Archives 2006 Part II
ATDHEU"
Gazete e Partise Levizja e Legalitetit
versioni 'on line' i gazetes "Atdheu"
Kryeredaktor
: Astrit
Kola
Webmaster :
Ibrahim Koka
&Neritan Kolgjini
levizja_legalitetit@yahoo.com
___________________________
30 Avril 2006
___________________________
Shkulja e metastazave tė korrupsionit, imperativ i qeverisjes
PLL: Duhet reformė e thellė nė administratė
Prej ekzistencės sė strukturave burokratike e bartėse tė frymės korruptive nė administratėn dhe rishfaqjes sė recidivave tė korrupsionit, ėshtė bėrė i domosdoshėm pastrimi radikal i administratės shtetėrore nėpėrmjet njė reforme tė thellė e tė studiuar.
Editorial
Domosdoshmėria e reformės nė administratė
Nga Murat BASHA
Rotacioni i pushtetit mė 3 korrik, sipas mendimit tė njėzėshėm tė tė gjithė faktorėve tė brendshėm e tė jashtėm, u realizua pėr shkak tė dėshtimit tė thellė dhe korrupsionit tė lartė tė qeverisjes sė majtė, nė tė gjitha nivelet. Madje opozita e djeshme, bėri lajtmotiv tė fushatės sė saj luftėn kundėr korrupsionit dhe goditi me efikasitet pikėrisht "thembrėn e Akilit" tė sistemit korruptiv tė maxhorancės sė atėhershme, ēka u shpėrblye edhe me fitoren e merituar.
Edhe sot, shkulja e metastazave tė korrupsionit, tė pėrhapura nė tė gjithė administratėn, pėrbėn njė imperativ tė cilin qeveria Berisha e ka shpallur si objektiv prioritar. Pavarėsisht vendosmėrisė sė saj tė pakrompomistė pėr realizimin e kėtij objektivi madhor, fakti qė nė administratė nuk janė prekur, por ende vegjetojnė e veprojnė bartėsit e frymės dhe praktikave korruptive, ka dhėnė dhe do tė japė sėrish efektet reziduale, me pasoja tė rėnda. Dhe jo rastėsisht, raporti i fundit i Kontrollit tė Lartė tė Shtetit, theksoi se, nė krahasim me 3 mujorin e parė tė vitit tė kaluar, kur nė fuqi ishin opozitarėt e sotėm, niveli i abuzimeve dhe shpėrdorimeve korruptive nė administrimin e tė ardhurave dhe fondeve buxhetore, gjatė 3 mujorit tė parė tė kėtij viti, jo vetėm qė nuk ka njohur ulje por, nė tė kundėrt, ėshtė rritur.
Nė tė gjithė botėn demokratike, reformat e thella zhvillohen mbi dy shina bazė, qė janė: reformimi i legjislacionit dhe reformat strukturore nė administratė. Pista e parė synon reformimin e kuadrit ligjor pėr t'i prerė rrugėn korrupsionit, pėr tė rritur efektivitetin e investimeve dhe menaxhimit nė tėrėsi, pėr t'i lehtėsuar rrugėn zhvillimit tė gjithanshėm dhe pėr tė pėrmirėsuar standardet demokratike nė drejtim tė promovimit dhe konsolidimit tė vazhdueshėm tė tė drejtave dhe lirive tė qytetarėve. Ndėrsa pista e dytė synon shporrjen nga administrata tė elementėve tė paaftė e tė korruptuar, riformulimin e organigramės dhe ngritjen e strukturave fleksibile e efiēiente, me qartėsi dhe operativitet tė shtuar, nė pėrputhje me objektivat afatshkurtėr e afatmesėm tė qeverisjes nė tėrėsi dhe ato sektoriale.
Nė kėtė kėndvėshtrim, jo vetėm pėr shkak tė pranimit tė ekzistencės sė strukturave burokratike e bartėse tė frymės korruptive nė administratė, por edhe pėr faktin e rishfaqjes sė recidivave tė korrupsionit, sikundėr pohon edhe raporti i KLSH, ėshtė bėrė i domosdoshėm pastrimi radikal i administratės shtetėrore nėpėrmjet njė reforme tė thellė e tė studiuar.
Nėse cedohet me hapa breshke, nėn trysninė e protektorėve ndėrkombėtarė tė sė Majtės nė opozitė, qaravitjes sė lidershipit opozitar, qė akoma drejton fijet e metastazave tė korrupsionit e tė tė korruptuarve nė administratė, apo tundjes sė bajrakut tė shqyer tė "Statusit tė Nėpunėsit Civil" nga njė ish hetues i kohės sė qoftėlargut, atėherė korrupsioni as qė ka pėr t'u tundur nga vendi, pėrveēse do tė nanuritet si nė lėkundjet e djepit, pėr tė bėrė gjumin e madh.
Kjo qė po ndodh aktualisht nė Shqipėri, ėshtė paradoksale dhe nė kufijtė e absurdit.
Nga njėra anė, edhe nga opozita, pranohet korrupsioni i djeshėm, shpallen lėvizje tė ra katarsiste, pėrsėriten dhe pranohen si prova shifrat e botuara nga institucionet ndėrkombėtare pėr qeverisjen e kaluar, gatuhen e serviren retorika pa fund kundėr korrupsionit, etj.. Ndėrsa nga ana tjetėr, tė gjithė ish qeveritarėt, kryesisht deputetėt e opozitės - bėjnė tė pėrndershmin; komitarėt mbrojtės tė Statusit tė Nėpunėsit, ulėrasin nė kupė tė qiellit pėr "spastrime politike nė administratė"; PS ndėrton komisione qė regjistrojnė ankimimet e nėpunėsve "socialistė" tė larguar nga puna kryesisht pėr shkak tė ndryshimit tė strukturės sė administratės sė lartė tė dikastereve, si pasojė e shkrirjes sė 4 ministrive.
Ata qė largohen nga puna apo penalizohen nga organizmat e kontrollit tė brendshėm dhe KLSH, janė nė shifra simbolike dhe pothuajse e kanė lėnė tė paprekur administratėn e dikurshme tė para 3 korrikut.
Konkluzioni: meqenėse ish ministrat dhe deputetėt janė tė pakorruptuar, sikundėr pohon edhe Prokurori i Pėrgjithshėm, i cili nuk ka hapur asnjė dosje pėr ta; meqenėse drejtorėt dhe shefat e dikurshėm janė pėrsėri nė punė, i bie qė korrupsionin ta kenė bėrė rojet e policive private dhe sanitaret e dikastereve dhe institucioneve. Pikėrisht kėta i paskan pėrlarė miliardat, duke mashtruar titullarėt e gjorė, duke u marrė firmat dhe thasėt me para, me tė cilat kanė ndėrtuar parajsėn!!!
Me kėto ritme tė pastrimit tė administratės, pra me ritmet aktuale tė reformimit tė thellė strukturor, i bie qė qeveria e re demokratike ta realizojė programin e saj me anė tė vėllezėrve socialisto-majtistė, dhe ky ėshtė paradoksi mė i pakuptimtė.
Kėsisoj, e djathta nė pushtet nuk do tė mundet tė realizojė premtimet, ndryshimin e madh dhe transformimin rrėnjėsor tė jetės sė vendit. Dhe kjo do tė thotė dėshtim qė nė start i demokratizimit dhe zhvillimeve ekonomike tė domosdoshme e jetike. Gjithsesi, shpresa e ndryshimeve, mbetet instrumenti i vetėm i frymėzimit dhe vendosmėrisė pėr t'i shkuar deri nė fund objektivave prioritarė tė qeverisjes sė djathtė.
Koment
Tė zbulohen vrasėsit e Azemit
Nga Nevruz Ndregjoni
Hedhja nė erė e memorialit tė Heroit tė Demokracisė, Azem Hajdarit, ngritur nga demokratėt e Lazaratit ndanė rrugės Gjirokastėr-Kakavijė, ishte rivrasja pėr sė dyti e kėtij tribuni, pikėrisht kur nė pushtet ėshtė Partia Demokratike qė ai themeloi dhe e udhėhoqi si kryetar i parė i saj, e mė pas si njė ndėr drejtuesit kryesorė. Ky akt banditesk, ka shkaktuar indinjatė tė thellė dhe tė natyrshme, pasi nė harkun kohor tė 7 vjetėve, memorialet e tij nė Memaliaj dhe Lazarat, janė hedhur nė erė shtatė herė: katėr herė nė Memaliaj dhe 3 herė nė Lazarat, ndonėse anėtarėt e shoqatės qė mban emrin e tij, i kanė ringritur memorialet kushtuar Heroit tė Demokracisė, tė rrėnuara me tritol nga vrasėsit dhe piromanėt qė dogjėn Shqipėrinė nė vitin 1997 dhe e eleminuan atė fizikisht para selisė sė Partisė Demokratike.
Ky akt kriminal ėshtė i paramenduar, i planifikuar dhe me prapavija tė fuqishme antishqiptare. Ai dėshmon se segmente tė interesuara tė krimit politik, ndjehen tejet tė shqetėsuara pėr vazhdimėsinė dhe rezonancėn e gjerė qė kanė idetė, idealet dhe vepra e Azemit, megjithėse kanė kaluar shumė vite qė kėtė figurė emblematike tė pluralizmit dhe demokracisė, nuk e kemi mė midis nesh. Gjithashtu ky akt dėshmon se mbijetojnė, madje janė ende shumė tė forta dhe tė guximshme, qarqet qė ideuan, ishin tė interesuara, apo realizuan vrasjen e Azem Hajdarit.
Me kėtė vepėr terroriste, autorėt treguan se emri, vepra dhe idealet e Azem Hajdarit veprojnė dhe ndikojnė fuqishėm, duke rėnė ndesh me skema politike antishqiptare dhe vetėm kjo ėshtė arsyeja e nervozizimit tė skajshėm dhe vetshpalljes sė ekzistencės sė kėtyre qarqeve me anė tė kėtij akti tė pashembullt. Nisur nga zhvillimet e acaruara politike dhe pranimi i faktit se ithtarėt dhe mbėshtetėsit e idealeve tė Azemit janė tė shumtė, kjo vepėr kriminale synon acarimin e situatės politike dhe destabilizimin e vendit, ēka nuk ėshtė nė interes tė asnjė shqiptari tė ndershėm dhe atdhetar. Gjithashtu ky akt ėshtė edhe njė sfidė e shpallur ndaj Lazaratit, qė e nderoi aq shumė dhe e pėrjetėsoi atė me memorialin e ngritur. Lazaratit, tė cilin Azemi e konsideronte bastion tė demokracisė, dhe ku kishte miq e mbėshtetės tė shumtė.
Pas kėtij krimi tė pashembullt, qeveria dhe institucionet e specializuara, duhet tė marrin tė gjitha masat dhe tė zbulojnė sa mė parė autorėt, duke i nxjerrė ata para drejtėsisė pėr tė marrė ndėshkimin e merituar.
Nė kėtė sfidė tė hapur tė atyre qė nuk mund tė pajtohen me jetėsimin e idealit tė Azemit pas ardhjes sė Partisė Demokratike nė pushtet, duhet tė pėrballen tė gjithė miqtė e tij, pa kthim mbrapa. Duhet tė pėrballen ata qė kanė marrė pėrsipėr tė rikthejnė ligjshmėrinė dhe demokracinė e vėrtetė, tė pėrmbysur me gjak dhe rebelim nga vrasėsit e Azem Hajdarit, me ata qė gjatė diktaturės bėnė krime monstruoze, vranė idealet e demokratėve shqiptarė, ideale tė cilat Azemi i ringjalli nė krye tė lėvizjes antikomuniste.
Tashmė demokracia ia ka borxh Azemit gjetjen dhe ndėshkimin e vrasėsve qė, pasi i morėn jetėn, duan t'ia fshijnė edhe kujtimin nga mendjet dhe zemrat e pasuesve, nėpėrmjet tritolit dhe dhunės kriminale.
Duke marrė parasysh se procesi pėr zbulimin e vrasėsve tė tij u manipulua plotėsisht gjatė pushtetit tė vrasėsve tė tij, qė e ekzekutuan me njė komisariat tė tėrė tė uniformave tė shtetit, ēėshtja "Hajdari" duhet tė rihapet e tė rigjykohet pėr tė vėnė nė vend drejtėsinė dhe pėr tė qetėsuar ndėrgjegjen e tė gjithė shqiptarėve. Ndryshe demokracia do tė mbetej njė fiksion pa vlerė, nėse nuk ėshtė nė gjendje tė ndėshkojė krimin kundėr jetės sė tribunėve tė saj.
Dossier
Shenim/
Parodia e rrėfimit tė rebelėve
Lidhur me ngjarjet qė paraprinė dhe shoqėruan rebelimin e pėrgjakshėm tė vitit 1997, nė emisionin "Opinion" tė Blendi Fevziut nė "Tv Klan" plasi gallata. Dhe s'ka si tė ndodhė ndryshe kur merr tė bėsh emision retrospektivė me protagonistė kriminelėt e '97-ės, duke emetuar nė ekran filmime qė i nxjerrin politikanė dhe atdhetarė tė "mėdhenj" dhe duke fajėsuar, nėpėrmjet disa kronikave, vetėm vrasėsit ordinerė dhe qafėleshėt, tė leshtėt nga trutė dhe tė ēmendurit nga zhurma e batareve tė kallashėve, predhave antitank e granatave. Qėllimi ėshtė pėr t'i fajėsuar indirekt kėta mjeranė me barrėn qė u takon ta mbajnė kriminelėt majtistė tė politikės, si dhe me pėrgjegjėsinė qė u takon poturembushėsve tė Ushtrisė, Policisė dhe administratės sė kohės.
Kėsaj or t'u ngjattė jeta, i thonė retushim flagrant i historisė, nėpėrmjet thėnies sė tė vėrtetave tė stėrnjohura dhe fshehjes sė tė vėrtetave, tė tė pathėnave, tė bėrave e tė pabėrave tė mėdha.
Tė pyesėsh sot Bash-shkym Finua-n, Fatos Nanua-n, Paskal Milua-n, Zanin, Albert Shytin e sorollopin pėr ato qė kanė bėrė nė atė kohė, ėshtė si tė pyesėsh kriminelin, pa e shtrėnguar, tė tė dėftejė vullnetarisht pėr krimet. Ka mbetur pa u pyetur vetėm Ramiz Alia, qė tė na dėftejė sesi e drejtoi Shtabin e Rebelimit tė Zonės sė Parė Operative nga Luzati i Tepelenės pas 13 marsit!!!
Bash-shkymi duhet pyetur se ēfarė bisedoi, ēfarė e udhėzoi, ēfarė e kėshilloi dhe pėr ēfarė e urdhėroi kryeministri i ri i "Shpėtim"-varrosjes, kryekomitarin Agim Gozhita nė takimin kokė mė kokė qė zhvilloi me tė nė Gjirokastėr? Ku i ēoi kryebanditi (ish-oficer) i vendlindjes sė shokut Enver, paratė qė vodhi nga banka e Gjirokastrės, qė e theu dhe shqeu me diagaē? Sa ka vrarė e prerė ai dhe bandat e tij? Si i morėn raketat nė Arshilenko dhe si ia dėrguan Gjolekė Malajt nė Tepelenė, Luftėtar Petoshatit dhe Muharrem Muēės nė Vlorė, pėr tė kėrcėnuar Berishėn dhe Tiranėn? Pėr ēfarė dhe si u prish Finua me Komitetet dhe ēfarė mund tė rrėfejė pėr lidhjet me ta? Pėrse Vranicki e futi tek "djajtė" dhe pėrse e respektonin kaq shumė socat qė talleshin dikur me tė, pėr flokėt krehur "kalipso", pėr injorancėn proverbiale, pėr paratė qė linte nė bixhoz, etj., nė inatin e vjetėr ngaqė kish pritur Berishėn, nė vitin 1996 nė mėnyrė madhėshtore, bash nė qytetin e shokut Enver, shokut Adil-Fushė Bardhės, shokut Haki Toskė-hyzmeqarit, Bedri gjakatarit...
Bash-shkymi duhet pyetur pėrse u prish me komitarėt, tė cilėt i pati nė krah kur priti Prodin nė Vlorė apo kur takoi Vranickin nė det?
Ndėrsa Nano duhet pyetur se ēfarė bisedoi kokė mė kokė nė qeli, gjatė 4 orėve tė datės 13 mars 1997, me Ramiz Alinė, nėn ruajtjen e njė kapobande tė njohur tė botės sė krimit, armatosur me kallash, teksa nė oborrin e burgut qėndronin grupe tė tėra banditėsh, tė armatosur deri nė dhėmbė, qė ruanin padronėt e pushtetit tė vėrtetė nė Shqipėri nė ato ditė tė pėrgjakura? Nano nuk ka pėrse na rrėfen sesi iu futėn nė qeli 45 kriminelė tė dėnuar, porse ēfarė detyrash morėn pėrsipėr ai dhe Ramizi dhe cili ishte roli i tyre nė ngjarjet qė pasuan? Tė na rrėfejė se ēfarė detyrash u dhanė nė selinė e PS pėr banditėt qė sulmuan Presidencėn nė mbrėmjen e 13 marsit 1997.
Nanua, bashkė me Finua-n, duhet tė na rrėfejnė sesi e organizuan futjen e bandave tė Jugut nė Tiranė nga Qafė Kėrraba, ndėrkohė qė demokratėt e Kavajės dhe forcat speciale kishin zėnė Urėn e Rrogozhinės pėr tė ndaluar marshimin nė Tiranė dhe drejt Veriut tė bandave tė Jugut, ndėrkohė qė Luftėtar Petoshati kėrcėnonte Tiranėn me hedhje raketash nga Vlora, nėse "Sali Berisha nuk jep dorėheqjen".
Socialistėt duhet tė rrėfejnė pėrse i ndezėn akoma mė shumė flakėt e rebelimit ndėrkohė qė morėn qeverinė dhe Sali Berisha u dha shansin e madh mė 9 Mars, qė tė dėshmonin se donin paqe dhe nuk donin ta digjnin kėtė vend para se tė merrnin pushtetin! Ndėrkohė ata duhet tė pyeten pėrse nuk u ndėshkuan vrasėsit e Cėrrikut pėr krimin ndaj gardistėve pasi morėn pushtetin?
Ndėrsa Nero(ta)ni, nė vend qė tė bėjė trimin, pėr tė na mbushur mendjen se nuk ishte nė Rinas pėr t'u arratisur mė 5 mars, kur e kthyen mbrapsht dhe i thanė se e pret Berisha nė Presidencė pėr t'a bėrė partner politik nė zgjidhjen e situatės politike nė vend me mjete politike, duke e rehabilituar kėsisoj politikisht, duhet tė dėshmojė pėr lidhjet me Tan Gjemin dhe Tan Kateshin, qė e bėnė deputet. Po kėtė gjė duhet tė bėjė edhe Xhep majdanozi pėr vrasėsit e Cėrrikut qė e bėnė deputet.
Por kėto pyetje nuk iu drejtuan kėtyre ēaushėve dhe bashēaushėve tė politikės nga Fevziu, dhe nė fakt, deri nė fund tė emisionit, askush nuk ua drejtoi kėto pyetje kėtyre protagonistėve politikanė, ndaj ky emision u shndėrrua nė farsė qė mė shumė e justifikon sesa e damkos rebelimin. Ky i sivjetmi ishte i vetmi shans pėr t'i shndėrruar ngjarjet tragjike tė '97-ės nė mėsim tė madh pėr shqiptarėt, me qėllim qė ato tė mos pėrsėriten kurrė, aq mė tepėr qė kėtė kapak "qenefi" politik e hapi PS, para dhe gjatė fushatės zgjedhore tė 3 korrikut. Dhe mėnyra mė e mirė pėr ta bėrė kėtė, ėshtė zbardhja e tė vėrtetave dhe identifikimi i banditėve e frymėzuesve tė tyre politikė, gjė qė do ta bėjė dossieri i kėtij numri dhe ai i numrit tė ardhshėm.
Astrit Kola
Dossier
Mars-prill 1997. Njėsitet guerrile komuniste nė veprim
Mė 1991 nė Vlorė rithemelohet Partia Komuniste Shqiptare.
(Rrėfehet ish-anėtari i Komitetit tė Shpėtimit tė Vlorės)
Ato qė ndodhėn nė vitin 1997, kanė qėnė tė pėrgatitura e planifikuara mė parė, dhe kėtė konkluzion e kam nxjerrė pas gjėmės qė na ra mbi krye, e qė nisi nė Vlorėn time, nė Vlorėn tonė... Kėtė gjėmė na e pėrgatitėn komunistėt e vjetėr e tė rinj. Unė u ndodha nė njė llogore me ta, sepse mendoja se ata janė reformuar e rinovuar, sepse unė, ndonėse nuk kam qėnė kurrė komunist, kam qėnė i majtė nė bindje dhe nga tė parėt qė u anėtarėsova nė Partinė Socialiste. E pėrse tė mos e konsideroja unė veten social-demokrat, kur pėr kėtė gjė bėrtiste e gjėmonte Skėnder Gjinushi, qė ėshtė biri i njė gjenerali vrasės, ministėr i Ramiz Alisė dhe nomenklaturė e Byrosė Politike tė PPSH-sė?
Por koha tregoi se komunistėt vlonjatė nuk u reformuan dhe rinovuan kurrė! Kėtė tė vėrtetė ata e treguan gjatė gjithė periudhės sė qėndrimit nė opozitė (1992-1997), megjithėse askush nuk u preku as edhe njė qime floku, ndonėse nė pushtet erdhėn edhe bij tė atyre qė ata i kishin vrarė e prerė pėr 50 vjet - ballistėve.
E gjithė Vlora dhe Shqipėria e dinė se numri i tė persekutuarve vlonjatė ka qėnė mė i madhi nė Shqipėri, afro 36 mijė. Antikomunistėt vlonjatė u masakruan nga komunistėt vlonjatė dhe jo nga tė tjerė. Diktatura hodhi nė sulm gjysmėn e Vlorės pėr tė vrarė e prerė gjysmėn tjetėr! Por siē e thashė edhe mė lart, askush nuk i preku komunistėt e Vlorės pas fitores sė PD-sė mė 22 mars 1992. Pėrkundrazi, shumica e tyre jo vetėm qė ndėnjėn nė punė gjatė viteve 1992-1997, por bėnė edhe pasuri dhe prokopi, sidomos mė tė ndyrėt e tyre, skafistėt dhe trafikantėt e drogės dhe femrave, qė bėnin garė se kush kish bėrė mė shumė rrugė me "kurdė, kinezė, dibranė e malokė" deri nė Sazan, ku i kishin zbrazur ngarkesat njerėzore nė det..., pėr "ushqim pėr peshqit e gjorė...", apo "pėr gara me not nė kanalin e Otrantos...".
Mua rastėsisht mė ra nė dorė njė listė me emra syresh dhe me skema tė koduara organizimi, dhe prej kėtu unė mėsova se sa shumė komunistė kishte Vlora, me shtrirje nė tė gjithė rrethin, si dhe pėr mėnyrat e organizmit dhe bashkėrendimit tė punės operative dhe ndėrlidhjes midis tyre.
Mė vonė mėsova se tė tėrė ata qė kishin emrin nė listė, ishin dhe u pėrjetėsuan si protagonistėt kryesorė tė ngjarjeve tė viteve 1996-1997, madje kėta e bėnė gjakun qė u derdh rrėke dhe zjarrin qė na pėrvėloi tė gjithėve mė vonė, pa dallim. Por kur filluan vrasjet, e keqja qėndronte nė faktin se familjarėt e tė vrarėve ulėrinin tė tėrė njėherėsh se "na vrau Berisha", nė njė kohė qė nė Vlorė nuk kish as Berishė dhe as berishistė, qė nga fillimi i shkurtit 1997. Tė gjithė i shihnin kriminelėt tek vrisnin dhe pėr ēudi, pėr vrasjet akuzonin njerėz qė nuk ishin fare nė Vlorė. Kjo pėr mua ishte punė komunistėsh dhe dizinformim i Sigurimit tė Shtetit dhe kėlyshėve tė tij komunistė, qė bėnė kasaphanėn.
Unė e di mirė, dhe po kėshtu e dinė edhe tė gjithė vlonjatėt, se nė Vlorė, flamurin komunist e kanė mbajtur dhe e mbajnė la e mė la: Sabri Xhelili e Lefter Shabani, Luan Hoxha e Gjergj Muēo, Tare Hamo, e Platon Arapi, Agron Abazi e Luan Ēaushi, Luiza Hoxha e Halil Ēaushi, Fatmir Xhafa e Pirro Xhaka, Njazi Tahiri e Laureta Petoshati.
Nė Tragjas: Gabajt me nė krye Mehmet Gabėn e Tonin Troqen; nė Brataj e mbajnė Meēajt; nė Drashovicė - Zanajt; nė Lubonjė, e mbajnė Qatip Basho e Ēaush Sinani; nė Karbunarė - Hodajt; nė Nevoselė - Hilajt; nė Vllahinė - Luan Sula, etj..
Rreth kėtyre, gjithmonė u grumbullua llumi i shoqėrisė, qė nuk kishte lidhje as me piramidat, as para nuk kishin futur atje dhe as qė kanė patur ndonjėherė vlerėsim pėr shtetin, pėrveēse kanė synuar pėr ta shkatėrruar atė, me qėllim qė tė vidhnin dhe tė trafikonin sa mė lehtė.
Unė pandeha se ne tė majtėt po luftojmė pėr demokraci, kundėr "diktaturės sė Berishės", siē na thanė, por siē e pamė shpejt, njė pjesė e vlonjatėve kishin pėr qėllim tė mbronin komunizmin, komunistėt mė tė urryer nė popull dhe tė kaluarėn komuniste.
Ja si u organizuan komunistėt vlonjatė mė 1996
Nė pranverėn e vitit 1996, para zgjedhjeve tė majit, Komiteti Qendror i Partisė Komuniste nėn drejtimin e Vladimir Fejzos e Eduart Alushit, vendosi tė hidhet nė aksion. Pėr kėtė, sipas njė plani masash operative, u vendos tė formohen Skuadrat e Ndėrhyrjes sė Shpejtė, tė cilat u armatosėn deri nė dhėmbė, u caktuan bazat ku do tė mblidheshim, organizoheshim dhe do tė fshihnin armėt e do tė furnizoheshim nė rast nevoje, dhe tė gjitha kėto struktura kishin nė krye oficerėt e Sigurimit, si dhe ndihmėsit e tyre.
Ne morėm detyrė tė pėrgatiteshim pėr "luftė...". Nė atė kohė, njė anėtar i Komitetit Drejtues tė PS nė Tiranė mė deklaroi: "Nuk ka rrugė tjetėr pėr tė hequr Berishėn nga pushteti, pėrveēse me armė dhe plumba".
Guerriljet komunistė u pėrgatitėn edhe me mjete rrethanore, si ēifte, pushkė, e pistoleta tė fshehura, lėndė eksplozive, granata, shashka, shishe me benzinė, thika, shkrepse.
Tė gjitha kėto tė dhėna u siguruan nė rrugė operative edhe nga Policia dhe SHIK-u, po askush nuk u veprua. Sepse unė nuk di qė ndonjėri prej nesh tė jetė arrestuar pėr veprimet tona, qė shumė herė ranė hapur nė sy gjatė zgjedhjeve tė vitit 1996.
Skuadrat e Ndėrhyrjes sė Shpejtė, ose Skuadrat e Shpėtimit, pėrbėheshin nga njerėz qė sapo tė ndjenin erė gjaku dhe mishi njeriu, tėrboheshin... Qėllimi i tyre shprehej hapur: "T'i hamė tė gjallė oficerėt e Shtetit Shqiptar, t'i bėjmė shishqebap" (Zėri i Popullit 22.11.1997). Kėshtu ka deklaruar nė atė kohė edhe ndėrlidhėsja me Tiranėn, Farie Tozaj (Alikaj).
Grupi i kriminelėve dhe i ndėrhyrjes sė pėrqėndruar
1-Eduard Alushi, enverist, organizator dhe udhėheqės i popullit pėr djegien e Bashkisė dhe tė gjithė Vlorės, pėrgjegjėsi kryesor i vrasjes sė djemve tė Vlorės. I arrestuar dikur nga policia, sot deputet.
2-Vladimir Fejzo, enverist, vjedhės antikash, i dėnuar nga drejtėsia, i arrestuar dikur nga policia, sot deputet.
3-Agron Tozaj, enverist, oficer Sigurimi, gazetar i "Koha Jonė". Udhėheqės i turmave bashkė me djalin e xhaxhait, Fatmir Tozaj, nė sulmin dhe djegien e SHIK-ut.
4-Fatos Ismaili, enverist, oficer Sigurimi. Udhėheqės i turmave qė dogjėn, shkatėrruan dhe vranė oficerėt e SHIK-ut.
5-Kalem Kalemi, enverist, mėsues. Mik i vjetėr i Sigurimit tė Shtetit, me kaq vepra sa edhe operativėt dridheshin para tij. Ka mbi vete pėrgjegjėsinė e kaq njerėzve tė dėnuar nė burgje politike.
6-Todi Driza, enverist. Themelues i PK dhe propagandist i hapur i komunizmit, terrorit dhe urrejtjes ndėr shqiptarėt, si dikur...
7-Skėnder Sadedini, enverist. Themelues i PK.
8-Vėllezėrit Gjondeda, enveristė, oficerė.
9-Vėllezėrit Bardhi, Engjėll dhe Ilirian Koēi, enveristė, udhėheqės tė turmave pėr djegien e Bashkisė dhe tė Selisė sė PD-sė, pėrgjegjės kryesorė pėr vrasjet e djegiet nė Vlorė.
Bardhi, me ardhjen nė fuqi tė komunistėve, u emėrua oficer dogane, por duke qėnė se u tregua i pangopur u pushua nga puna, por Partia social-komuniste mėmė, duke ia njohur meritat e emėroi nė njė vend tjetėr, po me aq rėndėsi.
10-Albert Nushi, komunist, ish oficer Sigurimi.
11-Haki Hasanbega, komunist, ish oficer Sigurimi.
12-Astrit Pisha, djali i Islamit, enveristė tė njohur. Astriti ka qėnė shoqėrues i drejtorit tė Gjallicės nė Vlorė, Fitim Gėrxhalliut.
13-Kudret Lila, enverist, bėn harakiri pėr Partinė. Megjithėse analfabet, pas fitores sė rebelimit u emėrua pėrgjegjės i tregut nė Bashkinė e Vlorės.
14-Pėllumb Zotaj me tė tre vėllezėrit, enveristė tė ekzaltuar.
15-Vėllezėrit Hitaj, tė njohur pėr enverizmin e tyre.
16-Irakli Billa, enverist, themelues dhe kryetar i PK, i instruktuar nga Asfalia greke nė kurse filozofike dhe i specializuar nė Institutin e "Vorio-Epirit" nė Janinė. Megjithėse ėshtė pushuar nga puna si imoral dhe i paaftė, Partia e emėroi drejtor gjimnazi.
Lagjja "Partizani"
1-Shpėtim Abedini, komandant skuadre, enverist. ish polic birucash pėr tė dėnuarit politikė gjatė diktaturės. Organizator i shkrimit tė parullave antikushtetuese me rastin e 16 tetorit dhe 8 nėntorit, si: "Imperialistė, larg duart nga Shqipėria!"; "Lavdi Enver Hoxhės", etj..
2-Gjysh Isai, enverist. Ka qenė bazė strehimi dhe nxitės i grupeve komuniste nė maj 1996 dhe janar-qershor 1997.
3-Vėllezėrit Patriot, Besnik dhe Ylli Isai, djemtė e Gjyshit, enveristė, kondrabandistė tė njohur, qė kanė shfrytėzuar edhe qėnien e Patriotit si oficer nė doganė.
4-Kristaq Hoxha, enverist, menaxher i Gjallicės.
5-Fitim Sinani, enverist, udhėheqės i rebelimit, pėrgjegjės pėr shumė djegie e shkatėrrime nė Vlorė.
6-Maksim Ibro dhe Esat Budja, enveristė.
Lagjja "Qeriba Derri"
1-Gushi Troqe, enverist nga fisi i njohur Troqeve tė Tragjasit. Gushi me makinė shkrimi nė shtėpi, shtypte dhe shpėrndante trakte komuniste. Mė vonė ai u pajis nga Partia edhe me shaptilograf. Shtėpia e tij pranė pallatit tė Transballkanike, ka qenė baza e luftės sė bandės sė Zani Ēaushit. Gushi ėshtė pjesėmarrės e inspirues i krimeve tė Zani Ēaushit.
2-Vėllezėrit, Luan, Lefter e Zani Ēaushi. Enveristė. Luani: Kryetari i PS sė lagjes, Lefteri i zgjedhur nė PS, Balili badigardi i tyre.
3-Bujar Elmazi, Bejto Meta, Dalip Meto, enveristė.
Lagjja "Lef Sallata"
1-Ylli Meēe, oficer Sigurimi. Vėllai i Vladimir Meēes, zėdhėnės i Ramiz Alisė.
2-Dashamir Beja, djali i Bexhet Bejės, oficer. Nė diktaturėn e Berishės Dashamiri u bė me dyqan e milionier. Gjatė kryengritjes sė pranverės 97 ishte nė kryesi tė Komitetit tė Shpėtimit. Pas fitores sė rebelimit u emėrua kėshilltar i Neritan Cekės.
3-Vladimir Jaho, enverist.
Lagjja "Kushtrimi"
1-Valter Boze, enverist. Themelues dhe udhėheqės i Vullnetarėve tė Enverit, ish oficer. 2-Haki Jaēe, enverist. Bazė lufte dhe rebelimi. Kryetar Kėshilli i pėrjetshėm.
3-Muēo Boēi, enverist, kryetar i pėrjetshėm i Frontit nė lagje.
4-Pėllumb Koēiu dhe Eqerem Saliu, enveristė.
5-Thoma Gerveni, enverist. Themelues i Vullnetarėve tė Enverit dhe Partisė Komuniste. Thomai ka kryer kurse filozofie dhe spiunazhi e sabotazhi nė Greqi.
6-Dritan Bregu, Vladimir Sava, Ali Sina, enveristė.
Lagjja "Qazim Kokoshi":
1-Aliosha, Pirro e Robert Broka, si dhe vėllezėrit Pirro, Budjon, Nikollaq dhe motra Luljeta Zguro, tė gjithė enveristė.
2-Pėllumb Ahmeti dhe Sulejman Ēelo, enveristė, pjesėmarrės nė djegien e SHIK-ut.
3-Leka Hyseni, enverist.
Lagjja "Osman Haxhiu"
1-Spiro Hote, Genc Ridvan Rrapaj, Altin Mustafa Mehmeti, enveristė.
Lagjja "24 Maj"
1-Aleksandėr Enver Turku, Pėllumb Abazi, Thanas Hoxha, enveristė.
Ky i fundit ėshtė pėrgjegjės nė pjesėmarrjen nė vjedhje, grabitje e djegie tė institucioneve shtetėrore. Ka qėnė 2 herė nė burg.
Lagjja "Uji i Ftohtė"
1-Pelivan Duka, enverist, Anėtar i Komitetit tė Shpėtimit. Grabitės i dokumentave tė SHIK-ut, me tė cilat ka bėrė tregti edhe me agjentura tė huaja.
2-Piro Xhaka, enverist. Nė diktaturėn e Berishės u bė milionier dhe pronari i njė lokali me 5 kate.
3-Albert Gjahtari, enverist, kushėriri i parė i Skėnder Gjinushit. Ka djegur Bashkinė e Vlorės.
Komuna "Selenicė"
1-Qatip Basha, Zia Shabani e Ēaush Sinani, enveristė. Shkruanin parullat "Lavdi Enver Hoxhės"; "Rroftė 8 Nėntori".
4-Ajet Sadiku, enverist. Ka bėrė thirrje pėr tė rrėmbyer armėt pėr tė sjellė dhe njėherė, komunizmin nė fuqi, si dhe qė tė pushkatohen ballistėt.
5-Bujar Hodaj, Mynyr Gjata, Mitat Maēi, enveristė. Ky i fundit ka qenė dhe mban ende lidhje me shoqatėn vllahe, me protagonistė grekė antikombėtare.
6-Rrapo Shabani, Pėllumb Azizi, Bedo Dulemati, Eduart Avduli, Kreshnik Nuredini, Lefter Xhafa, Mane Sinani, Bujar Dauti, Kasem Cenaj, Pėrparim Danaj, Tajar Xhafa, enveristė dhe protagonistė tė rebelimit.
Komuna "Noveselė"
Arqile Hila, Jani Hoxha, Thoma Petani, Koēi Petani, Sami Gjika, enveristė dhe kapo tė rebelimit.
Komuna "Vllahinė"
1-Lefter Agaj, ish-oficer Sigurimi.
2-Luan Sula, enverist themelues i Vullnetarėve tė Enverit, drejtues i PS-sė nė Vlorė. Koordinimin e veprimeve pėr sabotime nė naftė, e bėnte me Kujtim Sulēen, drejtor i ndėrmarrjes sė naftės.
Komuna "Brat"
1-Viko Arshiaj, bazė enveristėsh. Bashkė me djemtė e tij, tė dy tė dėnuar nga 2 herė nė Itali, gjatė pranverės 1997 kanė kryer veprime terroriste mbi policinė, siē ka qėnė rasti qė tentuan tė vrasin oficerin e policisė S.M.
2-Hamit Arshiaj, komunist dhe sponsor kryesor i Partisė Komuniste.
3-Flamur Arshiaj, enverist, kontigjent i policisė kriminale.
4-Abedin Birēe dhe Naze Kongjini, enveristė.
Komuna "Kotė"
1-Bexhet Rrapi, Sulēe Sulēaj, Fjodor Binaj, enveristė. Ky i fundit ka ndėrmarrė veprime tė dhunshme ndaj kundėrshtarėve politikė. Eshtė ndaluar nga policia.
2-Llambro Hyso (Themelues i Vullnetarėt e Enverit), Ali Bajrami, Razi Mara, Hamdi Mara, Rrapo Aliraj, enveristė dhe kapobanda tė rebelimit.
Komuna "Dukat"
Sino Konomi (themelues i shoqatės Vullnetarėt e Enverit", Hasan Kalaj, Pėrparim Dule, Esat Dule, Hasho Ēela, Muharrem Jazo, enveristė dhe banditė rebelimi.
Komuna "Vranisht"
Abaz Memushi, Nuri Memaj, Qatip Veshi, Artan Bega, Vangjel Bega, Adil Leshaj, komunistė nga Bolena.
Kristaq Habibi, Pėrparim Hodo, Syrja Hodo, enveristė nga Tėrbaēi.
Agron Meta, enverist nga Vranishti.
Komuna "Llakatund"
Xhevdet Suli, Nuri Meēani, Ardian Meēani, Edmond Hoxha, Birēe Aliaj, enveristė dhe kapo tė rebelimit. Bujken Meēani, enverist (anėtar i Vullnetarėve tė Enverit).
Komuna "Himarė"
Kudhėsi: Irakli Jovani, Filip Kafuci (pėrgatitur nė Institutin Vorioepiriot nė Janinė), Niko Jovani, Miēo Marku, Filip Memi, komunist.
Qeparoi: Leonidha Guma, Vasil Gjikondi, Zaho Hyso, Leonidha Pali
Pilur: Kole Kolagji, Vasil Koka.
Himarė qendėr: Napolon Rrapo (nė kryesi tė Omonia-s), Vangjel Kokaveshi (Ka kryer kurse nė Athinė dhe Janinė, akuzohet pėr vepra antikushtetuese. Eshtė nė kryesi tė Omonia-s).
Vuno: Thanas Dede, ish korrier deri nė fund i Sofo Lazrit, me detyra tė tė cilit, fshehtas, ka hyrė dhe dalė nė Greqi. Ka dhėnė porosi tė vazhdueshme qė ēdo "himariot" tė ketė njė armė nė shtėpi, se "do tė vijė koha qė t'i duhen".
Komuna "Sevaster"
Ēuman Murati, Hektor Laze, Sotir Mema, komunistė dhe banditė rebelimi.
Komuna "Qendėr"
Drashovica: Vladimir Zanaj, (ka djegur bashkinė dhe kėshillin e Rrethit, person nė kėrkim nga policia). Pėrgjegjės pėr shumė vrasje nė Vlorė. U shpėrblye si shef kuadri nė Komisariatin e Policisė pas triumfit tė rebelimit.
2-Alfred Zanaj, vėllai i Vladimirit.
3-Ferit Zanaj, kushėriri i parė i Vladimirit.
4-Pajtim Biēaku, Pėllumb Bylykbashi, Fejzi Metaj, Pėllumb Tare, Engjėllush Mema, Sinan Gozhupa, enveristė, kryebanditė tė rebelimit.
Vodicė: Nexhip Katia, enverist, Anėtar i Vullnetarėve tė Enverit, Rexhep Hashaj, Faik Hashaj, banditė tė rebelimit.
Peshkėpi: Haki Hoxha, enverist (ish kryetar kooperative), Astrit Gjika, Bajram Gjoka, enveristė dhe kapobanda tė rebelimit.
Kėta ishin guerrilasit komunistė, "skuadrat e shpėtimit ose tė ndėrhyrjes sė shpejtė", qė pėrgatiteshin tė merrnin pushtetin me anė tė kryengritjes sė armatosur, qė nė mars-prill 1996, gjė qė e realizuan me sukses gjatė vitit 1997, dhe pėr kėtė jam unė dėshmitar, si njėri prej tyre, qė i dėgjova, i pashė dhe i preka me dorė bėmat dhe krimet e tyre, qė pėrgjithėsisht i tregonin duke u mburrur.
Zoti mė ndjeftė..., por unė nuk kam bėrė asnjė krim, pėrveēse isha dėshmitar dhe tani po rrėfehem, tė ēliroj shpirtin nga kjo barrė qė po mė mbyt... Por nuk po ēlirohem dot, sepse nuk mė hiqet nga mėndja data 29 mars, kur "Kateri i Radės", pasi u rrėmbye nė Sarandė nga tė paktat anije tė pambytura nga shokėt e Zani Ēaushit (qė i kishin nxjerrė nga burgjet greke ku vuanin dėnime me burgim tė pėrjetshėm pėr vrasje e trafiqe), u mbush plot me njerėz tė tmerruar, tė cilėve biletat ua preu Zani Ēaushi, si komandant suprem i anijes. Marina italiane me agjentėt e saj ishte e pranishme nė Vlorė dhe bėnte tė pamundurėn pėr ndalimin e eksodeve drejt Italisė, pėr tė shmangur krizat humanitare. Ata mė tepėr e kishin inatin me organizatorėt e kėsaj hemoragjie, tė cilėt nėpėrmjet trafikimit me anije tė njerėzve tė tmerruar, e qė iknin nga sytė kėmbėt, nxirrnin fitime tė jashtėzakonshme. Kam mėsuar qė ushtarakėt italianė ishin tė mirėinformuar pėr njerėzit nė Vlorė, qė organizonin ikjet masive pėr tė mbushur xhepat e tyre, dhe kjo i kishte egėrsuar sė tepėrmi...
Lajmi pėr mbytjen e anijes ka qenė i tmerrshėm nė ato ditė tmerri pa fund nė Vlorė. Pėr kėtė ngjarje tė rėndė dua tė analizoj disa aspekte qė, ndoshta njė ditė, do tė shpalosin tė vėrtetėn e hidhur. Janė disa qindra dėshmitarė qė dinė nė detaje organizimin e atij udhėtimi tragjik nga Zani Ēaushi, Lefter Ēaushi e Arben Malaj. Fillimisht ky transport do tė kryhej me anijen "Mitat Dauti", anije nė pronėsi tė njė personi qė njihet me emrin "Ēifte". Ky person di shumė fakte, deri nė detaje, pėr organizimin e udhėtimit tragjik. Lidhjet e hapura ndėrmjet vėllezėrve Ēaushi me Arben Malajn, Fatos Ismailin dhe Mejtim Meēen, janė tė njohura jo vetėm pėr gjithė atė masė tė madhe njerėzish qė u lėshuan drejt Ēoles, e mė pas nė Portin e Ri, po dhe pėr tė gjithė familjarėt e tė afėrmit e tyre qė jetuan me ankthin e atyre ditėve kur jeta dhe vdekja ishin pranė njėra-tjetrės. Duke qenė kaq publike kėto veprime, kam tė drejtė tė shtoj pyetjen se ēfarė e tremb qeverinė tonė dhe prokurorinė qė u largohen kaq shumė kėtyre fakteve dhe nuk pėrfillin asgjė pėr fillimin e hetimeve? Edhe nėse ėshtė e vėrtetė qė Arben Malaj i mori paratė e atij udhėtimi (nga 1 milion lireta pėr ēdo person), e arsyeshme ėshtė qė tė mos fundosen hetimet pėr kokėn e Arben Malajt. Nė fund tė fundit Arbenin e njohim mė mirė nga ē'mund ta njohė Nano apo tė tjerėt rreth tij. Arbenin e njohin mė mirė se kushdo banorėt e Llakatundit, por edhe banorėt e lagjes "Ēole". Arben Malaj nuk u ngop me rrogat e bakshishet e majme qė mori nga Lefter Cenaj. Ai nuk u ngop as me trastat me para qė mori nga firma tjetėr "Al Delon". Prandaj dhe ndoshta futi duart nė paratė me tė cilat u ble vdekja e mbi 84 burrave, grave e fėmijėve, kryesisht vlonjatė.
E kemi parė me dhjetėra herė tė zgėrdhihet e tė ēirret pėr fajet e Berishės dhe tė PD, qė nuk kishin lidhje fare me pėrgatitjen e atij udhėtimi vdekjeje, sepse zotėr tė Vlorės ato ditė ishin Malaj me shokėt e tij, dhe pėr kėtė fakt, sado tė pėrpiqen, nuk fshihen dot.
Nė kohėn e Sali Berishės, tė cilin as e kam dashur dhe as qė kam ndonjė ndjenjė tjetėr, e vėrteta ėshtė qė Zani Ēaushi u kap dhe u arrestua nė Athinė nga policia e Vlorės nė bashkėpunim me Interpolin. U arrestua dhe do tė gjykohej pėr disa vrasje tė kryera nė Vlorė dhe nė Athinė.
Nė atė kohė Arben Malaj e pati mbėshtetur fushatėn e tij elektorale si kandidat i PS nė zgjedhjet pėr nė parlament, pikėrisht tek vėllezėrit e Zanit (Lefteri e Balili). Qė atėherė qarkullonin fjalė qė Arbeni u kishte premtuar lirimin e Zanit nga burgu, sapo tė vinin nė pushtet socialistėt. Unė atėherė nuk e pata besuar kėtė akuzė dhe si anėtar i Partisė Socialiste kontribuoja me sa mundja qė tė fitonin kandidatėt tanė tė PS, me besimin e njė pėrkrahjeje mė tė madhe pėr tė varfėrit. Shpresonim nė uljen e ēmimeve, shpresonim nė rritjen e vendeve tė punės, nė rritjen e pagave dhe uljen e korrupsionit. Atė vit mė patėn lėnė shije tė hidhur organizimi i disa vagabondėve rreth kandidatėve pėr deputetė. Disa prej tyre ishin skafistė tė cilėt nė rrugė tė paligjshme fitonin miliona lekė. Kėta ishin shumė tė dashur pėr Arbenin, pėr Edin (Eduard Alushin) pėr Lolon (Theodhori Shia) sekretar i degės sė PS Vlorė. Kur i shikonim lidhjet konfidenciale tė tyre, lėvizjet me makinat luksoze qė kishin, drekat e darkat qė ata kalonin sė bashku nė lokalet anės detit nė Skelė, nė Jonufėr, e deri nė Orikum, diēka na hante pėrbrėnda. Ne anėtarėt e thjeshtė, ndonėse me shkollė, po na trajtonin thjesht si argatė qė na binin kėmbėt tėrė ditėn e ditės e deri nė orėt e vona tė natės, shtėpi mė shtėpi me elektoratin.
Krejt ndryshe ishin kapot e detit. Mua dhe disa shokėve na shqetėsonte fakti qė shpeshherė kėta trafikantė silleshin si shefa tė partisė. Nė njė rast nė oborrin e selisė sė Partisė Socialiste tė Vlorės, i them Lolos: "Ky Tozua na ėshtė bėrė si burri i nėnės...". "Nuk piqen petullat me ujė, na duhen para pėr fushatėn", - ma ktheu Lolua, dhe unė nuk vazhdova mė gjatė. Nė tė vėrtetė unė kisha edhe njė merak tjetėr: se ky Tozua, duke qenė skafist, po dhe mik i ngushtė me shefin e krimeve, mbase pėrdorej si karrem pėr tė na nxjerrė sekretet e punės. Si kėta lloj Tozosh me shokė, ishin aktivizuar nė Lumin e Vlorės edhe Hamit Arshia me disa tė tjerė. Hamiti ėshtė futur disa herė nė burg, pėr vjedhje. Nė tė gjithė zonėn ai njihet si vjedhės bagėtish. Kėto vitet e fundit ėshtė marrė me shitjen e hashashit. E si mund tė fitonim ne simpatinė e njerėzve duke mbajtur fytyra tė tilla me vete? Nė atė kohė i vlerėsoja si gabime qė vinin nga ndjenja e detyrės pėr tė fituar zgjedhjet... Sot llois me vete pėr gjithēka pashė e ndodhi vitin e kaluar dhe rrjedhojat e mėvonshme. Arben Malaj dhe Eduard Alushi, si njė vit mė parė, pėrsėri u mbėshtetėn nė "Ēole", tek vėllezėrit Ēaushi, pra nga Lefteri, Balili e Luani. Me tė ardhur nga Zani nga Greqia, para se tė fillonim kryengritjen, ai u vu menjėherė nė krye tė burgaxhinjve! Mė pas, kur e shpėrthyem kryengritjen, Zani u bė "Sultano di Valona", u bė "Sulltan i Bregut", siē thoshte edhe vetė nė intervistat me stacionet e huaja, vrau dhe terrorizoi njė Vlorė tė tėrė. Ky "Robin Hud", siē e quanin disa gazetarė nėpėr gazetat, pėrdorej si mbėshtetje e degės sė PS nė Vlorė dhe e udhėheqėsve qė vinin nga Tirana. Zani, u bė gati njė vit qė po rri nė burg dhe nuk e nxjerrin nė gjyq, pėr asnjė vrasje. Zanit nuk i del emri nė asnjė rast si shkaktari kryesor i gjendjes kriminale qė u krijua nė Vlorė e qė i detyroi njerėzit ta braktisnin Vlorėn pėr tė shpėtuar kokėn. Zanit nuk i del emri nė asnjė rast si organizator i grabitjes sė anijes "Kateri i Radės" dhe i nisjes sė njerėzve drejt vdekjes, pėrkundrejt shumave tė mėdha nė lireta. Ata fatkeqė, pėr shkak tė Zanit e bandės sė tij, u detyruan t'ia blinin atij vdekjen, me paratė me tė cilat u majm Zani dhe shefi i tij Arben Malaj.
