe anėtarėve tė saj pėr 'Treshtetshin'", - tha z.Gashi.
Kryetari i Degės sė Partisė Lėvizja e Legalitetit (PLL) Dega e "Treshtetshit, z.Hakik Mena, bėri njė pėrshėndetje tė ngrohtė nė emėr tė legalistėve nė kėtė darkė solemne. Me kėtė rast, z.Mena nė fjalėn e tij vuri nė dukje veprimtarinė dhe rolin e rėndėsishėm tė Dr. Rugovės nė ēlirimin e Kosovės, demokratizimin e saj dhe rrugėn e pandalshme drejt Pavarėsisė. Z.Mena, nė emėr tė legalistėve dhe mbretėrorėve e falenderoi Dr. Rugovėn pėr pritjen e ngrohtė qė i bėri Naltmadhnisė sė Tij, Mbretit tė tė gjithė shqiptarėve Leka Zogu I-rė, gjatė vizitės nė Kosovė. Me pas ai i dhuroi edhe nje liber per Mbretin Zog i Pare ne emer te legalisteve te SHBA.
Pas fjalės pėrshėndetėse, Presidenti i Kosovės Dr. Rugova gjeti momentin pėr tė pėrshėndetur tė gjithė pjesėmarrėsit dhe mė pas pėr t'i takuar pėrzemėrsisht e pėr tė shkėmbyer biseda intime me ta.
Pėr sa mė sipėr, z.Luan Gashi theksoi se "njė pėrshtypje jashtėzakonisht tė madhe la ky gjest tepėr miqėsor e i motivuar i Dr. Rugovės". "Dr, Rugova, - tha Gashi, - duke takuar legalistėt e mbretėrorėt nė tavolinėn ku ata ishin vendosur, u shpreh me kėto fjalė: 'Kur Mbreti ishte nė Kosovė, unė u thashė tė gjithėve, se Lidhja e Prizrenit i takon Mbretit'. Ndėrkaq, pėr Princin Leka Dr. Rugova u shpreh: 'Kam parė njė intervistė tė Princit Leka nė TV. Princi Leka mė ka mahnitur kur tha se 'unė kam origjinė kosovare. Princi ishte 'tel' nga goja, fliste pak, por mirė shqip."
Z.Luan Gashi u shpreh se "fjalėt e Presidentit Rugova ishin fjalė qė dilnin nga zemra fisnike dhe nga goja e njė njeriu largpamės, njė udhėheqėsi legjendar shqiptar, qė admironte dhe i jepte shpresė njė pasardhėsi tė pinjollėve tė Familjes Mbretėrore shqiptare".
Ndėr tė tjera nė njė "atmosferė tė kėndshme nė tavolinėn e legalistėve e mbretėrorėve, - sipas Gashit, - erdhi pėr tė na pėrshėndetur edhe Kėshilltari Juridik i Presidentit tė Kosovės, z.Halit Muharremi", tė cilit z.Gashi i kish drejtuar pyetjen: "Tani qė maksimumi i kėrkesave tuaja ėshtė Pavarėsia dhe, nėse ajo realizohet, pas saj cila mendoni se do tė jetė kėrkesa tjetėr e juaja?". Kėsaj pyetjeje, z.Muharremi i ishte pėrgjigjur: "Integrimi i tė gjithė shqiptarėve nė njė rrugė tė pėrbashkėt".
Z.Luan Gashi nėnkryetar i Degės sė Partisė Lėvizja e Legalitetit (PLL) pėr "Treshtetshin", nė fund tė prononcimit tė tij tha se "Ky takim i pėrmallueshėm, mbresėlėnės e i paharruar me Presidentin e Kosovės Dr. Ibrahim Rugovėn dhe kabinetin e tij qė e shoqėronte nė kėtė vizitė nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės, pėr njė moment na solli para syve figurėn e ndritur tė Mbretit Zog, i cili me vetitė dhe dhuntitė e Tij tė rralla pati arritur tė bėnte pėr vete tė gjithė shqiptarėt, brenda dhe jashtė kufinjve tė Shqipėrisė, nė saj tė zgjuarsisė, fisnikėrisė e atdhedashurisė qė rrezatonte.
Fjala e z.Hakik Mena ku i uron mirėseardhjen e Dr. Rugovės nė takimin me legalistėt e SHBA
Nderim e mirėnjohje tė pėrjetshme Rugovės
I nderuar President i Kosoves, Dr. Rugova!
Te nderuar perfaqesues te organizatave dhe partive te ndryshme politike!
Ne emer te legalistave te diaspores ketu ne Amerike ju uroj mireseardhjen dhe ju shpreh kenaqesine e madhe qe na jepet rasti te njihemi personalisht. Fati, perpjekjet, brenga, sukseset dhe deshtimet tona kane qene dhe mbeten te lidhura me Kosoven. Ne kemi qene dhe vazhdojme te jemi rryma politike e vetme shqiptare qe pa frike e jashta perllogaritjeve antishqiptare mbajme te ndezur pishtarin e ngadhnjimit te races sone drejt bashkimit kombetar.
Vleresojme sinqerisht urtesine, me ndihmen e se ciles Kosova shqiptare po pergatitet per hedhjen e hapit vendimtar te pavaresise dhe sic shpresojme ne me vone ate te bashkimit kombetar.
Menēuria, largpamesia dhe pjekuria juaj politike beri te mundur:
Krijimin e LDK-se ne 1989; Deklaraten e 2 Korrikut te Kuvendit te 1990; Kushtetuten e Kaēanikut me 7 Nentor 1990; Referendumin e popullit te Kosoves se 1991; Krijimin e te gjitha insitucioneve te shtetit te Kosoves qe ishin paralel me sundimin serb; Krijimin e kushteve per mbajtjen e zgjedhjeve dypaleshe 92-98 edhe pse ne kushte jashtezakonisht te veshtira nen pushtimin serb; Nderkombetarizimin e ēeshtjes se Kosoves deri ne futjen e trupave te Natos ne Qershor te 1999, dhe mbi te gjitha evitimin e luftes civile ne Kosove e cila u imponua nga provokimet sllavo-komuniste qe ne strategji i ngjasonte asaj te 1944 ne Shqiperine Londineze.
Ju pergezoj per pritjen e perzemert qe i rezervuat Lekes I Mbretit te te gjithe Shqiptareve gjate vizites ne Kosove. Ndryshe nga ē'pretenduan e ē'pretedojne komunistet shqipfoles te Tiranes, me shpirt e mendje tek greku e serbi, kosovaret me ate pritje treguan se i jane mirenjohes Mbretit per perpjekjet gjate gjithe jetes se Tij per bashkimin kombetar.
Ashtu siē kemi bere per 94 vjet me radhe, do te vazhdojme te punojme per pavaresine e Kosoves dhe pse jo te Bashkimit Kombetar.
Ne Legalistet kemi qene dhe jemi prane Kosoves dhe mbeshtesim deri ne maksimum kerkesat e institucioneve te Kosoves p.sh. njohjen de jure te pavaresise se Kosoves, eleminimin e strukturave paralele kriminale serbe, dorezimin e pushtetit tek insitucionet e popullit te Kosoves, denimin e akteve kriminale dhe politike te cilat nxiten nga qarqet shoviniste serbe.
Ju uroj nje udhetim te sukseshem ketu ne Amerike dhe Zoti dhashte force tek ju dhe shqiptaret e ndershme qe keni perreth qe Kosoven ta ēoni sa me shpejt drejt nje pavaresie te plote.
Zoti e bekofte Shqiperine, Kosoven dhe te gjithe popullin shqiptar ne trojet etnike dhe kudo qe ndodhet.
Ju faleminderit.
KUJTIME
Ali Maliqi - Agolli nė Burgun e Burrelit, sipas kujtimeve tė Abdullah Salihit(2)
Kurthi i Sigurimit pėr "arratisjen" nga burgu
Nga Porf.As.Dr. Bajram XHAFA
Vijon nga numri i kaluar
Meqenėse nuk i doli plani ogurzi, atėhere drejtori pėrgatiti njė variant tjetėr makabėr. Puna do tė bėhej brenda pėr brenda burgut. Do t'u ushqehej shpresa e ikjes dhe do tė nxiteshin njė pjesė e tė burgosurve pėr tė thyer burgun dhe... pastaj rojet qė nga lart do tė kryenin detyrat funksionale. Sė pari duhej kontaktuar me tė burgosurit mė me autoritet, qė kishin influencė dhe gėzonin besimin e tė tjerėve. Personat mė tė pėrshtatshėm pėr kėtė punė u menduan Isuf Beg Selmani nga Mati qė ishte i vėllai i Hysen Selmanit, adjutantit tė Mbretit Zog; Jonuz Shijaku nga Durrėsi, pronar i dy fabrikave; Prof Coka, tregtar nga Tirana dhe Ali Maliqi i njohur si patriot dhe burrė me za nė Dibėr. Kėta ishin personat tek tė cilėt kishin besim mė shumė tė burgosurit. Tė katėr kėta i kishin futur nė njė qeli. Pėr tė kontaktuar me ta ishte ngarkuar rreshter Qaniu, komandant i rojeve tė burgut.
Pasi kishte marrė porositė e nevojshme, vizitėn e parė Qaniu ua bėn kėtyre tė katėrve. Hap derėn e qelisė dhe futet brenda gjoja fshehurazi, duke parė anash me bisht tė syrit se mos e shikonte ndonjeri. Pasi i pėrshėndet, i pyet si i kanė hallet dhe u jep nga njė cigare.- Mė vjen shumė keq pėr ju kur ju shoh nė kėtė gjendje e nė kėto vuajtje, thotė Qaniu. Ndjej dhimbje e keqardhje pėr tė gjithė tė burgosurit dhe me sa kam mundėsi i kam ndihmuar, vazhdon ai. I kam liruar nga birucat kur i dėnojnė rojet, shumė herė ua kam hequr nga duart rojeve kur ata i rrihnin, apo kur u jepnin dėnime tė tjera jam munduar qė t'ua lehtėsoj.
Sjellja e Qaniut ishte si njė melhem pėr brengat e pasosura tė tė burgosurve. Shtypja e padurueshme, trajtimi mizor dhe dėshira pėr t'i ikur asaj tė bėn tė gėnjehesh si njė fėmi, tė besosh nė iluzione dhe tė ushqesh shpresa pėr gjėra nga mė tė pabesueshmet.
Brenda pak kohėsh Qaniu fitoi besimin e tė burgosurve tė cilėt nuk pushonin duke e uruar pėr ndihmėn qė u jepte e lehtėsitė qė u bėnte. Nė kėtė botė ka edhe njerėz tė mirė e njė i tillė "shpirt njeriu" midis ujqėrve na qėnkesh edhe Qaniu.
Pasi e bisedojnė midis tyre disa herė, edhe Isufi, Profi, Jonuzi dhe Aliu krijojnė besim tek Qaniu. Madje, puna shkoi aq larg sa Jonuzi dhe Profi me anė tė Qaniut u lidhėn edhe me familjet e tyre. Kur arriti nė kėtė kuotė, Qaniu vendosi tė "hapet". - Unė kam mundėsi qė njė pjesė prej jush t'i nxjerr nga burgu, u thotė ai. Unė jam komandant i rojeve. Disa prej tyre janė besnikėt e mi tė sigurt, mbasi i kam nga ana ime. Ata i kanė njerėzit e tyre nė Amerikė dhe nė Australi. Edhe unė e kam njė vėlla nė Australi e ne do tė ikim sėbashku me ju. Prandaj lidhuni me shokėt tuaj mė tė ngushtė e mė besnikė qė do tė vijnė me ne, por kini kujdes shumė se po u zbuluam, plumbi na pret tė gjithėve. Kėshtu filloi puna njė e nga njė dhe rrjeti filloi tė hapej e tė zgjerohej. Pritej kur do tė jepej sinjali dhe tė fillonte aksioni.
I pushtuar nga entuziazmi se po vinte dita tė fitonte lirinė aq tė dėshiruar, Prof Coku i premtoi Qaniut t'i japė njė shtėpi. Ndėrsa Jonuzi i tha se do t'i jepte vajzėn e ta bėnte dhėndėr. Pėr ta konkretizuar mė mirė marrėveshjen, Qaniu shkoi edhe nė shtėpinė e tregtarit tė madh durrsak, ku sipas tė dhėnave tė pronarit, zbuloi edhe vendin ku tregtari i madh kishte fshehur florinjtė.
Natėn para se plani tė vihej nė zbatim, Ali Maliqin nuk e mori gjumi. Ai i thirri mendjes shumė pėr atė aventurė tė ēmendur. Duke arsyetuar e lidhur mirė gjėrat, fjalėt, gjeste dhe veprimet, ai arriti nė mendimin se kjo nismė nuk ishte gjė tjetėr veēse njė komplot i kurdisur me marifetet e pėrgjegjėsit tė rojeve tė burgut. Kur u bė zgjimi, Aliu thėrret Isufin, Jonuzin dhe Profin dhe u thotė: - Dėgjoni more burra, marrėveshja me Qaniun asht njė komplot kundėr tė burgosurve, asht njė tradhti qė ne po u bajmė shokėve. Me kėtė punė ne vetėm se do marrim nė qafė veten dhe shokėt tonė dhe mė vjen keq pėr shokėt, tė cilėt po i marrim nė qafė ne, se sa pėr vete e kemi hak e na pastė nė qafė mendja jonė. Dijeni mirė se sapo tė dalim nga dera e burgut, aty na presin mitralozėt e asnjeni prej nesh nuk shpėton i gjallė. Bile as deri tek dera nuk do tė arrijmė. Mbi taraca janė tė vendosuna kullat e rojeve (karakollet, u thoshim ne me fjalorin e vjetėr) tė armatosuna me mitralozė. Poshtė janė rojet e armatosuna me automatik. - Jo njerėz qė ecin me kambė, por edhe zogu qė fluturon me krahė zor tė dalė i gjallė prej kėndej. Prandaj kjo punė qoftė e lanun me kaq. Me Qaniun do tė flas unė, pėrfundoi fjalėn e tij Aliu.
Isufit, Profit e Jonuzit, tė pėrgatitur e ushqyer me ėndrrėn aq tė dėshiruar tė lirisė, u erdhi shumė keq pėr kėtė ndryshim tė vendimit nga ana e Aliut, prandaj filluan ta kundėrshtojnė me forcė. - Jo, i thanė ata. Ne kemi bėrė gjithė atė punė e gjithė ato pėrgatitje. Njerėzit tanė janė lajmėruar dhe janė pėrgatitur pėr veprim e tani ta lamė kėtė punė. Gjendja u acarua shumė. Midis tyre filloi njė debat aq i ashpėr saqė Aliut nuk i mbeti rrugė tjetėr pėr ta ndalur tė keqen veēse duke i kėrcėnuar. - Nė rast se do ta zgjasni mė tej atė punė, unė do tė njoftoj shefin e degės sė punėve tė brendshme, u tha.
Sakaq ja mbėrriti Qaniu. Sapo erdhi, Aliu i drejtohet atij. - Unė sonte e kam ba gjumin haram duke menduar pėr kėtė plan qė kemi vendosur. Duhet tė dimė se sapo tė jepet alarmi pėr tė lajmėruar arratisjen nga Burgu i Burreli tė pesėdhjetė apo njėqind vetėve, ka me u ngritė nė kambė e gjithė Shqipėria e nuk ka me mbetė udhė e shteg pa u zėnė. Vendi do tė bėhet ujė e mizė. Kufiri do tė bėhet gardh nga nuk mund tė kalojė as zogu, jo ma qė puna nuk ka pėr tė arritur as t'i afrohemi atij mbasi do tė na kapin pa dalė mirė prej burgu. Ne, tė humbur se tė humbur, mbasi jemi tė burgosur, por po merreni mė qafė ju qė jeni me punė dhe tė gjithė tė afėrmit e tė arratisurve, tė cilėt do t'i arrestojnė, izolojnė dhe internojnė.
Kur e kuptoi se plani i tij ishte para dėshtimit, Qaniu i kthehet Aliut dhe shokėvet tė tij gjithė zemėrim. - Unė kam bėrė gjithė atė punė duke caktuar njerėz tė sigurt e besnikė, duke u dhėnė detyrat secilit nė fshehtėsinė mė tė madhe. Kam bėrė gjithė ato pėrgatitje dhe tani tė tėrhiqemi, pikėrisht tani kur na pret njė e ardhme e madhe. Ti Ali, nėqoftėse ke frikė, rri e mos eja me ne, po tė paktėn mos na pengo e mos na merr nė qafė ne tė tjerėve. Besoj se pėr tė na denoncuar nuk do tė na denoncosh. Kur e pa vendosmėrinė e tij pėr ta ēuar krimin deri nė fund, Aliu ia kthen me ton tė prerė: - Kjo punė, kėtu filloi dhe kėtu tė mbarojė! Pėrndryshe do tė njoftoj shefin e degės Banush Goxhėn dhe se ēfarė ndodh mė tej ju e dini vetė. Pėr kėtė, pėrgjegjėsinė e mbani ju. Qaniu e dinte mirė se drejtori i burgut me shefin e degės shkonin thikė e brisk, prandaj ēohet gjithė inat, pėrplas derėn me tersėllimė dhe ikėn duke kėrcėlluar dhėmbėt.
Sapo mori raportimet e Qaniut se Ali Maliqi ua shkatėrroi planin mu nė prag tė realizimit tė tij, drejtor Vangjeli u bė si i xhindosur, tregon Abdullahi. Menjėherė jep urdhėr qė gjithė tė burgosurit sėbashku me plaēkat e tyre tė dalin nė oborrin e burgut. Pėr dhjetė minuta, tė burgosur me gjithė plaēkat dhe "katandinė" e tyre u gjendėn aty; plaēkat nė njerėn anė dhe tė burgosurit nė anėn tjetėr tė oborrit. Gjithė harbutėri filloi njė kontroll i imėt, nė fillim mbi tė burgosurit e pastaj pėrmbi plaēkat, tė cilat i masakruan. I prenė, i shkyen dhe i pėrzien njera me tjetrėn, zbrazėn nga dyshekėt leshin, pambukun, leckat e me ēfarė tė ishin mbushur. U bė njė lėmsh e njė katrahurė e vėrtetė. Pasi mbaroi kontrolli, filluan ngatėrresat midis tė burgosurve. Dikujt i mbeti vetėm kėllėfi i dyshekut pa asgjė brenda.
Gjithė ditėn na mbajtėn nė oborr. Drejtori ishte bėrė si njė bishė e tėrbuar. Ai shkonte e vinte duke na kaluar pranė e duke folur me vete. Vetėm njė fjalė i merrej vesh: - Ja, shiko gjithė kėta politikanė, vetėm nji Ali Maliq paskan patur, hė! Hė? Vetėm njė Ali Maliq!?
Ali Maliqin nuk e pamė mė. Sigurisht, duhet ta kenė ēuar nė ndonjė birucė. Njė mendje e tillė nuk duhej lėnė mė tej midis tė burgosurve. Ajo duhej izoluar, ose...
* * *
Kur ra Koēi, fjala u hap si rrufeja midis tė burgosurve. Koēin e kishin arrestuar. - Tash e paska vendin kėtu tek ne, - thashė unė, (tregon Abdullahi) qė ta dėgjonin tė gjithė. Jo larg ishte edhe drejtor Vangjeli - Jo, jo, ma ktheu gjithė inat. Ai nuk ėshtė si ju. Ai ėshtė burrė shteti qė i ka dhėnė partisė dhe shtetit, kurse ju i keni vėnė kazmėn kėtij pushteti. Siē duket replika kishte mbėrritur me tė shpejt nė veshin e shefit tė degės sė punėve tė brendshme i cili nuk vonoi tė vijė e tė bėjė sqarimet e duhura.
- Tani ju tė burgosurit mund t'u shkruani familjeve tuaja qė t'u sjellin ēfarė tė kenė mundėsi e sa tė munden, tha shefi i degės. Ata janė fukara pėr vete, por kandar nuk ka mė. Rregulli i shtatė kileve pėr tė burgosurit ėshtė hequr (tė burgosurve nuk u lejohej tė mbanin mė shumė se 7 kg. ushqime tė ēfarėdollojshme pėr ēdo vizitė nga tė afėrmit e tyre). Kandarit do t'i fus shqelmin qė tani, tha shefi i degės me njė ndjenjė triumfi ndaj sfidantit tė vazhdueshėm. - Gradualisht, gradualisht, tha paksa nėn zė drejtor Vangjeli. - Jo gradualisht, por totalisht, i mėshoi me zė tė fortė Banushi. Ju e keni marrė vesh arrestimin e Koēit, bėri sqarimin shefi i degės me njė zė si tė desh tė jepte njė sihariq. Dikush prej jush paska thėnė se Koēi Xoxe e ka vendin kėtu tek ne, nė Burgun e Burrelit. Ai nuk e ka vendin kėtu, por e ka nė plumb, tha gjithė duf ai.
Pėr krimet e tij, ish minstri i Brendshėm Koēi Xoxe mori dėnimin dhe ndėshkimin e merituar. Edhe disa nga bashėpunėtorėt dhe bashkėfajtorėt e tij morėn masa dėnimi. Por pėr Ali Maliqin nuk i ndryshoi asgjė. Fati i tij eci nė shinat e mėparshme. Atė e shpunė diku nė njė kamp pune sepse i duhej zėnė koha me punė dhe me asgjė tjetėr. Por masbata (karakteristika dhe biografia) e nacionalistit do ta ndiqte kudo qė tė shkonte pėr tė mos ia ndryshuar fatin dhe... siē e thamė nė fillim, fundi i tij qe tragjik. Regjimi antikombėtar kishte ende shumė e shumė kohė nė dispozicion dhe rrugė pėr tė bėrė e Ali Maliqi nuk duhej lejuar as tė bėnte hije mbi dhe. Sikur asgjė tė mos bėnte, vetė ekzistenca e tij, ajo ē'ka ai kishte bėrė pėr Shqipėrinė ishte denoncuese pėr regjimin komunist.
Vrasja e Ali Maliqit, thotė duke e mbyllur kėtė episod Abdullah Salihi, i shkėputi monarkisė shqiptare njė ndėr burrat mė tė shquar e mė besnikė tė saj. Ajo ishte njė humbje e rėndė pėr gjithė nacionalizmin shqiptar.
Fund
HISTORIA
Kol Mjeda, deputet monarkist dhe sindikalist i njohur i Shkodrės
Kol Mjeda, atdhetar me pėrmasa kombėtare
Nga Doc. Dr. Zyhdi Zekja
Namik Kruja
Njė person i harruar, por qė meriton tė kujtohet ėshtė edhe Kol Mjeda. Duhet pėrmendur se disa pjestarė tė fisit Mjeda janė tė njohur nė qytetin e Shkodrės pėr kontributin e tyre nė ēėshtjet patriotike dhe fetare, si edhe nė lėmin e gjuhės e tė artit, si Ndre Mjeda dhe Imzot Lazėr Mjeda.
Kol Mjeda ka lindur nė Shkodėr mė 4 dhjetor 1895. Mbaron nė Shkodėr shkollėn fillore, ndėrsa shkollėn e mesme teknike e kryen nė Drezden tė Gjermanisė, ku mė pas mbaron edhe shkollėn teknike superiore nė Stilistikė (Moda e veshjeve pėr burra). Ndonėse larg atdheut, mban lidhje rregullisht me familjen, tė afėrmit dhe shokėt e tij, pa pėrjashtuar edhe miq, tė rinj e tė huaj. Me kthimin nė Shqipėri, fillon tė ushtrojė profesionin e stilistit nė zejen e rrobaqepsisė, duke hapur njė sallon mode pėr burra, ku qepeshin e nivel stilistik tė lartė veshje pėr burra: Bonjeure, Rontigeau, fraqe tė modės sė fundit etj..
Gjurmėt e ekzistencės sė kėtij salloni made, ekzistojnė nė udhėrrėfyesin ose nė Guidėn e qytetit tė Shkodrės sė asaj kohe; ku pasqyrohet adresa dhe reklama e tij.
Ekzistenca e kėtij salloni mode bėri qė shkodranėt tė fillojnė tė kenė njė "revolucion" nė veshjet e tyre qytetare, ku filloi tė lihej moda e vjetėr tradicionale dhe filloi veshja e re qė shkodranėt e quanin "alla franga".
Tani, aristokracia, tregtarėt, shtetarėt apo intelektualėt e studentėt qė drejtoheshin nė Perėndim, ishin nė gjendje tė bėnin njė "Bella figure" nė tė gjitha nivelet e shoqėrisė perėndimore dhe aristokratike.
Qyteti i Tiranės, edhe tani, nė vitin 2004, nuk e ka njė zeje tė tillė, por as stilistė mode tė liēencuar dhe tė njohur si tė tillė. Ka gjithkund tregtarė qė ekspozojnė prodhime tė tė tjerėve, por jo prodhim mode "alla-shqiptar".
Ēdo gjė e tillė, pra moda nė veshjet tona, ėshtė e diktuar nga sallonet tė tjera perėndimore apo lindore dhe VIP-at i drejtohen vendeve tė tjera dhe pėr njė pullė xhakete.
Nė saje tė aftėsive tė tij profesionale, Kola e zgjėron zejtarinė duke punėsuar deri 6 punėtorė, me profesionistė tė shquar tė asaj kohe nė Shkodėr si Kol Tivari, Gjon Laca etj..
Kol Mjeda arriti ta zmadhojė aktivitetin e tij me njė punėtori tė madhe pėr atė periudhė, deri nė 60-80 punėtorė. Duke qenė i diplomuar nė Gjermani nė kėtė fushė, si dhe duke shfrytėzuar referencat nga Drezdeni, Kola arriti qė nga Shkodra tė lidhė kontrata pune me sipėrmarrės austriakė pėr qepjen e veshjeve me porosi tė klientėlės sė huaj.
Kjo shoqėri, pėr hir tė sė vėrtetės, kur u formua e gjeti Kolėn tė ri, por, pas kthimit tė tij nga studimet dhe emigracioni, e gjeti tė kompletuar dhe me vizion tė ri. Nė vitin 1919 Kola bėhet kryetari i saj, ndėrton statutin e saj sipas rregullave perėndimore dhe demokratike. Kjo shoqėri krijoi bordin e saj, ka nėnkryetarin dhe dy sekretarė, kasjerin, llogaritarin dhe mjekun. Mė pas kjo shoqėri bėhet bėrthama e krijimit tė njė shoqate, nė tė cilėn arrijnė tė aderojnė deri nė 60 mijė persona, si punėtorė, zejtarė, tregtarė tė vegjėl e tė mesėm.
Kjo shoqatė u vinte nė ndihmė anėtarėve tė saj nė raste hidhėrimesh (vdekje) e gėzimesh (martesa); nė raste sėmundjesh e deri nė kriza falimentimi apo nė rast fatkeqėsie si zjarr e pėrmbytje.
Kjo shoqatė u bė edhe promotor i lėvizjeve punėtore nė Ballkan, si nė Mal tė Zi, Mitrovicė, e deri nė Kroaci, duke u mėsuar edhe shoqatave tė tjera se si tė kėrkojnė tė drejtat e tyre nga punėdhėnėsit. Megjithė politizimin e qėllimshėm, Kristaq Misha, nė librin e tij "Lėvizja Punėtore", nuk mundet tė argumentojė e paraqesė Lėvizjen Punėtore nė Shkodėr si "revolucionare". Kola ėshtė ndėr tė parėt tė rinj shkodranė, nismėtarė tė organizimit tė Lėvizjes sindikaliste. Me iniciativėn kryesisht tė punėtorėve shkodranė, qė kishin punuar kryesisht nė Austri, Itali, Bosnje, Mal tė Zi etj., u pėrhapėn ide sindikaliste dhe demokratike. Punėtorėt dhe zejtarėt e ndryshėm e qė punonin nė kushte tė vėshtira pune, shtruan herė pas here kėrkesat e tyre pėr ngritje pagash, pėr njė orar tė reduktuar pune. Pėr realizimin e kėrkesave tė tyre, ata organizuan edhe greva, si ato tė vitit 1901, e pastaj nė vitin 1905 e nė vazhdim.
Mė 1 prill 1907 u krijua "Shoqėria Ndihmėtare e Punėtorėve" nė Shkodėr, me nė krye Simon Rranxin, Kol Mjedėn, Kol Lukėn, vėllezėrit Daia dhe Dajēi, Hilmi Drishtin, Anastas Zaqorėn, Gjon Lacajn, Et'hem Behrin, Kel Marubin, Abdyl Jasharin etj.. Aktiviteti i kėsaj shoqėrie, me ndėrprerje tė vogla, sipas kushteve politiko-shoqėrore, vazhdoi deri me pushtimin e Shqipėrisė nga Italia fashiste nė vitin 1939.
Pėr tė sensibilizuar opinionin publik, aktiviteti i kėsaj shoqėrie ėshtė pasqyruar edhe nė shtypin e kohės.
Kol Mjeda ka qenė njė nga themeluesit kryesorė tė Lėvizjes sindikaliste tė Shkodrės dhe, nė periudha tė ndryshme ka qenė edhe sekretar, nėnkryetar dhe kryetar i kėsaj shoqėrie. Ai ėshtė iniciatori i veprimeve dhe aktiviteteve dobiprurėse, sikurse ėshtė rasti i krijimit tė shoqėrisė artistike muzikore "Rozafa".
Nė vitin 1918, Kola i binte klarinetės dhe me grupet orkestrale jepnin shfaqje pėr popullin nė festat kombėtare. Pėr aftėsitė e tij dhe reputacionin qė gėzonte nė masėn e punonjėsve, shoqėria e zgjodhi edhe anėtar tė kėshillit tė bashkisė sė qytetit, ku me shumė pėrkushtim ai mbrojti tė drejtat qytetare.
Pėr mėse 20 vjet, Kol Mjeda ka punuar pa u lodhur si njė nga drejtuesit e kėsaj shoqėrie, deri nė triumfin e Legalitetit. Me eksperiencėn e fituar nė Lėvizjen sindikaliste, ēka e ndihmoi tė njihet me problemet sociale tė vendit, Kol Mjeda, qysh nė vitin 1924 filloi t'i pėrkushtohet edhe politikės dhe tė merret edhe me qeverisjen e shtetit shqiptar, nė detyra tė ndryshme. Nė fillim ai kryen funksionin e kryetarit tė bashkisė sė Shkodrės. Pėr disa legjislatura ai ka qenė deputet i Shkodrės dhe arrin tė zgjidhet deri zv/president i Asamblesė kombėtare. Vlen tė kujtohet se nė zgjedhjet e deputetėve tė Prefekturės sė Shkodrės nė vitin 1925 dolėn 8 vetė, njerėz tė dėgjuar si Maliq Bushati, Tef Gera, Ndrek Kici, Zenel Mandia etj., dhe nė mesin e tyre ishte edhe Kol Mjeda, i cili mori numrin mė tė madh tė votave. Nė fund tė karrierės sė tij (rreth 3 vjet), Kola ka qenė prefekt i Qarkut tė Dibrės.
Kol Mjeda do t'i pėrgjigjesh emėrimit nė detyrat shtetėrore me seriozitet dhe me angazhim, duke fituar jo vetėm simpatinė e bashkėqytetarėve por edhe tė tė gjithė atyre me tė cilėt bashkėpunoi.
Kol Mjeda, falė talentit dhe pėrkushtimit, ka dhėnė edhe njė kontribut modest nė publicistikėn e kohės. Nė vitin 1925, Kola ka drejtuar me kompetencė pėr njė kohė tė gjatė fletoren e pėrjavshme "Zani i Popullit", qe dilte nė Shkodėr. Gjithashtu, ka bashkėpunuar dhe shkruar artikuj publicistikė nė revistėn prestigjioze "Leka".
Nga artikujt e botuar, pėrmendim "Ekonomi Kombėtare e Bujqėsi"; "Si t'i shpėtojmė inondatave"; Mbi edukatėn e ndjesisė sė atdheut etj.. Kol Mjeda sėbashku me kushėririn e tij, Dom Ndre Mjeda, nė qershor tė vitit 1930 vizituan vendlindjen e Budit (shkrimtarit tė moēėm), ku u njohėn nga afėr dhe bėnė studime mbi trojet, fisin, gjuhėn e Imzot Pjetėr Budit. Kėtė vizitė, Kol Mjeda e pasqyron shumė bukur nė revistėn "Leka" nė korrik tė vitit 1930, nga ku del qartė personaliteti dhe madhėshtia e kėtij matjani mendjendritur.
Jeta e Kol Mjedės ėshtė njė shembull i mirė qė vėrteton se ambicja tė nxit pėr tė ecur nė jetė. Ai, nga njė zejtar arrin tė bėhet njė intelektual qė zotėronte 4 gjuhė tė huaja si gjermanisht, italisht, serbo-kroatisht dhe turqisht, madje edhe drejtoi me kompetencė gjatė detyrave tė rėndėsishme shtetėrore.
Bindja politike e Kol Mjedės ishte se Monarkia ėshtė forma mė e mirė e regjimit. Ai shprehej se "vetėm Ahmet Zogu mund ta drejtonte shtetin shqiptar, falė aftėsive tė tij tė rralla prej politikani dhe ushtaraku" dhe se "vetėm Ai mund ta ēojė vendin drejt pėrparimit, nėn shembullin e shteteve mė tė zhvilluara.
Mė 25 gusht tė vitit 1925, nė seancėn e parė tė Asamblesė Kushtetuese, deputeti i Shkodrės Kol Mjeda kėrkoi fjalėn nė tė cilėn tha: "Nė kėtė stinė, pesė shekuj mė parė, prijėsit shqiptarė ishin mbledhur nė Lezhė, nė Kuvendin e Madh historik, pėr me i dhurue tė Madhit Skėnderbej Kurorėn e Shqipėrisė. Unė sot propozoj qė Asambleja Kushtetuese tė pėrcjellė dėshirėn e popullit e T'i dhurojė Shpėtimtarit tė Kombit Kurorėn e Mbretėrisė sė tė Madhit Skėnderbe... Ja, stėrnipi yt, Zogu, po ze vendin tand, bash Ai qė, me gjoks e shpatė, u ba shpėtimtari i Kombit. A je kund Naim? Po ti o Vaso Pasha, ku je? Ejani kėtu e shkruani dy vargje prej zemrės suaj, dhe rrėfejini botės se populli shqiptar, qė e ruajti mes luftrash Fronin e tė Madhit Skėnderbe, sot po krenohet, po naltėsohet me tė madhin Zog - Mbretin e Shqiptarėve".
***
E kujtojmė kėtė sindikalist dhe deputet tė Mbretėrisė Shqiptare me rastin e 53-vjetorit tė vdekjes nė Burgun e Burrelit, mė 24 prill 1951, i akuzuar si "Armik i popullit".
Familja e tij u persekutua pėr gjysėm shekulli nga diktatura komuniste dhe, as sot e kėsaj dite nuk ka mundur tė gjejė eshtrat babait atdhetar.
Me fillimin e proceseve demokratike, djali i Kol Mjedės, mė i vogli dhe i vetmi i mbetur gjallė, Cezari, aderoi nė Degėn e PLL Shkodėr bashkė me vajzėn e tij Apollona, nė vazhdim tė idealit Mbretėror tė tė paharruarit Kol Mjeda.
___________________________
25 Prill 2004, Nr.16(586)
___________________________
KRYESORE
Nė seancėn parlamentare tė datės 19 prill deputeti Spahiu rrėzon kryeministrin Nano
Qeveria Nano justifikon ligjin grek tė luftės
Ditėn e hėnė, dt.19 prill 2004, nė seancėn me debat tė kėrkuar nga kryelegalisti Spahiu me kryeministrin Nano, socialistėt synonin ta shtynin atė pėr njė ditė tjetėr me pretendimin e "axhendės sė ngjeshur tė kryeministrit, por kjo tentativė u hodh poshtė nga kryetari Spahiu, kėshtu qė Nano u detyrua tė vinte nė Kuvend tre orė pasi kish filluar seanca.
Nė fjalėn e tij tė matur dhe tė kujdesshme, z.Nano u mundua tė justifikohej me pretekstin se "pika e katėrt e kėrkesės sė z.Spahiu ishte pa objekt", ndaj, si e tillė, nuk mund tė merrte pėrgjigje, pasi nuk ekzistonte nė tekstin e rezolutės sė miratuar nė Qershor tė vitit 2003". Ky pretendim absurd i z.Nano u hodh poshtė nga z.Spahiu, i cili i kujtoi kryeministrit se kjo pikė ishte nxjerrė nga teksti integral i rezolutės dhe kishte tė bėnte me pikėn ku thuhej se "tė dy palėt obligoheshin pėr ngritjen e komisioneve pėr zgjidhjen e problemeve tė pronėsisė sė popullatės ēame dhe tė shtetasve shqiptarė nė Greqi". Tė gjithė e kuptuan se preteksti i mungesės sė kėsaj pike ishte njė bllof i Nanos pėr tė kaluar lumin dhe kjo tentativė e tij ngjalli ilaritet nė sallė, sepse asnjėherė socialistėt, qė kishin dy muaj qė e mbanin kėrkesėn e z.Spahiu nė sirtar, nuk e kishin nxjerrė njė pretendim tė tillė.
Mė pas z.Nano u mundua tė vlerėsonte marrėdhėniet shumė tė mira midis dy vendeve dhe mosngritjen e komisionit nga pala greke e justifikoi me "situatėn zgjedhore nė Greqi", pa mundur tė justifikojė moszbatimin e detyrimeve qė rridhnin nga "Traktati i Miqėsisė dhe Bashkėpunimit..." midis dy vendeve, nėnshkruar nė mars tė vitit 1996 dhe tė rezolutės sė miratuar nga Kuvendi nė Qershor tė vitit tė kaluar". Pastaj Nano, me njė batutė pa sens tė tipit "Unė z.Spahiu, po i pėrgjigjem nė mėnyrė legale dhe nė daēi edhe legalishte pyetjeve tuaja dhe... nuk mund tė bėhem mė legalist se kaq", - i dha fund shpjegimeve tė tij, pasi premtoi se do tė ngrinte fakultete nė gjuhėn shqipe nė universitetet e Athinės, Janinės dhe Selanikut, si dhe afro 120 klasa e shkolla private nė Greqi, tė cilat ai i garantoi me mirėkuptimin e palės greke dhe me mundėsitė e hapėsirat qė krijonte ligji grek pėr arsimin.
Nė pėrgjigjen e tij z.Spahiu shtjelloi me fakte dhe argumente tė pakundėrshtueshme ekzistencėn e Ligjit tė Luftės nė Greqi, mosabrogimin e tij, efektin dhe veprimin administrativ lidhur me pronat e shqiptarėve. Pastaj z.Spahiu demonstroi para deputetėve dhe mediave njė foto tė zmadhuar tė ndėrtesės sė Ambasadės shqiptare tė kohės sė Mbretėrisė, qė ndodhet nė rrugėn "Vassillis Sofias", njė ndėrtesė kjo me arkitekturė moderne, e ndėrtuar me paratė e shtetit shqiptar, e qė aktualisht ndodhet nėn sekuestro nga shteti grek, i cili e pėrdor atė si Muze.
Nė vijim, z.Spahiu i tha z.Nano se "nuk mundej tė siguronte nga pala greke dėmshpėrblimin pasuror dhe kthimin e pronave tė shqiptarėve e popullsisė ēame, nė njė kohė qė nuk arrinte dot tė merrte as pronėn e shtetit shqiptar, por ishte detyruar tė blinte para disa vitesh njė ndėrtesė tė rrėnuar, qė kish qenė Ambasada e dikurshme e Gjermanisė Lindore, tė cilėn qeveria shqiptare e kish blerė 3.4 milionė Euro.
Nė pėrfundim tė fjalės sė z.Spahiu, z.Nano, nė pamundėsi pėr tė bėrė replikė e konsideroi fjalėn e kryelegalistit si "paragjykim nė adresė tė tij", me argumentin se z.Spahiu kish ardhur "nė kėtė seancė me njė fjalė tė parapėrgatitur", ēka shkaktoi tė qeshura nė sallė.
Kėshtu, nė kėtė seancė me debat, tė cilėn Nano e braktisi sapo mbaroi fjalėn z.Spahiu, PLL triumfoi me argumenta tė pakundėrshtueshme, duke shėnuar njė fitore tjetėr dhe duke konsoliduar qėndrimet nė mbrojtje tė interesave shqiptare, tė cilat PLL i mbėshtet nė standartet e gjithėpranuara dhe konventat ndėrkombėtare tė firmosura nga Greqia dhe Shqipėria, si palė.
A.K.
Fjala e kryetarit tė PLL mbajtur nė kuvend nė seancėn e pyetjeve me kryeministrin e Shqipėrisė z.Fatos Nano
Spahiu: Pse nuk zbatoni rezolutėn pėr Ēamėrinė
Z.Kryeministėr
Kuvendi i Shqipėrisė mė 12 qershor 2003 ka miratuar njė rezolutė "Pėr Marrėdhėniet midis Shqipėrisė dhe Greqisė". Unė kam kėrkuar qė Ju tė sqaroni zbatimin e saj nė disa pika.
Ju u munduat, si gjithmonė, t'i anashkaloni problemet reale tė ēdo karakteri qofshin, por unė mendoj se, kur bėhet fjalė pėr interesa kombėtare, duhet me qenė mė korrekt dhe i pėrgjegjshėm.
Ju i dini shumė mirė problemet qė ekzistojnė mes Shqipėrisė dhe Greqisė, dhe nuk e kam ndėrmend qė t'ju bind ju dhe maxhorancėn qė pėrfaqėsoni, por jam i detyruar tė sqaroj opinionin nė lidhje me pyetjet qė ju kam adresuar rreth problemeve qė ekzistojnė realisht mes Shqipėrisė dhe Greqisė.
Pėrsa i pėrket pikės sė parė qė ka tė bėjė me Ligjin e Luftės, faktet janė kėto:
Parlamenti grek mė 10 nėntor 1940 miratoi Ligjin Nr. 2636 "Mbi veprimet juridike tė armiqve dhe konfiskimin konservativ tė pasurive armike".
Pas pushtimit tė Greqisė nga Gjermania, me 30 prill 1941, Kėshilli i Ministrave tė Greqisė, mori vendimin t'i japė fund fuqisė sė kėtij Ligji. Megjithatė, ky ligj u risoll nė fuqi me Ligjin Nr.13 tė vitit 1944, nėpėrmjet tė cilit Shqipėria konsiderohej "vend armik".
Nė vitin 1966, parlamenti grek miratoi Ligji Nr. 4506 "Mbi ndalimin pa leje tė posaēme tė kryerjes sė veprimeve juridike qė kanė tė bėjnė me pasuritė nė Greqi tė personave me origjinė greke e me banim nė Shqipėri", i cili ėshtė vazhdim i Ligjit tė Luftės sė vitit 1940.
Mė 27 gusht 1987, qeveria greke e kohės, deklaroi nėpėrmjet zėdhėnėsit tė saj se i kishte dhėnė fund "... gjendjes sė luftės me Shqipėrinė".
Kėtu fillojnė momentet politike dhe juridike nė mbajtjen akoma nė fuqi tė Ligjit tė Luftės nga Parlamenti dhe shteti grek.
Qeveria greke nuk e ka tagrin qė tė shfuqizojė ligjet e nxjerra nga parlamenti, ēka do tė thotė se vendimi i qeverisė greke "Pėr heqjen e gjendjes sė luftės me Shqipėrinė", si akt nėnligjor, nuk ka kurrfarė vlere dhe fuqie juridike e administrative pėr tė shfuqizuar Ligjin e Luftės.
Mė 21 mars 1996, nė Tiranė u nėnshkrua "Traktati i Miqėsisė, Bashkėpunimit, Fqinjėsisė sė Mirė dhe Sigurisė midis Republikė sė Shqipėrisė dhe Republikės sė Greqisė". Nė asnjė rresht tė kėtij Traktati nuk pėrmendet Ligji i Luftės, por sipas kėtij Traktati, "Do tė ngrihen komisione tė pėrbashkėta" ku, neni 15 i Traktatit, nė mėnyrė taksative pėrcakton: "Secila nga palėt kontraktuese, do tė pėrballojė mundėsinė e heqjes, brenda kuadrit tė saj ligjor, tė pengesave qė vėshtirėsojnė gėzimin e pasurive qė kanė shtetasit e njėrės palė nė territorin e palės tjetėr."
Z.Kryeministėr nuk na tha asgjė se ēfarė arritjesh kanė kėto komisione tė pėrbashkėta, nėse janė ngritur nga viti 1996 e kėtej!!! Ndėrkohė, shteti grek, nė vend qė tė merrej me zbatimin e neneve tė Traktatit tė Miqėsisė, na vė para absurdit, ngaqė Parlamenti grek, nė 27 nėntor 1998, (mė shumė se dy vjet nga Traktati i Miqėsisė), miraton Ligjin nr. 2664 qė ka tė bėjė me regjistrimin e pronave dhe pasurive, ku, sipas nenit 6 tė tij, janė vėnė afatet kohore 5 vjet pėr shtetasit qė janė me banim nė Greqi dhe 7 vjet pėr banorėt qė qėndrojnė jashtė Greqisė, ēka i bie qė mė 27 nėntor 2005, mbyllet pėrfundimisht regjistrimi i pasurive tė shqiptarėve nė shtetin grek.
Z.Kryeministėr,
Tė nderuar kolegė
Pėrveē pronave tė popullsisė ēame, nė Greqi ka edhe prona tė tjera tė shqiptarėve dhe tė shtetit shqiptar, qė janė nėn sekuestro. Unė mund t'ju tregoj ju, dhe nėpėrmjet kamerave, tė gjithė shqiptarėve, qė njė nga kėto prona tė mbajtuara nėn sekuestro, ėshtė edhe kjo godinė qė ju e shihni nė fotografi, e cila ka qenė ambasada e Mbretėrisė Shqiptare nė Greqi.
Pra, ky ka qenė serioziteti dhe autoriteti i shtetit shqiptar nė shėrbimin diplomatik dhe imazhin politik. Ndėrsa Shteti i sotėm, nuk e ka kurajon tė kėrkojė pronėn e tij, qė t'i shėrbejė sipas funksionit pėr tė cilin ėshtė ndėrtuar.
Ju e dini shumė mirė qė shėrbimi diplomatik shqiptar nė Greqi ėshtė kryer nėpėr apartamente me qira, aspak dinjitoze, apo sė fundi, kur janė harxhuar miliona dollarė tė shtetit pėr tė blerė godinėn e re.
Z.Kryeministėr, kjo ėshtė shkresa zyrtare qė Ministria e Punėve tė Jashtme tė Greqisė, me nr.131, datė 18.06.1999, i paraqet Ambasadės shqiptare nė Athinė, ku thuhet se "ligjet greke 2636 (Ligji i Luftės) dhe ligji 4506 (Pėr pasuritė), sot e kėsaj dite janė nė fuqi".
Kur pala greke, ekzistencėn e ligjit tė luftės e pohon shkresėrisht, a mendoni ju z.Kryeministėr dhe mazhoranca juaj, se Ligji i Luftės nuk ėshtė nė fuqi?!!!
Prandaj qėndrimi i Grupit parlamentar tė PLL dhe tė hartuesve tė projekt-rezolutės sė parė - ka qenė mjaft korrekt, duke kėrkuar nė mėnyrė taksative abrogimin e Ligjit tė Luftės, si pika kryesore qė mban peng gjithēka.
Mazhoranca aktuale socialiste, me datėn 8 Prill nuk votoi as atė projekt-rezolutė minimale pėr ēeshtjen e popullsisė ēame, dhe me kėtė akt tregoi nėnshtrimin e plotė tė shtetit shqiptar pėrballė atij grek.
Pėrsa u pėrket marrėdhėnieve "tė shkėlqyera" mes Shqipėrisė dhe Greqisė, e kam theksuar se ato janė tė shkėlqyera pėr palėn greke.
Unė dua t'ju sjell dy fakte tė reja, pa pėrmendur ato tė kaluarat.
E para, Kryetari i Kuvendit z.Pėllumbi, na ka dėrguar nė komisionin e politikės sė jashtme, letrėn e njė emigranti shqiptar nė Greqi - e cila ėshtė dėshmi e diskriminimit qė atij i bėn shteti grek, dhe e mosdhėnies sė ndihmės sė kėrkuar nga ana e ambasadorit tonė nė Greqi.
E dyta, ėshtė ajo e njė qytetari me origjinė ēame, i cili ka lėnė shtetėsinė shqiptare, qysh nė vitin 1995, pėr t'u rikthyer nė trojet e tė parėve, por ambasada greke qė prej 9 vjetėsh nuk i jep vizė pėr tė shkuar nė Greqi, e pėr tė rifituar shtetėsinė greke dhe, pėr rrjedhojė, edhe pronat e tij.
Dhe, sė fundi, nė Greqi punojnė dhe banojnė rreth 600 mijė emigrantė shqiptarė, por konform "Traktatit tė Miqėsisė" nuk ekziston asnjė klasė apo shkollė shqipe pėr arsimimin e fėmijėve tė tyre nė gjuhėn amtare. Nėse do tė vazhdohet kėshtu, do tė kemi pasoja katastrofike pėr tė ardhmen e Kombit shqiptar.
POLITIKA
Sekretari i Pėrgjithshėm Artan Tujani dhe ai i Marrėdhėnive me Publikun Neritan Kolgjini denoncojnė dhunėn mbi tė burgosurit politikė
Stop dhunės ndaj tė burgosurve politikė
Partia Lėvizja e Legalitetit denoncoi dhunėn ndaj ish tė burgosurve politikė nga regjimi i Nanos gjatė njė konference shtypi me gazetare, tė mbajtur ditėn e shtunė dt.24 prill nė selinė e saj. Nė kėtė konferencė ku para mdiave doli Sekretari i Pergjithshem z.Artan Tujani dhe sekretari i Marredhenieve me Publikun z.Neritan Kolgjini, krerėt legalistė bėnė njė rezyme tė sjelljes sė qeverive tė pas 90-ės me tė burgosurit politikė ku u vu theksi nė faktin qė kjo shtresė nuk kishte pėrfituar asgjė nė pikėpamje financiare gjatė gjithė kėtyre viteve.
Legalistėt thanė se pa dėmshpėrblimin e kėsaj shtrese nė kufijtė e pėrcaktuar nga ligjet nė fuqi, shteti shqiptar mė kot pretendon se mund tė integrohet nė BE.
Gjatė konferencės drejtuesit e PLL thanė se ėshtė e papranueshme pėrgjakja barbare qė iu bė nga policia ish tė burgosurve politikė para disa ditėsh. Ata thanė se ky ėshtė njė akt kriminal qė tregon pėr njė mendėsi tipike komuniste, e cila duhet tė marrė fund sa mė parė.
Legalistėt konfirmuan nė kėtė konferencė shtypi edhe njėherė mbėshtetjen e tyre totale pėr ish tė burgosurit.
"Atdheu"
Legalistėt nė konferencė shtypi
100 pėrqind dėmshpėrblim pėr tė burgosurit politikė
Partia Lėvizja e Legalitetit shpreh indinjatėn e saj tė thellė pėr aktet ekstreme tė dhunės, tė kryera nga trupat policore ndaj protestuesve ish tė burgosur politikė nė sheshin para selisė sė Shoqatės sė tė burgosurve dhe Kuvendit tė Shqipėrisė. Partia Lėvizja e Legalitetit e denoncon kėtė akt kriminal dhe deklaron se do tė bėjė tė gjitha pėrpjekjet pėr tė zbardhur autorėt e asaj dhune brutale mbi ish tė burgosurit, ndėrsa emrat e autorėve do tė shėnohen nė librin e persekutorėve qė duhet tė dalin para drejtėsisė.
Partia Lėvizja e Legalitetit gjykon se sjellja e Partisė Socialiste, deputetėve tė saj dhe qeverisė Nano, ėshtė sjellje tipike komunistėsh, tė cilėt e ndajnė shoqėrinė nė klasa. Sipas asaj ndarjeje, ish tė burgosurve u ka rėnė pėr pjesė tė konsiderohen klasa "reaksionare". Ky qendrim vėrehet nė mosdenoncimin e pėrgjakjes sė paprecedent tė ish tė burgosurve, nė zvarritjen pafundėsisht tė ligjit "Pėr dėmshpėrblimin...", dhe sė fundi nė heqjen e tij nga radha e diskutimeve nė Kuvend si dhe kėrkesa e bėrė Komisionit tė Venecias pėr t'u shprehur nė lidhje me rregullsinė e tij.
Nisur nga kjo ne paralajmėrojmė "klasėn sunduese" se po vazhdoi nė kėtė kurs qė ka nisur, vjen njė ditė qė "klasa reaksionare" do tė reagojė fort. Socialistėt e sotėm, duhet ta kenė tė qartė se nė Shqipėri nuk mund tė pėrsėritet dy herė revolucioni i mėndafshtė. Pasojat do tė jenė shumė tė rėnda, nėse kėmbėngulet nė kėto padrejtėsi ndaj shtresės mė fisnike tė kombit shqiptar.
Partia Lėvizja e Legalitetit e ndien veten tėrėsisht pjesė e shtresės antikomuniste dhe tė persekutuar nga regjimi komunist. Kėshtuqė ne konsiderojmė se dhuna e pėrgjakshme e ushtruar mbi ish tė burgosurit, ėshtė njė dhunė e pėrgjakje e Partisė Lėvizja e Legalitetit.
Ne u themi ndal xhahilėve qė kanė sot nė dorė pushtetin.
Sė fundi, pohojmė se politika e qeverive tė majta tė pas-90-ės, ka qenė njė politikė e vazhdimit tė genocidit ndaj ish tė burgosurve politikė, nė forma tė kamufluara, politikė e cila duhet tė marrė fund njėherė e pėrgjithmonė.
Partia Lėvizja e Legalitetit konfirmon mbėshtetjen e saj maksimale pėr ish tė burgosurit politikė dhe pėr kėrkesat e tyre 100 pėr qind tė ligjshme, tė drejta e tė realizueshme.
Tiranė, mė 24.4.2004
Partitė e opozitės, protestė tjetėr para ministrave tė BE nė Belgjikė
Spahiu nė Bruksel pėr "Nano Ik"
Sulejman Gjanaj ka insistuar nė faktin, qė Shqipėria duhet tė jetojė konform tė gjitha parametrave europiane, ashtu siē e meriton dhe jo tė udhėhiqet nga njė qeveri e korruptuar dhe antishqiptare.
Partia "Lėvizja e Legalitetit" dhe dega e Partisė Demokratike nė Belgjikė kanė organizuar pėr herė tė dytė manifestimin "Nano ik" pėrpara institucioneve europiane nė Bruksel dhe mė konkretisht pėrballė Kėshillit tė Ministrave tė Bashkimit Europian pėr tė shprehur solidaritetin me lėvizjen "Nano Ik" nė Shqipėri, qė ėshtė pėrhapur nė qytete tė ndryshme tė vendit. Lajtmotivi i kėtij manifestimi nė tė cilin kanė marrė pjesė me qindra shqiptarė tė Belgjikės, ka qenė korrupsioni dhe krimi i organizuar nė Shqipėri, ashtu si dhe nevoja pėr organizimin e zgjedhjeve tė lira, tė ndershme.
Nė kėtė manifestim, i ftuar nga Shqipėria prej organizatorėve, ishte edhe kryetari i Partisė "Lėvizjes e Legalitetit", deputeti Ekrem Spahia. Nė fjalėn e tij kryelegalisti u ka shpjeguar protestuesve se lėvizja "Nano Ik" ka pėrfshirė shtresa tė ndryshme tė popullsisė. Ai ka thėnė se lėvizjen e kanė pėrkrahur kryefamiljarėt, pasi ata nuk kanė tė ardhurat e mjaftueshme pėr tė ushqyer fėmijėt e tyre. Sipas tij lėvizjen e pėrkrahin pensionistėt, tė ardhurat e tė cilėve nuk dalin as pėr tė paguar faturat e telefonit. "Nano Ik" e kanė mbėshtetur edhe intelektualėt qė gjenden pa punė, tė pėrjashtuar nga administrata shtetėrore, pasi aty janė punėsuar militantėt e Partisė Socialiste. Truri i kombit shqiptar ėshtė jashtė atdheut," ka theksuar Ekrem Spahia. Nė pėrfundim, ai ka kėrkuar zgjedhje tė ndershme nė Shqipėri, si e vetmja mėnyrė qė mund t'i sjellė vendit vlerat pėr tė cilat ka nevojė.
Vendi i organizimit, para Zyrave tė BE, nuk ishte aspak i rastėsishėm, pasi pjesėmarrėsit pas peticionit qė u kanė dėrguar institucioneve europiane kanė kėrkuar sėrish ushtrimin e presionit dhe ndėrhyrjen e institucioneve europiane pėr ndryshimin e situatės politike, ekonomike dhe sociale nė Shqipėri.
Kyetari i degės sė Partisė Demokratike nė Belgjikė, Shkėlqim Hoxha ka thėnė se populli shqiptar ashtu si dhe shqiptarėt qė ndodhen jashtė Shqipėrisė, nuk mund tė pranojnė qė tė udhėhiqen nga njė grup hajdutėsh me nė krye kryeministrin shqiptar, qė ka si parim "vidh sa tė duash dhe bėj si tė them unė".
Ndėrsa kryetari i Partisė "Lėvizja e Legalitetit" nė Belgjikė, Sulejman Gjanaj ka insistuar nė faktin, qė Shqipėria duhet tė jetojė konform tė gjitha parametrave europiane, ashtu siē e meriton dhe jo tė udhėhiqet nga njė qeveri e korruptuar dhe antishqiptare.
Nė kėtė linjė ka folur edhe kryetari i Lidhjes Demokratikė tė Kosovės pėr Beneluksin, Gani Azemi, qė ka nėnvizuar se Shqipėrisė duhet t'i kthehet nderi i asaj zonje tė rėndė pėr tė cilėn kanė luftuar rilindasit. "Ne nuk mund tė jemi pjesė e Europės sė Bashkuar nėse nuk arrijmė tė zhvillojmė nė Shqipėri zgjedhje tė lira dhe tė ndershme" ka thėnė Azemi.
"Atdheu"
KOMENT
Terrori i neverisė dhe ish-byroistėt
Rexhep SHAHU
U bėnė shumė ditė qė byroistėt e dikurshėm tė Shqipėrisė komuniste kanė ndėrmarrė njė fushatė tė ethshme, tė turpshme, tė neveritshme, njė agresion tė egėr kundėr shqiptarėve. Kanė blerė shtypin e majtė dhe po bombardojnė lexuesin shqiptar. Pėr t'ia hequr vetėdijen, pėr ta mpirė, pėr ta zhbėrė. Pėr ta hedhur tej nė kohė, nė kohėrat e tjetėrsimit tė njeriut, tė krijimit tė njeriut tė ri. Vetėm pėr ta larguar nga e Sotmja. Pėr ta larguar nga hallet dhe shqetėsimet aktuale. Pėr ta bėrė lexuesin shqiptar berr, qė s'di e s'duhet tė dijė tė kėrkojė drita, ujė, bukė, paga dhe pensione mė dinjitoze...
Pra, pėr tė mbrojtur qeverisjen aktuale tė socialistėve, qė, nė fakt, ėshtė qeveri e byroistėve tė djeshėm dhe e deleguar prej tyre.
Qė nė orėt e para tė mėngjesit fillon terrori i neverisė sė byroistėve nga ekranet e televizioneve qė pėrcjellin titujt e gazetave. Byroistėt kanė vendosur qė ta ndihmojnė qeverinė aktuale pėr tė vazhduar shkatėrrimin dhe mjerimin e shqiptarėve. Kanė vendosur kėshtu dhe po vazhdojnė ethshėm terrorin e tyre, pasi e dinė mirė se si mund ta largojnė vėmendjen e popullit nga hallet e mėdha qė po ia marrin shpirtin.
Skamja dhe mjerimi janė refren i pėrditshmėrisė nė Shqipėri. Terri ėshtė bashkudhėtar nė jetėn e shqiptarėve.
Kultura e varfėrisė ėshtė shkaku i rrėnimit qė duket se s'do tė ndalet.
Qeveria ėshtė nė rrezik se mund tė "fluturojė kapaku i zemėrimit".
E atėherė, pėr tė vazhduar rjepjen e shqiptarėve, pėr tė vazhduar thellimin e mjerimit e tjetėrsimit tė tyre, pėr tė vazhduar propagandėn komuniste tė dėnimit tė NATO-s e BE-sė, "tė cilat po na detyrojnė tė ndėrmarrim reforma", qė po na rrisin shkallėn e mjerimit, byroistėt e djeshėm qė ua dorėzuan pushtetin nipėrve e argatėve tė tyre - socialistėve tė sotėm, si shpesh herė qė u kanė dalė nė ndihmė pėr administrim e mbajtje pushteti, edhe kėsaj here po u vijnė nė ndihmė duke atrofizuar
mendjet e shqiptarėve me anė tė terrorit tė neverisė qė kanė ndėrmarrė nė shtyp.
Dhe shqiptarėt, sikur tė mos kenė hall tjetėr, duhet tė dėgjojnė pėr kurvėritė, hajnitė, pabesitė, tradhtitė e dinastisė Hoxha e tė byroistėve tė tjerė.
Nė rrugė, kafene, zyra e kudo, kur vjen fjala pėr tė komentuar shkrimet pėr kurvėritė e byroistėve, njerėzit, gati njėzėri shajnė me loēkė tė zemrės byroistėt e kuzhinierėt qė gatuajnė kėto ēorba-artikuj. A pak halle kemi qė na servirin marritė e familjes Hoxha?
A nuk ka jetė askund nė Shqipėri qė ta pasqyrojė shtypi i majtė, por merret me kurvėritė e byrosė sė dikurshme politike? Deri sot nga kėto filma pornografikė tė byroistėve, na ka mbetur pa mėsuar detajet e sekreteve tė shtrateve tė turpit.
Terrorin e neverisė ndaj opinionit, byroistėt po e bėjnė me anė tė shtypit. Dhe shtypi, si pushkė me leje tė qeverisė, pa pyetur pėr lexuesit e tij - po bėn agresionin e turpshėm, pėrderisa paguhet nga byroistėt a qeverisėsit e sotėm dhe s'ka nevojė pėr tė ardhurat nga shitjet. Lexuesi pret nga shtypi shpresė, por jo terror neverie. Pret nga shtypi t'i prijė pėr ta nxjerrė nga terri ku e ka futur qeverisja e keqe.
Shtypi i byroistėve, nipėrve, mbesave, stėrnipėrve e stėrmbesave tė tyre, duhet t'u lėrė pak vend viktimave tė dikurshme. Por viktimat e dikurshme tė byroistėve, tė dėnuarit politikė, duhet tė flasin, tė tregojnė e dėshmojnė, tė ngrihen...
Ndonėse viktimat i ka lodhur aq shumė xhelati i djeshėm qė qeveris sot, duhet ta thonė fjalėn e tyre, ashtu siē duhet e u ka hije, siē e thanė nė diktaturė, pa frikė e me kurajo... ashtu siē e hanė para Parlamentit, ku i pėrgjakėn, po tė njejtėt xhelatė dhe bijtė e tyre nė pushtet.
Dhe, pasi tė ngrihen, duhet ta flakin kėtė pushtet, kėtė terror neverie, qė ka tė njejtėt autorė.
AKTIVITETE
Zhvilloi punimet Konferenca VI-tė e Degės sė PLL Kavajė
Basha: Dega juaj shpreson shumė pėr tė ardhmen
Legalistėt e Kavajės: Tė kėrkojmė alternativa konkrete qė ta rrėzojmė Partinė Socialiste e Fatos Nanon
Ditėn e shtunė, mė datė 17 prill 2004, nė qytetin e Kavajės zhvilloi punimet konferenca VI-tė e Degės sė PLL Kavajė. Nė konferencė asistuan si tė deleguar tė qendrės nėnkryetari i PLL z.Murat Basha dhe sekretari i Senatit tė Veteranėve, z.Seit Preni.
Takimin e hapi nėnkryetari i Degės, z.Skėnder Gjoci, i cili pasi falenderoi pėrfaqėsuesit e qendrės, delegatėt dhe tė ftuarit e forcave tė tjera politike, mė pas ia dha fjalėn pėr tė mbajtur raportin nė emėr tė Komitetit Drejtues, kryetarit tė Degės z.Remzi Muja.
Nė raport, z.Muja u pėrqendrua nė punėn e bėrė nė periudhėn midis dy konferencave pėr shtimin e anėtarėsisė dhe shtrirjen e strukturave tė partisė nė tė gjitha njėsitė vendore tė rrethit. Kryelegalisti kavajas u pėrqėndrua mė pas nė punėn e bėrė nga Dega gjatė fushatės sė zgjedhjeve vendore tė 12 tetorit, ku pasi pėrmendi vėshtirėsitė e shumta dhe fushatėn e ashpėr e pa financa, fokusoi zhvillimin e saj nė qytetin e Kavajės.
"Nė qytet ndikoi puna e mirė e kandidatit Haveriku dhe reputacioni i tij nė arritjen e njė rezultati tė tillė. Pėrsa i pėrket fshatit, puna e Degės sė PLL Kavajė vazhdon tė jetė akoma e dobėt.
Kjo edhe pėr faktin se me fshatarėt po bėhet njė propagandė e ndyrė, sipas sė cilės nėse vjen PLL dhe Mbreti, fshatarėve do u merren tokat e do t'u jepen pronarėve. Dega jonė ka kandiduar vetėm nė 4 njėsi vendore nga 10 gjithsej qė ka rrethi, dhe gjatė fushatės u evidentua mungesa e strukturave nė fshat. Nė Rrogozhinė kemi dalė dobėt, kemi marrė vetėm 80 vota. Nė Kryevidh kemi marrė rreth 40 vota, pasi nuk kishim struktura. Nė Gosė dhe Lekaj rezultati duhet tė ishte mė i mirė. Nė Sinaballaj dhe Helmės nuk morėm pjesė fare, si pasojė e mungesės sė strukturave.
Ndihma e qendrės nuk na ka munguar sidomos ajo e z.Basha, tė cilit i kėrkojmė edhe njė veprimtari mediatike pėr tė sqaruar fshatarėt pėr problemin e qėndrimit ndaj tokave tė pronarėve nė rast se fitoreje tė sė Djathtės", - e mbylli fjalėn e tij z.Muja.
***
Mė pas e mori fjalėn pėr tė pėrshėndetur konferencėn z.Fatbardh Rexha, nėnkryetar i Degės sė PD Kavajė, i cili pasi u shpreh me konsiderata tė larta pėr PLL dhe veēanėrisht pėr Degėn e Kavajės, theksoi: "Pavarėsisht disa keqkuptimeve, ne demokratėt dhe legalistėt duhet tė mos shohim mbrapa dhe tė arrijmė tė intensifikojmė bashkėpunimin tonė, qė duhet tė jetė i fortė nė tė ardhmen".
Konferencėn e pėrshėndeti edhe kryetari i Degės sė Partisė sė Ballit Kombėtar pėr rrethin Kavajės, z.Hekuran Xhani, i cili foli me respekt tė thellė pėr tė kaluarėn e lavdishme dhe tė tashmen dinjitoze tė PLL si parti nacionaliste e vendosur. Ne e respekojmė PLL dhe z.Spahiu pėr mbrojtjen pa kompromis tė Ēeshtjes Kombėtare", - e mbylli fjalėn e tij z.Xhani.
Pas tij e mori fjalėn pėr tė pėrshėndetur konferencėn edhe kryetari lokal i Degės sė Partisė Balli Kombėtar Demokrat, z.Fatbardh Cara, i cili gjithashtu vlerėsoi lart rolin dhe kontributin e PLL si parti nacionaliste e vijės sė parė nė luftėn kundėr diktaturės komuniste dhe mbrojtjen e interesave kombėtare. Mė tej z.Cara kėrkoi intensifikimin e bashkėpunimit midis dy partive nė interes tė sė Djathtės shqiptare dhe pasi i uroi suksese konferencės dhe strukturave drejtuese qė do tė dilnin prej saj, i dha fund fjalės sė tij, pėr t'ia lėnė radhėn kryetarit lokal tė Degės sė Partisė Aleanca Demokratike e Arben Imamit dhe Preē Zogajt, z.Naim Karriqi, i cili nė fjalėn pėrshėndetėse tė tij foli pėr kontributin e pėrbashkėt tė dy partive nė luftėn pėr ndėrtimin e demokracisė sė vėrtetė dhe nė kuadėr tė Lėvizjes Mbarėpopullore "Nano Ik".
Pas z.Karriqi e mori fjalėn pėr tė pėrshėndetur konferencėn kryetari kavajas i Shoqatės Patriotike "Ēamėria" z.Hasan Tahiri, i cili foli me respekt dhe superlativa pėr PLL dhe kryetarin e saj z.Spahiu, pėr kontributin madhor nė mbrojtje tė Ēeshtjes Kombėtare dhe sidomos pėr tė drejtat e mohuara nga Greqia ndaj martirėve ēamė, tė cilėt pasi i masakruan shovinistėt grekė, komunistėt dhe qeveritė paspluraliste, e sidomos ato socialiste, i kanė injoruar kėrkesat e tyre tek nuk lejojnė as parlamentin qė tė shprehet politikisht pėr tė drejtat ēame me anė tė rezolutave e jo mė tė luftojnė pėr t'i zgjidhur ato. Mė pas z.Tahiri i siguroi legalistėt kavajas se votat e komunitetit ēam nė Kavajė do tė jenė pėr PLL dhe tė Djathtėn.
***
Mė pas diskutuesit morėn fjalėn dhe u pėrqendruan nė aktivitetin e problemet e degės sė PLL Kavajė.
Delegati Zamir Leēini nga Luzi tha se duhte tė na shqetėsojė fakti qė PLL tė forcohet edhe mė tepėr. Mbreti nė 97-ėn fitoi, nė duhet tė punojmė tė arrijmė kėtė rezultat tė njihet drejta e pronės.
Qerim Gjuzi nga Rrogozhina tha se PLL si nė qendėr dhe nė degė e ka vuajtur dhunėn e shtetit nė kurriz dhe kjo ka ndikuar nė rezultatet jo aty ku donim.
Petrit Burimi tha se raporti ishte mjaft i mirė dhe evidentonte mangėsitė dhe problemet. Tė punojmė sepse koha nuk tė fal. Tė mos mbetemi tek sloganet. Tė tėrheqim nė favorin tonė ata qė nuk votojnė. Tė kėrkojmė alternativa konkrete qė rrėzojnė Partinė Socialiste.
Xhafer Gjumsi nga Rrogozhina tha se kryesia e Kavajės nuk ka bashkėpunuar me ne nė Rrogozhinė. Ne nuk kemi patur organizimin e duhur.
Hajdar Harizi nga Kavaja tha se jam i kėnaqur qė shoh nė radhėt e PLL janė njerėzit qė duan Shqipėrinė. Tė nxjerrim mėsim nga gabimet tona. Tė kėrkojmė bashkėpunim me PD, por mbi baza programore.
Selin Nela i degės sė Kavajė u shpreh se mendoj qė kemi mangėsi nė njohjen e histrisė sė monarkisė. Pa njohur historinė e monarkisė, ne nuk mund tė mbrojmė alternativėn e PLL.
Besnik Deda i nėndegės Rrogozhinė tha se kemi problem dhe mangėsi nė drejtim tė propagandės. Nė Rrogozhinė nuk vjen gazeta "Atdheu".
Skėnder Gjoci u shpreh nė diskutimin e tij se nė periudhėn midis dy konferencave detyra jonė ėshtė tė vėmė nė dukje mangėsitė dhe tė nxjerrim mėsime pėr tė ardhmen. Na ka munguar ndihma nga qendra. Duhet tė kemi kujdes se nė parti grumbullohen shumė njerėz si idealistėt, njerėzit me vizion, nostalgjikėt si dhe interesaxhinjtė...
Mezan Kadriu u shpreh se jam ēam dhe shqiptar i vendosur. Kam dėgjuar nga pleqtė pėr Mbretin Zog, por merreni me vete edhe djalin e Mbretit, qė t'i njohė shqiptarėt dhe Shqipėrinė, se foli bukur atė natė nė televizor. Falenderoj nga zemra z.Ekrem Spahiu pėr atė qė ka bėrė nė parlament pėr ēamėt dhe Ēamėrinė.
Qemal Karaosmani tha se kam vėrejtje pėr PLL qė t'i bėjė presion PD pėr tė ndryshuar ligjin 7501. Shqipėria nuk ka tė ardhme pa u kthyer prona tek i zoti.
Nė fjalėn e tij, sekretari i Senatit tė Veteranėve legalistė z.Seit Preni, u kėrkoi veteranėve kavajas qė tė mbėshtesnin Komitetin e ri Drejtues qė do tė dilte nga konferenca dhe tė jepnin gjithė pėrvojėn e tyre jetėsore e organizative pėr ngritjen dhe shtrirjen e strukturave tė PLL nė tė gjithė rrethin e Kavajės.
Pas z.Preni e mori fjalėn nėnkryetari legalist z.Murat Basha, i cili pasi foli pėr probleme tė ndryshme tė karakterit organizativ, u kėrkoi legalistėve kavajas qė tė studionin dhe plotėsonin formularėt qė qendra kish shpėrndarė para fushatės zgjedhore e qė pėr fat tė keq ishin nėvleftėsuar dhe nuk ishin plotėsuar. Mė pas z.Basha foli pėr probleme tė ndryshme tė karakterit politik dhe komentoi me kėtė rast qėndrimet e fundit politike tė PLL qoftė nė rrugėzgjidhjet e ofruara pėr probleme tė ndryshme, qoftė nė Kuvend dhe nė tryezat politike nė kuadėr tė Lėvizjes "Nano Ik".
Mė pas u kalua nė pikėn e fundit tė rendit tė ditės, nė atė tė zgjedhjeve pėr kryetar tė Degės dhe pėr anėtarėt e Komitetit tė ri Drejtues.
Duke vlerėsuar rolin dhe kontributin e kryetarit tė Degės, z.Remzi Muja, nga salla nuk doli asnjė kandidaturė alternative pėrveē tij, kėshtuqė delegatėt, nė unanimitet tė plotė rizgjodhėn zotin Muja si kryetar tė Degės sė PLL Kavajė edhe pėr njė mandat tjetėr.