Asnjė hap serioz pėr dėnimin dhe arrestimin e kriminelėve nuk ėshtė marrė deri mė sot. Prandaj unė kam tė drejtė tė mendoj se, qė nė vitin 1996, udhėheqėsit tanė u lidhėn me banditė e trafikantė, duke marrė pėrsipėr edhe borxhe politike ndaj tyre, e pėr tė cilat vunė garant shtetin qė mbeti peng i banditėve. Edhe atėherė, por edhe sot, udhėheqėsit tanė mbetėn nė rolin e servilit pėrpara kėsaj katagorie kriminelėsh. Prej muajsh jam bindur qė njerėzit kishin tė drejtė nė Vlorė kur thonin se Arben Malaj u ka premtuar Lefterit e Balilit pėr tė liruar Zanin, sapo tė vinin socialistėt nė pushtet.
Viktimat e Otrantos sot akuzojnė Zani Ēaushin, Lefter Ēaushin e Arben Malajn! Akuzojnė kėto viktima! Akuzojmė edhe ne qė jemi gjallė, por qė askush nuk na dėgjon! Akuzojmė Fatos Ismailin e Mejtim Meēen, tė cilėt dinė shumė dhe heshtin, duke fshehur tė vėrtetėn. Qė tė dalė e vėrteta pėr viktimat e Otrantos, duhet njė prokurori e pavarur dhe njė polici e pavarur. Duhen njerėz tė guximshėm e tė ndershėm, njerėz qė para ligjit e drejtėsisė nuk njohin njeri. Duhen njerėz qė nuk njohin e nuk zbatojnė urdhėra shefash, pėr tė fshehur tė vėrtetėn e pėr tė shkelur ligjin.
A mund ta bėjė kėtė punė prokurori i rrethit Pelivan Malaj, qė ka qenė nė funksion tė Zanit gjatė gjithė kohės sė kryengritjes?! A mund ta bėjė Enrik Haxhiraj e Duke Abazi, qė tjetėrsuan dosjen e vrasjes qė kishte Zani Ēaushi dhe qė janė shtruar nė dreka e darka me Zanin e me bandėn e tij dhjetėra herė gjatė kryengritjes?! A mund tė bėjė drejtėsi kryetari i gjykatės Arjan Salati, kur edhe ky me Duken e Enrikun, shtroheshin sė bashku nė banketet e Zanit, i ngrinin dolli e i thurnin lavde pėr bėmat e tij kriminale gjatė atyre muajve tė vėshtirė?!
Kėta dhe ish kryetari ynė Eduard Alushi (sot deputet), Arben Malaj (gjithashtu deputet e ministėr), Medin Xhelili (kryetar i PSD dhe sot kryetar i Kėshillit tė rrethit Vlorė, pozitė tė cilėn e mori me puē), Vladimir Fejzo-pjestar i bandės sė Zanit nė kohėn e rebelimit dhe sot deputet nė Kuvendin Popullor, e ndonjė tjetėr - nuk janė as mė pak as mė shumė nga Zani Ēaushi, nga Arben Latifi dhe vėllai i tij Klodiani (qė tė dy tė vrarė pėr gjakmarrje), apo nga kriminelėt e tjerė tė bandės sė Ēoles, qė vrau pa mėshirė Vlorėn duke u ējerrė se ishin luftėtarė kundėr regjimit tė Berishės!!!
Tė dyja palėt janė banditė me tė njėjtėn egėrsi, por me njė ndryshim tė vogėl: ndėrsa tė parėt janė kriminelė tė kollarisur, kėta tė dytėt ishin zhulsa tė pėshtirė, qė ekzekutonin urdhėrat e shefave me kollare.
Njė hetim serioz dhe goditja publike qė mund t'u bėhej kriminelėve me kollare, pėr tė cilėt shkrova mė lart, do tė na ēlironte tė tėrė ne anėtarėve tė thjeshtė tė Partisė Socialiste, qė sot jemi tė detyruar tė mbajmė kokėn varur. Njė hap i tillė do t'i thoshte popullit tė Vlorės se nuk ėshtė Partia Socialiste njė parti kriminale, por persona tė veēantė tė saj, qė u bashkuan me bandat dhe u implikuan nė krimet e Vlorės gjatė vitit 1997.
Komiteti i Pėrgjithshėm Drejtues i PS nuk duhet tė fshehė tė vėrtetat rreth personave qė drejtuan nė Vlorė shkatėrrimin e shtetit dhe sollėn mė pas mbi 1000 tė vrarė, nė qytet e nė fshatrat e rrethit! Eduard Alushi ka deklaruar mė se njė herė nė parlament se Vlora bėri histori dhe do tė bėjė histori..., ndėrsa unė si njė qytetar i thjeshtė i Vlorės, i them atij se ajo qė ndodhi ėshtė njė histori sa tragjike aq edhe e turpshme. Nė kėtė histori kriminale, njė rol kryesor ka Eduard Alushi, Arben Malaj, Zabit Brokaj, Skėnder Gjinushi, Neritan Ceka, Luiza Hoxha, Vladimir Fejzo, etj..
Viktimat e Otrantos akuzojnė. Shkaktarėt e asaj tragjedie sot shijojnė pėrfitimet e rjepjes sė pushtetit. Viktimat e Otrantos nuk janė tė qeta as nė Babicė dhe as nė fund tė detit ku kanė mbetur njė pjesė, pėrsa kohė qė Zani Ēaushi pėrkėdhelet nga pushtetarėt me kushte luksoze trajtimi, me nga dy e tre celularė pėr komunikim, me tė drejtėn pėr tė rrahur gjer nė gjendje kome kundėrshtarėt e tij politikė nė burg.
Viktimat e Otrantos nuk mund tė prehen tė qeta, pėr sa kohė qė Lefter Ēaushi shijon njė jetė luksoze me paratė e grabitura nė bankat e Vlorės e me gjobat qindra milionėshe, nė lekė e nė valutė, qė u zhvatėn biznesmenėve tė marrė si pengje nė Vlorė e nė rrethet e Jugut. Ai ėshtė njė nga organizatorėt kryesorė tė atij udhėtimi tragjik.
Viktimat e Otrantos mund tė qetėsohen kur Arben Malaj, njeri nga pjestarėt aktivė tė organizimit tė atij udhėtimi dhe marrjes sė pėrfitimeve, siē flitet hapur nė Vlorė, krekoset nė fronin e ministrit dhe grabit njėsoj si njė vit mė parė shqiptarėt e varfėr.Qė tė dalė e vėrteta dhe fajtorėt e tragjedisė sė Otrantos, duhet tė hetohet pėrse nuk u pranua kėrkesa e ish presidentit Berisha pėr hetim ndėrkombėtar tė ngjarjes.
Ē'tė keqe do tė kishte njė hetim ndėrkombėtar i kėsaj ngjarjeje? Kujt i digjte toka nėn kėmbė nga njė hetim i paanshėm ndėrkombėtar? Pse u ngritėn me aq tėrbim kundėr Berishės, qė bėri njė kėrkesė tė tillė, Arben Malaj, Zabit Brokaj, Skėnder Gjinushi, Neritan Ceka e tė gjithė deputetėt e Vlorės? Pse u egėrsua mė keq kundėr Berishės, Zani Ēaushi, Lefter Ēaushi, Luftar Petoshati, Fatos Ismaili, Mejtim Meēe, vėllezėrit Latifi?!
Vallė Berisha i ka bėrė pėr vete tė gjithė organet hetimore e tė drejtėsisė sė Evropės, apo gjurmėt e krimit zgjaten edhe tek kėta qė nuk duan hetim ndėrkombėtar? Ē'pjesė tė mėkatit nė kėtė ngjarje ka Bashkim Fino, Kryetar i Qeverisė sė Pajtimit Kombėtar? Pse nuk u bashkua edhe ai me kėrkesėn e presidentit Berisha?
Ne duhet t'i denoncojmė publikisht krimet dhe kriminelėt, qė ta marrė vesh e gjithė Shqipėria se Vlora nuk ėshtė e kriminelėve dhe me kriminelėt. Vlorėn e goditėn, e plagosėn dhe e gjakosėn disa gjakėsorė, por nuk mundėn ta vrasin tė tėrėn. Vlora do ta vėrė dinjitetin e saj nė vend, vetėm kur kriminelėt qė e gjakosėn Vlorėn tė kapen e tė vihen pėrpara organeve tė drejtėsisė sė vėrtetė, dhe jo para "drejtėsisė" sė "pehlivanėve", me apo pa mbiemrin Malaj. Ajo do tė mund tė qetėsohet disi vetėm kur tė shporren nga parlamenti vrasėsit e bijve tė Vlorės, e tė fillojnė tė hetohen nga organet e drejtėsisė.
Vlora do ta rifitojė dinjitetin e nėpėrkėmbur gjatė vitit 1997, do tė dijė tė rivlerėsojė situatat dhe njerėzit.
Unė isha i pranishėm edhe nė nisjen qė ėshtė bėrė drejt Italisė nga vendi i quajtur Porti i Ri. Por ne dėshtuam, pa mundur tė kalojmė ishullin e Sazanit, pėr hir tė njė defekti teknik. Duke qėnė anėtar i Partisė Socialiste, kam patur mundėsi pėr ta ndjekur nga afėr zhvillimin e disa ngjarjeve tė rėnda, ngaqė isha pranė autorėve qė i shkaktuan ato e qė ishin nga radhėt tona. Unė kam qėnė dėshmitar okular i shumė rasteve tė veprimtarisė "politike" tė drejtuesve lokalė tė degės sė PS Vlorė, si edhe tė tė deleguarve qė erdhėn nga qendra pėr tė ngritur karriget e pushtetit tė tyre mbi gjakun e Vlorės. Por unė dua tė flas pėr tragjedinė e Otrantos, qė ėshtė njė nga plagėt mė tė rėnda qė mori Vlora vitin e kaluar, dhe qė ēdo ditė e mė tepėr po ma shton peshėn e dhimbjes. Kjo tragjedi pėrpiu njėherėsh 84 veta; burra, gra e fėmijė, pėrgjithėsisht nga Vlora, por edhe nga Fieri e nga Lushnja. Por ajo qė dhėmbi mė shumė nė tė gjithė kėtė histori gjaku e krimi, ishte dita e organizimit tė ceremonisė sė varrimit tė njė pjese tė trupave qė u nxorrėn nga fundi i detit. Sepse besoj se pėr tė parėn herė nė historinė e kombit shqiptar, u penguan personalitetet e larta politike, nė fakt vetėm ata tė pushtetit tė deriatėhershėm tė PD-sė, qė nuk kishin fare pėrgjegjėsi pėr ngjarjen, pėr tė marrė pjesė nė ceremoninė e varrimit.
Zbardhja e kėsaj ngjarjeje po mbahet peng nga pozita e sotme shtetėrore, mbase pėr ta pėrdorur si mjegull e pėr t'u fshehur pas saj. Hetimi i kėsaj ngjarjeje, zbulimi i autorėve dhe nxjerrja e tyre pėrpara pėrgjegjėsisė ligjore, vlerėsohet me tė drejtė nga specialistėt dhe njerėzit me mėnd nė kokė, si njė proces qė pa mundim mund tė zbardhė enigmat. Tashmė anija "Kateri i Radės" ėshtė nxjerrė nga fundi i detit dhe ruhet si "provė materiale". Anija ushtarake italiane "Sibila", gjithashtu ruhet si "provė materiale". Njė pjesė e viktimave gjithashtu janė nxjerė bashkė me anijen. Kapiteni i anijes ėshtė gjithashtu nėn hetimin e palės italiane. Shumė dėshmitarė tė ngjarjes tė pranishėm nė udhėtimin tragjik, mundėn tė shpėtonin dhe mund tė dėshmojnė pėr tė gjitha etapat e hetimit.
Ata qė organizuan udhėtimin tragjik, jo vetėm qė njihen nga tė gjithė vlonjatėt dhe shqiptarėt, por sot lėvizin lirshėm dhe po shpenzojnė shumat marramendėse nė lireta, qė i pėrfituan nga viktimat e tyre.
Megjithė kėto, edhe pse ka kaluar njė vit, askush nuk ėshtė ēuar para drejtėsisė. Prokuroria e Vlorės mbase e ka klasifikuar kėtė krim si si ēėshtje tė dorės sė dytė. Pse sot organi i prokurorisė dhe qeveria, nuk sqarojnė ēėshtjet e mėposhtme;- Kush e organizoi ikjen e vlonjatėve, kush ua mori paratė e udhėtimit, me ē'anije u bė nisja dhe pse dėshtoi udhėtimi pa mbėrritur nė Sazan? Kush e grabiti anijen "Kateri i Radės" nė Sarandė dhe si u riorganizua udhėtimi tragjik? Kush e organizoi ekuipazhin pėr lundrim dhe ēfarė roli kanė patur? Nė xhepat e kujt shkuan paratė e viktimave, por edhe tė tė mbijetuarve, pjestarė nė atė ikje tragjike? Ē'lidhje kanė patur e kanė organizatorėt e atij udhėtimi me politikėn shqiptare? Pse nuk ndjehet shoqata "Viktimat e Otrantos" pėr zbardhjen e tė vėrtetės, tė paktėn nė atė masė sa i dėgjohet zėri nė shėrbimet e turpshme qė i bėn qeverisė sė Fatos Nanos? Kush ėshtė i interesuar pėr varrosjen e ēėshtjes penale pėr tragjedinė e Otrantos?
Por me sa duket, ustallarėt e hetimit kanė marrė urdhėr pėr ta hedhur tė vėrtetėn nė terrin e historisė... Megjithatė vrasėsit e Otrantos nuk mund tė fshihen! Ata nuk kanė asnjė mundėsi tė zhdukin provat e krimit. Kėto prova patjetėr njė ditė do tė vihen para drejtėsisė.
Opinion
Gjuha e drunjtė dhe vetėdorėzimi para korrupsionit
Nga Sazan PIPA
Komunikimi me publikun dhe kryesisht me votuesit-taksapagues, ėshtė shndėrruar nė art dhe pėrparėsi e sistemeve demokratike perėndimore. Nė antitezė me agjit-propin komunist, qė kishte si qėllim shpėlarjen e truve dhe fshehjen e tė vėrtetave nga opinioni pėr krimet politike dhe ekonomike, qė ishin shprehje e dėshtimit, komunikimi transparent shėrben si garanci pėr rritjen e mbėshtetjes popullore dhe ndėrgjegjėsimin e qytetarėve pėr ndershmėrinė e menazhimit tė pushtetit dhe parave tė taksapaguesve.
Aktualisht, nė vendin tonė, ėshtė dhe mbetet nė fuqi njė ligj mbi transparencėn ndaj publikut tė gjerė, tė organeve tė pushtetit dhe administratės, por ai pothuajse nuk zbatohet dhe ata qė kėrkojnė tė pajisen me informacion, heqin picirin nga afatet e tejskajshme pėr sigurimin e informacionit dhe procedurat raskapitėse. Natyrisht jo pa qėllim, sepse tė menderosurit janė tė parėt qė nuk dėshirojnė t'u dalin tė palarat nė shesh. Edhe nė lidhje me publikimin e uebsajteve tė institucioneve, megjithėse paguhen njerėz, mangėsitė janė tė shumta, ndonėse plotėsisht tė evitueshme. Aty ndesh pafundėsisht faqe tė ngrira qė nga koha e "qepės", ose informacione tė pėrcipta qė nuk thonė asgjė dhe qė nuk kanė kurrfarė lidhjeje me transparencėn.
Por dukuria mė e shėmtuar dhe vetėdiskretituese nė drejtim tė komunikimit dhe transparencės, krejtėsisht e qėllimshme, ėshtė ajo e rekrutimit dhe punėsimit si zėdhėnės shtypi nė institucionet kryesore, tė kalamanėve pa tru, me kulturė qesharake dhe me njohuri minimale pėr punėn dhe detyrat funksionale tė institucionit ku janė atashuar.
Pas mendimit tė parė qė tė feks nė kokė, se debilė tė tillė janė punėsuar pėr tė mos i bėrė hije shefave gagaēė, qė tmerrohen nga zėdhėnės kompetentė dhe komunikues, tė vjen natyrshėm konkluzioni se kėta teveqelė rioshė janė vėnė aty pėr tė mos thėnė asgjė ose pėr tė lodhur me gomarllėqe mediat dhe tė interesuarit pėr transparencėn e punėve nėpėr institucione.
Njė nga mėnyrat qė diktaturat dhe regjimet totalitare ndjekin mė sė shumti pėr tė topitur reagimin e opinionit publik ndaj padrejtėsive, abuzimeve me ligjin dhe tė drejtat e qytetarėve, ėshtė ngritja e sistemit tė intransparencės, gjuhės sė drunjtė, argumentit tė antilopės, zvarritjeve burokratike nė zgjidhjen e halleve tė qytetarėve dhe stimulimi i faktorėve stresantė qė e nxjerrin knock-out insistimin e tė interesuarve pėr mbarėvjatjen e punėve. Kėsisoj, njerėzit, tė lodhur e raskapitur nga pengesat e panumėrta artificiale, i hapin udhė arbitraritetit dhe bėhen indiferentė edhe pėr hallet mė tė rėndėsishme qė i kaplojnė, pasi binden se nuk i bihet murit me kokė.
Pavarėsisht modeleve tė shumtė tė botės demokratike, shembulli mė i pėrkryer i aftėsive komunikuese, kompetencės nė trajtimin e problemeve dhe transparencės maksimale, ėshtė dhe mbetet zėdhėnėsi i NATO-s gjatė fushatės sė ndėrhyrjes sė saj nė konfliktin e Kosovės, Xhejmi Shi. Gjuha brilante e kėtij zėdhėnėsi, ishte ku e ku mė kompetente dhe sqaruese edhe se e shefave tė tij Solana, Uesli Klark apo Majkėll Short. Dhe bindja e parė qė krijohej pas kontaktit me deklaratat, sqarimet, pėrgjigjet dhe kumtet e tij, ishte se ky personazh publik, pėrveē tė qėnit ekspert i shkėlqyer, me mprehtėsinė dhe aftėsinė argumentuese, padyshim qė e kish tė sigurt karrierėn politike tė merituar dhe se me tė tillė njerėz, reputacioni i njė organizmi unikal tė sigurisė mbarėbotėrore, do tė mbetej nė kuotat mė tė larta pėr nga besueshmėria dhe mbėshtetja publike, ēka e lehtėson maksimalisht misionin e jashtėzakonshėm tė kėtij organizmi demokratik tė paqes me mjete shtrėnguese, tė pėrdorura kundėr makinerisė luftarake tė luftėnxitėsve e pushtues grabitqarė tė trojeve dhe lirive tė popujve tė pambrojtur.
Por nė kundėrshtim me atė ēka duhet tė pėrfaqėsojė njė zėdhėnės shtypi nė sistemin e demokracisė, ditėt e fundit opinionin publik dhe mediat i ka shokuar zėdhėnėsja e "Albtelecom"-it, e cila duke recituar mjeshtėrisht pėrrallat e diktuara nga shefat, nė vend tė transparencės me shifra nė miliona e miliarda pėr "sukseset e mėdha" tė kėsaj kompanie dhe pėrgjigjeve tė pyetjeve konkrete tė gazetarėve, kumton shifra "suksesesh" nė pėrqindje, si dikur PPSH, duke na "gėzuar me tejkalime tė ndjeshme(!!!)", dhe rezultate tė mėdha nė mirėmenaxhimin e kėsaj kompanie. Ndėrsa akuzave pėr korrupsion dhe dėme efektive ekonomike nė shuma tė mėdha, zėdhėnėsja i pėrgjigjet se kėto janė spekullime keqdashėse dhe se kritikat nė media pėr zvarritjen e nėnshkrimit tė kontratave tė Albtelecom me kompanitė AMC dhe Vodafon pėr interkonjeksionin, dėmtokan procesin e negocicimit(!!!).
Pandehėm se tė tillė titullarė tė administratės, sikundėr ata tė "Albtelecom", nė kushtet kur qeveria ka vėnė si prioritet luftėn kundėr korrupsionit, do tė tmerroheshin pėr tė bėrė korrupsion dhe intransparencė, e jo mė tė guxonin tė talleshin me publikun dhe mediat. Por ja qė nuk qėnka kėshtu dhe se akoma paskėrka trima, qė nuk dihet se nga e marrin guximin pėr tė abuzuar me miliarda, ndėrkohė qė paraardhėsit e tyre janė proceduar penalisht pikėrisht pėr shkelje dhe abuzime nė tė njėjtin sektor dhe nė tė njėjtėn mėnyrė.
Nuk ka asnjė mundėsi qė tė dalin me humbje ente shėrbimi qė janė monopol, e qė i diktojnė vetė ēmimet nė treg, sikundėr kompania e vetme shqiptare e telefonisė fikse.
Askush nuk i ka penguar drejtuesit e rinj tė kėsaj kompanie, qė megjithė tejkalimin e ndjeshėm tė afatit tė vlefshmėrisė sė kontratave tė interkonjeksionit me operatorėt celularė tė grekut Kakalis, AMC e Vodafon, tė hartonin kontratat e reja minimalisht nė fund tė vitit tė kaluar, me qėllim qė ky vit ta gjente kompaninė nė kushte mė tė favorshme kontraktuale e financiare, aq mė tepėr qė ndodhet nė procedura tė verifikimit tė privatizimit abuziv, apo tė atyre pėr privatizim tė ri! Sikundėr askush nuk i pengon kėtė skifterė tė pretenduar tė "antikorrupsionit", qė mesa duket po duan tė ecin nė gjurmėt e Dhimitraq Raftit, qė tė na thonė sesa duhet tė jetė norma e ndarjes sė fitimit nė pėrqindje, qė tė jetė e pranueshme dhe aspak diskriminuese pėr asnjėrėn palė, e qė "Ēezari tė marrė atė qė i takon".
Kėta trima qė guxojnė tė privilegjojnė linjat pirate tė seksit dhe perversitetit nė kurriz tė djersės sė shqiptarėve, ēka nuk e bėjnė pėr sadaka dhe sevapė pėr manjakėt seksualė, po pėr tė mbushur xhepat e tyre, po bėjnė tė njėjtėn gjė edhe me operatorė tė telefonisė fikse rurale. Nėse ndonjė punonjės nxjerr shifra qė shefat e tij i quajnė "spekullative" dhe qė pėr kėtė e dėrgojnė kėtė "gjuhėlėshuar" nė Prokurori, atėherė ata duhet tė dėshmojnė tė kundėrtėn, pra shifrat konkrete dhe jo pėrqindjet e pllotėsimit dhe tejkallimit tė pllaneve tė sociallizmit. Kėta hajvanė tė trimėruar, nuk mund tė shpallin "sekret" shtetėror shifrat dhe tė dhėnat e institucionit qė drejtojnė, pa e mbėshtetur kėtė nė ligj. Nėse ndokush jep shifra tė rreme qė dėmtojnė reputacionin e institucionit dhe titullarėve, pasi tė dėshmohet e kundėrta, mund tė ndėshkohet me masė administrative apo tė penalizohet, nė vartėsi tė shkallės sė dėmtimit tė besueshmėrisė publike.
Fakti qė shifra prej afro 50 milionė euro humbje, si pasojė e mosarkėtimit tė fitimit tė munguar tė kėtij enti pėr shkak tė marrėveshjeve diskriminuese tė interkonjeksionit nė favor tė kompanive celulare greke, publikohet nga burime jashtė kėtij institucioni, i rėndon me pėrgjegjėsi morale drejtuesit aktualė tė "Albtelecom".
Tė pretendosh se "tė pavėrtetat e publikuara nga mediat dėmtojnė procesin e negociatave...", ėshtė tallje shumė mė e rėndė dhe e hapur me inteligjencėn e shqiptarėve, sesa ajo e vjedhjes ashiqare dhe me karshillėk e pasurive tė tyre. Sepse do tė ishte njėsoj sikur kasapi dhe blerėsi tė ankoheshin se pazarin e tyre po ua prish shitėsi i gjizės me thashethemet qė pėrhap..., ndėrkohė qė askush nuk mund tė prishė pazaret e atyre tė cilėt, qė nė zanafillė tė njerėzimit, pėrfaqėsojnė simbiozėn e pėrjetshme tė nevojtarėve reciprokė, qė shkėmbejnė paratė me mallra e shėrbime.
Kėta drejtues dhe specialistė, ndonėse janė dhimitraqsat e dikurshėm qė askush nuk po i shporr nga administrata, duhet tė na dėftejnė sesi ua futėn shqiptarėve kur firmosėn me grekėt 12 pėrqindėshin e famshėm tė fitimit qė gjoja na takonte neve, ndėrkohė qė Kokalis-operatorėve u lanė pjesėn e luanit prej 88 %: qė prej vitit 2000 pėr AMC dhe qė prej vitit 2002 pėr Vodafon.
Ata duhet tė dėftejnė me shifra se cila ėshtė kostoja reale e prodhimit dhe transmetimit tė impulseve. Cilat janė tarifat e shėrbimeve ndėrmjet operatorėve dhe normat e pranuara tė ndarjes sė fitimit, tė praktikuara ndėrkombėtarisht nė rastet analoge. Dhe pas kėsaj duhet tė na shpjegojnė sesi e kanė pėrkthyer nė shifra konkrete tė ndarjes sė fitimit nga shėrbimet e interkonjeksionit, pozitėn monopol nė telefoninė fikse dhe pėrdorimin e antenave e atrecaturave qė kanė nė pėrdorim, e pa tė cilat interkonjeksioni aq i dėshiruar nga grekėt, nuk do tė mundėsohej.
Ata para sė gjithash, nė pamundėsi tė anullimit tė kontratave tė dikurshme diskriminuese, gjatė negociatave duhet ta kushtėzojnė kontraktimin e ardhshėm, duke bėrė presion qė pėrfituesit grekė tė rikuperojnė dhe kthejnė pėrfitimin e padrejtė, minimalisht pa interesat e fitimit tė munguar, nėse duan tė kontraktojnė sėrish, dhe, nė rast refuzimi, t'i hedhin ata nė gjyq, apo tė aplikojnė kundėrmasa shtrėngimi deri nė largimin e tyre nga Shqipėria. Por mbi tė gjitha, kėta drejtues duhet qė menjėherė tė liēencojnė dhe vėnė nė punė sa mė parė operatorin e tretė celular, qė e mbajnė tė bllokuar, me qėllimin e zi tė dhėnies sė hapėsirės pėr ruajtjen e situatės monopol tė operatorėve grekė, ēka minimalisht duhet ta kishin bėrė qė nė tetorin e vitit tė kaluar.
Por mė shqetėsuese nga e gjithė meseleja e skandalit tė "Albtelecom", tingėlloi mungesa e shpresės pėr elemenimin e korrupsionit nė kėtė kompani, nga eksperti dhe ish nėndrejtori i saj nė vitet 1993-1997, deputeti i PD Aleksandėr Biberaj, i cili si rrugė tė vetme tė eleminimit tė telashve tė korrupsionit nė kėtė gjigand tė ekonomisė kombėtare shihte vetėm privatizimin. Ky qėndrim i z.Biberaj, qė natyrisht nuk e ngarkon me faj tė rėndė atė pėrse nuk ka shpresė nė zhdukjen e korrupsionit nė "Albtelecom", ėshtė vetėpranim i kapitullimit para kėtij fenomeni qė pandehėm se do tė minimizohej pėr shkak tė luftės sė egėr qė i ka shpallur qeveria aktuale.
Kjo frymė disfatiste, aspak e denjė pėr t'u pėrhapur, ėshtė nga ana tjetėr edhe vetėpranim i tezės poshtėruese e kuaziraciste, se ky vend nuk ka burra tė aftė e tė ndershėm qė ta bėjnė zap korrupsionin nė Albtelecom, ndėrkohė qė kuadri ligjor ekziston dhe hajdutėt nuk janė aq trima nėse u tregon burgun dhe po tė mos mbahen nėn sqetullat e pushteteve, kushdo qofshin.
Nėse vėrtetė kjo qeveri nuk ėshtė nė gjendje tė gjejė drejtues qė nuk tundohen nga qeseja dhe ndėshkimi me burg e konfiskim pasurie, atėherė mėnyrat e vetme dhe mė tė volitshmet financiarisht pėr ekonominė e rrėnuar shqiptare, janė: sėpari, privatizimi i kėsaj kompanie, vlerėsuar nė shifrėn 1 miliardė euro, nė favor tė pronarėve tė pakompensuar shqiptarė dhe ish tė pėrndjekurve dhe, sėdyti, sikundėr e shprehu edhe eksperti Biberaj, dhėnia e menaxhimit tė saj me qira, pėr kompanitė e fuqishme europiane sikundėr Deutsche-Telecom, pėr fuqizimin dhe rritjen graduale tė vlerės sė saj, gjithmonė duke konsideruar tė anulluar privatizimin korruptiv dhe nė shifra qesharake, tė bėrė nga Nano, Angjeli e Malaj.
Gjithsesi, duhet t'i jepet fund njėherė e mirė frymės disfatiste e kapitullante pėrballė korrupsionit, qoftė edhe duke konsideruar pėrjetshmėrinė e Rraqit tė Prokurorisė sė Pėrgjithshme, i cili as qė ka denjuar ta plasė nė birucė Rraqin tjetėr, lėkurėziun "skipetar tė kuluar", pėr skandalet lemeritėse tė grabitjes ashiqare tė Albtelecom, dosjet e tė cilit i mban si hajmali nė raft-dollapėt e Prokurorisė.
Vėshtirėsia e luftės kundėr korrupsionit nuk mund tė shėrbejė si alibi pėr privatizime nė favor tė tė huajve. Privatizimime qė, pak e nga pak po e nxjerrin, jo mė nė nė ankand rritės Shqipėrinė, por nė tender me vlera zbritėse, pėr ta blerė ai qė jep vlerėn mė tė ulėt para se tė zhbėhet pėrfundimisht. Kėsisoj nuk ka kuptim as fitorja e 3 korrikut dhe as motivimi i njė maxhorance tė tėrė pėr ērrėnjosjen e plagės mė tė urryer qė po e shkatėrron vendin. Por, sa kohė qė hot-lajnet e baxhellave, jo vetėm qė nuk mbyllen me dhunė teksa helmojnė moralin publik, por pėrdoren edhe pėr tė vjedhur shqiptarėt, po bėhet gjithnjė e mė e qartė se me megahajdutėt, kemi dhe do tė kemi sėrish shumė punė nė tė ardhmen.
Opinion
Mjerimi i gjithėpėrfshirėsve...
Nga Dardan MITROVICA
I peshkuar nga mediat por edhe nėn regjinė e diktuar nga protektorėt e majtė, kryeprokurori u shfaq kohėt e fundit tejet i
trembur. Po pėrse vallė, sa kohė qė me gjasat qė i japin shumė analistė e komentatorė tė
mediave, ai do tė jetė kryeheroi i luftės sė acaruar politike... Ndėrsa nė rastin mė tė
keq, thjeshtė do tė jetė i shkarkuari i radhės, "viktimė e dhunės institucionale tė
maxhorancės...", sikundėr thonė mbrojtėsit e tij soc-majtistė. E pėrse mund tė trembet njė figurė e tillė
qė, pas admirimit qė ka induktuar tek opozita, nesėr, mund tė klonohet si njė ndėr eksponentėt politikė mė tė votuar dhe mė tė kuotuar tė
saj? E kaluara e tij gjatė diktaturės dhe lidhjet e fuqishme me tė Majtėn
aktuale, janė garanci dhe pedanė e karrierės politike.
"Martirizimi" i tij nė mbrojtje tė "kushtetutshmėrisė dhe pavarėsisė sė
gjyqėsorit", janė atu e shkėlqyer, ku e ku mė e fuqishme, fjala vjen, se ajo e Fatmir
Xhafės, kėtij avokati dhe njėkohėsisht idhulli tė "Hakmarrjes pėr
Drejtėsi", tė cilit ēuditėrisht nuk i zihet emri asgjėkundi!
Por Sallaku trembet pėr njė arsye tjetėr! Trembet ngaqė kontrolli parlamentar nė Prokurorinė e
Pėrgjithshme, do tė nxjerrė skandale tė mėdha qė, minimalisht, pėrfaqėsojnė majėn e ajsbergut tė krimit tė organizuar dhe korrupsionit nė
Shqipėri.
Dosjet e pafundme, tė zbrazura nga institucionet nė depot e organit qė ai
drejton, para dhe pas 3 korrikut, me shpresė se aty do tė dyllosen dhe mbyllen me marifete
juridike, ndonėse me mangėsi, me prova tė manipuluara apo tė zhdukura, dėshmojnė skedimin e njė numri marramendės tė emrave VIP tė krimit dhe
politikės. Emra tė cilėt pėr herė tė parė do tė bien nė duar tė atyre
qė, mė e pakta, nuk nuk kanė ndėrmend tė djegin karrierėn e tyre politike pėr tė mbuluar listėn pa fund tė personazheve dhe bėmave e gjėmave me tė cilat janė mbushur dosjet e 6 organizmave tė asistencės ndėrkombėtare nė Policinė e
Shtetit, tė Interpolit dhe tė agjensive tė huaja tė zbulimit, qė janė burimi dhe origjinuesit e konkluzionit ngjethės tė kancelerive perėndimore pėr pėrmasat tronditėse tė krimit tė organizuar dhe korrupsionit me koperturė shtetėrore nė
Shqipėri.
Sallaku e di mirė se krimet e sofistikuara tė mafias shqiptare, nuk janė punė injorantėsh filloristė e
tetėvjeēaristė, qė rėndom popullojnė burgjet tona e tė huaja, apo listat e tė shumėkėrkuarve nga Policia e Shtetit dhe
Interpoli. Ai gjithashtu e di mirė se kupola e krimit tė organizuar shqiptar, pėrbėhet nga buratinė e tartarinė tė kollarisur e me imunitete parlamentare apo
politike, nė pėrbėrje tė institucioneve tė "pavarura" apo kryesive tė partive kryesore tė
opozitės, sikundėr njėri nga vrasėsit e Learton Vathit, Artan Gjermeni apo gjakatarė tė
tjerė.
Kjo ėshtė edhe arsyeja pėrse tė gjithė tė akuzuarit publikisht pėr korrupsion dhe lidhje me krimin e
organizuar, bėrtasin pėr "sulme politike", teksa askush nuk merr pėrsipėr tė mohojė akuzat konkrete dhe tė kėrkojė hetimin publikisht tė
tyre. Ndėrkohė, tė panjollėt as qė shqetėsohen nėse i akuzojnė apo
hetojnė, qoftė edhe duke shkelur privacinė, qė ėshtė e shenjtė, gjithmonė nė tė mirė tė shoqėrisė dhe pėr hir tė
transparencės, sidomos kur pranon barrėn e personazhit publik.
Po pėrse trembet Sallaku nga kontrolli parlamentar. Pėrse ai e pėrsėrit kaq shpesh formulėn e artikuluar sėpari nga
Gjinushi, se "Berisha, fillimisht akuzon pa prova dhe mė pas kėrkon kontrolle pėr tė nxjerrė faktet qė provojnė
akuzat!??". Sallakut, kėtij ish prokurori tė diktaturės komuniste dhe ish kėshilltari tė gjakatarit tė
mbramė, Ramiz Alisė, nuk i intereson, ashtu sikundėr edhe Gjinushit, si ish ministėr i nomenklaturės sė
Politbyrosė, qė tė pėrqasin shembuj me referencė regjimin e terrorit, ku ata ishin funksionarė tė
lartė, duke dhėnė alarmin se "po instalohet diktatura e re e maxhorancės
aktuale".
Sallaku gabohet rėndė kur shpall si talisman "pavarėsinė e pushteteve", apo kur i
"referohet" kushtetutės dhe deklaron si gjetje shpėtimtare argumentin se
"deputetėt nuk mund tė kėrkojnė llogari dhe sqarime nga Prokuroria dhe Prokurori i Pėrgjithshėm pėr ēėshtje tė
veēanta". Me kėtė "normė kushtetuese", meqenėse ēdo dosje krimi dhe korrupsioni e depozituar nė
Prokurori, pėrbėn "ēėshtje tė veēantė", ai kėrkon tė ndalojė kontrollin nga komisioni
parlamentar.
Sallaku dėshmon mungesė tė theksuar inteligjence dhe dijesh institucionale e
kushtetuese, kur guxon tė vetidentifikohet me pushtetin gjyqėsor, sado gjithėpėrfshirės nanoist qė
ėshtė. Ai harron se ėshtė thjesht njė frymor dykėmbėsh i rėndomtė pėr nga intelekti dhe dijet
profesionale, i parashutuar, si shumė tė tjerė, nga trillet e fatit e tė kombinacioneve
politike, nė krye tė institucionit qė, nė mjaft vende demokratike ėshtė pjesė dhe nė vartėsi tė
Ekzekutivit, pra jo e Gjyqėsorit.
Sallaku, ashtu si edhe takėmi i ngjashėm i pusht-shtetarėve tė "pavarur", nuk ka qenė kundėr qė tė miratohej nė parlament si Prokuror i
Pėrgjithshėm, por ėshtė kundėr hetimit tė tij dhe tė organit qė drejton, prej atyre qė e
miratuan, deputetėve!!!
Sallaku fajėson policinė gjyqėsore pėr paaftėsi dhe pamjaftueshmėri
provash, si bazė pėr kopsitjen e akt-akuzės publike, ēka e detyruaka tė pushojė ēėshtjet penale apo tė mos procedojė nė hapjen e dosjeve
penalizuese, por nuk ka ngurruar t'i gradojė oficerėt e policisė gjyqėsore nė
prokurorė, konform kompetencave qė ia njeh ligji. Ai pret qė vrasėsit, trafikantėt dhe megahajdutėt
t'ia ēojnė nė tavė dhe t'i zėnė nė kushte flagrance, qė tė mos lodhet shumė pėr
t'ua kopsitur dosjet e pėr tė bėrė thjeshtė kualifikimin e veprės penale, qė prokurorėt e tij ta recitojnė para
gjykatave.
Sallaku nuk pranon tė hetojė kryesisht, edhe kur akuzat dalin nga goja e drejtuesve mė tė lartė tė shtetit dhe
politikės. Ai nuk e njeh si vepėr penale vjedhjen e miliardave, por e konsideron si tė tillė vetėm kur e zėnė nė flagrancė
"subjektin" e veprės penale, pra tė penalizuarin si "delinkuent". Me njė logjikė tė tillė prej
hipopotami, bie fjala, njė arkėtar tė cilit i mungojnė miliona nga arka qė ai
administron, mund tė mos penalizohet nėse nuk e kanė parė apo kapur nė flagrancė duke pėrvetėsuar paratė e arkės sė
tij, ndaj pėr kėtė arsye, Sallaku i kėrkon kontrollit tė shtetit qė t'i japė prova nominale pėr pėrvetėsuesit e fondeve
publike, ndryshe u kthen dosjet e denoncimeve "si tė pavlefshme dhe tė pambėshtetura nė
ligj"!!!
Sallaku duhet ta dijė dhe ta kuptojė se nė demokraci mund tė ketė institucione tė
pavarura, rregullimi i funksionit tė tė cilave normohet me ligje organike, por kurrsesi nuk mund tė ketė titullarė tė
pavarur, qė nuk japin llogari asgjėkundi dhe nuk mund tė kontrollohen nga
askush.
Nė njė republikė parlamentare, pushteti mė i lartė qė buron drejtpėrsėdrejti nga populli dhe nga i cili burojnė tė gjitha
pushtetet, por edhe ku miratohen tė gjithė titullarėt e institucioneve - ėshtė
parlamenti. Dhe atributet e kėtij superpushteti i gėzojnė e jetėsojnė deputetėt e
tij.
Sallaku gabon rėndė kur synon tė na induktojė pikėpamjet e tij nėpėrmjet pėrqasjes sė qėllimshme tė modelit tė idhullit tė dikurshėm e tė
sotėm: tė tė paatakueshmit, tė pakontrollueshmit e tė paapelueshmit shokut
Enver, koha e tė cilit ka perėnduar tashmė.
Sallaku do tė bėnte mirė ta mbronte veten dhe i ka tė gjitha shanset t'i bėjė pluhur e hi
akuzat, duke triumfuar dhe larė fytyrėn, pasi deri tani ka larė vetėm duart nga hetimi dhe ndėshkimi i njimendtė i shkatarėve tė gjėmave dhe tragjedive tė kėtij
vendi.
Ai prezumohet engjėll i pafajshėm, derisa t'i vėrtetohen akuzat qė ai i paragjykon si shpifje dhe tė
pathemelta.
Kryeprokurori ynė nė detyrė, i ka tė gjitha shanset dhe mundėsitė pėr tė mbrojtur vetveten dhe pėr tė demonstruar aftėsitė e tij nė fushėn e
jurisprudencės, menaxhimit dhe administrimit. Le ta bėjė, askush nuk e pengon, por pa dėngla e qaravitje nėpėr mikrofonė dhe
ekrane, pėrveēse kur t'i vijė dita e pėrballjes...
Nė demokraci i pafajshmi mbetet i tillė, ngaqė i sigurohen tė gjitha kushtet pėr t'u vetėmbrojtur dhe pėrfaqėsuar me avokatė tė
specializuar. Le tė marrė pėr avokat dhe konsulencė kolegėsh, avokatin e
"Hakmarrjes...", mikun e Aredin Shytit e tė Luan Pobratit, Fatmir Xhafėn me tė cilin hartoi shkresat qė e nxorėn zgupthi
"kėrkesėn pėr ekstradim" tė atyre qė nuk kanė asnjė dallim me Bin
Ladenin, e qė janė bin-ladenėt tanė, qė nė vend tė avionėve "autobombė" mbi kullat
binjake, vunė mbi supermarketin e VEFA-s njė autobombė qė masakroi 4 tė
pafajshėm, nėpėrmjet njė personi qė Sallaku e njeh shumė mirė, e pėr tė cilin qau kur e
humbi, ngaqė i ndjeri i kish bėrė shumė shėrbime gjatė kohės sė
punėsimit.
Por ai duhet ta pėrmbajė veten dhe ta fshehė panikun qė e ka zėnė. Duhet tė jetė i hapur me ata qė do ta
kontrollojnė, e qė gjithsesi nuk e kanė vėnė nė bangon e tė akuzuarit, por po i japin mundėsi tė rrėfehet nė pupitrėn e Kuvendit pėr tė mbrojtur veten dhe institucionin e tij tejet tė
centralizuar. Shpresojmė se Sallaku nuk do tė gabojė tė fajėsojė tė tjerėt dhe vartėsit pas zbardhjes sė rezultateve tė
hetimit, sepse kjo nuk do tė kishte sens dhe nuk do ta shkarkonte kurrsesi nga
pėrgjegjėsia, qoftė ajo edhe indirekte. Ndryshe ē'kuptim ka marrja pėrsipėr e pėrgjegjėsive
publike.
Titullarėt gėzojnė privilegje, por edhe mbajnė pėrgjegjėsi. Ata kanė,
sėpari, detyra funksionale dhe detyrime morale, politike e ligjore pėr tė
pėrmbushur. Vetėm paskėtaj, atyre u fillojnė tė drejtat. Pėr tė parat ata paguhen e
privilegjohen, ndėrsa tė drejtat i gėzojnė falas dhe i kanė tė siguruara e tė mbrojtura me ligje
demokratike.
___________________________
16 Avril 2006
___________________________
Komiteti Drejtues i PLL analizoi dhe miratoi veprimtarinė e partisė dhe pėrgatitjet pėr fushatėn zgjedhore
PLL zyrtarizoi pėrgatitjet pėr zgjedhjet vendore
Komiteti Drejtues i konsideron zgjedhjet e ardhshme vendore si tė njė rėndėsie vendimtare pėr PLL dhe u shpreh i vendosur pėr tė konfirmuar njė rezultat tė lartė. Komiteti Drejtues autorizoi procedurat e nisjes sė pėrgatitjes pėr kėto zgjedhje dhe kėrkoi qė tė shfrytėzohen tė gjitha resurset dhe rrethanat nė dobi tė njė rezultatit maksimal zgjedhor
Editorial
Doreheqja si moralitet dhe ēėshtja Sollaku
Nga Murat Basha
Largimi i kryeprokurorit tė vendit Theodhori Sollaku me ē'duket ėshtė vetėm ēėshtje kohe, pasi gjithė presioni i shumicės qeverisėse ėshtė drejtuar mbi kėtė pikė. Deklaratat mė tė fundit nga eksponentė tė PD-sė tregojnė mė sė miri kėtė tendencė dhe nė kėtė kuptim nuk ka nevojė pėr tė thėnė mė shumė. Ajo ēka kėrkon njė shoshitje ėshtė kėmbėngulja e Sollakut pėr tė mbajtur karrigen me ēdo ēmim, megjithėse akuzat qė i bėhen janė tepėr tė rėnda. Normalisht, ēdo titullar institucioni, i cili ėshtė nėn akuzėn se po bėhet pengesė pėr politikat e luftės kundėr krimit, duhet tė jepte dorėheqje. Le tė kujtojmė pak se kėrkesa pėr dorėheqjen e Sollakut ėshtė e hershme dhe, pa shkuar shumė larg, atė e ka artikuluar fort edhe kryetarja e parlamentit qė prej disa muajsh. Lufta kundėr krimit dhe mposhtja e tij ka qenė njė ndėr premtimet kryesore tė mazhorancės sė sotme, ndėrsa strategjia e "tolerancės zero" ėshtė filozofia e kėsaj lufte, gjė qė ka rezultuar mjaft e efektshme deri mė tani. Nė kėtė pikėpamje ėshtė nė tė drejtėn, sė pari morale e pastaj edhe ligjore, tė njė shumice qė tė kėrkojė ndryshimin e kreut tė njė institucioni si Prokuroria e Pėrgjithshme. Por Sollaku bėn sikur nuk e njeh kėtė aspekt tė funksionimit tė njė shteti. Prandaj ē'prej disa muajsh ka marrė pamjen e njė martiri qė "po i bien mė qafė kot". Ndėrkaq ditėt e fundit, niveli i akuzave tė mazhorancės qeverisėse ka qenė mjaft i lartė dhe Sollaku ėshtė etiketuar si protektor i bandave kriminale me prapavijė tė fortė politike. Njė prokuror normal, i gjendur para kėtyre akuzave, duhej tė sqaronte hollėsisht situatėn e tij, duke dhėnė dorėheqje e duke kėrkuar vetė hetim pėr kėto akuza. Por z.Sollaku nuk po sillet nė kėtė logjikė. Ai po tenton tė pėrvidhet pas konsiderimit tė kėtyre akuzave si "shpifje" ose si "politike". Nė fakt, nė njė aspekt, ai ka tė drejtė kur thotė "politike", pasi institucioni i tij ka funksionuar deri mė sot si njė "akuzė politike", kėshtuqė nuk ka pse habitet kur akuza ndaj tij ka ngjyrė "politike". Ka disa raste skandaloze kur funksionarė tė kėtij institucioni kanė bėrė deklarata tė mirėfillta politike dhe aspak profesionale kundėr kreut tė mazhorancės demokrate, athua se deklaratėn e kishte hartuar Ben Blushi. Vetė qendrimi i Sollakut ka qenė mirėfilltazi "politik" ndaj politikės sė mazhorancės sė re. Indikatorė tė dukshėm tė kėsaj sjelljeje janė rasti i gjyqtarit Artan Gjermeni, kur prokurori Sollaku doli haptas nė krah tė tw shumwpwrfolurit si "mik i bandws sw Lushnjes" dhe njėherazi hyri nė njė konflikt institucional tė pariparueshėm me Ministrinė e Drejtėsisė. Sollaku dhe prokuroria e tij u soll si "shtet brenda shtetit". Prandaj ėshtė jashtė ēdo logjike shtetėrore qė ky person dhe disa ēirakė tė tij tė mbajnė edhe mė tej postet qė kanė. Nuk mund tė pranohet qė njė person i akuzuar pėr lidhje me bandėn "Hakmarrje pėr Drejtėsi", apo "Aldo Bare", tė jetė njėherazi edhe titullar i institucionit tė akuzės. Qė prej mijėra vjetėsh janė ndarė rolet, disa janė rojet e shtetit, ndėrsa disa tė tjerė janė kusarėt e tij. Nuk mund tė jesh njėherazi nė tė dy kampet. Sollaku e ka tė qartė se ėshtė nė anėn e kusarėve, prandaj ėshtė e kotė qė kėmbėngul tė bėjė tė paditurin, duke akumuluar inate se do t'i vijė pėrsėri radha tė hakmerret pėr kėto akuza "politike". Ai duhet tė ndėrgjegjėsohet se nuk mund tė hakmerret mė ndaj vullnetit tė atyre qė kanė vendosur tė shėrojnė kėtė vend nga plaga e tmerrshme e krimit tė organizuar me prapavijė politike. Akuza pėr "kapje nga krimi" e "bashkėpunim me mafian" ka vetėm njė mėnyrė pėr t'u fshirė: - dorėheqjen nga posti dhe vėnien nė dispozicion tė drejtėsisė. Asnjė mėnyrė tjetėr nuk mund tė ketė efekt. Kush ėshtė i pastėr, nuk ka nevojė tė flasė, por ta tregojė kėtė pastėrti me akte tė besueshme.