Mė pas u zgjodh Komiteti Drejtues me 15 anėtarė.
Nė mbledhjen e parė tė tij menjėherė pas zgjedhjes, Komiteti Drejtues si nėnkryetarė tė Degės zgjodhi z.Skėnder Gjocim ndėrsa nėnkryetari tjetėr u zgjodh kryetari i nėndegės Rrogozhinė.
Kėshtu i mbylli me sukses punimet edhe konferenca e Degės sė PLL Kavajė, ēka pėr nga cilėsia e Komitetit Drejtues dhe pėrvoja e fituar nė fushatėn zgjedhore, premton pėr rritje tė mėtejshme nė zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
Korresp. i "Atdheu"
Zhvillohet konferenca e VI e degės PLL Lezhė. Vasil Muēa u rizgjodh kryetar
Legalistėt lezhjanė optimistė pėr zgjedhjet e ardhshme
Konferenca e VI-tė e degės sė PLL Lezhė i zhvilloi punimet e saj ditėn e shtunė, mė datė 17 prill. Pėr tė marrė pjesė nė tė ishin mbledhur legalistė tė qytetit tė Lezhės dhe nga nga komunat pėrreth qė pėrfaqėsonin anėtarėsinė e tė gjitha nėndegėve. Pėr tė ndjekur punimet e kėsaj konference nga Kryesia e PLL kishte shkuar si i deleguar z. Artan Tujani. Gjithashtu z. Gjon Pėrjaku ishte edhe nė cilėsinė e pėrfaqėsuesit tė Senatit tė PLL.
Fjalėn e hapjes dhe raportin e rastit e mbajti kryetari i degės z. Vasil Muēa. Ai pėrmendi tė gjithė punėn e bėrė nga strukturat drejtuese tė degės nė periudhėn midis dy konferencave dhe rezultatet qė ishin arritur si nė shtrirjen gjeografike tė degės ashtu edhe nė pėrmirėsimin cilėsor tė saj. Sipas tij gjatė kėsaj periudhe ishin ngritur dy nėndegė tė reja, pėrkatėsisht nė Blinisht dhe Ungrej, duke e ēuar numrin e nėndegėve nė dhjetė, aq sa janė edhe njesi vendore. Ai foli edhe pėr shtimin e anėtarėsiė sė partisė me anėtėrė tė rinj tė moshave tė reja dhe intelektualė.
Mė gjatė z. Muēa u ndal nė analizėn, vlerėsimin dhe reflektimin pėr zgjedhjet e tetorit, ndonėse njė diskutim i hollėsishėm pėr to ishte bėrė edhe nė mbledhjen e paradokohshme tė komitetit drejtues. Ai vlerėsoi me nota tė larta rezultatin e arritur nga ana e asaj dege nė zgjedhjet e 12 tetorit, ndonėse siē tha ai "rezultat nuk justifikuan mundin dhe punėn e bėrė". Pėr kėtė ai pėrmendi njė sėrė pengesash kryesisht tė karakterit objektiv ku mė e rėndėsishmja u duk se ishte mungesa e komisionerėve si dhe presioni i ashpėr edhe i ndonjė subjekti tė djathtė. Dega e PLL Lezhė nė zgjedhjet lokale mbuloi me kandidatė dhe lista kėshilltarėsh 100% tė njesive vendore duke grumbulluar gjithsej 1048 vota ose 3.75% tė rezultatit. Nė ato zgjedhje ishin fituar gjashtė kėshilltarė tė Legalitetit nga dy qė ishin mė parė. Numri i kėshilltarėve tanė do tė ishte edhe mė i madh edhe pėr fare pak vota sepse nė Kallmet, Dajē dhe Shėnkoll ishim shumė afėr.
Ai nuk harroi tė pėrmendte kontributet e spikatura qoftė edhe materiale tė legalistėve lezhjanė gjatė fushatės ndėrkohė qė z. Gjon Pėrjaku mori falenderime tė veēanta.
Mė pas e mori fjalėn i dėrguari i Kryesisė sė PLL z. Artan Tujani. Ai i pėrcolli tė pranishmėve pėrshėndetjet e Kryesisė, pėrgėzimin pėr punėn e bėrė si dhe u transmetoi atyre vlerėsimim pėr degėn e PLL Lezhė si njė degė qė ka marrė njė hov tė ri dhe qė ndodhet nė ballė tė punėve pėr pėrmbushjen e misionit tė Legaliteit. Ai i njohu delegatėt me procesin e zhvillimit tė konferencave qė po kryhen me mjaft sukses nė tė gjithė Shqipėrinė si dhe me qėndrimet mė tė fundit tė PLL pėr situatėn politike dhe problemet qė po kalon vendi. Ai theksoi nevojėn e ēuarjes mė para tė punės sė bėrė dhe rezultateve tė arritura dhe shprehu besimin pėr strukturat lokale dhe organet e reja drejtuese qė do tė dilnin nga ajo konferencė. Duke u ndalur nė zgjedhjet vendore ai falenderoi legalistėt lezhjanė pėr sensin politik tė manifestuar dhe zbatimin e drejtė tė vendimit tė Kėshillit Kombėtar.
Pas tij e mori fjalėn z. Gjon Pėrjaku, i cili edhe nė cilėsinė e pėrfaqėsuesit tė senatit dhe kryetarit tė parė tė PLL Lezhė, falenderoi legalistėt e pranishėm pėr kontributin e dhėnė, e nė veēanti kryetarin e degės z. Vasil Muēa. Ai shtroi nevojėn e tė kuptuarit dhe tė transmetuarit nė elektorat tė faktit se PLL ėshtė parti me njė specifikė tė veēantė, me njė tė kaluar tė ndritur dhe tė papėrlyer qė ka dhėnė prova tė pėrkushtimit ndaj ēėshtjes kombėtare dhe zgjidhje tė problemeve tė ditės. Partia Socialiste, -tha ai, po e ēon vendin ēdo ditė e mė keq. Vetėm sistemi mbretėror e shpėton Shqipėrinė, -nėnvizoi ai. Ndonėse nė moshė tė thyer, ai ofroi kontributin e tij tė mėtejshėm dhe u bėri thirrje tė gjithėve qė tė vepronin kėshtu.
Mė pas u bėnė pyetje tė ndryshme qė konsistonin nė kėrkim informacioni pėr veprimtarinė e grupit parlamentar, pozicionin dhe rolin e PLL nė lėvizjen "Nano ik" si pėrgatitjet pėr zgjedhjet e ardhshme parlamentare.
Nė diskutimin e tij z. Preng Pėrjaku i nėndegės sė Zejmenit foli pėr punėn e bėrė nga ai dhe kolegėt e tjerė gjatė fushatės dhe shprehu vlerėsimin se rezultati nuk justifikoi punėn. Ai tregoi pėr manipulimin e turpshėm qė ishte bėrė nė njė qendėr votimi dhe qė Legalitetit i kishte kushtuar qė nga dy kėshilltarė qė i takonin nė fakt, tė merrte vetėm njė. Ai denoncoi edhe qėndrimin jo dinjitoz qė disa forca tė djathta kishin manifestuar ndaj PLL gjatė fushatės. Ai shprehu kėnaqėsinė qė nė PLL po afrohen njerėz me arsim tė lartė.
Z. Kolė Filipi nga komuna Dajē vlerėsoi rezultatin e arritur nė zgjedhjet lokale dhe nėnvizoi faktin se qėndrimi disa herė i pamatur i disa deputetėve tė PLL i ka sjellė dėme partisė. Pėrsa i pėrket tė ardhmes ai shtroi nevojėn e pėrqėndrimit tė punės pėr thithjen e intelektualėve dhe ngritjen e seksioneve tė reja.
Zoti Benard Vata (njė i ri nė Legalitet), i arsimuar dhe me kualifikime pasuniversitare, foli pėr vlerat e Mbretėrisė dhe tė Legalitetit ēka e kishin bėrė atė tė aderonte nė partinė tonė. Kam ardhur kėtu, -nėnvizoi ai, jo pėr ambicje dhe karrierė, por pėr bindje.
Zotni Pjetėr Kosova i ēmoi rezultatet si tė kėnaqshme pėr mundėsite dhe hapėsirat qė patėm nė zgjedhjet e tetorit. Ai vlerėsoi pėrvojėn e fituar dhe nėnvizoi synimin pėr tė ēuar nė kutitė e votimit abstenuesit. Si njė parti me njė program tė veēantė duhet tė punojmė pėr veten tonė, -tha ai, por nė disa situata tė veēanta duhet njė farė fuqie pėr tė ēarė nė njė drejtim.
Z. Shefqet Xhari nga komuna Balldre foli pėr punėn e bėrė gjatė fushatės e cila siapas tij u materializua nė rezultate. Ne duhet tė angazhojmė dhe tė mbajmė afėr tė gjithė ato qė u afruan gjatė fushatės.
Mė pas u kalua nė pikėn e fundit tė rendit tė ditės, atė tė zgjedhjes sė kryetarit tė ri dhe komitetit drejtues.
Pėr postin e kryetarit kishin kandiduar zotėrinjtė Vasil Muēa dhe Shefqet Xhari, legalistė tė hershėm, me kontribute tė ēmuara dhe te vlerėsuara, tė pėrkushtuar dhe origjinė tė fisshme, jo koniukturalė dhe tė denjė.
Duke vlerėsuar punėn e nisur dhe rezultatet e arritura nga dega nėn drejtimin e z. Vasil Muēa, zoti Xhari, duke shprehur konsiderata tė larta pėr rivalin u tėrhoq nga gara, dhe nė kėto kushte me miratimin e tė gjithėve zoti Vasil Muēa u rizgjodh kryetar i degės nė mandatin e tij tė dytė.
Komiteti i ri drejtues zgjodhi pėr nėnkryetarė zotėrinjtė Shefqet Xhari dhe Valentin Noci si dhe propozoi pėr sekretar kandidaturat e zotėrinjve Bernard Vata dhe Gjon Luca.
Korresp. "Atdheu"
DOSSIER
Dossier. 1937: Greqia ligjėron pronat shqiptare nėn presionin e qeverisė mbretėrore tė Koēo Kottės
Qeveria zogiste shtrėngon Greqinė tė njohė pronat shqiptare
Presioni i qeverisė shqiptare mbi atė greke pėr hartimin e njė ligji qė do tė rregullonte ēėshtjen e pronave tė shqiptarėve nė Greqi nė vitin 1937
Nga Kastriot Dervishi
Ēėshtja e pronave tė shqiptarėve nė Greqi, prej kohėsh kishte qenė objekt i shumėdiskutuar midis Shqipėrisė dhe Greqisė nė vitet 20 dhe 30 tė shekullit tė kaluar (XX).
Qeveria shqiptare vazhdimisht kėrkoi njohjen e tė drejtės sė pronėsisė pėr shqiptarėt - me apo pa shtetėsi greke. Kjo ēėshtje iu nėnshtrua njė debati gjithnjė e mė tė madh midis tė dy vendeve dhe ėshtė pėr t'u pranuar qė qeveria shqiptare e Kostaq Kottės arriti nė vitin 1937 njė sukses, duke e detytuar shtetin grek tė miratonte njė ligj tė posaēėm qė do tė rregullonte ēėshtjen e pronėsisė sė shqiptarėve nė Greqi.
Historiku i shfrytėzimit grek dhe i pėrpjekjeve shqiptare pėr ta ndaluar atė
Disa herė nė legjislativin shqiptar ishte shtruar ēėshtja e pronave tė shqiptarėve nė Greqi. Kėshtu mė 25 qershor 1925, Dhoma e Deputetėve i kushtoi njė seancė tė posaēme ēėshtjes sė pronave tė shqiptarėve nė Greqi.
Sipas deputetit Xhaferr Ypi, nėse pasuria nė fjalė do tė vihej nė duart e shqiptarėve, shtetit shqiptar do t`i vinte njė e ardhur prej 10 milion franga ari nė vit ("Bisedimet e Dhomės sė Deputetėve 1925", Tiranė 1925, faqe 192). Pa llogaritur shpronėsimin e detyrueshėm tė ēifligjeve tė shqiptarėve nė Thesali e gjetkė, politika greke synonte ta shtrinte procesin e shpronėsimeve nė njė pėrmasė sa mė tė madhe. Pėr tė kufizuar njė qėllim tė tillė tė grekėve, nė Greqi asokohe shkoi edhe njė komision parlamentar shqiptar.
Nė fillim tė viteve 30-tė, ēėshtja mori njė ashpėrsim tė menjėhershėm dhe nė plan u fokusua zhvillimi i bisedimeve midis ministrit tė Punėve tė Jashtme, Hysen Vrioni dhe pėrfaqėsuesit grek. Shtypi shqiptar me anė tė njė korrespondence nga Selaniku, shkruante: "Shqiptarėt e kėtushėm kanė frikė se mos qeveria jonė pėrsėrit gabimin e parė dhe pranon ose propozon rishqyrtimin e vendimeve tė gjykatave tė Greqisė, tė cilat kanė thėnė fjalėn e fundit, dhe ndonėse kundėr qėllimeve politike, u kanė njohur pronėsinė shqiptarėve ndėr tokat e tyre dhe u kanė caktuar vleftėn e shpronėsimit... Rishqyrtimi i kėtyre vendimeve ėshtė njė lodėr e rrezikshme qė do tė pėrfundojė nė fatkeqėsinė shqiptare, sepse rishqyrtimi i vendimeve jo vetėm qė nuk ėshtė i mundur, por do tė shkaktonte anullimin dhe pezullimin pėr njė kohė tė pacaktuar dhe tė pasosur kurrė tė gjithė veprimeve tė zhvilluara gjer mė sot. Pėr kėtė arsye, pronarėt shqiptarė, si me anė tė komisioneve, ashtu edhe me lutjet e telegrame tė pėrsėritura, kanė kėrkuar prej qeverisė sė tyre vetėm zbatimin imediat dhe plotėsisht tė vendimeve qė kanė dhėnė gjykatat greke, pa pėrzierė kėtė ēėshtje me asnjė ēėshtje tjetėr tė brendshme tė pėrfunduar nė kohė..." ("Besa", 22 gusht 1931).
Pak ditė mė vonė mė 8 shtator 1931, "Besa" nėpėrmjet kryeartikullit "Kur do tė pėrfundojė ēėshtja e pasurive shqiptare nė Greqi" bėn tė ditur se shpronėsimi i tokės bujqėsore dhe trojeve kap njė sasi prej 580 mijė dynym sipas vlerėsimit tė grekėve. E njejta gazetė, mė 17 shtator 1931 nė artikullin "Rreth pasurisė sė shqiptarėve nė Greqi", boton njė letėr tė shqiptarėve tė Selanikut, tė cilėt shkruajnė se "Qeveria jonė duhet tė insistojė deri nė pikėn e fundit". Po shqiptarėt e Selanikut i dėrgojnė njė letėr Mbretit Zog ("Besa" mė 30 mars 1932), ku i kėrkojnė atij ndėrhyrje pėr konfiskimin qė po i bėhet pronave tė tyre nga neni 80 i ligjit agrar grek.
Njė ditė mė pas po e njejta gazetė shkruan: "gjer kur tė drejtat e shqiptarėve do tė mbeten nėpėr kėmbėt e tė tjerėve", ku midis tė tjerave thuhet: "Pėrse kėta kanė 19 vjet qė rripen, po grabiten, po vdesin urie e mjerimi dhe shteti fqinj as nuk kujtohet, as nuk ēan kokėn se veprimi i tij nuk ėshtė i pajtueshėm as me tė drejtat njerėzore, as me angazhimet ndėrkombėtare, as me principet e relacioneve tė mira e reciproke tė shteteve nė paqė e miqėsi". Mė 11 prill 1932, "Besa" shkruan: "Ē'kuptim kanė relacionet tona me Greqinė", dhe propozon 4 masa kryesore qė duhet tė ndėrmarrė qeveria jonė ku mė kryesorja ishte ajo e sanksioneve ekonomike ndaj grekėve qė ushtrojnė tregtinė nė Shqipėri. Mė 12 korrik 1932, "Besa" shkruan: "Mjerimi i shqiptarėve nė Greqi arriti kulmin e kėtu po vdesin pėr bukė. Tokat e vėllezėrve nė Greqi po merren pėr 60 qindarka ari dynymi". Nė artikull thuhet se qeveria greke ka nisur shpronėsimin masiv me njė kompesim jofinanciar por me bono tė shtetit me fleftė nominale 1 mijė dhrahmi, tė cilat zhvleftėsohen pėrditė duke arritur njė vlerė reale prej 190 dhrahmi, shumė qė gazeta e vlerėson nė 60 qindarka.
Shteti shqiptar i kohės nuk ka ndenjur indiferent nė atė kohė. Mjafton tė kujtojmė kėtu se shteti ka paguar shpenzimet gjyqėsore pėr shqiptarėt e atjeshėm.
Mė 25 nėntor 1932 nė "Besa" botohet shkrimi "Ēėshtja e shqiptarėve nė Greqi, bisedohet prej qeverisė sonė". Nė kėtė shkrim thuhet se shqiptarėt nė Greqi ankohen pėr pronat e tyre pėr shpronėsimet qė u ka bėrė qeveria greke. Sipas gazetės, shteti shqiptar ka dėrguar 4 mijė franga ari nė Legatėn tonė nė Athinė, tė cilat i janė dorėzuar nė dorė titullarit tonė atje. Kėto tė ardhura do tė pėrdoreshin nga shqiptarėt qė ishin shtetas grekė pėr pronat e tyre (pėr proceset gjyqėsore, ankesat, etj). Gjithashtu "Besa" bėn tė ditur se Ministria e Punėve tė Jashtme tė Shqipėrisė i ka kėrkuar ministrit shqiptar nė Athinė pėrpilimin e njė raporti nė lidhje me pronat e shqiptarėve nė Greqi.
Ligji grek i 8 qershorit 1937 pėr pronat shqiptare
Presioni i vazhdueshėm i qeverisė shqiptare mbi atė greke, solli votimin nga parlamenti grek mė 8 qershor 1937 tė ligjit nr. 735 mbi rregullimin e ēėshtjeve tė pronėsisė tė shqiptarėve nė Greqi. Gazeta kryesore e kohės "Drita", e cilėsonte mė 22 qershor 1937 miratimin e ligjit "Njė sukses i kabinetit Kotta". Sipas gazetės, "meritė nė miratimin e ligjit kishte edhe ambasadori grek nė Tiranė z.Periklis Skeferis". Po nė kėtė kohė, Kėshilli i Shtetėsisė qė vepronte nė Ministrinė e Punėve tė Brendshme tė Greqisė, vendosi pėrjashtimin nga shkėmbimi tė popullsisė shqiptare. Personat me origjinė shqiptare, sipas ligjit kishin tė drejtė tė merrnin pronat e tyre. Bėhej e ditur se vetėm 40-50 familje ēame merrnin njė pasuri tė pėrbėrė prej 20 milionė dhrahmish. Pronėsia mund tė fitohej edhe me gjyq. Ligji titullohej: "Mbi muslimanėt tė cilėt invokojnė origjinėn shqiptare dhe mbi kthimin e pasurive qė rivendikojnė", botuar nė "Fletorja Zyrtare" tė Mbretėrisė Greke mė 15 qershor 1937.
Ligji i plotė qė u miratua nė parlament
Neni 1
Mbi origjinėn shqiptare tė cilėn e revokojnė myslimanėt banues banues nė Turqi, vendos Ministria e Punėve tė Brendshme, sipas dispozitave tė nenit 2 tė ligjit 4952, nėse nuk do tė dalė vendimi prej komitetit miks tė shkėmbimit tė popullsive greko - turke ose prej n/komisioneve mikse qė varen prej tij. Mosdalja e vendimit mbi origjinėn shqiptare prej komisionit mikst ose prej n/komitetit tė tij, vėrtetohet pėr ēdo rast mė vete prej drejtorisė sė shkėmbimit tė ministrisė sė Prevojancės Shtetėrore dhe tė Shėndetėsisė, nė themel tė dokumentave qė ekzistojnė. Kėrkesat e tė interesuarve lipsen tė shoqėrohen prej justifikimesh tė mbėshtetura. Nė rastet e mungesės sė tyre, ata ftohen t'i plotėsojnė. Vendimet e ministrit u shpallen tė interesuarve dhe nuk apelohen, por mund tė rishikohen nėqoftėse do tė kėrkohet nė rastet kur paraqiten elementė justifikues.
Neni 2
Pėr kthimin e pasurive tė paluajshtme qė rivendikohen prej myslimanėve me origjinė dhe shtetėsi shqiptare, tė cilat janė tė zėna me mėnyra tė ndryshme nga shteti ose prej Bankės Kombėtare Greke (BKG) - si gjeneruese e pasurisė tė muslimanėve shkėmbyes, vendos kėshilli qė parashikon neni 1 paragrafi 3, i konventės sė datės 23 janar 1936 midis shtetit dhe BKG, e cila ėshtė ratifikuar prej ligjit tė detyrueshėm 25/8/2. Nė rast se prej BKG-sė, janė shitur nė bazė tė dizpozitave nė fuqi pasuri tė paluajtshme, tė cilat kėrkohen t'u kthehen tė interesuarve, - u jepet personave qė njihen si pronarė (pasi tė dalė vendimi i kėshillit), i cili parashikon ēmimin e caktuar me kamatė nė vite, qė prej datės sė nėnshkrimit tė titujve tė zotėrimit, si dhe qeratė qė janė arkėtuar deri nė kohėn qė janė shitur pasuritė.
Neni 3
Si elementė provues tė pronave mbi pasuritė qė ndodhen mbi qarqet e Filatit, Paramithisė dhe Margėlliēit tė Epirit dhe qė rivendikohen prej myslimanėve qė kanė shtetėsi shqiptare ose qė janė prej origjine shqiptare, caktohen pėrfundimisht titujt e pronėsisė (tapitė), tė nxjerra nga regjistrat e kadastrės turke, ose ēertifikata e nxjerrė nga drejtoria e zyrės pėrkthyese kompetente mbi regjistrimin e tyre nė librat turke tė taksave (huliali defteri) dhe nė mungesė tė tyre, posesioni 10 vjet rresht nga ana e tė interesuarit para kohės se prona tė zihej nga shteti. Kjo mund tė provohet me ēdo mjet dhe me anė tė dėshmitarėve.
Neni 4
Titujt e pronėsisė, tė cilat janė lėshuar nė zbatim tė dekret - ligjeve tė datės 13 nėtor 1937 "Mbi pasuritė shkėmbyese tė zonės sė Selanikut" pėr titujt e pasurisė tė cilat u lėshuan dhe iu dorėzuan tė interesuarve prej BKG, qė rivendikohen prej muslimanėve qė janė me origjinė shqiptare ose qė kanė shtetėsinė shqiptare, u kthehen tė interesuarve sipas vendimit tė Kėshillit tė Ministrave sipas nenit 2 tė kėtij ligji, qysh prej njohjes sė pronėsisė nė proces - qė ėshtė shpronėsuar nė bazė tė dispozitave tė ligjeve 1394 dhe 2653.
Neni 5
Kuptimi i vėrtetė i paragrafit 2 tė ligjit 4816, "se dyfishimi qė pėrmendet nuk mund ta kalojė dyfishimin e shpėrblimit tė caktuar prej komisionit tė shpronėsimit, nė themel tė nenit 3 tė ligjit 5378, pėrfshin nėn kėto kondita edhe pronat pėr tė cilat dolėn vendimet e gjykatave tė shkallės sė pare, qė caktojnė shpėrblimin pas hyrjes nė fuqi tė ligjit 4816".
Ndarja e kėtij shpėrblimi tė dyfishuar midis bashkėpronarėve, bėhet prej kryetarit tė Gjykatės sė Shkallės Parė tė Janinės, sipas atyre qė cakton neni 87 i Kodit Agrar, nr 6448 nė lidhje me nenin 3 tė ligjit tė detyrueshėm datė 16 shkurt 1935 "Mbi interpretimin autentik, ndryshimin dhe shtimin e dispozitave nė Kodin Agrar nr 6448".
Neni 6
Vendimet e kryetarit tė Gjykatės sė Shkallės Parė, me anė tė tė cilit dyfishohet shpėrblimi i caktuar prej gjykatės sė shkallės sė parė, nė rast se ky shpėrblim nuk iu ėshtė dhėnė pronave, vendimet rikthehen po nga ai kryetar i gjykatės sė Shkallės Parė pėr t'u ndarė shpėrblimet midis pronarėve.
Neni 7
Autorizohet Kėshilli i Ministrave qė, pas vendimit paraprak tė thėrrasė nė Kėshillin Ligjor e tė caktojė me anė tė vendimit tė tij - shpėrblime nė favor tė personave shtetas shqiptarė ose qė janė me origjinė shqiptare, dhe personave qė rivendikojnė pronėsinė mbi pronėn e Qerasove tė Konicės. Shpėrblimi u jepet atyre qė do ta caktojė vendimi, nqs do ta pranojė, duke i detyruar qė njėkohėsisht tė heqin dorė prej ēdo tė drejte qė kanė mbi kėtė pronė si dhe ēdo tjetėr kėrkimi, tė ēdo forme natyre qoftė .
Athinė 8 qershor 1937.
Kėshilli i Ministrave: I. Metaksa (kryeministėr); G. Logothetis; I. Luredis; K. Jorgokupolos; P. Redhiadhis; A. Haxhiqirjakos; A. Ikonomu; G. Qirjakos; A. Koricis; G. Spiridhonos; A. Dhimitri; K. Burbalis; Th. Nikoludhis; K. Manjadhakis; A. Apostolidhis; K. Nikopulos; G. Alivizatos; N. Papadhimas; I. Papavasilu; Dhevkulihon Redhiadhis. Ministri i Drejtėsisė G. Logothetis.
Moszbatimi i ligjit tė pronave dhe "Ligji i luftės"
Ligji i pronave tė shqiptarėve nuk gjeti zbatim pėr shkak tė nisjes sė luftės italo-greke.
Dekreti mbretėror i datės 10 nėntor 1940, hyri nė fuqi pas botimit nė "Fletorja Zyrtare" greke tė vitit 1940 (fashikulli A, faqja 379 e mė pas), me pėrmbajtjen e mėposhtme: "Italia me dominimet, territoret perandorake, me kolonitė e saj dhe Shqipėria - pėrcaktohen armike nė kuptimin e ligjit 2636 "pėr veprimet juridike tė armiqve dhe sekuestrimin konservativ tė pasurive armike".
Nė bazė tė kėtij ligji, tė gjitha pasuritė e shqiptarėve nė Greqi u vunė nėn "sekuestrimin konservativ" dhe filluan tė administrohen nga shteti grek.
Mė vonė, me vendim tė pėrbashkėt tė Ministrisė sė Ekonomisė Kombėtare dhe tė Ministrisė sė Financave tė Greqisė, datė 9 qershor 1947, nr 14882/3574 dhe mė vonė nė bazė tė ligjit nr. 4506, datė 14 mars 1966 - pėrjashtoheshin nga zbatimi i dispozitave tė ligjit tė luftės "shtetasit shqiptarė me origjinė greke, qė banonin nė Shqipėri". Sipas dekret-ligjit nr 1138/1948, neni 21 i ligjit tė luftės, ėshtė ndryshuar duke qartėsuar se "marrja fund e veprimit dhe pasojave juridike tė kėtij ligji bėhet me vendim tė pėrbashkėt tė kryeministrit, ministrit tė Punėve tė Jashtme, ministrit tė Financave dhe ministrit tė Drejtėsisė. Pastaj, njė vendim i tillė duhet tė miratohet edhe nga parlamenti grek".
Gjithsesi, ndonėse nuk gjeti zbatim pėr shkaqe qė njihen, ligji i mėsipėrm ėshtė njė tregues se nė politikė duhet tė jesh gjithnjė kėrkues. Ai tregon po ashtu se shteti shqiptar i atyre viteve dhe diplomacia e tij - nuk u pajtuan asnjėherė me gjendjen e rėndė tė shqiptarėve nė Greqi dhe luftuan gjithnjė pėr tė drejtat e tyre. Ėshtė fakt po ashtu se, deri nė vitin 1939 Greqia asnjėherė nuk shfaqi as pretendimin mė tė vogėl territorial mbi shtetin shqiptar. Ligji i sipėrpėrmenduar ėshtė pėr t'u studiuar edhe sot kur ēėshtjet e pronėsisė tė shqiptarėve nė Greqi janė sėrish tė pazgjidhura.
KUJTIME
Ali Maliqi - Agolli nė Burgun e Burrelit
(Sipas kujtimeve tė Abdullah Salihit - ish bashkėvuajtės i tij)
Bajram XHAFA
Mbreterori Abdullah Salihi mbush tė nėntėdhjetė e pesė vjetėt, por kujtimet pėr 18 vitet e burgut qė i nisi sapo komunistėt erdhėn nė pushtet i ka tė skalitura nė kujtesė si me daltė. Njė peng i madh e mundon pėr t'u lėnė tė gjallėve kujtimin dhe nderimin pėr veprėn e bashkėvuajtėsit tė tij tė burgut tė Burrelit, Ali Maliqit, i cili pati njė fund tragjik: 20 ditė para se tė lirohej, dikush(!) e qėllon me levė nė tė dy duart mbi tė cilat mbahej nė lartėsinė e skelės sė oxhakut tė fabrikės qė ndėrtohej me tė burgosurit dhe ai gjen vdekjen me alibinė sikur u rrėzua vetė. Atij njeriu i dedikojmė jetėn afro njėqind burra qė ishin ajka e Burgut tė Burrelit, tė planifikuar tė asgjėsoheshin nė grup, alla serbēe, "me aksion me goditje tė pėrqendruar", tregon Abdullahi.
Po kush ishte Ali Maliqi?
Ali Maliq Agolli nga fshati Kėrēisht i Maqellarės, zona e Topalltisė ishte njeri nga paritė mė tė fuqishme nacionaliste tė Dibrės. I kishte pa tė metė cilėsitė mė tė mira e vyrtytet mė tė larta tė shqiptarit tė traditės: burrėror e trim, por edhe i urtė e shumė fisnik, me karakter tė fortė, njeri me parime e pa dredha; ishte prototipi i atyre burrave pėr tė cilėt populli dikur pėrdorte shprehjen "burrė katėrqind derhemėsh". Dibra me odat e burrave dhe kuvendet e saj ėshtė e njohur si shkollė e mendimit ku kultivohej dhe mprehej urtėsia; vendi ku pėr urti janė "tė parė" pėr derė, por Ali Maliqi tregohej me gisht. Ja ēonte sėra dhe dera.
Burrė me influencė e me lidhje miqėsore me tė gjitha dyert e parive tė tė Dy Dibrave. Kur Italia ndėrmori agresionin ushtarak fashist tė 7 prillit, zemrimi i dibranėve nuk pėrmbahej. Nderi i shqiptarit dhe vullneti i kombit ngriti nė kėmbė mijėra dibranė, duke pėrfshirė edhe pleq nė moshė tė thyer. Dibra ishte krahina qė "Pėr Flamur e Mbret" pati ndoshta mobilizimin mė tė lartė nė ngjarjet e prillit pėr ta pritur me armė pushtuesin e pabesė e pėr t'i dalė nė ballė qafirit fashist. Me armė e pa armė, tė prirė nga paritė nacionaliste - zogiste dibranėt u nisėn nė drejtime tė ndryshme drejt Durrėsit e Shėngjinit duke kaluar nėpėr Burrel e Qafė-Shtamė (forcat e prira nga Kaloshet dhe paritė e tjerė tė Dibrės sė Poshtme), nėpėr Klos e Qafė tė Murrizės (forcat vullnetare tė Grykės sė Vogėl tė prira nga Demet, Demir e Shaqir Dema), nė drejtim tė Librazhdit dhe Elbasanit (forcat e Dan Camit, etj.) pėr tė organizuar qėndresėn kur armiku tė vinte kėmbėn nė tokėn shqiptare. Edhe Ali Maliqi ishte i ndėrgjegjshėm pėr pozitėn shoqėrore detyrat dhe pėrgjegjėsitė qė vinin nga kjo. Ai u printe 400 burrave si forca vullnetare nga zona e tij e Fushės (Topalltia) pėr t'u dalur pėrpara legjioneve fashiste tė pėrtej Detit ashtu siē i ka hije dhe siē e ka pėr detyrė shqiptari; ashtu siē kishte pritur e luftuar ai dhe tė parėt e tij regjimentet serbe e bullgare tė ardhur nga lindja dhe veriu
Antifashizmi dhe rreziku i luftės vėllavrasėse e detyroi mė pas Ali Maliqin pėr bisedime edhe me komunistėt (tė vetquajtur Nacionalēlirimtarė, njė krijesė e periudhave historike tė turbullta) por me ta kurrė nuk pranoi tė lidhet pasi e dinte mirė sekush ishin ata dhe ku e kishin tė lidhur "kunjin" e litarit. Ua njihte mirė pabesinė. Kėto ishin tė mjaftueshme qė, kur komunistėt erdhėn nė pushtet.pas Lufte, burgu do tė ishte mė e pakta ajo me tė cilėn mund tė "shpėrblehej" njė nacionalist si ai.
Pėr Ali Maliqin ka shumė pėr tė folur dhe njerėzit e letrave kanė shumė borxhe ndaj tij, ashtu siē kanė ndaj historisė kombėtare nė pėrgjithėsi, por pėr rastin nė fjalė do tė pėrmendim vetėm njė episod dramatik, nga ato tė shumtit qė Burgu i Burrelit i ka patur tė famshėm dhe me bollėk.
Fati tragjik pėr ne tė dėnuarit (dhe pėr Shqipėrinė) na kishte bashkuar nėn njė "ēati", nė Burgun famėkeq tė Burrelit - tregon Abdullah Salihi, ish i burgosur. Megjithė gjėmėn qė kishim pėsuar, edhe aty nė hapsanėn e Burrelit ne tė burgosurit rrinin tė ndarė nė grupe, "parti - parti". Njė luftė e ashpėr e inatēore bėhej midis nesh sa mendja tė ka qeder. Ishte ky njė mallkim i tmerrshėm por edhe i ēuditshėm. A thua se na kishin mbledhur aty pėr tė ndarė e pjestuar midis nesh ndonjė copė pushteti e jo pėr tė hequr zvarrė vuajtje tė denja qė t'ia tregoje natės sė vorrit e pėr tė hyrė nė garė kush e kush ma i pari tė arrijė atė Qershinė ("varreza" pa varre) atje jashta burgut qė shėnonte stacionin e botės tjetėr.
Me Ali Maliqin ndodhte ndryshe. Tė gjithė tė burgosurit e Burrelit kishin dėshirė tė rrinin e tė bisedonin me tė dhe tė gjithėve ua kthente pėrgjigjen nė mėnyrėn e duhur (ua jepte xhevapin). Tė urtė e gjakftohtė, atė e shihje tė bisedonte shtruar edhe me shkenctarin edhe me priftin, edhe me politikanin edhe me bletėrritėsin apo bujkun. Tė gjithė e dėgjonin me qejf e me andje. Tė fliste me saktėsi e kompetencė pėr mbjelljet, motin dhe afatin mė tė mirė tė shėrbimit pėr secilėn kulturė bujqėsore. Pėr blegtorinė ishte njė veteriner i mbaruar. Fliste pėr Kur'anin, Islamin dhe pėr probleme fetare nė pėrgjithėsi, si tė ishte ndonjė teolog i shquar. Pėr kanun, pleqni e kuvend ishte i vetmi. Kishte njė logjikė tė shėndoshė, qartėsi mendimi, siguri e kompetencė nė ato qė thoshte, sa tė habiste. Nė debate tė ēfarėdo lloji askush nuk mund "ta kruante" me tė. Pėr historinėė Sejfi Vllamasi, njė politikan i karrierės, edhe ky bashkėvuajtės, nė librin shumė interesant me kujtime pėr ngjarjet e historisė kombėtare "Ballafaqime politike nė Shqipėri (1897-1942)", tė dhėnat pėr Dibrėn i ka marrė nga Aliu. Ato kujtime pėrbėjnė njė trashėgimi me vlerė tė padiskutueshme nga ku historianėt kanė marrė referenca tė shumta.
Nė Burgun e Burrelit, tregon Abdullahi, kishin sjellė tė gjithė ato qė cilėsoheshin si armiqtė mė tė egėr tė partisė e tė pushtetit popullor (siē!), prandaj, pėr tė "shkurtuar" punė, ishte planifikuar qė tė gjithė ata tė eleminoheshin fizikisht. Pėr tė kryer kėtė masakėr, ministri i Punėve tė Brendshme Koēi Xoxe kishte caktuar drejtor burgu Vangjel Rėmbecin, njeriun mė besnik tė tij, njė njeri i poshtėr, mizantrop e sadist. Ai nuk kishte tė nginjur me fatkeqėsitė e tjetrit. Gjithė kuptimi dhe kėnaqėsia e jetės pėr tė ishte tė torturonte tė burgosurit, t'u shkaktonte atyre saė shumė vuajtje e mundime, t'ua nxinte jetėn dhe pastaj t'i vriste apo t'i mbyste. Burgu i Burrelit ka qenė cilėsur si kampi i shfarosjes dhe kėtė funksin e kryente mė sė miri. Motoja e tij ishte: Kėtu i thonė burg Burrel/ Kush hyn kėtu, ma' nuk del/ Kėtu drejtor asht shoku Vangjel.