Kryesore
Udhėzime pėr komitetet drejtuese dhe degėt e PLL nė rrethe
Ja agjenda e punės sė PLL pėr tė ardhmen
PLL po futet nė fazėn e pėrgatitjeve serioze pėr zgjedhjet e ardhshme vendore, tė cilat i konsiderojmė si tė njė rėndėsie tė veēantė. Prandaj, pėr periudhėn nė vazhdim, ėshtė e nevojshme qė puna e strukturave tona tė pėrqėndrohet edhe nė drejtimet e mėposhtme:
1. Kuptimi i drejtė prej tė gjithė anėtarėsisė, se rezultati i 3 korrikut duhet gjykuar nė kontekstin e vet, ngaqė pėr shkak tė konfigurimit dhe polarizimit tė skenės politike, por edhe pėr shkak tė qėndrimeve shpesh tė dyzuara tė LZHK, rezultati nuk justifikoi pėrpjekjet.
PLL, jo vetėm qė ėshtė e zhveshur nga ēdo pėrgjegjėsi nė lidhje me atė rezultat, por konsideron se votat e marra, nė pjesėn mė tė madhe i dedikohen votuesve legalistė, ēka provohet edhe me rezultatet tona zgjedhore nga viti 1996 e nė vazhdim. Pėr kėtė arsye, ne e kemi shpallur objektivin tonė pėr tė rikonfirmuar ato rezultate.
2. Eshtė i nevojshėm informimi i strukturave tona partiake, se janė kapėrcyer tė gjitha ato barriera qė arbitrarisht ishin vendosur mes nesh e Mbretit Leka dhe se, nė tė gjitha veprimet e qėndrimet tona, kemi pasur edhe mbėshtetjen e Tij.
3. Duhet shfrytėzuar nė nivel lokal, programi dhe investimi politik i PLL si forcė e djathtė. Kjo duhet pėrforcuar pėrmes aktiviteteve politike, prononcimeve, kontakteve dhe qėndrimeve tė pėrbashkėta me degėt e partive tė djathta.
Me degėt e PD dhe ato partive tė tjera tė qendrės sė djathtė, duhet synuar rritja e bashkėpunimit dhe institucionalizimi i marrėdhėnieve, mbi bazėn e interesave tė komunitetit, por edhe tė atyre partiakė.
4. Nė rend tė ditės mbetet plotėsimi dhe fuqizimi i strukturave, sepse nė kushtet e zgjedhjeve lokale ato do tė kenė barrėn mė tė madhe tė punėve dhe njė nivel tė konsiderueshėm vendim-marrjeje.
5. Periudha deri nė zgjedhje do tė shėrbejė edhe pėr evidentimin dhe vlerėsimin e qėndrimeve dhe kontributit tė tė gjithė personave tė zgjedhur. Kėto kritere duhet tė jenė tė parat nė konsiderimin e rikandidimit tė tyre.
6. ēdo strukturė lokale duhet t'i rikthehet analizimit me sy kritik tė pėrvojės sė zgjedhjeve tė kaluara vendore dhe duhet tė nxjerrė konkluzionet e nevojshme.
7. PLL do tė kandidojė me listat e veta nė tė gjitha njėsitė vendore tė vendit. Pėr kėtė lind e nevojshme qė tė fillojė menjėherė puna pėr gjetjen e kandidatėve pėr kėshilltar, sidomos nė ato njėsi vendore ku nė zgjedhjet e kaluara nuk paraqitėm lista, ose ato ishin formale.
Aty ku na mungojnė strukturat, pėr formimin e listave tė shfrytėzohen tė gjitha njohjet, tė bashkėpunohet me degėt e shoqatave tė ish tė Burgosurve Politikė, tė pronarėve, me pėrfaqėsues tė familjeve tė mėdha, etj..
Njė kujdes i veēantė t'i kushtohet qendrave me dendėsi tė madhe popullsie.
8. Arritja e rezultatit zgjedhor do tė jetė objektivi ynė kryesor. Eshtė domosdoshmėri qė tė gjenden dhe tė zbatohen mekanizmat e duhur stimulues, qė do tė bėjnė tė mundur realizimin e synimit tonė zgjedhor.
Pėr zgjedhjen dhe zbatimin e kėtyre mekanizmave, degėt e PLL do tė kenė hapėsirėn e nevojshme nė vendim-marrje, sigurisht mbasi tė konsultohen dhe miratohen nga qendra.
9. Njėkohėsisht tė punohet pėr afrimin e kandidaturave tė mundshme pėr kryetar tė njėsive vendore, sipas kriterit tė pėrkatėsisė politike, figurės morale, arsimimit, mbėshtetjes nga grupet shoqėrore apo tė interesit, etj..
10. Anėtarėt e Komitetit Drejtues tė PLL, sipas funksioneve nė parti, tė ndjekin nė vazhdimėsi dhe pėrparėsi, zbatimin e kėtij udhėzimi.
Anėtarėt e komitetit Drejtues qė pėrfaqėsojnė prefekturat, tė koordinojnė punėn me kryetarėt e degėve nėpėr rrethe, pėr tė filluar zbatimin e udhėzimit.
11. Ky udhėzim t'i bėhet i ditur tė gjitha strukturave lokale dhe anėtarėsisė sė PLL.
Tiranė, mė 15 prill 2006
Fjala e kryetarit tė PLL z.Ekrem Spahiu nė Komitetin Drejtues
Spahiu: PLL do tė rifaktorizohet fuqishėm nė skenėn politike
Tė nderuar anėtarė tė Komitetit Drejtues!
Mė lejoni qė, fillimisht, t'ju falenderoj pėr pjesėmarrjen dhe seriozitetin me tė cilin e keni vlerėsuar kėtė mbledhje pune tė radhės, tė Komitetit Drejtues, qė ėshtė organi mė i lartė ekzekutiv dhe urdhėr-dhėnės i partisė sonė. Sot jemi mbledhur pėr tė bėrė bilancin e punės qė nga mbledhja e fundit, duke i ballafaquar arritjet me objektivat e vendosura, e qė nė thelb pėrbėjnė pjesėn mė tė rėndėsishme tė objektivave politikė tė Kongresit tė 16 qė zhvilluam dhe pėrfunduam me sukses mė datė 8 tetor tė vitit tė kaluar.
Qė nga ajo periudhė kanė ndodhur zhvillime politike intensive dhe njėkohėsisht, me tė njejtin intensitet e seriozitet, PLL dhe strukturat drejtuese nė qendėr dhe nė bazė, i kanė analizuar dhe vlerėsuar ato, duke iu pėrshtatur situatave tė reja, por gjithmonė duke vėnė nė fokus detyrat e detajuara tė punės politike e organizative nė tė gjitha nivelet.
Pasi na "shpėrblyen" me njė rezultat tė pamerituar nė zgjedhjet parlamentare tė 3 korrikur 2005, ne legalistėt u pėrgatitėm shpirtėrisht pėr faktin qė vėshtirėsitė e funksionimit dhe realizimit normal tė veprimtarisė politike tė PLL, do tė shtoheshin. Dhe kjo ngaqė aktualisht jemi jashtė parlamentit dhe qeverisjes, na janė hequr financat shtetėrore me ligjin e ri pėr financimet politike dhe pėrveē kėtyre, nuk kemi mundėsi tė kontribuojmė krahas aleatėve tanė tė natyrshėm, me tė cilėt ndamė llogoret e 8 viteve opozitė dhe bashkuam sakrificat e panumėrta nė betejat pėr rivendosjen e demokracisė sė pėrmbysur me gjak pas rebelimit komunist tė vitit 1997.
Por duhet thėnė troē dhe pa droje e modesti, se mbijetesa jonė nė tė kaluarėn dhe nė vazhdimėsi, dėshmon se ne legalistėve dhe mbretėrorėve na mban gjallė ideali kombėtar, qė na bėn tė triumfojmė, tė mos mposhtemi nga asgjė dhe tė luftojmė deri nė fund.
Vėshtirėsitė jo vetėm qė nuk na plogėshtojnė, por na forcojnė, na bashkojnė, na mobilizojnė pėr ta ringritur Legalitetin nė vendin qė i takon, nė spektrin politik tė sė djathtės shqiptare.
Ju e dini qė PLL nuk financohet, qė nga shtatori 2005 e nė vazhdim...
Askush nga tė gjithė drejtuesit e PLL nuk paguhet, por tė gjithė sėbashku vijojmė punėn normalisht, secili nė detyrėn dhe nė zyrėn e tij, madje edhe mė tė vendosur e tė pėrkushtuar se mė parė
Funksionimi i strukturave drejtuese tė PLL
-Ndonėse me mungesa tė theksuara financiare, kemi zhvilluar normalisht dhe me sukses tė plotė konferencat e degėve nėpėr rrethe, Kongresin XVI tė PLL, mbledhjen e parė tė Kėshillit Kombėtar tė dalė nga kongresi dhe nė vazhdimėsi kemi nxjerrė gazetėn "Atdheu", e cila qė nga muaji dhjetor ėshtė sponsorizuar nga nėnkryetari i PLL z.Murat Basha dhe nė numrat e fundit nga z.Enver Kaloshi.
Janė dorėzuar nė gjykatėn e Faktit Tiranė, dokumentat e Kongresit XVI dhe tė Kėshillit Kombėtar, dhe ėshtė marrė vendimi pėr njohjen e bazueshmėrisė nė ligj, duke konfirmuar me kėtė edhe legjitimitetin statutor tė kėtyre forumeve mė tė larta tė partisė.
-Kemi zhvilluar periodikisht takime pune nėpėr rrethe.
-Kemi vajtur nė Kosovė dhe kemi marrė pjesė nė homazhet dhe ceremoninė mortore pėr nderimin dhe dhėnien e lamtumirės sė fundit pėr Presidentin e Republikės sė Kosovės, burrin e madh tė kombit shqiptar, tė paharruarin Dr. Ibrahim Rugovėn.
-Kemi paguar rregullisht qeratė dhe detyrimet financiare pėr telefonat, dritat dhe ujin.
-Kemi rregulluar shkallėt e zyrave dhe kemi mirėmbajtur tė gjitha pajisjet dhe inventarin e zyrave dhe selisė sė Partisė.
Pra, jo vetėm qė nuk i kemi marrė asnjė grosh financės sė partisė nė kushtet u mungesės sė plotė tė financave, por kemi dhėnė gjithēka, pa asnjė lloj shpėrblimi.
Ky ėshtė idealizmi dhe pėrkushtimi ynė, qė na bėjnė optimistė pėr tė ardhmen tonė tė sigurt, drejt njė Legaliteti qė po njeh gjithnjė e mė shumė rritje tė formatit politik, reputacionit dhe prestigjit moral e atdhetar, nė skenėn politike, nė popull dhe para faktorėve ndėrkombėtarė.
Qėndrimi politik i PLL
-Kemi mbajtur qėndrime korrekte pėr probleme tė caktuara tė zhvillimeve politike e qeverisėse, tė cilat ju sigurisht qė i keni ndjekur nė media dhe sidomos tek gazeta "Atdheu".
-Kemi mbėshtetir qeverinė Berisha nė luftėn kundėr korrupsionit, kontrabandės e trafiqeve, dhe veēanėrisht ministrinė e Brendshme nė luftėn sistematike pėr kapjen dhe goditjen e bandave kriminale.
-Kemi mbėshtetur nėnshkrimin e Marrėveshjes sė Stabilizim -Asociimit Shqipėri-BE.
-Kemi pėrshėndetur qeverinė pėr hartimin e Projektligjit pėr "Dėmshpėrblimin e ish tė Burgosurve dhe Pėrndjekurve Politikė", si njė pėrmbushje e natyrshme e detyrimeve morale dhe ligjore tė mbarė shoqėrisė ndaj kėsaj shtrese tė martirizuar pėr atdheun, kombin dhe demokracinė. Por gjithashtu kemi qenė dhe do tė mbetemi antikonformistė me tė keqen dhe gjithēka qė bie ndesh me idealet dhe programin tonė.
Kemi deklaruar publikisht kritikat tona pėr vonesat nė kryerjen e reformės administrative, vonesat nė fillimin e reformės zgjedhore, nė qėndrimin jo dashamirės ndaj kėrkesave dhe tė drejtave legjitime tė pronarėve, etj..
-Kemi zhvilluar takime me kreun e Shtetit z.Moisiu pėr reformėn zgjedhore, si dhe me partitė parlamentare pėr qėndrime tė ndryshme politike.
-Kemi mbajtur kontakte tė vazhdueshme me Trupin Diplomatik tė akredituar nė Tiranė dhe me institucionet ndėrkombėtare tė monitorimit, qė kanė zyra pėrfaqėsimi nė Shqipėri.
Aktivitetet partiake tė PLL
-Zhvilluam tubimin pėrkujtimor nė Tiranė, mė 21 nėntor 2005, me rastin e 62 vjetorit tė Kongresit tė Zall Herrit, ku ishte i pranishėm edhe Princi Leka.
-Morėm pjesė nė tubimin pėrkujtimor nė nderim tė memorialit kushtuar martirėve antikomunistė tė Derjanit tė Matit, qė votuan hapur kundėr diktaturės komuniste nė zgjedhjet e manipuluara tė 2 dhjetorit 2005.
-Organizuam dhe realizuam me sukses tubimin nė Durrės, mė 24 dhjetor 2005, nė pėrkujtim tė 81 vjetorit tė Triumfit tė Legalitetit, gjithashtu me praninė e NT Princit Leka.
-Organizuam dhe festuam ditėn e Flamurit mė 28 nėntor 2005 nė Durrės dhe nė disa rrethe tė tjera.
-Organizuam dhe realizuam takimin madhėshtor nė Burrel mė datė 8 prill, pėr tė festuar dhe pėrkujtuar datat e shėnuara tė Prillit, ku pėrveē Princit Leka, tezes sė Mbretit zonjės Myzeljerė, bashkė me matjanėt dhe drejtuesit mė tė lartė tė partisė, morėn pjesė edhe drejtuesit e mjaft degėve tė rretheve kufitare e mė gjerė.
-Kemi zhvilluar aktive pune me strukturat dhe anėtarėt e PLL nė Shkodėr, Durrės, Kukės, Mat, Mirditė, Lushnje, Fier, Krujė etj..
-Kemi zhvilluar sistematikisht takime pune dhe kontrolli pėr zbatimin e detyrave, me komitetet drejtuese nė disa degė tė vendit.
Marrėdhėniet me qeverinė
Megjithėse PLL nuk ishte pjesė e fitores sė maxhorancės aktuale qeverisėse, pėr shkaqet qė tashmė dihen, marrėdhėniet me qeverinė e saj dhe subjektet politike pėrbėrėse, i kemi shumė tė mira.
Kemi zhvilluar disa takime me kryeministrin Berisha, me kryetaren e Kuvendit Topalli, ministrat e kabinetit qeveritar dhe funksionarė tė lartė tė institucioneve shtetėrore.
Frut i kėtyre kontakteve dhe marrėdhėnieve tė mirėkuptimit, bashkėpunimit dhe mirėbesimit reciprok, ka qenė edhe ndikimi nė zbatimin e Ligjit pėr Statusin e Familjes Mbretėrore nga ana e qeverisė.
Vizita e kryeministrit Berisha tek Familja Mbretėrore mė 5 prill 2006, u zhvillua pėr dy arsye: sėpari pėr ta uruar personalisht Mbretin Leka pėr 67 vjetorin e lindjes, si dhe pėr ta uruar pėr akomodimin nė njė nga pronat simbol tė Familjes Mbretėrore dhe historisė sė shqiptarėve gjatė gjysmės sė parė tė shekullit tė kaluar, Pallatit tė Vjetėr Mbretėror.
Na kanė ofruar disa vende pune pėr drejtuesit e lartė tė PLL dhe janė sistemuar nė punė, nė nivele tė ndryshme tė administratės shtetėrore, disa drejtues dhe anėtarė tė PLL nė qendėr dhe nėpėr
rrethe.
Marrėdhėniet me Familjen Mbretėrore dhe ndryshimet nė Oborr
Marrėdhėniet me Familjen Mbretėrore kanė qenė si gjithmonė shumė tė mira dhe korrekte, por janė pėrmirėsuar ndjeshėm mbas 18 korrikut 2005, kur Mbreti Leka ishte nė kėtė sallė dhe PLL atėkohė deklaroi mėvehtėsinė e aktivitetit politik nė zbatim tė programit dhe statutit, pas pėrfundimit tė zgjedhjeve tė 3 korrikut. Qė nga ajo kohė, marrėdhėniet midis PLL dhe Familjes Mbretėrore kanė njohur intensifikim tė natyrshėm pėr shkak tė angazhimeve politike tė pėrbashkėta tė karakterit kombėtar, si dhe lidhjeve shpirtėrore e tė idealit zogist midis Familjes Mbretėrore dhe legalistėve.
Princi Leka ka qenė i pranishėm nė disa nga aktivitetet tona, qė kanė qenė kryesisht tė karakterit kombėtar dhe historik.
Familja Mbretėrore ėshtė akomoduar nė Pallatin e Vjetėr Mbretėror mė datėn 28 shkurt 2006.
Princi Leka ka mbaruar studimet dhe ėshtė diplomuar nė Akademinė Ushtarake Mbretėrore tė Sand'hėrstit dhe shumė shpejt pritet qė tė vazhdojė studimet pėr politikė dhe ekonomi nė Itali.
Pas spekullimit keqdashės sipas tė cilit Mbreti Leka ka hequr dorė nga politika, Naltmadhnia ka konfirmuar nėpėrmjet Princit Leka se "... jo vetėm qė nuk kemi hequr dorė nga politika, por do tė jemi edhe mė aktivė, si gjithmonė, nė politikėn kombėtare, nė vazhdėn e traditės sė Familjes Mbretėrore...".
Sikurse jeni vėnė nė dijeni nėpėrmjet deklaratės zyrtare tė Oborrit Mbretėror, z.Fluturak Gėrmenji nuk ėshtė mė i pranishėm nė Oborrin Mbretėror dhe pėr pasojė nuk mbulon asnjė funksion.
Nė vijim tė ndryshimeve tė ndėrmarra personalisht nga NMT Mbreti Leka, z.Ali Ohri ėshtė ngarkuar edhe me detyrėn e Kryetarit tė Zyrės sė Oborrit Mbretėror.
Opozita e Majtė
Pas humbjes sė merituar tė pushtetit tė korruptuar tė para 3 korrikut, e Majta tashmė nė opozitė, ėshtė munduar tė bllokojė punimet e Kuvendit, tė pengojė reformat, tė pengojė funksionimin normal tė qeverisjes, tė mbėshtesė krimin e organizuar qė dikur suportonte politikisht dhe nė kundėrshtim me ligjin, tė amplifikojė pakėnaqėsinė dhe tė nxisė destabilizim social, duke pėrdorur ēdo lloj mjeti pėr t'u rikthyer nė pushtet me format dhe metodat dikur tė suksesshme nė shembjen e rendit demokratik dhe rrėnimin e stabilitetit politik.
Zhvillimet e fundit ndėrkombėtare
Ditėn e diel dhe tė hėnėn e datave 9 dhe 10 prill, nė Itali u zhvilluan zgjedhjet e pėrgjithshme pėr dy dhomat: Dhomėn e Ulėt dhe Senatin.
Pjesėmarrja e votuesve ishte e lartė, 83.1 % dhe koalicioni i majtė fitoi me njė diferencė prej 0.066 % = me 25.224 vota mė shumė se koalicioni i djathtė.
Sipas tė ligjit tė ri elektoral, u aplikua sistemi proporcional rajonal.
Nė Bjellorusi, ish dhe aktualisht presidenti Lukashenko, fitoi 83 % nė zgjedhjet presidenciale tė kėtij vendi, me anė tė manipulimeve tė hapura dhe tė vėrtetuara nga OSBE/ODIHR. Por SHBA-tė dhe BE kanė deklaruar se nuk i njohin kėto zgjedhje, pasi nuk kanė qenė as tė lira, as tė ndershme dhe as demokratike dhe pėr rrjedhojė menjėherė kanė filluar aplikimin e sanksioneve ndaj kėtij vendi, madje duke e deklaruar Lukashenkon si person i padėshiruar nė vendet anėtare tė BE dhe SHBA.
Zgjedhjet nė Ukrainė pėrmbysėn rezultatet e "revolucionit portokalli". Partitė qė drejtohen nga presidenti Jushenko, ish presidenti komunist dhe ajo e ish kryeministres sė pas "revolucionit", ndanė votat midis tyre duke pėrmbysur edhe ish maxhorancėn qeverisėse tė Jushenkos.
Kėshilli i Europės, siē e dini, nėpėrmjet njė rezolute tė Asamblesė parlamentare, kėrkon dėnimin e krimeve tė komunizmit nė vendet ish komuniste. Ne legalistėt e kemi pėrshėndetur kėtė rezolutė dhe i kemi kėrkuar e do t'i kėrkojmė pandėrprerė Kuvendit dhe institucioneve tė tjera shtetėrore, zbatimin e kėsaj rezolute.
Duke ndjekur zhvillimet politike nė vend, por duke parė edhe rezonancėn e zhvillimeve ndėrkombėtare tė sipėrcituara, arrijmė nė gjykimin politik se PLL, si parti tradicionale me vlera kombėtare, me bazament tė shėndoshė, tashmė edhe me pėrvojėn e duhur politiko-elektorale, shpejt do tė rifitojė vendin e merituar nėpėrmjet faktorizimit tė natyrshėm.
Tė nderuar anėtarė tė Komitetit Drejtues! Kjo ishte njė panoramė e aktivitetit politiko-organizativ tė PLL mes dy mbledhjeve tė Komitetit Drejtues.
Sigurisht qė, me pyetjet dhe diskutimet tuaja, kjo analizė do tė marrė formė tė plotė. Konkluzionet e kėsaj faze tė punės, detyrat dhe udhėzimet e hartuara nė lidhje me pėrgatitjen e strukturave pėr zgjedhjet vendore qė po afrohen, do ta plotėsojnė kuadrin e veprimtarisė sė PLL pėr tė ardhmen, nė pėrmbushje tė programit dhe synimeve tona zgjedhore.
Politika
Komiteti Drejtues i PLL analizoi dhe miratoi veprimtarinė e partisė dhe pėrgatitjet pėr fushatėn zgjedhore
PLL zyrtarizoi pėrgatitjet pėr zgjedhjet vendore
Komiteti Drejtues i konsideron zgjedhjet e ardhshme vendore si tė njė rėndėsie vendimtare pėr PLL dhe u shpreh i vendosur pėr tė konfirmuar njė rezultat tė lartė. Komiteti Drejtues autorizoi procedurat e nisjes sė pėrgatitjes pėr kėto zgjedhje dhe kėrkoi qė tė shfrytėzohen tė gjitha resurset dhe rrethanat nė dobi tė njė rezultatit maksimal zgjedhor
Nga Zamir Gjurgji
Paraditen e sė shtunės sė datės 16 prill 2006, nė sallėn e mbledhjeve tė selisė sė PLL nė Tiranė, u zhvillua mbledhja e radhės sė Komitetit Drejtues, e dyta qė pas kongresit tė 16 tė PLL, me rend dite:
1.Analiza e punės dhe e zhvillimeve politike nė periudhėn midis dy mbledhjeve;
2.Pyetje dhe diskutime rreth raportit tė mbajtur nga kryetari i PLL zoti Ekrem Spahiu, dhe leximi i udhėzimit "Sqarime rreth detyrave pėr anėtarėt e komitetit drejtues dhe atyre tė komiteteve drejtuese tė degėve tė PLL nė rrethe".
Takimin e hapi kryetari i PLL zoti Ekrem Spahiu, i cili ēmoi seriozitetin maksimal tė kėtij takimi pune, ku merrnin pjesė pa pėrjashtim tė gjithė anėtarėt e Komitetit drejtues, ndėrsa mė pas shtjelloi problemet kryesore tė veprimtarisė sė partisė gjatė periudhės nė analizė. (Fjalėn e tij e botojmė tė plotė). Pas fjalės sė zotit Spahiu e mori fjalėn kryetari i degės sė PLL Kukės z.Muēmataj, njėkohėsisht koordinator i PLL pėr Qarkun Kukės qė pėrfshin rrethet Kukės, Has dhe Tropojė. Nė fjalėn e tij zoti Muēmataj falenderoi kryetarin e Senatit tė PLL dhe njėkohėsisht kryetarin e ri tė porsaemėruar tė Zyrės sė Oborrit Mbretėror, dhe shambellan i Mbretit, zotin Ali Ohri, pėr suksese nė detyrėn tepėr tė rėndėsishme tė ngarkuar nga Mbreti Leka, Familja Mbretėrore. Pasi foli pėr punėn dhe rezultatet e arritura nė degėn PLL Kukės, zoti Muēmata theksoi se mesazhet politike dhe pėrcjellja mediatike e aktiviteteve lokale tė Degės sė Kukėsit janė pasqyruar dhe emetuar nėpėrmjet mediave lokale ku ndėr mė tė rėndėsishmet pėrmendim Radio-Kukėsin. Zoti Muēmata i bėri tė njohur Komitetit Drejtues kontaktet e vazhdueshme dhe mirėkuptimin e krijuar midis tij dhe strukturave drejtuese tė kėsaj dege nga njėra anė, me zyrėn e OSBE nė Kukės. Nė pėrmbledhjen e tij zoti Muēmataj theksoi se tashmė midis degės PLL Kukės dhe Zyrės sė OSBE, jo vetėm qė janė vendosur kontakte periodike, por edhe ėshtė krijuar njė klimė mirėkuptimi dhe shkėmbimi pėrvojash, ēka sipas tij, jo vetėm qė e ka zgjeruar gamėn e njohjes sė monitoruesve ndėrkombėtarė pėr punėn e degės PLL Kukės por edhe e ka ndihmuar atė nė aspektin cilėsor. Lidhur me pregatitjet pėr zgjedhjet vendore tė kėtij viti, zoti Muēmataj e garantoi Komitetin Drejtues pėr vendosmėrinė e legalistėve kuksianė pėr rritjen dhe deri dyfishim tė rezultateve zgjedhore tė kėsaj dege nė krahasim me zgjedhjet vendore tė tetorit 2003.
Nė kėtė takim e mori fjalėn edhe zoti Besnik Murati, kryetari i degės PLL Mat dhe njėkohėsisht koordinator i PLL pėr Qarkun e Dibrės, qė pėrmbledh rrethet Dibėr, Mat, Bulqizė. Zoti Murati bėri njė pėrmbledhje tė punės sė degės dhe pregatitjeve tė strukturave legalisto-matjane pėr zgjedhjet vendore ku spikaste numri i konsiderueshėm i kandidaturave cilėsore qė do tė kandidojnė pėr PLL nė tė gjithė njėsitė vendore tė rrethit. Nė fund tė fjalės sė tij zoti Murati falenderoi pėrzemėrsisht kryesinė e Partisė pėr ndihmėn sistematike dhe tė konsiderueshme nė forcimin e strukturave dhe pėrmirėsimin cilėsor tė veprimtarisė sė PLL Mat, por mbi tė gjitha pėr ndihmėn shumė tė rėndėsishme qė kryesia e PLL dhe kryetari Spahiu dhanė nė mundėsimin e realizimit tė vizitės sė Princit Leka dhe Tezes sė Mbretit Leka, zonjės Silvianė Myzelje, tė cilėt bashkė me drejtuesit e lartė tė PLL dhe tė degėve tė rretheve kufitare me Matin, realizuan pjesėmarrjen nė tubimin madhėshtor dhe kremtimin bashkė me matjanėt tė datave tė shėnuara tė Prillit nė tubimin madhėshtor tė datės 8 prill organizuar nė qytetin e Burrelit.
Ali Ohri: Ju tregoj pėr protokollin e Familjes Mbretėrore
Mė pas e mori fjalėn zoti Ali Ohri i cili me fjalė zemre ndėr tė tjera theksoi: "Ju kėrkoj ndjesė pėr pamundėsinė qė kam patur pėr tė punuar dhe kontribuar krahas jush pėr shkak tė mungesės afro dymujore pėr arsye shėndetėsore. Ndjej keqardhje pėr mospraninė time nė Prishtinė pėr t'i dhėnė lamtumirėn e fundit presidentit Rugova si dhe pėr mungesėn nė festimin e datave tė shėnuara qė matjanėt kremtuan duke patur nė gjirin e tyre Princin Leka, zonjėn Myselier, dhe drejtuesit mė tė lartė legalistė. Sikundėr edhe jeni nė dijeni kam nderin tė ripėrsėris faktin se tashmė Familja Mbretėrore gjendet dhe do tė banojė pėrfundimisht nė strehėn e vjetėr tė saj nė pallatin e quajtur Pallati i vjetėr mbretėror pikėrisht aty ku qėndroi pėr disa kohė Familja mbretėrore gjatė viteve tė mbretėrisė shqiptare dhe ku lindi mbreti Leka mė 5 prill 1939. Pallati Mbretėror aktual i kthyer nga qeveria shqiptare dhe vullneti dashamirės i kryeministrit Berisha ėshtė stacioni i fundit i odisejadės sė Familjes Mbretėrore shqiptare qė nga 7 prilli i zi e deri mė 28 shkurt tė kėtij viti, ka ndėrruar afro 168 banesa nė gjithė anėt e globit. Pra tani Oborri Mbretėror qė bashkėshoqėron familjen e nderuar mbretėrore ka rėnė nė tabanin e vet, nė themelet e veta. Dhe kjo pėr mua si titullari mė i lartė i Oborrit ėshtė sadisfaksioni mė i madh nė kėtė moshė pas kaq vuajtjeve dhe sakrificave tė pėrbashkėta tė tė gjithė ne legalistėve qė e pritėm me aq mall dhe dashuri pėr dekada tė tėra ardhjen e Mbretit dhe Familjes mbretėrore nė Atdhe. Tashmė Oborri mbretėror ka marrė dritė, bash atė dritė hyjnore qė ka rėnė dhe ndriēon Familjen mbretėrore, Mbretin Leka, Princin Leka. Nė kėto kushte tashmė tejet tė pėrmirėsuara, unė personalisht dhe stafi i pėrkushtuar qė drejtoj kemi marrė masa tė rėndėsishme organizative pėr tė pėrmbushur detyrėn tonė fisnike dhe tė vėshtirė. Tashmė qė i kemi riformatuar marrėdhėniet e Oborrit Mbretėror me PLL mund t'ju them me bindje se ato janė dhe do tė mbeten mė tė shkėlqyera se kurrė, sepse midis tyre ekziston njė lidhje e shenjtė dhe e shtrenjtė. Sepse as Familja mbretėrore e as PLL nuk mund tė kuptohen pa njėri-tjetrin. Ata e nėnkuptojnė dhe e presupozojnė njėri-tjetrin. Ndėr masat kryesore qė kemi vendosur nė Oborr ėshtė respektimi rigoroz i protokollit tė vizitave tek Mbreti dhe Familja mbretėrore. Askush nuk mund tė vijė pėr vizitė pa marrė mė parė miratimin qė unė personalisht drejtoj. Kam nderin t'ju informoj se vetėm katėr persona mund ta kapėrcejnė protokollin formal tė miratuar nga zyra e Oborrit mbretėror, si njerėz shumė tė nderuar dhe tė afėrt tė Mbretit dhe Familjes mbretėrore. Ndaj kam nderin t'ju bėj tė ditur se dy nga kėta tė katėrt janė personalisht dy drejtuesit mė tė lartė tė PLL, kryetari Spahiu dhe nėnkryetari Basha, tė cilėt nė ēdo kohė dhe pėr ēdo arsye janė tė mirėpritur tė vizitojnė e tė kontaktojnė Mbretin Leka dhe Familjen mbretėrore, pa kurrfarė kufizimi, dhe kjo padyshim qė shėnon njė nderim dhe respekt tė thellė tė Mbretit dhe Familjes Mbretėrore pėr Legalitetin dhe lidershipin e tij.
Tashmė Oborri Mbretėror po i kushton njė rėndėsi tė madhe pėrzgjedhjes sė stafit tė tij dhe pėr kėtė kriteri kryesor ėshtė dhe mbetet ndershmėria e pėrkushtimi ndaj Mbretit dhe Familjes mbretėrore. Jam i detyruar t'ju informoj se deklaratat e ish kryetarit Gėrmenji se gjoja mbulon akoma detyrėn e kryetarit tė Zyrės sė Oborrit, shpėrndarė nėpėr media, ishin njė spekullim dhe incident i padėshiruar dhe plotėsisht i evitueshėm. Dhe kjo sepse qė nga momenti i emetimit nė media tė lajmit pėr dorėheqjen e tij, Mbreti Leka mė emėroi mua si kryetar tė Zyrės sė Oborrit Mbretėror, pėr ēka u informua personalisht edhe zoti Gėrmenji, i cili nuk kishte kurrfarė arsyeje tė dezinformonte mediat nė lidhje me kėtė ndryshim esencial nė Oborrin Mbretėror. Jo vetėm se jam pjesė e juaja gjė pėr tė cilėn jam krenar, por edhe pėr faktin se legalistėt janė shumė tė shtrenjtė dhe tė dashur pėr Mbretin dhe Familjen mbretėrore, kam nderin t'ju bėj me dije se ju legalistėt jeni njerėzit mė tė mirėpritur tek Mbreti dhe Familja mbretėrore. Dhe si tė tillė do tė gėzoni tė gjitha lehtėsirat e mundshme nga protokolli special i Oborrit mbretėror, dhe kjo pėr tė mundėsuar kontaktet intensive me Mbretin dhe Familjen mbretėrore, tė cilat janė gjėja mė e dėshiruar dhe mė e kėndshme pėr Mbretin Leka dhe Princin Leka. Gjithashtu kam nderin t'ju bėj me dije se pėr shkak tė kufizimeve qė aktualisht kemi nė lidhje me formatin e plotė teknik dhe infrastrukturor tė funksionit tė zėdhėnėsit tė shtypit pranė Mbretit dhe Familjes mbretėrore duke folur edhe nė emėr tė zėdhėnėsit tė Mbretit, zotit Erion Teli, iu bėj me dije se gazeta "Atdheu" jo vetėm do tė ketė pėrparėsi nė marrjen e informacionit nga zyra e shtypit dhe Oborri Mbretėror, por edhe nė shpėrndarjen e mesazheve nga kjo zyrė nė emėr tė Mbretit dhe Familjes mbretėrore me qėllim qė legalistėt tė jenė tė parėt qė do tė informohen pėr ēka Mbreti dhe Familja mbretėrore dėshirojnė tė informojnė me anė tė mesazheve publike. Nga raporti i zotit Spahiu dhe nga diskutimet e shumicės sė anėtarėve tė Komitetit Drejtues tashmė kam krijuar njė bindje tė plotė pėr punėn cilėsore tė PLL dhe pėr perspektivat shumė tė mira tė partisė sonė nė drejtim tė rritjes sė mbėshtetjes elektorale, prestigjit dhe autoritetit nė popull, ēka me kėnaqėsinė mė tė madhe do ia komunikoj personalisht Mbretit, Princit, dhe kryesisė sė Senatit tė veteranėve qė unė drejtoj. Edhe njėherė mė lejoni tė uroj suksese dhe punė tė mbarė nė misionin tuaj fisnik" - e mbylli fjalėn e tyij Kryetari i Senatit tė veteranėve tė PLL, dhe njėkohėsisht shambellani, shefi i marrėdhėnieve me jashtė dhe kryetari i Zyrės sė Oborrit Mbretėror shqiptar, akademisti kolonel Ali Ohri.
Legalistėt diskutojnė pėr agjendėn
Pas fjalės sė zotit Ohri qė u prit me kėnaqėsi tė thellė nga tė gjithė pjesėmarrėsit, diskutoi kryelegalisti lezhjan zoti Vasil Muēa, i cili pėrgėzoi nė emėr tė legalistėve lezhjanė kryesinė e PLL pėr qėndrimet e qarta politike dhe punėn e palodhur nė qendėr e nė bazė me ē'rast ai nėnvizoi ndihmėn e pakursyer tė PLL nė qendėr e pėr tė cilėn veēoi kontributin personal tė kryetarit Spahiu. Nė vijim tė fjalės sė tij zoti Muēa theksoi punėn e mirė dhe vėshtirėsitė e natyrshme nė kėtė degė pėr ēka kėrkoi me modesti intensifikimin e ndihmės jo vetėm tani nė prag tė fushatės, por edhe gjatė saj deri nė mbylljen me sukses, ēka ai e konsideroi si garanci pėr arritjen e njė rezultati maksimal zgjedhor, gjatė zgjedhjeve vendore tė kėtij viti. Nė fund tė fjalės sė tij, kryelegalisti lezhjan kėrkoi dhe mori sqarime nė lidhje me hapėsirat pėr aleancat e mundshme me partitė e djathta gjatė fushatės, me argumentin se bashkėrendimi i punės dhe bashkėpunimi i subjekteve tė djathta lezhjane janė garancia mė e fortė pėr suksesin zgjedhor tė sė djathtės nė Lezhė.
Pas zotit Muēa e mori fjalėn kryelegalisti elbasanas zoti Bujar Ēala i cili pas pėrmbledhjes qė i bėri punės sė strukturave legaliste tė degės Elbasan, shprehu optimizmin se rezultatet e degės qė ai kryeson nė kėto zgjedhje do tė jenė shumė mė tė larta pavarėsisht vėshtirėsive objektive tė natyrshme pėr shkak tė shtrirjes sė madhe territoriale tė 23 njėsive vendore tė kėtij rrethi, bastion i sė djathtės. Me shembullin e diskutimit tė tij, zoti Ēala ndezi optimizmin e diskutantėve pasues pėr mundėsitė e mėdha qė ka PLL pėr rritjen e ndjeshme tė rezultatit zgjedhor tė arritur tre vite mė parė. Edhe zoti Ēala ishte i mendimit se bashkėpunimi i ndėrsjelltė i subjekteve tė djathta gjatė fushatės do tė mundėsonte arritjen e njė rezultati tė lartė pėr PLL ashtu dhe pėr tė djathtėn. Nė lidhje me domosdoshmėrinė e arritjes sė njė fitoreje nė zgjedhjet vendore zoti Ēala argumentoi se vetėm njė pushtet i djathtė vendor mund tė gjendet mė pranė qytetarėve dhe popullit dhe mund tė realizojė misionin e vėshtirė tė pushtetit vendor.
Murat Basha: E ardhmja e PLL na bėn optimistė
Mė pas e mori fjalėn nėnkryetari i PLL zoti Murat Basha, i cili me lukun e tij tė veēantė dhe veshjen e kombinuar hijshėm e ku spikatin ngjyrat e flamurit kombėtar dhe ato tė PLL, ndėr tė tjera nė diskurin e tij plot temperament dhe gjestikulacion aktoresk theksoi: "Dėshiroj t'ju falenderoj thellė nga zemra pėr kontributet substanciale dhe sakrificat e panumėrta qė keni bėrė dhe po bėni, por pikėrisht kėtu qėndron edhe shpresa dhe optimizmi ynė pėr njė sukses zgjedhor dhe pėr njė rritje cilėsore dhe sasiore tė punės sė partisė. Ju ftoj t'i mbėshtetemi fort traditės sonė tė sakrificave nė emėr tė idealit sublim tė parėt tanė dhanė jetėn dhe shkrinė pasurinė pėr atdheun, pėr ēėshtjen kombėtare, pėr Mbretin dhe Mbretėrinė. Lidhja e legalistėve me Shqipėrinė ėshtė simbiotike ėshtė si lidhja e Anteut me tokėn mėmė, por nuk mjafton idealizmi pėr suksesin dhe arritjen e objektivave qė ne synojmė. Ne legalistėve na nevojitet edhe idealizmi pragmatist, qė ėshtė instrument unikal nė arritjen e rezultateve dhe pėrballimin e momenteve tė vėshtira qė na ėshtė dashur dhe do tė na duhet tė kalojmė. I madhi Abraham Linkoln na mėson se kurajoja dhe entusiazmi janė armėt mė tė fuiqshme pėr tė realizuar misione tė mėdha dhe kauza tė mėdha sikundėr ne kemi marrė pėrsipėr tė pėrmbushim nė politikėn shqiptare, me anė tė politikės, nė shėrbim tė atdheut dhe ēėshtjes kombėtare. Nė kėtė mision historik ne kemi ndihmėn dhe kontributin e pakursyer tė Mbretit Leka, Princit Leka dhe filozofisė zogiste, armė tė cilat janė gjithashtu dhe avantazhe qė i kemi vetėm ne legalistėt dhe mbretėrorėt. Duke qenė tė bindur pėr sakrificat e pashmangshme dhe domosdoshmėrinė e tyre nė emėr edhe tė lidershipit tė PLL, ju premtoj dhe garantoj se ndihma ime dhe ndihma jonė si kryesi pėr tė gjithė juve, do tė jetė e pakursyer sepse vetėm nėpėrmjet bashkėpunimit dhe ndihmės reciproke do tė arrijmė tė pėrmbushim objektivat qė i kemi vėnė vetes" - e mbylli diskutimin e tij pasionant nėnkryetari i PLL zoti Murat Basha.
Mė pas e mori fjalėn kryelegalisti beratas zoti Ruzhdi Orizaj, i cili pas ekspozesė sė punės dhe veprimtarisė sė degės PLL Berat, premtoi organizimin sė shpejti tė njė takimi tė pėrmasave tė mėdha, tė lidershipit tė PLL me qytetarėt dhe legalistėt beratas. Zoti Orizaj e theksoi me forcė optimizmin e tij pėr rezultat tė lartė zgjedhor teksa pėrmendi si garanci kandidaturat cilėsore qė ai dhe kryesia e degės PLL Berat kishin pėrzgjedhur e kontaktuar gjatė kėsaj periudhe tė cilėn kjo degė e kish kthyer nė aksion tė vėrtetė pune dhe kontaktesh intensive me zgjedhėsit beratas thellėsisht tė pakėnaqur nga pushtetarėt vendorė socialistė dhe deputetėt e shumtė socialistė tė kėtij rrethi qė janė mė tė spikaturit e opozitės destruktive nė parlament.
Nė emėr tė legalistėve fierakėe e mori fjalėn edhe kryetari i degės PLL dhe njėkohėsisht anėtar i kėshillit tė Qarkut Fier zoti Koēi Gega, njėkohėsisht koordinator i PLL pėr prefekturėn Fier. Zoti Gega nė fjalėn e tij theksoi se reputacioni i degės sė PLL Fier nė tė gjithė elektoratin e djathtė fierak ėshtė nė kuotat mė tė larta se kurrė dhe se kjo pėrbėn garanci pėr dyfishim tė rezultatit zgjedhor tė degės sė PLL Fier nė zgjedhjet e ardhshme vendore. Nė tė gjithė komunitetet dhe grupet e interesit Legaliteti gėzon mbėshtetje dhe simpati tė thellė - theksoi zoti Gega. Mė pas ai e bėri me dije Komitetin drejtuers pėr punėn mjaft tė mirė qė ishte bėrė nė afrimin dhe pėrzgjedhjen sistematike tė kandidaturave pėr kėshilltarė tė pushtetit vendor, ēka sipas tij rriste shanset pėr sukses pėr shkak tė cilėsisė sė lartė dhe reputacionit tė tyre.
Po tė njėjtin optimizėm pėr arritjet dhe tejkalimin e rezultateve zgjedhore tė PLL nė Gjirokastėr shprehur nė fjalėn e tij edhe legalisti gjirokastrit, djali i Lazaratit tė pamposhtur, zoti Njazi Aliko, i cili ėshtė gjithashtu koordinator i PLL pėr prefekturėn Gjirokastėr.
Me kėnaqėsi tė veēantė anėtarėt e Komitetit Drejtues pritėn dhe pėrcollėn fjalėn e ngrohtė tė zotit Nebi Ganellari, kryetar i Kėshillit Kombėtar tė PLL, kryetar i degės PLL Korēė dhe njėkohėsisht koordinator i PLL pėr Prefekturėn e Korēės. Zoti Ganellari shpjegoi dhe argumentoi me detaje punėn konkrete dhe mundėsitė e mėdha tė degės PLL qė ai kryeson pėr rritjen e ndjeshme tė rezultateve zgjedhore tė legalistėve korēarė. Si garanci pėr kėtė ai ofroi intensifikimin e punės sė strukturave nė bazė rritjen e tyre sasiore e cilėsore dhe shtrirjen e tyre territoriale ēka kish mundėsuar, sipas tij, afrimin dhe pėrzgjedhjen e kandidaturave qė nė nė shumicė pėrfaqėsonin intelektualė tė spikatur nė tė gjitha komunitetet e njėsive vendore. Gjithashtu zoti Ganellari shpjegoi edhe projekt-platformėn e punės sė degės sė tij me objektiva dhe masa konkrete nė pėrmbushje tė synimeve tė degės PLL Korēė.
Edhe kryetari i degės PLL Krujė, zoti Ramazan Kupi, pinjolli i familjes sė shquar Kupi dhe nipi i heronjve Abaz e Ibrahim Kupi, referoi me optimizėm punėn dhe mundėsitė e mėdha qė dega e PLL Krujė kishte pėr rritjen e rezultatit zgjedhor nė krahasim me zgjedhjet vendore tė tetorit 2003. Nė kėtė drejtim ai mbėshtetej edhe nė afrimin dhe pėrzgjedhjen e kandidatėve cilėsorė e me reputacion nė tė djathtėn krutane si dhe nė raportet shumė tė mira qė ai personalisht dhe dega PLL Krujė kishin krijuar me subjektet e djathta tė kėtij rrethi, ēka sipas tij rriste shanset pėr njė sukses tė pėrbashkėt zgjedhor.
Pas zotit Kupi e mori fjalėn kryelegalisti shkodran, zoti Ilir Kuka, i cili gjithashtu theksoi raportet e mira dhe solide tė bashkėpunimit dhe mirėkupimit me subjektet e djathta shkodrane si dhe synimet e legalistėve shkodranė pėr rritjen e rezultateve zgjedhore. Zoti Kuka vlerėsoi si shumė tė rėndėsishme dhe me ndikim tė elektoratit shkodran tė qėndrimeve konsekuente tė kryesisė sė PLL nė vazhdimėsi ku ai veēoi si mjaft tė rėndėsishme prezantimet e shkėlqyera tė lidershipit tė PLL dhe personalisht tė zotėrinjve Spahiu dhe Basha nė takimet me legalistėt shkodranė dhe intelektualėt e kėtij qyteti takime, tė cilat kishin gjetur jehonė tė gjerė dhe kishin ndikuar fuqishėm nėpėrmjet edhe pasqyrimit nė kronikat e zgjeruara tė mediave shkodrane.
Pas zotit Kuka e mori fjalėn sekretari i Senatit tė veteranėve legalistė, zoti Seit Preni, i cili i garantoi anėtarėt e Komitetit Drejtues se pavarėsisht moshės sė thyer do tė kontribuonte maksimalisht pėr intensifikimin e punės dhe pregatitjen cilėsore tė fushatės nė rrethin e Matit ku ai si matjan dhe legalist i nderuar gėzon reputacion tė fuqishėm personal dhe familjar, qoftė edhe pėr shkak tė kontakteve intensive dhe tė vazhdueshme me legalistėt e kėsaj treve, si dhe nė rrethin e Tiranės, sidomos nė lagjen "Ali Demi" ku ai banon dhe nė komunat e kėtij rrethi ku gėzon reputacion dhe ka njohje personale e familjare tė fuqishme. Zoti Preni duke folur edhe nė emėr tė senatit tė Veteranėve legalistė pėrgėzoi kryesinė e PLL pėr qėndrimet intransigjente nė mbėshtetje tė idealeve zogiste dhe objektivave programore tė PLL pėr ēka ai premtoi edhe ndihmėn e tij tė pakursyer, por edhe tė senatorėve veteranė tė cilėt ai me tė drejtė i konsideroi si shtylla kryesore e zogizmit dhe Legalitetit. Nė mbledhje u vlerėsua mjaft pozitivisht puna e redaksisė sė gazetės Atdheu dhe personalisht e zotėrinjve Gjergj Thanasi, Zamir Gjurgji, Astrit Kola e Neritan Kolgjini. Nė fund tė mbledhjes, u ra dakord pėr tekstin e deklaratės qė do tė mbahej pėr mediat, dhe menjėherė nė fund tė saj u improvizua njė konferencė shtypi me praninė e tė gjithė anėtarėve tė KD tė PLL. Mbledhja vlerėsoi mjaft edhe udhėzimet e dhėna nga qendra.
Deklaratė e PLL pėr mediat pas mbledhjes sė Komitetit Drejtues
PLL, mbėshtetje politike pėr tė pėrndjekurit dhe pronarėt
Sot, mė datė 15 prill 2006, u zhvillua mbledhja e radhės e Komitetit Drejtues tė PLL, ku u analizua veprimtaria politike si dhe u pėrcaktuan detyra pėr tė ardhmen, kryesisht nė funksion tė zgjedhjeve pėr pushtetin vendor.
Nė kėtė mbledhje u vu nė dukje se PLL i ėshtė pėrmbajtur programit tė saj si parti e djathtė dhe ka zhvilluar njė aktivitet intensiv nė zbatim tė detyrave tė Kongresit tė 16-tė dhe kapėrcimit tė gjendjes sė krijuar pas rezultatit tė zgjedhjeve tė 3 korrikut, tė cilat ajo i konsideron si njė aksident, tė cilin u mundua ta evitonte dhe sigurisht pėr tė nuk ka pėrgjegjėsi.
Komiteti Drejtues i PLL vlerėsoi rezultatet e arritura dhe rikonfirmoi mbėshtetjen pėr qeverinė e PD dhe aleatėve tė saj, nė nismat dhe veprimet aktive tė luftės kundėr korrupsionit, krimit tė organizuar dhe trafiqeve tė paligjshme.
PLL shpreson dhe e nxit Qeverinė, qė nė raport me shtresėn e gjerė tė ish tė Burgosurve dhe tė Pėrndjekurve Politikė, si dhe detyrimeve tė saj programore si koalicion politik i djathtė, tė marrė hapat e nevojshme pėr zbatimin e rezolutės sė Asamblesė Parlamentare tė Kėshillit tė Europės "Pėr dėnimin e krimeve tė komunizmit". Njėkohėsisht PLL i kėrkon qeverisė tė hartojė njė ligj tė drejtė pėr dėmshpėrblimin e plotė tė tyre.
PLL kėrkon dhe i sugjeron qeverisė qė tė tregohet mė e vendosur nė reformėn administrative dhe tė dėshmojė kujdes dhe maturi mė tė madhe nė raport me pronarėt e ligjshėm duke i kujtuar asaj se kthimi dhe kompensimi duhet tė kenė pėrparėsi ndaj legalizimit.
Nga kėndvėshtrimi partiak, Komiteti Drejtues i konsideron zgjedhjet e ardhshme vendore si tė njė rėndėsie tė veēantė pėr Partinė "Lėvizja e Legalitetit" dhe u shpreh i vendosur pėr tė konfirmuar njė rezultat tė lartė. Komiteti Drejtues autorizoi procedurat e nisjes sė pėrgatitjes pėr kėto zgjedhje dhe kėrkoi qė gjatė kėsaj faze, stukturat e PLL tė tregohen sistematike, tė zhdėrvjellta dhe elastike, duke shfrytėzuar tė gjitha resurset dhe rrethanat nė dobi tė rezultatit elektoral tė PLL.
Komiteti Drejtues i PLL i vlerėsoi si tė shkėlqyera marrėdhėniet me Familjen Mbretėrore dhe pėrshėndeti ndryshimet e fundit nė Oborrin Mbretėror Shqiptar, duke i uruar njėkohėsisht suksese, Kryetarit tė Senatit tė PLL z.Ali Ohri nė detyrėn e re tė Kryetarit tė Zyrės sė Oborrit.
Tiranė, mė 15 prill 2006
Fjala e z.Hamit Kurti nė mbledhjen e Komitetit Drejtues tė PLL
Hamit Kurti: PLL po ringrihet fuqishėm
Nė kėtė periudhė jemi nė fazėn pregatitore pėr zgjedhjet vendore. Natyrisht puna e strukturave ėshtė nė plan tė parė pėr rezultatet tona. Eshtė e vėrtetė dhe e pamohueshme se rezultati i 3 korrikut ka qenė shumė negativ. Kjo dihet tashmė nga tė gjithė se ky rezultat nuk erdhi pėr shkak tė politikės sė PLL, por prej qendrimeve vetėvrasėse tė LZHK-sė.
Eshtė jashtė ēdo diskutimi se nė ēdo moment ne kemi busull orientuese fjalėt e NMT Mbretit Leka I dhe unė si veteran ju falenderoj tė gjithė juve pėr qendrimin besnik ndaj PLL dhe Mbretit Leka I.
Dihet fakti qė jemi pa asnjė lloj financimi dhe duhet ta pranojmė se si ish tė pėrndjekur politikė jemi shtresa mė e vobegtė e vendit. Por njėkohėsisht jemi partia mė e pastėr, mė kombėtarja, sepse kjo parti e ka zanafillėn nė nacionalizmin shqiptar me nė krye tė madhin Mbretin Zog qė nė kohėn e Triumfit tė Legalitetit mė 1924. Gjithashtu jemi pasuesja direkte e OKLL-sė tė ringritur mė 1943 nga i paharrueshmi major Abaz Kupi, besnik i palėkundur i Mbretit Zog.
Me kėtė rast ju falenderoj edhe njėherė, tė nderuar anėtarė tė Komitetit Drejtues, pėr punėn e bėrė deri mė sot. Duhet pėrgėzuar puna e Kryesisė sė Partisė, njėkohėsisht edhe puna e redaksisė sė gazetės 'Atdheu'. Falenderoj personalisht kryetarin Spahiu pėr punėn shumė tė frutshme qė ka bėrė nė lidhje me riafrimin me PD-nė. Nga ana tjetėr, gjej rastin tė falenderoj para jush personalisht kryeministrin Sali Berisha dhe qeverinė e tij, pėr kthimin e Pallatit Mbretėror, Familjes Mbretnore, vizitėn me rastin e ditėlindjes sė Mbretit, si edhe pėr "Vilėn e Zogut" nė Durrės. Jemi krejt tė ndėrgjegjshėm se vizita e kryeministrit Berisha me 5 prill nė Familjen Mbretnore, ka gėzuar tė gjithė zogistėt dhe u ka dhėnė shpresė tė gjithė antikomunistėve e tė djathtėve pėr njė forcim tė sė djathtės nė Shqipėri. Njėherazi pėrkujtimi i rezistencės antifashiste tė 7 prillit ka qenė njė veprim mjaft efikas pėr rritjen e imazhit tė zogistėve nė popull. Me kėte rast falenderoj z.Gjergj Thanasi dhe prefektin e Durrėsit pėr pritjen e bukur qė i rezervuan NT Princit Leka nė Durrės.
Gjithashtu s'mund tė rri pa thėnė edhe dy fjalė pėrgėzuese pėr degėn e PLL Mat me nė krye z.Besnik Murati pėr pritjen madhėshtore qė i bėnė Princit Leka me rastin e pėrkujtimit tė datave tė prillit, nė tė cilėn morėn pjesė qindra matjanė, por edhe drejtues tė degėve Mirditė, Shkodėr, Krujė etj.. Kam besim se jemi nė rrugė tė mbarė dhe "dimrin politik" e kemi lėnė mbrapa krahėve.
Fjala e z.Nevruz Ndregjoni nė mbledhjen e Komitetit Drejtues tė PLL
Nevruz Ndregjoni: Duam t'i caktojmė vetė kandidatėt
Ne vijmė nė kėtė mbledhje pėr tė bėrė analizėn e punės pėr periudhėn e kaluar dhe pėr tė caktuar detyrat pėr tė ardhmen.
Duke dashur tė ndalem mė gjatė nė degėn e Tiranės, mund tė them se gjatė kėsaj kohe kemi zhvilluar njė aktivitet tė kėnaqshėm politiko-organizativ e konkretisht sa mė poshtė:
Mė datė 21 nėntor 05, si degė Tiranė, me praninė e Princit Leka dhe shumė personaliteteve tė tjera, organizuam tek Muzeu Historik Kombėtar sesionin pėrkujtimor me rastin e 62-vjetorit tė Kongresit tė Zall-Herrit.
Gjatė kėsaj periudhe kemi zhvilluar 4 mbledhje tė Komitetit Drejtues ku kemi ndarė detyrat dhe kemi bėrė verifikimin e realizimit tė tyre. Eshtė punuar dhe vazhdon tė punohet pėr verifikimin e anėtarėsisė, thithjen e anėtarėve tė rinj dhe pajisjen e tyre me librezat e anėtarėsisė.
Njė kujdes tė veēantė i kemi kushtuar vėnies sė plotė nė eficiencė tė nėndegėve qė pavarėsisht numrit tė tyre tė madh, me pėrjashtim tė 3-4 rasteve, po punojnė mirė.
Me cilėsinė e kryetarit tė degės Tiranė, kam vendosur kontakte institucionale me degėn e PD-sė dhe po vazhdoj punėn pėr krijimin e kontakteve edhe me degėt e tjera tė partive tė djathta. Vlen tė theksoj se kemi njė bashkėpunim tė shkėlqyer me shoqatat antikomuniste dhe tė pronarėve.
Gjatė punės sonė kemi hasur vėshtirėsi qė kanė tė bėjnė me zhgėnjimin e anėtarėsisė nga rezultati i zgjedhjeve tė 3 korrikut dhe me konfuzionin e krijuar pas deklarimit se gjoja Familja Mbretėrore ka hequr dorė nga politika. Gradualisht kėto vėshtirėsi janė tejkaluar dhe momentalisht, edhe pas ngjarjeve tė fundit, nė radhėt e legalistėve tė degės sė Tiranės ekziston njė njė optimizėm i natyrshėm.
Shqetėsuese pėr ne mbetet nėndega e Kamzės, e cila duket se ka mbetur jashtė funksionimit normal. Duke pasur parasysh se atje kemi njė elektorat tė madh, ne do ta ndjekim me pėrparėsi kėtė ēėshtje, por, kėrkojmė edhe ndihmėn e kryesisė dhe tė Komitetit Drejtues pėr tė bėrė tė mundur ndarjen e kėsaj nėndege nė dy pjesė, sepse shtrirja gjeografike dhe popullsia e madhe e detyrojnė njė gjė tė tillė.
Nė kuadrin e zgjedhjeve vendore, duke pasur parasysh se ato duhet t'i pėrkasin bazės, kėrkoj nga strukturat mė tė larta qė t'u japin mundėsi degėve qė tė jenė mė tė lira, si nė pėrzgjedhjen e kandidaturave, ashtu edhe nė caktimin e mekanizmave stimuluese. Kjo, jo vetėm do tė mobilizojė realisht njerėzit e bazės, por edhe do t'i krijojė mundėsinė elitės sė partisė pėr tė qenė e lirė nė betejėn politike qė ka gjasa tė zhvillohet nė mėnyrė tė parakohshme gjatė vitit tė ardhshėm.
Analiza
Respektimi i pronėsisė sė ligjshme, "prioritet" i vazhdueshėm i marrėdhėnieve BE-Shqipėri
Komisioni Europian dhe pronėsia nė Shqipėri
Nga Astrit KOLA
Nisur nga dėshira e krijimit tė marrėdhėnieve tė ndėrsjellta institucionale, pėr zgjidhjen e problemeve shqetėsuese dypalėshe, pėrfaqėsuesit mė tė lartė tė BE, sidomos komisionerėt e Kėshillit tė Europės, kanė vendosur kontakte zyrtare dhe korrespondencė gjithashtu zyrtare, me pėrfaqėsuesit e shoqatave tė pronarėve legjitimė nė Shqipėri. Gjatė kėtyre kontakteve janė diskutuar problemet nė fjalė dhe janė ballafaquar obcionet e zgjidhjeve tė mundshme, qoftė nė plan ligjor, ashtu edhe nė atė administrativ, nė sensin e zbatueshmėrisė sė kuadrit ligjor qė trajton mėnyrat adekuate tė zgjidhjes sė problemeve tė pronėsisė nė Shqipėri.
Ajo qė tė bėn pėrshtypje nė kėtė odiseadė marrėdhėniesh, qė tashmė konsiderohen tepėr tė "lashta" pėr nga kohėsia e fillesės, ėshtė fakti se pėrfaqėsuesit e lartė europianė, nė kontaktet zyrtare me drejtuesit e shoqatave tė pronarėve nė Shqipėri, qė nga viti 1992 kanė transmetuar mendimin e politikanėve shqiptarė dhėnė nė takimet zyrtare, se "... nė Shqipėri, problemi i pronėsisė ėshtė ndėrlikuar aq shumė, saqė pothuajse nuk ekzistojnė mundėsi tė zgjidhjeve tė kėtij problemi nėpėrmjet kthimit dhe kompensimit tė pronave!!!". Kėtė pretendim absurd, i pari qė e ka bėrė publik, para dy vjetėsh, ka qenė ish kryetari i Partisė Republikane, (aktualisht Kryetar Nderi i kėsaj partie), z.Sabri Godo, duke i lėnė pa mend dhe pa gojė pronarėt legjitimė, por duke dėshmuar gjithashtu edhe faktin se ka qenė pikėrisht klasa politike e pluralizmit, ajo qė ka qenė mė pak e interesuara dhe qė ka demonstruar vullnet minimal politik pėr zgjidhjen e kėtij problemi social me rezonancė tė gjerė, ndaj edhe ka pėrdorur artifice, justifikime dhe teza krejtėsisht tė pavėrteta, sidomos nė drejtim tė shfrytėzimit tė mundėsive tė kompensimit fizik tė pronave.
Korrespondenca e vazhdueshme e komisionerėve tė lartė europianė, (tė ngarkuar me ndjekjen e ecurisė sė plotėsimit tė angazhimeve tė Shqipėrisė pėr pėrmbushjen e objektivave tė domosdoshme tė anėtarėsimit nė BE), sidomos ato tė z.Erhard Priebe me shoqatat e pronarėve legjitimė nė Shqipėri, dhe konkretisht lidhur me letrėn e fundit tė para dy muajve, drejtuar z.Rrapo Danushi, dėshmon se BE ka qenė dhe mbetet e vendosur pėr t'i shkuar deri nė fund kėrkesave dhe kushtėzimit politik pėr qeveritė dhe shtetin shqiptar, lidhur me zbatimin e tė Drejtave dhe Lirive Themelore tė Njeriut, veēanėrisht atyre qė lidhen me problemet e pronėsisė. Madje ndjen keqardhje qė tė gjitha kushtet e vėna nė kėtė drejtim, si edhe relacionet e raportet e pėrfaqėsuesve dhe komisionerėve tė lartė europianė, nuk janė bėrė publike nga qeveritė shqiptare.
Nisur nga letėrpėrgjigjia e para dy muajve e z.Priebe pėr z.Rrapo Danushi, nė fund tė saj arrita tė mėsoj adresėn nė internet tė sitit tė Komisionit Europian, pėr tė mėsuar diēka mė shumė nga sa emetojnė qeveritė dhe mediat shqiptare nė lidhje me qėndrimet e institucioneve europiane pėr kėtė qėllim, respektivisht nė raportet e hartuara nga vėzhguesit e BE nė Shqipėri.
Nė kėtė sit arrita tė njihem drejtpėrsėdrejti me raport-vlerėsimet e vazhdueshme tė marrėdhėnieve BE-Shqipėri lidhur me ecurinė e marrėdhėnieve dhe detyrimeve reciproke pėr mundėsimin dhe plotėsimin e standardeve tė vendosura ndaj shtetit shqiptar, si kusht pėr nėnshkrimin e marrėveshjes sė Stabilizim-asociimit dhe anėtarėsimin nė BE, ku evidentohet qartė qėndrimi i prerė dhe kushtėzues i BE dhe institucioneve tė saj ndaj Shqipėrisė nė tė gjitha fushat, por sidomos ndaj pronave tė pronarėve legjitimė.
Por ajo qė tė bėn pėrshtypje e tė ngjall dyshime nė kėtė marrėdhėnie tė ndėrlikuar tė Brukselit me Tiranėn, ėshtė thjesht artikulimi verbal dhe raportimi nė letra i domosdoshmėrisė sė zbatimit tė detyrimeve dhe legjislacionit nė fuqi nė lidhje me kthimin dhe kompensimin e pronave, dhe kurrfarė mase me karakter detyrues-pėrcaktues pėr zbatimin pa hezitim tė kėtyre "rekomandimeve" qė, tashmė, i ngjajnė paralajmėrimeve tė dikurshme kineze pėr avionėt amerikanė... Ndryshe nuk ka sesi shpjegohet trimėrimi i autoriteteve shqiptare pėr injorimin e tė drejtave legjitime tė pronarėve, nė shkelje flagrante edhe tė neneve 41 dhe 181 tė Kushtetutės sė Shqipėrisė...
Komisioni Europian, nė njė letėr dėrguar shoqatės sė pronarėve legjitimė, thekson se i ka kėrkuar Qeverisė shqiptare, qė ēėshtja e pronave tė jetė nė 5 pikat kryesore afatshkurtėra tė Reformės Legjislative, dhe ku ndėr tė tjera theksohet: "Ēdo vit, Komisioni propozon njė Partnership Europian pėr Shqipėrinė, pėr tė ndihmuar qeverinė shqiptare nė pėrcaktimin e pėrparėsive tė reformave. Kėtė vit ne kemi njė theks tė veēantė mbi ēėshtjen e kthimit tė pronave, duke e pėrfshirė atė edhe si njė nga 5 pėrparėsitė kyēe, afatashkurtėra.
Komisioni e ka theksuar sė tepėrmi kėtė ēėshtje nė Raportin e Pėrparimit mbi Shqipėrinė, tė nėntorit 2005, ku nėnvizohet se shumė prej skadencave tė vėna nė Ligjin e vitit 2004 pėr Kthimin dhe Kompensimin e Pronave nuk janė pėrmbushur ende, dhe se regjistrimi fillestar i pasurive tė paluajtshme nuk po kryhet mjaft shpejt, posaēėrisht nė zonat qytetare dhe bregdetare. Ne raportuam gjithashtu pretendime kėmbėngulėse tė privatizimit tė paligjshėm tė pronave, kur procesi i Kthimit/Kompensimit nuk ėshtė vėnė nė jetė, njė aspekt ky qė nėnvizohet edhe prej jush (pronarėve, shėn. - i A.K.).
Unė ju siguroj se Komisioni Europian ndjek hapat e ndėrmarra nga Shqipėria pėr tė zbatuar angazhimet e saj pėr Kthimin e Pronės dhe se ne do tė vazhdojmė tė shtyjmė autoritetet shqiptare, qė tė bėjnė njė pėrparim tė pėrshpejtuar nė kėtė fushė...".
Pasazhet e letrės sė sipėrcituar, dėshmojnė qartė vendosmėrinė e pamjaftueshme dhe etiketėn e tejshtuar tė institucioneve europiane nė raport me kushtėzimet pėr problemet e pronarėve tė ligjshėm shqiptarė. Nėse do tė ishte fjala pėr tė drejtat e minoriteteve, kėtu do tė ishte bėrė nami dhe Brukseli do tė bubullinte, por ja qė bėhet fjalė pėr "gjakpirėsit" qė kanė shfrytėzuar shqiptarėt, dhe qė jo vetėm nuk kanė tė drejtė tė pėrfitojnė nga pasuritė publike si tė tjerėt, por kanė pėr detyrė t'u dorėzojnė letrat e trashėgimisė sė pronės "vėllezėrve-pjestarė" qė polli pluralizmi, kryesisht zorrėzgromsave majtistė, qė kanė akaparuar pothuajse totalisht pasuritė e shqiptarėve. Ndaj mė kot pronarėt harxhojnė kohė dhe para pėr tė shkėmbyer mendime dhe korrespondencė me ata qė gjithė hallin e kanė sesi tė plotėsojnė vetėm tekat e komunistėve tė papronė dhe minoritarėve tė papronė e tė paatdhe nė Shqipėri.
Ja vlerėsimet e BE nė raportin e nėntorit 2004
Komisioni Europian
Bruksel, 9 nėntor 2005
Shqipėria: Raporti i progresit pėr vitin 2005
... Nė Qershor 2005, Kėshilli i Europės pėrsėriti qė: ēdo progres i vendeve aspirante drejt integrimit europian, duhet tė bazohet nė vlerėsimet e pėrparimeve tė arritura, duke i bazuar ato nė pėrpjekjet pėr t'i pėrshtatur ato me parimet e Kartės sė Kopenhagenit dhe pėr t'i kushtėzuar me proceset e Stabilizim-Asociimit...
Struktura e kėtij raporti bazohet nė vlerėsimin maksimal tė pėrparimit tė proceseve dhe aksesin e tyre nė zbatimin e rekomandimeve pėr Stabilizimin dhe Asociimin.
Raporti pėrfshin:
-Pėrshkrimin e marrėdhėnieve midis Shqipėrisė dhe BE
-Analiza e situatės politike nė Shqipėri nė termat e demokracisė, rregullit, rendit publik, ligjshmėrisė nė respektimin e tė Drejtave dhe Lirive tė Njeriut dhe mbrojtjen e minoriteteve...
-Rishqyrtimi i kapaciteteve tė Shqipėrisė pėr zbatimin e standardeve europiane dhe hartimi gradual i legjislacionit tė politikave kyēe, gjithnjė e mė tė pėrputhshme me legjislacionin dhe standardet europiane.
... Siē dihet, nė letrėn e tij tė prillit 2005, adresuar kryeministrit tė atėhershėm Fatos Nano, komisioneri Oli Rehn qartėsoi se Shqipėrisė i lipset tė garantojė njė administrim tė pėrkryer tė... ligjit pronėsisė mbi tokėn, tė drejtave tė njeriut..., para se Komisioni Europian tė mund tė rekomandojė dhe tė formulojė konkluzionet e Marrėveshjes sė Stabilizim-Asociimit.
Nė nėntor 2004 nė Bruksel janė mbajtur takimet midis Parlamentit Europian dhe delegacioneve tė deputetėve shqiptarė. Ēėshtjet e diskutuara kanė prekur situatėn politike dhe ekonomike nė Shqipėri dhe janė fokusuar veēanėrisht nė ligjin zgjedhor, ligjet e pronėsisė dhe luftėn kundėr krimit tė organizuar...
Qysh nga Marsi 2004, pesė takimet me five Task Forcėn konsultative janė mbajtur nė Shqipėri. Takimet janė fokusuar nė identifikimin e rrugėve tė zgjidhjes sė problemeve prioritare, si: lufta kundėr krimit tė organizuar, pėrgatitja e zgjedhjeve parlamentare 2005, respektimi i tė drejtave tė njeriut nga forcat e rendit, kthimi dhe kompensimi i pronave, liria e shprehjes dhe media; tė drejtat e minoriteteve; emigracioni; menaxhimi i financave publike, etj.. Ēdo takim ėshtė mbyllur me mirėkuptim dhe pranim tė rekomandimeve pėr veprim nga ana e autoriteteve shqiptare...
Realizimi i proceseve tė Stabilizim-asociimit
Kushtet e futjes nė procedurat e Stabilizim-asociimit janė vendosur nga konkluzat e pėrgjithshme tė Kėshlliit nė prill 1997, dhe pėr t'u bėrė vend anėtar i BE, duhen pėrmbushur kriteret themeluese tė Kėshillit Europian tė Kopenhagenit dhe konkluza e tij tė Qershorit 2003. Kriteret politike tė Kopenhagenit pėrcaktojnė se vendet aspirante duhet tė arrijnė "stabilitetin e institucioneve tė njė demokracie tė garantuar, rendin, zbatimin e ligjit dhe vendosjen e shtetit ligjor, respektimin e tė drejtave tė njeriut dhe mbrojtjen e minoriteteve".
Lidhur me tė drejtat e njeriut dhe mbrojtjen e minoriteteve raporti vlerėson se ndonėse ato ligjėrisht janė tė pasqyruara nė legjislacion dhe tė garantuara, pėrpjekjet pėr jetėsimin e tyre nė praktikė duhet tė vazhdojnė dhe tė rriten.
Juridikisht ėshtė e nevojshme njė pėrgatitje mė e mirė e njė marrėveshjeje ndėrshoqėrore pėr njė pėrputhje tė drejtpėrdrejtė tė tė drejtave qė garanton legjislacioni me rastet e mbrojtjes sė tė drejtave qė garanton ligji, me praktikėn administrative dhe ligjore. Njėfarė progresi legjislativ ėshtė bėrė lidhur me kthimin dhe kompensimin e pronave tė pronarėve, kryesisht tokave (!!!), si edhe nė drejtim tė pėrgatitjes sė ligjeve tė tjera...
Tė drejtat e Njeriut dhe mbrojtja e minoriteteve
Shqipėria ka ratifikuar njė numėr konventash tė OKB qė u referohen tė drejtave tė njeriut, duke pėrfshirė edhe Konventėn mbi tė Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore, si dhe Konventėn Ndėrkombėtare mbi tė Drejtat Civile dhe Politike nė vitin 1991;... Konventėn Europiane pėr mbrojtjen e lirive themelore dhe tė tė drejtave tė Njeriu...
Tė drejtat Civile dhe politike
E drejta e Pronės mbrohet me ligj. Adoptimi i Ligjit pėr Kthimin dhe Kompensimin e Pronave dhe krijimi i Komitetit Shtetėror pėr Kthimin dhe Kompensimin e Pronave si dhe komisionet lokale, janė hapa tė rėndėsishme pėr pėrmbushjen e detyrimeve kushtetuese, por shumė nga afatet pėrfundimtare tė pėrcaktuara paraprakisht deri mė tash, nuk janė respektuar.
Kuvendi gjithashtu adoptoi ligjin mbi Metodologjinė e vlerėsimit tė Kompensimit tė Pronave, nė formėn konkrete. Sipas ligjit, kjo metodologji ka marrė parasysh edhe nevojėn pėr fonde tė konsiderueshme buxhetore, dhe pėr pasojė edhe efektet e disfavorshme tė aftėsive tė vendit pėr zbatimin e ligjit pėr kthimin dhe kompensimin e tokės nė tė dy komponentėt sėbashku (!!!), si edhe pėrparėsitė social-ekonomike tė zhvillimit. Megjithatė regjistrimi fillestar i pronave reale nuk ka proceduar mbi ritmet e nevojshme tė parashikimit tė inventarit tė tokave shtetėrore disponibėl, tė cilat nevojiten pėr tė llogaritur nevojat financiare pėr kompensim nė para.
Duket qė shumė nga pronat nė trevat urabane dhe bregdetare, ku tregu i tokės ėshtė mė aktiv dhe ku ka potenciale tė mėdha ekonomike, janė ende tė paregjistruara. Ka shumė tė dhėna dhe deklarata pėr privatizime tė paligjshme, pikėrisht aty ku ka ekzistuar mundėsia e kthimit dhe kompensimit tė pronave, por ky proces nuk ėshtė zbatuar...
Speciale
5, 7, 9 Prill - Ditėt e Mbretėrisė Shqiptare pėrkujtohen nga Burgajeti nė Nju Jork
Diaspora atdhetare: Jetė tė gjatė Mbretit Leka!
Nga Beqir SINA, Nju Jork
Nga Kosova nė Ēamėri, do tė valėvitet pėrsėri vetėm Flamuri kuqezi
East Elmhurst-Bronx-Nju Jork: Meqenėse ky vit ėshtė pėrcaktuar si viti i Pavarėsimit tė Kosovės, mė sė fundi do tė realizohet edhe amaneti profetik i apostullit tė Shqipėrisė Etnike, Mbretit tė tė gjithė shqiptarėve Zog i Parė "Pėr njė Shqipėri Etnike".
Ditėt e Prillit: 5;7 dhe 9 prilli, i janė pėrkujtuar ndėr dekada, nė mėrgim, nga mbretėrorėt, legalistėt, atdhetarėt, demokratėt, miqtė dhe dashamirėt e tyre - figurės mė tė ndritshme tė shtetit shqiptar Mbretit Zog. Mėmėdheu, atdhetarizmi, liria e demokracia, janė kthyer nė lajtmotiv tė festės sė mbretėrorve e legalistėve nė Nju Jork. Ata edhe kėsaj radhe u mblodhėn sėbashku pėr tė pėrkujtuar shqiptarin, i cili, pėr herė tė parė, qėkurse u shpall Pavarėsia e Shqipėrisė mė 28 nėntor 1912, themeloi dhe ngriti shtetin e parė modern shqiptar. Kėshtuqė pėr ēdo monarkist, legalist e atdhetar, Mbreti Zog i Parė ėshtė tepėr i shtrenjtė dhe konsiderohet si njė Apostull i lirisė e demokracisė shqiptare, nė tė gjitha trojet etnike.
Kėtė e kanė dėshmuar nė pėrkujtimin e ditėve tė prillit, tė gjithė ata qė e jetuan Mbretėrinė, nga Burgajeti e deri nė Nju Jork. Ata me kėtė rast po kujtojnė, respektojnė dhe e nderojnė veprėn dhe figurėn e Mbretit Zog i I-rė, Mbretin Leka dhe Princin, pėr vetėmohimin dhe pastėrtinė e tyre morale e shpirtėrore, pėr ndjenjėn e thellė kombėtare, pėr gatishmėrinė drejt sakrificave nė emėr tė atdheut dhe kombit.
Me moton "Atdheu mbi tė gjitha", ata i kanė kushtuar gjithė jetėn Mėmėdheut dhe deri nė vdekje ata do t`i mbeten besnikė kauzės sė Shqipėrisė Etnike. Me kėtė amanet u nda prej nesh mė 5-prill 1961 edhe Mbreti Zog.
5; 7 dhe 9 Prilli, ditė tė shėnuara nė jetėn e diasporės
Mbretėrorėt e legalistėt shqiptarė nė SHBA, tashmė kanė krijuar traditėn e shkėlqyer tė pėrkujtimit tė 5; 7 dhe 9 Prillit. Mė 5 prill 1939 lindi Mbreti Leka I-rė. Mė 7 Prill 1939 legalistėt, mbretėrorėt dhe atdhetarėt shqiptarė bėnė rezstencė heroike kundėr okupacionit fashist, qė u pasua me prishjen e shtetit Shqiptar, vendosjen e diktaturės fashiste, fillimin e Luftės Dytė Botėrore, dhe qė nė fund tė saj u bė shkak i vendosjes sė regjimit tė terrorrit komunist, regjimit mė tė egėr qė ka njohur historia e kohėrave.
Mė 9 Prill 1961- mbylli sytė Mbreti i Shqiptarėve.
Mė 9 Prill 2006, me rastin e 45 vjetorit tė vdekjes sė Mbretit Zog, sipas traditės, u dha njė pritje-koktej nė hotelin "La Guardia" - "Hotel Courtyard by Marriott", lagjja East Elmhurst-Queens. Nė kėtė pritje, e cila mbahet nė tė njėjtin vend, merrnin pjesė mbretėrorė, legalistė e simpatizantė tė Monarkisė, mėrgimtarė tė vjetėr, intelektualė e biznesmenė, pėrfaqėsues tė partive politike, shoqatave dhe besimeve fetare.
Tubimin e hapi dhe e monotiroi Sekretari i Pėrgjithėshėm i PLL pėr degėn e Treshtetėshit Nju Jork, Nju Xhersi dhe Kėnektikėt, z.Tomorr Selmani, i cili falenderoi pjėsėmarrėsit pėr praninė e tyre nė kėtė ditė tė shėnuar tė Monarkisė shqiptare. Intonimi i hymneve kombėtare tė Shqipėrisė dhe SHBA-ve dhe njė minutė zie nė shenjė respekti ndaj tė gjithė martirėve qė ranė pėr atdhe e flamur, u pėrcollėn me nderime nga pjesėmarrėsit.
Z.Selmani kėrkoi qė me njė minutė zie, nė shenjė respekti tė kujtohet edhe Presidenti i Kosovės Dr. Ibrahim Rugova, si dhe Korifeu i Lumės, mbretėrori e veterani i diasporės Prof. Miftar Spahia.
Fjalėn e rastit e mbajti anėtari i Kėshillit tė Pėrgjithshėm z.Adnan Ramadani (i biri i intelektualit tė njohur nga Shkodra, legalistit veteran z.Enver Ramadani) - sekretar i Marrėdhėnieve me Publikun pranė degės sė PLL - Nju Jork.
Pasi bėri njė pėrmbledhje rreth jetės sė Mbretit Zog dhe aktivitetit tė Mbretit Leka, folėsi u ndalua nė veprimtarinė e PLL. Ai tha se "... rruga ma e mirė e pėrkujtimit tė Mbretit Zog dhe e mbėshtetjes ndaj Mbretit Leka, ėshtė tė jetojmė, mendojmė e punojmė si zogistė". "Porosia qė na ka lėnė Zogu i Parė, ėshtė e do tė jetė lajtmotivi ynė politik: Atdheu mbi tė gjitha. Karshi qeverisė sė sotme shqiptare, ai tha se nuk ėshtė e vėshtirė tė gjendet rruga e duhur. Kur qeveria gabon, ajo duhet kritikuar. Kur vepron drejt, ajo duhet mbėshtetur maksimalisht dhe se opozicioni ndaj saj duhet tė jetė i vėmendshėm e i kujdesshėm, pasi mund tė rezultojė si mbėshtetje ndaj forcave socialisto-komuniste nė opozitė, tė cilat japin shenja tė dukshme se kėrkojnė destabilizimin e shtetit shqiptar. Kjo pėrbėn njė akt tė ulėt aq edhe antishqiptar, sidomos sot, qė nė tryezė janė shtruar fatet e Kosovės. Ne legalistėt e Amerikės nuk do tė shklasim mbi amanetet e tė parėve tanė, tė Mbretit Zog dhe porosive tė Mbretit Leka. Asnjė interes nuk i barazohet interesave kombėtare. Pavarėsimin e plotė tė Kosovės, legalistėt e pėrshendesin si hapin e parė drejt bashkimit kombėtar, nė pėrputhje me devizėn nacionaliste shqiptare "Njė Atdhe - njė komb - njė shtet", theksoi z.Adnan Ramadani.
Me shumė interes dhe vėmendje u ndoq fjala e kryetarit tė LDK pėr Amerikėn z.Agim Rexhaj, (n/kryetar i Vatrės), e cila u ndėrpre shpesh herė nga duarktroktitjet. Z.Rexhaj e lidhi bukur nėpėrmjet fjalės sė tij, veprėn dhe figurėn e Mbretit Zog me atė tė ish Presidentit tė Kosovės z.Rugova. Ai tha se "ėshtė njė nder i madh pėr mua qė, nė emrin tim personal dhe tė degės sė Lidhjes Demokratike tė Kosovės, tė pėrshėndes kėtė tubim tradicional pėrkujtimor tuajin, nė nderim tė veprės sė Mbretėrisė Shqiptare". "Ne, sėbashku me ju, jemi mbledhur tė kujtojmė sot arkitektin e kėsaj dite, tė cilėn ai e dėshironte dhe pėr tė cilėn hodhi themelet e saj - lirinė e madhe tė Kosovės, rrėzimin e komunizmit dhe zgjidhjen e ēeshtjes shqiptare nė tė gjitha trojet etnike. Gjithashtu, ėshtė njė nder sot, pėr ne qė, me kėtė tubim kemi pėr tė treguar edhe njėherė se jeta dhe puna e Mbretėrisė Shqiptare kanė zėnė njė nga vendet mė tė para nė peripecitė e jetės politike, luftarake e civile tė vendit tonė. Dhe ja, tani ėshtė koha dhe rasti mė i mirė pėr tė nderuar e vlerėsuar tė gjithė ata burra, patriotė dhe luftėtarė, qė kanė punuar e luftuar dhe janė shkrirė pėr Shqiperinė. Mirėpo, nuk ka sesi qė, duke kujtuar kėto figura tė larta kombėtare, tė mos na shkojė mendja menjėherė edhe tek figura emblematike e Presidentit Rugova. Atij qė edhe ju mbretėrorėt e legalistėt e deshėt dhe e respektuat, e pėrkrahėt dhe mbėshtetėt edhe nė momentet mė tė vėshtira. Presidenti Rugova ishte personaliteti i cili, me veprimet e urta, tė matura e tė guximshme, hapi shtigje pėr sendėrtim tė idealeve tė qytetarėve tė Kosovės, pėr shtetin dhe sovranitetin e Kosovės. Ishte njeriu e udhėheqėsi i cili, me jetėn e me veprėn e tij, me frymėn e tij atdhetare, mbolli, kultivoi, zhvilloi dhe e shpuri nė prag tė realizimit tė plotė Pavarėsinė e Kosovės dhe ai, si i tillė, mbetet nė shpirtin e nė mendjet tona, burim i pashtershėm i frymėzimit, i pėrkushtimit atdhetar, i vendosmėrisė, qėndresės dhe i vizionit historik. Ashtu si na nderuan heronjtė dhe dėshmorėt e kombit tė tė gjitha kohėrave, ashtu i nderojmė edhe ne sot, ata, duke i kujtuar me respekt. Ndaj mė lejoni t'i pėrgėzoj organizatorėt e kėtij tubimi dhe uroj qė pėrkujtimin e ardhshėm tė kemi Kosovėn e Pavarur dhe realizimin e aspiratave tė shqiptarėve nė trojet e tyre etnike nė Maqedoni, Mal tė Zi, Kosovėn Lindore dhe Ēamėri", - e pėrfundoi fjalėn e tij z.Agim Rexhaj.
Pėrshėndesin pėrfaqėsuesit e shoqatave, organizatave politike e shoqėrore
Dr. Gjon Buēaj nė fjalėn e tij tė pėrshėndetjes theksoi: "Nė emėr tė Federatės PanShqiptare tė Amerikės "VATRA", ju shpreh urimet mė tė sinqerta nė pėrkujtimin e kėtyre datave tė rėndėsishme. Me festat dhe aktivitetin e Legalitetit, kėtu tash ėshtė krijuar njė vatėr shqiptarėsh. Legaliteti ka qenė gjithmonė nė diasporė, njė vatėr kombėtare dhe pėr dekada tė tėra ka qenė dhe ėshtė njė pjesė e rėndėsishme e ēėshtjes kombėtare. Legaliteti ka dhėnė kontributin e tij shumė tė vlefshėm, nė mbajtjen gjallė dhe pėrforcimin e ēėshtjes kombėtare. Legaliteti ka qenė vazhdimisht shumė i afėrt me "Vatrėn", si pjesė e ēdo aktiviteti nė dobi tė asaj ēėshtjeje qė ne po punojmė".
Edi Asllani: "Eshtė bėrė njė traditė, e bukur qė, ne, nė ēdo prill tė mblidhemi nė kėtė kuvend pėr tė kujtuar ditėt e prillit. Por edhe tė meditojmė pėr ata qė pėrfaqėsuan kėto data. Ata janė e djathta shqiptare e cila sot, fatkeqėsisht, po i mungon politikės shqiptare nė pėrfaqėsimin institucional - pra nė parlamentin dhe Qeverinė shqiptare. Dhe kėtu kam parasysh ata qė me tė vėrtetė pėrfaqėsojnė tė djathtėn tipike e tradicionale shqiptare. Nė programin e Legalitetit, vazhdimisht kanė spikatur elementėt nacionalistė, qė pėrfaqėsojnė vlerat e atdhetarisė dhe ndershmėrisė kombėtare.
Sali Bollati: "I pėrshėndes takime tė tilla qė na frymėzojnė e na mbajnė gjallė shqiptarizmėn. Javėn e kaluar, njė takim tjetėr, ku mbretėroi ndjenja e thellė kombėtare, u zhvillua nė komunitetin tonė, ku atdhetari i njohur z.Niko Kirka promovoi librin e tij 'Pėr Mėmėdheun'. Ai, para njė viti, nė njė pėrkujtimore si kjo, tha njė fjalė tė paharrueshme: "7-prill 1939 ishte ajo ditė qė shėnoi pushtimin e vendit tonė. Atė ditė pushtuesit shembėn Mbretėrinė e Mbretit qė e nxori Shqipėrinė nga skamja, mjerimi, padituria dhe primitivizmi, duke bėrė shtetin Shqiptar, shtetin modern, ku politika, diplomacia, ekonomia dhe zhvillimi, po ecnin me hapin e kohės. Leku shqiptar ishte mė i fuqishėm se dollari i asaj kohe. Pasaporta shqiptare nderohej e respektohej nė ēdo vend tė botės. Siguria e qetėsia ishin nė standarde tė larta. Diploma e studentėve shqiptarė, njihej nė tė gjitha institucionet e botės. Nė tė gjithė Shqipėrinė dhe diasporė, kėndohej kėnga 'Nga Kosova nė Ēamėri do tė valvitet pėrsėri vetėm flamuri Kuq e Zi'.
Dr. Fuad Myftia: "Tė dashur kolegė, miq dhe dashamirė tė Mbretėrisė Shqiptare dhe tė Legalitetit, pėrfaqėsues tė partive politike, bashkatdhetarė nga Kosova e Ēamėria! Tė gjithė ju qė sėbashku me ne, kemi kaluar situata tė vėshtira nė kėto vite nė mėrgim. Ju qė na mbėshtetėt dhe na pėrkrahėt nė rrugėn tonė tė gjatė por tė lavdishme tė nacionalizmit shqiptar nė mėrgim. Gjithmonė kam ndjerė afrimitetin tuaj, ēka edhe na e ka lehtėsuar sadopak punėn nė tė mirė tė kombit. Ne, tė frymėzuar dhe prirė nga principet mbretėrore kemi qenė dhe jemi vetėm pėr njė Shqipėri Etnike.
Poeti antikomunist Tahir Hysa, recitoi vargje poetike pėr Mbretėrinė shqiptare, duke fituar admirimin e tė pranishmėve.
Tubimi - koktej kaloi kėndshėm, me pėrshėndetje dhe urime pėr Mbretin Leka I-rė, Princin Zog dhe Familjen Mbretėrore.
Festa nė bashkėsinė shqiptare tė SHBA-ve, ėshtė njė shembull i dinjitetit dhe atdhetarisė sė tė gjithė shqiptarėve. Festa e mbretėrorėve dhe e legalistėve shqiptarė nė SHBA-tė, tregon se kėta shqiptarė pėr njė kohė tė gjatė dijtėn tė shprehin respektin e tyre tė thellė dhe dashurinė e pafundme pėr Mbretėrinė dhe Familjen Mbretėrore shqiptare. Ndėrmjet tė tjerash, ata, tė emocionuar dhe plot gėzim, i uruan jetė tė gjatė Mbretit Leka I rė, duke shpresuar se nuk do tė jetė e largėt dita qė populli ynė tė realizojė vullnetin e tij pėr vendosjen e Monarkisė, si e vetmja shpresė dhe zgjidhje pėr fatin e kombit shqiptar.
___________________________
9 Avril 2006
___________________________
Nė 67-vjetorin e ditėlindjes sė Mbretit, njė urim nga qeveria shqiptare
Kryeministri Berisha, vizitė Mbretit Leka pėr ditėlindje
Berisha: "Erdha pėr tė pėrcjellė urimet mė tė pėrzemėrta tė qeverisė nė ditėlindjen e Mbretit Leka, ta pėrshėndes dhe falenderoj pėr tė gjitha shėrbimet e mėdha historike qė Familja Mbretėrore dhe vetė Mbreti Leka i kanė bėrė kombit dhe vendit".
EDITORIAL
Duke kujtuar Monarkinė Shqiptare qė e rrėzoi pushtimi fashist
Nga Murat BASHA
Nė kujtesėn historike tė shqiptarėve si popull, si komb e si shtet, 7 prilli i vitit tragjik 1939, do tė mbetet ngjarja me pėrmasa fatale, qė ndryshoi rrjedhėn e zhvillimit shoqėror dhe strukturėn juridiko-konstitucionale tė shtetit politik shqiptar. Kjo datė startoi ndėrprerjen dhe rrėnimin e arkitekturės solide, tė cilėn Mbretėria Shqiptare e kish projektuar dhe po zbatonte me sukses, madje qė prej 14 vjetėsh.
Pėrkundėr ideve dhe praktikave politike majtisto-liberale, qė vėrshuan nė Europė e Euro-Azi nė vitet 20-30 tė shekullit XX, nė Shqipėri ishin hedhur themelet e njė shteti me orientim konservator, si pasqyrim kreativ dhe prosperues i ideve dhe filozofisė sė Rilindjes Kombėtare, prej nga vinte me energjinė dhe formimin e tij edhe kryetari i kėtij shteti, Presidenti, e mė pas, Mbreti Zog.
Nė bashkėpunim dhe nėn udhėheqjen konstitucionale tė Tij ishte mbledhur elita e ndėrgjegjshme politiko-atdhetare dhe intelektuale, e cila shihte nė figurėn e Tij madhore sintezėn e formėsimit tė liderit qė garantonte krijimin dhe, nė perspektivė, edhe realizimin e njė shteti solid e dinjitoz e me fytyrė europiane, qoftė nga prirjet dhe frymėzimi demokratik, qoftė edhe nga qartėsia e sendėrtimit tė njė sistemi politik garantues - , sikundėr ishte Mbretėria konstitucionale. Ky frymėzim iluministo-etatist, qė buronte nga Rilindja Kombėtare, gjeti mishėrimin dhe zbatimin e plotė nė aktin mė madhor politiko-konstitucional - Miratimin e Statutit Themeltar, mė 1 Shtator tė vitit 1928. Kjo kryevepėr e mendjeve dhe vullneteve tė ndritura tė Kombit, me nė krye "Shpėtimtarin", e nxirrte shtetin shqiptar nga amullia dhe pasiguria juridike. Njėmendėsia dhe vendosmėria e bashkėluftėtarėve me "Shpėtimtarin" si Prijės, nė rrokjen me menēuri tė ideve dhe vizioneve madhore tė Mbretit, ishin mrekullia qė konkretizoi ėndrrėn shekullore tė shtet-formimit shqiptar.
Ndėrkohė, epidemia komuniste dhe fashiste, mjerisht, kishin gjetur vend edhe nė mjediset shqiptare, duke krijuar kushtet, hapėsirat dhe duke pritur rastin e volitshėm pėr t'u shfaqur nė skenė dhe pėr tė rrėnuar atė ēka po ngrihej me stėrmundim e pėrkushtim. Elementė dhe qarqe nė shėrbim tė armiqve historikė, me ngjyresa tė panumėrta politike apo ideologjike, u bėnė pengesa kryesore tė zhvillimit dhe shpėrfaqjes me efikasitet tė plotė tė efekteve jetike tė strukturės konservative tė shoqėrisė shqiptare, reflektuar zgjuarėsisht nė sistemin politik tė Monarkisė kushtetuese.
Me anė tė demagogjisė pėr "progres, barazi, frymė tė re", bartėsit e pikėpamjeve fashiste e komuniste, shpesh tė infiltruar edhe nė administratė dhe politikė, si deputetė, kėrkonin tė realizonin pėrmbysjen e regjimit dhe rrėnimin e shtetit shqiptar pėr llogari tė fqinjėve.
Nga ana tjetėr, politika ekspansioniste e shtetit fashist italian dhe atyre jugosllav e grek, vijuan presionet dhe diversionet mbi Mbretin Zog dhe shtetin shqiptar deri nė fund, pra deri nė zbarkimin e trupave pushtuese. Stoicizmi dhe lufta e shkėlqyer diplomatike e Mbretit Zog dhe e diplomatėve tė Tij, demaskuan dhe diskretituan diplomacinė cinike tė Ēianos dhe Musolinit, gjė qė i detyroi kėta tė fundit tė pėrdorin gjuhėn e forcės, si vetmi mjet nėnshtrimi, mė 7 prill 1939.
Pra, politikės agresive tė Duēes i mbeti veē pushtimi ushtarak i Shqipėrisė pėr tė realizuar qėllimet ekspansioniste tė Italisė fashiste nė drejtim tė Ballkanit, sikundėr kishte vepruar edhe nė Abisini, pėr tė kontrolluar Veriun afrikan, dhe pėr tė shtrirė kėshtu sundimin e ėndėrruar romako-perandorak nė Mesdheun Lindor. Nė kėtė hulli, edhe pakti Ēiano-Stojadinoviē kishte shėrbyer si njė instrument kundėrveprimi ndaj vendosmėrisė sė Mbretit Zog pėr ruajtjen e sovranitetit tė shtetit shqiptar dhe rezistencės antikoloniale.
Pra, italianėt dhe jugosllavėt lidhėn kauzė tė pėrbashkėt kundėr Shqipėrisė, pėr asgjėsimin dhe copėtimin e saj, si pengesė pėr realizimin e aspiratave tė tyre agresive.
Periudha 1912-1939 ėshtė kronika mė e turpshme e pushtimeve italiane, jugosllave greke, e copėtimit tė trojeve shqiptare dhe e ndėrhyrjeve ushtarake dhe agjenturore pėr shkatėrrimin e shtetit shqiptar, ēka pėrkoi nė kohė edhe me periudhėn e ndritur tė kontributit madhor tė Ahmet Zogut nė politikėn, formimin dhe drejtimin shtetit shqiptar pas pas shekujsh pushtimi nga Perandoria Turke.
Me aktin kriminal tė pushtimit tė 7 Prillit 1939, Musolini shkeli marrėveshjen italo-britanike tė vitit 1938 "Pėr ruajtjen e statukuosė nė Mesdhe" dhe, njėkohėsisht, nxori zbuluar cinizmin dhe shpėrfilljen e Fuqive tė Mėdha ndaj fateve dhe tė drejtave tė popullit dhe Kombit shqiptar.
Tolerimi i pushtimit fashist tė Sqipėrisė dhe pranimi i politikave tė faktit tė kryer, me shpresat e ruajtes sė paqes sė rreme tė kohės, mė vonė u kthye nė njė boomerang pėr gjithė Europėn. Kjo miopi politike dhe injorimi i fatit tragjik tė popullit shqiptar, ėshtė padyshim shprehja mė e mjerueshme e cinizmit dhe shpėrfilljes sė Fuqive tė Mėdha karshi interesave tė popullit tė vogėl shqiptar. Ndėrkohė, pushtimi i Shqipėrisė ēmontoi strukturėn fluide tė Lidhjes sė Kombeve dhe shpėrfaqi dėshtimin e kėtij organizmi, qė rezultoi instrument i dėshtuar nė funksionin pėr ruajtjen e Paqes dhe ekuilibreve politiko-ushtarakė mbarėbotėrorė. Fakti mė domethėnės i pavlefshmėrisė sė Lidhjes sė Kombeve, ishte refuzimi i shqyrtimit tė Deklaratės sė Protestės sė Qeverisė Shqiptare nė Lidhjen e Kombeve, pas pushtimit fashist, ndėrkohė qė Shqipėria ishte anėtare me tė drejta tė plota e saj.