Vdekjet nė kėtė burg ishin tė pėrditėshme dhe tė pėrnatėshme Vdekje me tortura tė llahtarėshme, vdekje urie, vdekje nė qeli (qelia e vdekjes i thoshin), vdekje me goditje me hekur pas koke e vdekje me ē'farė mund tė pjellė mendja e djallit. Tė vdekurit i hidhnin (nuk mund tė thuhet i varrosnin) pranė njė qershije prapa burgut. Qindra ish tė burgosur tė diktaturės "prehen" aty. E vė nė thonjėza fjalėn "prehen" mbasi, kufomave u bėnin nga njė gropė tė vogėl dhe nuk u hidhnin as dy lopata dhe'. Pastaj shkonin qentė dhe i nxirrnin me lehtėsi kėshtu qė bėhej krejt e pamundur qė tė afėrmit mė vonė tė mund tė gjenin eshtrat e viktimės. Shumė prej tyre nuk patėn as varr dhe, pėr rrjedhojė as "privilegjin" e rivarrimit, sepse nuk u gjendeshin eshtrat.
Me gjithė firot e shumėta, burgu vazhdonte tė ishte plot e pėrplot mbasi ushqehej vazhdimisht me kontigjente tė reja nga armiqtė e popullit(!). Pothuajse nuk kishte natė qė tė mos e "hante" nga njė tė burgosur e nganjėherė edhe dy - tre, por ministri i Brendshėm dhe drejtori i burgut nuk ishin tė kėnaqur me ritmet. Atėhere drejtori bėri njė plan. Nuk dimė nėse ishte i tij apo i sugjeruar nga ministry i tij i Brendshėm. Ndonja 200 tė burgosur, nga mė tė zgjedhurit e mė tė rrezikshmit, mendoi t'i nxirrte nga burgu dhe t'i shpinte diku, gjoja nė njė kamp pune. Gjatė rrugės, nė njė vend tė pėrshtatshėm do t'i pushkatonte tė gjthė me pretekstin se gjoja kishin sulmuar rojet e shoqėrimit dhe pastaj kishin tentuar tė iknin. I vetėm siē ishte dhe me policėt qė kishte nė dispozicion, drejtori i burgut nuk mendoi se mund t'ia arrinte qėllimit. Prandaj thėrret shefin e degės sė Punėve tė Brendshme tė Burrelit, Banush Goxhaj, tė cilit, pasi i shtron ēeshtjen, i kėrkon edhe disa policė tė qytetit pėr t'a pėrforcuar. Shefi i degės ka kėrkuar tė njihet me urdhėrin epror pėr atė veprim, por drejtori i ka thėne se pėr atė gjė ai ka urdhėrin verbal tė ministrit. I nxehur nė kulm, Banushi i paska thėnė: - unė kėtė masakėr nuk e lejoj sepse shef dege kėtu nė Burrel jam unė, e unė zyrtarisht nuk kam njė urdhėr tė tillė. Unė nuk pushkatoj dhe as lejoj tė pushkatohen tė burgosurit me urdhėra verbalė. - Urdhėrin e ministrit do ta zbatoj edhe pa ndihmėn tėnde, ia ktheu gjithė siguri drejtori. Debati u ndez aq i ashpėr midis tyre saqė shamata vazhdoi edhe pasi kapėrcyen dyert e burgut. Puna arriti deri nė kėrcėnim. - Atje brenda burgut mund tė bėsh ē'tė duash , i thotė Banushi, por, po dole jashtė tij pėr tė zbatuar atė urdhėrin verbal, unė do tė qėlloj me armė edhe kundėr teje.
Kėto tė dhėna - thotė Abdullahi - na vinin nga Ndoc Vat Marashi, njė shok yni i burgosur. Jashtė burgut kishin bėrė njė barakė tė vogėl dhe Ndoci kujdesej pėr njė gjenerator nė mėnyrė qė dritat e burgut tė ishin nė gatishmėri. Ai ishte njė politeknik shumė i mirė. Zotėronte disa zanate, motorist, mekanik, elektriēist, orėndreqės e pėr ē'farė se kishe Ndocin. Shumė shėrbime riparimi u kryente edhe policėve tė burgut. Ndodhte qė e merrnin edhe nėpėr shtėpitė e tyre pėr defekte e riparime. Ditėn e kalonte jashtė burgut, por sapo fillonte tė errėsohej, rrasej brenda nė hapsanėn tonė tė pėrbashkėt. Ndoci kishte parė e dėgjuar disa herė tė grindeshin e tė shamatoheshin midis tyre shefin e degės me drejtorin e burgut. Shefi i degės e kishte kuptuar me kohė se minstri i Brendshėm gjithė besimin dhe detyrat pėr grumbullimin e tė dhėnave sekrete ja kishte ngarkuar Vangjelit. Madje, ai kishte hapur edhe njė zyrė nė qytet ku vinin pėr tė raportuar informatorė nga e gjithė zona, tė dhėna tė cilat Vangjeli ja dėrgonte pastaj direkt ministrit tė Brendshėm i cili kishte krijuar njė rrjet tė dytė sigurimi, sigurim mbi sigurim. Ky i dyti ishte vetėm pėr llogari tė Koēit.
Vijon numrin e ardhshėm
___________________________
18 Prill 2004, Nr.15(586)
___________________________
Mė 19 prill, Nano dhe Spahiu ballėpėrballė nė Kuvendin e Shqipėrisė
PLL hap dosjen e Ēamėrisė nė parlament
E vėrteta pėr zgjidhjen e problemeve qė kanė tė bėjnė me efektet e Ligjit tė Luftės tė vitit 1940, Ēeshtja e Pronėsisė Ēame nė Greqi, dhe shkollimi nė gjuhėn amtare tė shqiptarėve nė Greqi...
Editorial
Njė kufi pėr lėvizjen "Nano Ik"
Nga Neritan Kolgjini
Le ta themi qė nė fillim se Lėvizja "Nano Ik" nuk ėshtė njė rrymė filozofike, as njė lėvizje sociale, as njė rrymė letrare apo artistike, as njė manifestim sportiv i zgjatur nė kohė etj., por ėshtė mirėfilli njė lėvizje politike e klasit tė parė me pėrkrahje masive popullore, e cila nė krye tė herės ka pasur si qėllim kryesor largimin e kryeministrit Nano dhe sejmenėve tė tij nga pushteti. Si e tillė ėshtė e dėmshme ēdo tentativė pėr ta mitizuar kėtė lėvizje duke i dhėnė njė rol kuazi mesianik qė ajo s'e ka dhe s'mund ta ketė. Nėse sot drejtuesit kryesorė tė partive opozitare do tė shkojnė nga ajo ēka kanė filluar tė artikulojnė, pra se Lėvizja "Nano Ik" ėshtė njė lėvizje shumėpėrmasore apo shumėdimensionale, ata padashje harrojnė nė fakt qėllimin primar tė saj dhe, nė fund tė fundit, ulin ndjeshėm efektin qė pritet tė ketė ajo pėrballė target-it Nano. Prandaj ėshtė kusht i domosdoshėm tė ndahet qėllimi i Lėvizjes "Nano Ik" me lėvizjet e tjera tė opozitės, tė cilat mund tė jenė tė rrafshit ekonomik, diplomatik, financiar, apo edhe thjesht personal. Psh., nuk mund tė themi se kontaktet e opozitarėve me tė huajt bėhen nė kuadėr tė Lėvizjes "Nano Ik", as komisionet hetimore parlamentare s'mund tė jenė nė kuadėr tė Lėvizjes "Nano Ik". Madje as komisioni hetimor pėr vetė Nanon, nė lidhje me aksidentin e Shkallnurit, s'mund tė jetė pjesė e kėsaj Lėvizjeje. Gjithashtu nuk ka nevojė tė shpjegojmė mė tej se shpėrhapja nė qėllimet e opozitės, i bėn dėm lėvizjes "Nano Ik", nė rast se kėto i quajmė pjesė tė kėsaj Lėvizjeje.
Nė kėto kushte, ajo ēka unė konsideroj si mė tė efektshme, ėshtė tė pėrcaktohet njė program mė i thjeshtė e mė i qartė. Nė fund tė fundit do tė ishte e mjaftueshme ajo qė thuhet nė moton e saj: "Nano Ik" dhe kaq do tė duhej qė tė ndaheshin sinorėt e kėsaj lėvizjeje me ēdo aksion tjetėr politik tė opozitės. Kėtu s'duhet harruar diēka themelore: Lėvizja Nano Ik ėshtė njė lėvizje masive e shqiptarėve, ndaē etiketoje popullore, ndaē politike, ndaē qytetare, ndaē civile a tjetėr. Ingredienti kryesor i saj ėshtė shqiptari i revoltuar nga padrejtėsia e socialistėve dhe keqqeverisja e tyre tashmė proverbiale. Pjesėtar i Lėvizjes "Nano Ik" ėshtė pėr definicion, ēdo partizan i opozitės, ėshtė ēdo shqiptar qė me zor shtyn jetėn qė po ia nxijnė kuqalashėt e sotėm, ēdo njeri qė ka dhimbje pėr kėtė vend kur dhunohet nga njerėz pa atdhe e pa fe. Kjo lėvizje pėrmban nė trupin e saj ēdo njeri, duke ia filluar nga lypėsi i rrugės e duke pėrfunduar te ndonjė milioner i diasporės shqiptaro-amerikane. Dhe si e tillė, energjia qė prodhon kjo Lėvizje, nuk ėshtė e arsyeshme tė shpėrndahet nė funksion tė njė marketingu politik i cili nuk jep rezultatin e kėrkuar (nė rastin mė tė mirė) ose qė tė sjell njė falimetim total (nė rastin mė tė keq).
S'ka nevojė tė pėrsėrisim se Lėvizja "Nano Ik" synon rotacionin e pushtetit, rotacion qė vjen pėrmes zgjedhjeve tė lira e tė ndershme. Por nga ana tjetėr, opozita s'duhet tė harrojė se ajo ka mundėsi qė me kėtė lėvizje t'i djegė etapat dhe ta afrojė nė kohė kėtė rotacion pushteti. Dhe kjo mund tė arrihej duke pėrqendruar tė gjitha bateritė nė kėtė drejtim, pa u emocionuar nga deklaratat e humoret e ndonjė kreu ambasade qė cakton datėn se kur shqiptarėt duhet tė votojnė. Por kjo rrugė e shkurtėr dhe efikase shihet se ėshtė pėrjashtuar apriori nga lidershipi opozitar, i cili ndoshta vuan nga kompleksi qė ka ndaj kuqalashėve tė cilėt deri dje mbanin nė dorė flamurin me drapėr e ēekan, ndėrsa sot kanė ngritur atė me yje e viza.
Gjithsesi sot ėshtė domosdoshmėri qė kjo lėvizje mbarėshqiptare tė pėrcaktojė thjesht dhe me transparencė qėllimet e saj pa u shkapėrdarė duke rrezikuar qė ta kthejė kėtė aksion fisnik e me vlera tė padiskutueshme, nė njė njė lėvizje kuturu.
KRYESORE
Mė 19 prill, Nano dhe Spahiu ballėpėrballė nė Kuvendin e Shqipėrisė
PLL hap dosjen e Ēamėrisė nė parlament
E vėrteta pėr zgjidhjen e problemeve qė kanė tė bėjnė me efektet e Ligjit tė Luftės tė vitit 1940, Ēeshtja e Pronėsisė Ēame nė Greqi, dhe shkollimi nė gjuhėn amtare tė shqiptarėve nė Greqi...
Ditėn e hėnė, mė datė 13 prill 2004, nė mbledhjen e Byrosė sė Kuvendit tė Shqipėrisė u diskutua rreth kalendarit dyjavor tė punimeve, pėr periudhėn 13-22 prill 2004. Nė kėtė kalendar, formalisht janė futur projekt-ligji "Pėr Dėmshpėrblimin e Ish tė Burgosurve dhe Pėrndjekurve Politikė" dhe projekt-ligji "Pėr Njohjen, Kthimin dhe Kompensimin e Pronės", por realisht ato janė tė pėrsėritura disa herė, megjithėse nuk socialistėt i pengojnė tė shqyrtohen nėpėr komisione, e aq mė tepėr pėr tė kaluar nė seancė plenare pėr votim.
Nė kėtė mbledhje tė Byrosė parlamentare, pati debate dhe replika nė lidhje me mocionin pėr debat me kryeministrin Nano tė paraqitur nga opozita, pėr shqyrtimin e raportit tė Komisionit Europian tė vitit 2004, "Mbi Procesin e Stabilizim-asociimit".
Kryetari i Kuvendit dhe kryetari i grupit parlamentar tė PS, si dhe ata tė grupeve tė tjera tė maxhorancės sė Majtė, si gjithmonė, duke iu shmangur mocioneve, interpelancave, pyetjeve dhe ballafaqimeve tė drejtpėrdrejta me opozitėn, kėrkuan qė ky mocion me debat tė zhvillohet me datė 3 maj, por kjo datė u kundėrshtua nga kryetarėt e grupeve parlamentare opozitare me argumentin bindės se, ky debat, duhet tė bėhet sa mė shpejt, me qėllimin e mirė qė kritikat e BE ndaj qeverisjes socialiste tė korrigjohen sa mė parė dhe tė mos bėhen pengesė pėr proceset integruese tė Shqipėrisė nė BE.
Njė pikė qė ngjalli interes pėr Byronė e Kuvendit dhe mediat e shumta, ishte kėrkesa e Grupit parlamentar tė PLL, i cili i kėrkoi kryetarit tė Kuvendit z.Pėllumbi, qė tė pėrfshihet nė kalendarin dyjavor edhe seanca e pyetjeve, kėrkuar nga z.Spahiu me kryeministrin e Shqipėrisė z.Nano, lidhur me zbatimin nga Qeveria shqiptare tė Rezolutės sė Kuvendit tė Shqipėrisė, miratuar mė 12 qershor 2003 "Pėr Marrėdhėniet midis Shqipėrisė dhe Greqisė".
Pyetjet e z.Spahiu pėr kryeministrin, kanė si objekt:
"... zgjidhjen e problemeve qė kanė tė bėjnė me efektet e Ligjit tė Luftės tė vitit 1940"
"... zgjidhjen e Ēeshtjes sė Pronėsisė Ēame nė Greqi"
"... si ėshtė zbatuar paragrafi i pikės 5 tė Rezolutės... "shkollimi nė gjuhėn amtare tė shqiptarėve nė Greqi..."
Z.Spahiu, nė mbledhjen e Byrosė, nė prani edhe tė mediave tė shumta, iu drejtua kryetarit tė Kuvendit: "Pas mosmiratimit tė Projekt-rezolutės pėr popullsinė Ēame nga maxhoranca socialiste, kėto pyetje dhe pėrgjigjet e kryeministrit Nano do tė kenė interes tė veēantė pėr opinionin mbarėkombėtar dhe mediat, sepse ju, vazhdimisht, mosmiratimin e rezolutės e keni justifikuar me argumentin se "Kuvendi i Shqipėrisė ka miratuar njė rezolutė, nė tė cilėn pėrfshihen pikat e kėrkuara nė Projekt-rezolutėn e re si: Ligji i Luftės; Ēeshtja e Pronave Ēame, apo shkollimi i fėmijėve shqiptarė, nė Greqi, nė gjuhėn amtare, etj..
Pas kėsaj kėrkese kėmbėngulėse tė z.Spahiu, z.Pėllumbi, duke u munduar tė justifikohet, tha se "kryeministri Nano ka axhendė tė ngjeshur takimesh, dhe nuk mund tė vijė nė Kuvend", por, kėtij "argumenti" tė Pėllumbit iu kundėrvunė tė gjithė kryetarėt e grupeve parlamentare tė opozitės, qė e mbėshtetėn kėrkesėn e z.Spahiu.
Nė seancėn plenare tė pasditės, kryetari i Kuvendit z.Servet Pėllumbi - deklaroi pėrfshirjen e seancės sė pyetjeve tė z.Spahiu me kryeministrin Nano nė kalendarin dyjavor dhe, mė konkretisht, ditėn e hėnė, mė datė 19 prill 2004.
Seanca plenare mbas miratimit tė kalendarit dyjavor, vazhdoi punimet me pyetje dhe interpelanca me ministrat, kėrkuar nga deputetė tė ndryshėm.
A.K.
Shprehet Blerim Kamberi, Sekretari i Marrėdhėnieve me Publikun i PLL
PLL mbėshtet sistemin proporcional
Paraditėn e sė shtunės, dt.17 prill, Sekretari i PLL pėr Marrėdhėniet me Publikun, z.Blerim Kamberi, dha njė konferencė shtypi pėr gazetarėt e shumtė tė pranishėm, nė Selinė qėndrore tė PLL.
Nė kėtė konferencė, z.Kamberi u prononcua pėr mediat nėpėrmjet njė deklarate, ku mbajti edhe njė herė qėndrimet e qarta dhe tė prera tė PLL lidhur me zhvillimet e fundit politike nė vend dhe vizionin e Legalitetit pėr daljen nga kriza.
Nė prononcimin e tij z.Kamberi u shpreh me tone tė ashpra lidhur me injorimin e raportit tė fundit tė K.E. nga maxhoranca socialiste, e cila, sipas tij, vazhdon tė mbajė qėndrime refraktare ndaj vėrejtjeve dhe rekomandimeve tė faktorėve ndėrkombėtarė, qė janė thjesht perifrazime dhe rikonfirmime tė akuzave tė opozitės qė prej 7 vjetėsh. Nė fjalėn e tij, z.Kamberi stigmatizoi tautologjinė boshe tė qeverisė dhe maxhorancės pėr tė ashtuquajturat "... pėrpjekje nė vazhdimėsi pėr integrim", duke sjellė argumenta se situata e sotme politike, ekonomike, sociale dhe niveli i kriminalitetit e korrupsionit - flasin pėr tė kundėrtėn e "pėrpjekjeve pėr integrim" pėr tė cilat qeveria dhe maxhoranca pretendojnė se janė tė interesuara.
Nė pjesėn e dytė tė deklaratės, z.Kamberi shprehu edhe rrugėzgjidhjet qė ofron PLL pėr tė dalė nga kjo gjendje kolapsi dhe krize totale nė tė cilėn ėshtė zhytur vendi, duke vlerėsuar si tė tilla vetėm reformėn e sistemit zgjedhor; qeverinė me bazė tė gjerė dhe Sistemin Zgjedhor Proporcional, tė cilat, sipas PLL, do tė garantonin zgjedhje konform standarteve dhe do tė shmangnin manipulimin e verdiktit zgjedhor dhe votėvjedhjen, qė socialistėt i kanė servirur shqiptarėve qė prej 7 vjetėsh.
Nė pėrgjigje tė interesimit tė gazetarėve, z.Kamberi u shpreh edhe pėr deklaratėn e fundit tė komisionerit tė lartė evropian, z.Kris Patten, i cili ka akuzuar direkt qeverinė shqiptare qė bėn qorrin ndaj trafikut kriminal tė organeve tė fėmijėve shqiptarė, eksterpimi i tė cilave realizohet nėpėrmjet njė klinike speciale nė rrethin e Fierit, prej nga merren dhe trafikohen organet pėr nė klinikat moderne tė Evropės, trafik nga ku segmentet mė monstruoze tė krimit tė organizuar nxjerrin fitime kolosale.
Gazetarėt e pyetėn z.Kamberi qė tė komentonte edhe reagimin mohues tė zėdhėnėsit e, njėkohėsisht, Sekretarit pėr Marrėdhėniet me Mediat nė PS, z.Bardhyl Agasi, i cili nė njė konferencė pėr shtyp e kish mohuar ekzistencėn e kėsaj klinike dhe tė njė trafiku tė tillė nga Shqipėria. Nė pėrgjigje, z.Kamberi shprehu sigurinė e natyrshme se "z.Patten ėshtė njė funksionar i lartė i Brukselit dhe, si i tillė, disponon informacione tė sakta e tė sigurta pėr rastin nė fjalė, tė cilin ai e ka bėrė objekt edhe tė deklaratės sė tij kėrcėnuese, sipas sė cilės ky trafik nė zemėr tė Shqipėrisė do t'i kushtojė shtrenjt shtetit shqiptar, nė kuadėr tė marrėveshjeve dypalėshe pėr Integrimin".
Nga kjo konferencė dhe prononcimet e z.Kamberi - gazetarėt mbetėn tejet tė kėnaqur dhe premtuan pėr ta emetuar me rigorozitet kėtė lajm dhe qėndrim tė rėndėsishėm tė z.Kamberi, nė emėr tė PLL.
Korresp. i "Atdheu"
Deklaratė pėr mediat e PLL
Raporti i KE dėrrmon qeverinė shqiptare
PLL shpreh shqetėsimin e saj tė thellė pėr vlerėsimin qesharak tė qeverisė dhe institucioneve shqiptare pėr raportin e fundit tė KE, i cili shprehet nėpėrmjet reagimit tė vakėt dhe aspak institucional nga maxhoranca.
Pėrkeqėsimin e klimės politike, treguesve ekonomikė dhe atyre tė kriminalitetit dhe korrupsionit gjithnjė nė rritje, qeveria dhe skalionet e saj e pėrkthejnė me frazėn stereotipe tė "zbatimit tė detyrave tė shtėpisė nė vazhdimėsi", duke bėrė me kėtė rast edhe bilance sipas tė cilave "vlerėsimet nė raport, janė nė nivel tė njejtė me kritikat".
Por asnjė pėrfaqėsues i maxhorancės nuk pranon tė bėjė krahasimin e pseudoarritjeve dhe treguesve realė pėr tė cilat flet raporti i KE, me standartet e kėrkuara nga BE dhe organizmat monitoruese. Tashmė termi "Integrim" po keqpėrdoret pėr tė anashkaluar dhe rrumbullakosur problemet e rėnda qė pėrjetojnė shqiptarėt.
PLL ėshtė e bindur se realiteti aktual ėshtė reflektim dhe pasojė e shkatėrrimit tė proceseve zgjedhore nga maxhoranca e majtė, prej nga ku kanė buruar pushtete tė paligjshme, qė kanė institucionalizuar paligjshmėrinė dhe krimin nė tė gjitha fushat e jetės shqiptare.
PLL vlerėson se politika duhet dalė sa mė parė nga rrethi vicioz i konstatimit tė shqetėsimeve tė drejta tė ndėrkombėtarėve, tė cilat gjithmonė kanė konverguar me akuzat e herėpas'hershme tė artikuluara nga PLL dhe opozita pėr gjendjen kritike nė tė cilėn ndodhet vendi.
Si rrugėdalje, PLL propozon ndryshimin e menjėhershėn tė sistemit zgjedhor nė sistem proporcional, i cili shpreh, nė mėnyrėn mė tė drejtė tė mundshme, vullnetin e ēdo qytetari shqiptar pėr pėrfaqėsimin politik dhe pjesėmarrjen nė qeverisjen e vendit. Vetėm sistemi proporcional mundėson ndarjen e politikės nga krimi, shmang blerjen e votave nga manjatėt e krimit dhe korrupsionit, si dhe evidenton vlerėn e vėrtetė dhe mbėshtetjen elektorale tė subjekteve politike.
PLL propozon krijimin me urgjencė tė njė qeverie teknike, pėr ndėrtimin e infrastrukturės sė zgjedhjeve tė lira dhe tė standarteve demokratike, qė janė kyēi kryesor pėr hapjen e portės sė Integrimit.
KOMENT
Rusia tmerrohet nga hapja e "defterėve" nė Shqipėri
Nga Astrit Kola
Nė njė emision special tė dhėnė para dy muajsh nė TV-Koha, pasqyrohej vizita e nėndrejtorit tė Pėrgjithshėm tė Arkivave tė Rusisė nė Shqipėri, z.Vladimir Tarasov.
Drejtuesit e Arkivės sė Shtetit dhe redaktorėt e TV-Koha, e shfrytėzuan kėtė kronikė pėr tė evidentuar bashkėpunimin midis dy institucioneve analoge, "nė kuadėr tė proceseve tė hapjes sė vendeve respektive pas vendosjes sė pluralizmit dhe bashkėpunimit dypalėsh nė fushėn e Arkivistikės".
Por ajo qė ra nė sy nė emission, ishte reagimi i z.Tarasov pas pyetjes sė gazetarit Fiqiri Sejdiaj pėr "mundėsinė e shfrytėzimit tė arkivave ruse pėr Ballkanin, sidomos lidhur me marrėdhėniet shqiptaro-serbe e shqiptaro-ruse". Tarasov, i trembur dhe me zė tė ndryshuar, e anashkaloi pėrgjigjen duke bėrė tė paditurin pėr kėtė problem, por, mė pas, "i shkoi gjuha aty ku i dhemb dhėmballa", kur shtoi me ton tė ngritur: "Pas ndryshimeve nė Rusi, pas vitit 1990, pėr shkak tė gabimeve dhe hapjes sė pakontrolluar tė vendit, por edhe pėr qėllime pėrfitimi nga njerėz tė veēantė - u nxorrėn nga arkivat ruse materiale kompromentuese lidhur me personalitete tė veēantė, ēka shkaktoi skandale tė vėrteta, por kjo nuk do tė ndodhė mė nė tė ardhmen".
Pra pėrgjigjia e Tarasovit ishte e qartė. Rrjedhimisht del konkluzioni se Tarasovi nuk kishte ardhur kėtu pėr tė zbardhur tė vėrtetat pas kaq kohėsh, pėr tė ndihmuar nė interpretimin historiografik, nė riformatimin e tė dhėnave shkencore e fakteve tė njohura e panjohura, as pėr ndihmesė pė riformulimin e teksteve tė historisė dhe studimeve shkencore tė kėsaj periudhe. Ai kish ardhur pėr tė kundėrtėn, pėr tė ushtruar presion qė arkivat shqiptare tė mbyllen. Mirėpo, kėtė veprim, pa ndonjė ligj tė veēantė, e kanė bėrė vullnetarisht tė gjitha qeveritė qė erdhėn pas vendosjes sė Pluralizmit politik nė Shqipėri. Por pas ardhjes sė socialistėve nė pushtet, u hartua me shpejtėsi njė ligj pėr mbylljen e arkivave, me tė famshmin argument tė "maturimit tė tyre, sipas standarteve ndėrkombėtare". Kjo do tė thotė se, rusofilėt dhe serbofilėt e Tiranės do tė shtyjnė nė kalenda hapjen e dosjeve agjenturore tė sllavėve nė Shqipėri, ndonėse kjo, aktualisht, po bėhet nė mėnyrė selektive, sepse Nexhmije Hoxha dhe Paskal Milo paskėrkan tė drejtė tė thonė, shkruajnė e referohen nė "arkivat", qė z.Shaban Sinani i ka mbyllur pėr tė tjerėt "me ligj". Pra Nexhmija dhe Paskali paskėrkan tė drejtė tė silurojnė, damkosin e terrorizojnė kė tė duan. Natyrisht qė, nacionalistėt, nuk i ha meraku nėse kanė qenė agjentė tė tė huajve drejtuesit e lartė tė komunizmit shqiptar dhe PPSH-sė, sepse pėrgjigjen pozitive ata e kanė nxjerrė nga veprimtaria e tyre gjakatare e antishqiptare, gjithmonė nė favor tė sllavėve e nė dėm tė shqiptarėve. Por shqetėsimi madhor qėndron nė faktin se rusėt kanė akoma fuqi dhe "tė drejtė" t'u mbyllin gojėn dhe arkivat shqiptarėve!!!
Shqetėsimi i hapur i Tarasovit ishte thirrja dhe presioni pėr tė bllokuar arkivat, qė kėshtu tė mos digjen agjentėt e Moskės nė Shqipėri, pra tė ruhet rrjeti agjenturor, e tė veprojė akoma nė dėm tė shqiptarėve.
Tarasovi e shprehu hapur kėrcėnimin, i cili nuk vlente vetėm pėr shtetin shqiptar, megjithėse kėtė mund ta bėnte ambasadori rus apo Ivanovi, sikundėr e kanė bėrė edhe mė parė. Por, me kėtė veprim, Tarasovi kėrcėnoi indirekt punonjėsit dhe drejtuesit e Arkivės sė Shtetit dhe studjuesit - qė ata tė tregohen tė kujdesshėm dhe tė mos i hapin defterėt e vjetėr tė agjenturave ruse e serbe nė Shqipėri.
Nė emision u pėrmend edhe gjoja "hapja e arkivave pėr bazėn e Pashalimanit", por kjo nuk pėrbėn kurrfarė sekreti shtetėror, sepse kjo Bazė Ushtarake me rėndėsi strategjike u shkatėrrua nė vitin 1997, gjatė rebelimit komunist tė pushtetarėve tė sotėm. Pra, pėr Pashalimanin, pas kėsaj vizite, u vendos tė hapen defterė pa rėndėsi, tė cilėt i pati nė dorė dhe i dogjėn edhe Xani Ēaushi, Luftar Petoshati dhe Albert Shyti, nė vitin 1997. madje dihet nga tė gjithė se, atėkohė, janė parė furgonė qė mbushesin me dokumenta e materiale tė rėndėsishme, qė ruheshin e shoqėroheshin me banditė tė armatosur, dhe, pasi mbusheshin dėng, niseshin me shpejtėsi drejt Jugut, pra drejt Greqisė. Ndėrsa tani, pas krehjes 7-vjeēare dhe falsifikimit, kėto defterė, Tarasovi rus dhe tarasovėt shqiptarė, duan t'i shesin si "tepėr tė rėndėsishme e tė shfrytėzueshme" pėr studiuesit.
Shqetėsimi i Tarasovit vinte natyrshėm po tė kemi parasysh skandalin "Mitrokhin", tė shpėrthyer nė Italinė fqinje, nga i cili rezultoi me dokumente se pothuajse i gjithė lidershipi i majtė i Italisė sė pas Luftės Dytė Botėrore e deri nė mesin e viteve 70 - ka qenė agjenturė e fshehtė e KGB-sė. Dhe jo pak, por tė tillė kanė qenė afro 250 liderė. Hapja e kėtij skandali dhe dekonspirimi i kėtyre agjentėve, pothuajse hodhi nė erė tė gjithė klasėn politike italiane. Skandali "Mitrokhin" evidentoi se KGB kish paguar miliarda dollarė pėr veprimtarinė agjenturore tė spiunėve-politikanė italianė nė zemėr tė Perėndimit evropian, ndėrkohė qė agjentėt nė Shqipėri i kish rekrutuar pa pare, por thjesht nė kėmbim tė kapeleve dhe gjimnastiorkave qė u fali barinjve morracakė, qė lanė gėrrabat, hodhėn dy dyfekė pėr tė vrarė shqiptarėt dhe mėsuan tė kėndonin "Rasija... rodina maja".
Ngjarjet e ditėve tė fundit nė Kosovė e Mitrovicė, sensibiliteti i shtuar i Putinit pėr to; akuza e tij pėr "spastrim etnik tė serbėve nė Kosovė" dhe turravrapi i maxhorancės aktuale pėr hartimin e kalimin nė Kuvend tė draftit tė "Marrėveshjes sė Miqėsisė dhe Bashkėpunimit midis Shqipėrisė dhe Rusisė", tashmė nuk janė tė rastit, ashtu sikundėr nuk kanė qenė tė rastit vizitat e shpeshta "incognito" tė ish kryetarit tė Kuvendit, Skėnder Gjinushit, nė Rusi, i cili, sipas gazetės "55", pas vitit 1997 ka bėrė 2 vizita zyrtare dhe 16 vizita private nė Rusi (kėto tė fundit tė padeklaruara pėr mediat).
Por episodi mė i rėndėsishėm dhe mė kuptimplotė i vazhdimėsisė sė marrėdhėneve tė dyshimta ruso-shqiptare pas '90-ės, ka qenė vizita e nivelit tė lartė tė drejtuesve tė Parlamentit shqiptar nė Korrik tė vitit 1991 nė Moskė, e delegacionit tė pėrbėrė nga kryetari i Kuvendit tė asaj kohe, z.Kastriot Islami dhe deputetėt Ali Spahia e Namik Dokle, respektivisht pėrfaqėsues tė PD e PS, me ftesė tė Sovjetit Suprem dhe kryetarit tė tij, Gorbaēovit. Pėr t'i kthyer pėrgjigjen mesazhit sekret tė Gorbit, dėrguar bashkėstudentit Alia me anė tė Ambasadorit rus, Ramizi pajisi Islamin me mesazhin tepėr sekret, tė shkruar nė "gjuhėn e dashur ruse", qė e dėrgoi si gjithmonė, "drejt Moskės sė shtrentė", tashmė pa nevojėn e kanaleve tė fshehta tė shėrbimeve sekrete.
Nė pritjen qė Kremlini rezervoi pėr nder tė delegacionit, zotėrinjtė Spahia dhe Dokle u lanė tre orė pas dere, dhe kurrė nuk mėsuan asgjė, ndėrkohė qė Islami zhvillonte bisedė kokė mė kokė me Gorbaēovin.
Pėrse kjo bisedė u zhvillua kokė mė kokė dhe ēfarė biseduan Islami e Gorbi??? Pavarėsisht pėrgjigjes, komenti do tė ishte i tepėrt. Vetė zhvillimet e mėvonshme alla-katoviciane ndihmojnė pėr tė kuptuar pėrmbajtjen e mesazhit-urdhėr pėr komunistėt shqiptarė, "Meka" e tė cilėve, pėrjetėsisht, do tė mbetet Moska!
Fakti qė Gjinushi e Islami janė bij tė drejtuesve tė lartė tė hierarkisė komuniste tė kohės sė diktaturės dhe ardhja e Tarasovit pikėrisht kur nė fuqi janė bijtė e baballarėve me shkollim e mbėshtetje ruso-ramiziste - flet shumė.
Tashmė, pas ultimatumit moskovit, sekretari personal i Ramiz Alisė nė krye tė Akivave tė Shtetit, do tė dijė tė pėrmbushė porositė e tarasovėve tė Rusisė pėr arkivat e Shtetit Shqiptar - qė vetėm pėr shqiptarėt nuk do tė hapen e shohin dritėn e diellit.
Vizita e Tarasovit i dha kuptim tė plotė edhe shqetėsimit tė dikurshėm tė Ismail Kadaresė, qė shkroi: "Tani, pas shpėrbėrjes sė Bashkimit Sovjetik, kur gjeneralėt e KGB-sė do tė shesin me para sekretet agjenturore, spiunėve tė vjetėr shqiptarė do t'u trokasin nė derė e do t'u flasin nė tė gjitha gjuhėt e botės, me emrat e koduar dikur, dhe ata do tė detyrohen tė rikthehen nė shėrbim...".
Po kur t'i thėrrasė Car Putini e Knjaz Koshtunica, ēdo tė bėjnė??? Jo vetėm qė do tė pėrgjigjen nė apel, por do tė rekrutojnė edhe bijtė e parekrutuar ende, e qė i kanė nė tė gjitha skutat e pushtetit. Dhe atėherė mjerė Shqipėria, se ku do tė shitet e pėrfundojė..., nėse kėta do tė mbeten nė pushtet!
AKTIVITETE
Zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL Shkodėr; zgjidhet kryetar z.Ilir Kuka
Spahiu: PLL pret mė shumė nga legalistėt shkodranė
Namik MEHMETI
Tė mėrkurėn, mė datė 14 prill 2004, nė sallėn e mbledhjeve tė Prefekturės sė qytetit tė Shkodrės, zhvilloi punimet Konferenca V e Degės sė PLL Shkodėr. Pėrveē delegatėve tė kėsaj konference, morėn pjesė edhe simpatizantė tė Legalitetit dhe tė Monarkisė, pėrfaqėsues tė partive politike tė djathta, si dhe z.Ekrem Spahiu-kryetar i PLL, z.Murat Basha nėnkryetar i PLL dhe z.Seit Preni, sekretar i Senatit tė veteranėve legalistė.
Konferencėn e deklaroi tė hapur njė nga veteranėt e njohur tė Legalitetit nė Shkodėr, z.Ferit Myftija, i cili pasi shprehu falenderimin pėr nderin qė i bėhej, ftoi panelin drejtues tė zerė vend nė presidiumin e konferencės.
Mė pas, kryetari i Degės sė PLL Shkodėr, z.Enis Dizdari, propozoi tė mbahet njė minutė heshtje pėr legalistėt qė janė ndarė nga jeta nė periudhėn midis dy konferencave, si Xhevat Myftija, Hodo e Safet Sokoli etj..
Pastaj ai paraqiti raportin e punės qė ka bėrė kjo Degė gjatė dy viteve nė mes dy konferencave.