Pushteti komunist i pas 44-ės dhe historiografia zyrtare e tij, e fshehėn faktin se pėrfaqėsuesi i Bashkimit Sovjetik nė Lidhjen e Kombeve, ishte kundėrshtari mė i egėr i futjes nė rendin e ditės pėr shqyrtim, tė Protestės pėr aktin banditesk tė pushtimit tė Shqipėrisė, sepse kėrkonte tė fshihte me kėtė rast agresionin e BS kundėr Finlandės, republikave priballtike, Besarabisė, Transilvanisė, Bukovinės dhe Moldavisė. I njėjti qėndrim i historiografisė zyrtare komunisto-enveriste ėshtė mbajtur edhe pėr cinizmin dhe shpėrfilljen e Stalinit ndaj fateve tė Shqipėrisė dhe Kombit shqiptar nė Takimin e Teheranit dhe Mbledhjen e Jaltės.
Mė 7 Prill 1939 shqiptarėt luftuan me heroizėm, me fuqitė e pakta qė patėn, nėn udhėheqjen e Majorit tė Ushtrisė mbretėrore, Abaz Kupit, duke pėrgjakur forcat pushtuese dhe duke i hedhur disa herė nė det. Durrėsi u la me gjak dhe u bė qėndra kryesore e rezistencės kundėr pushtimit fashist. Po kėshtu ngjau edhe nė Vlorė, Shėngjin Sarandė, Shkodėr dhe nė grykėderdhjen e Semanit, ku dhanė jetėn afro 300 luftėtarė.
Ndėrkohė, asnjė komunist apo majtisto-liberal nuk mori armėn pėr tė mbrojtur Atdheun nga pushtuesit, por, pėrkundrazi me shpejtėsi u inkuadruan nė radhėt e administratės sė pushtimit. Madje ata ishin tė parėt qė e pritėn me gėzim pushtimin, ngaqė njė pjesė e tyre u lirua edhe nga burgjet. Tani ata qė mbajnė dekoratat e "Heroit tė Popullit", tė marra pėr vrasjen e shqiptarėve gjatė LDB, kanė filluar ta mohojnė pushtimin fashist. Dhe jo rastėsisht, sepse me rėnien e Mbretėrisė Shqiptare, domethėnė me asgjėsimin juridiko-politik tė shtetit shqiptar, pėr komunistėt realizohej edhe njė nga detyrat e dhėna pėr ta nga qendrat sllavo-internacionaliste tė komunizmit, qė ishin armiqėsore ndaj kombit shqiptar, shteti dhe sistemit politik monarkist, i cili e kish nxjerrė jashtė ligjit komunizmin dhe bartėsit e tij i dėnoi me gjyqe publike pėr veprimtarinė e tyre antikushtetuese fashisto-komuniste.
Si gjithmonė, kundėr pushtimit fashist luftuan ata qė kishin luftuar brez pas brezi kundėr pushtimeve serbe, greke, italiane, duke shkrirė jetėn dhe pasurinė.
Lufta civile qė pasoi pushtimin, solli mjaft tė vrarė dhe shkatėrrime, tė cilat kulmuan pas fitores sė komunistėve, nėpėrmjet eleminimit tė shtresės qė pėrbėnte edhe palcėn kurrizore tė shoqėrisė shqiptare - parėsinė dhe inteligjencėn konservatore e djathtiste.
Shkatėrrimi i substratit konservativ kombėtar dhe pėrmbysja e raporteve politike, ekonomike dhe sociale, ishin kryeveprat e genocidit sllavo-komunist. Gjatė LDB, aleatė tė fuqive antifashiste u shpallėn vrasėsit e popullit, ndėrkohė qė armiqtė historikė u shpallėn "vėllezėr dhe aleatė ideo-strategjikė". Edhe pas vendosjes sė pluralizmit, internacionalistėt u vetshpallėn "adhurues dhe aleatė tė Perėndimit!!!".
Nė kėtė kėndvėshtrim, 7 Prilli shkatėrroi perspektivėn e vendit dhe risolli nė pushtet forcat mė tė errta tė shoqėrisė shqiptare gjatė disa brezave, duke sjellė konsekuenca qė do tė kėrkojnė kohė tė gjatė pėr t'u riparuar. Por dėmi mė i rėndė ėshtė atrofizimi i aftėsive shtetformuese dhe legalizimi i padrejtėsive shoqėrore.
Ndaj, me tė drejtė, 7 Prilli konsiderohet si mėnxyrė kombėtare me pasoja fatale pėr shqiptarėt, ndonėse shėnon edhe kulmimin e lavdisė dhe gjakut qė legalistėt dhe mbretėrorėt derdhėn pėr Atdhe.
KRYESORE
Kryeministri Berisha, vizitė Mbretit Leka pėr ditėlindje
Berisha, urime zyrtare Mbretit pėr ditėlindje dhe nderim Familjes Mbretėrore pėr kontribut kombėtar
Mbreti Leka I ka pritur nė Pallatin e vjetėr Mbretėror, kryeministrin Berisha, tė mėrkurėn e shkuar, pikėrisht mė datė 5 prill, qė ėshtė ditėlindja e Mbretit Leka. Nė kėtė vizitė tė programuar qė para disa kohėsh, kryeministri Berisha uroi Mbretin Leka pėr ditėlindjen, nė prani tė stafit tė vet tė ngushtė, si edhe tė Princit Leka, kryetarit tė PLL Spahiu e zyrtarėve tė Oborrit Mbretėror. Pas takimit, kryeministri Berisha u shpreh pėr gazetarėt se "Erdha pėr tė pėrcjellė urimet mė tė pėrzemėrta tė qeverisė nė ditėlindjen e Mbretit Leka, ta pėrshėndes dhe falenderoj pėr tė gjitha shėrbimet e mėdha historike qė Familja Mbretėrore dhe vetė Mbreti Leka i kanė bėrė kombit dhe vendit". Nė njė deklarim pėr mediat, zyra e shtypit e kryeministrisė tha se urimi pėr ditėlindje ka qenė qėllimi i kėsaj vizite. Kryeministri Berisha ishte i shoqėruar nė kėtė vizitė nga shefi i kabinetit z.Arben Imami, kreu i zyrės sė shtypit z.Ermal Hasimja dhe shefi i protokollit tė kryeministrisė z.Xhani. Ndėrsa Mbreti Leka e priti kryeministrin Berisha, sė bashku me Princin e ri Leka, kreun e Zyrės sė Oborrit Mbretėror z.Ali Ohri (njėkohėsisht kryetar i senatit tė PLL), kryetarin e PLL z.Ekrem Spahiu si dhe zėdhėnėsin e ri tė Oborrit z.Erion Teli.
Takimi ka zgjatur rreth 45 minuta, por nė pėrfundim nuk janė dhėnė detaje pėr ēfarė ėshtė biseduar. Njė burim nga ky takim tha se janė shkėmbyer pikėpamje rreth situatės politike nė vend, ėshtė diskutuar rreth mundėsive tė realizimit praktik tė statusit zyrtar tė Familjes Mbretėrore nė protokollin shtetėror etj..
Siē dihet, rezidenca e re mbretėrore i ėshtė kthyer Familjes Mbretėrore me njė vendim qeveritar tė posaēėm qė para gati gjashtė muajsh. Ndėrsa dy ditė pas kėtij takimi, Familjes Mbretėrore shqiptare i ėshtė kthyer edhe e famshmja Vilė e Zogut nė Durrės. Vendimi pėr kėtė kthim ėshtė marrė nga Komisioni i Kthimit tė Pronave nė Durrės mė datė 7 prill 2006. Kjo ėshtė prona e dytė e madhe qė i kthehet Familjes Mbretėrore nga institucionet shtetėrore. Siē duket odisejadės sė Familjes Mbretėrore Shqiptare i ka ardhur fundi dhe ajo tashmė mund tė pushojė e qetė nė shtėpinė e vet, siē ka tė drejtė ēdo shqiptar. Ky proces i kthimit tė familjeve mbretėrore ka kohė qė ka nisur nė Ballkan dhe e fundit nė radhė ka qenė Familja Mbretėrore Shqiptare. Nė shtetet e tjera si nė Bullgari, pėrfaqėsues tė Monarkisė janė nė qeverisje tė vendit. Ndėrsa nė shtete tė tjera u janė njohur dhe kthyer pronat nė mėnyrė ceremoniale. Edhe Familja Mbretėrore Shqiptare gėzon njė status zyrtar, i cili gjatė gjithė kohės sė qeverisjes sė PS-sė nuk u mor asnjėherė parasysh. Vetėm me ndėrrimin e pushtetit, ky status ka filluar tė jetėsohet me kėto akte zyrtare tė qeverisė Berisha. Kohėt e fundit marrėdhėniet mes Oborrit Mbretėror Shqiptar dhe mazhorancės qeverisėse janė pėrmirėsuar sė tepėrmi. Kėto marrėdhėnie kanė qenė mjaft tė ngushta edhe mė parė, kur PD ishte nė opozitė, dhe kujtojmė kėtu se pothuaj tė gjithė deputetėt e PD-sė kanė firmosur kėrkesėn pėr kthimin e Familjes Mbretėrore nė atdhe nė vitin 2002. Po ashtu kėta deputetė kanė mbrojtur dhe aprovuar ligjin pėr statusin e Familjes Mbretėrore Shqiptare, por ai ligj nuk u miratua i plotė, pėr shkak tė kundėrshtimit nga deputetėt e majtė, kryesisht tė PS-sė. Njė faktor mjaft afrues mes Oborrit dhe PD-sė ka qenė PLL, por me krijimin e LZHK, kėto marrėdhėnie u acaruan dhe madje pati deklarata tė forta nga tė dy krahėt. Gjendja ndryshoi vetėm pasi mazhoranca demokrate nisi tė qeverisė vendin; dhe njė kontribut tė pashprehur kanė pasur disa prej drejtuesve tė PLL nė kėtė riafrim mes Oborrit Mbretėror dhe mazhorancės demokratike. Njėherazi me ndryshimin e mazhorancės qeverisėse, edhe Oborri Mbretėror ka ndryshuar njė pjesė tė stafit, i cili ka kontribuar nė ndėrtimin e njė politike tė ndryshme ndaj PD-sė dhe kjo po ndihet fort ditėt e fundit. Ky nivel i ri marrėdhėniesh ka ardhur gjithmonė duke u pėrmirėsuar ndėrsa vizita e kryeministrit Berisha nė Pallatin e vjetėr Mbretėror, ėshtė njė finalizim i kėtyre marrėdhėnieve. Takime tė tjera mes Mbretit Leka dhe kryeministrit demokrat nuk ka pasur, sepse, siē dihet, Mbreti Leka ka ende probleme shėndetėsore pėr shkak tė operacionit nė kėmbė, e cila nuk i lejon tė lėvizė lirshėm.
"Atdheu"
Mat, qindra simpatizantė tė Monarkisė, festojnė bashkė me Princin Leka
Matjanėt, festė me Princin Leka
Princi Leka ka festuar datat e prillin nė gjirin e qytetarėve matjanė, i shoqėruar nga zyrtarė tė Oborrit Mbretėror, drejtues tė PLL dhe nga motra e Mbretėreshės Geraldinė, znj.Silvianė Myzelje
Astrit Kola
Neritan Kolgjini
Princi Leka ka festuar datat e prillin nė gjirin e qytetarėve matjanė, i shoqėruar nga zyrtarė tė Oborrit Mbretėror Shqiptar, drejtues tė PLL dhe nga motra e Mbretėreshės Geraldinė, znj.Silvianė Myzelje. Ky takim ėshtė zhvilluar nė njė nga ambjentet mė tė kėndshme tė qytetit tė Burrelit, lokalit Tarzan, nė prani tė qindra qytetarėve tė Burrelit e rrethinat, por nuk mungonin edhe simpatizantė tė Monarkisė e tė PLL nga Mati e rrethet kufitare me tė. Nė kėtė festim, Princi Leka ishte i shoqėruar nga zyrtarė tė Oborrit Mbretėror, dhe tė gjithė drejtuesit e PLL nė Tiranė. Nderonte me praninė e saj motra e Mbretėreshės Geraldina, znj.Silvianė Myzelje, e cila mbajti njė fjalim mjaft tė bukur para zogistėve matjanė. Nė takim morėn pjesė pėrfaqėsues tė ndryshėm tė pushtetit lokal e tė partive politike, ndėrsa i gjithė ky festim u pėrcoll nga mediat vendase dhe kombėtare.
Mes entuziasmit tė tė pranishmėve, organizatori i kėtij aktiviteti, kryelegalisti matjan z.Besnik Murati, pas fjalės hyrėse, ia dha fjalėn Princit Leka, i cili tha: "Tė shtrenjtė dhe tė nderuar motra dhe vėllezėr matjanė, kurbinas, mirditorė, lezhjanė, krutanė. Na lejoni t'u sjellim urimet dhe pėrshėndetjet mė tė pėrzemėrta tė Mbretit Leka, Familjes Mbretėrore dhe Oborrit Mbretėror, nė kėtė pėrkujtimore tė pėrbashkėt tė datave tė shėnuara tė Prillit, e bashkė me to edhe keqardhjen e Mbretit Leka pėr pamundėsinė pėr tė ardhur kėtu nė Mat, midis jush. Ne kemi qenė dhe do tė jemi tė pėrkushtuar pėr ju, pėr kombin dhe idealet kombėtare, nė pėrmbushje tė misionit tonė para shqiptarėve.
Ne do tė pėrpiqemi tė pėrmbushim bashkėrisht tė gjitha detyrimet ndaj Atdheut, nė zbatim tė motos sė Mbretit Zog i Parė: "Atdheu mbi tė gjitha", ku natyrisht bėjnė pjesė edhe pėrkujtimi i datave tė shėnuara tė Prillit, tė cilat Ne vendosėm t'i kremtojmė bashkė me ju dhe nė gjirin tuaj, sepse lidhja jonė me ju ėshtė e pashkėputshme.
Ne do tė pėrpiqemi bashkėrisht, me ndihmėn e Zotit, tė ndėrtojmė atdheun tonė, tė begatojmė jetėn tonė dhe tė realizojmė misionin historik ndaj kombit dhe Atdheut.
Ne gjithmonė ju mbajmė nė mendje dhe nė zemėr, jo vetėm pėr dashurinė dhe nderimin e thellė qė ushqejmė pėr ju, por edhe pėr atė qė na bashkon, e qė i jep kuptim jetės dhe idealeve tona tė pėrbashkėta.
Edhe njėherė mė lejoni t'u uroj tė gjithėve lumturi dhe harmoni, nė emėr tė Mbretit Leka, nė emrin Tonė, nė emėr tė amanetit tė Mbretit Zog dhe atij tė tė parėve tanė, jeta dhe vepra e tė cilėve na bashkoi sot, nė kėtė ditė, nė qytetin e bukur tė Burrelit.
Rrofshi ju. Rroftė Shqipėria dhe kombi shqiptar", - e mbylli fjalėn e tij plot emocion Princi Leka, bashkė me urimet pėr jetė tė gjatė Mbretit Leka, lumturi dhe begati vėllezėrve e motrave matjanė dhe shqiptarėve nė trojet etnike dhe diasporė.
Pas Princit Leka e mori fjalėn pėr tė pėrshėndetur tė pranishmit znj.Silvianė Myzelje, e cila ndėr tė tjera theksoi se "... dashuria juaj, qė unė e shoh nė sytė tuaj dhe e prek bashkė me duart tuaja, ėshtė pjesė e dashurisė sė madhe tė pėrbashkėt midis nesh, e nė tė cilėn dashuria dhe respekti juaj pėr Mbretėreshėn Geraldinė, rrezaton dhe na lidh akoma mė shumė. Ne jemi tė lumtur qė ju e deshėt dhe e nderuat kaq shumė Mbretėreshėn Geraldinė, e cila gjithmonė ju mbante nė mendje dhe nė zemėr, e ju kishte pjesė tė paharrueshme tė kujtimeve tė Saj tė shtrenjta. Ne jemi tė bindur se filli i kėsaj dashurie tė ndėrsjelltė na bashkon sėrish edhe nė dashurinė qė ju keni pėr Familjem Mbretėrore dhe anasjellatas, qė ka Familja Mbretėrore pėr ju", - e mbylli fjalėn e saj znj.Myzelje.
Mė pas e mori fjalėn kryetari i Bashkisė sė qytetit tė Burrelit, pėrfaqėsuesi i Partisė Demokratike, mjeku i njohur Skėnder Lleshi, i cili pasi u uroi mysafirėve tė shquar mirėseardhjen nė emėr tė bashkėqytetarėve tė bashkėsisė qė ai drejton, ndėr tė tjera theksoi: "Datat e shėnuara tė Prillit janė tė lidhura pazgjidhshmėrisht me Familjen Mbretėrore shqiptare, me Mbretin Zog dhe Mbretin Leka, tė cilit, nė emėr tė bashkėqytetarėve i uroj jetė tė gjatė, shėndet dhe lumturi. Ne matjanėt jemi krenarė pėr lidhjen e shtrenjtė me Familjen Mbretėrore, qė tashmė ėshtė jo vetėm pjesė e historisė sė krahinės sonė, por edhe e mbarė historisė sė Shqipėrisė dhe shqiptarėve. Ne do tė pėrpiqemi qė kėtė lidhje ta kthejmė nė frymėzim pune e pėrkushtim pėr tė begatuar jetėn dhe ardhmėrinė tonė tė pėrbashkėt", -e mbylli fjalėn e tij tė urimit z.Lleshi.
Mė pas organizatorėt u bėnė tė ditur tė pranishmėve se ishin tė lutur tė merrnin pjesė nė koktejlin e organizuar me kėtė rast, prej nga, me gotat e mbushura pėr urime tė ndėrsjellta, Princi Leka, kontesha Myzeljen dhe drejtuesit e lartė, qendrorė dhe lokalė tė PLL si dhe pushtetarėt vendorė, shkėmbyen fjalėt e zemrės, qė e ndezėn atmosferėn.
Me kėtė rast, shumė nga tė pranishmit e tubuar bėnė foto tė veēanta e nė grup me Princin Leka, konteshėn Myzeljen dhe drejtuesit e lartė legalistė.
Mė pas mysafirėt e shquar u drejtuan pėr nga Shkolla private qė mban emrin "Nėna Mbretėreshė Geraldinė", ku pronari i saj z.Likė Gjoni, stafi pedagogjik dhe nxėnėsit, patėn rastin tė takoheshin e tė bisedonin pėrzemėrsisht me Princin Leka dhe shoqėruesit e Tij tė nderuar. Edhe nė ambjentet e kėsaj shkolle model pėr nga arkitektura, programi mėsimor, nivelet e arritjeve pedagogjike dhe disiplina, (nėn shembullin e Instiututit Femnuer tė dikurshėm qė mbante emrin "Nėna Mbretėreshė Sadije" gjatė kohės sė Mbretėrisė Shqiptare), u zhvillua njė bashkėbisedim i ngrohtė dhe shkėmbim i ndėrsjelltė urimesh me rastin e ditėve tė shėnuara tė Prillit.
Nė pėrfundim tė kėtij aktiviteti pėrkujtimor, me lejen e matjanėve tė tubuar, mysafirėt e lartė hipėn nė makina dhe u nisėn drejt Tiranės, tė pėrcjellė me dashuri nga qindra matjanė dhe me bori nga makinat e tyre qė shoqėruan karvanin e ardhur nga Tirana.
Princi Leka zbret para Bashkisė
Qindra matjanė ishin tubuar nė sheshin e madh para godinės sė Bashkisė sė Qytetit tė Burrelit pėr tė pritur mysafirėt e lartė me nė krye Princin Leka.
Princi Leka dhe mysafirėt e lartė, ndėr tė cilėt shkėlqente e pakrahasueshmja pėr nga madhėshtia dhe hijeshia magjepsėse, Tezja e Mbretit Leka, (motra e vogėl e Mbretėreshės Geraldinė), zonja Silvanė Myzelje, u pritėn me ovacione dhe ngrohtėsi tė pashembullt nga popullli i tubuar, me ē'rast u shkėmbyen edhe shtrėngime duarsh, pėrshėndetje dhe urime qė dilnin nga zemrat.
Si pėr koincidencė, ndėrtesa e Bashkisė, oborri madhėshtor para saj dhe i gjithė kompozicioni arkitekturor i kėtij blloku madhėshtor qė pėrbėn njė veēori unikale tė qytetit tė Burrelit nė raport me tė gjitha qytetet e tjera tė vendit, ėshtė trashėgimi e shkėlqyer e kohės sė Mbretėrisė. Pėr nga madhėshtia dhe vlerat qė ky kompleks rrezaton, imponoi paprekshmėrinė e tij edhe gjatė periudhės sė diktaturės, qė nuk guxoi ta tjetėrsonte atė pėr t'i dhėnė fytyrėn e "PPSH dhe komunizmit", me tė cilėn damkosi qytetet tė tjera tė vendit.
Nė vijim, turma e madhe e matjanėve mikpritės, shoqėroi Princin dhe mysafirėt e lartė nė rrugėn plot gjelbėrim qė gjarpėron mahnitshėm pėrmes Parkuit madhėshtor, (gjithashtu unikal pėr nga bukuria dhe pasuria varietore), e qė mban emrin "Parku Mbretėresha Geraldinė".
Gjatė kėtij segmenti afro 200 metra tė gjatė, tė gjithė bashkė, mysafirė e mikpritės, patėn rastin tė shkėmbenin fjalė tė ngrohta me njėri-tjetrin, nėn aromėn dehėse tė akacjeve dhe blirėve tė sapoēelur, ēka u ndėrpre nga mbėrritja nė lokalin gjithaq madhėshtor me emrin "Tarzan", qė pėrmbyll kėtė park me bukuri marramendėse, me sipėrfaqe afro 28 hektarė. Edhe kėtu, qindra matjanė tė tubuar, burra e gra, fėmijė, tė rinj e tė reja, prisnin me ankth Princin Leka dhe mysafirėt e lartė, e ku sėrish u shkėmbyen pėrshėndetje dhe u shtrėnguan duart.
Pastaj, njė pjesė e madhe e tė tubuarve, me nė krye Princin Leka u futėn brenda lokalit madhėshtor e me arkitekturė karakteristike, qė pėr nga pamja e fasadės dhe kompozimi i interierave, imiton arkadat e kullave, objekteve tė kultit dhe kėshtjellave ekzistuese e tė dikurshme matjane.
Pasi tė gjithė zunė vend, fjalėn e mirėserdhjes nė emėr tė tė gjithė legalistėve matjanė, e mbajti kryelegalisti Besnik Murati, i cili plot emocion, ndėr tė tjera, pasi i uroi mirėseardhjen Princit Leka, konteshės Myzeljen dhe drejtuesve tė lartė legalistė, theksoi: "... Ardhja Juaj e shumėpritur nė qytetin kryeqendėr tė krahinės vendlindje tė Mbretit Zog, pėr tė kremtuar bashkėrisht datat e shėnuara tė Prillit, ėshtė njė eveniment i mrekullueshėm dhe me rėndėsi tė jashtėzakonshme pėr ēdo matjan. Fakti qė ne Ju kemi juve tė nderuar mysafirė tė lartė, midis nesh, dėshmon tė vėrtetėn se ne nuk mund tė bėjmė dhe nuk mund tė kuptohemi pa njėri-tjetrin dhe lidhjen e ngushtė qė matjanėt kanė me Familjen Mbretėrore, me PLL dhe idealet qė ato pėrfaqėsojnė e mbrojnė. Edhe nė ditėt mė tė vėshtira tė mbijetesėsės sė tyre, matjanėt e kanė patur pėr nder identifikimin me Mbretin Zog, me monarkinė, me Familjen Mbretėrore dhe idealet zogiste e legaliste, pėr ēka edhe kanė sakrifikuar, pa kurrfarė keqardhjeje. Ardhja Juaj sot, i jep pėrmasa tė reja kėsaj lidhjeje shpirtėrore, atdhetare, morale e politike, tė cilėn ne legalistėt do ta shndėrrojmė nė pėrkushtim pėr tė arritur rezultate mė tė larta nė pėrmbushje tė misionit pėr tė cilėn u krijua Legaliteti", - e mbylli fjalėn e tij z.Murati, duke shprehur edhe njėherė urimin pėr "Jetė tė gjatė Mbretit Leka nė pėrvjetorin e '67 tė lindjes, si dhe datave tė tjera tė shėnuara tė Prillit.
Pas z.Murati, fjalėn e rastit pėr tė pėrshėndetur Mbretin Leka, Princin Leka, zonjėn Myzelje dhe matjanėt e legalistėt e ardhur nga tė gjithė rrethet, e mori kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu, fjala dhe urimet e tė cilit u pritėn me ngrohtėsi dhe u duatrokitėn gjatė. Fjalėn e tij e botojmė tė plotė nė kėtė numėr.
Princi Leka: T'u pėrkushtohemi idealeve kombėtare
"Tė shtrenjtė dhe tė nderuar motra dhe vėllezėr matjanė, kurbinas, mirditorė, lezhjanė, krutanė. Na lejoni t'u sjellim urimet dhe pėrshėndetjet mė tė pėrzemėrta tė Mbretit Leka, Familjes Mbretėrore dhe Oborrit Mbretėror, nė kėtė pėrkujtimore tė pėrbashkėt tė datave tė shėnuara tė Prillit, e bashkė me to edhe keqardhjen e Mbretit Leka pėr pamundėsinė pėr tė ardhur kėtu nė Mat, midis jush. Ne kemi qenė dhe do tė jemi tė pėrkushtuar pėr ju, pėr kombin dhe idealet kombėtare, nė pėrmbushje tė misionit tonė para shqiptarėve.
Ne do tė pėrpiqemi tė pėrmbushim bashkėrisht tė gjitha detyrimet ndaj Atdheut, nė zbatim tė motos sė Mbretit Zog i Parė: "Atdheu mbi tė gjitha", ku natyrisht bėjnė pjesė edhe pėrkujtimi i datave tė shėnuara tė Prillit, tė cilat Ne vendosėm t'i kremtojmė bashkė me ju dhe nė gjirin tuaj, sepse lidhja jonė me ju ėshtė e pashkėputshme.
Ne do tė pėrpiqemi bashkėrisht, me ndihmėn e Zotit, tė ndėrtojmė atdheun tonė, tė begatojmė jetėn tonė dhe tė realizojmė misionin historik ndaj kombit dhe Atdheut.
Ne gjithmonė ju mbajmė nė mendje dhe nė zemėr, jo vetėm pėr dashurinė dhe nderimin e thellė qė ushqejmė pėr ju, por edhe pėr atė qė na bashkon, e qė i jep kuptim jetės dhe idealeve tona tė pėrbashkėta.
Edhe njėherė mė lejoni t'u uroj tė gjithėve lumturi dhe harmoni, nė emėr tė Mbretit Leka, nė emrin Tonė, nė emėr tė amanetit tė Mbretit Zog dhe atij tė tė parėve tanė, jeta dhe vepra e tė cilėve na bashkoi sot, nė kėtė ditė, nė qytetin e bukur tė Burrelit.
Rrofshi ju. Rroftė Shqipėria dhe kombi shqiptar",
Fjala e kryetarit tė PLL z.Ekrem Spahiu nė Burrel, me rastin e ditėve tė shėnuara tė prillit
Njė urim ndryshe pėr ditėlindjen e Mbretit
Me lejen Tuaj Naltėsi Princ Leka!
E nderuara zonja Myzelje, motra e Nėnės Mbretėreshė Geraldinė!
I nderuar z.Besnik Murati!
Tė nderuar drejtues dhe pėrfaqėsues tė subjekteve politike dhe tė pushtetit vendor!
Motra dhe vėllezėr!
Fillimisht dua tė falenderoj organizatorėt e kėtij takimi tė ngrohtė e tė shumėpritur, kėtu nė Matin e lavdishėm, qė pėrfaqėson vendlindjen e Mbretit Zog dhe njė nga trevat mė atdhetare tė kombit shqiptar.
Duket sikur Zoti i plotfuqishėm e ka destinuar Prillin veē pėr ne, mbretėrorėt dhe legalistėt, pasi nė tė vijnė njėra pas tjetrės data tė shėnuara, ēka tė krijon pėrshtypjen se ky muaj pėr ne mbretėrorėt dhe legalistėt, ka fituar ndėr vite njė frymė shenjtėrimi.
Lindja dhe vdekja, krenaria dhe kurorėzimi, rikthimi dhe sfida, gėrshetohen dhe pėrjetohen bashkėrisht, nė kėtė muaj.
Natyrisht qė kėto data i kemi festuar dhe pėrkujtuar gjithmone e kudo, si nė Shqipėri, ashtu edhe nė diasporėn legaliste, por festimi dhe pėrkujtimi kėt vit eshte ndryshe.
Nė festimin e 67 vjetorit te NMT Leka I me 5 prill mori pjese dhe Kryeministri i Shqipėrisė z.Sali Berisha, i cili krahas urimeve, vleresoi lart rolin dhe kontributin e Familjes Mbreterore ne dobi te atdheut.
Dje, me date 7 prill, Princi Leka mori pjesė nė ceremoninė pėrkujtimore nė Durrės dhe ne emer te Familjes Mbreterore, vendosi nje kurore me lule tek monomenti i Rezistencės, duke u perkulur me nderim te thelle per te rėnėt, qė nėn drejtimin e major Abaz Kupi, ju pergjigjen thirrjes se Mbretit Zog I duke dhėnė jetėn e tyre nė luftė kundra pushtuesit fashist.
Duke festuar dhe kujtuar datat e prillit ketu ne Mat, me praninė e NT Princit Leka, zonjės sė nderuar Silvjanė Myzelje, te drejtuesve apo pėrfaqėsuesve tė partive politike dhe tė pushtetit vendor, drejtuesve tė PLL nga qendra dhe disa degė, na pėrforcohet bindja se tė gjithė shqiptarėt dhe nė veēanti matjanėt, ndjehen krenarė pėr atė pjesė tė rėndėsishme dhe tė shndritshme tė historisė sė kombit qė njihet si epoka zogiste, por qė fatkeqėsisht u ndėrpre nga pushtimi fashist.
Ne kemi qenė, jemi dhe do te jemi gjithmonė pėr vazhdimėsinė sistemit te krijuar nga Dinastia zogiste, si mėnyra mė e mirė pėr t'i shėrbyer Atdheut dhe kombit.
Qė t'i shėrbesh mė mirė Atdheut dhe kombit, sigurisht qė duhet tė jesh nė pushtet. Por, fatkeqėsisht, ne legalistėt jemi jashtė parlamentit dhe qeverisė aktuale, jo se nuk e meritojmė dhe nuk kemi mbėshtetje elektorale, por pėr arsyet qė tashmė dihen.
Nė zgjedhjet parlamentare tė vitit 2005 kemi humbur njė betejė, por jo luftėn. Pėrpara kemi zgjedhjet vendore qė, pėr nga rėndėsia janė politike, sepse do tė jenė njė test shumė i rėndėsishėm pėr politikėn dhe institucionet shqiptare.
PLL tashmė ka filluar pėrgatitjet e saj pėr zgjedhjet vendore. Synimet tona jane te qarta, jo thjesht qė tė rifitojmė njėsitė vendore qė aktualisht drejtohen nga pėfaqėsuesit e PLL dhe kėshilltarėt tanė nė bashkitė dhe komunat e vendit, por synojmė tė rrisim rezultatin zgjedhor duke faktorizuar rolin e PLL nė politikėn shqiptare nė dobi tė Atdheut dhe kombit.
Ne, te gjithė sė bashku, i urojmė vėllazėrisht NMT Mbretit Leka i Parė, jetė tė gjatė e shėndet tė plotė edhe pėr tė mirėn e Atdheut e Kombit.
Rroftė Mbreti Leka i Parė!
Rroftė Naltėsia e Tij Princi Leka!
Princi Leka dhe drejtuesit mė tė lartė tė
PLL, vendosin kurora nė monumentin e Rezistencės sė 7 Prillit 1939
Durrės, Princi Leka dhe PLL pėrkujtojnė rezistencėn antifashiste
Durrės - Paraditen e sė premtes sė 7 Prillit 2006, Naltėsia e Tij Princi Leka, i shoqėruar nga Kryetari i Zyrės sė Oborrit Mbretėror, njėkohėsisht Shambellan i Oborrit dhe kryetar i Senatit tė Veteranėve tė PLL z.Ali Ohri, si dhe drejtuesit mė tė lartė tė PLL, z.Ekrem Spahiu kryetari saj, z.Murat Basha nėnkryetar i PLL, nga Sekretari i Pėrgjithshėm z.Artan Tujani, Drejtori i Departamentit tė Organizimit dhe njėkohėsisht kryetar i degės sė PLL Tiranė z.Nevruz Ndregjoni, Drejtori i Departamentit tė Marrėdhėnieve me Median dhe Publikun pranė PLL z.Gjergj Thanasi, nėnkryetari i degės sė PLL Tiranė z.Hamit Kurti dhe anėtari i Kėshillit Kombėtar z.Zamir Gjurgji, morėn pjesė nė ceremoninė zyrtare tė organizuar nga Prefektura e Qarkut Durrės, me rastin e pėrkujtimit tė rezistencės antifashiste tė 7 Prillit, organizuar nga zogistėt legalistė dhe mbretėrorėt e atdhetarėt shqiptarė dhe vendosėn kurora me lule nė monumentin e Rezistencės ngritur pėr nder tė kėsaj date madhore tė historisė sė luftėrave tė shqiptarėve pėr liri dhe nė mbrojtje tė saj e tė atdheut.
Para fillimit tė ceremonisė, me ftesė tė Prefektit tė qarkut Durrės z.Klodian Pajuni, Princi Leka dhe personalitetet e lartė qė e shoqėronin, bėnė njė vizitė nė zyrėn e z.Pajuni.
Nė kėtė takim zyrtar nė Prefekturė, qė filloi nė orėn 9.30, z.Pajuni i uroi Princit Leka mirėseardhjen nė qytetin e Durrėsit, tė cilin ai e konsideroi edhe "... qyteti i Lartėsisė Suaj, sepse nė qytetin tonė tė pėrbashkėt, Ju dhe Familja e nderuar Mbretėrore, keni edhe shtėpinė Tuaj, qė ėshtė njė nga ndėrtesat simbol tė qytetit, qoftė pėr nga konteksti historik, ashtu edhe pėr nga madhėshtia, niveli i lartė arkitekturor dhe pozicioni dominant nė pjesėn mė tė bukur tė qytetit tonė tė lashtė...".
Prefekti Pajuni dhe tė ftuarit, bashkėbiseduan lidhur me rėndėsinė politiko-atdhetare tė evenimentit tė lavdishėm tė rezistencės sė zogistėve dhe atdhetarėve tė tjerė jokomunistė ndaj pushtimit fashist tė vendit, qė solli njėkohėsisht edhe fatkeqėsinė e rėnies nėn robėri tė popullit shqiptar dhe mėnxyrat e tjera qė shoqėruan historinė tonė tragjike, gjatė dhe pas Luftės sė Dytė Botėrore.
Kryetari i PLL z.Spahiu, nė fjalėn e tij ndėr tė tjera theksoi se "... rezistenca e lavdishme e 7 Prillit me nė krye Heroin e nacionalizmit dhe Legalitetit, gjeneral Abaz Kupin, ka qenė dhe mbetet pėrjetėsisht dhe nė mėnyrė tė patjetėrsueshme, si kontributi atdhetar i vulosur me gjakun e legalistėev, mbretėrorėve dhe atdhetarėve tė tjerė shqiptarė, qė vendosėn tė derdhin gjakun nė mbrojtje tė lirisė dhe pavarėsisė sė atdheut... Por fatkeqėsisht, datat e lavdishme tė rezistencės sė 7, 8 dhe 9 Prillit, u pėrvetėsuan padrejtėsisht nga komunistėt shqiptarė qė erdhėn nė krye tė pushtetit tė pėrgjakshėm qė u instalua nė fund tė LDB, nėpėrmjet falsifikimeve flagrante tė tė vėrtetave historike nga historiografia zyrtare komuniste, sepse mė 7, 8 dhe 9 Prill nuk ka patur komunistė qė luftuan pėr mbrojtjen e atdheut. Pėrkundrazi, ata e pritėn me gėzim pushtimin fashist, ngaqė urrenin Mbretin Zog dhe ishin gati tė bėheshin me tė gjithė armiqtė e Shqipėrisė dhe kombit, vetėm e vetėm qė tė rrėzonin regjimin mbretėror dhe qė nėpėrmjet "industrializimit fashist tė krijonin klasėn punėtore shqiptare, qė do tė bėnte paskėtaj revolucionin proletar pėr marrjen e pushtetit. Madje historia vėrtetoi qė komunistėt jo vetėm qė nuk luftuan kundėr pushtimit fashist mė 7 Prill, por arritėn deri aty sa, nga dashuria pėr fashizmin, nėn shembullin e Paktit Molotov-Ribentrop, tė anėtarėsohen nė shumicė nė Partinė Fashiste Shqiptare, sikundėr vepruan njė pjesė e madhe e udhėheqėsve komunistė, pėr ēka edhe e akuzuan njėri-tjetrin gjatė larjes sė hesapeve pėr shkak tė luftės pėr pushtet. Kėshtu, rezistenca antifashiste e 7, 8 dhe 9 Prillit, u vulos me gjakun e afro 300 bijve tė popullit, kryesisht mbretėrorė dhe zogistė-legalistė, ēka na jep neve pinjollėve tė tyre tė drejtėn e ligjshme tė pėrkujtimit tė kėtyre datave tė paharruara...", e mbylli fjalėn e tij kryelegalisti Spahiu.
Nė vijim, biseda u fokusua nė punėn e Prefekturės sė Qarkut Durrės, si institucioni mė i rėndėsishėm i pushtetit vendor, pėr ēka z.Pajuni u foli miqve tė nderuar mbi punėn qė po bėn kjo Prefekturė nė dobi tė qytetit tė Durrėsit dhe qytetarėve durrsakė.
Nė fjalėn e Tij, mysafiri mė i shquar i qytetit tė Durrėsit nė kėtė rast, Princi Leka, foli mbi vlerat historike tė qytetit tė Durrėsit qysh nga lashtėsia, pėr rolin dhe funksionimin e Oborrit Mbretėror si njė institucion kombėtar mbi partiak, qė edhe pse mbėshtetet direkt nga PLL, nuk futet nė korniza partiake, nuk ndėrhyn e nuk bėhet palė nė debatet e brendshme mes forcave politike. "Mbi tė gjitha, Familja Mbretėrore dhe Oborri Mbretėror, shqetėsohen pėr tė ardhmen e popullit, tė mirėpėrcaktimit dhe mirėfunksionimit tė politikave kombėtare", e mbylli fjalėn Naltėsia e Tij Princi Leka.
Mė pas mikpritėsit dhe mysafirėt e lartė u nisėn drejt monumentit tė Rezistencės, sheshi rreth tė cilit ishte tejmbushur nga legalistė tė shumė, ndėrmjet tė cilėve spikatnin veteranėt e shquar tė Legaliteti sikundėr senatorėt Zihni Dervishi e Kadri Dajko, si dhe drejtuesit e njohur legalistė lokalė: Enver Kaloshi, Ahmet Duka, Mahmut Demiraj, Riza Dajko, Prof. Islam Alikaj, Kujtim Vllamasi, etj..
Mė pas u zhvillua ceremonia pėrkujtimore pėr nder tė Rezistencės sė armatosur tė 7 Prillit, me ē'rast banda frymore e qytetit tė Durrėsit ekzekutoi Himnin e Flamurit...
Fjalėn pėrshėndetėse para "Monumentit tė Rezistencės" e mbajti z.Meta, Drejtor i Drejtorisė sė Kulturės pranė pushtetit lokal, i cili vlerėsoi me superlativa tė gjitha figurat nacionaliste dhe atdhetarėt zogistė qė bėnė rezistencėn e 7, 8 dhe 9 Prillit.
Pas fjalės sė rastit tė z.Meta, pėrfaqėsuesit e lartė tė pranishėm vendosėn kurorat nė Monumentin e Rezistencės.
Nė emėr tė Familjes Mbretėrore Shqiptare dhe Oborrit Mbretėror, kurorėn fillimisht e vendosėn Lartėsia e Tij Princi Leka dhe Kryetari i Zyrės sė Oborrit Mbretėror z.Ali Ohri. Nė emėr tė PLL, kurora u vendos nga kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu dhe nėnkryetari Basha, ndėrsa nė emėr tė pushtetit vendor, kurorėn e vendosėn z.Pajuni - prefekti i Qarkut Durrės dhe z.Meta - Drejtori i Kulturės pranė pushtetit vendor.
Pas pėrfundimit tė ceremonisė pėrkujtimore, Prici Leka, drejtuesit e lartė tė PLL, legalistėt dhe drejtuesit e pushtetit vendor me z.Pajuni nė krye, si autoriteti mė i lartė mikpritės, pėrshkuan nė kėmbė rrugėn nga Sheshi i Rezistencės..., nėpėrmjet bulevardit tė njohur buzė bregdetit, e deri nė qendėr tė qytetit tė Durrėsit, tė pėrcjellė me pėrshėndetje dhe shikime admiruese nga qytetarėt e shumtė durrsakė tė pranishėm nė ceremoni dhe nga kalimtarėt e rastit qė kishin tejmbushur rrugėt dhe trotuaret e qytetit nė atė paradite plot diell rrezėllitės, qė ia shtonte bukurinė qytetit tė lashtė.
Korresp. i "Atdheut"
POLITIKA
Fluturak Gėrmenji largohet nga ēdo funksion
Nė njė deklaratė pėr mediat e Zyrės pėr Marrėdhėniet me Publikun e Oborrit Mbretėror Shqiptar, konfirmohet zyrtarisht largimi i z.Fluturak Gėrmenji nga ēdo funksion qė ka pasur deri mė sot nė Zyrėn e OMSH. Pas kėsaj deklarate, mėsohet se nė krye tė Zyrės sė Oborrit ėshtė emėruar z.Ali Ohri, mė parė chambelan pranė Familjes Mbretėrore. Nė zyrėn e marrėdhėnieve me publikun pėr OMSH tashmė ėshtė emėruar z.Erion Teli. Largimi i z.Fluturak Gėrmenji pėrfundimisht nga Oborri, shėnon njė ndryshim cilėsor nė mėnyrėn e ndėrtimit tė marrėdhėnieve publike tė Familjes Mbretėrore.
"Atdheu"
OBORRI MBRETEROR SHQIPTAR ROYAL COURT OF ALBANIA
Pallati i Vjetėr Mbretėror P.Box. Nr.8170,
Rr. M.Toptani, Tiranė. Tirana, Albania
Mob.+355692626613
Tiranė 28.03. 2006
DEKLARATĖ PĖR SHTYP
Me rastin e vendosjes sė Familjes Mbretėrore Shqiptare nė Pallatin e vjetėr Mbretėror dhe nė kuadėr tė ndryshimeve tė fundit qė kanė ndodhur, Naltmadhnia e Tij, Mbreti Leka I-rė, ka vendosur qė tė pranojė dorėheqjen e z.Fluturak Gėrmenji nga ēdo funksion qė ky i fundit ka patur deri tani pranė Zyrės sė Oborrit.
Zyra pėr Marrėdhėniet me Publikun e Oborrit Mbretėror Shqiptar
Erjon Teli
Kryetari Spahiu, mesazh urimi pėr Mbretin
PARTIA "LĖVIZJA E LEGALITETIT"
KRYESIA
Adresa: Bulevardi "Zog I"
levizja_legalitetit@yahoo.com
Tel & fax: +355 (4) 230076
Tiranė, mė 5 prill 2006
Mesazh-Urimi
NMT, Leka I - Mbret i Shqiptarėve
Kjo datė e shėnuar, mė jep nderin dhe kėnaqėsinė, Madhėri, qė nė emrin tim dhe tė partisė "Lėvizja e Legalitetit", t'Ju uroj Juve pėrvjetorin e 67 tė lindjes.
Duke qenė simboli ynė dhe i ēdo shqiptari, ne ndjehemi krenarė pėr ēdo ēast tė jetės Tuaj, e aq mė tepėr pėr kėto 67 vite, tė kaluara prej Jush nė privacione, sakrifica e pėrpjekje tė vazhdueshme nė dobi tė Kombit dhe Atdheut.
Sikurse ne, njė pjesė e madhe e shqiptarėve janė tė bindur dhe vazhdojnė tė besojnė se, vetėm Monarkia Kushtetuese me Dinastinė Zogu, janė zgjidhja e vetme dhe, ne do tė punojmė pa reshtur pėr ta afruar kėtė ditė.
Mė lejoni edhe njė herė Madhėri t'Ju uroj jetė tė gjatė dhe shėndet tė plotė, pėr tė mirėn e Familjes Tuaj, Partisė sė "Lėvizjes sė Legalitetit", Atdheut dhe Kombit shqiptar.
Juaji
Ekrem Spahiu
Spahiu, takime me diplomatė
Kryetari i PLL priti ambasadorin e Palestinės, z.Mohammad Tarshahani
Mė datė 30 mars 2006, kryetari i Partisė "Lėvizja e Legalitetit" z.Ekrem Spahiu priti nė selinė e PLL ambasadorin e Jashtėzakonshėm e Fuqiplotė tė Palestinės nė Republikėn e Shqipėrisė, z.Mohammad Tarshahani, sipas kėrkesės sė kėtij tė fundit.
Biseda u pėrqėndrua nė zhvillimet politike nė Shqipėri dhe nė Palestinė, ku siē dihet, pas zgjedhjeve parlamentare janė krijuar realitete tė reja.
Bashkėbisedimi u zhvillua nė frymėn e mirėkuptimit pėr ēėshtjet e trajtuara dhe bashkėpunimit institucional reciprok, me interes tė ndėrsjelltė.
SPECIALE
Duke uruar ditėlindjen e Mbretit Leka I
Nga Murat BASHA
5 Prill 2006. Mbreti Leka mbushi 67 vjeē. Kjo dite e shenuar per Kombin, kremtohet me krenari te ligjshme, pasi lindi trashegimtari i Kurores Mbreterore te Shqiperise Etnike te mbare shqiptareve. Ndonese Trashegimtari lindi ne dite te veshtira per kombin, populli e festoi me gezim lindjen e Tij dhe festa popullore sfidoi planet e kemishezinjve. Princi trashegimtar i fronit mbreteror, Leka, u lind me 5 Prill 1939, dy dite para pushtimit fashist te Shqiperise. Pas largimit te detyruar nga atdheu me 6 prill, Familja Mbreterore, bashke me princin Leka, foshnje dy diteshe, pershkuan itinerarin; Greqi, Turqi, Rumani, Poloni, Letoni, Suedi, Norvegji e France, derisa mberriten ne Britanine e Madhe, ku qendruan 7 vjet.
Neper te gjitha keto vende, Mbreti Zog, Familja Mbreterore dhe suita e Oborrit, u priten me nderime te medha, sipas protokollit zyrtar, mbreteror ose jo. Ne janar te vitit 1946, Familja Mbreterore u vendos ne Kajro dhe me vone ne Aleksandri, ku Princ Leka regjistrohet ne kolegjin Viktoria, ne te cilin mesimet zhvilloheshin sipas programeve britanike. Ketu, Princi arsimohet deri ne gusht te vitit 1955, kur Familja Mbreterore niset per ne France. Princi regjistrohet dhe ndjek kolegjin Eglon, ne Vilar, mbi Olon.
Me 5 Prill 1957, kur Princi Leka mbushi plot 18 vjec, Mbreti Zog e shpalli ate trashegimtar te kurores mbreterore, ne nje ceremoni te zhvilluar ne prani te figurave me te shquara te emigracionit politik shqiptar ne France dhe te shume miqve te Familjes Mbreterore dhe Shqiperise, te ftuar enkas.
Pasi mbaroi me rezultate te shkelqyera kolegjin Eglon, Princi trashegimtar Leka, regjistrohet ne Akademine Mbreterore Ushtarake te Sandherstit ne Angli, te cilen do ta mbaroje me rezultate te shkelqyera pas dy vjetesh, ne qershor te vitit 1960, duke u graduar me graden e togerit...
Pas vdekjes se Mbretit Zog me 9 prill 1961, me 15 Prill, ne prani te dhjetra ish deputeteve te Parlamentit shqiptar ne mergim dhe afro 70 perfaqesuesve te zgjedhur nga e gjithe diaspora shqiptare, ne Hotelin Bristol te Parisit, Princi Leka betohet si Mbret i Shqiptareve dhe mori titullin Mbreti Leka I.
Kujtimet nga jeta e Akademise Ushtarake Mbreterore ne Sandherst te Anglise, jane nga me te bukurat e jetes se Mbretit Leka. Ne kete akademi, nder me te famshmet ne bote, studionin pothuajse te gjithe bijte e mbreterve te globit, por Princi Leka lidhi miqesi te ngushte me dy nga studentet me te shquar, qe ishin Mbreti i ardhshem Boduin i Belgjikes dhe Mbreti i ardhshem Husein i Jordanise. Kur Princi Leka arriti per here te pare ne Sandherst, Ser Xhulian Emeri, ne ate kohe minister ne qeverine e Madherise se Saj, Mbretereshes Elisabeta, organizoi nje pritje madheshtore protokollare per nder te Princ Lekes ne aeroport, ku Princi parakaloi ne reviste para rradheve te Gardes Mbreterore britanike, qe qendronte per nder arme, i veshur me granduniformen Mbreterore te Mbreterise Shqiptare.
Ser Xhulian Emeri, i cili ishte mik i ngushte me Mbretin Zog, organizoi per nder te Princit Leka nje darke madheshtore, ku moren pjese shume oborrtare, lorde dhe politikane, ne mes te te cileve Mbreti i ardhshem shkelqente dhe ishte ne vemendjen e te gjitheve.
Pas perfundimit te Akademise, duke ndjekur keshillat e Mbretit Zog, Princi Leka regjistrohet ne Universitetin e Sorbones, ku studion Politologji dhe Ekonomi. Njekohesisht, ne kete universitet Ai ndjek me sukses kurset intensive te gjuheve orientale, si dhe te gjermanishtes e italishtes. Ne Ceremonine Mbreterore te Kurorezimit, ne daten 15 Prill 1961, para Komisionit te Kurores Mbreterore, Ai deklaroi: Une Leka I - Mbret i Shqiptareve, ne momentin qe po marr ne dore pushtetin mbreteror, betohem para Zotit te Plotfuqishem per te mbrojtur unitetin kombetar, pavaresine e shtetit dhe integritetin tokesor. Do te respektoj Kushtetuten dhe do te veproj ne pajtim me dispozitat e saj e ligjet ne fuqi, duke patur gjithmone ne mendje te miren e popullit shqiptar. Zoti me ndihmofte!.
Sapo u shpall Sovran, Mbreti Leka filloi aktivitetin politik dhe kontaktet me diasporen shqiptare ne France e Belgjike, te cilat ishin mjaft intensive, sidomos ne kushtet e prishjes se marredhenieve midis Hoxhes dhe Hrushovit.
Ne shtator te vitit 1962, Mbreti Leka shkoi ne Spanje, ku kontakton dhe rivendos lidhjet me Princin Huan Karlos dhe Princin Simeon te Bullgarise. Me vone, Mbreti Leka kreu nje turne te shkelqyer ne vendet arabe, ku u prit me ceremoni madheshtore ne Jordani nga Mbreti Hysein dhe ne Arabine Saudite, ku u prit nga Mbreti Faisal.
Si ekspert i shkelqyer i armatimeve te sofistikuara dhe per shkak te njohjeve te reja e lidhjeve te vjetra, Mbreti Leka u be nje nga me te besuarit e Pentagonit, nga ku u pajis me kartabiankė per te shkuar ne Vietnam, si vezhgues ushtarak.
Ne pranveren e vitit 1969, Mbreti Leka shkoi ne Australi, ku u prit ne menyre te shkelqyer nga diaspora shqiptare, si dhe nga autoritetet shteterore, nen kryesimin e kryeministrit Menzes. Ne kete turne, Mbreti u njoh me bashkeshorten e ardhshme, Mbretereshen Susane. Pas dasmes, Mbreti, Mbreteresha Susane dhe Nena Mbretereshe Geraldine, zhvilluan nje turne te paharruar ne Kanada dhe SHBA, ku u priten me ceremoni te bujshme nga autoritetet vendase dhe diaspora shqiptare, sidomos ne Toronto te Kanadase, ne Bufalo, Konektikat, Nju Jork, Boston, Detroit, Cikago, Filadelfia, ne Tampa dhe Miami te Floridas, ne Hjuston te Teksasit dhe ne Uashington. Ne te gjitha keto kryeqendra, per nder te familjes Mbreterore Shqiptare u shtruan koktejle dhe dy dreka madheshtore; ne Senat dhe ne Kongres, ne te cilat moren pjese senatore dhe kongresmene te shquar amerikane, shume prej te cileve ishin miq te Mbretit Zog dhe perkrahes te Ceshtjes Kombetare Shqiptare.
Pas vitit 1979, filluan peripecite e panumerta te Familjes Mbreterore, pas gjuetise se shtrigave te KGB dhe UDB, te cilat u tremben mjaft nga rritja e autoritetit dhe influences politike te Mbretit Leka. Keto dy sherbime sekrete u tmerruan nga mundesia e permbysjes se pushtetit te Hoxhes dhe Restaurimit te Monarkise Shqiptare, prandaj organizuan kurthe te panumerta kunder Mbretit Leka, deri sa influencuan edhe largimin e detyruar te Familjes Mbreterore nga Spanja, ne vitin 1982. Gjate gjithe periudhes, deri ne fund te qendrimit te Tij ne Johannesburg te Afrikes se Jugut, Mbreti Leka thelloi njohurite ne politologji, diplomaci, shkencat ushtarake, sociologji, ekonomi, marketing, administrim-bisnes, marredhenie nderkombetare, ne politikat e sigurimit dhe sidomos ne gjuhet e huaja.
Mbreti Leka i kushtoi pothuajse nje jete te tere luftes per permbysjen e regjimit komunist ne Shqiperi, ndonese perpjekjet e Tij u sabotuan sistematikisht nga te gjithe ato qarqe qe ishin te interesuara per mbijetesen e diktatures.
Ishin pikerisht keto qarqe ato qe mbeshteten votevjedhjen e 29 Qershorit te vitit 1997 dhe i dhane kurajo neokomunisteve te shpallnin rezultatin e deshiruar. Jane pikerisht keto qarqe qe sigurojne mbeshtetjen per banden ne pushtet dhe shtyjne ditet e saj te mbushura me krime. Populli po ndergjegjesohet gjithnje e me shume se vota qe dha gjate Referendumit per fitoren e Monarkise, duhet perseritur dhe shenjteruar ne Referendumin e ardhshem. Vetem Monarkia mund te sendertoje endrrat e shqiptareve per prosperitet e mbrothesi. Ndaj te gjithe urojne njezeri: Rrofte Mbreti i Shqiptareve Leka I, u shenjterofte froni dhe kurora e Shqiperise.
7 Prilli tragjik dhe fati i shqiptarėve
Nga Sazan Pipa
7 Prilli kobzi i vitit tragjik 39-te, do te mbetet ne memorien historike te shqiptareve, si nje nga ngjarjet qe ndryshuan rrjedhen e zhvillimit shoqeror dhe deformuan ne menyre te pakthyeshme substratin politiko-etatist te elites intelektuale dhe klases sone politike.
Idete majtisto-liberale, qe permbyten Evropen e viteve 20-30, e gjeten klasen politike shqiptare ne hapat e para te deshirave dhe perpjekjeve titanike per jetesimin e filozofise se Rilindjes Kombetare, nepermjet kulmimit te aftesive shtetformuese.
Shtetaret tane te medhenj, elita e elites se klases sone politike, qe shkelqeu ne sfondin e erret te te semurit te Bosforit, hodhen dhe cimentuan themelet e shtetit te pare nacional shqiptar, pas aprovimit te Statutit Themeltar ne 1 Shtator te vitit 1928.
Pavaresisht gjenialitetit te Ahmet Zogut, shqiptaret kurre nuk mund ti sendertonin aspiratat e tyre pa kontributin krucial te politikaneve dhe shtetareve qe, me mendjen e ndritur, i rroken ne ajer idete dhe vizionet e Mbretit te tyre, te cilin e mbeshteten pa medyshje, deri ne fund.
Bartesit e ideve komuniste e fashiste, ide qe ne realitetin shqiptar shpesh konfondoheshin deri ne mbivendosje, nuk munden asnjehere te vinin ne dyshim e aq me pak te shembnin parimet konservuese te shoqerise shqiptare. Kjo shoqeri, zhvillimin nuk mund ta pranonte si kundervenie deri asgjesuese ndaj tradites qe kish determinuar psiqiken dhe fizionomine tone kombetare.
Stoicizmi dhe lufta e shkelqyer diplomatike e Mbretit Zog I dhe e pasuesve-diplomate te Tij, jo vetem poshteruan diplomacine trashanike te Cianos, por e cekuilibruan ate dhe e detyruan Italine te perdore gjuhen e forces ndaj Shqiperise.
Keshtu, aventurierit fashist Duce, i mbeti vecse pushtimi ushtarak i Shqiperise per te shtene ne dore sovranitetin e shtetit shqiptar, pas deshtimit te shkembimit te vartesise politike me ndihmat ekonomike. Pakti Ciano-Stojadinovic jo vetem qe ishte kunder-reaksion ndaj vendosmerise se Mbretit Zog I per ruajtjen e sovranitetit te Shtetit Shqiptar, por deshmoi se, ne substance te fundit, fashistet italiane dhe jugosllavet, bene kauze te perbashket per coptimin e Shqiperise. Shpallja e Ahmet Zogut Mbret i Shqiptareve, shtypja e rebelimeve dhe kryengritjeve me implikime italo-serbe dhe, me pas, ky komplot antishqiptar, hodhen ne ere tezat kriminale per impaktet serbe ne politiken dhe shtetin shqiptar, si kompensim i 24 Dhjetorit te vitit 1924.
Me aktin e turpshem te pushtimit fashist, Musolini shkeli me kembe marreveshjen italo-britanike te vitit 1938, per Ruajtjen e statukuose ne Mesdhe dhe, njekohesisht, shfrytezoi indiferencen kuazikapitullante te Fuqive te Medha te Evropes qe, ... ne Shqiperi nuk kishin kurrfare interesash, pervecse interesit te pergjithshem per ruajtjen e paqes ne bote {!!!}. A thua se Shqiperia ndodhej jashte planetit dhe pushtimi i saj ishte thjesht nje eskursion ushtarak i fashisteve. Agresioni fashist dhe pushtimi i turpshem i Shqiperise, hodhi ne ere arsyet e ekzistences se metejshme te Lidhjes se Kombeve dhe moralin e supershteteve anetare, te cilet as qe denjuan te shqyrtonin Deklaraten e Protestes se Qeverise shqiptare, pas pushtimit te nje vendi anetar sikunder ishte Shqiperia.
Komunistet dhe historigrafia e tyre, e fshehen faktin se perfaqesuesi i Bashkimit Sovjetik ne Lidhjen e Kombeve, ishte kundershtari me i eger i futjes ne rendin e dites per shqyrtim te Protestes se Qeverise shqiptare per aktin banditesk te pushtimit. Dhe kjo sepse bolsheviket ishin po aq agresore kunder Finlandes, republikave priballtike, etj..
Toleranca kapitulluese e Demokracive te Medha, zgjoi oreksin e nazi-fashisteve, te cilet vecse ndryshuan rradhen e viktimave ne kasaphanen qe pasoi dhe, nje dite te bukur, trokiten edhe ne deren e pacifisteve, duke i mbytur ne gjak.
Me 7 Prill, shqiptaret atdhetare luftuan me heroizem dhe i kthyen brigjet tona ne varr per fashistet.
Asnje komunist apo majtisto-liberal, nuk i mori armet per te luftuar, madje shume prej tyre veshen uniformat e fashizmit, ose u anetaresuan ne Partine fashiste shqiptare. Si gjithmone, luftuan dhe derdhen gjakun ata qe ishin mesuar te flijoheshin per Shqiperine, brez pas brezi.
Bilanci tragjik i luftes civile dhe aspak clirimtare, perllogariti si elemente varrezat masive te shqiptareve dhe ndoca varre pushtuesish, qe numeroheshin me gishtat e dores.
Gabimi trashanik i Demokracive te Medha, vazhdoi edhe gjate Luftes se Dyte Boterore, pas krijimit te aleancave me sllavo-komunistet e Ballkani dhe te Evropes dhe Azise. Keto aleanca pragmatiste i sollen komunistet ne pushtet, duke varrosur Demokracine ne pothuajse gjysmen e Evropes dhe te Azise, gafe se ciles ia pane hajrin duke paguar faturat e Luftes se Ftohte dhe rreziqet e katastrofes berthamore.
Por, per shqiptaret dhe popujt e tjere te Evropes Juglindore, demet me te medha te Luftes se Dyte Boterore nuk ishin ato materiale dhe njerezore, perkundrazi. Demet me te medha ishin shkaterrimi i substratit konservativ dhe permbysja e raporteve politike, ekonomike dhe sociale, ne menyre te pariparueshme. Genocidi komunist fitoi legjitimitetin prej disa lapidareve, duke guxuar te viktimizoje familjet dhe elementet me progresiste te shoqerise shqiptare.
Gjate LDB, aleate te fuqive antifashiste u shpallen vrasesit e popullit, nderkohe qe armiqte historike u shpallen vellezer dhe aleate ideo-strategjike. Pas vendosjes se pluralizmit, internacionalistet u vetshpallen adhurues dhe aleate te Perendimit.
Ne kete kendveshtrim, 7 Prilli shkaterroi perspektiven e vendit dhe risolli ne pushtet forcat me te errta te shoqerise shqiptare gjate disa brezave, duke sjelle konsekuenca qe do te kerkojne kohe te stergjate per tu riparuar. Por demi me i rende eshte atrofizimi i aftesive shtetformuese dhe legalizimi i padrejtesive shoqerore. Ndaj, me te drejte, 7 Prilli konsiderohet si menxyra fatale e shqiptareve.
OPINION
Me rastin e 67 vjetorit tė lindjes sė Mbretit Leka i Parė
Njė jetė nė shėrbim tė atdheut
Nga Kastriot DERVISHI
Me 5 prill 2006 u mbushėn 67 vjet nga lindja e Mbretit Leka i Pare. Ai eshte djali i vetem i Mbretit Zog i Pare dhe i Mbretereshes Geraldine te cilet u martuan me 27 prill 1938, me nje ceremoni festive te zhvilluar ne Tirane. Leka i Pare lindi ne nje kohe te veshtire dhe ne prag te pushtimit fashist. Lidhur me kete ngjarje ne kujtimet e tij Ministri i Jashtem i Italise ne ate kohe konti Ciano shkruan se pushtimi i Shqiperise ishte planifikuar te kryhej ne ditet qe pritej lindja e princit trashegimtar. Ne shenimet e dates 25 mars 1939 njeriu qe pergatiti pushtimin e Shqiperise, Konti Ciano shkruan:
Vec te gjithave eshte nje fakt familjar tek i cili kam shume besim: lindja e afert e nje femije. Zogu e do gruan, e ne pergjithesi gjithe familjen. Besoj se do te preferoje t`i siguroje farefisit te vet nje te ardhme te qete. Nuk e imagjinoj dot Geraldinen shtatzėnė tė shtegtojė duke luftuar neper malet e Matit e te Mirdites.
Ne kete situate te turbullt zhvillimesh politike apo ushtarake, ne oren 3.30 te mengjezit te dates 5 prill 1939, lindi Princi trashegimtar Leka i Pare. Lindja e tij u lajmerua ne oren 10-te te mengjezit te kesaj dite me gjemimin e 100-t te shtenave te topit. Ne ditarin e tij Konti Ciano ironizoi keshtu kete lindje:
Per sa kohe {Leka} do te jete trashegimtar i Mbreterise se Shqiperise?
Mbas lindjes se Princit Leka italianet fiksuan si afat te fundit te ultimatumit te tyre daten 6 prill. Megjithe kete situate te renduar ne mesditen e dates 6 prill Parlamenti shqiptar i hodhi poshte te gjitha kerkesat ultimative te pales italiane. Mirepo paralelisht Jugosllavia deklaroi se ne rast te nje rezistence ne Shqiperi, ajo rezervonte te drejten te hynte 25 kilometra ne territorin shqiptar.
Nuk ngeli prapa as Greqia e cila deklaroi se do ta linte kufirin hapur deri me 8 prill, e me pas do ta mbyllte ate. Per fat te keq edhe reagimi nderkombetar ishte zero. Si lidhja e Kombeve ashtu edhe Fuqite e Medha miratuan pushtimin e Shqiperise me heshtjen e tyre. Ne kushte te tilla, nje vend i vogel si Shqiperia e kishte te pamundur nje rezistence ndaj nje shteti shume here me te madh si Italia. Pasi Mbreti Zog organizoi rezistencen simbolike ne portet shqiptare dhe ne brendesi te territorit u largua nga vendi per te vazhduar luften ne mergim dhe per te qene faktor politik ne arenen nderkombetare.
Keshtu Princi Leka ende pa i mbushur dy dite jete dhe pa e njohur mire atdheun e tij u detyrua te merrrte rrugen e gjate te mergimit. Ishte ora 4 e mengjezit e 7 prillit kur makinat e Oborrit Mbreteror do ti drejtoheshin kufirit me Greqine, ndersa Mbreti Zog do ta bente nje gje te tille nje dite me pas. Familja Mbreterore qendroi me pak se nje muaj ne Greqi dhe me 2 maj 1939 u largua me tren ne drejtim te Turqise. Nga ketu qellimi i ardhshem i Mbretit Zog do te behej Britania e Madhe ne funksion te nderkombetarizimit te ceshtjes shqiptare. Ne fund te qershorit 1939 sovranet lane Stambollin dhe nisen me tren te marre me qera drejt Rumanise. Me pas udhetimi i Familjes Mbreterore vazhdon me ndalesa ne Poloni, Lituani, Finlande dhe Suedi. Nga Suedia ne mesin e muajit gusht 1939 sovranet arriten ne Paris, nga ku u larguan vetem pak kohe para ardhjes se ushtrive gjermane, ne drejtim te Britanise se Madhe.
Ne nentor 1945 pasi Britania e Madhe e njohu qeverine komuniste te Enver Hoxhes, Familja Mbreterore u largua per ne Egjipt, ku Mbreti Faruk me origjine shqiptare kishte ofruar mikpritjen e tij. Pas permbysjes se ketij te fundit nga revolucionaret e Abdyl Naserit ne vitin 1952, jetesa e Familjes Mbreterore u be e veshtire. Pas nje periudhe tjeter te veshtire ne korrik te vitit 1955 Mbreti Zog, Mbreteresha Geraldine, Princi Leka dhe pjesetaret e tjere te Familjes Mbreterore, u larguan per ne Kane te Frances.
Me 9 prill 1961, pas nje semundje disa vjecare, Mbreti Zog nderroi jete ne spitalin Fosh te Parisit. Ne perputhje me statutin e Mbreterise shqiptare te vitit 1928 vendin e Mbretit Zog e zuri Mbreti Leka i Pare i cili beri edhe betimin para Parlamentit shqiptar ne mergim.
Mbreti Leka ne moshen 8 vjecare pervec gjuhes shqipe zoteronte edhe gjuhet anglisht e frengjisht. Ne kohen e qendrimit te Familjes Mbreterore ne Egjipt ai u arsimua ne British Boys Schooll te Aleksandrise. Ne vitet 1955-1956 ndjek mesimet ne Aiglon College te Zvicres ku merr dhe diplomen Matriculation of Oksford.
Ne vitet 1956-1958 studion ne akademine ushtarake te Sandbesit ne Angli, dhe per shkencat politiko-ekonomike vazhdoi Universitetin e Sorbones ne Paris. Pervec gjuheve te mesuara ne femijeri Mbreti Leka mesoi edhe gjuhet spanjisht, gjermanisht, arabisht dhe portugalisht.
Ne vitin 1962 me ndermjetesine e miqve te tij Mbretit Simeon te bullgareve dhe Princit Juan Karlos te Burboneve, Mbreti Leka vendoset ne Spanje, ku ushtron edhe nje aktivitet privat.
Me 23 korrik 1972, Mbreti Leka organizon ne Madrid nje mbledhje me te gjithe kreret e partive dhe organizatave shqiptare ne mergim, ku te gjithe vendosen te luftojne per nje Shqiperi Etnike dhe per permbysjen e regjimit antikombetar komunist te instaluar dhunshem ne Shqiperi. Me nderhyrjen e agjenturave te huaja kjo marreveshje sabotohet mjaft shpejt.
Me 23 korrik 1975 me rastin e fillimit te Konferences se Helsinkit-KSBE, Mbreti Leka i dergon nje telegram ketij organizmi ku midis te tjerash thote se nuk do te kete kurre paqe e mirekuptim ne Ballkan po nuk u njoh integriteti territorial i Shqiperise Etnike.
Ne tetor 1975 Mbreti Leka martohet me aristokraten australiane Suzane Kallen-Uordin, dasma e te cileve zhvillohet me madheshti ne kryeqytetin spanjoll Madrid. Ne qershor 1977 gjate nje mbledhje te KSBE-se ne Beograd, ai deklaron se nuk mund te flase Jugosllavia per te drejtat e njeriut ne nje kohe qe ushtron genocid mbi shqiptaret atje.
Po ne vitin 1977 Mbreti Leka formon Keshillin Ushtarak per Clirimin e Tokave Shqiptare dhe filloi pergatitjet per te nderhyre me Ushtrine Kombetare ne Shqiperine etnike per te permbysur regjimin e urryer komunist dhe per te cliruar tokat e pushtuara. Perpjekjet e tij per te pajisur kete ushtri me arme jane paraqitur nga propaganda komuniste si perzieje e tij ne ceshtje te trafiqeve te armeve. Projekti i Lekes se Pare per formimin e kesaj ushtrie, u sabotua nga ato shtete qe ishin per mosprekjen e integritetit territorial te Jugosllavise. Nisur nga ky shkak, keto shtete i bene presion edhe qeverise spanjolle ta ndalonte nje aktivitet te tille ne territorin e saj. Ne keto kushte Mbreti Leka la Spanjen me 31 janar 1979 per te shkuar ne Johanesburg.
Ai nuk mjaftohet me kaq por zhvillon nje veprimtari te dendur diplomatike ne favor te ceshtjes kombetare shqiptare, e cila kulmonte ne raste si ngjarjet e vitit 1981 ne Kosove. Ne dobi te ceshtjes shqiptare prononcohen kete kohe edhe miqte e Mbretit si senatoret amerikane Flloid Spens dhe Xhesi Helms.
Edhe ngjarjet e dyfishta te korrikut 1990 do ta gjenin Mbretin Leka ne krye te detyres. Ai do te ndjeke nga afer te gjitha hallet e shqetesimit e emigracionit te ri shqiptar te dyndur ne ambasadat u huaja ne Tirane, dhe do te vazhdoje interesimin e tij te perhershem ndaj ceshtjes se Kosoves.
Mbreti Leka pershendeti edhe levizjen studentore te dhjetorit 1990. Ai u gjend prane emigranteve shqiptare qe emigruan ne mars 1991 ne Itali dhe i beri thirrje popullit shqiptar te bojkotonte zgjedhjet e 31 marsit 1991 te cilat i parashikonte se do te manipuloheshin nga PPSH-ja.
Ne periudhen e pluralizmit Leka i Pare do te riperseriste kerkesen e perhershme te tij per te organizuar nje referendum per formen e regjimit. Pas nje kalimit te nje kohe Leka i Pare do te vinte per here te dyte ne token shqiptare me 12 prill 1997, ne nje moment te veshtire per vendin. Shqiperia e sapodjegur nga rrebeluesit e nxitur edhe nga agjenturat e huaja, do te degjonte nga biri i saj fjalet paqe, bashkim, vellazerim. Pas disa takimesh me autoritetet shqiptare dhe caktimit te dates se referendumit, Mbreti Leka zhvilloi nje fushate mjaft dinjitoze ne mbare vendin.
Ne perfundim te referendumit atij iu mohua fitorja dhe iu shkaktua incidenti i 3 korrikut 1997, ku mbeti i vrare edhe nje protestues monarkist, vrasesit e te cilit nuk dolen kurre para drejtesise. Madje ndaj tij u hap edhe nje proces penal nga ato qe moren pushtetin me 1997. Per te evituar konfliktet dhe per t`iu shmangur provokacioneve, Mbreti Leka u largua serish nga atdheu me 12 korrik 1997 me premtimin se ishte i gatshem te kthehej ne momentin qe do ta kerkonte populli shqiptar. Incidenti me i fundi qe iu shkaktua Mbretit ishte ai i 6 shkurtit 1999, pikerisht diten e hapjes se konferences se Rambujese. Tashme cdo gje eshte sqaruar dhe i perket se kaluares. Ne qershor te vitit 2002, Mbreti Leka I, ne respektim te nje kerkese te bere prej me shume se 70 deputetesh te Kuvendit te Shqiperise merr vendimin qe te kthehet pergjithmone ne Atdhe. Ardhja e tij do te shenohet ne analet e historise si njera prej pritjeve me entuziaste qe i eshte bere ndonjehere ndonje lideri te popullit shqiptar.
Me qindra-mijera vete me ovacione dhe me entuziazmin qe kerkonte momenti e shoqeruan Mbretin Leka per ne rezidencen e tij. Pikerisht ne kete kohe ai fillon dhe aktivitetin e tij duke pritur e degjuar shqiptaret nga te gjitha krahinat e vendit tone.
Ky 67 vjetor e gjen Mbretin Leka i Pare ne ne Shqiperi, perhere te gatshem ne sherbim te vendit te tij, gjithmone me deshiren per te punuar per nje Shqiperi te perparuar e demokratike.
HOMAZH
In memoriam atdhetarit tė shquar
Shqiptarėt e SHBA pėrcjellin me nderime nacionalistin Abdullah Murat Kaloshi
Nga Beqir Sina, SHBA
Qindra bashkatdhetarė nga Nju Jorku, Nju-Xhersi dhe Kėnektikėt e Kanadaja, bėnė nderime nė shenjė dashurie e respekti pranė arkivolit tė Abdullah Murat Kaloshit. Abdullah Murat Kaloshi ndėrroi jetė mė dt. 21 qershor 2004, nė moshėn 76- vjeēare, nė shtepinė e tij nė Nju-Xhersi. Nė ceremoninė e homazheve nė Qendrėn Islamike Shqiptaro- Amerikane, nė ceremoninė mortore, nėn njė atmosferė tė kobshme, morėn pjesė krerėt e disa organizatave dhe shoqatave shqiptaro-amerikane, familjarėt, tė afėrm tė familjes Kaloshi, bashkėqytetarė dhe bashkėkombas.
Pranė arkivolit tė mbuluar me flamurin kombėtar shqiptar, me trupin e tė ndjerit Abdulla Kaloshi, vendosur nė hyrje tė Xhamisė sė Bruklinit, bėnė homazhe ish-kongresmeni republikan i Nju-Jorkut, president i Ligės Qytetare Shqiptaro-Amerikane, Joseph J DioGuardi, kryetari i Federatės Panshqiptare VATRA, Inxh. Agim Karagjozi, n/kryetari i Vatrės dr.Gjon Buēaj, kryetari i Degės sė LDK -sė, z Agim Rexhaj, krerėt e Legalitetit nė mėrgim, Ballit Kombėtar, Bashkimit Kombėtar, liderė tė komunitetit fetar mysliman, biznesmenė, intelektualė e mėrgimtarė tė hershėm e tė rinj.
Ndėrsa ditėn e enjte me 24 qershor, nga Qendra Islamike Shqiptaro-Amerikane nė Brooklyn, tė gjithė kanė pėrcjellė me dhimbje tė madhe, njėrin nga nacionalistėt mė tė spikatur tė diasporės; Abdulla Murat Kaloshi.
Njė mase e madhe pjesėmarrėsish, tė cilėt kishin kaluar njė pjesė tė mirė tė jetės me tė ndjerin, kishin ardhur t'i jepnin lamtumirėn e fundit, fatosit tė nacionalizmit, i cili kapėrceu kufirin nė moshėn e rinisė. Ishte njė ndėr ata qė regjimi komunist e pati cilėsuar "armik tė popullit" dhe e kishte futur nė listėn e tė rrezikshmėve, edhe pse nė kohėn e shpalljes sė listės ai nuk pati mė shumė se 20 vjet jetė. Ai do tė mbahet mend gjatė nė komunitet si njė patriot dhe atdhedashės i flakėt, demokrat dhe besimtar shembullor. Ne ceremoninė mortore dhe atė tė varrimit kishin ardhur miq e bashkėluftėtarė nacionalistė nga amerika dhe Kanadaja.
Ceremoninė nė Xhami e drejtoi njė nga figurat mė tė njohura tė gazetarisė nė mėrgim, gazetari veteran i Radios "Zėri i Atdheut" nė Amerikė, nacionalisti z.Rasim Sina. Pas shėrbimeve fetare e morėn fjalėn folėsit qė vlerėsuan jetėn dhe veprėn e nacionalistit, qė nuk reshti kurrė sė luftuari pėr Shqipėri. Rasim Sina, bėri njė pėrcjellje tė jetės dhe veprės sė antikomunistit Kaloshi, duke u ndalur nė pikat kulmore tė saj; si arratisja nga Shqipėria, arrestimi nga jugosllavėt, kthimi nė Shqipėri, ikja, kampet e internimit; riikja, mėrgimi, aktiviteti si atdhetar nacionalist, aktiviteti si vatran, aktiviteti nė Qendrėn Islamike, si njė nga themeluesit e saj etj.. E gjithė jeta e tij ishte e mbushur me ngjarje.
Nuk kishte ngjarje tė komunitetit ku tė mos ndihej prania e tij. Intelektuali dibran Xhelal Dine, anėtar i njėrės prej familjeve mė tė njohura dibrane, njė nga bashkėluftėtarėt e Abdullait, dhe i afėrm me familjen Kaloshi, njė nga ata qė e shoqėruan nė aventurėn e 54 viteve tė shkuara, kur do tė merrnin rrugėn e largėt pėrmes rreziqeve, tregon me emocion se si arritėn qė ta realizonin atė aventurė qė u rrezikoi jetėn.
Ndėrsa kryetari i Ballit Kombėtar, Skėnder Meka, do tė tregonte cilėsitė burrėrore qė e karakterizonin luftėtarin nacionalist, Abdulla Kaloshi. Nėnkryetari i "Vatres" dr. Gjon Buēaj, ndėrsa do tė ngushėllonte nė emėr tė Vatrės, do tė ndalej nė aktivitetin e Kaloshit pranė shoqatės mė tė vjetėr shqiptare, anėtar i kėshillit tė pėrgjithshėm tė sė cilės ai ishte deri nė momentet sa ishte gjallė. Nė emėr tė Partisė Lėvizja e Legalitetit ngushelloi inxh. Hajdar Tonuzi, i cili pėrshkroi rrugėn plot ngjarje trimėrore qė ka pėrshkuar fisi i madh i Kaloshėve. Tonuzi tha se djemtė e Kaloshvet, kanė luftuar kundėr ēdo okupatori, ēdo zaptuesi qė ka shkelur vendin. Ai tregoi shembuj tė hershėm qė me turqit, kundėr okupimit italian mė 1939, mė vonė kundėr komunizmit kanė dhėnė jetėn 16 trima prej Kaloshėve, duke filluar me Miftar Kaloshin, qė ra heroikisht nė Peshkopi mė 21 korik 1944, nuk harrohet kurrė beteja e Dethit dhe Langovishtės nė gushtin e 1946, ku Dan Kaloshi me ēetėn e tij luftoi trimėrisht kundėr forcave komuniste tė komanduara nga Mehmet Shehu pėr 10 ditė me radhė, - tha Tonuzi.
Irfan Kaloshi shpalos kujtimet...
Abdullai, i biri i Murat Kaloshit, lindi me 21 qershor tė vitit 1928 nė Kandėr tė Kastriotit - Dibėr e Vogėl. Lindi dhe kaloi njė pjesė tė jetės pikėrisht aty ku lumi Drini i Zi shkruante historinė e tij shekullore. Atje ku Korabi kryeneē oshėtinte nga krismat e armėve. Atje ku sofrat rrinin shtruar dhe odat dibrane ishin parlamenti i kohės i burrave. Aty u rrit dhe u brymos ky burrė. Pasi mbaron shkollėn fillore, tetėvjeēare dhe tė mesme nė Kastriot (njė ndėr shkollat e njohura nė kėto anė pėr nivelin e lartė tė arsimimit) vijon studimet nė gjimnazin deri sa plasi lufta civile dhe koha pėr studime pėrfundoi. Abdullai, nė moshėn 16 vjeēare ngjesh armėt nė brez dhe bashkohet me forcat e rezistencės dibrane tė njohura si "Besa e Dibrės". Nė Linicė forcat e Batalionit "Drini" tė udhėhequra nga z.Dilaver Dine dhe forcat e "Besa e Dibrės" bėnė njė betejė heroike, ku i thyen armėt me sllavo-komunistė. Por siē e dimė tė gjithė: lufta pėrfundoi nė krahun e sovjetėve. Mė 28 mars 1946 e internuan nė Berat, mė pas nė Tepelenė dhe mė nė fund nė Gramsh tė Elbasanit. Gjatė kohės qė ishte nė hetuesi (8 muaj rresht) u pėrballua me torturat mė ēnjerėzore. Koha nuk priste, Abdullai, i lindur lider i spikatur si e ka treguar koha, me shpejtėsi organizon grupin e tė arratisurve nga kampi i Llozhanit. Ishte data 6 maj 1949 kur sė bashku me Jonuz Ndreun, Tafil Ndreun, Esat Ndreun, Xhelal Dinen, Muhamer Jusufin, Nikollė Gjonmarkaj dhe Selim Hoxha, kėpusin zinxhirėt e robėrisė dhe arratisen jashtė kufijve shtetėrorė.
Kėtu pėr Abdullain filloi njė kapitull i ri. Jeta e emigracionit ishte shumė e vėshtirė dhe e mbushur plot me brenga. Pasi u bė njė kohė e gjatė qė askėrkujt nuk i kishte shkuar ndonjėherė ndėrmend se do tė kalonin si pa kuptuar afro gjysmė shekulli (44 vjet) pėr t'u kthyer edhe njė herė, nė atdheun e tij, dheun e tė parėve, qė ai e deshi aq shumė dhe qė shumė pinjollė tė kėsaj familjeje sė cilės i pėrkiste Abdullai, e mbrojtėn me gjak dhe jetė. Nė mėrgim nė vitin 1954 pati gėzimin mė tė madh kur u martua me njė vajzė tė njė familjeje fisnike, tė bijėn e Halit Camit, zonjushen Ikbale Cami - Kaloshi. Me kėtė martesė dhe kėtė grua stoike, ky burrė dibre krijon njė familje tė dashur dhe tė respektuar me njė jetė tė lumtur familjare.
Njė portret pėr Abdullain
E pyes njė herė, a mė tregon pak pėr historinė tėnde. Kushėri, mė pėrgjigjet - historinė asht ma mirė kur ta tregojnė e ta bajnė tė tjerėt sesa ne vetė.
Duke e kuptuar menjėherė modestinė e tij m'u desh tė heshtja dhe me heshtjen tė pohoja tė vėrtetėn. Sepse e dija ashtu si e dinim tė gjithė se Abdulla Kaloshi ishte i familjes, ishte i komunitetit, ishte i shoqėrisė, ishte i kombit shqiptar.
Abdulla Kaloshi ishte kudo - dhe kurdoherė i gatshėm pėr tė ndihmuar. Njeri me njė sedėr tė lartė dhe tipare tė forta burrėrore e kombėtare. Trim dhe i zgjuar, i lindur do tė vihej nė krye tė demonstratave antijugosllave dhe antikomuniste nė mėrgim. Si njė besimtar shembullor e shohim tė dedikuar nė ndėrtimin e tė parės xhami shqiptare nė Amerikė me Sali Myftiun nė Bruklin (Nju- Jork).
Si njė atdhetar e shohim ne krye tė Federatės patriotike tė Amerikes VATRA. Si vėlla tė njė gjaku e shohim nė kampet e refugjatėve nga Kosova, nė Shqipėri e Maqedoni duke dėrguar dhe shpėrndarė ndihmat e mbledhura nga xhamia. Duke iu kthyer jetes se tij - patjetėr njė vend tė rėndėsishėm zė viti 1993.
Ai sė bashku me shumė bashkatdhetarė tė larguar me vjet, u kthyen tė pėrmalluar nė vatanin e tyre ėndrrėn mė tė lumtur tė jetės sė tyre. Kthehet i pėrlotur dhe i gufosur me dashurinė e mallin qė e kishte kapluar pėr vėllezėrit dhe motrat e njė gjaku.
Kėtu me kėtė kthim falė pėrvojės dhe integrimit me jetėn e qytetėruar dha njė kontribut tė ēmuar nė zhvillimet demokratike nė Shqipėri. Abdulla Kaloshi i pėrkiste njė familjeje, tė cilat ishin kreja e Dibrės ose siē quhen ndėr kėto anė "9 Malet e Dibrės".
Si bir i kėsaj familjeje tė madhe e bujare kėnaqėsia e tij ishte vetėm me dhanė e me ndihmu tė gjithė ata qė njihte. Kur hynte nė dhomėn e burrave Abdullai, oda mbushej me gaz, energji, me dinamizėm dhe jėtė. Ai kishte respekt tė madh pėr punėtorin, tė ndershmin, tė zgjuarin, tė zotin, patriotin dhe atdhedashėsin. Njėkohėsisht nuk pajtohej dhe e kishte vdekje tė keqin, tė pabesin, armikun dhe tradhtarin. Abdullai tani po ndahet nga bashkėshortja dhe shoqja e jetės (50 vjet bashkė), ndahet nga familja, ndahet nga fėmijėt, Bujari, Bekimi, Afrimja, Lola dhe Bardha. Ndahet vėllai Bajaziti, ndahet nga tė motrat Fetja dhe Adivia, ndahet nga nipat e mbesat, ndahet nga farefisi ndahet nga shoqėria. Sot e thėnė me gjithė zemėr po na shkėputet njė yll nga bashkėsia shqiptare nė Amerikė. Ne do tė kujtojmė pėrjetė kujtimin dhe jetėn e tij. I ndjeri u varros nė Laurell Grove Cemetary-New Jersey.
Marrė nga "Bota Sot" dt. 28 qershor 2004
Njoftim i Kryesisė sė PLL
Ditėn e shtunė, mė datė 15 prill 2006, ora 11.00, nė Selinė e PLL zhvillohet mbledhja e radhės e Komitetit Drejtues tė Partisė Lėvizja e Legalitetit.
Njoftohen anėtarėt e Komitetit Drejtues tė marrin masat e nevojshme pėr tė respektuar orarin.
Kryesia e Komitetit Drejtues
___________________________
2 Avril 2006
___________________________
Krerėt legalistė Spahiu, Basha, Tujani, takime nė disa qytete tė vendit
PLL, pėrgatitje pėr datat historike tė Prillit
Nė Burrel, Durrės, Krujė, Shkodėr, Korēė e diasporė, legalistėt do tė pėrkujtojnė datat historike tė prillit; 5 prillin - ditėlindjen e Mbretit Leka, 7 prillin e rezistencės antifashiste tė zogistėve, 9 prillin e dhimbshėm, 12 prillin e 97-ės kur Mbreti Leka kthehet nė atdhe e datat e tjera tė kėtij muaji me tė cilin lidhet fati i Familjes Mbretėrore Shqiptare
EDITORIAL
A do tė bėjnė socialistėt rezolutė kundėr Drashkoviēit?!
Nga Murat Basha
Viti 2006 ėshtė quajtur me tė drejtė si viti i pavarėsimit tė Kosovės ose, sė paku, diplomatikisht, si viti i pėrcaktimit tė statusit pėrfundimtar tė Kosovės. Pėr kėtė ēeshtje kardinale pėr ne, ka pasur pozicionime nga tė katėr anėt e globit, nga SHBA-tė, Federata Ruse, Kina, BE e deri tek tė interesuarit direktė qė janė Shqipėria (bashkė me Kosovėn) nga njėra anė, e Bashkėsia Serbi & Mal i Zi, nė krahun tjetėr. Por ndėrsa deklarimet e "gjithė botės" kanė qenė pro njė procesi pavarėsues tė Kosovės, madje edhe nga Kina e Rusia, e pėr ēudi, sė fundi, edhe nga ministri i Jashtėm i Bashkėsisė serbo-malazeze Drashkoviē, - tė vetmit qė kanė qenė pozicionuar turpshėm kundėr pavarėsimit tė Kosovės janė disa politikanė tė Shqipėrisė, tė opozitės sė sotme tė majtė. Marrėzia e tyre shkoi deri atje sa tė kėrkojnė njė rezolutė parlamentare kundėr njė deklarate nė mbrojtje tė Kosovės, tė bėrė nga ministri i Jashtėm i Shqipėrisė z.Mustafaj, qendrim tė cilit vazhdojnė t'i pėrmbahen. Kjo ėshtė njė situatė absurde por njėherazi shėnon edhe njė rekord tjetėr tė zi tė politikės sė majtė tė Shqipėrisė. Pėrballė kėsaj situate, e vetmja qasje normale do tė ishte injorimi i pėrkohshėm i kėtij qendrimi. Por, gjithsesi, njė shtet, njė komb i denjė pėr emrin e vet, duhet tė marrė masat e duhura qė qendrime tė tilla tė penalizohen si krime kundėr kombit.
Nuk ėshtė arkaizėm tė pėrdoren termat klasikė si "tradhti kombėtare", kur vjen puna pėr mbrojtjen e interesave tė padiskutueshme tė njė kombi. Aq mė tepėr tė njė kombi jo tė madh siē jemi ne shqiptarėt. Pėr interesat kombėtare, pėr tradhti ndaj tyre, kanė ligje tė veēanta tė gjitha shtetet e mėdha tė botės. Edhe ne nuk kemi pse druhemi qė t'i themi tė vėrtetat me emrin qė kanė. Kodi penal dhe kushtetuta duhet tė jenė fare eksplicitė nė kėtė pikė. Eshtė pėr tė vėnė kujėn kur sheh se serbėt po zbrapsen disi nga qendrimet e derisotme ndaj Kosovės, ndėrsa "majtistėt" tanė dalin mė serbė se serbėt. Kur kreu i diplomacisė serbe bėn "prapakthehu" nė qendrimin e politikės zyrtare tė Bashkėsisė serbomalazeze, duke pranuar de facto Pavarėsinė e Kosovės, ēfarė i shtyn socialistėt "tanė" tė kėrkojnė njė rezolutė kundėr qendrimit tė ministrit tė Jashtėm tė Shqipėrisė? Ēfarė i detyron ata qė tė bėhen gardianė tė kufijve tė Serbisė e tė statusquo-sė sė Ballkanit nėpėrmjet njė rezolute turpi?!... "Atė qė fsheh dinakėria sot, do ta pėrshfaqė koha nesėr!", - thotė njė shprehje e lashtė. Edhe ne besojmė se koha ėshtė mjeti mė i mirė qė do tė na e qartėsojė pėrfundimisht kėtė neshtrashė tonėn. Historia ėshtė aty; edhe arkivat janė tė pacenueshme pėr gjithė tė zezat qė gatuhen nė dėm tė shqiptarėve.
Duke i qendruar kėtij diskutimi, kemi tė drejtėn tė shtrojmė ēėshtjen nėse majtistėt "tanė" do tė kėrkojnė nė parlament edhe njė rezolutė kundėr Drashkoviēit, i cili nė njė intervistė televizive tė para disa ditėve, pranon pavarėsimin e Kosovės. Ky diskutim mund tė tingėllojė ironik, por gjithsesi ilustron ēmendurinė e tribusė sė majtė, e cila gjatė gjithė historisė sonė ka vepruar si njė kancer pėr interesat kombėtare.
Njėherėsh themi se ėshtė e pakuptimtė qė klasa politike e njė shteti, tė mos ketė njė kornizė tė pėrcaktuar tė interesave tė paprekshme kombėtare, pėr tė cilėn tė pėrpiqen tė gjithė pa dallime partiake. Nė fund tė fundit ėshtė normale qė njė klasė politike e pėrgjegjshme, tė mos shpenzojė energji nė dallimin dhe mbrojtjen e interesave kombėtare. Si nė shumė gjėra tė tjera, edhe nė kėtė pikė, tė majtėt e Shqipėrisė duan tė dalin tė veēantė e tė ēuditshėm. Siē ka thėnė njė politolog, dėmtimi i interesave kombėtare, ėshtė ndjenja politike e socialistėve shqiptarė. Por ky vullnet i tyre, ka veē njė mundėsi tė realizohet, - vetėm atėherė kur nė Shqipėri dhe nė Kosovė tė mos ketė mė shqiptarė qė kėrkojnė tė realizojnė idealin kombėtar.
AKTIVITETE
Spahiu nė Krujė: Tė forcojmė strukturat e PLL
Mblidhet aktivi i degės sė PLL Krujė
Nė kuadėr tė pėrgatitjeve tė strukturave tė degėve tė PLL pėr zgjedhjet vendore, kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu vazhdon me intensitet turin e takimeve nėpėr rrethe. Tashmė edhe legalistėt nė tė gjithė vendin, kanė filluar njė fazė tė rėndėsishme nė punėn e tyre, sikurse janė takimet e Komiteteve Drejtuese nė degė, pėr tė analizuar veprimtarinė e strukturave lokale, por edhe pėr tė ndarė detyrat pėr tė gjithė anėtarėt e forumeve drejtuese tė degės, tė fokusuara totalisht nė funksion tė zgjedhjeve vendore.
Nė kėtė drejtim, degė tė veēanta kanė avancuar mė tej, dhe ndėrmjet tyre vlen tė pėrmendet dega e PLL Kruje, e cila mbas disa takimeve tė kryesisė dhe Komitetit Drejtues, mė datėn 26 mars 2006 organizoi njė takim tė rėndėsishėm pune nė sallėn e Bashkisė sė Krujės me pjesėmarrjen e antarėve tė shumtė tė PLL.
Mbas ekzekutimit tė Himnit kombėtar, takimin e hapi intelektuali dhe veprimtari legalist Kastriot Goci, i cili mė pas ia dha fjalėn kreut lokal tė degės sė PLL z.Ramazan Kupi.
"Kruja ėshtė bastion i zogizmit dhe Legalitetit", e filloi fjalėn e tij z.Kupi duke evokuar vlerat historike tė trevės dhe ato tradicionale tė krutanėve, tė cilėt edhe gjatė kėtij tranzicioni 15 vjeēar kanė dhėnė njė kontribut tė ēmuar pėr demakracinė.
Z.Kupi, duke pasqyruar aktivitetin e strukturave tė PLL nė rrethin e Krujės, evidentoi punėn e mirė tė disa nėndegėve dhe seksioneve, por njėkohėsisht e vuri theksin edhe tek disa mangėsi tė shfaqura gjatė kėsaj periudhe tė gjatė dimri, qė sipas tij "sigurisht do tė kapėrcehen shpejt".
Kreu i legalistėve tė Krujės, nė fjalėn e tij vlerėsoi bashkėpunimin dhe mbėshtetjen qė i ka dhėnė atij dhe degės, kryesia e PLL nė qendėr. Duke e mbyllur fjalėn e tij, nė emėr tė legalistėve krutanė z.Kupi shprehu optimizmin se zgjedhjet e ardhshme vendore do tė shėnojnė njė rritje tė ndjeshme tė rezultatit zgjedhor.
Dr. Bajram Dollaku, njė nga drejtuesit kryesorė tė degės sė Legalitetit, njėkohėsisht edhe kėshilltar i PLL nė Bashkinė e Krujės, gjatė diskutimit tė tij u pėrqėndrua nė punėn e kėshilltarėve legalistė nė tė gjitha njėsitė vendore tė rrethit, por nė veēanti ai pasqyroi qendrimin dhe rolin e tij nė kėshillin bashkiak tė Krujės. Arritje tė Legalitetit, z.Dollaku vleresoi edhe shpalljen "Qytetare Nderi tė qytetit tė Krujės" tė Nėnės Mbretėreshė Geraldina me unanimitet tė plotė nga tė gjithė kėshilltarėt, pavarėsisht pozicionit partiak.
Nė kėtė takim e mori fjalėn edhe kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu, i cili nė fjalėn e tij fillimisht falenderoi pėr pjesėmarrjen tė pranishmit e shumtė nė kėtė takim tė rėndėsishėm pėr tė vazhduar ndėrmjet tė tjerash edhe me pėrshėndetjen publike tė vendimit tė qeverisė pėr fillimin e procesit tė hartimit tė projekt-ligjit pėr dėmshpėrblimin e ish-tė Burgosurve dhe tė Pėrndjekurve Politikė dhe shprehu besimin se kėsaj here dėmshpėrblimi nga qeveria do tė jetė real e nė respektim tė tė gjitha tė drejtave ndėrkombėtare, ligjeve shqiptare dhe nė veēanti tė Kodit Penal aktual.
Mė tej, duke folur pėr domosdoshmėrinė e kryerjes sė reformės zgjedhore, z.Spahiu tha se "PLL shpreh shqetėsimin e saj pėr vonesat nė reformėn zgjedhore dhe kėrkon nga Kuvendi i Shqipėrisė, dhe nė veēanti nga maxhoranca parlamentare, qė tė fillojnė sa mė parė nga puna pėr pėrmirėsimet e domosdoshme nė Kodin Zgjedhor, me qėllimin e vetėm, qė zgjedhjet e ardhshme vendore tė jenė tė lira dhe tė ndershme. Prandaj mendojmė se PLL ka tė drejtė kur shpreh publikisht shqetėsimin e saj pėr vonesat e pakuptimta nė kryerjen e reformės zgjedhore. Kreu i shtetit z.Moisiu, nė takimin me drejtuesit e partive politike nė dhjetor 2005, ku ishin tė ftuar edhe ne legalistėt, kėrkoi, dhe mė pas u vendos, qė tė ngrihet komisioni parlamentar dhe tė fillojė nga puna pėr reformėn zgjedhore, por fatkeqėsisht tani po mbyllet edhe muaji mars dhe ky komision nuk ka filluar ende nga puna, sepse parlamentarėt tanė kanė mė shumė se njė muaj qė janė pėrfshirė nė njė luftė politike pa sens.
Socialistė janė tė vendosur pėr tė bllokuar punimet e Kuvendit, pėr tė penguar reformat, pėr tė penguar qeverinė nė punėn e saj, pėr tė amplifikuar pakėnaqėsinė tek qytetarėt shqiptarė dhe pėr tė bėrė ēdo gjė, ashtu siē dinė ata, deri edhe nė djegien e Shqipėrisė pėr tė rikthyer pushtetin e humbur mė 3 korrik, sepse ata nuk mund ta konceptojnė veten pa pushtet".
Duke vazhduar z.Spahiu u pėrqėndrua nė zgjedhjet vendore, qė sipas tij "janė njė test i rėndėsishėm nė disa kėndvėshtrime: a do tė zhvillohen zgjedhje tė lira e tė ndershme, ku tė respektohet vota e lirė?; maxhoranca e re, a do tė ruajė mbėshtetjen elektorale tė 3 korrikut, apo jo?; opozita aktuale, a do ta ruajė maxhorancėn nė pushtetin vendor?