Nė raportin e z.Dizdari u theksua puna e mirė qė Dega kish bėrė nė periudhėn midis konferencave pėr shtrirjen e strukturave, pėr afrimin e intelektualėve dhe konsolidimin e strukturave konform udhėzimeve statutore tė qendrės dhe objektivave politikė e zgjedhorė tė Degės. Ai pėrmendi gjithashtu kontributin e legalistėve shkodranė nė pritjen e Familjes Mbretėrore nė Rinas, me rastin e rikthimit nė Atdhe pas mungesės sė gjatė nė ekzilin politik tė detyruar. Po kėshtu, z.Dizdari pėrmendi edhe pjesėmarrjen masive tė legalistėve dhe mbretėrorėve shkodranė nė Funeralin madhėshtor tė organizuar nga PLL pėr pėrcjelljen e Nėnės Mbretėreshė Geraldinė nė banesėn e fundme, si dhe pėr pritjen e shkėlqyer tė legalistėve gjatė vizitės sė NMT Mbretit Leka dhe pjestarėve tė tjerė tė Familjes Mbretėrore gjatė vizitės sė tyre nė qytetin e Shkodrės. Mė tej, z.Dizdari foli gjatė pėr masat organizative dhe ato tė karakterit propagandistik qė ai, personalisht, dhe anėtarėt e Komitetit Drejtues kishin marrė pėr pėrgatitjen e fushatės, sidomos nė qytetin e Shkodrės, me ē'rast pėrmendi edhe mitingun madhėshtor tė organizuar nė Pallatin e Sportit tė qytetit pėr hapjen e fushatės zgjedhore dhe prezantimin e kandidatit legalist, z.Dibra, nė tė cilin mori pjesė pothuajse e gjithė elita intelektuale dhe qytetare shkodrane.
Duke pranuar mė tej rezultatin e dobėt, z.Dizdari shpjegoi edhe shkaqet objektive dhe subjektive qė shoqėruan fushatėn e Degės dhe ndikuan nė rezultatin pėrfundimtar, ku si shkaqe kryesore renditi propagandėn e egėr kunėdr PLL dhe kandidatėve legalistė nga partitė rivale; mungesėn e financave dhe, mbi tė gjitha, votimin bardhezi tė qytetarėve shkodranė - nga frika e njė fitoreje tė mundshme tė socialistėve.
Pastaj, z.Dizdari pėrmendi dhe cilėsoi me emra drejtuesit dhe legalistėt qė kishin punuar me pėrkushtim dhe kishin dhėnė kontribut tė rėndėsishėm nė kėtė fushatė.
Nė fund tė fjalės sė tij, kryelegalisti shkodran shprehu bindjen pėr rezultate nė rritje tė Degės sė PLL Shkodėr nė tė ardhmen, dhe kjo, sipas tij, bazohej nė shtimin e anėtarėsisė, ndėrgjegjėsimin e saj dhe konsolidimin organizativ tė strukturave tė PLL. ***
Nė diskutimin e tij nė formė platforme, konform rendit tė ditės, sekretari i Degės z.Ilir Kuka, pasi bėri njė pėrmbledhje tė punės sė Degės qė nga konferenca e kaluar, ndėr tė tjera theksoi:
"Konferenca e VI-tė e PLL Dega Shkodėr, i zhvillon punimet e saj nė njė situatė tė rėnduar politike, ekonomike e sociale pėr vendin, pasojė kjo e papėrgjegjshmėrisė sė tejskajshme tė qeverisė sė majtė, e cila, e lidhur ngushtė me krimin ekonomik dhe politik, po mundohet t'i imponohet me tė gjitha mėnyrat shoqėrisė dhe Kombit shqiptar. Nė kuadėr tė Lėvizjes qytetaro-politike "Nano Ik" tė ndėrmarrė nga opozita shqiptare, ku PLL dhe kryetari i saj z.Spahiu, janė shndėrruar nė zėrin mė tė fuqishėm tė nacionalizmit shqiptar dhe tė sė Djathtės, nė mbrojtje tė vlerave dhe dinjitetit njerėzor, tė Pronės sė ligjshme, tė ish tė Pėrndjekurve Politikė, dhe, mbi tė gjitha, tė Ēeshtjes Kombėtare - mendoj se duhet tė shikohen me sy kritik, por edhe perspektiv, disa aspekte tė veprimtarisė sė PLL tė Degės Shkodėr.
Rezultati qė PLL Dega Shkodėr mori pėr pushtetin lokal, pėr tė gjithė nuk ka qenė ai qė pritnim, pėr tė mos thėnė zhgėnjyes. Nėse do t'i shihnim nė vijimėsi rezultatet qė ka marrė kjo Degė gjatė viteve, sidomos pas vitit 1996, shihet se ka njė rėnie tė votuesve pėr PLL. Besoj se mund tė gjenden me dhjetra argumente pėr tė justifikuar kėtė rėnie, ose pėr tė provuar tė kundėrtėn. Po a janė me tė vėrtetė kėto mundėsitė tona; a kemi shfrytėzuar gjithēka dhe a kemi mė forca e mundėsi tė tjera; a ka mbėshtetje mė tė madhe se 800 vota alternativa legaliste dhe monarkiste nė Shkodėr, etj.?
E parė nė aspektin e realizimit tė misionit tonė si parti politike, kėto rezultate janė shumė larg asaj qė dėshiron elektorati shkodran, sepse PLL ėshtė partia qė kėrkon ndryshimin e sistemit politik dhe ne pretendojmė qė shqiptarėve t'u kthejmė dinjitetin, vlerat, e tė zgjidhim ēėshtjen kombėtare. Monarkia dhe monarkistėt kanė tė drejtė tė krenohen, sepse kanė dhėnė prova se mund t'i realizojnė disa nga kėto aspirata tė shqiptarėve, ashtu si gjatė viteve 1928-1939. Sot duhet tė provojmė se jemi pėrsėri nė gjendje ta bėjmė kėtė. Por me kėtė rezultat, ne nuk mund tė bėjmė asgjė.
Nė politikė duhet tė bėjmė atė ēka ėshtė e nevojshme. Dhe kjo ėshtė detyra qė kemi para historisė, Kombit shqiptar, monarkistėve dhe legalistėve qė ndėrtuan shtetin e parė modern, Monarkinė Shqiptare me Mbretin Zog I. Duhet ta bėjmė nė emėr tė atyre monarkistėve qė sakrifikuan jetėn nėn tmerrin komunist, pėr idealin e tyre monarkist, si dhe nė nderim tė atyre monarkistėve e legalistėve qė e mbajtėn gjallė e tė pastėr PLL nė emigracion.
Puna jonė nė tė ardhmen duhet tė synojė:
- Forcimin e identitetit tė PLL.
- Shumėfishimin e votave tė PLL, duke synuar jo vetėm maksimumin e votave tė arritura vite mė parė, por ndoshta edhe mė shumė.
- PLL Dega Shkodėr duhet tė kthehet nė njė pikė referimi pėr tė gjithė Veriun.
- Riorganizim tė menjėhershėm tė tė gjitha seksioneve tė PLL, aty ku ekzistojnė, sipas parimit "njė qendėr votimi njė seksion", ndėrsa aty ku nuk kemi, tė synojmė ngritjen sa mė tė shpejtė tė tyre.
- Afrimin e sa mė shumė tė rinjve nė strukturat e PLL ( seksione-rajone).
- Krijimi sa mė parė i departamenteve si ai i Arsimit, Kulturės, Historisė, Ekonomisė, Administrimit, Juristėve, Mjekėsisė, etj..
- Takime tė rregullta tė organeve dhe forumeve drejtuese, duke filluar nga Komiteti Drejtues, seksionet, Forumi i Gruas, Rinisė, etj., tė gjitha kėto nė respektim tė statutit.
- Thithjen e mendimit tė anėtarėve tė PLL.
- Forcimi i Demokracisė dhe transparencės brenda nė parti (vėnia nė dijeni e tė gjithė anėtarėve pėr vendim-marrjen).
- Do tė pėrpiqemi tė realizojmė binjakėzimin e Degės sė PLL Shkodėr me Degėn e PLL Nju Jork".
Pas raportit u bėnė shumė pyetje dhe diskutime, ku me tone tė ashpra kritike u analizuan rezultatet dhe puna e strukturave dhe e drejtuesve tė veēantė, tė cilat, nga tė gjithė diskutantėt, u vlerėsuan si "tė dobėta e qė nuk e nderonin traditėn e legalistėve shkodranė".
***
Mė pas e morėn fjalėn pėrfaqėsuesit e partive politike tė djathta, qė ishin ftuar enkas, tė cilėt pėrshėndetėn punimet e konferencės. Pėr PD pėrshėndeti z.Ahmet Omi, nėnkryetar i kėsaj Dege. Mė pas pėrshėndetėn edhe z.Muatafa Lici-kryetar i PMDL; z.Xhemal Shkjau-kryetar i PBKD; z.Caf Jonuzi-kryetar i Shoqatės sė Ish tė Pėrndjekurve Politikė; I. Bruēaj-kryetar i PBK.
Tė gjithė kėta pėrfaqėsues vlerėsuan kontributin e PLL pėr pozicionin dhe qėndrimin e saj serioz nė kuadėr tė Lėvizjes "NANO IK" dhe pėr problemet kyēe tė politikės; pėr ēėshtjen kombėtare, shtresėn e nėpėrkėmbur tė tė Persekutuarve Politikė dhe tė ish Pronarėve.
Nė konferencė e mori fjalėn edhe sekretari i Senatit tė Veteranėve, z.Seit Preni, i cili pasi shprehu pakėnaqėsinė e tij pėr rezultatet e dobėta tė Degės nė zgjedhjet e 12 tetorit, u kėrkoi veteranėve legalistė shkodranė qė tė jepnin "maksimumin e kontributit tė tyre pėr tė pėrmirėsuar punėn e Degės dhe rritur rezultatet, duke u qėndruar mė pranė tė rinjve".
Pas z.Preni e mori fjalėn nėnkryetari legalist, z.Murat Basha, qė cilėsoi mangėsitė organizative dhe mungesėn e bashkėpunimit midis drejtuesve dhe strukturave nga qendra nė bazė si shkak i rezulatteve tė pakenaqsėshme tė arrutuar nga Dega e PLL Shkodėr gjatė zgjedhjeve tė 12 tetorit.
Pastaj z.Basha foli pėr kontributin e rėndėsishėm tė PLL pėr zgjidhjen e problemeve qė janė nė axhendė tė Ēeshtjes Kombėtare, sidomos kohėt e fundit, nė qėndrimet parimore dhe konsekuente ndaj Ēeshtjes Ēame dhe Ēeshtjes sė Kosovės, si dhe kontributin konkret tė NMT Mbretit Leka gjatė prononcimeve pėr kėto probleme nevralgjike, nė mediat, brenda dhe jashtė vendit.
"Vetėm restaurimi i Monarkisė dhe Rikthimi i Mbretit Leka nė Fron, mundėsojnė institucionalizimin e shtrimit dhe zgjidhjes sė Ēeshtjes sonė kombėtare", - theksoi z.Basha, duke pėrmendur mė pas edhe qėndrimet e vendosura tė PLL nė mbrojte tė kėrkesave tė drejta tė tė Pėrndjekurve dhe Pronarėve "pa plotėsimin e tė cilave nuk ka dhe nuk mund tė ketė integrim nė Evropė. Konstatimi dhe evidentimi i problemeve ėshtė i pamjaftueshėm nėse nuk mbėshtetet me masa energjike pėr zgjidhjen e tyre dhe kapėrcimin e vėshirėsive, qė janė tė natyrshme gjatė punės sė partisė nė terren dhe me njerėzit, sidomos gjatė fushatave zgjedhore tė ashpra, sikundėr ishte kjo e fundit", theksoi z.Basha.
Edhe plotėsimi i formularėve tė dhėnė nga kryesia, ishte njė kėrkesė e nėnkryretarit legalist, sepse ato ndihmonin pėr tė krijuar njė tablo tė gjendjes dhe punės sė Degėve, duke shėrbyer njėkohėsisht pėr ngritjen e punės organizative tė partisė nė nivele tė larta, nė pėrputhje me pėrvojat e partive konservatore bashkėkohore.
Pas nėnkryetarit tė PLL e mori fjalėn kryetari i saj, z.Ekrem Spahiu, i cili fillimisht falenderoi pėrfaqėsuesit e partive politike qė pėrshėndetėn nė kėtė konferencė, pėr vlerėsimin qė i bėnė punės sė legalistėve shkodranė, dhe nė shkallė kombėtare, duke shtuar mė tej: "Ėshtė nder tė vij nė Shkodėr dhe tė pėrshėndes jo vetėm legalistėt nė kėtė konferencė, por, nė mėnyrė tė veēantė, tė gjithė spektrin e djathtė politik shkodran.
Dega e Shkodrės ėshtė njė Degė qė ka dhėnė shumė pėr ēėshtjen kombėtare, mbretėrore, tė tė Persekutuarve Politikė e Pronarėve, qė pėrbėjnė katėr shtyllat e kėsaj partie nė luftėn e saj pėr tė integruar gjithė shoqėrinė. PLL ėshtė parti qė mban mbi supe njė histori tė madhe kombėtare. T'i kthehemi Monarkisė, ku Mbreti Zog ka krijuar njė shtet tė moderuar.
Lėvizja "Nano Ik" mbėshtetet nga PLL, duke fituar dimensione tė reja - po anashkalojnė bindjet e tyre, pasi ata e ndjejnė veten tė ofenduar nga PS. Lėvizja po shtrihet kudo ku janė shqiptarėt, qė janė larguar nga jeta e varfėr. Raporti i BE ka qenė njė dimension tjetėr qė i jep kėsaj Lėvizjeje. Rezoluta pėr Ēamėrinė tregoi edhe njė tjetėr dėshtim tė Pozitės pėr ēėshtjen kombėtare, tė cilėn duhet ta mbrojmė, pasi Shqipėria kufizohet kudo me troje shqiptare. Ky qėndrim antikombėtar ėshtė njė motiv qė na shtyn tė zgjerojmė kėtė Lėvizje. Nuk ėshtė e lehtė tė ikė Nano dhe, pėr kėtė, kemi propozuar qė, njė tė mėrkurė, tė qėndrojmė 24 orė nė shesh, nė Tiranė, dhe ne, si deputetė tė opozitės, tė ngujohemi nė Parlament ditėn e ejte. Populli ka sakrifikuar shumė pėr politikanėt, prandaj deputetėt e opozitės duhet tė ngulin kėmbė nė tėrheqjen e Nanos. Ne kėrkojmė tė largojmė Nanon nga qeverisja dhe qeverinė e tij ta zėvendėsojmė me njė qeveri me pjesėmarrjen e tė gjithė partive. Kjo qeveri duhet tė pėrgatisė infrastrukturėn e nevojshme, pėr tė pėrgatitur dhe realizuar zgjedhje tė lira e tė pamanipuluara, ku tė repektohet vota. Gjithashtu, kjo qeveri duhet tė pėrfshijė nė mandatin e saj miratimin e disa ligjeve, si ai pėr Dėmshpėrblimin e tė Pėrndjekurve Politikė dhe zbatimin e kėrkesave tė drejta tė ish Pronarėve. NMT Mbreti Leka I-rė ka ndėrruar 3 herė banesėn, pasi Familjes Mbretėrore nuk i janė kthyer pronat, megjithėse, ligjėrisht, ėshtė pajisur me status tė veēantė.
PLL mendon se padrejtėsitė ndaj Shqipėrisė duhet tė eleminohen hap pas hapi, ndaj i ftoj partitė opozitare qė tė mbėshtesin lėvizjen "Nano ik", me qėllim qė nė zgjdhjet e ardhshme tė fitojė koalicioni i djathtė, pasi diferenca prej 1.2 % ėshtė tregues i qartė i kalimit tė mbėshtetjes popullore tek opozita. Deri tani, socialistėt kanė realizuar 4 votime dhe dy referendume tė manipuluara. Shkodra nuk ka nevojė pėr moral opozitar, pasi ajo ka votuar gjithnjė kundėr komunizmit, por Shkodra duhet tė rikthejė ato vlera qė ka patur e trashėguar nė shekuj, duke qenė njė shembull i qytetėrimit dhe i pėrparimit pėr tė gjithė Shqipėrinė", - e mbylli fjalėn e tij z.Spahiu.
***
Konferenca pastaj kaloi nė zhvillimin e proēedurave tė mėtejshme, ku shumė legalistė e simpatizantė bėnė pyetje nė adresė tė kryetarit tė PLL, z.Spahiu. Pyetjeve qė ishin nė funksion tė problemeve e shqetėsimeve qė kanė legalistėt, z Spahiu u dha pėrgjigje duke dhėnė idenė se, tė metat qė janė shfaqur sidomos nė zgjedhjet lokale tė tetorit 2003, nuk janė vetėm punė e dobėt e njė individi, pra tė kryetarit tė Degės, por edhe tė kryesisė dhe Komitetit Drejtues, tė cilėt nuk kanė arritur tė harmonizojnė faktorėt pėr tė realizuar njė fushatė me rezultate mė tė mira, ashtu siē ka treguar Shkodra nė vitet e demokracisė.
Gjithashtu, z.Spahiu, nėpėrmjet pėrgjigjeve sqaroi mjaft probleme qė shqetėsojnė legalistėt shkodranė pėr punėn e grupit parlamentar, pėr marrėdhėniet e Oborrit Mbretėror me PLL, si dhe pėr ēėshtjen e Kosovės, Ēamėrisė, dhe tė Kodit Zgjedhor.
Mė pas punimet vazhduan me diskutimet e delegatėve rreth raportit tė paraqitur nga kryetari i Degės, z.Enis Dizdari. Zotėrinjtė Ferdi Lluja, Burhan Agri, Agim Metani e Myzafer Arifi, nė fjalėn e tyre mbajtėn qėndrim kritik ndaj punės sė pamjaftueshme qė ka bėrė kryesia dhe kryetari i saj, z.Enis Dizdari gjatė kėsaj periudhe, punė kjo qė ėshtė reflektuar edhe nė rezultatet e dobėta nė zgjedhjet e tetorit tė kaluar, ku kandidati pėr kryetar bashkie dhe PLL nuk ka marrė mė shumė se 800 vota. Gjithashtu, diskutantėt shfaqėn shqetėsimin e tyre se njė rezultat e tillė e ka patur burimin nė shumė arėsye objektive.
Z.Musa Nurja konstatoi nė diskutimin e tij se "gjatė fushatės, Komiteti Drejtues nuk ka dhėnė kontributin qė pritej, madje duke kaluar edhe nė ekstreme tė tilla, sa ka qėndruar larg detyrave qė kishte pėr kėtė fushatė". "Dobėsi tė tilla janė vėrejtur edhe nė komunėn e Postribės, ku kandidati pėr kryetar komune, z.R. Spahija nuk ėshtė mbėshtetur nga strukturat e Degės dhe seksionet nė kėtė komunė, duke bėrė njė fushatė individuale", - e mbylli fjalėn e tij z.Nurja.
Diskutantėt iu referuan shpesh faktit qė Dega e PLL Shkodėra, nė zgjedhjet lokale tė tetorit 2003 fitoi vetėm 2 kėshilltarė pėr Bashkinė Shkodėr dhe 6 kėshilltarė nė komuna.
Nė ndėrhyjen e tij pėr sqarimin e problemeve tė ndryshme, z.Spahiu pasi pėrshėndeti i pėrgėzoi diskutantėt pėr mendimet e vyera dhe seriozitetin, duke vlerėsuar frymėn e debatit dhe kritikės nė konferencė, theksoi se "PLL ėshtė njė parti me demokraci tė brendshme qė nxit diversitetin e mendimit dhe nuk mund ta pranojė unanimitetin fals". "Konferencat dhe forumet drejtuese qė dalin prej tyre, ne i kemi planifikuar tė tilla qė tė pėrkojnė nė kohė me fushatat zgjedhore, me qėllim qė t'u jepet mundėsia drejtuesve tė drejtojnė e kontribojnė, duke fituar pėrvojė zgjedhore dhe organizative, pėr ta ēuar partinė drejt objektivave mė tė lartė politiko-zgjedhorė, fushatė pas fushate".
Pasi bėri njė analizė tė hollėsishme dhe njė vlerėsim tė faktorėve objektivė dhe subjektivė, qė bashkėshoqėruan fushatėn dhe kushtėzuan rezultatet e legalistėve shkodranė, z.Spahiu nėnvizoi me forcė faktin e mangėsive financiare tė PLL dhe varfėrinė e aktivistėve legalistė pėr shkak tė asaj qė ai e cilėsoi "shkatėrrim i qėllimshėm i nivelit ekonomik dhe pozicionit shoqėror tė legalistėve, pjesa mė e madhe e tė cilėve janė ish tė Pėrndjekur dhe ish Pronarė, tė cilėt gjatė kėtij tranzicioni tė stėrzgjatur janė lėnė tė varfėr, tė braktisur dhe tė paintegruar". Pasi foli me tone kritike pėr mosmbėshtetjen sa duhet tė kandidatit Dibra, tė cilin e vlerėsoi maksimalisht, si njė "figurė integrale dhe e kompletuar", z.Spahiu kritikoi ashpėr forumet drejtuese pėr moskandidimin e legalistėve dhe mosvėnien e listave pėr kėshilltarė nė 60 % tė njėsive vendore. Nė fund tė fjalės sė tij kryelegalisti shprehu bindjen se forumet drejtuese qė do tė dilnin nga kjo konferencė, do tė ēonin pėrpara punėn dhe rezultatet e kėsaj Dege, ndėr mė tė rėndėsishmet pėr PLL
Sidoqoftė, diskutimet patėn edhe frymėn e mirėkuptimit pėr punėn, duke patur transparencė dhe pėrgjegjėsi pėr mangėsitė qė janė konstatuar. Vlerėsimi qė z.Spahiu bėri pėr kėtė Degė lidhur me organizimin e aktiviteteve tė larmishme tė cilat u renditėn edhe nė raportin e kryetarit tė Degės, z.Dizdari - flasin pėr njė punė me kulturė dhe traditė, qė kjo Degė ka patur nė vite.
***
Nė fund tė diskutimeve, pasi u zgjodhėn komisioni i verifikimit tė mandateve dhe komisioni i votimit pėr kryetarin e PLL dhe tė Komitetit Drejtes, u kalua nė prezantimin e kandidaturave pėr kryetar tė Degės sė PLL Shkodėr. Z.Enis Dizdari kėrkoi tė pėrsėrisė mandatin e tij edhe pėr dy vite tė tjera nė drejtimin e PLL Shkodėr dhe me kėtė rast paraqiti njė jetėshkrim pėrpara delegatėve. Mė pas, z.Ilir Kuka, kryetar i Forumit Rinor Legalist, paraqiti kandidaturėn pėr kryetar, duke parashtruar edhe ai alternativat e tij. Kandidatėt treguan njė kulturė qytetare nė ballafaqimin me delegatėt, duke shprehur tolerancė dhe respekt pėr njėri tjetrin dhe mbėshtetėsit e tyre, tė cilėt nuk munguan dhe t'i duartrokitnin.
Pas votimit rezultoi se mė shumė vota fitoi z.Ilir Kuka, 47 ndaj 28 votave tė ish kryetarit, z.Enis Dizdari. Tė dy pretendentėt pėr kryetar tė PLL, i dhanė dorėn njeri tjetrit duke pranuar rezultatin. Nga 23 vetė qė kandiduan pėr Komitetin Drejtues, fituan 15 pas votimit tepėr korrekt dhe demokratik.
Komiteti i ri Drejtues, i sapozgjedhur, zhvilloi mbledhjen e parė tė tij dhe, nė mirėkuptim e konsensus tė plotė, zgjodhi nėnkryetarė tė Degės zotin Nikolin Destanishta - zogistin veteran dhe njė ndėr qėndrestarėt e pėrndjekur politikisht pėr Idealin Mbretėror, si dhe Profesorin e nderuar tė Universitetit "Luigj Gurakuqi", historianin e njohur z.Bajram Xhafa.
Gjithashtu, Komiteti Drejtues i propozoi qendrės edhe emrat pėr sekretar tė Degės.
Konferenca VI-tė e Shkodrės, qė filloi punimet nė orėn 10.00 paradite dhe i mbylli nė orėn 17.00, i kaloi pėrmasat e njė konference rutinė, dhe u shndėrrua nė njė kongres tė vėrtetė pėr nga thellėsia e analizės, shpėrfaqjes sė problematikave dhe alternativave pėr tė ardhmen, pėr ta shndėrruar kėtė Degė nė promotor tė fitores jo vetėm tė Legalitetit, por tė sė Djathtės nė Shkodėr, pėr t'i kontribuar edhe fitores sė opozitės dhe PLL edhe nė rang kombėtar.
Pėr kėtė konferencė model nė tė gjitha treguesit, kanė kontributin e tyre tė gjithė drejtuesit e kėsaj Dege, por nė veēanti z.Enis Dizdari, si kryetar i saj, qė e ka drejtuar atė me pėrkushtim deri nė ēastet e fundit.
Namik MEHMETI
Zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL Dibėr, rizgjidhet kryetar z.Selman Agolli
Basha: Fitorja e opozitės, e pashmangshme
Mė datė 10 prill 2004, nė qytetin e Peshkopisė zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL Dibėr, nė njė nga sallat e Qendrės Ekonomike tė Komunikimit tė kėtij rrethi. Nė kėtė konferencė, si tė deleguar tė kryesisė sė partisė merrnin pjesė nėnkryetari i saj z.Murat Basha dhe Sekretari i Senatit tė Veteranėve, z.Seit Preni.
Punimet e konferencės i hapi kryetari i Senatit tė Veteranėve legalistė dibranė, Ish i Burgosuri i Ndėrgjegjes dhe njėkohėsisht ish kryetari i parė i Degės sė PLL, qė nė themelim tė saj, z.Sefedin Juniku, i cili nė emėr tė panelit drejtues falenderoi pjesėmarrėsit dhe tė deleguarit nga Tirana.
Mė pas z.Juniku theksoi rėndėsinė e zhvillimit tė kėsaj konference nė kontekstin e zhvillimeve tė fundit politike nė vend dhe, me kėtė rast, evidentoi domosdoshmėrinė e fitores tė sė Djathtės, nė gjirin e sė cilės PLL po jep njė kontribut tė qenėsishėm, duke e konsideruar kėtė fitore si "rihapje e shanseve pėr zhvillimin e vendit". Rėndėsinė e fitores tė sė Djathtės z.Juniku e lidhi edhe me mundėsimin e rikthimit nė Fron tė NMT Mbretit Leka dhe vendosjen e Monarkisė nė Shqipėri. Gjithashtu, nė emėr tė Senatit tė Veteranėve ai pėrgėzoi legalistėt dibranė pėr rezultatet zgjedhore tė 12 tetorit. Pasi i uroi punime tė mbara konferencės, z.Juniku nė pėrfundim tė fjalės sė tij ia dha atė kryetarit tė Degės sė PLL Dibėr, z.Selman Agolli, i cili nė substancė tha:
"Kam privilegjin dhe kėnaqėsinė qė tė raportoj para kėsaj konference dhe tė pėrcjell nėpėrmjet jush mesazhet mė tė mira pėr legalistėt dhe simpatizantėt tanė, pėr punėn dhe kontributin e tyre. Nė kėtė konferencė ne po bėjmė bilancin e punės, arritjeve, pengesave e vėshtirėsive, si dhe do tė shpalosim objektivat tona pėr konsolidimin e partisė nė tė ardhmen. Ne kemi arsye tė jemi optimistė, sepse bazohemi nė besimin dhe simpatinė e dibranėve pėr legalistėt, jo vetėm nga e kaluara e vyer dhe e mrekullueshme e partisė tonė por edhe nga puna, dinjiteti dhe prestigji ynė, qė po rriten gjithnjė e mė shumė nė sytė e tė gjithėve.
Nė periudhėn midis dy konferencave, Dega jonė ka pėrballuar dy fushata zgjedhore: zgjedhjet e pėrgjithshme tė Qershorit 2001 dhe zgjedhjet vendore tė Tetorit 2003, nė tė cilat ne dolėm tė fituar, pasi nxorrėm njė deputet direkt, nė zonė, dhe 13 kėshilltarė, 2 sekretarė dhe njė kėshilltar Qarku, ndėrkohė qė, mė parė, nuk kishim asnjė kėshilltar nė tė gjithė rrethin".
Mė pas z.Agolli foli me shifra dhe fakte pėr angazhimin e tė gjithė legalistėve pas konferencės sė IV, pėr ta vėnė partinė nė pozita pune, qoftė nėpėrmjet ndarjes sė detyrave dhe pėrmbushjes sė tyre, ashtu edhe nė fushatėn e anėtarėsimeve dhe ristrukturimit tė partisė, duke i shtrirė strukturat e saj nė tė gjithė rrethin. Pėrveē anėtarėsimeve cilėsore, kryelegalisti dibran theksoi pėrmirėsimin e punės sė Degės nė drejtim tė dokumentacionit, qė tashmė ėshtė model nė shkallė vendi. Gjithashtu, nė fjalėn e tij z.Agolli shprehu hapur ambicjet pėr pėrsosjen e punės politike e organizative, nėn moton "njė qendėr votimi njė seksion". Duke folur pėr manipulimin e zgjedhjeve, i cili ndikoi shumė edhe mbi rezultatin e pėrgjithshėm tė PLL nė Dibėr, z.Agolli ofroi argumentin se "... ėshtė e pamundur qė njė parti si PBDNJ, e cila nuk ka asnjė anėtar nė Dibėr, tė marrė aq vota sa PLL mė 12 tetor", duke theksuar me kėtė rast edhe pėrgjegjėsinė e atyre strukturave qė nuk mbrojtėn votat e legalistėve nėpėr QV-tė.
Gjithashtu, z.Agolli, duke analizuar shkaqet objektive dhe subjektive, qė pėrcaktuan edhe rezultatin, pėrmendi si tė tilla mungesėn e financave para dhe gjatė fushatės, rivalitetin e egėr tė subjekteve tė tjera ndaj PLL dhe kandidatėve legalistė, qė nė mjaft raste ishte kthyer nė gjueti shtrigash dhe tejet denigruese, ēka nė kushtet edhe tė mungesės sė komisionerėve frymėzuar edhe batėrdinė mbi votat e PLL.
Me tone tė ashpra dhe shumė kritike, kryelegalisti dibran foli edhe pėr ata anėtarė dhe drejtues strukturash qė kishin dalė hapur kundėr PLL, kishin punuar pėr subjekte tė tjera, apo ishin shmangur nga fushata, dhe pėr kėtė, si ilustrim, pėrmendi rastin e Komunės Kastriot, ku kėshilltari legalist ishte skualifikuar pėr dy vota dhe nė vend tė tij ishte futur nė kėshill pėrfaqėsuesi i Partisė Agrare, apo nė njė rast tjetėr kur kryetari i njė nėndege kish dalė hapur kundėr PLL dhe kandidatit legalist. Nė vijim tė raportit, z.Agolli pėrmendi, si shembull pune dhe pėrkushtimi, pėrvojėn dhe kontributin e nėndegėve tė Reēit dhe Luznisė.
Mė pas nė raport u kėrkua institucionalizimi i marrėdhėnieve midis subjekteve tė djathta, nė shenjė bashkėpunimi e reciprociteti qėndrimesh, sikundėr PLL i ėshtė pėrgjigjur PD-sė, gjatė dhe pas konstituimit tė pushtetit vendor, pėr tė shmangur nė tė ardhmen rastet kur pėrfaqėsues tė PD kanė hequr nga puna legalistėt, pasi kanė fituar, siē ka ndodhur me z.Xhevat Noka e disa tė tjerė, tė cilėt janė hequr nga puna prej pėrfaqėsuesve tė PD nė pushtetin vendor.
Pasi shprehu vlerėsime superlative pėr qėndimet parimore tė PLL dhe kryetarit tė saj z.Spahiu, nė mbrojtje tė interesave tė tė Pėrndjekurve, Pronarėve dhe Ēeshtjes kombėtare, z.Agolli i garantoi drejtuesit e lartė legalistė se, edhe nė tė ardhmen, Dega e PLL Dibėr do tė mbėshteste kryesinė dhe forumet drejtuese tė partisė, si dhe do tė rriste mobilizimin pėr rezultate mė tė larta politike e zgjedhore nė tė ardhmen.
***
Pas raportit tė mbajtur nga z.Agolli, u kalua nė pikėn e dytė tė rendit tė ditės, nė atė tė pyetjeve dhe diskutimeve tė delegatėve. Pas pyetjeve tė cilave iu pėrgjigjėn me transparencė dhe dashamirėsi zotėrinjtė Selman Agolli, Murat Basha dhe Seit Preni, u kalua nė diskutime tė lira.
Ranė nė sy dhe u mbėshtetėn diskutimet e z.Dilaver Shehu (kryetar i nėndegės Reē dhe Zall Dardhė); z.Enver Bitri (kryetar i nėndegės Fushė-Alie); z.Murat Koltraka (ish kandidat pėr kryetar Komune nė Kastriot); z.Xhevat Noka - sekretar i Degės (ish kandidat pėr kryetar komune nė Fushė-Alie); z.Sajmir Harasani - Sekretar i Forumit Rinor tė PLL Dega Dibėr, si dhe ato tė delegatėve Halit Dida e Selim Noka.
Tė gjithė kėta diskutantė folėn me frymė tė lartė pėrgjegjėsise, dėshmuan pėr punėn e vėshtirė dhe pengesat qė kishin patur, si edhe pėr rezultatet qė kishin arritur, duke bėrė njėkohėsisht edhe vėrejtje e kritika qė i shėrbenin punės dhe evidentimit tė mangėsive, e duke garantuar pėr rezultate mė tė larta nė tė ardhmen. Tė gjitha diskutimet karakterizoheshin nga cilėsia e lartė, fryma e optimizmit dhe qartėsia pėr punė e veprimin konkret nė terren, por gjithashtu ato kishin si emėrues tė pėrbashkėt kėrkesėn pėr kryesinė e PLL qė, nė bashkėpunim me drejtuesit e lartė tė PD, tė sqaronin disa probleme midis dy Degėve dhe strukturave pėrkatėse nė Dibėr - pėr tė shmangur kundėrvėniet dhe keqkuptimet qė, sipas tyre, ishin nė kundėrshtim me bashkėpunimin e dy partive, nė kuadėr tė qėndrimeve tė pėrbashkėta opozitare dhe tė Lėvizjes politiko-qytetare "Nano Ik".
Pas diskutimeve e mori fjalėn i deleguari i Kryesisė, Sekretari i Senatit tė Veteranėve z.Seit Preni, i cili pasi i falenderoi legalistėt dibranė pėr pėrkushtimin dhe rezultatet e arritura, u ndal nė nevojėn e angazhimit mė tė madh tė veteranėve legalistė pėr dhėnien e ndihmės dhe pėrvojės sė tyre tė ēmuar pėr forcimin e punės sė Degės dhe zbatimin me korrektėsi tė programit e statutit tė PLL, pėr tė cilat ata kanė detyrim tė vazhdueshėm.
Z.Preni inkurajoi gjithashtu punėn e mirė nė afrimin e tė rinjve, dhe kėrkoi me kėtė rast edhe krijimin e njė klime bashkėpunimi e ndihme reciproke midis brezave, gjithmonė me synimin pėr forcimin organizativ tė partisė dhe rritjen politike tė saj.
Diskutimi i z.Preni u mbėshtet nga delegatėt, tė cilėt gjithashtu pritėn me interesim edhe fjalėn e nėnkryetarit legalist z.Murat Basha, i cili u ndal nė domosdoshmėrinė e krijimit tė njė disipline shkresore e programore solide, e cila megjithė pėrvojėn e mirė tė krijuar nė kėtė Degė, nuk mund tė anashkalonte faktin e mosvlerėsimit tė udhėzimeve dhe kėrkesave tė formularėve qė ishin dėrguar nga qendra para fushatės, e qė i shėrbenin asaj. Pastaj z.Basha bėri njė pėrmbledhje tė qėndrimeve politike tė PLL nė kuadėr tė luftės institucionale tė opozitės, si shprehje e vendosmėrisė pėr tė sjellė rotacionin nė qeverisjen e vendit dhe triumfin e sė Djthatės.
Gjithashtu, nėnkryetari legalist mori pėrsipėr t'i pėrcjellė forumeve drejtuese tė partisė shqetėsimet e legalistėve dibranė ndaj qėndrimeve refraktare tė Degės lokale tė PD, tė cilat, sipas tij "bien ndesh me frymėn e bashkėpunimit nė linjė vertikale midis dy partive, qė janė angazhuar nė njė luftė tė pėrbashkėt e pa kompromis pėr rrėzimin e qeverisjes sė maxhorancės dhe fitoren e merituar tė sė Djathtės shqiptare".
Edhe fjala e z.Basha u mirėprit dhe u duartrokit nga legalistėt dibranė.
Pika kulmore e konferencės ishte ajo e zgjedhjeve pėr kryetar tė Degės dhe anėtarėt e Komitetit tė ri Drejtues. Nė kėtė moment u shfaq qartė respekti i delegatėve legalistė dibranė pėr punėn plot pėrkushtim, figurėn e shkėlqyer morale, vlerat e pamohueshme intelektuale dhe aftėsitė e rralla organizative tė kryetarit tė Degės, z.Selman Agolli, i cili u rizgjodh, me konsensus dhe votė unanime, kryetar i Degės edhe pėr mandatin e ardhshėm.
Me kėtė rast, z.Agolli shprehu me emocion sigurinė dhe pėrkushtimin para delegatėve - pėr tė punuar bashkė me Komitetin Drejtues, pėr tė dhėnė maksimumin e mundshėm pėr forcimin e Degės, rritjen e rezultateve politike e zgjedhore, pėr ta bėrė Legalitetin nė Dibėr njė forcė tė fuqishme nė sytė e elektoratit, dhe efiēiente nė vendim-marrjen pėr tė gjitha problemet shqetėsuese tė rrethit.
Mė pas, konform procedurave, me votim tė fshehtė u zgjodh edhe Komiteti i ri Drejtues, i cili krahas kryetarit Agolli do tė drejtojė kėtė Degė me rezultate dhe kontribute dinjitoze, e ndėr mė tė mirat nė shkallė vendi, e cila pėrfaqėson Legalitetin nė njė trevė me tradita tė shkėlqyera nacionaliste.
Kėshtu, me sukses tė plotė i dha fund punimeve edhe konferenca e Degė sė PLL Dibėr, e cila shpėrfaqi vlerat mė tė mira nė planin politik e organizativ, duke rikonfirmuar edhe njė herė qėndrimin nė pararojė tė Degėve tė PLL nė shkallė vendi.
Korresp. i "Atdheu"
Zhvilloi punimet konferenca V-tė e Degės sė PLL Shijak, zgjidhet kryetar i Degės z.Ruzhdi Kau
Spahiu: Shijaku ėshtė bastion i zogizmit
Paraditen e sė djelės, mė datė 11 prill 2004, nė njė sallė tė tejmbushur me delegatė legalistė dhe simpatizantė tė PLL, zhvilloi punimet Konferenca V-tė e Degės sė PLL Shijak. Nė kėtė konferencė, tė deleguar nga Qendra ishin kryetari i PLL z.Spahiu, nėnkryetari, z.Murat Basha dhe Sekretari i Senatit tė Veteranėve, z.Seit Preni.
Konferencėn e hapi kryetari i Degės z.Bajram Rubjeka, i cili pasi pėrshėndeti dhe falenderoi tė pranishmit pėr pjesėmarrjen dhe vlerėsimin ndaj forumit mė tė lartė tė Degės, nė emėr tė Komitetit Drejtues lexoi raportin e punės dhe veprimtarive politiko-zgjedhore dy-vjeēare tė Degės, qė nga konferenca e kaluar. Nė kėtė raport, z.Rubjeka u pėrqėndrua kryesisht nė veprimtaritė e organizuara nga legalistėt shijakas sidomos pėr pritjen e Familjes Mbretėrore me rastin e Rikthimit nė Atdhe mė 28 Qershor 2002 dhe pjesėmarrjen nė Funeralin madhėshtor tė organizuar nga PLL pėr pėrcjelljen dhe lamtumirėn e fundit pėr Nėnėn Mbretėreshė Geraldinė.
Me kėtė rast, z.Rubjeka kujtoi ndarjen me dhimbje nga jeta edhe tė legalistėve tė njohur shijakas, zotėrinjve tė nderuar e gjithmonė tė paharruar; Sherif Nėrjaku, Ibrahim Rexhepi dhe Jaho Smoqi, duke ftuar tė pranishmit qė tė mbanin njė minutė heshtje nė nderim tė kujtimit dhe kontributit pėr PLL dhe veprės sė tyre atdhetare. Mė pas, z.Rubjeka u pėrqėndrua nė veprimtarinė kryesore tė Degės gjatė kėsaj periudhe - atė tė punės para dhe gjatė fushatės sė zgjedhjeve vendore tė 12 tetorit, ku pasi theksoi pėrpjekjet e forumeve drejtuese dhe legalistėve shijakas, foli me tone tė forta kritike e autokritike pėr rezultatet e dobėta, punėn e pamjaftueshme tė disa drejtuesve e anėtarėve tė Komitetit Drejtues, madje edhe tė disa tė tjerėve qė u shmangėn nga fushata pėr shkak tė hatėrmbetjeve dhe vėnies sė interesit personal mbi interesat e partisė. Njėkohėsisht, z.Rubjeka shtjelloi gjatė fjalės sė tij edhe vėshtirėsitė objektive dhe subjektive tė vėrejtura para dhe gjatė fushatės, si dhe ndikimin e tyre nė rezultatin zgjedhor tė Degės.
Si arritje gjatė kėsaj fushate, kryelegalisti shijakas pėrmendi pėrvojėn e fituar nga ballafaqimi i strukturave me terrenin dhe zgjedhėsit, si dhe kontributin e dhėnė nga disa drejtues legalistė, si zotėrinjtė Zyhdi Deliallisi, Artan Plaku, Kadri Libohova, Sokol Berisha, Halim Veizaj, Mersin Kau, Besnik Rama, Mehdi Braēe, Ruzhdi Kau, Qemal Dema e shumė tė tjerė. Me nota vlerėsuese pozitive, z.Rubjeka evidentoi ndihmėn dhe kontributin e drejtėpėrdrejtė, para dhe gjatė fushatės, tė drejtuesve tė lartė tė PLL, personalisht tė Kryetarit Spahiu, por edhe tė nėnkryetarit Basha dhe z.Seit Preni, tė cilėt kanė qenė tė ngarkuar nga kryesia pėr tė ndihmuar kėtė Degė. Nė vijim, nė raport u theksua me detaje puna e drejtuesve kryesorė, sidomos ajo e sekretarit tė Degės, z.Sefer Ēipi, i cili pėrveē barrės sė punės nė terren pėrballoi edhe fushatėn e vėshtirė vetiake nė garėn pėr kryetar bashkie nė qytetin e Shijakut.
Nė raport njė vend tė veēantė zuri edhe puna e kontributi i Senatit dhe forumeve tė Gruas e Rinisė, dhe u vlerėsua afrimi e kontributi gjatė fushatės i mjaft intelektualėve dhe tė rinjve. Nė fund tė raportit, z.Rubjeka theksoi disa nga prioritetet e punės sė Degės nė tė ardhmen dhe masat organizative qė duheshin marrė pėr shėndoshjen e gjendjes, konsolidimin e strukturave dhe shtimin e radhėve tė anėtarėsisė, pėr ta pėrgatitur Degėn pėr fushatėn e ardhshme tė zgjedhjeve parlamentare, duke shprehur me kėtė rast angazhimin e legalistėve shijakas pėr rritjen e rezultateve zgjedhore dhe tė rolit e peshės specifike tė Degės nė jetėn politiko shoqėrore tė Shijakut.
Pas raportit u kalua nė pikėn tjetėr tė rendit tė ditės, atė tė pyetjeve dhe diskutimeve, ku delegatėt legalistė Mustafa Plaku, Ideal Deliallisi, Xhavit Xhetani, Murat Gjergji, Kapllan Kau, Hasan Allushi, Adrian Guza etj., pasi pyetėn pėr probleme tė ndryshme tė karakterit politik, organizativ e statutor, tė evidentuara gjatė veprimtarisė sė Degės - me anė tė ndėrhyrjeve dhe diskutimeve sqaruese e nė formė replikash dhe debati, shprehėn qėndrimet e tyre pėr problemet qė ata i konsideruan shqetėsuese, qoftė nė plan individual ashtu edhe nė nivel Dege. Nė pėrgjigje tė pyetjeve dhe reagimeve kritike, kryetari i Degės z.Rubjeka dhe sekretari, z.Ēipi, u munduan tė japin pėrgjigje, tė cilat, pavarėsisht sqarimit tė pamjaftueshėm, evidentuan shqetėsimet dhe qėndrimet konkrete tė diskutantėve dhe mundėsuan krijimin e njė tabloje tė qartė tė problematikave tė hasura nė kėtė Degė dhe ndikimit tė tyre nė punėn dhe rezultatet e pakėnaqshme mė 12 tetor.
Gjatė momenteve tė diskutimeve dhe replikave, ndėrhynė pėr tė sqaruar, ekuilibruar e pėrafruar qėndrimet edhe kryetari Spahiu, nėnkryetari Basha dhe senatori Preni, ēka ndikoi nė pėrmirėsimin dhe orientimin e debatit qė lind natyrshėm nė analiza tė tilla pune e me shtrirje tė konsiderueshme kohore.
Nė vijim tė diskutimeve e mori fjalėn i deleguari i Qendrės, Sekretari i Senatit tė Veteranėve legalistė, z.Seit Preni, i cili, nė fjalėn e tij tė pėrmbledhur sqaroi dobėsitė e Degės dhe forumeve drejtuese nė pėrcaktimin e prioriteteve tė punės, para dhe gjatė fushatės, si dhe disa momente tė punės sė pėrbashkėt tė drejtuesve lokalė dhe tė deleguarve, duke evidentuar me kėtė rast angazhimin e pamjaftueshėm tė shumė anėtarėve tė Komitetit Drejtues. Me pėrgjegjėsinė e veteranit, z.Preni iu drejtua disa legalistėve veteranė e me emėr nė Shijak, duke u bėrė thirrje qė tė kapėrcenin hatėrmbetjet dhe tė angazhoheshin nė pėrmirėsimin e punės dhe arritjen e objektivave tė ardhshėm, nėpėrmjet zbatimit tė detyrimeve programore, statutit dhe mbėshtetjes sė forumeve e drejtuesve qė do tė dilnin nga kjo konferencė.
Nė vazhdim tė frymės sė diskutimit tė z.Preni, z.Basha e thelloi qėndrimin kritik, duke e shoqėruar atė edhe me sqarimet e nevojshme lidhur me disa momente tė neglizhencave tė drejtuesve tė strukturave gjatė fushatės. Mė pas z.Basha theksoi: "Nė takimet e punės me Komitetin Drejtues tė Degės, bashkėrisht kemi pėrcaktuar disa nga objektivat kryesorė, kemi dhėnė udhėzimet e qendrės, kemi shkėmbyer pėrvojėn, ndarė detyrat dhe pėrcaktuar afatet, por fatkeqėsisht ju nuk arritėt t'i materializoni vendimet qė morėm bashkėrisht, dhe pėr kėtė flet rezultati juaj. Dhe kjo kryesisht sepse z.Rubjeka dhe ata qė u angazhuan seriozisht nė fushatė, nuk u mbėshtetėn nga pjesa tjetėr e legalistėve dhe, nė mjaft raste, mbetėn vetėm duke mbajtur pothuajse tė gjithė barrėn e fushatės. Pasi u bėri thirrje me emra tė pėrveēėm atyre qė kishin shfaqur pakėnaqėsi dhe ishin tėrhequr nga angazhimi i drejtėpėrdrejtė gjatė fushatės, z.Basha u kėrkoi tė reflektonin dhe t'i riktheheshin bashkėrisht punės pėr tė realizuar atė qė ai e quajti "ndėrtim tullė pas tulle i ngrehinės sė pėrbashkėt tė partisė, tė idealeve dhe ideve tona, qė do tė na ēojnė drejt fitores dhe pėrmbushjes sė misionit historik tė PLL". "Varret, vuajtjet e kohės sė diktaturės, janė tė mjaftueshme pėr tė reflektuar dhe pėr tė mos u tėrhequr pėrballė vėshtirėsive, sepse ju keni kaluar ditė shumė mė tė vėshtira, dhe tani e keni mė tė lehtė tė kapėrceni dasitė e tė gjeni pikat qė ju bashkojnė nė ideale, vlera dhe kontribute", - e mbylli diskutimin e tij nėnkryetari legalist.
Pas z.Basha e mori fjalėn kryetari Spahiu, i cili shprehu kėnaqėsinė tek shihte "bashkėrisht, nė kėtė sallė veteranėt e nderuar, brezin e dytė tė legalistėve dhe tė rinjtė qė pėrfaqėsojnė brezin e tretė tė partisė sonė". "Kjo ėshtė bashkėjetesa e vlerave, kontributeve dhe bartėsve tė tyre nė njė parti tė traditės nacionaliste sikundėr ėshtė PLL", - u shpreh z.Spahiu, duke kaluar mė pas nė vlerėsimin kritik tė rezultatit prej 495 votash tė marra nė shkallė Dege nga legalistėt shijakas, ku shfrytėzoi rastin pėr tė evidentuar, me shifra, arritjet krahasuese tė kėsaj Dege nė zgjedhjet e zhvilluara pas vitit '97, madje tė detajuara deri nė nivel nėndege, duke bėrė thirrje pėr largimin nga pėrgjithėsimi dhe rrumbullakosja e arritjeve dhe pėrvojave, qė, sipas tij, arrihej nėpėrmjet pėrdorimit e interpretimit tė drejtė tė shifrave dhe vlerėsimit tė rezultateve konkrete gjatė analizave.
Mė pas z.Spahiu u kėrkoi delegatėve "vlerėsim tė ndėrgjegjshėm e tė kujdesshėm tė vlerave dhe kontributeve tė legalistėve nė tė gjitha nivelet, me qėllim pėrzgjedhjen e njerėzve mė tė mirė, qė do ta drejtojnė Degėn tuaj e do tė garantojnė rezultate mė tė larta zgjedhore, pėr tė cilat unė kam bindje tė plotė se ju do t'i arrini nė tė ardhmen", - e mbylli fjalėn e tij z.Spahiu.
Me pas u kalua nė pikėn e fundit tė rendit tė ditės, atė tė zgjedhjeve pėr postin e kryetarit tė Degės sė PLL Shijak, ku konkuruan biznesmeni Ruzhdi Kau dhe studenti Ardian Buzi. Para fillimit tė votimit, kėta kandidatė prezantuan platformat e tyre tė punės dhe objektivat qė synonin, duke premtuar pėrkushtim dhe punė tė palodhur nė bashkėpunim me strukturat drejtuese qė do tė nxirrte konferenca. Qė tė dy kandidatėt rivalė u duartrokitėn nga delegatėt, nė shenjė mbėshtetjeje ndaj kandidimit tė tyre. Pas votimit tė fshehtė, fitues u shpall z.Ruzhdi Kau, i cili rrjedh nga njė familje e njohur nacionaliste shijakase dhe gėzon njė reputacion tė padiskutueshėm midis bashkėqytetarėve dhe legalistėve.
Gjithashtu konferenca zgjodhi dhe Komitetin e ri Drejtues, tė pėrbėrė nga 15 vetė, i cili, pas pėrfundimit tė konferencės zhvilloi mbledhjen e tij tė parė, nė prani tė tė deleguarve nga qendra, ku zgjodhi 2 nėnkryetarė tė Degės, pėrkatėsisht z.Bajram Rubjeka dhe z.Ardian Buzi, ndėrsa pėr sekretar tė kėsaj Dege vendosi dhe i propozoi qendrės pėr tė rimandatuar sekretarin aktual, z.Sefer Ēipi.
Kjo konferencė shėnoi njė rritje tė mėtejshme tė nivelit organizativ e politik, ku cilėsia e lartė e organizimit dhe e pėrzgjedhjes sė strukturave drejtuese do tė garantojė rritje tė padiskutueshme dhe sukses zgjedhor tė Degės sė PLL Shijak nė tė ardhmen.
Korresp. i "Atdheu"
DIASPORA
Datat historike tė 5, 7 dhe 9 Prillit, imponojnė reflektimin pėr historinė dhe nacionalizmin shqiptar
Diaspora: Monarkia, shpėtimi i Kombit
Nga BEQIR SINA (Nju Jork - SHBA)
Nė njė atmosferė festive, diaspora nacionaliste pėrkujtoi sipas ritit tradicional ngjarjet historike e me rėndėsi madhore tė muajit Prill - 5 Prillin 1939 (65-vjetorin e lindjes sė Naltmadhnisė sė Tij Leka i Parė, Mbret i Shqiptarėve); 7 Prillin 1939 (65-vjetorin e pėrkujtimit tė epopesė sė mbretėrorėve shqiptarė, me nė krye gjeneral Abaz Kupin, e njohur ndryshe edhe si Rezistenca kombėtare kundėr okupimit fashist tė Italisė, si dhe datėn e dhimbshme pėr ēdo legalist e mbretėror, atė tė 9 Prillit 1961 (43-vjetorin e vdekjes sė Mbretit Zog I-rė).
Nė kėtė pėrkujtim tė kthyer nė traditė nga diaspora nacionaliste e legaliste nė Amerikė, morėn pjesė: monarkistėt, legalistėt, krerėt e disa Degėve tė partive shqiptare, pėrfaqėsues nga Shoqata e Ish tė Burgosurve, Internuarve dhe Persekutuarve Politikė nga diktatura komuniste, etj..
Kėshtu, pinjollėt e shtresės mė fisnike tė Kombit shqiptar, antarėt e denjė tė familjeve tė mėdha shqiptare, ata qė, rrugėve tė kurbetit, me dekada, luftuan e punuan pėr njė Shqipėri tė lirė e demokratike, i pėrkujtuan kėto data me dhimbje e gėzim bashkė, pranė e me njėri-tjetrin. Shumė prej tyre, nė kampet e internimit dhe burgjet e diktaturės, e paguan demokracinė dhe dashurinė pėr Atdheun, me gjakun dhe vitet e bukura tė rinisė sė tyre.
Evokimi i ditėve tė Monarkisė shqiptare
Pėrkujtimi nė nderim tė figurės madhore tė Mbretit Zog, qė arriti t'i bėjė fiset bashkė dhe tė formojė shtetin e vėrtetė, tė cilin e futi nė rrugėn e zhvillimit sipas modelit tė demokracisė perėndimore - tashmė ėshtė kthyer nė njė ritual tė rrėnjosur nė traditėn atdhetare, e cila mbahet e gjallė nga diaspora shqiptare nė SHBA.
Hapjen e sivjetshme tė ceremonisė pėrkujtimore pėr kėto data tė shėnuara, e bėri kryetari i PLL pėr Degėn e PLL nė SHBA, z.Hakik Mena, i cili me kėtė rast mbajti edhe njė fjalė prekėse. Pas z.Mena foli edhe anėtari i Kėshillit tė Pėrgjithshėm dhe Sekretari i Marrėdhėnieve me Jashtė tė kėsaj Dege, z.Arjan Boriēi. Gjatė kėtyre ēasteve solemne u ekzekutuan hymnet kombėtare tė tė dy vendeve - SHBA-sė dhe Shqipėrisė. Pas himneve, u mbajt njė minutė heshtje pėr nderimin e tė gjithė dėshmorėve tė Kombit, kėtyre martirėve qė dhanė jetėn pėr Shqipėri, legalistė e nacionalistė, tė ndarė nga jeta plot sakrifica e lavdi, nė periudha tė ndryshme. Nderim i veēantė, i'u bė viktimave tė 9 janarit 2004, atyre tė minierės sė Selelenicės dhe atyre qė humbėn jetėn gjatė protestave tė 17-19 marsit nė Kosovė. Lutja fetare me kėtė rast, u krye nga Imam Isuf Balaj, i cili bėri thirrje pėr bashkimin e tė gjithė shqiptarėve dhe Pavarėsinė e Kosovės.
Fjalėn e rastit nė emėr tė Degės "Partia Lėvizja e Legalitetit" nė Amerikė, e mbajti anėtari i Kėshillit Drejtues, z.Isuf Kurti, i cili nė fjalėn e tij tha: "Jemi mbledhur nacionalistė dhe demokratė shqiptarė tė kėtij metropoli, pėr tė pėrkujtuar ditėt e prillit - pėr tė kujtuar Shqipėrinė. Tė gjitha sa themi pėr Mbretėrinė janė njė histori qė do tė shkruhet e thuhet pėr njė kohė tė gjatė. Por qė kėto tė mbeten tė freskėta dhe pjesė e krenarisė sonė kombėtare, Ne duhet t'i kujtojmė brez pas brezi...". Pas z.Kurti foli edhe Sekretari i PLL-sė, z.Tomorr Selmani, i cili ndėr tė tjera theksoi: "Mbreti Zog krijoi shtetin e parė tė vėrtetė shqiptar, tė cilin e njohu e gjithė bota. Ishte Monarkia ajo qė e ngriti dinjitetin, vuri rregullin e qetėsinė, fuqizoi ekonominė e Shqipėrisė dhe e ngriti lavdinė e Atdheut nė rangun e vendeve mė tė pėrparuara tė kohės."
Ndėrsa inxhinieri Agim Karagjozi, kryetar i Shoqėrisė Patriotike "VATRA", pėrveē pėrshėndetjes qė kishte pėrgatitur me kėtė rast, e qė ish njė mesazh i vėrtetė frymėzimi pėr "brezin e ri, qė po merr nė duar stafetėn e vatranėve, atdhedashėsve legalistė e demokratė nė Amerikė", mori pjesė personalisht nė kėtė takim.
Pėr kryetarin e Degės sė LDK-sė, z.Agim Rexhaj "... kėto data janė historike, sepse ato na kujtojnė veprėn dhe figurėn e njėrit prej atdhetarėve mė tė mėdhenj shqiptarė, qė krijoi shtetin parė tė shqiptarėve". Duke paralelizuar figura tė tilla historike, Rexhaj u ndal edhe tek familja patriotike e Presidentit tė Kosovės, Dr Ibrahim Rugova. Nė kėtė aspekt, ai pėrmendi faktin se "nga kjo familje e madhe vetėm njėri ka vdekur nga vdekja natyrore", dhe se "burrat e tjerė tė kėsaj shtėpie luftuan pėr Kosovė e Shqipėri, derisa u vranė tė gjithė nga sėrbo-sllavėt".
Nė vazhdim e mori fjalėn Dr. Selaudin Velaj, i cili kėrkoi nga tė pranishimit "mė shumė angazhim dhe pėrkushtim pėr tė ndihmuar dhe pėrkrahur Ēeshtjen Kombėtare shqiptare". Ndėrsa z.Zef Bala u pėrqėndrua mė shumė tek Ēeshtja Ēame dhe ajo e definimit tė Statusit tė Kosovės.
Agim Gerbeshi nga Kosova, solli kujtime tė bukura nga njė ngjarje qė i kushtohej Princit tė shqiptarėve.
Pasazhe nga jeta e Familjes Mbretėrore, nė fjalėn e tij i solli edhe Dr. Fuad Myftia.
Nė vargje, tė cilat, si pėrherė, i kėndon gjatė kėtyre datave, recitoi edhe poeti antikomunist Tahir Hysa.
Nė fund tė kėtij takimi pėrkujtimor, nė njė prononcim pėr gazetėn kombėtare "Bota Sot", nė SHBA, Inxh. Hajdar Tonuzi-arkėtar i "VATRA", tha se "Monarkia ka qenė dhe ėshtė forma e qeverisjes mė demokratike nė vėndet me njė histori tė lashtė dhe qė kanė aplikuar qytetėrimet e tyre nė popujt e tjerė. Fakti qė Shqipėria ėshtė njė nga popujt mė tė lashtė tė Europės dhe botės, e bėn Monarkinė shqiptare formėn mė pėrfaqėsuese nga pikėpamja historiko-etnike".
Eshtė koha pėr tė nderuar tė gjitha figurat kombėtare
Tashmė, pėrkujtimi i ditėve mbretėrore nė Amerikė, ėshtė shndėrruar nė traditė prej disa dekadash. Ato po kremtohen nė njė kohė kur, pas shembjes sė Murit tė Berlinit dhe rrėzimit tė Komunizmit, edhe Shqipėria ėshtė futur nė rrugėn e detyrueshme tė ndryshimeve dhe vlerėsimit tė pashmangshėm tė ēdo figure patriotike, qė ka punuar, luftuar, ėshtė shkrirė pėr Shqipėrinė. Ka ardhur koha qė shqiptarėt, kudo qė jemi, tė kontribuojmė pėr tė rishkruar historinė e vėrtetė tė Kombit, e cila lidhet pazgjidhshmėrisht me figurat e Mbretit Zog, Nėnės Mbretėreshė Geraldina, NMT Mbretit Leka i Parė, Mbretėreshės Suzana dhe Princit Leka, pra tė Familjes Mbretėrore Zogolli, me tė cilat janė lidhur e kaluara e lavdishme dhe shpresat e shqiptarėve, si dhe ėndėrrat e dėshmorėve dhe martirėve tė Kombit, qė dhanė jetėn nė altarin e lirisė dhe demokracisė.
FALENDERIM
Kryesia e partisė "Lėvizja e Legalitetit" falenderon z. Vebi Ēollaku, i cili ka ardhur nga SHBA pėr tė marrė pjesė nė ditėt pėrkujtimore tė prillit. Nė pritjen e organizuar nga PLL mė datė 5 prill 2004, me rastin e kėtyre datave pėrkujtimore, z.Ēollaku kontribuoi me 300 dollarė amerikanė.
___________________________
11 Prill 2004, Nr.14(585)
___________________________
Mė 2 prill 2004, Presidenti Alfred Moisiu ka dekoruar Nėnėn Mbretėreshė Geraldina
Geraldina dekorohet me Urdhrin "Nėnė Tereza"
Mbreti Leka: "Vendimi Juaj ėshtė njė vlerėsim i lartė, ėshtė shprehje e respektimit tė historisė sė Shtetit Shqiptar, i vazhdimėsisė sė tij. Kjo ėshtė njė garanci e qendrueshme pėr tė respektuar dinjitetin tonė kombėtar."
EDITORIAL
7 Prilli, konteksti dhe konsekuencat
Nga Murat BASHA
Nė kujtesėn historike tė shqiptarėve si popull, si komb e si shtet, 7 prilli i vitit tragjik 1939, do tė mbetet ngjarja me pėrmasa fatale, qė ndryshoi rrjedhėn e zhvillimit shoqėror dhe strukturėn juridiko-konstitucionale tė shtetit politik shqiptar. Kjo datė startoi ndėrprerjen dhe rrėnimin e arkitekturės solide, tė cilėn Mbretėria Shqiptare e kish projektuar dhe po zbatonte me sukses, madje qė prej 14 vjetėsh.
Pėrkundėr ideve dhe praktikave politike majtisto-liberale, qė vėrshuan nė Europė e Euro-Azi nė vitet 20-30 tė shekullit XX, nė Shqipėri ishin hedhur themelet e njė shteti me orientim konservator, si pasqyrim kreativ dhe prosperues i ideve dhe filozofisė sė Rilindjes Kombėtare, prej nga vinte me energjinė dhe formimin e tij edhe kryetari i kėtij shteti, Presidenti, e mė pas, Mbreti Zog.
Nė bashkėpunim dhe nėn udhėheqjen konstitucionale tė Tij ishte mbledhur elita e ndėrgjegjshme politiko-atdhetare dhe intelektuale, e cila shihte nė figurėn e Tij madhore sintezėn e formėsimit tė liderit qė garantonte krijimin dhe, nė perspektivė, edhe realizimin e njė shteti solid e dinjitoz e me fytyrė europiane, qoftė nga prirjet dhe frymėzimi demokratik, qoftė edhe nga qartėsia e sendėrtimit tė njė sistemi politik garantues - , sikundėr ishte Mbretėria konstitucionale. Ky frymėzim iluministo-etatist, qė buronte nga Rilindja Kombėtare, gjeti mishėrimin dhe zbatimin e plotė nė aktin mė madhor politiko-konstitucional - Miratimin e Statutit Themeltar, mė 1 Shtator tė vitit 1928. Kjo kryevepėr e mendjeve dhe vullneteve tė ndritura tė Kombit, me nė krye "Shpėtimtarin", e nxirrte shtetin shqiptar nga amullia dhe pasiguria juridike. Njėmendėsia dhe vendosmėria e bashkėluftėtarėve me "Shpėtimtarin" si Prijės, nė rrokjen me menēuri tė ideve dhe vizioneve madhore tė Mbretit, ishin mrekullia qė konkretizoi ėndrrėn shekullore tė shtet-formimit shqiptar.
Ndėrkohė, epidemia komuniste dhe fashiste, mjerisht, kishin gjetur vend edhe nė mjediset shqiptare, duke krijuar kushtet, hapėsirat dhe duke pritur rastin e volitshėm pėr t'u shfaqur nė skenė dhe pėr tė rrėnuar atė ēka po ngrihej me stėrmundim e pėrkushtim. Elementė dhe qarqe nė shėrbim tė armiqve historikė, me ngjyresa tė panumėrta politike apo ideologjike, u bėnė pengesa kryesore tė zhvillimit dhe shpėrfaqjes me efikasitet tė plotė tė efekteve jetike tė strukturės konservative tė shoqėrisė shqiptare, reflektuar zgjuarėsisht nė sistemin politik tė Monarkisė kushtetuese.
Me anė tė demagogjisė pėr "progres, barazi, frymė tė re", bartėsit e pikėpamjeve fashiste e komuniste, shpesh tė infiltruar edhe nė administratė dhe politikė, si deputetė, kėrkonin tė realizonin pėrmbysjen e regjimit dhe rrėnimin e shtetit shqiptar pėr llogari tė fqinjėve.
Nga ana tjetėr, politika ekspansioniste e shtetit fashist italian dhe atyre jugosllav e grek, vijuan presionet dhe diversionet mbi Mbretin Zog dhe shtetin shqiptar deri nė fund, pra deri nė zbarkimin e trupave pushtuese. Stoicizmi dhe lufta e shkėlqyer diplomatike e Mbretit Zog dhe e diplomatėve tė Tij, demaskuan dhe diskretituan diplomacinė cinike tė Ēianos dhe Musolinit, gjė qė i detyroi kėta tė fundit tė pėrdorin gjuhėn e forcės, si vetmi mjet nėnshtrimi, mė 7 prill 1939.
Pra, politikės agresive tė Duēes i mbeti veē pushtimi ushtarak i Shqipėrisė pėr tė realizuar qėllimet ekspansioniste tė Italisė fashiste nė drejtim tė Ballkanit, sikundėr kishte vepruar edhe nė Abisini, pėr tė kontrolluar Veriun afrikan, dhe pėr tė shtrirė kėshtu sundimin e ėndėrruar romako-perandorak nė Mesdheun Lindor. Nė kėtė hulli, edhe pakti Ēiano-Stojadinoviē kishte shėrbyer si njė instrument kundėrveprimi ndaj vendosmėrisė sė Mbretit Zog pėr ruajtjen e sovranitetit tė shtetit shqiptar dhe rezistencės antikoloniale.
Pra, italianėt dhe jugosllavėt lidhėn kauzė tė pėrbashkėt kundėr Shqipėrisė, pėr asgjėsimin dhe copėtimin e saj, si pengesė pėr realizimin e aspiratave tė tyre agresive.
Periudha 1912-1939 ėshtė kronika mė e turpshme e pushtimeve italiane, jugosllave greke, e copėtimit tė trojeve shqiptare dhe e ndėrhyrjeve ushtarake dhe agjenturore pėr shkatėrrimin e shtetit shqiptar, ēka pėrkoi nė kohė edhe me periudhėn e ndritur tė kontributit madhor tė Ahmet Zogut nė politikėn, formimin dhe drejtimin shtetit shqiptar pas pas shekujsh pushtimi nga Perandoria Turke.
Me aktin kriminal tė pushtimit tė 7 Prillit 1939, Musolini shkeli marrėveshjen italo-britanike tė vitit 1938 "Pėr ruajtjen e statukuosė nė Mesdhe" dhe, njėkohėsisht, nxori zbuluar cinizmin dhe shpėrfilljen e Fuqive tė Mėdha ndaj fateve dhe tė drejtave tė popullit dhe Kombit shqiptar.
Tolerimi i pushtimit fashist tė Sqipėrisė dhe pranimi i politikave tė faktit tė kryer, me shpresat e ruajtes sė paqes sė rreme tė kohės, mė vonė u kthye nė njė boomerang pėr gjithė Europėn. Kjo miopi politike dhe injorimi i fatit tragjik tė popullit shqiptar, ėshtė padyshim shprehja mė e mjerueshme e cinizmit dhe shpėrfilljes sė Fuqive tė Mėdha karshi interesave tė popullit tė vogėl shqiptar. Ndėrkohė, pushtimi i Shqipėrisė ēmontoi strukturėn fluide tė Lidhjes sė Kombeve dhe shpėrfaqi dėshtimin e kėtij organizmi, qė rezultoi instrument i dėshtuar nė funksionin pėr ruajtjen e Paqes dhe ekuilibreve politiko-ushtarakė mbarėbotėrorė. Fakti mė domethėnės i pavlefshmėrisė sė Lidhjes sė Kombeve, ishte refuzimi i shqyrtimit tė Deklaratės sė Protestės sė Qeverisė Shqiptare nė Lidhjen e Kombeve, pas pushtimit fashist, ndėrkohė qė Shqipėria ishte anėtare me tė drejta tė plota e saj.
Pushteti komunist i pas 44-ės dhe historiografia zyrtare e tij, e fshehėn faktin se pėrfaqėsuesi i Bashkimit Sovjetik nė Lidhjen e Kombeve, ishte kundėrshtari mė i egėr i futjes nė rendin e ditės pėr shqyrtim, tė Protestės pėr aktin banditesk tė pushtimit tė Shqipėrisė, sepse kėrkonte tė fshihte me kėtė rast agresionin e BS kundėr Finlandės, republikave priballtike, Besarabisė, Transilvanisė, Bukovinės dhe Moldavisė. I njėjti qėndrim i historiografisė zyrtare komunisto-enveriste ėshtė mbajtur edhe pėr cinizmin dhe shpėrfilljen e Stalinit ndaj fateve tė Shqipėrisė dhe Kombit shqiptar nė Takimin e Teheranit dhe Mbledhjen e Jaltės.
Mė 7 Prill 1939 shqiptarėt luftuan me heroizėm, me fuqitė e pakta qė patėn, nėn udhėheqjen e Majorit tė Ushtrisė mbretėrore, Abaz Kupit, duke pėrgjakur forcat pushtuese dhe duke i hedhur disa herė nė det. Durrėsi u la me gjak dhe u bė qėndra kryesore e rezistencės kundėr pushtimit fashist. Po kėshtu ngjau edhe nė Vlorė, Shėngjin Sarandė, Shkodėr dhe nė grykėderdhjen e Semanit, ku dhanė jetėn afro 300 luftėtarė.
Ndėrkohė, asnjė komunist apo majtisto-liberal nuk mori armėn pėr tė mbrojtur Atdheun nga pushtuesit, por, pėrkundrazi me shpejtėsi u inkuadruan nė radhėt e administratės sė pushtimit. Madje ata ishin tė parėt qė e pritėn me gėzim pushtimin, ngaqė njė pjesė e tyre u lirua edhe nga burgjet. Tani ata qė mbajnė dekoratat e "Heroit tė Popullit", tė marra pėr vrasjen e shqiptarėve gjatė LDB, kanė filluar ta mohojnė pushtimin fashist. Dhe jo rastėsisht, sepse me rėnien e Mbretėrisė Shqiptare, domethėnė me asgjėsimin juridiko-politik tė shtetit shqiptar, pėr komunistėt realizohej edhe njė nga detyrat e dhėna pėr ta nga qendrat sllavo-internacionaliste tė komunizmit, qė ishin armiqėsore ndaj kombit shqiptar, shteti dhe sistemit politik monarkist, i cili e kish nxjerrė jashtė ligjit komunizmin dhe bartėsit e tij i dėnoi me gjyqe publike pėr veprimtarinė e tyre antikushtetuese fashisto-komuniste.
Si gjithmonė, kundėr pushtimit fashist luftuan ata qė kishin luftuar brez pas brezi kundėr pushtimeve serbe, greke, italiane, duke shkrirė jetėn dhe pasurinė.
Lufta civile qė pasoi pushtimin, solli mjaft tė vrarė dhe shkatėrrime, tė cilat kulmuan pas fitores sė komunistėve, nėpėrmjet eleminimit tė shtresės qė pėrbėnte edhe palcėn kurrizore tė shoqėrisė shqiptare - parėsinė dhe inteligjencėn konservatore e djathtiste.
Shkatėrrimi i substratit konservativ kombėtar dhe pėrmbysja e raporteve politike, ekonomike dhe sociale, ishin kryeveprat e genocidit sllavo-komunist. Gjatė LDB, aleatė tė fuqive antifashiste u shpallėn vrasėsit e popullit, ndėrkohė qė armiqtė historikė u shpallėn "vėllezėr dhe aleatė ideo-strategjikė". Edhe pas vendosjes sė pluralizmit, internacionalistėt u vetshpallėn "adhurues dhe aleatė tė Perėndimit!!!".
Nė kėtė kėndvėshtrim, 7 Prilli shkatėrroi perspektivėn e vendit dhe risolli nė pushtet forcat mė tė errta tė shoqėrisė shqiptare gjatė disa brezave, duke sjellė konsekuenca qė do tė kėrkojnė kohė tė gjatė pėr t'u riparuar. Por dėmi mė i rėndė ėshtė atrofizimi i aftėsive shtetformuese dhe legalizimi i padrejtėsive shoqėrore.
Ndaj, me tė drejtė, 7 Prilli konsiderohet si mėnxyrė kombėtare me pasoja fatale pėr shqiptarėt, ndonėse shėnon edhe kulmimin e lavdisė dhe gjakut qė legalistėt dhe mbretėrorėt derdhėn pėr Atdhe.
KRYESORE
Mė 2 prill 2004, Presidenti Alfred Moisiu ka dekoruar Nėnėn Mbretėreshė Geraldina
Geraldina dekorohet me Urdhrin "Nėnė Tereza"
Mbreti Leka: "Vendimi Juaj ėshtė njė vlerėsim i lartė, ėshtė shprehje e respektimit tė historisė sė Shtetit Shqiptar, i vazhdimėsisė sė tij. Kjo ėshtė njė garanci e qendrueshme pėr tė respektuar dinjitetin tonė kombėtar."