Kėto zgjedhje sigurisht qė janė njė test i rėndėsishėm edhe pėr PLL, e cila duhet tė dėshmojė vlerat politike dhe mbėshtetjen politiko-zgjedhore nė elektorat".
Ndėrsa lidhur me synimet e PLL pėr zgjedhjet e ardhshme lokale, z.Spahiu u shpreh se "aktualisht PLL pėrfaqėsohet me kėshilltarėt e saj pothuajse nė tė gjitha bashkitė dhe komunat e vendit, por duke u nisur edhe nga rezultati i fundit i zgjedhjeve parlamentare, Legaliteti synon qė nė zgjedhjet e ardhshme vendore tė marrė rezultatin e merituar, duke iu rikthyer traditės politike dhe duke rimarrė vendin e merituar nė skenėn politike shqiptare.
Pėr bashkinė e Krujės synojmė njė nga tre vendet kryesore: kryetarin e Bashkisė, nėnkryetarin e saj, ose postin e kryetarit tė kėshillit bashkiak. Qė tė realizojmė synimet tona nė rrethin e Krujės, duhet angazhimi i tė gjitha strukturave lokale deri nė seksione, duhet tė fillojė procesi i evidentimit dhe afrimit tė emrave qė do tė jenė kandidatė pėr kėshillat vendore. Kandidatėt pėr kryetarė tė njėsive vendore, sigurisht qė ndodhen para njė faze shumė tė rėndėsishme, dhe ata do tė pėrzgjidhen ndėr figurat mė tė spikatura nė komunitetet pėrkatėse.
Synimet tona nė rrethin e Krujės janė tė qarta: minimalisht duhet tė ruajmė votat tona tė 3 korrikut, qė janė jo pak, por 1804 vota; ndėrsa synimi maksimal ėshtė t'i rrisim ato, ēka do tė thotė tė trefishojmė numrin e kėshilltarėve.
Unė ju rekomandoj qė tė filloni punėn pėr pėrgatitjen e platformave zgjedhore, ku tė gjejnė pasqyrim edhe specifikat e njėsive vendore", - e mbylli fjalėn e tij kryelegalisti Spahiu.
Mbas fjalės sė z.Spahiu, takimi u kthye nė njė bashkėbisedim dhe rezultoi se besimi i legalistėve krutanė pėr njė rezultat tė mirė zgjedhor ėshtė i patundur dhe mbėshtetet nė traditėn legaliste, nė mbėshtetjen elektorale dhe pėrvojėn politike tė krijuar tashmė nė fushata zgjedhore vendore, nga drejtuesit e degės.
Zhvillohet mbledhja e Komitetit Drejtues tė Degės sė PLL Mat
Spahiu nė Burrel: Tė ruajmė dhe t'i rrisim rezultatet pozitive tė PLL nė Mat
Nė kuadėr tė takimeve tė planifikuara me strukturat drejtuese nėpėr degėt e PLL, kryetari i PLL z.Ekrem Spahiu, i shoqėruar nga sekretari i Senatit tė Veteranėve z.Seit Preni, ditėn e premte, mė datė 31 mars 2006, morėn pjesė nė mbledhjen e radhės sė Komitetit Drejtues tė degės sė PLL Mat, mbledhje e cila u zhvillua nė selinė e re tė kėsaj, e mobiluar dhe pajisur sipas kėrkesave tė kohės dhe nevojave tė kėsaj dege ndėr mė kryesoret e PLL nė vend.
Takimin e hapi kryetari i kėsaj dege z.Besnik Murati, i cili pasi falenderoi drejtuesit e lartė tė pranishėm nė fjalėn e tij, i bėri njė analizė veprimtarisė sė kėsaj dege gjatė periudhės qė nga mbledhja e fundit e Komitetit Drejtus, duke theksuar se rėnia e tempit tė punės ėshtė ndikuar nga zgjatja e periudhės sė dimrit dhe kushteve atmosferike tė rėnduara nė kėtė rreeth, pėr ēka sipas tij kryesia e degės ka planifikuar njė program pune pėr tė rikuperuar kėto mangėsi dhe pėr ta pėrgatitur degėn dhe strukturat e saj pėr fillimin e fushatės zgjedhore vendore.
Kryetarėt e komunave legaliste si ajo e Lisit dhe e Rukajt, zz.Agim Selita dhe Muharrem Kurti, informuan forumin drejtues lokal tė PLL, si anėtarė tė tij, mbi punėn e tyre nė drejtimin e pushtetit vendor dhe ruajtjen e lidhjeve shpirtėrore me elektoratin votues dhe simpatizantėt e PLL.
Nėnkryetari i degės lokale tė partisė z.Behar Dodolli, njėkohėsisht edhe kryetar i kėshillit bashkiak tė Bashkisė sė Klosit, nė diskutimin e tij u pėrqėndrua nė punėn e tij nė tė dy funksionet edhe nė atė tė kėshilltarit tė PLL, edhe nė atė tė nėnkryetarit tė degės sė PLL Mat. Sekretari i degės z.Novruz Kurti, mė shumė u pėrqėndrua nė ndarjen e pėrgjegjėsive pėr tė gjithė anėtarėt e Komitetit Drejtues, me qėllim qė tė jemi sa mė tė pėrgatitur pėr zgjedhjet vendore qė po afrohen.
Anėtarėt e Komitetit Drejtues si Sulė Kurti, Islam Hysa, Ramazan Neli, Milazim Hystuna, Nazmi Ēela, Riza Katuēi, Besnik Cakoni, etj., diskutuan edhe pėr rolin e tyre si kėshilltarė nė njėsitė vendore, ku ata kanė mbrojtur interesat e komunitetit, por nė veēanti ato tė elektoratit legalist.
Nė takim e mori fjalėn edhe z.Spahiu, qė i falenderoi tė pranishmit pėrzemėrsisht "pėr vlerėsimin dhe seriozitetin e tyre gjatė diskutimeve, ēka rikonfirmon edhe njėherė se tashmė strukturat drejtuese tė PLL nė kėtė degė janė tė konsoliduara dhe tė alternuara me forcėn argumentuese intelektuale, me idealin zogist tė kėsaj treve dhe me rininė legaliste, qė kėsisoj pėrbėjnė tre kolonat bazė tė kėsaj strukture drejtuese".
"Jemi tė bindur se rezultatet zgjedhore tė kėsaj dege, jo vetėm qė do tė ruhen, por edhe do tė rriten dhe kjo sigurisht qė do vijė nga intensifikimi i punės sė tė gjitha strukturave lokale tė degės suaj. Pėrvoja juaj e bashkėpunimit me Partinė Demokratike dhe forcat e tjera tė djathta, do tė japė padyshim rezultatet e duhura nė zgjedhjet vendore, ku Legaliteti ka patur dhe ka nė qendėr tė veprimtarisė sė saj, filozofinė dhe frymėn e luajalitetit nė bashkėpunimin me partitė e djathta, me qėllimin qė tė gjitha njėsitė vendore tė rrethit tė Matit tė fitohen nga forcat e djatha", theksoi z.Spahiu.
Nė kėtė takim foli edhe sekretari i Senatit tė Veteranėve z.Seit Preni, i cili si gjithmonė, pavarėsisht nga mosha, ka qenė i gatshėm tė kontribuojė me tė gjitha format pėr konsolidimin e strukturave tė degės sė PLL tė vendlindjes.
Pas pėrfundimit tė diskutimeve, kryetari i Degės sė PLL Mat z.Besnik Murati, propozoi qė ditėlindja e Mbretit Leka i Parė, dhe ditėt e tjera tė rėndėsishme tė muajit prill, tė festohen dhe tė kujtohen nė Burrel, me ē'rast, nėpėrmjet z.Spahiu, nė emėr tė tė gjithė legalistėve matjanė, shprehu publikisht dhe adresoi ftesėn pėr Mbretin Leka i Parė, Princin Leka, drejtuesit e lartė tė PLL dhe kryetarėt e Degėve tė rretheve fqinjė etj, pėr tė organizuar njė pritje shembullore nė qytetin e Burrelit dhe rrethin e Matit.
Propozimi i kryelegalistit matjan u mirėprit dhe u mbėshtet nga tė gjithė tė pranishmit, dhe mbledhja pothuajse filloi nga e para nė ndarjen e detyrave pėr tė kurorėzuar me sukses kėtė ditė tė shėnuar pėr tė gjithė legalistėt por edhe pėr tė gjithė shqiptarėt.
Nė fund tė takimit dhe nė ftesėn me shkrim adresuar Familjes Mbretėrore, u fiksua qė ditėt e shėnuara tė muajit Prill, tė kremtohen bashkėrisht ditėn e shtunė, mė datė 8 prill 2006.
INTERVISTA
Intervistė me z.Gjergj Thanasi, drejtor i marrėdhėnieve publike nė PLL
Gjergj Thanasi: Duhen ēmontuar perandoritė financiare tė sė majtės
Jemi me 1 prill. Duke dalė nga petku i politikanit, ēfarė do t'u thoje sot aktorėve tė politikės shqiptare?
Ndonėse jam i djathtė, i respektoj kundėrshtarėt e mi politikė dhe me bonsens u uroj nga zemra socialistėve shqiptarė "Gėzuar 1 prillin!" festėn tuaj partiake. Urimi im, besoj, nė mėnyrė modeste, do tė kontribuojė nė ētensionimin sadopak tė situatės politike me bilbila, bori e daulle.
Mazhoranca demokrate ngjan tė ketė vėshtirėsi brenda saj me disa zėra gati disidentė si Ngjela apo ndonjė i tillė? Cili ėshtė komenti juaj pėr kėtė opozitė nga brenda radhėve tė PD-sė?
Nuk jemi mė nė komunizėm, kėshtuqė nuk mund tė pėrdorim termin "disident" apo "refuznik". Pėr mua problem nuk ėshtė opozita brenda PD-sė, apo aleancės sė sajuar tė pas-3-korrikut. Problem ėshtė ēfarė ofron zėri dhe votimi ndryshe. Eshtė pėr t'u pėrshėndetur kėrkesa e ligjvėnėsve qė ekzekutivi tė sjellė sa mė shumė ligje dhe kėto ligje tė jenė sa mė tė bazuara jurdikisht dhe sa mė tė mbėshtetura nė kushtetutė. Gjithashtu ėshtė e rėndėsishme qė kėto qėndrime tė mos bishtpėrdridhen nė rast tė njė riformulimi tė kabinetit, kur mandatit tė deputetit mund t'i shtohet edhe portofoli i ministrit. Unė jam me Ngjelėn kur ai kundėrshton akulloret financiare pėr pensionistėt ushtarakė, tė cilėt tė vetmen luftė pėr atdheun, e bėnė duke djegur Shqipėrinė mė 1997. Por nuk mund tė kuptoj pse refuzimi i moratoriumit pėr skafet, qė nė thelb ėshtė i drejtė, nuk shoqėrohet me kėrkesėn e llogarisė sė deputetėve tė mazhorancės ndaj dikasterit Olldashi dhe Bode, pėr vėnie dorė me vendosmėri mbi pronat e siguruara me rrugė kriminale. Tė dy kėto dikastere, tė pashqetėsuar nga ligjvėnėsit, pak po bėjnė pėr tė kaluar nė favor tė shtetit pronat e terroristėve tė vėna me gjak tė pafajshmish, pavarėsisht se janė terroristė tė '97-ės apo tė Al Qaeda-s. Pak po bėhet pėr ēmontimin e perandorive ekonomiko-financiare tė familjeve mafioze shqiptare, lidhjet e tė cilėve me tė majtėn janė mė shumė sesa pėrdorja e makinave tė deputetėve socialistė si "taksixhinj" tė "Aldo Bares". Eshtė turp qė kjo qeveri nuk vė dorė mbi hotelet e Petoshatėve ngritur mbi kocka kurdėsh, kosovarėsh e moldavėsh. Madje nuk u shkul dot as spaletat e kolonelėve e nuk ua heq dot emrin nga borderotė e Ministrisė sė Mbrojtjes. E keqja e Shqipėrisė nuk ėshtė Jozefina Topalli, kryetare apo speaker-e e Parlamentit. E keqja e Shqipėrisė ėshtė Sfinksi me kokė politikani socialist e me putra luani tė krimit tė organizuar e me bisht mediatik, pudrosur me miell tė bardhė. Nuk jam i sigurt nėse kryeministri Berisha do tė dijė t'i zgjidhė gjeagjėzat e kėtij sfinksi rozė.
Ju pėrmendėt pėrputhshmėrinė e ligjeve tė reja, me kushtetutėn nė fuqi. Ju, a i qendroni kėtij opsioni, kur kemi parasysh se ajo kushtetutė ėshtė aprovuar nė vitin 1998 pėrmes njė manipulimi dhe, sė dyti, kur ju si parti kėrkoni rikthimin e kushtetutės mbretėrore tė vitit 1928?
E para, kushtetuta u miratua me 50 pikė diēka pėrqind, sipas pėrfaqėsuesit tė OSBE z.Everts. Pra miratim i sajuar mė tė shtyra e me shqelma. E dyta, pėr bėrjen e kushtetutės djersiu me maksimalen e aftėsive tė veta juridike avokati i famshėm (Notorious nė anglisht) z.Lykourezios, i cili ėshtė shquar si mbrojtės i vrasėsve serbė nga Belgjika nė Athinė. Sė treti, kur "s'ke pulėn e 28-ės", do tė hash "sorrėn e 98-ės". Por mishi i sorrės ėshtė i pashijshėm e tė ngec nė fyt. Gjithsesi kushtetuta e 1928-ės, me amendamente tė cilat do ta bėnin mė bashkėkohore, ėshtė ku e ku mė e mirė nė thelb dhe nė dukje sesa ajo e 98-ės, e cila edhe nga vetė PD-ja tė paktėn deri nė vitin 2001, nuk ėshtė njohur si kushtetutė e vendit. Por Shqipėria mbetet njė rast i veēantė edhe kur bėhet fjalė pėr ligjin themeltar tė shtetit.
Akoma mė keq ėshtė kur nė parlament vjen njė projektligj, nuk ka rėndėsi, pėr pronat apo pėr ndėrzimin artificial, i cili bie ndesh edhe me kėtė farė kushtetute qė kemi ne.
Qeveria e kryeministrit Berisha ka pasur disa arritje mjaft tė shėnuara siē janė lufta ndaj krimit tė organizuar, nėnshkrimi i Marrėveshes S-A, kontributi i dukshėm pėr pavarėsimin e plotė tė Kosovės etj.. Nė njė bilanc tė pėrgjithshėm, si do ta vlerėsonit punėn e kėtij kabineti?
Bravo z.Kryeministėr! Turp zotėrinj opozitarė qė, njėlloj si nė kohėn e "Berishės sė parė", nuk ju pėlqen afrimi i Shqipėrisė me Europėn, por keni ngelur te niveli i mollėve tė papjekura tė Dokles. Zaten ju paratė i bėni nė Shqipėri dhe qejfin e bėni nė katėr anėt e botės, kėshtuqė pak rėndėsi ka pėr ju, nėse integrohet apo jo Shqipėria! Pėrsa i pėrket Kosovės, kurrė nuk mund tė thuhet qė kemi bėrė tepėr, kurrė nuk mund tė thuhet qė nuk kemi ē'tė bėjmė mė. Gjithsesi z.ministėr i punėve tė Jashtme kėsaj radhe e meriton rrogėn qė merr si ministėr nga taksapaguesit shqiptarė. Lavdi Zotit, mbas njė gjysmė duzine ministrash tė Jashtėm, qė kakarisnin nė furrikun e Shqipėrisė dhe vezėt i bėnin nė furrikun e komshisė, punėt po ndėrrojnė pėr mirė.
Bilanci vlerėsohet mirė, por akoma jo shumė mirė. Sukseset ndaj krimit tė organizuar janė tė pjesshme dhe njėlloj si me ēibanin, kemi shtrydhje qelbi por jo tharje tė shtratit qė gjeneron ēibanė tė rinj. Kemi dy tė meta nė luftėn kundėr krimit tė organizuar: mosgoditja e bazės ekonomike tė krimit tė organizuar; dhe mosmbėrritja tek "niveli i tretė", siē e quante i ndjeri Falcone. Pra aty ku krimi takohet me politikėn. Nuk mjaftojnė byzylykėt nė kyēet e duarve tė "Aldo Bares". Duhet shkuar deri tek politikanėt e majtė, deputetė, ministra apo speaker-a parlamenti, qė e bėnė njė ish-kapter 326-te, "Al Capone tė Myzeqesė". Urgjentisht duhen detyruar vartėsit e z.Sollaku, kėtij prokurori tė republikės dhe avokati tė krimit, tė vėnė dorė nė pasuritė e rrjedhura nga aktivitete kriminale. Paraja e zezė nuk pastrohet po tė hiqen kambistėt nga oborri i selisė sė PS-sė, por duke vėnė dorė mbi dhjetėra milionė euro tė shndėrruara nė pallate, hotele, fabrika tė industrisė sė lehtė dhe ushqimore, anije mijėra tonėshe, e deri tek linjat e transportit, me rrota apo me helikė. Kryeministri, nė vend tė deklaratave patetike antikrim, do tė bėnte mirė tė krijonte njė "pool" anti-mafia, ku kryekomisarėt e policisė tė punonin krah pėr krah me doganierė e tatimorė, me prokurorė e tė pėrkushtuar, e madje edhe me 007-ta, tė cilėt kanė aq mend sa tė mos ia vėnė veshin vėllait tė Majlindės qė u jep kurajo kriminelėve me thėnie: "Do kalojė edhe kjo stuhi! Edhe 6 muaj jetė ka ky maloku, pastaj prapė do tė hajė qeni petlla si nė kohėn e mjekrės!"
Gjithsesi, akoma pozita nuk po spastron administratėn shtetėrore nga njerėzit e lidhur me krimin e organizuar me lidhje farefisnore e interesa ekonomike. Gjithashtu, akoma nė vende kyēe anti-krim, nuk po vendosen njerėz qė kanė jo vetėm dėshirėn e mirė, por edhe trimėrinė dhe aftėsitė profesionale tė nevojshme pėr t'i thėnė krimit "ndal". Kėsaj qeverie i mungojnė "Musa Jukėt" dhe "Abedin Nepravishtat", qė ta bėjnė krimin "terbiet".
Si e shpjegoni faktin qė nė disa institucione kyēe pėr njė qeverisje efektive siē janė Prokuroria, SHISH e tė tjera, mazhoranca e sotme nuk ka bėrė pėrpjekje tė njėmendėta pėr ndryshimin e titullarėve tė tyre?
Mė e rėndėsishme ėshtė tė neutralizohet avokatia e krimit, qė bėhet nga krerėt e kėtyre institucioneve, sesa zėvendėsimi i kėtyre krerėve. Vartėsit e tyre mund tė motivohen tė japin kontributin antikrim, tė mbrojnė interesat kombėtare, edhe nė kundėrshtim me dėshirat e pėrpjekjet intensive tė eprorėve tė tyre. Fjala vjen, bashkėpunimi efikas i kryekomisar Kuliqit me prokurorėt e Lushnjes si dhe modernizimi i Interpol Tiranės, bėnė qė kundra dėshirės sė kupolės socialiste, tė arrestohej Aldo Bare dhe komisariati nr.2 i Lushnjes tė hynte nė njė proces pa kthim shpėrbėrjeje. Madje prokuroria e Pėrgjithshme nuk mundi t'i mbulojė gjurmėt e bandės deri tek skapamentoja e makinės sė deputetit socialist, e deri afėr vetullave brezhnjeviane tė njė lideri partiak tė majtė. Problemi me SHISH-in ėshtė ndryshe. Aty akoma oficerė me gradė tė lartė, u broēkullisin partnerėve tė tyre euro-atlantikė, pėrralla antikombėtare, madje edhe akuza pak tė mbėshtetura se shefi i ekzekutivit favorizon terrorizmin ndėrkombėtar me matricė fetare. Dhe janė po ata kolonelė qė pėrdornin voksvvagen-ėt jeshilė qė u mbaron targa me "G", pėr tė transportuar heroinė me pastėrti 35%, deri tek dera e trageteve nė portin e Durrėsit, nėn hundėn e drejtorėve dhe shefave tė emėruar nga qeveria e "duarve tė pastra" e pas-3-korrikut. Me shpifje pėr "terrorizėm fetar" e me transport heroine, shpresojnė qė t'i shndėrrojnė gratė e veta, nga deputete tė opozitės, nė ministresha tė pozitės, mundėsisht brenda kėtij viti.
Intervistoi: Zamir Gjurgji
DOSSIER
SHENIM
Rebelimi si varianti alternativ i rikuperimit tė humbjes sė PS nė zgjedhjet e vitit 1996
Kur mė 23 Mars 1992, tė nesėrmen pas zgjedhjeve, Fatos Nano dhe PS deklaruan se nuk i njihnin ato dhe se do tė kėrkonin zgjedhje tė parakohshme, askush nga josocialistėt nuk i mori nė konsideratė kėto deklarata, qė i pandehėn si llafe nė erė tė pijanecit kryetar dhe bashibozukėve rrotull tij, tashmė tė mbetur pa pushtet. Por koha u dha tė drejtė socave, dhe jo atyre qė pandehėn se kishin vdekur Moska, Athina, Beligradi dhe teoritė leniniste tė revolucionit tė armatosur. Edhe nga zgjedhjet vendore tė 26 korrikut 1992, pra bash 4 muaj pas fitores plebishitare, fitimtarėt e 22 Marsit dėshmuan se nuk kishin nxjerrė kurrfarė mėsimi pėr shkaqet e kėtij rezultati zhgėnjyes, pėrderisa guxuan marrėzisht ta etiketojnė katastrofėn e 26 korrikut si "pasojė e prishjes sė shalqinit pėr shkak tė moseksportimit tė tij", vlerėsim tė cilin hokatarėt dhe gallataxhinjtė e politikės e cilėsuan pėrfundimisht si "humbje-zgjedhjet e shalqinit!!!", me ē'rast i klasifikuan tė gjithė mbėshtetėsit e ish opozitės si bujq-prodhues tė pakėnaqur shalqini, duke shprehur indirekt edhe pakėnaqėsinė allaenveriste tė llojit tė "bllokadės imperialisto-revizioniste" ndaj djathist-prodhuesve tė shalqinit shqiptar.
Mėsimi duhej nxjerrė tamam qysh kur pjestarė tė familjes Hoxha fituan njė gjyq publik dhe shantazhuan hapur palėn tjetėr e tė pranishmit kureshtarė nė atė gjyq, me anė tė Aldo Bares dhe dhjetėra truprojave tė ish repartit 326, qė kishin tejmbushur sallėn dhe kėrcėnonin me muskuj e kobure.
Kur njė miku im, punonjės nė SHIK, tregonte se ish drejtuesi sigurims i degės sė njė rrethi, pas pushimit nga puna nė janar 1993, kėrcėnoi zėvėndėsuesin demokratikas me fjalėt "do t'u rrėzojmė jo mė larg sesa pas 4 vjetėsh, do t'u tėrheqim zvarrė..., pra ju nuk e hani vitin 1997 dhe kjo ėshtė konspektuar, vulosur dhe vendosur...", tė gjithė gajaseshin me kėtė "pėrrallė nga e kaluara".
Jo mė larg sesa mė 31 korrik 1993, pas arrestimit tė Nanos, njė turmė gjigande mėsyu nė Bulevardin "Dėshmorėt e Kombit" drejt Sheshit "Skėnderbej", me nė krye lidershipin e PS, e ku mbi tė gjithė, nė radhėt e para, spikatnin njėfarė Sokol-sokolash Shumadije (ish futbollist i "Dajti"-t) dhe kryesekretarja e Kuvendit tė Shqipėrisė, si dhe njė numėr i madh punonjėsish komunistė tė administratės qendrore, (ende nė punė dhe qė qėndruan tė paprekur nga reforma deri nė fund), por prap nuk u shqetėsua askush. Dhe kjo ngaqė pushtetarėt e rinj flinin mbi dafina, kurse tė vjetėrit e rėnė nga kali, pasi shqyrtonin secilin prej tyre, konstatuan me lehtėsi se kishin pėrballė njė tufė lepujsh tė butė, tė cilėve u jepnin arratinė me njė tė shtėnė ēifteje, e qė shumica syresh, sipas fjalėve tė Nexhmijes u etiketuan si "djemtė tanė..., po kujdes nga ata, zogistėt dhe ballistėt..., ata mos tė vijnė nė pushtet..., se na bėjnė gjėmėn...".
Dhe komunistėt nuk e hėngrėn thatė, sepse gjatė kėsaj kohe morėn me shpejtėsi pushtetin ekonomik, tė cilin, nė kėmbim tė firmave dhe parave nėn dorė, ua shitėn dhe falėn "djemtė tanė..." nė pushtet, tė cilėt nuk guxonin dot t'u kėrkonin rryshfet demokratėve qė i kishin votuar. Dhe kėsisoj, me kėtė veprim, ata hodhėn themelet e ortakllėkut masiv midis pushtetarėve dhe politikanėve tė tė dy krahėve, ēka asokohe thėrritej "joint venture" dhe bėhej sipas skemave tė Moi gagaēit, i cili qė nė shtator 1991, kish hedhur nė kėshillin kombėtar tė PD platformėn e "krijimit tė klasės sė kapitalistėve shqiptarė", natyrisht me shiringa dhe me urdhėra pushteti, kuptohet nė mėnyrė abuzive, duke mbjellė korrupsionin, e ku pėrjashtoheshin pronarėt legjitimė, qė gjithėherėt kishin qenė etiketuar armiq tė Josifit dhe josifėrisė antishqiptare, Titos, Stalinit, etj..
Pasi morėn pushtetin ekonomik, komunistėt kėrkonin me ēdo kusht atė politik, prandaj pėrgatitėn variantin nr. 2 tė marrjes sė pushtetit, atė me dhunė tė armatosur, nėse nuk i fitonin zgjedhjet e 26 majit 1996 me lehtėsinė e 26 korrikut 1992. Kėtė radhė ata shfrytėzuan gjumin e madh tė pushtetarėve pa dafina, qė duke turfulluar e sharė Berishėn dhe Gazideden (qė s'i linin tė vidhnin e tė pasuroheshin si rryshfetdhėnėsit komunistė qė merreshin me biznes), tashmė filluan tė rendnin, tė afeksionohen e mrekullohen pas Sudes, Rrapushit, jevgjitėve dhe llapushėve filloristė e tetėvjeēaristė, qė u ngjanin si alkimistė qė ēdo gjė e kthenin nė para. Nė vend qė tė merreshin me politikė dhe politika qeverisėse, ata ngarendnin kush e kush tė miqėsohet mė parė mė shefat e filialeve tė fajdeve nė qendėr e rrethe, duke i lėnė sigurinė e shtetit dhe institucioneve nė mėshirėn e disa SHIK-asve tė vetmuar nė braktisjen dhe urrejtjen e tė tyrėve dhe tė kundėrshtarėve, si dhe tė banditėve tė rebelimit qė ishin pėrgatitur pėr tė fituar me ēdo kusht dhe ēdo mjet, e qė nė shėnjestėr kishin vėnė SHIK-asit e Gazidedes. Prandaj opozita komuniste pėrgatiti rebelimin qė do ta shpėrthente qė mė 26 maj, por qė pėr fatin e keq tė tyre, u dėshtoi pėr shkak tė humbjes totale, qė ata e parandjenė dhe prandaj braktisėn qendrat e votimit, si dhe pėr shkak tė indiferencės sė shqiptarėve qė po shijonin ditėt mė tė mira tė jetės sė tyre.
Por dossieri i sotėm, ndėrtuar mbi njė raport tė kryekomisarit tė Vlorės Sokol Mulosmani dhe dossierėt pasues nė vijim, do tė hedhin dritė mbi zhvillimet para, gjatė dhe pas 26 Majit 1996, e ku do tė ndriēohen skutat mė tė errėta tė rebelimit qė dėshtoi mė 1996 dhe qė triumfoi mė 1997. Le tė guxojnė opozitarėt e sotėm e t'i bėjnė, ballėpėrballė, kakardhia me trimėrime allagjinushėrie Gazidedes, sikundėr lehin nėpėr tavolinat e tyre!!! Por jo, sepse u zbardh letrat agjenturore tė Serbisė, Rusisė e Greqisė dhe faktet e futjes sė armėve tė tmerrshme nė Shqipėri, siguruar nga shėrbimet e zbulimit tė kėtyre vendeve, e qė u pėrdorėn pėr tė shkatėrruar Shqipėrinė qė nė shkurt dhe mars 1997, kur akoma nuk ishin hapur depot e Ushtrisė shqiptare. Ndryshe do t'u duhet tė japin shpjegime se ku u siguruan armėt dhe granatat qė u pėrdorėn nė qendrėn nr. 35 tė zonės nr. 104 tė Vlorės dhe pranė zyrės sė kandidatit socialist tė zonės elektorale nr. 105, Neronit kryesocialist tė Vlorės, Eduard Alushit, mbrėmjen e 26 majit nė qytetin e Vlorės!??
Astrit Kola
Ja e vėrteta e zgjedhjeve tė 26 majit nė Vlorė
Nga kolonel Sokol Mulosmani
(Ish shefi i Komisariatit tė Policisė Vlorė)
Pėr zhvillimin normal tė fushatės elektorale tė 26 maj-it, u morėn masa tė plota nga pushteti lokal dhe Komisariati i policisė tė rrethit tė Vlorės, duke siguruar kushte maksimale sigurie pėr veprimtaritė e tė gjitha subjekteve politike.
-Nuk ka patur asnjė rast qė tė keqtrajtohet ndonjė kandidat pėr deputet i ndonjė force politike.
-Janė siguruar zhvillimi normal i tė gjitha takimeve dhe mitingjeve, pėr tė cilat ėshtė njoftuar paraprakisht policia.
-U siguruan tė gjitha qendrat e votimit nėpėr zona, me policė qė vrojtonin pėr respektimin e rendit e tė qetėsisė.
Pėr veprimet korrekte tė policisė gjatė ditės sė votimeve, janė shprehur tė gjithė anėtarėt e komisioneve tė qendrave tė votimit, pėrfshirė dhe pėrfaqėsuesit e opozitės. Kėtė e vėrtetojmė edhe nė disa deklarata tė lėshuara nga ata vetė.
-Nuk ka patur asnjė rast qė tė ndėrhyjnė pėrfaqėsuesit e policisė nė qendrat e votimit tė zonės 103, siē pretendon gazeta Zėri i popullit i datės 09.06.1996. Kėtė e vėrtetojmė me deklaratat e pėrfaqėsuesve tė opozitės qė kanė qenė nė qendrat e votimit tė kėsaj zone.
Nuk ėshtė marrė asnjė anėtar komisioni nga policia.
-Plagosja me armė e qytetarit Krenar Ēakėrri, nuk ka tė bėjė fare me motive politike. Komisariati i policisė e ka kontigjent kėtė shtetas, pėr vjedhje dhe trafik tė paligjshėm klandestin. Plagosja e tij ėshtė shkaktuar nga pėrplasja e grupeve rivale dhe vetė Krenari nuk jep asnjė tė dhėnė pėr autorin, por shprehet se do t'i lajė vetė hesapet dhe kėrkon tė mos vazhdojnė fare hetimet pėr kėtė ngjarje. Kjo vėrtetohet me deklaratėn e tij, qė e bashkangjitim me kėtė informacion.
Komisariati i policisė ka hapur dosjen pėr zbulim autori dhe po vazhdon procedurat e punės zbuluese.
-Mė datėn 25 maj 1996, nė orėn 23.00, nė fshatin Sharrishtė ėshtė larguar nga shtėpia Zhaneta Abedini, e bija e Kastriot Abedinit. Mė datėn 27 maj, nė orėn 01.00, z.Kastriot ka njoftuar Komisariatin e Policisė se i ėshtė larguar vajza nga shtėpia dhe kėrkoi ndihmė pėr ta rikthyer nė shtėpi. Pasi u morėn masat e nevojshme, menjėherė, nga Komisariati i policisė, rezultoi se vajza ishte nė qytetin Orikum. Pėr sa mė sipėr vėrtetohet edhe nga deklarata e z.Kastriot Abedini, qė i bashkėngjitet informacionit.
-Gjatė fushatės sė zgjedhjeve, drejtuesit e degės sė Partisė Socialiste pėr Vlorėn, organizuan dhe aktivizuan, nė tė ashtėquajturat Skuadra tė ndėrhyrjes sė shpejtė, oficerė dhe agjentė tė ish policisė sekrete, si dhe elementė qė ishin kontigjente tė policisė, me etiketimet e "ruajtjes me ēdo kusht tė votės sė popullit...".
Gjatė fushatės, detyra e tyre ishte qė, nėpėrmjet presioneve, tė bėnin terror mbi qytetarėt pėr tė votuar me ēdo kusht pėr PS-nė.
Pėr ata qė kundėrshtonin, kėto forca do tė shkallėzonin veprime tė dhunshme. Listat e tyre i janė bashkėngjitur informacionit.
Ja disa fakte:
Kryetari i seksionit tė PS-sė nė fshatin Zvėrnec, futi nė konflikt pėr motive politike, grupe fshatarėsh, por, me ndėrhyrjen e policisė, u shmang gjakderdhja.
-Drejtuesit kryesorė tė degės sė PS-sė, e sidomos sekretari i kėsaj partie Theodhori Shia, aktivizuan shumė kontigjentė tė policisė nė lagjen Ēole, e sidomos vėllezėrit Ēaushi, me nė krye Luan Ēaushin. Premtimet pėr ta ishin gradimi me detyra pas fitores sė PS-sė dhe lirimi nga burgu i kryekriminelit Myrteza Ēaushi-vėllai i tyre.
-Mė datėn 07 Maj 1996, para fillimit tė mitingut tė PS-sė nė pallatin e sportit, pėr prezantimin e kandidatėve pėr deputetė, u shprehėn vlerėsimet mė tė mira nga nėnkryetari i degės sė PS-sė pėr Vlorėn z.Gėzim Tushi, pėr masat qė kish marrė policia pėr sigurimin e aktivitetit tė tyre.
Vetėm pak minuta mė pas, kur gjithēka po shkonte shumė mirė, vijnė Servet Pėllumbi, Namik Dokle, Gramoz Ruēi, Ermelinda Meksi, Ndre Legisi, tė shoqėruar nga njė skuadėr, e ashtuquajtuara "e ndėrhyrjes sė shpejtė" tė tyre, tė cilėt provokuan pa shkak policinė, duke goditur me grusht oficerin Ilir Nure dhe njė polic.
Komisariati i policisė ndaloi nė flagrancė dhe i dha pėr ndjekje penale vėllezėrit Bardhi Koēi, Ilirjan Koēi, Engjėll Koēi, dy nga tė cilėt kanė qėnė ushtarakė, njeri me forcat e ndėrhyrjes sė shpejtė tė Komisariatit tė Vlorės dhe tjetri kapter nė ushtri. Qė tė dy kanė dalė nė lirim pėr shkak tė thirrjeve tė tyre pėr tė pėrdorur armėt kundėr lėvizjes demokratike nė vitin 1991.
-Mė datėn 23 maj 1996, Jetnor Binaj rreh publikisht z.Flamur Liēaj, drejtues i seksionit tė PD-sė nė lagjen "Hajro Ēakėrri" dhe nėnkryetar i komisionit, duke i kėrkuar tė heqė dorė nga PD-ja dhe nga fushata e zgjedhjeve. Mė hollėsisht sqaron informacioni bashkėngjitur, i hartuar nga inspektori policisė gjyqėsore qė ka ndjekur ēėshtjen.
-Nga pėrfaqėsuesit e opozitės, e sidomos kryetari partisė social-punėtore Petrit Kllapi-ish oficer Sigurimi dhe Avdul Canaj, kėrcėnohet kryetari i komisionit tė zonės elektorale 106 z.Kasėm Roshi, i cili menjėherė dha dorėheqjen.
Disa ditė mė pas kėrcėnohet pėrsėri kryetari komisionit tė kėsaj zone elektorale, z.Mallėngjim Skėnderi, nga kryetari i degės sė Partisė Ekologjike Vlorė, z.Fatos Hamiti, i cili ėshtė pėrfaqėsuesi i PS-sė nė kėshillin e Bashkisė.
-Z.Paskal Milo kandidat pėr deputet i PSD-sė nė zonėn elektorale Nr.107, i shoqėruar nga 3 djem, ka kėrcėnuar pronarin e zdrukthtarisė "Perlat Rexhepi", si dhe aktivistin e PD-sė z.Fitim Haxhiraj dhe djalin e tij, duke u kujtuar qė tė heshtin, ose do t'i zhdukin.
-Z.Paskal Milo dhe kandidatėt e tjerė tė opozitės nė rrethin e Vlorės, aktivizuan kontigjentė tė policisė, trafikantė klandenstinėsh, duke u premtuar publikisht se do t'u lirojnė tė gjithė motoskafet e bllokuar nga policia pėr veprimtari tė paligjshme.
Kėta kontigjente tė policisė u implikuan nė veprime tė dhunshme...
-Shpėtim Abedini-aktivist i PS-sė me aktivitetin e tij tė dhunshėm mbi anėtarė e simpatizantė tė PD-sė nė lagjen "Partizani" dhe me ushtrimin e presionit mbi qytetarėt pėr tė votuar pėr PS-nė, krijoi njė gjendje tensioni, qė u mėnjanua pa ngjarje, si rrjedhojė e veprimeve tė matura tė punonjėsve tė policisė.
Kandidati pėr deputet i PS-sė nė zonėn elektorale Nr.104, z.Fatmir Zani, nė tė gjitha takimet qė ka patur me elektoratin ka folur me njė gjuhė tė ashpėr enveriste, duke paralajmėruar se tė gjithė atyre qė janė nė administratėn e Berishės dhe atyre qė do tė votojnė pėr PD-nė e Berishės, do t'u rrjepin lėkurėn e do t'i shtrydhin si limoni.
Mė datėn 26 Maj, rreth orės 22.00, nė oborrin e qendrės sė votimit Nr. 35, disa ekstremistė tė PS-sė kanė organizuar grumbullime tė paligjshme, duke bėrė presion mbi komisionin e qendrės sė votimit pėr nxjerrjen e njė rezultati fiktiv nė favor tė PS-sė. Sqarojmė se nė kėtė qendėr votimi, pėrfaqėsuesi i PS-sė nuk ėshtė larguar nga komisioni.
Mė pas ėshtė hedhur njė granatė dhe lėndė plasėse nė afėrsi tė godinės sė qėndrės sė votimit dhe ėshtė qėlluar me armė.
Nė rrethana tė tilla, polici i shėrbimit ka kėrkuar ndihmėn e rojeve tė policisė tė zonės sė Sevasterit dhe shpejt kanė mbėrritur 2 oficerė policie dhe njė polic, tė cilėt realizuan shpėrndarjen pa ngjarje tė grumbullimit tė paligjshėm qė po ushtronin presionin mbi komisionin, dhe rreth orės 04.00, komisioni me dokumentat e votimit, i shoqėruar nga policia, kanė filluar lėvizjen nė komisionin Nr.104 nė Vlorė.
-Mė datėn 26 maj, ditėn e zgjedhjeve, kryetari i degės sė PS-sė sė Vlorės dhe kandidat pėr deputet i kėsaj partie nė zonėn elektorale Nr.105, z.Eduart Alushi, ka lėvizur nė qytet, ka hyrė nė disa qendra votimi dhe nė zyrėn e komisionit tė zonės Nr.105, me veshje antiplumb, duke pėrhapur psikozėn e frikės dhe terrorit.
***
Para fillimit tė fushatės, organizuam njė takim tė drejtuesve kryesorė tė Komisariatit Vlorė me pėrfaqėsuesit e forcave politike nė rreth, ku u ftua dhe Prefekti i qarkut tė Vlorės. Nė kėtė takim u bėnė interpretime tė ligjit pėr zgjedhjet nė Kuvendin Popullor, tė ligjit pėr grumbullimet dhe manifestimet publike, kėrkesat e ligjit pėr policinė e rendit, si dhe u komunikuan sallat e mbyllura dhe sheshet e hapura qė ishin miratuar pėr veprimtari elektorale nė qytetet e Vlorės, tė Himarės e Selenicės, si dhe nė Komunėn e Kotės dhe Noveselės.
Fillimi i fushatės u shoqėrua edhe me disa masa organizimi tė fshehta nga Partia Socialiste, duke krijuar grupe "vullnetarėsh", me pagesė, si forca paralele me forcat e rendit. Nė kėto grupe synohej tė inkuadroheshin oficerė dhe agjentė tė ish Sigurimit tė shtetit tė diktaturės, qė aktualisht janė nė lirim, si dhe ushtarakė tė dalė nė lirim nga zbatimi i reformės nė ushtri. Ky organizim mbi baza skuadrash u shtri nė disa lagje tė qytetit e nė disa fshatra, dhe konkretisht: nė lagjet "Partizani"; "Qeriba Derri"; "Pavarėsia"; "Lef Sallata"; "4 heronjtė"; "28 Nėntori"; "Isa Boletini"; "Lirimi"; "Hajro Ēakėrri"; "Kushtrimi", "Qazim Kokoshi", "Osman Haxhiu", "24 Maji"; nė qytetin e Selencės; mė komunat Noveselė, Vllahinė, Kote, Gjorm, Lepenicė, Brataj, Mesaplik, Bolenė, Llakatund, Dukat, Orikum, Himarė, Kudhės, Qeparo, Pilur etj..
Organizimi i kėtyre grupeve filloi tė bėhej me urgjencė, nėn parullat e "ruajtjes e tė shpėtimit tė votave", ndėrsa nė rrethe tė ngushta, nga drejtuesit e PS-sė nė qendėr e nė seksione, planifikohej ndėrhyrja e dhunshme e kėtyre forcave nė qėndrat e votimit, "Nė momentin mė tė volitshėm...", siē e quanin ata, "pėr tė vendosur fitoren...".
Nė njė moment tė tillė, parashikohet qė nė oborr dhe afėrsi tė qendrave tė votimit, do tė kishte shumė "anėtarė dhe simpatizantė tė PS-sė pėr tė mbėshtetur veprimet e djemėve" -siē shpreheshin ata vetė.
Paralelisht me kėto grupe, nė mjedise publike filloi tė pėrdorej njė fjalor i ashpėr dhune nga pėrfaqėsuesit socialistė, social-punėtorė, social-demokratė, ata tė Partisė sė Unitetit Kombėtar, tė Partisė Ekologjike dhe tė Aleancės Demokratike.
Shprehjet e tyre mė tė pėrdorshme nė mjedise publike me njerėzit, ishin: "Do ta marrim kėsaj radhe me ēdo kusht, qoftė edhe me armė. Do t'u rrjepim lėkurėn kėtyre banditave..., tė gjallė s'ua lėmė mė pushtetin ballistave..., votoni pėr Partinė Socialiste se s'do keni vend se ku do tė futeni, mė pas", etj., etj..
Kryetari i degės Vlorė tė Partisė Social-punėtore, Petrit Kllapi - ish oficer Sigurimi, dhe Avdyl Canaj, ushtrojnė presion dhe kėrcėnojnė kryetarin e Komisionit tė zonės elektorale Nr. 105 z.Kasem Roshi, dhe pėr kėtė shkak ky dha dorėheqjen nga Komisioni.
Pas shoqėrimit nė Komisariat, tė kėtyre dy personave agresorė, menjėherė ranė telefonat nga dega e PS-sė Vlorė dhe konkretisht nga sekretari i Pėrgjithshėm Theodhori Shia, si dhe nga nėnkryetari i Partisė Socialiste Gėzim Tushi, tė cilėt ankohen se "po dhunohen tė drejtat e anėtarėve tė Partisė Socialiste pėr zhvillimin e fushatės..." dhe konkretizuan emrat e Petrit Kllapit e Avdyl Canajt.
Ditėt e fundit, nė prag tė votimeve, Fatos Hamiti, Kryetar i degės Vlorė tė Partisė Ekologjike dhe anėtar i Kėshillit tė Bashkisė, kėrcėnon fizikisht kryetarin e Komisionit tė zonės elektorale Nr. 105, z.Mallėngjim Skėnderi. Ky ishte rasti i dytė qė pėrsėritej me kryetarin e Komisionit tė zonės Nr. 105.
Baza e acarimeve nė kėtė zonė ishte se konkuronin pėr deputet, Eduart Alushi, Kryetar i Partisė Socialiste, pėrballė z.Dashamir Shehi i PD-sė. Liderėt e PS-sė nė rrethe dhe kandidatėt e tyre, filluan tė premtojnė se do t'i lironin nga burgu disa kriminelė tė kapur nga policia. Tipik ishte aktivizimi me kėto premtime, i vėllezėrve tė kriminelit Myrteza Ēaushi, i kapur nė Athinė nė bashkėpunim me Interpolin.
Nė lagjen "Ēole", nga kjo filloi tė krijohej njė gjėndje pasigurie tek njerėzit, pasi Luan Ēaushi, i pagėzuar si kryetar i seksionit tė Partisė Socialiste nė kėtė lagje, familjarisht ishte bėrė i papėrmbajtur nė kėrcėnime.
Paskal Milo e tė tjerė politikanė tė opozitės, gjatė fushatės u kapėn pas problemit tė trafiqeve me skafe, duke premtuar, jo vetėm nė takime tė ngushta por edhe nė takime masive, qė sapo tė fitonin, do tė lėshonin tė gjithė motoskafėt e bllokuar. Pėr kėtė arsye, rreth tyre u bashkuan disa trafikantė qė dirigjoheshin nga Alfred Zijai, i njohur nė Vlorė pėr kalimin e paligjshėm tė klandestinėve me motoskafe.
Kandidati pėr deputet i Partisė Socialiste nė zonėn Nr. 104, Fatmir Zani, thuajse nė tė gjitha takimet me elektoratin foli me njė gjuhė tė ashpėr enveriste. "Sapo tė marrim pushtetin - shprehej - do t'i fshijmė tė gjitha ligjet e Berishės dhe ē'janė nė administrata, do t'i shtrydhim si limonin, do t'u rrjepim lėkurėn".
Nė fshatin Zvėrnec, Panajot Subashi, anėtar i kryesisė sė PS-sė, ka kohė qė bėn pėrpjekje pėr tė marrė me forma tė kundraligjshme funksionin e kryeplakut tė fshatit, ndėrsa me fillimin e fushatės aktivizoi njė pjesė tė fshatarėve kundėr pjesės tjetėr, pėr t'i detyruar tė votojnė pėr Partinė Socialiste dhe kandidatin e saj.
Nė Selenicė dhe nė Lubonjė ish kryetari i Komunės, Qatip Basha me vėllezėrit e tij dhe disa nostalgjikė, filluan tė pėrhapnin frymėn e terrorit dhe tė frikės mbi njerėzit pėr t'i detyruar qė tė votojnė pėr Partinė Socialiste sepse, nė tė kundėrt, mė datėn 27 maj do tė laheshin hesapet.
Tė tillė u shfaqėn nė Lumin e Vlorės, Hamit Arshia nė Vranisht, Agron Meta nė Llakatund, Birēe Aliaj nė lagjen Partizani, Shpėtim Abedini-ish polic, si dhe vėllezėrit: Bardhyl, Ilirian dhe Engjėll Koēi, dy nga tė cilėt ish ushtarakė.
Nga drejtuesit e Partisė Socialiste nė rrethe, ishin hartuar projektet e organizimit tė strukturave shtetėrore pas fitores sė tyre dhe vėndet sipas hierakisė ua kishin komunikuar personave. Kjo i bėnte mė agresivė kėta nė luftėn pėr tė marrė me ēdo kusht fitoren nė votime.
Pėr disa funksione kryesore ishin vėnė deri nė 7-8 kandidatura, ē'ka e zgjeronte rrethin e personave, shumica e tė cilėve kontigjente tė policisė apo ish ushtarakė qė luftonin pėr pozita zyrtare nėpėrmjet rrugėve zyrtare dhe nėpėrmjet rrugėve tė krimit.
Komisariati i policisė mbi bazėn e organizimit tė punės pėrpunoi shpejt informacionin pėr kėto organizime dhe aktivitete tė kundraligjshme, qė synonin destabilizimin e situatės.
Forma kryesore qė u pėrdor ishte shoqėrimi pėr nė komisariat i personave me rrezikshmėrinė mė tė madhe shoqėrore, marrja e shpjegimeve pėr veprimet e kundraligjshme dhe ballafaqimi i veprimeve tė tyre me dispozitat ligjore.
U ndaluan nė flagrancė dhe u dhanė pėr ndjekje penale vėllezėrit: Ilirjan Koēi, Engjėll Koēi dhe Bardhi Koēi, tė cilėt goditėn dhe ofenduan nė krye tė detyrės punonjėsit e policisė me datėn 07.05.1996, para fillimit tė takimit tė anėtarėve dhe simpatizantėve tė PS-sė pėr prezantimin e kandidatėve tė tyre pėr deputetė. Gjykata vlerėsoi tė bazuar nė ligj ndalimin dhe vazhdon hetimi nga Prokuroria ndaj tyre.
Pėr tė gjitha veprimtaritė masive nė mjedise tė hapura apo tė mbyllura, janė hartuar plane masash pėr mbarėvajtjen e mitingjeve, parandalimin e kriminalitetit dhe ruajtjen e rendit e tė qetėsisė publike.
Takimet nė salla tė vogla nė qytete e nė fshatra dhe veprimtaritė e kandidatėve pėr deputetė tė tė gjitha subjekteve politikė, janė siguruar nga inspektorėt e policisė sė rendit dhe kriminalitetit.
Pėr rrjedhojė, e gjithė fushata e realizuar, nuk pati asnjė ngjarje tė rėndė.
Me datėn 25 maj rreth orės 21.30, janė thyer me shishe xhamat e qėndrės sė propagandės sė kandidatit tė PS-sė Eduart Alushi. Mė pas ėshtė plagosur nė kėmbė, me armė zjarri, nė afėrsi tė kėsaj qendre, njė qytetar, anėtar komisioni nė njė qendėr votimi tė zonės 105.