Presidenti i Shqipėrisė z.Alfred Moisiu ka firmosur para disa ditėsh dekretin pėr dekorimin e MS Nėna Mbretėreshė Geraldina me Urdhrin "Nėnė Tereza". Ky dekret mban numrin 4187 dhe ėshtė firmosur me datė 2 prill 2004.
Ceremonia e dekorimit u zhvillua ditėn e ceremonisė sė festės sė 5 prillit, ditėlindjes sė Mbretit Leka nė tė cilėn Sekretari i Pėrgjithshėm i Presidencės z.Filip Rrumbullaku i dorėzoi Princit Leka dekoratėn pėr Nėnėn Mbretėreshė me motivacionin: "Pėr pėrkushtimin e angazhimin e Saj tė pėrhershėm nė lartėsimin e vlerave morale e kombėtare si dhe nė rritjen e imazhit tė Shqipėrisė nė botė."
Nė kėtė ceremoni nuk mundi tė marrė pjesė Mbreti Leka, pėr shkak tė operacionit qė ka kryer nė kėmbė para disa javėsh, e cila ende nuk ėshtė forcuar aq sa Mbreti tė lėvizė nėpėr ceremoni tė tilla.
Propozimi pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė ėshtė bėrė nga PLL dhe ėshtė mbėshtetur nga 9 grupe parlamentare.
Nė njė informacion tė Presidencės thuhet se propozimi ėshtė bėrė qė nė tetor 2002. Mė tej shpjegohet se "Nė mbėshtetje tė propozimit pėr dekorim janė shprehur edhe figura tė njohura publike, grupime intelektuale, personalitete me peshė si Ismail Kadare, etj.".
Pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė Familjes Mbretėrore dhe PLL-sė i kanė ardhur shumė urime nga personalitete nėpėr botė dhe nga diaspora shqiptare.
Edhe Familja Mbretėrore por edhe PLL, kanė ēmuar lart kėtė akt tė Presidentit tė vendit z.Alfred Moisiu.
Nga krerėt e PLL ky veprim i kreut tė shtetit ėshtė vlerėsuar si njė veprim, i cili respekton vlerat kombėtare dhe tė historisė sė shtetit shqiptar.
N.K.
Motivacioni i Presidencės pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė Geraldina me Urdhrin "Nėnė Tereza"
Republika e Shqipėrisė
Presidenti i Republikės
I jep
Mbretėreshės Geraldina (pas vdekjes)
Urdhrin "Nėnė Tereza"
"Pėr pėrkushtimin e angazhimin e Saj tė pėrhershėm nė lartėsimin e vlerave morale e kombėtare si dhe nė rritjen e imazhit tė Shqipėrisė nė botė."
Tiranė mė 02.04.204
Nr.dekretit 4187
Presidenti
Aldred MOISIU
Dekorimi i Geraldinės, respekt pėr shtetin shqiptar
Mesazh i Mbretit Leka pėr kreun e shtetit Presidentin z.Alfred Moisiu me rastin e dekorimit tė Nėnės Mbretėreshė Geraldina
Oborri Mbretėror Shqiptar
Tiranė, 08.04.2004
I nderuar Shkėlqesia Juaj,
Ne e ndjejmė nderimin, qė Ju bėtė me dekorimin e Mbretėreshės Geraldina, Mbretėreshės sė Shqiptarėve, qė jetoi gjithmonė me shqipėrinė dhe Kombin Shqiptar.
Vendimi Juaj ėshtė njė vlerėsim i lartė, ėshtė shprehje e respektimit tė historisė sė Shtetit Shqiptar, i vazhdimėsisė sė tij. Kjo ėshtė njė garanci e qendrueshme pėr tė respektuar dinjitetin tonė kombėtar.
Ne Ju shprehim konsideratat tona vėllazėrore, duke theksuar se gjithmonė do tė punojmė pėr Atdheun tonė, Shqipėrinė, pėr tė gjithė Kombin Shqiptar.
Vėllazėrisht
NMT Leka I
Njoftim pėr shtyp i Zyrės sė Oborrit Mbretėror
Me rastin e dekorimit tė Mbretėreshės Geraldina, Familjes Mbretėrore Shqiptare i kanė ardhur shumė urime. Gjithashtu edhe pėr 65 vjetorin e NMT Leka I kanė shprehur urimet e tyre shumė personalitete, pėrfaqėsues tė popullit, tė Trupit Diplomatik, miq nga oborret mbretėrore tė Europės etj..
Me kėtė rast Familja Mbretėrore u shpreh falėnderimet dhe konsideratat e dėrguara.
Falėnderim i PLL pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė
Tiranė, mė 07.04.2004
Lėnda: Falėnderim pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė Geraldina
Z.Alfred Moisiu
President i Republikės sė Shqipėrisė
Nė emėr tė Partisė "Lėvizja e Legalitetit" na lejoni t'ju shprehim falėnderimet tona mė tė sinqerta pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė Geraldina, me URDHRIN "Nėnė Tereza", me datė 2 prill 2004.
Dekorimi qė i bėhet Nėnės Mbretėreshė Geraldina, ėshtė vlerėsim jo vetėm pėr Nėnėn Mbretėreshė Geraldina, por pėr gjithė Familjen Mbretėrore Shqiptare, e cila ėshtė njė vlerė dhe pasuri kombėtare.
Eqerem SPAHIU
KRYETARI
Informacion nga Zyra e shtypit e Presidencės shqiptare
Presidenca: Ja pse dekoruam Mbretėreshėn
Tiranė, mė 5 prill 2004
Me propozim tė Partisė "Lėvizja e Legalitetit" dhe e mbėshtetur nga nėntė grupe parlamentare qė pėrfaqėsojnė 62 deputetė tė spektrit spektrit politik nė Kuvendin e Shqipėrisė, Presidentit tė Republikės z.Alfred Moisiu, i ėshtė paraqitur qė nė tetor 2002, kėrkesa pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė Geraldina.
Nėnshkrues tė kėrkesės janė:
1.Eqerem Spahiu, Grupi Parlamentar i PLL
2.Bamir Topi, Grupi Parlamentar i PD
3.Nard Ndoka, Grupi Parlamentar i PDr
4.Fatmir Mediu, Grupi Parlamentar i PR
5.Ligoraq Karamelo, Grupi Parlamentar Qendra Liberale
6.Teodor Laēo, Grupi Parlamentar i PBL
7.Uran Metko, Grupi Parlamentar i PBK
8.Ndue Preka, Grupi Parlamentar "Te gjelbėr"
9.Preē Zogaj, Grupi Parlamentar Demokrat - Kristian
Nė mbėshtetje tė propozimit pėr dekorim janė shprehur edhe figura tė njohura publike, grupime intelektuale, personalitete me peshė si Ismail Kadare, etj.. Nė tė gjitha vlerėsimet publike Mbretėresha ėshtė evidentuar pėr rolin e saj historik, veprimtarinė humanitare, imazhin pozitiv qė ka krijuar pėr vendin, dashurinė e madhe e tė vazhdueshme pėr Shqipėrinė dhe mbresat e veēanta qė la nė vitet e fundit tė jetės me rastin e kthimit nė Shqipėri. Ajo ka qenė e mbetet njė pasuri e cmuar nė historinė e shtetit dhe shoqėrisė shqiptare.
Presidenti i Republikės, mbėshtetur nė kėtė propozim dhe nė pėrputhje me kompetencat e tij kushtetuese ka vendosur dekorimin e Mbretėreshės me Urdhrin "Nėnė Tereza" me motivacionin: "Pėr pėrkushtimin dhe angazhimin e saj tė pėrhershėm nė dobi tė lartėsimit tė vlerave morale e kombėtare si dhe tė rritjes sė imazhit tė Shqipėrisė nė botė."
Dekorimi bėhet me rastin e pėrvjetorit tė martesės dhe shpalljes sė Geraldinės, Mbretėreshė e Shqipėrisė.
POLITIKA
Festohet me madhėshti 65 vjetori i lindjes sė NMT Leka I Mbret i Shqiptarėve nė "Hotel Dajti"
Gjithė politika nderon Mbretin
PLL festoi nė njė nga sallat e "Hotel Dajti"-t, 65 vjetorin e lindjes sė NMT Leka I Mbret i Shqiptarėve. Kjo ceremoni qė u organizua nga PLL mė 5 prill 2004, ishte ndėr mė madhėshtoret qė janė zhvilluar ndonjėherė pėr raste tė tilla nė Shqipėri dhe nė tė morėn pjesė politikanė tė tė gjithė spektrit politik. Nė kėtė tubim festiv morėn pjesė edhe pėrfaqėsuesit mė tė lartė tė Zyrės sė Oborrit Mbretėror si dhe emrat kryesorė tė Senatit tė Veteranėve tė PLL. Ceremonisė i dha shkėlqim tė veēantė prania e LT Princit Leka tė ri, i cili pati rastin tė takohej me tė gjithė legalistėt qė kanė sakrifikuar njė jetė tė tėrė nė shėrbim tė idealit zogist.
Nė kėtė ceremoni festive e njėkohėsisht jubilare, ishin tė ftuar edhe titullarė e pėrfaqėsues tė trupit diplomatik nė Tiranė.
Por kjo festė do tė kishte njė gėzim tė dyfishtė, pasi pėrveē rastit pėr tė cilin ishin mbledhur monarkistėt, patėn fatin tė njihen ekskluzivisht pėr dekoratėn e dhėnė Nėnės Mbretėreshė Geraldina. Vetėm 3 ditė para kėsaj feste, kreu i shtetit z.Alfred Moisiu kishte firmosur dekretin pėr dekorimin e Nėnės sė kombit, tė paharrueshmes Geraldina, mbretėresha e parė e shqiptarėve.
Sekretari i Pėrgjithshėm i Presidencės, z.Filip Rrumbullaku, mbajti fjalėn e rastit nė emėr tė presidentit Moisiu duke dorėzuar dekoratėn me Urdhrin "Nėnė Tereza" pėr Nėnėn Mbretėreshė Geraldina.
Nė fjalėn e mbajtur, Lartėsia e Tij, Princi Leka, pėrshėndeti pėrzemėrsisht tė ftuarit dhe falėnderoi nė emėr tė Familjes Mbretėrore, zyrtarėt e shtetit pėr dekorimin e Nėnės Mbretėreshė Geraldina.
Ndėrsa kryetari i PLL z.Eqerem Spahiu, i cili ishte nė pozitėn e tė zotit tė shtėpisė, nė fjalėn e tij theksoi se nderimi qė i bėhet Nėnės Mbretėreshė Geraldina, ėshtė njė nderim pėr tė gjithė kombin e historinė e shqiptarėve.
Nė fjalėn e tij z.Spahiu veēoi se datave tė gėzuara e tė hidhura tė prillit, tashmė i shtohet edhe kjo e dekorimit tė Nėnės Mbretėreshė Geraldina.
Mė pas tė ftuarit i pėrshėndeti kryetari i Senatit tė PLL, z.Ali Ohri, i cili paraqiti njė rezyme tė vendosjes sė monarkisė nė Shqipėri dhe vlerat e monarkisė zogiste.
Pas kėtyre fjalimeve e pėrshėndetjeve njė aktor i njohur i Teatrit tė Shkodrės, (R.Rama) recitoi para tė pranishmėve njė poezi pėr Mbretin e monarkinė shqiptare.
Politikanėt nė ditėlindjen e Mbretit
Nė kėtė ceremoni ishin ftuar dhe nderuan me pjesėmarrjen e tyre krerė partiakė si z.Sali Berisha, i cili ishte i shoqėruar nga drejtues tė tjerė tė PD-sė: deputetėt z.Bamir Topi, znj.Jozefina Topalli, z.Pjetėr Arbnori, z.Vili Minarolli, z.Besnik Mustafaj. Ndėrsa nga partitė e tjera tė opozitės ishin z.Teodor Laēo, z.Arjan Starova (PBL), z.Avdi Baleta (PRK), z.Adriatik Alimadhi (PBK), z.Preē Zogaj (PQD), z.Alfred Cako (PBKD), z.Armado Ruēo (PKons), z.Maks Begeja (PR), z.Nikoll Lesi (PDK), z.Dashamir Shehi (PDRn), z.Genc Pollo, z.Nard Ndoka, z.Qazim Tepshi, z.Tritan Shehu, (PDR) etj., si dhe deputetė e politikanė tė sė majtės: z.Ilir Meta, z.Petro Koēi, znj.Monika Kryemadhi (PS) e z.Ligoraq Karamelo i PBDNJ-sė.
Kėtė ceremoni e nderuan me pjesėmarrjen e tyre edhe pėrfaqėsues tė shoqatave politike e patriotike siē janė ato tė tė Persekutuarve, shoqatave Ēamėria, Tirana etj.. Po ashtu ishin tė pranishėm edhe pėrfaqėsues eminentė tė kulturės shqiptare si prof.Ylli Pango etj..
Nga trupi diplomatik mund tė pėrmendim praninė e ambasadorit francez, zv.ambasadorit tė OSBE, tė Kėshillit tė Evropės, zv.ambasadorit turk, e tė tjerė.
Por gjithsesi shumica e tė ftuarve ishin veteranė legalistė dhe drejtuesit e PLL nė qendėr e nė degė, si dhe deputetėt e PLL, trojka Kollēaku, Balla e Fezollari, si dhe ish drejtues tė saj si z.Durollari.
Nė fund tė kėtij festimi pati njė koktej pėr tė gjithė tė ftuarit, i cili e bėri edhe mė tė gėzueshme e gazmore tė gjithė ceremoninė.
Ndėrkaq mėsohet se me rastin e ditėlindjes sė Mbretit, Oborrit Mbretėror i kanė ardhur shumė urime nga personalitete, pėrfaqėsues tė popullit, tė Trupit Diplomatik, miq nga oborret mbretėrore tė Europės etj.. Nė njė njoftim pėr shtyp, Zyra e Oborrit Mbretėror nė emėr tė Familjes Mbretėrore u ka shprehur falėnderimet e saja pėr kėto urime.
N.Kolgjini
Tė nderojmė emrin shqiptar
Pėrshėndetje e princit tė ri Leka me rastin e dekorimit tė Mbretėreshės Geraldina
Tė nderuar miq,
Motra dhe vėllezėr,
Sot pėr mua ėshtė njė rast shumė i veēantė.
Nė ditėlindjen e babės, Mbretit Leka I, dekorohet gjyshja ime, Nėna Mbretėreshė Geraldina, Mbretėresha e parė e tė gjithė Shqiptarėve.
Nderi ėshtė i madh dhe ju falenderoj, qė ma dhatė kėtė mundėsi, mua, trashėgimtarit mė tė ri tė Familjes Mbretėrore Shqiptare.
Tė gjithė e kemi njė origjinė. Si Shqiptarė, kemi tė pėrbashkėt Shqipėrinė, Kombin Shqiptar.
Ėshtė nė nderin tonė qė emrin e shqiptarit ta mbajmė me krenari, me dinjitet.
Ky ėshtė mesazhi i ditės sė sotme. Edhe i ditėve qė do tė vijnė.
Rroftė Kombi Shqiptar!
Ju faleminderit!
Fjala e z.Eqerem Spahiu nė "Hotel Dajti" me rastin e ditėlindjes sė Mbretit Leka I
Monarkisė i shtohet edhe njė gėzim tjetėr
Tė nderuar drejtues tė partive politike
Tė nderuar zotėrinj deputetė
Tė nderuar zotėrinj tė trupit diplomatik
Tė nderuar legalistė dhe mbretėrorė
Tė nderuar miq dhe tė ftuar
Zonja dhe zotėrinj!
Fati e solli qė muaji prill tė ketė ditė tė gėzuara dhe tė hidhėruara pėr Shqipėrinė, por nė veēanti pėr ne mbretėrorėt dhe legalistėt.
Mė 5 prill 1939 lindi princi trashėgimtar Leka. Sot Ai mbush 65 vjet dhe i urojmė Mbretit Leka i Parė, jetė tė gjatė dhe tė lumtur nė dobi tė Shqipėrisė dhė tė kombit shqiptar!
7 prill 1939, Italia fashiste pushtoi Shqipėrinė, megjithė rezistencėn e ushtrisė shqiptare.
9 prill 1961, ndėrroi jetė nė Paris, Mbreti i Shqiptarėve Zogu i Parė.
11 prill 1961, mbas betimit, merr kurorėn mbretėrore Mbreti Leka i Parė.
12 prill 1997, kthehet nė atdhe Mbreti Leka i Parė ku merr pjesė nė fushatėn e referendumit pėr formėn e regjimit.
27 prill 1938, Mbreti Zog i Parė martohet me Konteshėn hungareze Geraldina Appony. Nė kėtė ditė Ajo merr shtetėsinė shqiptare dhe shpallet Mbretėresha e Shqiptarėve.
Fati i mirė e solli qė prillit iu shtua edhe njė datė tjetėr e shėnuar, sikur ėshtė dita e sotme qė kreu i shtetit shkėlqesia e tij z.Alfred Moisiu, dekoron Nėnėn Mbretėreshė Geraldina. Ky dekorim ėshtė vlerėsim qė i bėhet jo vetėm Nėnės Mbretėreshė Geraldina, por edhe Familjes Mbretėrore shqiptare, e cila ėshtė njė vlerė dhe pasuri kombėtare.
Para se t'ia japim fjalėn Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė Presidencės, pėrshėndet kryetari i Senatit tė Veteranėve tė PLL, z.Ali Ohri.
Tani Sekretari i Pėrgjithshėm i Presidencės z.Filip Rrumbullaku do tė pėrcjellė mesazhin e dekorimit nė emėr tė kreut tė shtetit shkėlqesisė sė tij z.Alfred Moisiu.
Ju ftojmė tė vazhdojmė bashkėbisedimin nė koktejin e organizuar mė ketė rast.
Fjala e kryetarit tė Senatit tė Veteranėve tė PLL z.Ali Ohri
5 prilli, gur themeli nė Dinastinė Mbretėrore
Tė nderuar Zonja dhe Zotėrinj!
Mirė se erdhėt nė kėtė takim, me rastin e 65 vjetorit tė lindjes sė Naltmadhnisė sė Tij Mbretit Leka I-rė.
Kjo ditė nuk ėshtė si ēdo datėlindje e zakonshme se, me lindjen e Princit Leka, u vu guri i parė nė themelet e krijimit tė Dinastisė Mbretėrore Shqiptare, prandaj ky lajm u prit me hare dhe gėzim tė madh nga populli shqiptar.
Deri nė fundin e Luftės sė Dytė Botėrore tė gjithė shtetet ballkanike ishin monarki, por me njė veēori, se tre nga shtetet, si Greqia, Bullgaria dhe Rumania drejtoheshin nga familje mbretėrore me origjinė gjermane, ashtu siē deshėn tė bėjnė edhe me Shqipėrinė me ardhjen e Princ Vidit.
Kėtė radhė nė Shqipėri, Mbreti u kurorėzua me vendim tė Asamblesė Kombėtare, qė pėrfaqėsonte dėshirėn e popullit.
Nė fakt, Shqipėria, qė kur mori pavarėsinė u konsiderua monarki. Kėtė e vertetoi edhe Kongresi i Lushnjes mė 1920, pėrderisa nė krye tė shtetit u caktua njė Kėshill i Naltė i Regjencės prej katėr personash, tė zgjedhur nga tė tre besimet fetare qė besohen nė Shqipėri.
Qė nga shkurti i vitit 1920 e deri nė fund tė dhjetorit 1924, gjendja nuk ishte aspak e qetė dhe e sigurt. As shpallja e republikės nuk jepte garanci pėr njė rend tė qetė dhe njė zhvillim tė rregullt me ato kushte dhe gjendjen nė tė cilėn ishte populli ynė. Ku nuk kishte njerėz me arsim fillor sa ka sot me arsim tė lartė. Vendi ishte pa rrugė automobilistike dhe infrastrukturė, kėshtu qė monarkia ishte njė domosdoshmėri, dhe, fakti e vertetoi se si u zhvillua Shqipėria nė ato 10 vjet tė Monarkisė.
Nuk dėshiroj tė zgjatem mė shumė dhe tė bėj histori. Pra nuk mė mbetet tjetėr veēse t'ju falenderoj pėr pjesėmarrjen dhe T'i urojmė nga zemra Madhėrisė sė Tij Mbretit Leka jetė tė gjatė dhe kurorėzimin e idealit tė Tij pėr tė mirėn e Kombit tonė tė shtrenjtė.
Ju faleminderit
Urim pėr ditėlindjen e Mbretit nga ana e Sekretarit tė Marrėdhėnieve me Jashtė tė PLL z.Sulejman Gjanaj
Diaspora, urime Mbretit pėr 5 Prillin
NMT Mbretit Leka I
Oborri Mbretnor Shqiptar
Tiranė
Nalt Madhėni
Ju shkruaj sot kėtė letėr me rastin e 65 vjetorit Tuaj, pėr t'Ju uruar, nė emėr tė tė gjithė legalistėve dhe mbretnorėve shqiptarė qė jetojnė jashtė atdheut: - Pėr shumė vjet ditėlindjen Tuaj!
Ju urojmė jetė tė gjatė dhe tė lumtur familjare, shėndet dhe gėzime tė gjithanshme.
Veēanėrisht urojmė qė ky vit tė jetė viti i realizimit tė aspiratave tona kombėtare me rikthimin e Mbretnisė shqiptare me Madhėrinė Tuaj nė Fronin Mbretnor.
Pėrfitoj nga ky rast pėr t'Ju dėrguar edhe urimet e mia personale dhe familjare me rastin e ditėlindjes Suaj.
Ju lutem tė pranoni Nalt Madhėni, shprehjen e konsideratės sonė mė tė lartė.
Mbetem Nalt Madhėni gjithmonė besnik dhe sakrifikues i Juaj.
Sulejman Gjanaj
Sekretar pėr Marrėdhėniet me Jashtė i PLL
Deklaratė pėr mediat e Zyrės sė Shtypit tė Oborrit Mbretėror
Rrėzimi i rezolutės ēame, veprim antikombėtar
Ēėshtja e popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė kėrkon njė alternativė tė re dhe ajo do tė mbetet njė ēėshtje e hapur dhe e shtruar pėr zgjidhje.
Zyra e Shtypit tė Oborrit Mbretėror
TIRANĖ
Nėpėrmjet prononcimeve tė ndryshme nė sistemin mediatik shqiptar, Oborri Mbretėror dhe vet NMT, Leka i I-rė, ėshtė deklaruar se, "Trajtimi i ēėshtjeve tė pazgjidhura tė popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė, qė pėrbėhet nga popullsia ēame ortodokse, qė jeton nė Greqi dhe nga popullsia ēame muslymane, e dėbuar forcėrisht nga vendi i tyre, ėshtė njė ēėshtje e hapur dhe e shtruar pėr zgjidhje".
Oborri Mbretėror ka deklaruar edhe mė parė se, hapi i parė pėr zgjidhjen e ēėshtjes sė popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė, ėshtė abrogimi i "Ligjit tė Luftės", i cili mbahet juridikisht nė mėnyrėn mė absurde nga Greqia. Nėpėrmjet pėrfaqėsuesve nė Kuvendin e Shqipėrisė, ėshtė bėrė e mundur, ndryshimi i pėrmbajtjes sė Projekt Rezolutės sė parė, duke vlerėsuar interesat tona kombėtare.
Opinioni publik shqiptar e ka pritur me zemėrim vendimin pėr mosmiratimin e kėsaj Projekt Rezolute. Shumė personalitete kanė dėnuar ndėrhyrjen e segmenteve tė shetit grek dhe mungesėn e pėrgjegjėsisė kombėtare, tė njė pjese tė deputetėve shqiptarė, tė cilėt me vendimin e tyre, nuk kanė marrė pėr bazė shqyrtimin qė i ka bėrė kėtij problemi, Parlamenti Europian dhe Kongresi Amerikan, tė cilėt kanė dėnuar genoncidin kolektiv dhe kanė kėrkuar zgjidhjen e ēėshtjes sė popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė.
Me indinjatė mėsojmė faktin, mbi vendimin e Parlamentit Shqiptar pėr rrėzimin e Projekt - Rezolutės, pėr ēėshtjen e popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė dhe tė zgjidhjes sė problemeve tė pronave tė tyre nė Greqi.
Me indinjatė gjithashtu, jemi njohur me dhunėn e ushtruar nga strukturat e shtetit shqiptar mbi protestuesit demostrues, pėrpara Parlamentit tė Shqipėrisė.
Mbėshtetur nė kėtė realitet tė zymtė, qė ka sjellė njė situatė tė rėndė politike dhe sociale, pėrkundėr trajtimit dhe vlerėsimit tė ēėshtjeve tė rėndėsishme tė pazgjidhura tė Strategjisė sonė Kombėtare, Zyra e Shtypit pranė Oborrit Mbretėror deklaron:
1. Oborri Mbretėror denoncon vendimin e Parlamentit Shqiptar pėr rrėzimin e Projekt - Rezolutės mbi ēėshtjen e popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė, duke e quajtur atė njė vendim tė turpshėm dhe antikombėtar. Me kėtė vendim, ne kuptojmė se, Kuvendi i Shqipėrisė u gjunjėzua pėrpara presioneve tė Qeverisė dhe tė Parlamentit Grek, duke treguar se politika shqiptare, ėshtė e papėrgatitur tė pėrballojė situata dhe sfida tė rėndėsishme, nė interes tė zgjdhjes sė problemeve kombėtare.
2. Oborri Mbretėror deklaron se, pavarėsisht vendimit absurd dhe tė papranueshėm tė Parlamentit Shqiptar, ēėshtja e popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė, kėrkon inisiativa tė reja politike me alternativa tė zgjidhėshme, pėr vazhdimin me kėmėngulje tė luftės dhe pėrpjekjeve me tė gjitha mjetet demokratike, pėr zgjidhjen e kėtij problemi, pjesė e Strategjisė sonė Kombėtare.
3. Oborri Mbretėror, tėrheq vėmendjen e tėrė opinionit publik dhe njėkohėsisht beson, se insitucionet mė tė larta tė shtetit shqiptar, qė janė garant tė interesave tona kombėtare, do ta risjellin pėr shqyrtim ēėshtjen e popullsisė shqiptare tė Ēamėrisė, duke bėrė tė mundur zgjidhjen e tij nė rrugė demokratike, larg ndėrhyrjeve dhe presioneve.
Reagimi popullor pėr vendimin e turpshėm dhe absurd tė Kuvendit tė Shqipėrisė, sjell nė vėmėndjen e faktorit politik dhe tėrė kombit shqiptar se, ky problem nė tė ardhmen mbetet njė ēėshtje e shtruar pėr zgjidhje.
Zyra e Shtypit pranė Oborrit Mbretėnor
Tiranė 9 prill 2004
PARLAMENTI
Opozita radikalizon qendrimet
Opozita radikalizon qendrimet
Spahiu: Deputetėt opozitarė tė ngujohen nė Parlament deri nė rrėzimin e Nanos
Paraditėn e sė premtes, mė datė 9 prill 2004, nė njė nga sallat e Kryesisė sė Kuvendit, u zhvillua njė mbledhje e deputetėve tė opozitės, e cila kryesohej nga paneli opozitar i pėrbėrė nga kryetarėt e grupeve parlamentare. Kjo tryezė e drejtuar nga kryetari i PD, z.Berisha, u konsiderua nga organizatorėt si pėrfaqėsim i pjesshėm i Tryezės sė Lėvizjes "Nano Ik" dhe kishte si qėllim shqyrtimin e raportit tė fundit tė KE dhe detyrat qė i dilnin spektrit parlamentar dhe mbarė opozitės, nė kuadėr tė intensifikimit dhe motivimit tė mėtejshėm politik tė Lėvizjes Mbarėpopullore "Nano Ik".
Nė kėtė takim e mori fjalėn edhe kryetari i PLL dhe njėkohėsisht kryetar i grupit parlamentar tė Legalitetit, deputeti Ekrem Spahiu, i cili deklaroi: "Raporti tejet i ashpėr dhe kritik i KE, adresuar qeverisė Nano, pėr ne legalistėt dhe pėr mbarė shqiptarėt, nuk pėrbėn surprizė dhe nuk sjell ndonjė tė re, pėrveēse vėrteton konkluzionet e njohura dhe tė artikuluara nga opozita qė prej 7 vjetėsh.
Me mosmiratimin nga maxhoranca tė Rezolutės pėr ēeshtjen Ēame, Shqipėria ka humbur edhe sovranitetin politik tė shtetit tė saj dhe tė legjislativit shqiptar. Kėshtu kjo maxhorancė doli hapur edhe kundėr interesave dhe Ēeshtjes kombėtare, dhe s'ka kuptim tė presim prej saj dhe Qeverisė Nano - qė tė na integrojnė nė Evropė!!!.
Prandaj, nė kuadėr tė kėtyre zhvillimeve negative dhe tė Lėvizjes politiko-qytetare "Nano Ik", nė emėr tė PLL dhe deputetėve legalistė i propozoj kėsaj tryeze tė partive parlamentare qė, ēdo tė mėrkurė, nė Tiranė dhe qytetet e tjera, tė bllokojmė sheshet, ndėrsa, ēdo tė enjte, deputetėt e opozitės tė braktisin punimet e seancave tė parlamentit dhe tė ngujohen nė Kuvend - deri nė rrėzimin e Qeverisė Nano dhe largimin e Nanos si kryeministėr.
Vetėm kjo do t'i jepte fund manovrave mediatike tė Nanos, i cili spekullon me faktorėt ndėrkombėtarė, me anė tė takimeve tė sajuara dhe fotove nėpėr media, pėr tė mashtruar shqiptarėt me gjoja 'mbėshtetjen ndėrkombėtare' dhe pėr tė qėndruar nė pushtet".
***
Ky propozim i z.Spahiu u mbėshtet nga deputeti dhe njėkohėsisht kryetar i Partisė Demokristiane, z.Nikollė Lesi, i cili, ndėr tė tjera tha nė fjalėn e tij: "Opozita nuk duhet tė mbetet mė vetėm nė fazėn e konstatimit tė kritikave tė raportit tė KE. Unė jam partizan i idesė sė forcės. Kur kanalet e demokracisė janė bllokuar nga politika e lidhur me Mafian, nga qeveria e blerė prej saj dhe pėrfaqėsuese e saj, sikundėr tha edhe z.Berisha, kur maxhoranca ėshtė blerė nga mafia e lidhur me shtetin fqinj jugor, dhe qė arriti dje tė bllokojė edhe rezolutėn pėr ēeshtjen Ēame, atėherė opozitės nuk i mbetet gjė tjetėr pėrveēse tė tregojė forcė. Dhe tė tregosh forcė nuk do tė thotė dhunė. Forcė do tė thotė tė tregosh vendosmėri deri nė rrėzimin e Nanos me protesta tė fuqishme.
Prandaj jam plotėsisht dakort dhe e mbėshtes propozimin e z.Spahiu, dhe, me kėtė rast i bėj thirrje z.Berisha qė ta mbėshtesim propozimin e z.Spahiu dhe ta vėmė nė jetė atė me protesta tė fuqishme dhe me ngujimin e deputetėve, deri nė largimin e Nanos".
A.K.
Fjala e deputetit Ethem Fezollari nė debatin pėr Raportin e Bankės sė Shqipėrisė
Ja spekullimet e Guvernatorit Cani
I nderuari Kryetar!
Tė nderuar deputetė!
Nė Raportin e Guvematorit i bėhet njė analizė e hollėsishme inflacionit. Nga analiza mėsojmė se nė Shqipėri ka disa vite me radhė qė inflacioni nuk ėshtė i rrezikshėm pėr ekonominė dhe popullin.
Por unė pyes, tė nderuar deputetė:
Si ėshtė arritur kjo pėrqindje e ulėt e inflacionit? Kam mendimin qė Guvernatori nuk bėn njė analizė tė thellė ekonomike pėr tė treguar tė gjithė faktorėt qė sjellin uljen e inflacionit. Sipas analizės qė i bėj unė tabelės tė botuar nė faqen numėr 3 tė Raportit tė Bankės sė Shqipėrisė, ku paraqiten treguesit makroekonomikė, niveli i ulėt i inflacionit nuk ka ardhur si rezultat i njė zhvillimi normal tė ekonomisė, por edhe si pasojė e pakėsimit tė investimeve nė dy vitet e fundit.
Pse arrij nė kėtė pėrfundim? Sipas literaturės ekonomike dhe pėrvojės nė ekonominė e tregut, niveli i inflacionit varet edhe nga investimet. Sa mė shumė tė investojė njė qeveri, aq mė shumė para do tė ketė nė qarkullim. Sa mė shumė para nė qarkullim, aq mė shumė ngrihet edhe inflacioni.
Por ēfarė ka ngjarė nė ekonominė shqiptare vitet e fundit me investimet? Sipas ligjit tė buxhetit tė shtetit, nė vitin 2002 janė planifikuar 51 miliardė lekė investime. Nė vitin 2003 janė planifikuar rreth 49 miliardė lekė. Kėtė vit vetėm 47 miliardė lekė. Pse janė planifikuar mė pak investime nga njėri vit nė tjetrin? Do tė ishte njė logjikė e pranueshme nėqoftėse nė kėto tre vite do tė ishin pakėsuar shpenzimet e buxhetit tė shtetit. Nė fakt kemi kėtė tablo. Shpenzimet e buxhetit tė shtetit nė vitin 2002 ishin 192 miliardė lekė. Kėtė vit janė 225 miliardė lekė.
Tė guxosh tė shpenzosh mė shumė para dhe tė ulėsh nivelin e investimeve qė nė momentin e planifikimit tė shpenzimeve buxhetore, do tė thotė qė qeveria me dashje mendon tė mbajė nėn kontroll inflacionin me rrugė administrative:
Tė nderuar deputetė!
Do tė ishte gjysma e sė keqes, nėqoftėse paratė e planifikuara pėr investime do tė realizoheshin deri nė njė. Nė fakt, realizimi i investimeve dy vitet e fundit krijon njė tablo tė trishtuar.
Nė vitin 2002, plani i investimeve u realizua 70 pėr qind. Kjo do tė thotė se nė tregun e punės u hodhėn vetėm 36 miliardė lekė. Vitin e kaluar punėt shkuan keq e mė keq. Investimet u realizuan nėn 35 miliardė lekė.
Tė nderuar deputetė!
Nė kohėn kur kėnaqemi me "lugė tė zbrazėt" pėr nivelin e ulėt tė inflacionit, ēmimet po i varfėrojnė nga dita nė ditė shqiptarėt. Shumė mallra nė Shqipėri janė mė tė shtrenjta se nė Itali a Greqi. Pėr tė frenuar kėtė rritje tė ēmendur tė ēmimeve, siē thotė Guvernatori, gjatė muajit dhjetor Banka e Shqipėrisė organizoi njė fushatė tė gjerė propagandistike. Objektivi i bankierėve ishte t'i vinte fre spekullimit tė tregtarėve me ēmimet nė prag tė Vitit tė Ri. Dhe, deri nė njėfarė shkalle, kjo fushatė dha disa rezultate.
Por, tė nderuar deputetė, unė mendoj se analiza e ēmimeve mbeti nė mes tė rrugės. Ēmimet nuk ngrihen vetėm nė prag tė festave. Sipas studimit qė ka bėrė vetė Banka e Shqipėrisė, artikujt ushqimorė si vaji, djathi, sheqeri, orizi etj., kur kalojnė nga tregu me shumicė nė tregun me pakicė, rriten ēdo ditė.
Tė nderuar deputetė!
Pse ngrihen ēmimet? Duke qenė me profeson ekonomist, unė dua tė tregoj sesi taksat ndikojnė drejtpėrsėdrejti nė ngritjen e ēmimeve. Nė korrik tė vitit 1997, TVSH-ja u bė 20 pėr qind, nga 12,5 pėr qind qė ishte. Me njė tė rėnė tė lapsit u rritėn 7,5 pėr qind ēmimet e dritave, tė telefonit, tė ujit, apartamenteve tė banimit, biletat e tragetit etj..
Shqiptarėt, duke mos e kuptuar kėtė mekanizėm, e pranuan ngritjen e taksave. Nė vitet nė vazhdim, oreksi i qeverisė erdhi duke u shtuar. U ngritėn taksat e tatimet. U "prodhuan" taksa e tatime tė reja. Kėshtu lindi edhe "taksa Majko", njė taksė patriotike pėr tė ndėrtuar rrugėn Durrės-Kukės. (Kėtė vit kjo taksė u pėrfshi nė taksėn e qarkullimit tė automjeteve.) Po kėshtu u ngritėn tarifat e energjisė elektrike, telefonisė etj.. Mirėpo taksat janė si puna e dardhės: "bishtin" e kanė nga prapa, domethėnė tek ēmimet. Dhe u rritėn ēmimet e naftės, benzinės, gazit pėr ngrohje e gatim, kėpucėve, ēimentos, gozhdėve, frigoriferėve. Mbeti pa u "cėnuar" vetėm ēmimi i ajrit!
Tė nderuar deputetė!
Shumė teori janė thurur vitet e fundit pėr inflacionin. Ka ekonomistė tė njohur qė thonė se globalizimi i ekonomisė botėrore ja ka ulur "peshėn" inflacionit mes treguesve tė tjerė makroekonomikė. "Pushtimi" i botės nga dollari dhe i Evropės nga euro, e ka bėrė inflacionin mė shumė tregues ndėrkombėtar sesa kombėtar. Ėshtė fakt i njohur se, nė dy dekadat e fundit, nuk kemi asnjė rast nė botė ku krizat ekonomike tė shoqėrohen me hiperinflacion, siē ka ndodhur deri nė vitet '70-tė.
Nė Shqipėri ndodh njė fenomen i ēuditshėm, qė i ka shpėtuar vėmendjes sė bankierėve dhe vetė Guvernatorit, zotit Cani. Nė vendin tonė, veē lekut qarkullon edhe dollari me euro-n. Sipas ligjit, me valutė tė huaj mund tė bIesh shtėpi, makina, traktorė, bile tė pish edhe njė kafe a njė birrė. Me dollarė ose euro bėhen pagesat nė doganė ose nė agjensitė e fluturimeve ajrore. Kjo praktikė e pėrdorimit tė disa monedhave nuk ndodh nė asnjė vend tė botės.
Mendoni tė nderuar deputetė, se ēfarė do tė ndodhte nėqoftėse nuk do tė lejohej edhe nė Shqipėri, si nė ēdo vend tė botės, tė ndalohej pėrdorimi nė treg i dollarit dhe euros. Banka e Shqipėrisė do tė hidhte nė treg miliarda kartmonedha tė reja me lekė. Brenda ditės, sipas mendimit tim, do tė kishim njė rritje tė madhe tė inflacionit.
Duke e parė problemin si ekonimist, unė mendoj se duke pasur nė qarkullim tre monedha, praktikisht edhe inflacioni shpėrndahet mes tyre. Logjikisht inflacioni zyrtar i lekut nuk ėshtė real. Unė mendoj se Banka e Shqipėrisė duhet tė llogariti inflacionin real, duke e korigjuar me njė koeficent pėr pjesėn e inflacionit qė merr dollari me eur-on. Nė shikimin e parė duket sikur kemi tė bėjmė me njė problem monetar. Nė fakt inflacioni nė radhė tė parė ėshtė problem social. Nga madhėsia e inflacionit varet edhe indeksimi i rrogave dhe pensioneve; interesat e bankave pėr kursimet e qytetarėve etj..
Socialistėt, prapė kundėr interesave kombėtare, rrėzojnė rezolutėn pėr Ēamėrinė
Greku qimen e ndėrron por zakonin s'e harron
Ēeshtja e popullsisė shqiptare tė dėbuar nga Greqia, mė nė fund po bėhet ēeshtje dite e politikės shqiptare. Deri mė sot kjo ēeshtje ka qenė nė agjendat e partive nacionaliste tė Shqipėrisė, dhe nuk ka shkuar nė nivelin e diskutimeve nė parlament, pasi siē dihet politika ndėrkombėtare nuk e favorizonte edhe aq. Por pas disa rezolutave tė diskutuara nė Senatin e SHBA dhe nė Parlamentin Evropian, ēeshtja ēame hyri edhe nė diskutimet e dy partive tė mėdha tė vendit PS e PD. Diskutimet nėpėr komisione dhe nė parlament, si dhe trysnia e bėrė nga shoqata patriotike Ēamėria, krijoi kushtet qė parlamenti i Shqipėrisė tė vihej nė kushtet pėr tė aprovuar njė rezolutė pėr popullsinė e Ēamėrisė tė dėbuar me dhunė nga trojet stergjyshore.
Por ndodhi ajo qė s'duhej tė ndodhte, socialistėt dhe pėrfaqėsuesit e diasporės greke nė Shqipėri, rrėzuan me vota kėtė rezolutė e cila kėrkonte shfuqizimin e ligjit tė luftės qė mban Greqia nė fuqi sot e kėsaj dite kundėr Shqipėrisė.
Pra deputetėt kryen me vetėdije tė plotė njė akt tradhtie nė dėm tė interesave kombėtare.
Por ēfarė ėshtė ky ligj lufte dhe si e trajtojnė grekėt atė?
Janė bėrė shumė shkrime rreth kėsaj ēeshtjeje, dhe do tė vazhdojnė tė bėhenm por ne sot nė gazetė do tė japim vetėm njė pėrgjigje qė jep Ministria e Jashtme e Greqisė ndaj Ambasadės sonė nė Athinė, ku me njė gjuhė diplomatike e rrufjane, i bėn me dije se ligji i luftės ėshtė sot e kėsaj dite nė fuqi.
Tekstualisht nė Notėn e Ministrisė greke thuhet se "Nė lidhje me Notėn e Ambasadės No.131 Prot. tė datės 18.06.1999, ka nderin ta informojė Ambasadėn e nderuar se Ligjet Greke: Nr.2636 / 1940 dhe 4506 / 1966, janė sot e kėsaj dite nė fuqi."
Shkurt llafi grekėt tregojnė se nuk kanė ndėrmend ta heqin, shfuqizojnė apo abrogojnė atė ligj thellėsisht antishqiptar. Megjithė fjalėt e mira e deklaratat pėr miqėsi, kur vjen puna te ligji i luftės, grekėt nuk ndryshojnė qendrim. Kjo sjellje na ndėrmend atė proverbėn se "ujku qimen e ndėrron, por zakonin s'e harron" e qė nė kėtė rast mund tė stilizohej nė formėn: "Greku qimen e ndėrron, por zakonin s'e harron!"
Prandaj ishte njė domosdoshmėri miratimi i asaj rezolute. Gjithsesi, leximi i Notės Verbale tė ministrisė sė Jashtme greke, sqaron shumė tymnaja e iluzione. Ky dokument ėshtė botuar para disa ditėsh nė gazetėn "Koha Jonė" qė del nė Tiranė, prej nga e kemi marrė edhe ne.
N.Kolgjini
Ja si i pėrgjigjet Athina Tiranė nė lidhje me ligjin e luftės sė vitit 1040
Greqia: Ligjin e luftės e kemi ende nė fuqi
Republika Helenike
Ministria e Punėve tė Jashtme
E3 DIDDY
F.237/269
Notė Verbale
Ministria e Punėve tė Jashtme tė Republikės Helenike i paraqet nderimet e veta Ambasadės sė Republikės sė Shqipėrisė, ndėrsa nė lidhje me Notėn e Ambasadės No.131 Prot. tė datės 18.06.1999, ka nderin ta informojė Ambasadėn e nderuar se Ligjet Greke: Nr.2636 / 1940 dhe 4506 / 1966, janė sot e kėsaj dite nė fuqi.
Ministria e Punėve tė Jashtme tė Republikės Helenike shfrytėzon kėtė rast, pėr t'i pėrsėritur Ambasadės sė Republikės sė Shqipėrisė, sigurimet dhe konsideratat e saja mė tė larta.
Athinė, 28 qershor 1999
Ambasadės sė Republikės sė Shqipėrisė Athinė
Hellenic Republic
Ministry of Foreign Affairs
E3 DIDDY
F.237/269
VERBAL NOTE
The Ministry of Foreign affairs of Hellenic Republic presents its compliments to the Embassy of the Republic of Albania and with reference to the Embassy's Note No 131 Prot. dated 18.061999 has the honor to inform the esteemed Embassy that the Greek Laws, No 2636 / 1940 and 4506 / 1966 are still in force.
The Ministry of Foreign Affairs of the Hellenic Republic avails itself of this opportunity to renew to the Embassy of the Republic of Albania the assurances of its highest consideration.
Athens, June 28, 1999
To the Embassy of the Republic of Albania, Athens*
INTERVISTA
Intervistė e NMT Leka I - Mbret i Shqiptareve, dhėnė gazetės "Pavarėsia" tė Prishtinės
Mbreti: Asnjė skenar s'e ndal pavarėsinė e Kosovės
Bashkimi i njė kombi qė ėshtė autokton nė trojet e veta nuk ėshtė njė herezi, por ėshtė njė realitet qė duhet pranuar. Njė Lėvizje e re mbarėkombėtare ėshtė njė forcė lėvizėse, qė nuk ka synim vetėm Shqipėrinė, por mbarė kombin shqiptar. Kjo lėvizje nuk bėn lojėra tė tė tjerėve, por ajo synon Shqipėrinė si komb - shtet dhe si shtet - komb. Ne mendojmė se kjo duhet tė jetė njė lėvizje e madhe mbi shinat e partive politike qė e duan kombin dhe duke pasur pėr lokomotivė Shqipėrinė.
Naltmadhėri, ju falenderojmė pėr mirėsinė qė patėt pėr tė na dhėnė kėtė intervistė pėr lexuesit shqiptarė tė gazetės "Pavarėsia" nė Kosovė.
NMT Leka I: Edhe unė dua t'ju falenderoj pėr kėtė bashkėbisedim me motrat dhe vėllezėrit e Kosovės, nėpėrmjet jush dhe Gazetės "Pavarėsia", me kėtė emėr kaq simbolik, qė shpreh dėshirėn e tė gjithė shqiptarėve.
Atėherė, le tė nisim me pyetjet: Sipas mendimit tuaj, pėrse shqiptarėt kanė kaq shumė halle edhe nė kėtė fillim shekulli, sikundėr pjesėn mė tė madhe tė shekullit tė kaluar?
NMT Leka I: Ne jemi njė komb, qė kemi ruajtur gjuhėn tonė dhe Flamurin Kombėtar, duke kaluar pėrmes pėrplasjeve tė mėdha tė historisė europiane dhe ballkanike, shpesh edhe asaj botėrore. E kemi ruajtur duke bėrė qėndresė nė trojet e tė parėve tanė. Asnjėherė nuk kemi sulmuar ndonjė komb tjetėr. Megjithatė, nuk jemi dėgjuar nė ato veprimtari ndėrkombėtare, ku ėshtė diskutuar edhe pėr fatin e trojeve shqiptare. Kėshtu ndodhi p.sh., me qėndresėn dhe Vendimet historike tė Lidhjes Shqiptare tė Prizrenit, qė ishte fillimi i shtetit mbarėkombėtar shqiptar. Ato nuk e kaluan pragun e Kongresit tė Berlinit dhe tė marrėveshjeve, qė lidhen me tė. Po kėshtu edhe fati i Kryengritjeve pėr Pavarėsi, qė nga Kaēaniku e Shkupi, deri tek Shkodra e Gjirokastra, tė cilat sollėn 28 Nėntorin e vitit 1912, kur Ismail Bej Vlora shpalli pavarėsinė, me Isa Buletinin nė krah. Por, fatkeqėsisht, nė Konferencėn e Londrės, ku u diskutua pėrsėri fati i trojeve tona kombėtare, nuk u morėn parasysh kėrkesat mbarėkombėtare tė popullit shqiptar. Prandaj kemi ardhur deri kėtu.
Kėto padrejtėsi kėrkojnė nevojėn e korrigjimit pėrfundimtar, sepse kanė prishur zhvillimet normale tė kombit shqiptar. Shenjat janė se ky korrigjim mund tė fillojė me pavarėsinė e Kosovės.
Le tė flasim pėr hallet e sotme. Po ta gjykojmė me gjakftohtėsi, tronditjet e shtetit dhe tė institucioneve tė tij, pėrballė "tėrmeteve" qė ka kaluar dhe po kalon Shqipėria tregojnė se ekzistojnė vakumet e historisė, qė rrezikojnė tė vrasin atdhedashurinė e tė komprometojnė idealet kombėtare.
E krahasuar me disa periudha tė mėparshme, nėn efektet e njė tranzicioni tė tejzgjatur, po vihet re mospėrputhja midis shtetit dhe kombit, midis pushtetit politik dhe shqiptarizmit, duke mbjellė krizėn e besimit nė popullin shqiptar.
Historia jonė ka treguar se kėto realitete, kombi dhe shteti, kur janė bashkuar e kanė hyrė nė harmoni me njeri tjetrin, kanė prodhuar fuqi, stabilitet dhe kanė shprehur kohezionin e duhur tė shqiptarėve.
Historia na mėson se kombet bien dhe vdesin, kur gjithēka qė ėshtė e domosdoshme, duket e pamundshme.
Ne mendojmė se faktoret motivues tė ringritjes janė pėrsėri gjallė. Populli shqiptar ėshtė me vetėdije tė lartė kombėtare. Ai mban kundrejt atdhedashurisė tė njėjtin qėndrim e tė njėjtin instikt, si kundrejt dritės. Pėr kėtė ka mjaft dėshmi kulmore tė historisė sonė kombėtare. Morali kombėtar dhe Ideali Kombėtar nė politikėn e sotme mbarėshqiptare ėshtė kėrkesa kryesore, qė duhet tė shprehė zgjidhjen e problemeve tė sotme dhe tė sė ardhmes pėr tė gjithė shqiptarėt.
Si i gjykoni ju ngjarjet e fundit nė Kosovė? Pse ndodhėn ato?
NMT Leka I: Ne e kemi ndjekur situatėn mė tė fundit, duke dėrguar edhe mesazhe ngushėllimi pėr tė humburit padrejtėsisht. Kemi dėnuar dhunėn. Por kemi shpjeguar se asnjė skenar nuk mund ta ndalojė pavarėsinė e Kosovės, e cila tashmė po del se ėshtė e vonuar dhe duhet korrigjuar kjo vonesė e padrejtė. Strukturat paralele, planet pėr ndarje apo kantonizime, janė njė kthim prapa dhe mbartin dhunė dhe luftė. Duhet tė kuptohet mė qartė edhe nga ndėrkombėtarėt se tani Kosova ka institucionet e veta, tė zgjedhura me votėn e lirė, qė nga Presidenti, Parlamenti, Qeveria e deri tek komunat e kuvendet komunale. Ėshtė njė strukturė e plotė e shtetėsisė, qė kėrkon kompetencat pėr tė vepruar. Nėse do tė ndiqej kjo rrugė, Kosova do tė sillte shembullin e fuqisė sė popullit me vetėdije kombėtare, duke arritur standardet e vendeve mė tė zhvilluara tė botės. Nuk ka nevojė pėr tė bėrė analiza mė tė gjata pėr situatėn mė tė fundit, por edhe ditėt qė vijnė.
A mund tė pėrparojė Kosova pa pasur atė pėr tė cilėn ka luftuar prej mbi 100 e ca vjetėsh, pra pa pavarėsinė?
NMT Leka I: Tashmė Kosova e ka pavarėsinė. Duhet kryer akti zyrtar pėrkatės nga Komuniteti Ndėrkombėtar. Por nga ana tjetėr, tė gjithė liderėt politikė shqiptarė, tė gjithė shqiptarėt kemi nevojė t'i imponojmė Botės interesat tona kombėtare. Mbrojtja e interesave kombėtare, nuk presupozon neutralizėm, nacionalizėm, apo kundėrshti. Kjo bindje pėrforcohet, kur pėr nevojat e politikave tė jashtme dhe tė sigurisė kombėtare, synohet konsensusi politik sa mė i gjerė.
Njė shtet - komb i qėndrueshėm, qė pėrfaqėson interesa tė pėrbashkėta pėr tė gjitha ngjyrimet politike, duke synuar garantimin e integritetit territorial, rritjen e mirėqenies, tė drejtat e njeriut, vlerat e ēėshtjes kombėtare, nuk mund tė pajtohet me interesa tė pjesshme, vetėm si alternativa ideologjike apo gjoja interesa kombėtare. Ky do tė ishte njė spekullim i rėndė mbi kombin shqiptar. Jam kundėr parrullave antikombėtare tė "Shqipėrisė sė Madhe". Bashkimi i njė kombi qė ėshtė autokton nė trojet e veta nuk ėshtė njė herezi por ėshtė njė realitet qė duhet pranuar. Njė Lėvizje e re mbarėkombėtare ėshtė njė forcė lėvizėse, qė nuk ka synim vetėm Shqipėrinė, por mbarė kombin shqiptar. Kjo lėvizje nuk bėn lojėra tė tė tjerėve, por ajo synon Shqipėrinė si komb - shtet dhe si shtet - komb. Ne mendojmė se kjo duhet tė jetė njė lėvizje e madhe mbi shinat e partive politike qė e duan kombin dhe duke pasur pėr lokomotivė Shqipėrinė.
Kombi nuk ėshtė njė prapagandė, por ėshtė themeli historik e kulturor i shtetit. Sot kjo ėshtė mė tepėr e domosdoshme se kurrė. Ēėshtja kombėtare nuk mund tė shmangė elitėn drejtuese shqiptare kudo qė ndodhet.
Ēfarė u mungon sot shqiptarėve, sipas mendimit tuaj?
NMT Leka I: Ne vlerėsojmė faktin qė nė kėto vite tė demokracisė nė Shqipėri ka ndryshime pozitive. Por nė kėtė realitet, strukturat e shtetit shqiptar janė ende shumė larg kuptimit tė thelbit tė demokracisė. Por, fatkeqėsisht, nuk ka moral kombėtar nė politikėn shqiptare.
Ne jetojmė nė dekadėn e depresionit tė madh shpirtėror, tė kushtėzuar nga fenomenet negative, tė cilat provojnė humbjen e besimit dhe tendencat drejt rrėnimit tė psikologjisė sonė kombėtare. Njė psikologji e sofistikuar mbytėse, terrorizuese e deri antikombėtare, po synon heshtjen, mėnjanimin e mbylljen nė vetvete tė patriotėve dhe intelektualėve, duke iu dhėnė mundėsinė e dominimit tė situatės njerėzve populistė, militantė, avokatė mbrojtės tė sė keqes.
Ne vlerėsojmė se aktualisht Shqipėria po pėrjeton njė tranzicion tė gjatė dhe shumė tė vėshtirė, i cili ėshtė njė sajim me tendenca destabilizimi prej forcave jodashamirėse tė kombit shqiptar, me prapavija tė dyshimta politike. Kėtė tranzicion tė gjatė, ne e vlerėsojmė si njė rraskapitje tė qėllimshme, pėr ta kaluar popullin shqiptar dhe inteligjencėn e tij nė gjendje tė rėndė reanimacioni, pėr ta pasur mė tė lehtė nė tė ardhmen copėtimin moral - psikologjik dhe aneksimin e plotė ekonomik tė Shqipėrisė.
Pėrsa i pėrket qėndrimit tė ndėrkombėtarėve, ata do tė fillojnė tė mėsohen me shqiptarė partnerė dhe do t'i harrojnė qeveritarėt vasalė. Siē ka miq tė kundėrshtarėve tanė, kundėr bashkimit gjithėshqiptar, ashtu ka edhe miq qė e mbėshtesin kėtė bashkim, i cili nuk ėshtė gjė tjetėr veēse integrim.
Mendojmė se nuk do tė jemi tė huaj pėr diplomacitė perėndimore, por duhet tė jemi realistė se ka edhe tė tillė qė nuk e duan Shqipėrinė tė bashkuar. Do tė pėrpiqemi t'i bindim duke i shtruar nė logjikėn e ligjeve dhe akteve normative ndėrkombėtare.
Po Shqipėria qė e ka pavarėsinė, pse ecėn ende nė rrugė tė shtrembėr?
NMT Leka I: Vendi sot ka nevojė pėr lidera atdhetarė, tė cilėt duhet tė kuptojnė historinė e tij tė djeshme dhe realitetet e sotme.
Ai nuk ka nevojė pėr mendje jo historike qė sabotojnė arsyen historike, qė kuptojnė politikėn si hakmarrje dhe e shndėrrojnė pushtetin nė mjet tė thellimit tė pėrēarjes kombėtare. Kėto e kanė ēuar disa herė Shqipėrinė nė buzė tė greminave dhe tragjedive tė mėdha.
Pėr arsye qė dihen, shqiptarėt janė tė vonuar nė rrjedhėn e historisė sė tyre.
Ka ardhur koha, qė ata tė dinė tė vlerėsojnė njė fitore tė madhe, arritjen dhe formatimin e fitores sė arsyes. Aktualisht politika e konfliktit, sipas konceptit tė llogores "Ne" dhe "Ata", demagogjia, intriga, prapaskena, kulisat, lufta pėr pushtet, e kanė ēuar elektoratin shqiptar nė njė klimė mėrie dhe dhune, nė pasivitet, nė reagime negative, nė humbje tė shpresės, nė zbehjen e ndjenjės kombėtare, duke e lėnė vendin nė njė gjendje tė varfėruar.
Shikoni se sa keq ka ndikuar politika. Edhe nė politikė e nė mort njerėzit janė ndarė, ata nuk dinė se si tė veprojnė dhe nė raste tė tilla pėr faj tė politikės. Tė dy partitė politike kryesore janė tė dala nga sistemi i Hoxhės dhe ato nuk bėjnė gjė tjetėr veēse e kanė plaēkitur dhe vazhdojnė ta plaēkisin Shqipėrinė.
Shqiptarėt janė tė pakėnaqur dhe mendoj se ka ardhur koha qė ata tė lėvizin dhe vetė shqiptarėt duhet ta ngrejnė Shqipėrinė nga kjo gjendje katastrofike. Sot e gjithė Shqipėria ėshtė njė piramidė. Nė cilin vend tė botės zė vend "leku shqiptar"?
Nuk mund tė bėhet Shqipėria vetėm pėr njė pjesė shqiptarėsh qė shtiren sikur bėjnė mirė punėn e tyre pėr nxjerrjen e vendit nga anarkia.
Nė kėto rrethana komplekse, inteligjenca e vėrtetė shqiptare tė synojė tė vrasė frikėn, tė zgjohet, tė organizohet, pėr tė sjellė ndryshime thelbėsore. Tė krijojė rrugėn e njėjtė tė mendimit progresiv intelektual, tė mendimit dhe veprimit aktiv politik.
Ne duhet tė shfrytėzojmė shansin historik tė dhėnė nė mėnyrė racionale, pėr t'u stabilizuar si popull dhe si komb. Kombi shqiptar e ka bėrthamėn e inteligjencės, qė tė inicojė njė lėvizje sociale pėr ndryshime thelbėsore, e konceptuar si njė proēes i domosdoshėm, i organizuar dhe i motivuar, me pėrfshirje tė tė gjithė spektrit tė politikės dhe tė shoqėrisė shqiptare, nė interes tė ēėshtjeve madhore qė ka sot vendi dhe kombi: shtetin ligjor tė sė drejtės, demokracinė si proēes, sigurinė kombėtare, ekonominė e zhvilluar (mirėqenien e popullit) dhe aspiratėn shekullore pėr identitetin dhe bashkimin kombėtar, si njė proēes i pakthyeshėm.
Ripėrtėritja e moralit dhe kohezionit, sidomos ridimensionimi, ripėrtėritja e edukimit dhe e formimit tė unitetit kombėtar, ėshtė dhe duhet tė mbetet detyra mė urgjente, ku padyshim, kontributi i inteligjencės dhe i rinisė mbetet i artė dhe i pazėvendėsueshėm.
Nė kėtė kah, sidomos apeli pėr intelektualėt e atdhetarėt, na fton pėr aksion e ndryshim. Ata nuk mund tė presin gjatė pėrpara portės sė kyēur tė ardhshmėrisė, duke ngrėnė vetveten e duke pritur njė tranzicion tė tejzgjatur, qė shterron e lodh vlerat vitale qė forcojnė kombin.
A mund ta ndihmojnė njėra-tjetrėn "dheu amė" dhe "dheu bijė"? Apo duhet tė ecin pėrpara tė veēuara dhe mė tutje tė shohin pėr projekte tė tjera kombėtare?
NMT Leka I: Ne jemi njė, natyrisht. Vetėkuptohet, njė Shqipėri e fortė ėshtė mbėshtetje mė e madhe pėr Kosovėn. Edhe ana tjetėr. Ndikimi i Kosovės u tregua nė vitin e Luftės pėr Pavarėsi, kur ndėrgjegjja kombėtare forcoi ndjenjat e zemrės mes tė gjithė shqiptarėve. Kėshtu mund tė vazhdojė, jo vetėm sot, por edhe nesėr. Liderat nė Tiranė e nė Prishtinė, duhet tė jenė tė ndėrgjegjshėm pėr kėtė kėrkesė tė domosdoshme, qė shqiptarėt tashmė kanė filluar ta realizojnė mes tyre.
Dhe nė fund, ēfarė fjalėsh do t'u drejtonit tėrė shqiptarėve dhe veēanėrisht atyre nė Kosovė si mbret i tėrė shqiptarėve?
NMT Leka I: Nga zemra ju uroj paqe, dashuri dhe bashkim mes motrave dhe vėllezėrve pėr realizimin e aspiratave tona kombėtare dhe pėr tė rritur dinjitetin kombėtar shqiptar.
Ju falenderoj sėrish, i nderuar Naltmadhni!
NMT Leka I: Edhe unė ju falenderoj nė emėr edhe tė gjithė Familjes Mbretėrore Shqiptare dhe besoj se do tė shihemi sė shpejti nė Kosovė.
Intervistoi: Bujar Skėndaj
Tiranė mė 4 prill 2004
DIASPORA
PD & PLL nė Philadelphia: Mbėshtesim Lėvizjen "Nano Ik"
Nė njė mbledhje tė zhvilluar nė kishėn katolike shqiptare, anėtarėsohen 80 anėtarė tė rinj nė tė dyja Degėt; PLL dhe PD
Nėn/Dega e PLL nė shtetin e Filadelfia-s nė SHBA, ka organizuar njė takim me komunitetin shqiptaro-amerikan qė jeton atje, takim nė tė cilin ėshtė konstituuar njė bashkėpunim mė i ngushtė mes dy Degėve partiake, PLL e PD. Burimet nga kjo mbledhje bėjnė tė ditur se, nė fund tė saj, nė dy Degėt janė anėtarėsuar rreth 80 anėtarė tė rinj.
Ky tubim ėshtė zhvilluar mė datė 20/3/2004 nė njė nga ambjentet e kishės katolike shqiptare, nė qendėr tė qytetit tė Philadelphia-s (SHBA), ku u krijua Dega e Partisė Demokratike shqiptare dhe u anėtarėsuan edhe disa dhjetėra anėtarė tė rinj nė Nėndegėn e Partisė "Lėvizja e Legalitetit".
Nė kėtė mbledhje tė parė, tė dyja partitė kritikuan ashpėr politikėn skllavėruese qė po ndjek qeveria shqiptare me nė krye Fatos Nanon. Tė gjithė pjesėmarrėsit qė morėn fjalėn, dėnuan qeverinė shqiptare qė po vjedh popullin shqiptar, qė mbėshtet krimin e organizuar, kontrabandėn dhe korrupsionin nė kurriz tė popullit shqiptar, tė cilin po e varfėron nga dita nė ditė.
Nė njė deklaratė nė fund tė tubimit, thuhej se "Edhe ne, si parti PD edhe PLL, kėtu nė Philadelphia, mbėshtesim me tė gjitha forcat opozitėn (Bashkimi pėr Demokraci), me moton 'Nano Ik'."
Interesante ishte pėrbėrja dhe niveli intelektual i anėtarėve tė rinj tė tė dyja partive ku kishte biznesmenė tė suksesshėm, inxhinierė, mjekė, mėsues, ekonomistė e studentė.
Mė poshtė po shkruajmė emrat e pjesėmarrėsve dhe profesionin:
1.Nikolla Ikonomi PD mėsues
2. Meri Ikonomi PD mėsuese
3. Vergjil Ikonomi PD mėsues
4. Skėnder Elbasani PD ing. gjeolog
5. Sotiraq Vesho PD mekanik
6. Shpresa Vesho PD mekanike
7. Mikel Gjogu PD ing. tekstilesh
8. Marjeta Gjogu PD ekonomiste telekom
9. Edmond Polovina PLL jurist
10. Lulėzime Polovina PLL prodhuese nafte
11. Erkida Polovina PLL studente mjekėsi
12. Engjell Tartari PD ing. mekanik
13. Pranvera Tartari PD teknike
14. Isak Melonashi PLL teknik gjeolog
15. Engjėllushe Melonashi PLL biznesmene
16. Hamza Barxha PD ing. metalurg
17. Jonilda Barxha PD mėsuese
18. Erjon Odriēani PD student muzikant
19. Petraq Vojniku PD metematicien
20. Stela Vojniku PD teknike
21. Seri Dauti PD mekanik
22. Vasilika Dauti PD tekstiliste
23. Klodjan Alia PD student
24. Aida Alia PD studente
25. Fiqiri Skėndo PLL biznesmen
26. Dhurata Skėndo PLL ekonomiste
27. Shkėlqim Skėndo PLL saldator
28. Ylli Jupi PLL ing. elektrik
29. Mira Jupi PLL aktore
30. Valbona Tartari PD merceologe
31. Zana Haxhi PD financiere
32. Selman Kryethi PD oficer
33. Afėrdita Kryethi PD mėsuese
34. Seldi Kryethi PD student
35. Dritan Faria PD ing. gjeolog
36. Marinaqi Qose PD ekonomiste
37. Aleksandėr Daka PD ekonomist
38. Miranda Daka PD ekonomiste
39. Sofie Daka PD ing. elektrike
40. Mihail Daka PD student biznes
41. Sotir Capo PD piktor i merituar
42. Athinulla Capo PD ing. kimiste
43. Thoma Capo PD student
44. Petraq Xoxe PLL mjek
45. Imelda Xoxe PLL farmaciste
46. Spiro Ndrio PD mekanik
47. Adile Ndrio PD mėsuese
48. Vangjel Haxhistasa PD ing. kimist
49. Margarita Haxhistasa PD ing. kimiste
50. Sokol Zaloshnja PD teknik ndėrtimi
51. Najada Zaloshnja PD arsimtare
52. Anastas Defto PLL mekanik
53. Luljeta Defto PLL agronome
54. Zihni Xhezo PLL arsimtar
55. Ervin Bilbili PLL student
56. Mirko Haxhistasa PD fizikant
57. Teuta Haxhistasa PD mjeke
58. Oneda Haxhistasa PD studente mjekėsi
59. Aldi Haxhistasa PD student drejtėsi
60. Ēuman Ēumani PLL mekanik (poet)
61. Miranda Ēumani PLL infermiere
62. Rati Ibro PLL mėsues
63. Kozma Profka PD arsimtar
64. Jetnor Boriēi PD student
65. Ilir Leskaj PD teknik nafte
66. Lefteri Leskaj PD prodhuese nafte
67. Pirro Vrusho PD teknik elektrik
68. Marēela Vrusho PD studente mjekėsi
69. Adelina Vrusho PD tekstiliste
70. Eslida Vrusho PD studente farmaci
71. Evis Berisha PD biznesmen
72. Mimoza Stramako PLL arsimtare
73. Thonil Stramako PLL ekonomist
74. Arben Merko PD teknik gjeolog
75. Silvana Llogoni PLL mjeke dentiste
76. Blendi Ēumani PLL student mjekėsi
77. Lorenc Dembo PLL mekanik
78. Liljana Dembo PLL rrobaqepėse
79. Janaq Nati PLL montator
AKTIVITETE
Zhvilloi punimet konferenca VI-tė e Degės sė PLL Kurbin
Spahiu: Pėrvoja dhe cilėsia juaj, garanci pė rezultate
Tė dielėn e kaluar, mė datė 4 prill 2004, nė njė nga sallat e Pallatit tė Kulturės sė qytetit tė Laēit, zhvilloi punimet Konferenca VI e Degės sė PLL Kurbin. Nė tė merrrnin pjesė legalistė tė moshave tė ndryshme, nga tė katėr nėndegėt. Pėr tė ndjekur punimet e kėsaj konference merrnin pjesė dhe kryetari i PLL z. Ekrem Spahiu, n/kryetari, z.Murat Basha, sekretari i Senatit tė Veteranėve z.Seit Preni si dhe sekretari pėr Marrėdhėniet Ekonomike, z.Artan Tujani.
Pasi u nderua Himni Kombėtar, fjalėn e hapjes e mbajti z.Gjergj Dodaj, i cili pasi bėri njė pėrshėndetje tė shkurtėr dhe propozoi rendin e ditės, ia dha fjalėn pėr tė pėrshėndetur tė ftuarve tė partive tė djathta dhe shoqatave lokale.
Kryetari i Degės lokale tė PD, z.Gjergj Oroshi, pasi shprehu nderin, kėnaqėsinė dhe falenderimet pėr ftesėn qė i ishte bėrė, dha pėrshėndetjet mė tė ngrohta pėr legalistėt kurbinas dhe bėri urimet mė tė mira pėr mbarėvajtjen e Konferencės e tė Legalitetit. Ai vazhdoi mė tej duke numėruar tė gjithė faktorėt historikė dhe programorė qė, sipas tij, duhet tė bashkojnė tė Djathtėn, tė cilat, po sipas tij "ishin mė tė shumtė se faktorėt ndarės". Nė emėr tė forcės politike qė pėrfaqėson, ai u shpreh i gatshėm pėr njė bashkėpunim edhe mė tė frytshėm nė tė ardhmen, mbi bazat e partneritetit.
Njė pėrshėndetje tepėr tė ngrohtė bėri kryetari i PDr, z.Avni Martini. Duke ju drejtuar legalistėve ai tha se "duhet tė jeni krenarė pėr tė kaluarėn tuaj, e cila nuk mund tė krahasohet me asnjė parti tjetėr, si nga mosha e krijimit ashtu edhe nga progresi dhe emri qė i dhatė Shqipėrisė". "80 vjet mė parė, - vazhdoi ai, - Shqipėria nėn drejtimin e tė Madhit Ahmet Zogu ishte nė Europė, me demokraci dhe kushtetutė, me reforma administrative, me tė drejtė hyrjeje e daljeje tė lirė dhe Kushtetutėn mė tė pėrparuar nė Ballkan, etj.."
Duke ju drejtuar drejtpėrsėdrejti legalistėve, ai u tha atyre se ata (legalistėt) "kishin njė mision tė madh - pėr tė ringjallur tė djathtėn dhe begatuar Atdheun".
Konferencėn e pėrshėndetėn edhe tė ftuar tė tjerė.
Pastaj, rendi i ditės vazhdoi me raportin e rastit, tė cilin, nė emėr tė Komitetit Drejtues e lexoi kryetari i Degės, z.Esat Cakoni. Nė raport thuhej se "gjatė periudhės shtator 2001-prill 2004, Dega e PLL Kurbin kishte zhvilluar aktivitete tė ndryshme nė shėrbim dhe dobi tė Partisė "Lėvizja e Legalitetit". Objektivat pėr kėtė periudhė kishin qenė dhe mbeteshin organizimi dhe strukturimi i partisė nė Degė, me individė, me bazė seksionesh dhe nėndegėsh, thithja e intelektualėve me origjinė legaliste, ngritja e departamenteve dhe e forumeve, pranimet e reja nė parti nė bazė tė statutit, duke u bazuar nė njerėz me vlerė nė pėrbėrjen familjare dhe fisnore, si dhe vjelja e kuotave. Nė ushtrim tė detyrave funksionale dhe tė udhėzimeve tė dėrguara nga qendra, Komiteti Drejtues i Degės kishte hartuar udhėzime mė tė hollėsishme, kishte ngritur grupet e punės dhe kishte pėrcaktuar afatet kohore pėr pasqyrėn e anėtarėsisė; formularin me tė dhėna nė bazė lagjeje, pallati, shkalle, etj., skicimin pėr shtrirje territoriale me seksione, sipas qendrave tė votimit. Nė zbatim tė kėsaj skeme nė nėndegėn e Laēit ishin ngritur edhe gjashtė seksione tė reja, dhe lista e anėtarėsisė ishte shtuar me 46 anėtarė tė rinj.
Nė raport pėrmendej se nė Degėn PLL Kurbin ishin ngritur dhe funksiononin Departamenti i Organizimit, Senati i Veteranėve, Forumi i Rinise dhe ai i Gruas.
Mė poshtė nė raport flitej pėr analizat qė ishin bėrė nė nėndegė pėr zgjedhjet e 12 tetorit dhe rezultatet rėnėse nė nėndegėn e Milotit dhe atė tė Mamurrasit.
Pas leximit tė raportit e mori fjalėn nėnkryetari i PLL z.Murat Basha. Ai pėrmendi traditėn e mirė tė Degės sė PLL Kurbin dhe theksoi se duhej te ecej nė atė rrugė. "Nuk duhet tė mjaftohemi vetėn me fjalėt e mira dhe me ate ēfarė kemi bėrė deri mė tani, -tha ai, por duhet mė shumė punė pėr shtrirjen e strukturave. Ne duhet tė hapin dyert pėr intelektualėt dhe duhet tė vrapojmė sė bashku me kohėn". Ai vazhdoi duke thėnė se "duhet tė analizojmė me pėrgjegjėsi tė gjitha tė metat dhe mosarritjet, dhe se analiza duhet tė fillojė nga vetja". "Duhet kuptuar njėherė e mirė se nė Legalitet ka demokraci, por ka edhe disiplinė". Ai foli edhe pėr rolin gjithnjė e nė rritje tė Legalitetit nė politikėn shqiptare, dhe pėrmendi kredencialet e larta qė PLL ka sot.
***
Pas nėnkryetarit legalist e mori fjalėn Kryetari i PLL z.Spahiu, i cili nė fillim tė fjalės sė tij falenderoi delegatėt e konferencės VI tė Degės sė PLL Kurbin, drejtuesit e partive opozitare dhe