Policia ka mbėrritur menjėherė nė vendngjarje me 5 makina thuajse njėherėsh, siē deklaruan dhe tė pranishmit, mirėpo qoftė i plagosuri, qoftė persona tė tjerė tė pranishėm, nuk dhanė asnjė shpjegim pėr autorin, mjetin, apo rrethin e personave. Mė pas deklaruan se ishin 4-5 djem nė njė benx portokalli pa targė, por asnjė fjalė pėr karakteristikat dalluese tė autorit qė ka qėlluar, megjithėse, siē deklaron i plagosuri Krenar Ēakėrri, autorin e ka parė kur po qėllonte nė drejtim tė tij.
Mė datėn 26 maj, gjatė gjithė kohės sė votimit, Shefi i Komisariatit, Shefi i Policisė kriminale dhe Shefi i Rendit, kanė marrė takim me mbi 80 % tė komisioneve tė qėndrave tė votimit dhe konkluzioni ka qėnė i njėjtė: pėr rregull tė plotė e mbarėvajtje tė votimit. Tė gjithė pėrfaqėsuesit e opozitės janė shprehur shumė pozitivisht pėr mbarėvajtjen e votimit nė tė gjitha qėndrat e votimit, madje shumė prej tyre kanė lėshuar deklarata pozitive pėr mbarėvajtjen e votimit dhe se largohen me urdhėr nga lart.
ANALIZA
2 Prilli qė i parapriu marsit '97 dhe 12 shtatorit '98
Nga Dardan Mitrovica
Nė 15 vjetorin pėrkujtimor tė 2 Prillit, e kuptuam sėrish se Shkodėr-locja mund tė perceptohej e kujtohej veēse duke u identifikuar pazgjidhshmėrisht me targė-datėn qė ėshtė shenjuar pėrjetėsisht nė ballinėn e historisė sė saj tė moēme si metropol i kulturės dhe qytetėrimit shqiptar e ballkanik, dhe qė bashkėshoqėron profilin e saj politik, shpesh vendimtar pėr fatet dhe ardhmėrinė e kėtij vendi.
Nuk ishin therjet e plagėve ende tė pambyllura tė Shkodrės, ato qė na i sjellin lotėt dhe na i drejtojnė kujtimet kah shtegu i paharruar i 2 Prillit, por ishin dhe mbeten dhimbjet e shpirtit pėr djemtė qė i vranė para syve e qė na lanė pas plagėn e pashėrueshme tė dhimbje-vdekjes, nė tentativėn pėr tė vrarė ėndrrat e Shkodrės pėr demokraci, pas diktaturės. E gjithė Shkodra antikomuniste kishte arsye tė demonstronte me bindjet e saj tė kahershme dhe zhgėnjimin pėr fitoren e vjedhur nga komunistėt, por nuk kishin asnjė arsye tjetėr pėrveēse krimit tė paramenduar dhe pėrsėritur, ata, ekzekutorėt e plotoneve dhe skuadrave tė pushkatimit, qė tė qėllonin kundėr bijve tė Shkodrės, me dorėn e rrogėtarėve mjeranė nėn uniforma, e tė indoktrinuar me urrejtje klasore ndaj "armiqve". Sepse Beni, Bujari, Nazi e Besniku dhe afro 87 tė tjerėt qė u shpėrblyem me plumba, kishin dalė tė protestonim nė emėr tė tė gjithėve, pra edhe tė atyre qė qėlluan, por qė ishin tė verbėr. Sepse Partia Demokratike dhe pluralizmi u krijuan pėr njė jetė mė tė mirė, dhe jo si kundėrvėnie ndaj jetės pėrrallore tė njė grupimi tė vocėrr qė pandehte se i kish pronėsuar shqiptarėt si skllevėr tė njė "parajse...", qė e shijonin vetėm ata dhe bijtė e tyre. Parajsė qė ua ruanin ata qė qėlluan mbi njė popull tė tėrė, tė cilin pandehėn se kishin tė drejtė ta vrisnin nėse rebelohej kundėr "mrekullisė sė pushtetit tė diktaturės sė proletariatit", tė imponuar dhe vendosur me pėrdhunė.
As atėherė dhe askurrė nuk u muarr vesh pėrse duheshin snajperėt mbi pallatet e qytetit tė Shkodrės dhe pėrse institucioni i "partisė sė tė gjithė popullit" duhej shndėrruar nė depo armatimi e municioni pėrkundėr popullit pėr tė cilin i "digjej xhani".
Vetėm urrejtja ndaj atyre qė nuk e duronin mė pushtetin e pėrgjakur tė vrasėsve, mund ta shpjegojė pėrse duhej pėrgatitur dhe kundėr kujt shėrbente ky ndėshkim i mbarė njė populli tė mbetur nė "opozitė", ndonėse kish votuar totalisht pėr opozitėn e asaj kohe.
Prandaj erdhi nė Shkodėr edhe vetė Azemi, sepse me intuitėn e tij tė pagabueshme, parandjeu se njė kob do tė ndodhte dhe se njė kasaphanė ishte pėrgatitur, ndoshta ngaqė demokracia donte flijime nė altarin e saj.
Kurrė nuk u mėsua pėrse duhej qėlluar Beni, pas shpine, me megafon nė dorė, me fytyrė nga bashkėqytetarėt dhe me kurriz nga ata qė e qėlluan, dhe pėrse duhej derdhur gjithė ai gjak, ndėrkohė qė gėzhojat e pasmasakrės e kalonin ku e ku numrin e qytetarėve qė protestuan, e qė nė fillim ishin shumė mė pak sesa i gjithė qyteti qė u tubua pas krismave qė morėn jetėt e atyre heronjve dhe rrezikuan ato tė dhjetėra tė tjerėve.
Shkodra sėrish u tregua shpirtmadhe teksa nuk ndėshkoi asnjė nga vrasėsit qė u ishin mbaruar fishekėt dhe guximi i ēmendur me tė cilin i kishin pajisur, e qė i shtyu tė qėllonin popullin tė cilit i pėrkisnin. Se Shkodra dhe demokracia nuk ishin krijuar pėr t'u ndėshkuar e pėr tė ndėshkuar, po pėr tė lumturuar tė tjerėt.
Fytyrat engjėllore tė djemve qė humbėn jetėn dhe tė atyre qė pėr pak u ndanė me kėtė botė, janė dėshmia mė solide e faktit se ishte qėlluar me shenjė pikėrisht mbi ata qė kishin paravendosur t'i flijonin pėr shkak tė urrejtjes sė verbėr, ndonėse fati e prapėsoi kėtė mėnxyrė.
Nuk mund ta harroj dhimbjen nė sytė e Azemit dhe tmerrin qė kaploi njė qytet tė tėrė tė pėrgjakur, qė pėrēapej plot dhimbje dhe plagė plumbash, duke mbajtur mbi shpinė djemtė dhe vajzat drejt spitalit nė tė cilin luftohej pėr jetėn dhe kundėr vdekjes qė gjithmonė ishte treguar bujare me Shkodrėn e tejmbushur me varre nė emėr tė shqiptarizmės dhe pėr Shqipėrinė. Lotėt e Azemit pėr shokun e tij Benin, bashkėthemeluesin e Partisė Demokratike, dhe dhimbja zharitėse pėr Nazin e Bujarin, qė i pat njohur personalisht gjatė punės dhe kontributeve tė pėrbashkėta pėr degėn e PD Shkodėr, janė tė pėpėrshkrueshme dhe kujtesa mė ka fiksuar dėshpėrimin mė tė thellė qė i lexova njeriut tė madh e tė shenjuar nga fati pėr t'u bėrė Profet i Demokracisė, e tė cilin tash e kemi humbur pėrgjithmonė.
Askush nuk arriti ta ngushėllojė dhe shpėrblejė Shkodrėn pėr humbjet e mėdha e tė stėrpėrsėritura qė nė fillesė tė krijimit tė saj, madje kėtė nuk e bėri dot as Demokracia, nė themelet e sė cilės, ashtu si edhe tė qytetėrimit shqiptar, ajo blatoi vashat si Rozafa, djemtė si Osoja, Beni, Nazi, Bujari e Besniku, lotėt, gjakun, tamblin dhe gjithēka lipset pėr me mbrujtė jetėn, lumtuninė, ardhmėninė...
Ndoshta Shkodra asht krijue pėr me ba dritė pėr tė tjerėt e pėr me vuejtė errėsinėn pėr vedi, pėr me ba bukė pėr tė tjerė e pėr me ndejtė vetė e unshme, pėr me u pėrmbytė nga pushtetet e pėr me vujtė etjeje, pėr me qytetnue tė tjerėt e bashkė me ta edhe ata qė kanė mundėsi pėr mos me e lanė nė mjerim...
Dhe kėtė fat mund ta pjellė vetėm urrejtja dhe kompleksi i inferioritetit i atyre qė nuk e duan dhe nuk e kuptojnė Shkodrėn. I atyre qė kanė nė dorė pėr me ba diēka pėr Shkodrėn dhe qė sot, nga metropol qytetnimi, e kanė shndėrrue nė nji katund tė madh, tė cilin e vizitojnė kur i merr malli pėr "ēifligun" qė e lagin ujėrat e liqenit madhėshtor dhe Bunės, e mbi tė cilėn fryjnė puhizat dhe shirokėt magjikė qė kapėrthejnė aromat e detit, liqenit dhe lumejve qė sjellin flladin e grykave dhe rrafshinave pėrreth.
Ata qė tallen me Shkodrėn, pėrveē gėrmadhave tė komunizmit, ku dikur rropateshin prindėrit tanė, kujtojnė se ia kanė la nderėn dhe kontributet teksa i kanė lanė si dhuratė-varr njė memorial mermeri ngritur pranė njė universiteti, diplomave tė tė cilit nuk denjojnė t'u hedhin as sytė.
Shkodra di t'i qajė varret e veta dhe t'i mbulojė me lule. Di t'i qajė djemtė dhe vashat dhe vocėrrakėt e vet tė harruar, por e vrasin mė shumė se ē'e kanė vrarė kur ia lypin votėn duke i premtuar..., dhe prap e rivrasin duke e qeshė pas shpine dhe duke e gėnjyer sy nė sy.
Ndoshta pėr kėtė arsye nuk jetojnė mė Beni dhe Azemi... Ndoshta i vranė enveristėt qė po bėnin sikur po reformoheshin e rinovoheshin, ngaqė ata e kuptuan tė parėt se ramizistėt dhe Nexhmija duan t'i mashtrojnė sėrish, ata, Shkodrėn dhe mbarė Shqipėrinė. Ndoshta i vranė se guxuan tė themelojnė Partinė Demokratike dhe se guxuan tė kundėrshtojnė edhe Ramizin..., qė betohet edhe sot e gjithė ditėn nėpėr televizione, se, si shkodran, luftoi dhe punoi pėr Shkodrėn dhe Shqipėrinė. Ndėrsa ne tė tjerėve, Nazin, Bujarin, Besnikun dhe dhjetėra tė shpėrblyerit me plumba, na qėlluan sepse u besuam Azemit dhe Benit, dhe shkuam me dėshirė pas tyre.
Ne u besuam atyre siē i besuam dhe i besojmė Shkodrės, para sė cilės falemi e do tė falemi pėrjetėsisht, edhe nė kėtė pėrvjetor tė vdekjes qė pėrgjaku idealet tona dhe kėputi nė mes jetėn e atyre qė e duan Shkodrėn me shpirt e pa hile.
Prandaj na dhemb 2 Prilli, kjo ditė qė, nga ditė pranvere dhe lulesh tė sapoēela, u kthye nė ditė zie, lotėsh dhe pllakash tė akullta mermeri, ku mardhen dhe vyshken lulet tona, ku thahen lotėt tona tė pėrzishme pėr shokėt qė humbėm, bashkė me jetėt dhe shpresat qė na u vdarėn.
Dhe kėshtu, tė pandėshkuarit pėr 2 Prillin, morėn sėrish guximin ta pėrsėrisnin atė kundrejt tė njejtėve kundėrshtarė gjatė rebelimit tė vitit 1997, duke i shtuar radhės sė gjatė tė martirėve edhe emrat e Lekė Ēokut, Besnik Hidrit dhe dhjetėra tė tjerėve qė, ndonėse mbanin uniformat e shtetit si vrasėsit e Shkodrės, nė vend qė tė vritnin, u vranė dhe u therėn...
Po kėshtu u vranė dhe u masakruan pas 29 qershorit 1997, edhe 29 martirėt e tjerė tė opozitės, pėr ta mbyllur me tė 30 martir, Azemin, ekzekutuar nga uniformat e shtetit komunist para selisė sė partisė qė themeloi.
Ja ēfarė shkruan publicisti Mero Baze para dy vitesh, nė kohėn kur kulmonte "Lėvizja Nano Ik", nė editorialin e gazetės "TemA", titulluar "13 vjet pa Brocin, apo 13 vjet me Ruēin?": "Nėse do tė pyesje njė gazetar shqiptar ose qytetar tė thjeshtė nė pranverėn e vitit 1991, se kujt do t'i pėrkiste e ardhmja e politikės shqiptare, Gramoz Ruēit, qė ishte Ministri i fundit i Brendshėm i qeverisė komuniste, apo Arben Brocit, qė ishte anėtari mė i ri i kryesisė sė Partisė Demokratike tė sapothemeluar, tė gjithė, natyrisht, do tė drejtonin gishtin drejt kėtij tė fundit. Dy ditė pas zgjedhjeve tė para pluraliste, revolta nė Shkodėr, e provokuar nga policia, i mori jetėn, mes katėr tė rinjve shkodranė, edhe Arben Brocit. Dhe nėse pajtohemi pėr njė moment me fatkeqėsinė, dhe pėrpiqemi tė provojmė ē'ndryshuan nė politikėn shqiptare vrasėsit dhe tė vrarėt, 13 vite mė pas, kemi njė bilanc tė pabesueshėm, pėr asnjė rend botėror. 13 vjet mė pas, protokolli politik i Shqipėrisė ėshtė identik me vitin 1991. Njeriu i parė i vendit ėshtė sėrish Fatos Nano, po kryeministėr. Njeriu i dytė mė i fortė politik i partisė nė pushtet, ėshtė po Gramoz Ruēi. Tė gjithė ministrat e kabinetit Nano nė vitin 1991 janė sėrish nė kabinet.
Por dhe ky nuk ėshtė zhvillimi mė negativ. Mė e keqja nga gjithēka ėshtė fakti se shoqėria shqiptare po pėrpiqet tė mėsohet me faktin se kėta janė sundues dhe kanė tė drejtė tė vrasin, ndėrsa pjesa tjetėr ėshtė e sunduar dhe nuk ka asnjė rėndėsi edhe kur vritet si mė 2 prill tė vitit 1991 nė Shkodėr. Zhvillimet politike tė 13 viteve nė Shqipėri, pavarėsisht luhatjeve, kanė njė bilanc tragjik. Ato e kanė ngecur orėn e historisė tek 2 prilli i vitit 1991. Protokolli i mbledhjes sė qeverisė mė 3 prill 1991 dhe 3 prill 2004, ėshtė thuajse i njėjtė. Pėr kėtė arsye, Shqipėria nuk u ka borxh vetėm jetėn fizike katėr tė vrarėve nė Shkodėr nė vitin 1991. Jeta e tyre fizike mori fund nėn breshėri plumbash tė regjimit tė egėrsuar qė po shembej, dhe ne nuk mund t'ua kthejmė. Por ne kemi vdekur tė gjithė aspiratėn politike tė atyre qė ranė mė 2 prill tė vitit 1991... Nė kėto 13 vite qė kaluan, asnjėherė nuk kam menduar me kaq dhimbje pėr atė qė ka ndodhur, pasi asnjėherė gjatė kėtyre 13 viteve, nuk ka qėlluar qė dy emrat pėrgjegjės kryesorė nė atė masakėr, tė kishin kaq shumė pushtet dhe pėrgjegjėsi sa atėherė. Sot nuk ia vlen thjesht dhe vetėm tė kujtojmė Arben Brocin, pasi jemi tė gjithė tė turpėruar para tij. Sot ia vlen t'i japim shans vetes tė kujtojmė Arben Brocin, duke ia bėrė mė tė lehtė baltėn e varrit, duke larguar peshėn e turpit qė mbajmė mbi vete, duke qenė sėrish qytetarė tė qeverisur nga Fatos Nano dhe Gramoz Ruēi".
Gjėrat nuk mund tė thuhen mė saktė dhe mė mirė se kaq. Por edhe tani, dy vjet pas kėtij editoriali, nė kėtė pėrvjetor tė 15-tė nė pėrkujtim tė 2 Prillit, Fatos Nanon dhe Gramoz Ruēin jo vetėm qė i kemi pėrsėri nė pėrbėrje tė pushtetit mė tė lartė tė vendit, Legjislativit shqiptar, si deputetė, por krahas tyre kemi edhe vrasės tė tjerė, qė pėr rastėsi nuk ishin nė Prill 1991 nė Shkodėr me uniformė policie, sikundėr Ēapajev Taēi, Dilaver Papare dhe Gjekė Ēela.
Sot, nė tė gjitha institucionet kryesore tė shtetit: SHIK, Polici, Ushtri, Prokurori, Gjykatė dhe kudo nėpėr ministri, e deri nėpėr OJQ-tė, kemi me mijėra vrasės tė tjerė qė lyen duart me gjak gjatė diktaturės, gjatė agonisė sė saj, gjatė rebelimit tė vitit tė mbrapshtė 1997, pas fitores sė pėrgjakshme tė 29 qershor-"nėntorit" komunist 1997, para dhe pas 12 shtatorit 1998.
Ata flenė tė qetė sepse askush nuk i ndėshkoi dhe sepse janė tė bindur se nuk do tė ndėshkohen kurrė. Dhe kur nuk u ndėshkuan pėr vrasjet, as qė shqetėsohen se do tė ndėshkohen pėr djegiet, vjedhjet, grabitjet dhe trafiqet. Ata tashmė kanė si koperturė "demokracinė..., kanė tė Drejtat dhe Liritė Themelore tė Njeriut", qė u japin tė drejtė edhe tė vrasin, tė therin e tė djegin kur tė duan, si tė duan dhe kė tė duan.
Ata kanė tė drejtė tė bėjnė gjithēka, ndėrsa ne tė tjerėt kemi tė drejtė vetėm tė numėrojmė bėmat dhe gjėmat e tyre, si dhe tė shkruajmė e bėjmė kronikanin e historisė sė nesėrme dhe tė mbushim radhėt e kronikave tė zeza tė sotme.
Pra ata bėjnė historinė sipas mėnyrės sė tyre, ndėrsa ne shkruajmė historinė e tyre dhe atė qė bėjnė ata. Nėse nesėr nuk do tė jenė dakord me ēka shkruajmė sot ne, ata do tė na detyrojnė tė bėjmė dhe shkruajmė historinė e retushuar tė shqiptarėve sipas dėshirave dhe interesave tė fitimtarė-vrasėsve tė sotėm, sipas parimit "historinė e bėjnė fitimtarėt" dhe tė tillė janė ata, qė fitojnė ēdo betejė, qė marrin ēdo kala, ēdo pasuri dhe jetė qė e dėshirojnė. Sepse janė ata dhe vetėm ata. Sepse s'ka tė tjerė pėrveē tyre dhe sepse kjo botė ėshtė e tyrja. Neve tė tjerėve na rrofshin martirėt dhe dėshmorėt, pra na rroftė vdekja dhe datat historike, por kurrsesi historia. Sepse jetėn e kanė dhe e shijojnė vetėm ata. Aferim u qoftė!
PERKUJTESE
In memoriam nė pėrvjetorin e lindjes: 7 prill 1921 - 7 prill 2006
Muharrem Xhixha - martir i Krujės
Nga Uran BUTKA
Muharrem Hasan Xhixha ėshtė njė pėrfaqėsues i denjė i qytetarisė krutane nė pėrpjekjen e saj pėr liri e demokraci, si njė nga opozitarėt e parė tė regjimit diktatorial komunist nė Shqipėri, si njė nga qėndrestarėt e parė nė burgjet dhe kampet e pėrqėndrimit, martir i popullit tė Krujės.
Muharremi vjen nga njė familje atdhetare. Nė familjen Xhixha, ku lindi mė 7 prill1921, dashuria pėr atdhe, lufta pėr liri, besnikėria, bujaria dhe ndershmėria, kanė qenė dhe mbeten tė pacėnueshme. I ati, Hasani dhe axha, Muharremi, kanė qėnė pjesėmarrės nė ēetėn e vullnetarėve tė Krujės, qė shkoi nė ndihmė tė Shkodrės sė rrethuar nga ushtritė e Malit tė Zi nė vitin 1913.
Ishte nip i Kupajve, fis i dėgjuar, qė nxorri burra tė mėdhenj si Abaz Kupin, njė nga figurat madhore tė kombit gjatė Luftės sė Dytė Botėrore dhe Ibrahim Kupin, luftėtar i rezistencės antikomuniste.
7 prilli1939 e gjeti Muharremin 18 vjeē. Ai e priti me indinjatė pushtimin italian dhe u aktivizua nė rininė e Legalitetit. Zihni Dervishi dėshmon se e ka njohur Muharremin nė shtėpinė e Dilaver dhe Abdulla Berberit, ku po zhvillohej njė mbledhje me rininė e Legalitetit, ndėrsa Mustafa Farruku rrėfen se e ka shoqėruar Muharremin kur u takua me Abaz Kupin.
Muharremi dhe mjaft tė rinj tė Rinisė sė Legalitetit, si edhe luftėtarė tė Abaz Kupit, e shoqėruan Bazin nė Mukje, ku mė 2-3 gusht 1943 u bė Konferenca dhe Marrėveshja Kombėtare e Mukjes pėr njė Shqipėri tė lirė, demokratike dhe etnike.
Ndikimi i Kuvendit tė Mukjes ishte i madh pėr formimin e Muharremit tė ri. Jo vetėm nga pikėpamja atdhetare, por edhe demokratike dhe diturore. Debatet pėr Kosovėn dhe pėr Shqipėrinė etnike, pėr luftėn e pėrbashkėt nėn drejtimin e njė forumi mbipartiak e pluralist, sikundėr Komiteti pėr Shpėtimin e Shqipėrisė, vendimet pėr formėn e regjimit me referendum dhe principet pėr njė sistem demokratik mbi bazėn e zgjedhjeve tė lira e tė pėrgjithshme si edhe ideatorėt e mėdhenj Mit'hat Frashėri, Abaz Kupi, Ymer Dishnica etj., i lanė mbresa tė pashlyeshme dhe e drejtuan nė jetėn e tij.
Pas prishjes sė Marrėveshjes sė Mukjes nga komunistėt dhe nisjes sė luftės civile nė Shqipėri, Muharem Kupi nuk u pėrzie nė kėtė luftė midis shqiptarėve, qė nxitej dhe drejtohej kryesisht nga sllavo-komunistėt Miladin Popoviē, Dushan Mugosha e tė tjerė.
Muharremi punoi si ndihmės/sekretar nė Gjyqin e Paqit nė Krujė dhe mė vonė si nėpunės i protokollit e arkivit nė zyrėn e Bashkisė.
Pas luftės dhe deri nė ditėn qė u arrestua, punoi si llogaritar nė zyrėn e asistencės sociale. Kėto detyra e lidhėn mė tepėr me problemet dhe hallet e njerėzve, tė cilat ai u pėrpoq t'i zgjidhte me pėrkushtim, qytetari dhe humanizėm. Ndėrkohė punonte pėr ngritjen kulturore, mėsonte gjuhė tė huaja dhe lexonte rregullisht shtypin, shfletonte literaturė shqiptare e tė huaj dhe ndiqte me shqetėsim ngjarjet e kohės.
Por shqetėsimi i tij mė i madh ishte pėrpjekja e komunistėve pėr tė vendosur njė regjim diktatorial.
Gjyqet ushtarake tė ngritura nė tė gjithė Shqipėrinė, e qė dėnuan me vdekje, me burgime tė rėnda dhe internime, mijėra atdhetarė, intelektualė properėndimore dhe demokratė, midis tyre edhe mjaft krutanė, ishin shėnja e parė ogurzezė.
Shpronėsimi dhe dhunimi i tė drejtave e lirive themelore tė njeriut, ishin veprime tė njė shteti antidemoktatik dhe antinjerėzor. Nacionalistėt, intelektualėt atdhetarė dhe demokratėt qė kishin mbetur nga lufta, madje edhe ata qė kishin ndihmuar luftėn antifashiste, bėnė pėrpjekje pėr tė krijuar njė opozitė demokratike, pėr tė balancuar pushtetin dhe pėr tė arritur njė sistem demokratik pluralist pozitė-opozitė, zgjedhje te lira, liri mendimi, shpehjeje e shtypi, reforma demokratike etj..
Nė vitin 1945, nė Tiranė u krijua Bashkimi Demokratik Shqiptar, njė aleancė e tri partive opozitare: Partisė Social-demokrate, tė drejtuar nga Musine Lokalari; Grupit Monarkist tė kryesuar nga Qenan Dibra dhe Frontit tė Rezistencės tė kryesuar nga Sami Qeribashi.
Me kėtė grupim u bashkua edhe Gjergj Kokoshi, ministėr i Arsimit, i cili u largua nga pushteti dhe Fronti, dhe u bė njė nga liderėt kryesorė tė opozitės sė parė shqiptare, e cila kėrkonte qė tė kishte pluralizėm politik, qė opozita tė njihej ligjėrisht, qė ajo tė kishte kandidatėt e saj nė zgjedhjet e 2 dhjetorir 1945.
Siē dihet, pushteti ushtarak i Enver Hoxhės, jo vetėm nuk e njohu opozitėn demokratike dhe kėrkesat e saj, por e likujdoi atė dhe i manipuloi zgjedhjet e 2 dhjetorit 1945, duke vendosur pėrfundimisht regjimin mė gjakatar ndėr tė gjithė regjimet e ngritura nė vendet e Perandorisė sė Kuqe.
Ky veprim politik opozitar, u reflektua edhe nė Krujė, trevė me tradita tė shquara nacionaliste, demokratike dhe antikomuniste. Intelektualėt dhe qytetarėt e saj, u organizuan dhe punuan kundėr alternativės sė "Frontit Demokratik" komunist, i cili ishte veēse PKSH e maskuar, pra luftuan kundėr pushtetit tė njė partie te vetme, kur tradita e mėparshme e sistemit ishte shumėpartiake dhe demokratike.
U hartuan dhe u shpėrndanė trakte dhe u zhvillua njė veprimtari e gjithanshme nė qytetin e Krujės, pėr tė mos votuar pėr Frontin.
Njėri nga opozitarėt e parė nė Krujė ishte Muharrem Xhixha. Sipas aktakuzės, Muharrem Xhixha me shokė filluan aktivitetin e tyre antipushtet, duke propaganduar ndryshe dhe duke sabotuar zgjedhjet e 2 Djetorit 1945. Muharrem Xhixha pėrgatiste dhe shtypte traktet nė shtėpinė e Ibrahim Kupit (i arratisur politik) dhe i shpėrndante nė qendrat e votimit nėpėrmjet Sabri Ndreut. Me anė tė kėtyre trakteve, ftohej populli tė sabotonte zgjedhjet dhe tė votonte kundėr kandidatėve tė Frontit.
Si rezultat i ndjenjave antikomuniste tė krutanėve dhe tė punės qė bėri grupi opozitar, Kruja votoi kundėr Frontit. Nuk dihet pėrqindjen e saktė e votimit, sepse komunistėt i manipuluan votat, i hodhėn goglat, nga kutia e zezė, nė kutinė e kuqe, dhe nxorrėn njė rezultat tjetėr. Kjo provohet edhe nga dokumentet arkivore, qė i kanė shpėtuar zhdukjes. "Pati edhe raste qė, goglat e kutisė sė zezė, komisionet njėngjyrėsh i hidhnin nė kutinė e kuqe, si nė Petrelė tė Tiranės, nė Kavajė (ku kishte shumė tė internuar), nė Krujė, nė Lumė tė Kukėsit", - thuhet nė njė dokument tė asaj kohe.
(AQSH, Fondi 14/AP, V.1945, D.58, fleta 3).
Mbikqyrja policore dhe ajo e Sigurimit tė Shtetit, ishin tė pranishme gjatė votimit. Nė qendrat e votimit nuk kishte as dhomė tė fshehtė, por dy kuti votimi, njėra e kuqe-ajo e Frontit Nacional Ēlirimtar, dhe tjetra e zezė, ajo e "reaksionit". Tė gjithė ishin tė detyruar ta hidhnin goglėn nė kutinė e Frontit. Edhe nėsė dikush e hidhte goglėn nė kutinė e zezė, ajo kėrciste dhe merrej vesh menjėherė. Megjithė kėtė terror e mbikqyrje, nė mjaft zona pati vota kundėr, apo mosparaqitje nė votime, qė u ndėshkuan me dėnime tė rėnda, madje edhe kolektive, siē ndodhi nė Himarė.
Komiteti Qarkor i Durrėsit, i raportonte Komitetit Qendror tė PKSH: "Njė pjesė e konsiderueshme e intelektualėve ėshtė kundėr nesh dhe ka votuar kundėr nesh. Kemi njė listė tė tė gjithė kėtyre elementėve qė kanė votuar kundėr Frontit, dhe qė do t'ia japim edhe Mbrojtjes", - shkruhet nė njė dokument tjetėr.
(AQSH, F.14/AP, V.1944, D.58, fleta 76).
Votimi kundėr i tėrboi pushtetarėt komunistė dhe pėr pasojė, menjėherė pas votimeve, pra nė dhjetor 1945 dhe nė fillim tė vitit 1946, shpėrtheu njė terror i paparė dhe njė valė arrestimesh nė tė gjithė vendin, veēanėrisht atje ku ishte votuar masivisht kundėr, siē ishte Kruja.
U arrestuan tė gjithė veprimtarėt e grupit organizator.
Muharremi u arrestua mė 3 shkurt 1945. I nisėn pėr nė burgun e Durrėsit, por pėr terror, i rrugėtuan mė kėmbė e tė lidhur dorėpėrdorė, nga Kruja nė Fushė-Krujė. Pėr mėse 6 muaj nė hetuesi, nėn presion e tortura, Muharremi qėndroi i pathyer. Me kurajo qytetare ai pranoi qė kishte shtypur trakte dhe kishte bėrė propagandė pėr zgjedhje tė lira kundėr votimeve tė njėanshme tė 2 Dhjetorit.
Nė qendėr tė kėtij grupi ishte njė grua krutane, Nafije Kupi, e shoqja e Ibrahim Kupit, njė trimėreshė qė luftonte me mjete mė tė rrezikshme sesa pushka: shtypte traktet nė shtėpinė e saj, i shpėrndante ato nėpėr qytetarėt dhe qėndrat e votimit, nėpėrmjet veprimtarėve tė rinisė sė Legalitetit, Sabri Ndreut e Haxhi Shanit. Madje asaj i vjen keq kur Sabriu nuk mundi qė traktet t'ua jepte edhe anglezėve nė ambasadėn britanike nė Tiranė. Ajo ishte kėshtu edhe njė grua politikane, njė opozitare qė punonte me mjetet e propagandės kundėr regjimit komunist, qė kishte lidhje me tė gjithė elementėt e Legalitetit nė Krujė dhe nė Tiranė, por edhe me tė arratisurit politikė, tė cilėt i ndihmonte me informacion, ushqime, veshmbathje e strehim, si njė luftėtare e denjė e rezistencės antikomuniste.
Njė nga pjestarėt aktivė tė kėtij grupi, Zenel Preza, anėtar i Partisė sė Legalitetit, e ndėrlidhte kėtė organizatė nėpėrmjet Andon Dukagjinit nė Tiranė, me tė arratisurit si Ibrahim Kupi, Cen Taga, etj..
Sali Balla kishte lidhje dhe mbėshteste luftėtarėt e rezistencės antikomuniste dhe bashkėpunonte me grupin opozitar krutan. Njazi Dedja dhe Hysen Meēa, anėtarė tė grupit opozitar, mbanin lidhje edhe me Abdulla Berberin e Hasan Kalanė, me Muharrem Vocin dhe profesor Lozzin. Jakup Kepi kishte shtypur trakte nė shtėpinė e Hasan Tares. Selim Vogli kishte pranuar traktet e Legalitetit dhe i kishte shpėrndarė tek katundarėt. Nė shtėpinė e Qazim Ferrės, dhėndėr i Abaz Kupit, ishin bėrė mbledhjet e Legalitetit dhe tė grupit opozitar.
Veprimtaria e tyre opozitare, pjesė e partisė dhe e Rinisė sė Legalitetit, u dėnua me anė tė procesit gjyqėsor ushtarak tė Durrėsit, datė 26.08.1946, me prokuror ushtarak Petrit Hakanin dhe kryetar gjyqi Irakli Bozo. Tė pandehurit u cilėsuan "armiq tė popullit dhe sabotatorė tė pushtetit popullor" dhe u dėnuan: Sali Balla me vdekje, Nafije Kupi me 30 vjet burgim, Zenel Preza me 15 vjet burg, Muharrem Xhixha, Hysen Meēa dhe Njazi Dedja me nga 8 vjet burg, Qazim Ferra dhe Haxhi Shani me nga 5 vjet burg, Jakup Kepi, Sabri Ndreu dhe Selim Vogli me nga 2 vjet burg, ndėrsa Shaqir Myftari e Mehmet Shani u dėnuan vetėm si simpatizantė tė Legalitetit, me nga 2 vjet kondicionel. Pėr tė gjithė tė dėnuarit, gjyqi, si aneks shtesė, pėr tė gjithė tė dėnuarit e sipėrcituar, dha vendimin e dėnimit me punė tė detyruar dhe humbje tė tė drejtave civile e politike.
Nga burgu i Durrėsit, i ēuan nė kampin-burg tė kanalit tė Jubės dhe nė pranverėn e vitit 1948 i dėrguan nė kampin e Pėrqėndrimit e tė shfarosjes nė Vloēisht tė Korēės. Urdhėri ishte qė ata, si skllevėr, do tė thanin kėnetėn, por duhej qė tė mos dilnin tė gjallė qė andej. Qindra tė burgosur politikė e kanė varrin nė llumin e kėnetės. Kur sėmureshin apo u mbaroheshin fuqitė nga raskapitja, tė mosushqyerit apo torturat, gardianėt i godisnin nė kokė me lopata apo me qytėn e pyshkės, dhe i mbysnin nė kėnetė. Tė tjerėt, pėr tė cilėt s'kishin mė nevojė apo qė e kundėrshtonin dhe e pėrflisnin kėtė mizori, xhelatėt i pushkatonin pa gjyq.
Ata nuk konsideroheshin njerėz, po numra. Urdhėrat i mernin nga Tasi Marko, komandanti i burgut, njė kriminel monstėr.
Muharrem Xhixhėn e ekzekutuan nė frontin e punės, nė mes tė tė dėnuarve dhe nė mes tė ditės, mė 29 korrik 1948. Ai nuk iu shkonte pėr fije tė perit gardianėve dhe komandantit, nuk e ulte kokėn, madje edhe e kundėrshtonte poshtėrimin e pafund. Dhe s'ishte veēse 27 vjeē, djalė i vetėm, qė la dy pleq kėrcunj dhe gruan fare tė re, me tre fėmijė, mė i madhi i tė cilėve s'i kishte mbushur 6 vjeē. Ekzekutimin e kreu me automatik reshteri sadist Hito, gjoja pėr tentativė arratisjeje.
Bashkėvuajtėsi Theodhor Theodhori dėshmon: "E kam njohur nga afėr Muharremin, tė paharruarin. Ishte njė djalosh trim, energjik dhe mė deshte shumė... Ai doli jashtė pėr nevoja fiziologjike. Ishte larg telave dhe brenda tabelės, por roja i shtiu qėllimisht, pėr ta vrarė. Nė tė njėjtėn kohė, gjithė rrethimi me roje shtinė drejt nesh pėr njėzet minuta. Ne u shtrimė nė kanal. Muharremi u vra dhe u plagosėn rėndė 3 tė burgosur me karroca dore.
Ata mund tė mjekoheshin dhe tė shpėtonin, por Tasi Marko, qė prehej nėn hijen e njė peme, urdhėroi qė tė groposeshin tė gjallė nė argjinaturė. Kėshtu bėnė. I groposėn, njė tė vdekur, Muharremin, dhe tre tė gjallė nė argjinaturėn e kėnetės".
Bashkėvuajtėsi tjetėr, Skėnder Stefollari, dėshmon qė reshteri kishte thėnė se e vrau ngaqė Muharrem Xhixha kishte qenė njeriu i Abaz Kupit. Haxhi Goci, edhe ai i burgosur me gjithė vėllanė, Argjendin, nė kampin e Vloēishtit, shkruan se Muharrem Xhixhėn e vranė pėr motive politike.
Nė prag tė tharjes sė kėnetės, pushtetarėt komunistė varėn nė litar, pushkatuan e burgosėn, pėrveē qindra tė burgosur, edhe mjaft inxhinierė e teknikė, me akuzėn "agjentė tė ango-amerikanėve dhe sabotatorė tė tharjes sė kėnetės", sikundėr vepruan me Abdyl Sharrėn, Kujtim Beqirin etj.. Madje pushkatuan edhe njė grua shtatzėnė, Zyraka Mingėn, duke i vrarė edhe fėmijėn qė kishte nė bark.
Pas kėtyrė vrasjeve makabre niste internimi dhe persekutimi i familjeve tė tyre, madje edhe i farefisit.
Familjen Xhixha nuk e lanė tė qante pėr Memin. Prindėrit e tij, gruan dhe fėmijėt kėrthi, i nxorrėn nga shtėpia dhe i hodhėn nė mes tė rrugės. U gjend njeriu i mirė e i guximshėm Xhaferr Fida, i cili edhepse nuk kishte shtėpi tė mjaftueshme pėr vete, liroi njė dhomė dhe i futi brenda. Disa muaj mė pas, i ati, Hasani, vdiq nga marazi pėr tė birin. Tė tjerėt bėnė punėt mė tė rėnda nė bonifikim e gurore, si tė gjithė tė deklasuarit apo "reaksionarėt" krutanė, pėr tė mbajtur gjallė frymėn dhe pėr tė rritur fėmijėt me varfėri tė skajshme, mundime e sakrifica, por me dinjitet.
Idealet e Muharremit pėr njė Shqipėri tė lirė dhe demokratike nuk humbėn dhe nuk u harruan, sikundėr edhe vepra e tij dhe kujtimet mė tė shkėlqyera qė ai la pas pėr tė afėrmit, miqtė dhe bashkėluftėtarėt e sė njėjtės kauzė.
Nė nderim tė kontributeve atdhetare e demokratike tė intelektualit legalist e antikomunist Muharrem Hasan Xhixha, mė datė 29.09.1995, me Dekretin Nr. 1239, Presidenti i Republikės Prof. Dr. Sali Berisha akordoi Medaljen "Martir i Demokracisė", me motivacionin "Intelektual dhe nacionalist qė dha jetėn pėr njė Shqipėri tė lirė dhe demokratike". Dhe Muharremi e meritonte plotėsisht kėtė motivacion, sikundėr meritonte dhe meriton pėrjetėsisht pėrkujtimin qė i bėjmė edhe sot, jetės, kontributeve dhe veprės sė tij tė paharruar nga tė gjithė nacionalistėt antikomunistė.
HORIZONT
Mbi ndėrtimin dhe institucionet e Parlamentit Europian(2)
Nga Gent Ulqini
Vijon nga numrat e kaluar
Parlamenti Europian ėshtė asambleja e pėrfaqėsuesve tė qytetarėve tė vendeve anėtare, dhe qė pėr kėtė arsye merret me ēėshtjet qė lidhen drejtpėrsėdrejti me jetėn dhe mirėqėnien e tyre, dhe qė nė interes tė tyre ushtron njė funksion kontrolli politik mbi institucionet e Bashkimit Europian.
Ndėrsa nė sistemin e njė shteti, parlamenti ėshtė organi ligjvėnės, domethėnė pėrpunon dhe miraton ligjet, nė Bashkimin Europian pėrkundrazi, Parlamenti nuk ka kėtė pushtet, qė ushtrohet nga Kėshilli i ministrave tė Bashkimit Europian dhe nga Komisioni.
Nė pesėdhjetė vitet e jetės sė tij, Parlamenti Europian ėshtė zhvilluar si njė institucion pėrfaqėsues i rėndėsishėm pėr jetėn e qytetarėve tė vendeve anėtare, si rezultat i njė rruge tė gjatė, tė ndėrmarrė nė vitin 1952 nga gjashtė vende qė themeluan CECA-n: Franca, Republika Federale Gjermane, Italia, Belgjika, Hollanda dhe Luksemburgu.
Seancat e Parlamentit Europian mbahen nė Bruksel dhe Strasburg.
Punimet e Parlamentit janė tė koordinuara nga Zyra e Presidencės, qė ėshtė e pėrbėrė nga Presidenti dhe nga 14 nėnpresidentė, detyra e tė cilėve zgjat dy vjet e gjysėm.
Parlamenti Europian ėshtė institucioni qė pėrfaqėson drejtpėrdrejt qytetarėt e vendeve tė Bashkimit Europian, dhe mbron tė drejtat e tyre. Kėto detyra shtjellohen nėpėrmjet ushtrimit tė pushteteve qė i atribuohen Parlamentit Europian pėrgjatė viteve dhe nėpėrmjet njė raporti tė drejtpėrdrejtė mes qytetarit tė veēantė dhe vetė Parlamentit: njė raport qė, nga ana e tij, merr dy forma: tė "peticionit" dhe tė "mediatorit".
E drejta e peticionit: ēdo qytetar, pėr llogari tė vet apo tė qytetarėve tė tjerė, ka tė drejta dhe mundėsi garantuara tė ushtrojė tė drejtėn e tij tė peticionit pėr ēėshtjet pėr tė cilat ėshtė kompetent Bashkimi Europian.
Mediatori europian: ai emėrohet nga Parlamenti dhe ka selinė nė Strasburg, pranė Parlamentit. Mediatori europian kryen detyrėn e njė mbrojtėsi qytetar prandaj, ai mbledh denoncimet e qytetarit europian qė lidhen me njė administrim tė keq, tė shkaktuar nga veprimi i institucioneve apo nga organet komunitare.
Nė dhjetė vitet e fundit, vendet anėtare kanė pėrshpejtuar procesin e "bashkimit politik", tė parashikuar nga traktatet themeluese. Zhvillimi i mėtejmė dhe bashkėpunimi mes vendeve anėtare pėrfshin pėrherė e mė tepėr qytetarėt nė ndėrtimin e "Shteteve tė Bashkuara tė Europės", pėr kėtė ėshtė njė parakusht i rėndėsishėm pėrforcimi i rolit tė Parlamentit Europian, qė shpreh dėshirat, nevojat dhe kėrkesat e popujve tė shteteve anėtare.
Parlamenti i ri ėshtė zgjedhur nė vitin 1999 dhe ka marrė pėrsipėr kėto prioritete:
-Komisionin e ri
-Marrėdhėniet me Komisionin dhe Kėshillin
-Perspektivat financiare
-Pakti i stabilitetit dhe rritjes
-Pushtetet ligjvėnėse tė reja tė parlamentit
-Vijimi i punės sė Pat Koksit me parlamentet kombėtare dhe asamblenė euromesdhetare.
"Bota do tė trokasė nė portėn e Europės", nė mėnyrė tė veēantė nė atė tė Parlamentit, - ka thėnė presidenti i ri Borrel me rastin e zgjedhjes sė tij.
Qytetarėt e secilit vend zgjedhin, veē tjerash, njė numėr anėtarėsh tė Parlamentit Europian. Ky numėr ėshtė nė funksion tė shtrirjes sė popullatės sė vendit. Nė vitin 2004, pas pranimit tė dhjetė vendeve dhe nė vijim tė zgjedhjeve tė Parlamentit Europian, shifrat janė ndryshuar. Numri i votave pėr secilin vend:
Belgjika 24, Qipro 6, Republika Ēeke 24, Danimarka 14, Gjermania 99, Greqia 24, Spanja 54, Estonia 6, Franca 78, Hungaria 24, Irlanda 13, Italia 78, Letonia 9, Lituania 13, Luksemburgu 6, Malta 5, Vendet e Ulta 27, Austria 18, Polonia 54, Portugalia 24, Sllovakia 14, Sllovenia 7, Finlanda 14, Suedia 19, Mbretėria e Bashkuar 78. Totali 732.
Presidenti i Parlamentit - Jozef BORREL
Presidenti ėshtė pėrfaqėsuesi institucional i Parlamentit Europian. Drejton punimet e Parlamentit dhe tė organeve tė tij. Hap, pezullon dhe mbyll seancat e Asamblesė, bėn tė mbikqyret rregullorja, jep mundėsinė pėr tė folur, deklaron tė mbyllura diskutimet, hedh nė votė ēėshtjet nė rendin e ditės dhe shpall rezultatet e votimit. Pėrfaqėson Parlamentin Europian nė marrėdhėniet ndėrkombėtare, nė ceremonitė, nė aktet administrative, gjyqėsore dhe fianciare.
Presidenti mund t'u delegojė nėnpresidentėve ēfarėdo funksioni.
Zgjedhja: Presidenti zgjidhet me vota tė fshehta nga 732 deputetė tė Parlamentit Europian. Zgjatja e detyrės ėshtė pėr dy vjet e gjysėm. Kandidaturat paraqiten nga grupet politike tė Parlamentit, apo nga sėpaku 32 prej deputetėve. Mė 20 korrik 2004, gjatė seancės sė parė tė Asamblesė pas zgjedhjeve europiane, u bė zgjedhja e Presidentit tė ri.
Presidenti Jozef Borrel, presidenti i ri i Parlamentit Europian, i zgjedhur mė 20 korrik 2004, ėshtė socialist spanjoll. Presidenti qė do tė mbesė nė detyrė pėr pjesėn e parė tė legjislaturės (dy vjet e gjysėm), megjithėse ėshtė pėrvoja e parė e tij nė Parlamentin Europian, pėr njė kohė tė gjatė ka qenė i angazhuar nė politikė. Ai ėshtė deputet i parlamentit kombėtar spanjoll qė nga viti 1986, dhe ka qenė caktuar nė shkurt 2002, anėtar i delegacionit parlamentar spanjoll nė Konventėn mbi tė ardhmen e Europės.
I emėruar nė vitin 1991 Ministėr i Punėve Publike, i Transporteve dhe Mjedisit, ka mbuluar nė vijim detyra tė ndryshme nė gjirin e partisė sė tij, PSOE. Nė vitin 1984 ka qenė Sekretar i Shtetit pėr Financat, Ministri nė tė cilėn kishte mbuluar detyrėn e Sekretarit tė Pėrgjithshėm nė vitin 1982.
Pesėdhjetetetėvjeēar, inxhinier i aeronautikės dhe doktor nė shkencat ekonomike, Borreli ka qenė edhe nė katedrėn e Analizės ekonomike nė Universitetin e Madridit. Nga viti 1975 e deri nė vitin 1982, ka punuar pėr Kompaninė Spanjolle tė Naftės (CEPSA).
Nė momentin e fillimit tė detyrės, Jozef Borrell Fontelles (PSE, Spanjė), ka mbajtur njė fjalim tė shkurtėr, nė rrjedhėn e tė cilit ka formuluar njė seri falenderimesh nė lidhje me dekanin e moshuar, me kandidatėt e tjerė, tė grupeve qė e kanė mbėshtetur dhe nė veēanti pėr grupin socialist qė e ka kandiduar, por edhe nė adresė tė atyre qė nuk e kanė votuar.
Oratori ka shprehur mirėnjohjen pėr Pat Koksin, pėr mėnyrėn me tė cilėn ka pėrmbyllur funksionin e tij tė presidentit nė 30 muajt e mėparshėm. "Ka qėnė njė Presidencė e shkėlqyer, e respektueshme pėr tė gjithė grupet dhe pėr tė gjithė deputetėt, aktive nė ndjekjen e procesit tė zgjerimit tė bashkimit dhe shumė e kujdesshme nė vizibilitetin e institucionit", - ka thėnė Presidenti i ri Barroso. Ai ka theksuar mėnyrėn se, si vetė ekzistenca e Konventės, ashtu edhe shtysa qė Parlamenti i ka dhėnė punėve tė tij, i detyrohen vullnetit tė Koksit pėr tė "nxjerrė Bashkimin nga rravgimi ndėrqeveritar" dhe pėr ta bėrė Parlamentin, pėrfaqėsuesin e qytetarėve europianė.
Presidentėt e Asamblesė sė pėrbashkėt tė CECA, nga 1952 e deri mė 1958, janė: Paul-Henri Spaak (1952-1954); Alcide de Gasperi (1954); Giuseppe Pella (1954-1956); Hans Furler (1956-1958)
Presidentėt e Parlamentit Europian, qė nga vitit 1958 e deri mė sot, janė: Robert Schuman (1958-1960); Hans Furler (1960-1962); Gaetano Martino (1962-1964); Jean Duvieusart (1964-1965); Victor Leemans (1965-1966); Alain Poher (1966-1969); Mario Scelba (1969-1971); Valter Behrendt (1971-1973); Cornelis Berkhoueer (1973-1975); Georges Spénale (1975-1977); Emilio Colombo (1977-1979); Simone Veil (1979-1982); Peter Dankert (1982-1984); Pierre Pflimlin (1984-1987); Lord Plumb (1987-1989); Enrique Barņn Crespo (1989-1992); Egon A. Klepsch (1992-1994); Klaus Hänsch (1994-1997); José Marķa Gil-Robles (1997-1999); Nicole Fontaine (1999-2002); Pat Cox (2002-2004).
II 5 Part I